I mbus kosi i Ngwa njañgumba, Yésu a nyodi i Yérusalem, a témb i Bétania nu a yé i masuhul ma Hikôa Ôlivé i pes likôl. I nene le a ntégbaha u yak mawanda mé Lasarô, Maria ni Marta.

Nano, di yé hilo 11 hi sôñ Nisan. Yésu ni banigil bé ba ntémb ba nyoñ njel inyu ke i Yérusalem. Nyoo, a ga ke i témpel inyu ngélé yé i nsôk. Hala a yé ki hilo hié hi likalô hi nsôk ilole a ntégbaha ngand i Pasa, a téé ki Mbigda i nyemb yé. I mbus ha, ba ga kéés nye ba nol ki nye.

I njel Bétania i i nke i Yérusalem i tagbege Hikôa Ôlivé, Pétrô a ntehe e Yésu a bi tiihe i kegla i bi tagbe. A nkal le: “A Rabi, béñge! E faigé u bi tiihe, i nkôt.”​—Markô 11:21.

Inyuki Yésu a bi boñ le e faigé i kôt? A ti ndimbhe: “Me nkal bé maliga le: Ibale ni gwé hémle, ndi ni bana bé pééna, n’a boñ ndik bé i jam me mboñ e faigé, ndi to ni nkal yak hikôa hini le: ‘Nyodi hana, kwo nyoo i tuye,’ hala a’ bôña. Mam momasôna ni mbat ikété masoohe, ni ban-ga hémle, n’a kôhna mo.” (Matéô 21:21, 22) A yé ndik tiimba i jam a bôk kal inyu hémle, inyu nseñ i bana hémle i ngui, hémle i i nla nyodol hikôa.​—Matéô 17:20.

Mu kiki a nol e, Yésu a nti biniigana bi ñunda nseñ u yé i hémle Djob. A nkal le: “I mam momasôna ni mbat ikété masoohe, ni bana hémle le ni mal kôhna mo, ha nyen n’a kôhna mo.” (Markô 11:24) Hala a yé biniigana bi nseñ inyu ba bobasôna ba noñ Yésu! I jam li, li mbéñge téntén baôma mu kiki ndék ngéda ba ga boma mandutu. Ndi maada mape ma yé ipôla nkôt e faigé ni nya hémle i mbéda.

Kiki e faigé, litén li Israel li bé nene wengoñle li ngwélél Djob. Ba bé ikété malômbla ma tôbôtôbô ni Djob, jon bitéé bi mis, ba bé boñ wengoñle ba noñ Mbén Djob. Ndi litén jôlisona li bé unda bé hémle, li bé num bé to ki matam malam. Yak Man Djob ba bi tjél leege! Jon kiki a nol e faigé i i num bé, Yésu a ñunda lisuk li mbem litén li Israel inyule li gwé bé hémle, li num bé to ki matam.

I mbus ndék ngéda, Yésu ni banigil bé ba mbol i Yérusalem. Kiki a yé a mbéna boñ, Yésu a nke i témpel, a bôdôl niiga. Baéga biprisi ni mimañ mi ntôñ ba mbôdôl kolba Yésu, inyule ba ngi hoñlak i yom a bi boñ bahéñha moni i kel i bi tagbe. Ba nkal nye le: “Hee kunde i nlôl we i boñ i mam mana? Tole njee a bi ti we kunde ini inyu boñ i mam mana?”​—Markô 11:28.

Yésu a ntimbhe le: “Me mbat bé mbadga yada. Timbhana me, ndi m’a kal bé hee kunde i nlôl me i boñ i mam mana. Baa sôble i Yôhanes i bi lôl i ngii tole yak bôt ba binam? Timbhana me.” Nano bakolba nye ba nkwo bomede i hiandi hiap. Biprisi ni mimañ ba nke lôñ yada inyu tehe lelaa ba ntimbhe. Ba nkal le: “Ibale di nkal le: ‘I bi lôl i ngii,’ ki a nkal le: ‘Inyuki ni bi hémle ni bé nye?’ Baa di nlama ni kal le: ‘I bi lôl yak bôt ba binam’?” Ba bé kon woñi i pot hala inyule “bôt bobasôna ba bé yi le Yôhanes a bé toi mpôdôl.”​—Markô 11:29-32.

Bakolba Yésu bana ba nla bé ti ndimbhe i i kôli. Jon ba nkal le: “Di nyi bé.” Yésu a ntimbhe bo le: “To me, me nkal bé me bé hee kunde i nlôl me i boñ mam mana.”​—Markô 11:33.

