Di ti bôt bape lipém

1. Inyuki bôt ba binam ba yé maséé i ngéda ba nti bo lipém? (Bingéngén 22:1)

BAA U ngwés i ngéda bôt bape ba nti we lipém? Ibabé pééna, bésbobasôna di ngwés hala. Di gwé ngôñ le bôt ba ti bés lipém. I ngéda ba nti bés lipém, di yé maséé. Jon Bibel i nkal le: “Lipém li yé nseñ iloo silba ni gôl”!​—Añ Bingéngén 22:1.

2-3. Inyuki i ti bôt bape lipém i ta bé jam li ntomb, bonjee di nlama ti lipém?

² Ngim mangéda, i ti bôt bape lipém i ta bé jam li ntomb. Njom yada i yé le di ntehe bilem bibe bi bôt ba nkéña bés. Ni ki le munu ngéda ini, bôt ba nyi bé ti bape lipém. Ndi di nlama bé nigle bo. Inyuki? Inyule Yéhôva a gwé ngôñ le di ti “mintén mi bôt nwominsôna lipém.”​—1 Pétrô 2:17.

³ I ga ba loñge le di tehe kii i ti bôt bape lipém i nkobla ni lelaa di nla ti i bôt bana lipém: (1) Bôt bés ba lihaa, (2) lôk kéé yés, (3) i bôt ba ngwélél bé Yéhôva. D’a tehe lelaa di nla ti bôt bape lipém yak i ngéda hala a ta bé jam li ntomb.

I TI BÔT BAPE LIPÉM WEE KII?

4. I ti bôt bape lipém wee kii?

⁴ I ti bôt bape lipém wee kii? I buk ini le “lipém” i ngwéélana inyu toñol mahoñol di gwééne bôt ni i mam di mbôñôl bo. I ngéda di nyimbe le mut a gwé bilem bilam, tole a mboñ mam malam, tole a gwé ngim tel, di yé di bana maboñok ma ma ñunda le di nti nye lipém. Ndi i mbéda le i lipém li, li lôlak i ñem.​—Matéô 15:8.

5. Kii i nla hôla bés i ti bôt bape lipém?

⁵ Yéhôva a nsômbôl le di ti bôt bape lipém. Kiki hihéga, a nkal bés le di ti “baane” lipém. (Rôma 13:​1, 7) Ndi mut a nla kal le: “Maboñok ma mut mon ma nla boñ le me ti nye lipém.” Baa i mahoñol ma, ma téé? Bés bagwélél ba Yéhôva di nti ndik bé bôt lipém inyu maboñok map. Ndi di nti bôt lipém inyule di ngwés Yéhôva, di ban-ga ki ngôñ i lémél nye.​—Yôsua 4:14; 1 Pétrô 3:15.

6. Baa ibale mut a nti bé we lipém, we u yé le u ti nye lipém? Toñol. (Béñge yak titii)

⁶ Ndi bôt bahogi ba yé le ba bat le: ‘Baa u nla toi ti mut lipém i ngéda nye a nti bé we lipém?’ Ndimbhe i yé le ñ. Di béñge le ndék dihéga. Kiñe Saulô a bi wéha lok yé Yônatan nyuu i ti bôt. (1 Samuel 20:​30-34) Ndi to hala, Yônatan a bi waa bé ti isañ lipém, a bi ke ni bisu i yéga nye i jo gwét letee Saulô a wo. (Manyodi 20:12; 2 Samuel 1:23) Prisi keñi le Éli a bi ôm Hana nsohi le a nhiôô maok. (1 Samuel 1:​12-14) Ndi Hana a bi ke ni bisu i ti nye lipém tolakii bôt ba Israel bobasôna ba bé yi le Éli a bé kogse bé bon bé ba ba bé boñ mam mabe, ki le a bé isañ wap, a bak prisi keñi. (1 Samuel 1:​15-18; 2:​22-24) Bôt ba Atén ba bi sol ñôma Paul, ba sébél nye le “mut bipopoda.” (Minson mi baôma 17:18) Ndi to hala, Paul a bi pôdôs bo ni lipém jolisôna. (Minson mi baôma 17:22) I dihéga dini di ñunda le ibale di ngwés toi Yéhôva, di konok nye woñi, d’a ti bôt bape lipém yak i ngéda hala a ta bé jam li ntomb. Nano, di tehe bonjee di nlama ti lipém ni inyuki di nlama ti bo jo.