I témpel, Yésu a ntip jubus baéga biprisi ni mimañ ikété pééna, inyule ba nkolba ngui a gwé inyu boñ bihélha bi mam. Ndimbhe Yésu i nhélés bo. I mbus Yésu a nti hihéga hi hi ñunda mimbe mintén mi bôt ba yé.

Yésu a nkal le: “Mut wada a bééna bon iba. A ke yak nu bisu, a kal le: ‘A man, ke sal len i wom u minkôô mi wai.’ Ndi nunu a timbhe, a kal le: ‘M’a ke bé.’ Ndi i mbus ngéda, a tam, a ke. A kôôge nu nyônôs iba bebee, a kal nye nlélém jam. Nunu a timbhe le: ‘Me nke, a pua,’ ndi a ke bé. Njee ipôla bo iba a bi boñ sômbôl i isañ?” (Matéô 21:28-31) Ndimbhe i nlet bé: man nu bisu nyen a nsôk a boñ sômbôl isañ.

Jon Yésu a nkal bakolba nye le: “Me nkal bé maliga le: Bakottas ni bôda ba libambe ba mbôk bé i bisu ikété Ane Nyambe.” I bibôdle bakottas ni bôba ba ndéñg ba bé gwélél bé Djob. Ndi kiki man nu bisu ba bi sôk ba hiel ñem, nano ba ngwélél Djob. Mahéñha ni hala, baéga ba yé kiki man nu nyôhne iba, ba nkadba le ba ngwélél Djob ki le ba mboñ bé hala. Yésu a nkal le: “Yôhanes [Nsôble] a bi lo, a unda bé njel telepsép, ndi ni bi hémle bé nye. Ndi bakottas ni bôda ba libambe ba bi hémle nye; yak ngéda ni bi tehe hala, ni bi tam bé i mbus ngéda kayéle ni hémle nye.”​—Matéô 21:31, 32.

Yésu a nke ni bisu ni hihéga hipe. Lisañ lini, Yésu a ñunda le baéga bibase ba ntjél ndik bé boñ sômbôl i Djob ndi ba mboñ iloo hala. Ba yé bibéba bi bôt. Yésu a ntoñol le: “Mut wada a bi bel wom u minkôô mi wai, a kéñ wo ni lipénd, a tém waa wai, a oñ nkum ndap; a ti wo basal nwom, a ke i loñ ipe. Kiki ngéda libumbul li matam i bi kola, a ep nkol wé yak basal nwom, le u yôñôl nye mé matam ma wom u minkôô mi wai. Ndi ba gwel nkol, ba bép wo, ba huuha wo moo nso. A témb ki a ep nkol umpe i boni, ndi ba babaa wo i ño, ba wéha wo nyuu. A ep ki nkol umpe, ba nol yak wo; a ep ki ngandak ipe, ndi ba bép bahogi, ba nol ki bape.”​—Markô 12:1-5.

Baa i bet ba ñemble Yésu ba ga nok hihéga hini? Bebek ba nhoñol bibañga bi mpôdôl Yésaya bini: “Ndap Israel yon i yé wom minkôô mi wai u Yéhôva; yak bôlôm ba Yuda ba yé ntumul u bé lôôha kônha nye maséé. A bé bem le a tehe mbagi sép, ndi nuna-ki, ngadla!” (Yésaya 5:7) Hala a yé nlélém ni hihéga hi Yésu. Yéhôva nyen a yé nwet wom, litén li Israel li yé wom u minkôô mi wai u u yé nkéñék ni lipénd hala wee Mbén Djob. Yéhôva a bi ep bapôdôl bé inyu niiga litén ni hôla jo i num matam malam.

Ndi “basal nwom” ba bi bép “minkol” ba bi ep boni, ba nol nwo. Yésu a nkal le: “[Nwet wom u minkôô mi wai] a bé a ngi gwé ndigi man wé nu gwéha. Nyen a bi sôk a ep i boni, a kalak le: ‘B’a ti man wem lipém. Ndi bana basal nwom ba kalna le: ‘Nkôdôlbum nunu. Loga, di nol nye, ha nyen bum y’a ba yés. Ha nyen ba bi gwel nye, ba nol nye.”​—Markô 12:6-8.

Nano Yésu a mbat le: “Kii nwet wom u minkôô mi wai a’ boñ?” (Markô 12:9) Baéga bibase ba ntimbhe le: “Kiki ba yé bibéba bi bôt, a’ lona béba tjiba i ngii yap, a ti wom wé u minkôô mi wai basal nwom bape, ba ba ga ti nye matam i ngéda libumbul li nkola.”​—Matéô 21:41.

Ibabé i yi, ba mpémhene bomede mbagi inyule ba yé ipôla ‘basal wom u minkôô mi wai’ u Yéhôva, litén li Israel. I jam Yéhôva a kôli bémél basalnwom li yé le ba hémle Man wé nu a yé Mésia. Yésu a mbéñge baéga bibase i mbombom, a kal le: “Baa ni yé ngi añ ini tilna le: ‘Ngok bôt ba maoñ ba bi tjél, yon i nyila ngok likas i bisu. Hala a nlôl yak Yéhôva, hala a yé ki jam li hélha i mis més’?” (Markô 12:10, 11) I mbus, Yésu a ntibil kal bo le: “Inyu hala nyen me nkal bé le, b’a héya Ane Nyambe i bééni, ba ti ki yo litén li l’a num matam.”​—Matéô 21:43.

Bayimbén ni baéga biprisi ba nyimbe le “bon a bééna i mahoñol ngéda a bi yoñ hihéga hini.” (Lukas 20:19) Iloo kiki masañ mape, ba nsômbôl nol nye, bañga “nkôdôlbum.” Ndi ba nkon limut woñi inyule li ntehe Yésu kiki mpôdôl, jon ha bitéé bilôñi ba noode bé tihba nye.

Kiki nson wé u yé bebee ni mamélél, Yésu a nke ni bisu i gwélél dihéga inyu yelel bayimbén ni biprisi bikeñi, jon ba yéñ nol nye. (Lukas 20:19) Ndi Yésu a nsugul bé ha ni bo. A ngwélél hihéga ipe:

“Ane i ngii i nla ki ba kiki kiñe i i nkôôba ngand libii inyu man wé munlôm. I mbus, a ep minkol nwé le mi sébél bôt a bi naña i ngand libii, ndi ba tjél lo.” (Matéô 22:2, 3) Yésu a mbôdôl hihéga hié ni bini bibuk le “Ane ngii.” I pot maliga, “kiñe” i nlama ba Yéhôva Djob. Ndi njee a yé man kiñe, bonjee ba yé i bôt ba naña ngand libii? I ta bé nledek jam i yimbe le munu hihéga hini, man kiñe a yé Man Yéhôva, ni bet ba naña ba yé ba ba ga ba ni nye i Ane ngii.

Bonjee ba bi naña kiki bôt ba bisu? Bonjee ba yé bôt ba bisu Yésu ni baôma ba bi tééne likalô inyu Ane. Ba yé bon ba Lôk Yuda. (Matéô 10:6, 7; 15:24) Litén lini, li bi neebe malômbla ma Mbén i nwii 1513 B.N.Y., hala a bi ti bo pôla i yila “ane i biprisi.” (Manyodi 19:5-8) Ndi imbe ngéda ba bé lama naña bo i “ngand libii”? I pot maliga, ba bi kôhna nsébla u, i nwii 29 N.Y. ngéda Yésu a bi bôdôl téé likalô inyu Ane ngii.

Lelaa ngandak bon ba Israel ba bi leege nsébla u? Yésu a nkal le: “Ba tjél lo.” Ngandak ikété baéga bibase ni bôt ba litén ba bi tjél leege Yésu kiki Mésia ni Kiñe Djob a bi pohol.

Ndi Yésu a ñunda le bon ba Lôk Yuda ba gwé ki pôla ipe, jon a nkal le: ‘[Kiñe] i témb i ep minkol mimpe, i kal le: “Ni kal i bôt me naña le: ‘Nuna-ki! Me nkôôba bijek gwem, me nol nyaga yem ni binuga gwem bi mahoñ, yak mam momasôna ma yé nkôôbaga. Lona i ngand libii.’” Ndi hala a bi kal bé bo to jam, ba ke yap, wada i wom wé, numpe i nyuñga yé; ndi ba ba bi yégle, ba gwel minkol nwé, ba wéha nwo nyuu, ba nol ki nwo.’ (Matéô 22:4-6) I jam li, li nkiha ni yom i ga tagbe i mbus le ntôñ u bikristen i ga tééba. Ha ngéda i, bon ba Lôk Yuda ba ga bana ki pôla i jôp i Ane, ndi ngandak ikété yap i ga tjél nsébla, i ndegle ki ‘minkol mi kiñe.’​—Minson mi baôma 4:13-18; 7:54, 58.

Ndi kii i ga pémél litén? Yésu a nkal le: “Kiñe i bi unup, i ep mintôñ nwé mi gwét i nol ba bôt ba manola, i ligis yak tison yap.” (Matéô 22:7) I jam li jon li bi pémél Lôk Yuda i nwii 70  N.Y. ngéda Lôk Rôma i bi tjé “tison yap,” Yérusalem.