DI TI BÔT BÉS BA LIHAA LIPÉM

7. Inyuki i nla ba bés ndutu i ti bôt bés ba lihaa lipém?

⁷ Ndutu. Hiki ngéda, di yé ni bôt bés ba lihaa. Jon di nyi bilem gwap bilam ni bilem gwap bibe. Bebek bahogi ba gwé kon u u nti bés bôlô ngandak, tole nduña i yé bo nnayak. Bape ba yé le ba bana bibuk bibe ni maboñok mabe. Bôt bahogi ba nti bé bôt bap ba lihaa lipém, ba mboñ bé to biliya le nsañ u ba mu mahaa map. Hala a mboñ le ba nla bé nôgla. I ngéda môñga ma nyuu ma nkon, nyuu i nke bé loñge, hala yak nyen adna i nla bé ba ikété lihaa i ngéda lipém li ta bé. Bebek di nla bé tibil kon u môñga ma nyuu, ndi di nla boñ le lipém li ba ikété mahaa més inyu boñ le di bagla bañ.

8. Inyuki di nlama ti bôt bés ba lihaa lipém? (1 Timôtéô 5:​4, 8)

⁸ Inyuki di nlama ti bôt bés ba lihaa lipém? (Añ 1 Timôtéô 5:​4, 8.) I kaat yé bisu a bi tilna Timôtéô, Paul a ntoñol lelaa di nlama tééda bôt bés ba lihaa. A bi kal le di nlama ti bôt bés ba lihaa lipém, he bé inyule di gwé ndik le di boñ hala, ndi inyule di ‘ntéñbe i gwélél Nyambe.’ Hala a nkobla le di ngwélél Yéhôva ni ñem wés wonsôna. Yéhôva nyen a yé Nwet lihaa. (Éfésô 3:​14, 15) Jon i ngéda di nti mut wés lihaa lipém, Nwet lihaa le Yéhôva nyen di nti lipém. Hala a nkônde ti bés makénd i ti bôt bés ba lihaa lipém!

9. Lelaa nwaa bo nlôm ba nla tina lipém? (Béñge yak bititii.)

⁹ Lelaa di nla ti bôt bés ba lihaa lipém? Nlôm nu a nti nwaa lipém a ñunda i ti bôt, yak i ngéda ba yé ndik bo iba le nwaa a yéne nye nseñ ngandak. (Bingéngén 31:28; 1 Pétrô 3:7) Kekikel a mbép bé nye, a nwéha bé nye nyuu, a mboñ bé ki to le nwaa a nôgda le a gwé bé nseñ. Ariel,a nu a yé i Argentina, a nkal le: “Kon u nwaa wem u mboñ le ngim mangéda, a mbabaa me ni bibuk gwé. Mu mangéda ma, me yé me bigda le a gwé bé mahoñol mabe i ngéda a nkal me i bibuk bi. Me yé me bigda kaat 1 Korintô 13:​5, i i ñunda le me nlama pôdôs nye ni bibuk bi bi ñunda le me nti nye lipém, iloole yak me me kahal leñ nye bibuk bibe.” (Bingéngén 19:11) Muda nu a nti nlô wé lipém a mpôdôl nye loñge i ngéda a nkwel ni bôt bape. (Éfésô 5:33) A mpôdôs bé nye ni bibuk bibe, a nol bé nye hiol, a nyan bé nye, a nsol bé ki to nye inyule a nyi le i nya maboñok i, i ñôbôs libii. (Bingéngén 14:1) Mankéé nu muda wada i Italia, nu nlôm a gwé nduña ikeñi, a nkal le: “Ngim mangéda, me yé me tehe ndik le nlô wem a nhomba. Behee, me bé unda ni bibuk gwem ni maboñok mem le me nti bé nye lipém. Ndi me bi yimbe le i ngéda me nkiha ni bôt ba nti bape lipém, hala a ntinde yak me i ti nlô wem lipém.”