Kiki ba ntjél nsébla u kiñe, baa hala a nkobla le bôt bape ba nlama ha bé kôs nsébla? Hihéga hi Yésu hi ñunda bé hala. A nke ni bisu i kal le: “I mbus, [kiñe] a kal minkol nwé le: ‘Ngand libii i yé nkôôbaga ndi bôt me bi naña ba bak bé ba kôli lo i ngand. Jon kena mu minloñ minkeñi mi tison, ni naña nu ni nu n’a koba, le a lo i ngand libii.’ Ha nyen minkol mi bi ke minloñ, mi naña bôt bobasôna ba bi koba, biloñge ni bibéba; yak ndap ngand libii i yon ni bakén ba ba bé je.”​—Matéô 22:8-10.

Bibañga bini bi ga yon i mbus ngéda, kiki ñôma Pétrô a ga bôdôl añle bôt ba matén ñañ nlam inyu boñ le ba yila bikristen. I nwii 36 N.Y. sônda Lôk Rôma le Kornélia ni lihaa jé ba bi kôhna mbuu mpubi, ba kôhna ki nsima i ba ipôla i bet ba nkôdôl Ane ngii Yésu a bi pôdôl. ​—Minson mi baôma 10:1, 34-48.

Yésu a nkal le “kiñe” y’a leege bé i bôt bobasôna ba ga lo i ngand. A nkal le: “I ngéda kiñe i bi jôp inyu béñge bakén, i tehe mut wada nu a bé bé a héba mbot i ngand libii. Ha nyen a bi bat nye le: ‘A mut wem, lelaa u mboñ ndi u jôp hana ngi mbot i ngand libii?’ Mut a kwo mbuk. Ha nyen kiñe i bi kal bagwélél bé le: ‘Ni kañ nye moo ni makôô, ni leñ nye i jiibe li mbégdé. Nyoo nyen a’ ee, a jek masoñ.’ Inyule ba naña ngandak, ndi ba mpohol ndik ndék.”​—Matéô 22:11-14.

Baéga bibase ba ba ñemble Yésu, ba nok bé ngobol i mam ma momasôna Yésu a yé kal. Ndi to hala, iloo kiki ngéda bisu, ba yé ñunbak, ba nsômbôl ndik nol Yésu.

Baoo ba Yésu ba yé ñunbak. A ntip ti dihéga diba di nyelel le ba yé bibéba bi bôt. Nano Farisai i ñôô jimb inyu gwel nye. Ba nyéñ le Yésu a kal ngim jam i i ga ti bo pôla i kena nye yak ñane Rôma. Jon ba nti ngim bôt moni inyu amb nye.​—Lukas 6:7.

Bana bôt ba mbat Yésu le: “A Lét, di nyi le u mpot, u niigaga ki mam ma téé sép, u ta bé to mut mbagla, ndi u niiga njel Nyambe inoñnaga ni maliga: Baa i yé bés kunde i saa Kaisa tas tole to?” (Lukas 20:21, 22) Bibuk gwap bilam bi nyumus bé Yésu, inyule a nyi bihéñba gwap ni minsoñgi nwap mimbe. Ibale a nkal le ‘to, i ta bé kunde i saa tas,’ ba nla ôm nye nsohi le a ndogbene ngomin Rôma. Ndi ibale a nkal le ‘ñ saana tas,’ bôt ba litén ba ba neebe bé le Rôma a énél bo, ba nla bep yoñ jam a nsômbôl kal, i mbus, ba unbene nye, ba kolba ki nye nya i nlôôha ngandak. Lelaa a ntimbhe bo?

Yésu a nkal bo le: “A bôt ba bihéñba, inyuki ni noode me? Ni unda me moni ba nsaane tas.” Ha nyen ba nlona nye dinariô yada, i mbus a mbat bo le: “Titii i njee ini? Jôl li njee ki lini?” Ba ntimbhe nye le: “Kaisa.” Ha nyen a nkal bo le: “Jon timbhana ni Kaisa mam ma Kaisa, Nyambe ki mam ma Nyambe.”​—Matéô 22:18-21.

Ndimbhe Yésu i nhélés bôt bana. Mu kiki ba gwé bé ndimbhe, ba nke. Ndi kel i yé ngi mal, ba ga boñ ki biliya i noode amb nye. Mu kiki Farisai i mpam bé i ôm nye nsohi, baéga bibase ba ntôñ umpe ba nkôôge Yésu bebee.

Sadukai i nkal le bitugne bi ta bé. I mbat nye mbadga i mbéñge bitugne bi mut wada ni manyañ nu a nlama bii yik yé (i ngéda nlômbi Israel, lem i loñ i bé le, ngéda mut a nwo ndi a yék bé man munlôm, manyañ wada a bé lama bii yik yé inyu ti mut a nwo mbôda kayéle jôl jé li lém bañ). Ba mbat le: “A Lét, Môsi a bi kal le: ‘Ibale mut a nwo ndi a yék bé bon, manyañ a nlama bii yik yé, a bot mbôda inyu lôñ manyañ.’ Nano ni, linyañ lisaambok li bé hana ni bés. Nu bisu a bii, a wo; kiki a bi yék bé mbôda, manyañ a yégla yik yé. Nlélém jam u pémél nu nyônôs iba, nu nyônôs aa letee ni nu nyônôs isaambok? Sôk i nsôk, yak muda a wo. Jon i bitugne, a’ ba nwaa njee ikété bo basaambok? Inyule a bi ba nwaa wap bobasôna.”​—Matéô 22:24-28.

Inyu timbhe, Yésu a ngwélél bitilna bi mbén Môsi bi Sadukai i nhémle. A nkal le: “Ngo inyu hala nyen ni nyoba inyule ni nyi bé Bitilna, to ngui i Nyambe. Inyule ngéda ba nlo i bitugne, bôlôm ba mbii bé, to bôda ba nke bé i mabii, ndi ba yé kiki biañgel i ngii. Ndi inyu bawoga ba ba ntuge, i ngéda Môsi a bé i homa man e i biloo, baa ni bi añ bé ikété kaat Môsi i jam Nyambe a kal nye le: ‘Me yé Nyambe nu Abraham, Nyambe nu Isak ni Nyambe nu Yakôb’? A ta bé Nyambe nu bawoga ndi nu bayômi. Ni yé i yoba yaga iloo héga.” (Markô 12:24-27; Manyodi 3:1-6) Bôt ba yé nhelek ni ndimbhe yé.

Yésu a nyip manyo ma Farisai ni Sadukai. Nano ba nke lôñ yada inyu noode nye. Nyimbén wada a mbat nye le: “A Lét, imbe mbén i nloo ikété mbén Môsi?”​—Matéô 22:36.

Yésu a ntimbhe le: “I bisu i yé le: ‘A Israel, emble, Yéhôva Nyambe wés a yé mpom Yéhôva wada, u nlama ki gwés Yéhôva Nyambe woñ ni ñem woñ wonsôna, ni niñ yoñ yosôna, ni mahoñol moñ momasôna, yak ni ngui yoñ yosôna.’ I nyônôs iba i yé le: ‘U nlama gwés mut woñ libôk kiki wemede.’ Mbén ipe yo ki yo i nloo bé mambén mana.”​—Markô 12:29-31.

Ngéda a nok ndimbhe Yésu, nyimbén a nkal le: “A Lét, u mpot loñge, inoñnaga ni maliga, ‘A yé Wada, numpe a ta bé, ndik nye’; ibale mut a ngwés nye ni ñem wé wonsôna, ni yi yé yosôna, ni ngui yé yosôna, a gwéhék ki mut wé libôk kiki nyemede, hala a yé nseñ iloo bisesema gwobisôna bi ntul i hié ni bini bisesema bipe.” Kiki a ntehe le nyimbén a ntimbhe ni pék, Yésu a nkal nye le: “U ta bé haa ni Ane Nyambe.”​—Markô 12:32-34.

Hala a yé dilo diaa (9, 10, ni 11 sôñ Nisan) le Yésu a yé niiga i témpel. Ngim bôt kiki bayimbén ba ñemble nye ni ngandak maséé. Ndi hala a ta bé nlélém ni baéga bibase ba ba gwé ha bé “makénd i bat nye mbadga.”

Baéga bibase ba ba nkolba Yésu ba nla bé léba ngim njom i amb nye inyu kwés nye i moo ma Lôk Rôma. (Lukas 20:20) Nano, mam ma nhéñha. Mu kiki a yé i témpel i hilo 11 hi sôñ Nisan, Yésu a ñunda njee a yé toi. Jon a mbat bo le: “Bé ni nhoñol kii inyu Kristô? A yé man njee?” (Matéô 22:42) Hiki mut a nyi loñge le Kristô, tole Mésia a yé i ndaye David. I nya ndimbhe i yon ba ti nye.​—Matéô 9:27; 12:23; Yôhanes 7:42.