10. Lelaa boñge ba nla unda le ba nti bagwal bap lipém?

¹⁰ A boñge, i ngéda bagwal banan ba nti bé mambén, ni nôgôl mo. (Éfésô 6:​1-3) Bibuk binan bi nlama unda le ni nti bagwal banan lipém. (Manyodi 21:17) Kiki bagwal banan ba ñun, hala nyen ba ga kônde bana ngôñ ni matééda manan. Ni boñ kii yosôna ni nla inyu tééda bo loñge. Di béñge ndémbél i María, nu isañ a ta bé Mbôgi Yéhôva. I ngéda isañ a bi kwo kon, a bi lédhene María mam ngandak mu kii a bé tééda nye. A nkal le: “Me bi soohe Yéhôva le a hôla me le me unda ni maboñok mem le me nti toi pua yem lipém. Me bi hoñol le Yéhôva a nla bé kal me le me ti bagwal bem lipém ndi a ti bé me ngui i boñ hala. I mbus ngéda, me bi nok le to pua yem a nhéñha, to a nhéñha bé, me me nlama ndik ti nye lipém.” I ngéda di nti bôt bés ba lihaa lipém tolakii ba gwé bilem bibe, di ñunda le di nti Yéhôva lipém.

DI TI LÔK KÉÉ YÉS LIPÉM

11. Inyuki i yé le i ba ndutu i ti lôk kéé lipém?

¹¹ Ndutu. Lôk kéé i nôgôl mambén ma Yéhôva ndi ngim mangéda, ba nla boñ bés béba, ba nla ôm bés nsohi tole ba nla unbaha bés. Ibale mankéé a nti bés “njom i tjelel,” di yé le di waa ti nye lipém. (Kôlôsé 3:13) Ndi kii i nla hôla bés?

12. Inyuki di nlama ti lôk kéé yés i bôlôm ni i bôda lipém? (2 Pétrô 2:​9-12)

¹² Inyuki di nlama ti lôk kéé lipém? (Añ 2 Pétrô 2:​9-12.) I kaat yé i nyônôs iba, Pétrô a mpôdôl bikristen bi bi bé yan “bôt ba gwé lipém” ikété likoda, hala wee mimañ. I ngéda biañgel bi bi tehe i jam li, ba bi boñ lelaa? “Inyu lipém bi nti Yéhôva,” bi bi bep bé pôdôs i lôk kéé i. Hoñol ki! Biañgel bi bi yé peles bi bi bep bé pôdôs i bôt ba ngôk ba. Bi bi nwas le Yéhôva nyen a kéés bo, a kogse ki bo. (Rôma 14:​10-12; hégha ni Yuda 9.) Biañgel bi niiga bés ngandak mam. Ibale di nlama bé yan bôt ba nkolba bés, baa lôk kéé yés yon di nlama yan? Bés bon di nlama ba “bôt ba bisu” i ti bo lipém. (Rôma 12:10) I ngéda di mboñ hala, di ñunda le di nti Yéhôva lipém.

13-14. Lelaa di nla unda le di nti lôk kéé lipém? Ti hihéga. (Béñge yak bititii.)

¹³ Lelaa di nla unda le di nti lôk kéé lipém? A mimañ, ni niiga lôk kéé ni gwéha. (Filémôn 8, 9) I ngéda ni nsômbôl ti bôt maéba, ni boñ hala ni loñgeñem. Ni ti bañ mut maéba i ngéda ni yé ñunbak. A lôk kéé i bôda, inyu boñ le lôk kéé i nôgda le ba nti bo lipém, ni nwas hilégé. (Titô 2:​3-5) Bésbobasôna di nla unda le di nti mimañ lipém i ngéda di nôgôl bo, di tinak bo mayéga inyu minkwel ba nti, ni i bôlô ba nsal inyu boñ le nson ñañ nlam u séla loñge, ni mahôla ba nti lôk kéé i i “nyoñ béba njel.”​—Galatia 6:1; 1 Timôtéô 5:17.

¹⁴ Mañ wada u bi ti sita Rocío maéba, a unup, a waa ti nye lipém. A nkal le: “Me bi tehe le a mbep pôdôs me. Me bé sok nye i ndap. Ikété yem, me bé kal le a gwé mahoñol mabe, me bi tjél emble maéba mé, ndi me bé unda bé le me yé ñunbak.” Kii i bi hôla Rocío? A nkal le: “I ngéda me bé añ Bibel, me bi bol i kaat 1 Tésalônika 5:​12, 13. I ngéda me bi yimbe le me bé ti bé i mankéé nu lipém, kiññem i kahal tééñga me. Me bi soohe Yéhôva, me yéñ maéba mu bikaat bi ntôñ ma ma bé le ma hôla me i héñha mahoñol mem. Me bi sôk nok le njom i bé bé yé, ndi me nyen ngôk u bé nnayak. Nano, me nok le ibale me gwé toi suhulnyuu, m’a ti bôt bape lipém. Me ngi jok sañ inyu bana suhulnyuu, ndi me nyi le kiki me mboñ kii yosôna me nla inyu ti bôt bape lipém, Yéhôva a nkônôl me maséé.”