Yésu a mbat bo le: “Lelaa ni David a nsébél nye ni ngui i mbuu mpubi le Nwet ngéda a nkal le: ‘Yéhôva a bi kal Nwet wem le: “Yén i woo wem walôm letee me ha baoo boñ isi makôô moñ”’? Jon ibale David a nsébél nye le Nwet, lelaa ni a yé man wé?”​—Matéô 22:43-45.

Farisai i mom nwee inyule i nhoñol le mut binam nu a nlama pémél i ndaye David nyen a ga héya bo isi énél i Rôma. Ndi Yésu a ngwélél bibañga bi David bi bi mpémél i kaat Tjémbi 110:1, 2 inyu unda le Mésia a ga ba iloo ñane nu a yé mut binam. A yé David Nwet, nyen a ga énél, i mbus le a yén i woo walôm i Djob. Ndimbhe i Yésu i nyip bo manyo.

Banigil ni ngandak ipe ba yé emble. Nano, Yésu a kal bo le ba yoñ yihe ni bayimbén ni Farisai. Baéga bibase bana ba “nyoñ yééne i Môsi” inyu niiga Mbén Djob. Jon Yésu a nti baemble nye bini biniigana le: “I mam momasôna ba nkal bé, boña mo ni yônôs ki mo, ndi ni boñ bañ kiki bo inyule ba mpot ndi ba mboñ bé yom ba nkal.”​—Matéô 23:2, 3.

I mbus, Yésu a nti dihéga inyu yelel bihéñba bi baéga bibase. A nkal le: “Ba nkéñbaha ngobi yap, ba kañbaga yo inyu sôñ bomede.” Bon ba Lôk Yuda bahogi ba bé kañ bon ba bikwémbéé ba ba bé ba gwé matila ma Mbén i mbom yap ni moo map. Ndi Farisai yo i nkéñbaha bikwémbéé gwap inyu unda i mis ma bôt le ba nôgôl Mbén ni makénd momasôna. U héya hala, ba boñ le “manjek ma mambot map ma ap.” Lôk Israel i bé lama ha manjek mu mambot map, ndi ma Farisai ma bé minténdéé ngandak. (Ñanga bôt 15:38-40) Ba mboñ i mam ma momasôna “inyu nene i mis ma bôt.”​—Matéô 23:5.

Yak banigil ba Yésu ba bé le ba kwo i hiandi i gwés nene i mis ma bôt. Jon a ti bo mana maéba le: “Mut a sébél bañ bé le Rabi inyule wada nyen a yé Malét nan, ndi bé bobasôna ni yé lisañ li bôt. Ni sébél bañ to mut nye ki nye hana isi le tata nan, inyule Nu a yé i ngii nyetama nyen a yé Tata nan. Mut a sébél bañ to bé le baéga, inyule ni gwé ndigi Ñéga wada le Kristô.” Nano, lelaa banigil ba nlama tehe bomede ni kii ba nlama boñ? Yésu a kal bo le: “Nunkeñi ipôla nan a nlama ba ngwélél nan. Nu ni nu a mbédés nyemede a’ suhlana; ndi nu ni nu a nsuhus nyemede a’ bédhana.”​—Matéô 23:8-12.

I mbus, Yésu a ngwélél bibuk bi ngui inyu kolba bayimbén ni Farisai bôt ba bihéñba. A nkal le: “Ngoo ni bé, a bayimbén ni Farisai, a bôt ba bihéñba! Inyule ni nyipne bôt lijubul li Ane i ngii. Bébomede ni njôp bé mu, ndi ni nwas bé to le i bôt ba nsômbôl jôp mu ba boñ hala.”​—Matéô 23:13

Yésu a nyelel Farisai inyule i ntôñ bé ni mam ma mbuu, kiki mambén map bomede ma ñunda. Kiki hihéga ba nkal le: “Ibale mut a nkum soñ ni témpel, a ta bé nyégsaga i yônôs jam li; ndi ibale mut a nkum soñ ni gôl i témpel, a yé nyégsaga i yônôs jam li.” Ba ñunda le ba yé ndim bôt i pes mbuu hala kiki ba ndiihe gôl i témpel iloo i ndap i ngwéélana inyu kôôge Yéhôva bebee ni i ti nye bibégés. Litehge jap li ñunda le ba “nyan mam ma nlôôha nseñ ikété mbén Môsi kiki bo telepsép, konangoo ni ndéñbe.”​—Matéô 23:16, 23; Lukas 11:42.

Yésu a nsébél Farisai ini le ‘baéga ba ndim ba ba mbaa hikala ndi ba mil kamél!’ (Matéô 23:24) Farisai i mbaa wai ba nyo inyu boñ le ba mil bañ hikala hi hi yé nyega inoñnaga ni Mbén. Ndi, ba nyan mam ma Mbén ma ma nlôôha ba nseñ, ndik wengoñle ba mil kamél, nuga i i yé nyega inoñnaga ni Mbén, ndi i i nlôôha keñi.​—Lôk Lévi 11:4, 21-24.

Inyu ngélé yé i nsôk i témpel, Yésu a nke ni bisu i yelel bihéñba bi bayimbén ni Farisai, a séblak bo mbamba le bôt ba bihéñba. A nkal bo le: “Ni mpubus mbus libôndô ni mbus séya, ndi kété yap i yé nyonok ni huluk ñem, yak ni ngôñ i yônôs minheña mimbe. A Farisai, a we nu u yé ndim, pubus ndugi kété libôndô ni kété séya inyu boñ le yak mbus yap i yila mapubi.” (Matéô 23:25, 26) Farisai i nyoñ yihe ngandak inyu ba mapubi inoñnaga ni kiki Mbén i nkal, i nlôôha yoñ ngéda ni binene gwap, ndi i nyoñ bé ngéda ni ntén mut ba yé ikété, i mpubus bé miñem nwap.

Bihéñba gwap bi ntibil nene ni njel ipe. Ba nyamnda ni ngôñ i oñ ni i lémés bisoñ bi bapôdôl. Kiki Yésu a nkal bo, ba yé yaga “bon ba bôt ba bi nol bapôdôl.” (Matéô 23:31) Biliya gwap inyu nol Yésu bi ñunda hala.​—Yôhanes 5:18; 7:1, 25.

Yésu a ñunda kii i mbem bana baéga bibase ibale ba nhiel bé miñem nwap, a nkal bo le: “A nyoo, a bon ba péé, lelaa ni ga pei mbagi i Géhéna?” (Matéô 23:33) Géhéna i yé “nsôsôgô u Hinôm.” Nsôsôgô u u bé bebee ni Yérusalem, nyoo nyen ba nligis binan. I titii ini Yésu a ngwélél, i ñunda le tjiba yon i mbem bibéba bi bayimbén ni Farisai.

Banigil ba Yésu ba ga ba “bapôdôl, ni bôt ba pék ni bôt ba niiga i mbamba.” Lelaa ba ga leege bo? Yésu a nkal baéga bibase le: “N’a nol bahogi ikété yap [banigil bem], ni péni bape i bikék, ni bép ki bape disôô i mandap manan ma bibégés, ni tééñga yak bape ikété bitison gwobisôna, kayéle matjél momasôna ma bôt ba telepsép ma ma bi kuba hana isi ma ba i ngii nan, ibôdôl i matjél ma mut telepsép le Abel ikepam i matjél ma Sakaria . . . nu ni bi nol.” A mbéhe bo le: “Me nkal bé maliga le, i hiai hini hi ga begee pil u wonsôna.” (Matéô 23:34-36) I jam li li bi bôña i nwii 70 N.Y. ngéda mintôñ mi gwét mi Rôma mi bi tjé Yérusalem ni dikôô di bôt di Yuda.

Ngéda Yésu a nhoñol bikuu bi nlo, hala a ntééñga nye ngandak. Jon a nkal bo le: “A Yérusalem, a Yérusalem, we nu u nol bapôdôl, u ômôk ki ba ba ñôma i weeni ngok, ngélé yañen me bi yéñ kot bon boñ nlélém kiki ñin kôp u nkot bon bé isi bipapai gwé! Ndi u bi gwés bé hala. Nuna-ki! Ba mal tjiile bé ndap nan.” (Matéô 23:37, 38) I bôt ba ba ñemble bibañga bini ba mbat le kii i “ndap” ini i nkobla. Baa i nla ba le a yé i pôdôl loñge témpel i Yérusalem i Yéhôva a nlôôha sôñ?

I mbus, Yésu a nkônde kal le : “Inyule me nkal bé le, ibôdôl nano n’a tehe ha bé ki me letee ni kal le: ‘Nu a nlôl i jôl li Yéhôva a yé nsaibak!’” (Matéô 23:39) Yésu a nsima bibañga bi mbañ i mpémél i kaat i Tjémbi 118:26 i i nkal le: “Nu a nlôl i jôl li Yéhôva a ba nsaibak! Di bi sayap bé mu ndap Yéhôva.” I pot maliga, ngéda témpel i ga tjiba mut nye ki nye a ga njôp ha bé mu i jôl li Yéhôva.