DI TI BÔT BA NGWÉLÉL BÉ YÉHÔVA LIPÉM

15. Inyuki i nla ba ndutu ngim mangéda i ti bôt ba ngwélél bé Yéhôva lipém?

¹⁵ Ndutu. Di mbéna boma bôt ba ba ngwés bé ñañ nlam. (Éfésô 4:18) Bôt bahogi ba nkal le nseñ u yé le ba yi bañ i yom Bibel i nkal inyule hala nyen ba bi niiga bo. Ngim mangéda, bet bés ba bôlô tole balét bés ba suklu ba gwé ñem mbe, yak i bôt ba nsal ni bés tole baudu ba suklu ba ntééñga bés. Hala a nla boñ le lipém di nti bo li sôs, di hôya le di nlama bôñôl bo mam di nsômbôl le bôt bape ba bôñôl bés.

16. Inyuki di nlama ti bôt ba ngwélél bé Yéhôva lipém? (1 Pétrô 2:12; 3:15)

¹⁶ Inyuki di nlama ti bôt ba ngwélél bé Yéhôva lipém? Di bigda le Yéhôva a ntehe lelaa di mboñ i ngéda di yé ni bôt ba ba ngwélél bé nye. Ñôma Pétrô a bi kal lôk kéé le maboñok map malam ma nla tinde bôt bape i “ti Nyambe lipém.” Inyu hala nyen a bi kal bo le i ngéda ba ñañal ñañ nlam, ba boñ hala ni “ñemlima lôñni njôôñ lipém.” (Añ 1 Pétrô 2:12; 3:15.) Too ba yé i bikééhene inyu hémle yap, too ba yé i kwel ni mut wap libôk, bikristen bi nlama boñ kiki bo le ba yé i bisu bi Nyambe. Di bigda le Yéhôva a ntehe bés, a nok i mam momasôna di nkal, a ntehe ki lelaa di nkal mo. Hala a nlama tinde bés i ti bôt ba ba ngwélél bé Yéhôva lipém!

17. Lelaa di nla unda le di nti bôt ba ngwélél bé Yéhôva lipém?

¹⁷ Lelaa di nla unda le di nti bôt ba ngwélél bé Yéhôva lipém? I ngéda di yé likalô, di yanak bañ i bôt ba nyi bé Bibel. Maselna ni hala, di bigda le ba yé tik i mis ma Yéhôva ni le ba nloo bés. (Hagai 2:7; Filipi 2:3) Ibale mut a nsol we, u timbhe bañ nye, u gwélél bañ to bibuk bi bi nla babaa nye. (1 Pétrô 2:23) Ibale wemede u nyi le u mpôdôs bé mut loñge, bat nye nwéhél. Lelaa di nla unda le di nti bôt lipém i homa bôlô? Sal ni ñem woñ wonsôna, u gwéhék bôt we ni bo ni nsal, yak ni baane boñ. (Titô 2:​9, 10) I ngéda u yé loñge mut, u bak maliga, u salak ni ñem woñ wonsôna, to bôt ba ngwés we, to bôt ba ngwés bé we, u nyi le u nlémél Nyambe.​—Kôlôsé 3:​22, 23.

18. Inyuki hala a yé loñge inyu yés le di ti bôt bape lipém?

¹⁸ Di ntehe ngandak mam i i ntinde bés i ti bôt bape lipém. Kiki hihéga, i ngéda di nti bôt bés ba lihaa lipém, di nti Isañ mbai le Yéhôva lipém. Nlélém, i ngéda di nti lôk kéé yés i bôlôm ni i bôda lipém, di nti yak Tata wés nu ngii lipém. Ni ki le i ngéda di nti bôt ba ngwélél bé Yéhôva lipém, di yé le di yible bo njel i ti Yéhôva Nyambe wés lipém. To ibale bôt ba binam bahogi ba nti bé bés lipém, bés di nlama ti bo lipém. Inyuki? Inyule di nyi le Yéhôva a ga sayap bés. A nkal le: “I bôt ba nti me lipém, bon m’a ti lipém.”​—1 Samuel 2:30.