Nano Yésu a nke i homa témpel a gwé minkuu mi makébla. Bôt ba nla ha makébla map mu minkuu. Yésu a yé tehe kiki ngandak bôt i mboñ hala, a ntehe ki mingwañ mi bôt ‘mi nleñ ngandak batjañtjañ.” I mbus, Yésu a mbéñge hiyeyeba hi yik muda hi nleñ ‘bon ba batjañtjañ iba ba ba gwé yaga bé bañga nseñ.’ (Markô 12:41, 42) Ibabé pééna, Yésu a nyi le likébla jé li nlémél Djob.

Yésu a nsébél banigil bé, a kal bo le: “Me nkal bé maliga le: I hiyeyeba hi yik muda hini, hi nha iloo ba bobasôna ba nleñ moni ikété minkuu mi makébla.” Kii a nsômbôl kal? A ntoñol le: “Bobasôna ba nyôñôl ikété ngandak yap nkus, ndi nye a nyôñôl ikété ndék a gwé, a ti kii yosôna a ban-ga, gwom gwobisôna a ban-ga inyu niñ.” (Markô 12:43, 44) Kinje maselna ni maboñok ma baéga bibase!

Kiki hilo 11 hi sôñ Nisan hi yé tagbe, Yésu a nyodi témpel inyu ngélé nsôk. Wada ipôla banigil bé a nhel, a kal le: “A Lét, béñge! Kinje ngok ilam ni maoñ malam!” (Markô 13:1) I pot maliga, ngim ngok i mabap ma témpel i nlôôha ikeñi, jon bôt ba ntehe témpel kiki ndap i i gwé ngui ni i i ga nom ngandak.Jon hala a nla ba jam li hélha ngéda Yésu a nkal le: “Baa u ntehe maoñ makeñi mana? I ngok ini yosôna y’a léña yaga isi, to yada y’a yégle bé i kéhi i ngii ipe.”​—Markô 13:2.

I mbus, Yésu ni baôma bé ba nlel nsôsôgô u Kidrôn inyu ke i Hikôa Ôlivé. Ndi ngim ngéda y’a ba le a ba ni baôma ba-na, Pétrô, Andréa, Yakôbô ni Yôhanes. Het ba téé, ba nla tibil tehe bilama bi témpel.

Di yé Ngwa um, i mbus kosi i hilo 11 hi sôñ Nisan. Kel i yé i mamélél, yak dilo di nson u Yésu hana isi di yé mal. Njamuha, Yésu a bé a niiga i témpel, ndi ni juu a bé nañal bé i tison. Ngandak bôt i ngwés mam a niiga, jon i ‘nlo ipañ yé kegla tutu inyu emble nye i témpel.’ (Lukas 21:37, 38) Nano, Yésu a yé i Hikôa Ôlivé ni baôma bé ba-na: Pétrô, Andréa, Yakôbô ni Yôhanes.

Baôma ba-na bana ba nkôôge nye bebee inyu pôdôs nye. Ba gwé nduña inyu témpel inyule Yésu a ntip kal le témpel i ga tjiba. Ndi mam mape ma ngi tééñgaga bo. Yésu a bi bôk a béhe bo, a kalak le: “Yéna péé ibabé waa inyule Man mut a nlo i ngeñ ni nhégda bé le a nlôl.” (Lukas 12:40) A bi pôdôl ki inyu “kel Man mut a’ yis bôt njee a yé.” (Lukas 17:30) Baa bini bibuk bi Yésu bi gwé maada ni mam a ntip kal inyu témpel? Baôma ba nyamnda ni ngôñ i yi. Ba mbat nye le: “I mam mana m’a tagbe imbe ngéda? Kii y’a ba ki yimbne le u yé ha ni le hiai hini hi yé i mamélél?”​—Matéô 24:3.

Bebek ba yé hoñol tjiba i témpel i ba yé tehe. Ba mbat yimbne i i ga unda le Man mut a yé ha. Bebek ba nhoñol hihéga Yésu a bi ti, hi hi bé pôdôl “bañga mut” i i bi “ke liké i loñ i i yé haa le i yila kiñe; ndi a témb.” (Lukas 19:11, 12) Sôk i nsôk, ba mbadba kii ‘mamélél ma hiai hini’ ma nkobla.

Mu loñge ndimbhe a nti, Yésu a nyelel yimbne i i ga hôla bo i yi imbe ngéda Yérusalem ni témpel yé bi ga ba ha bé. Ndi a ntelbene bé ha. I dilo di nlo, i yimbne i i ga hôla bikristen i yi le Man mut “a yé ha,” ni le mamélél ma hiai hini ma yé bebee.

Kiki nwii mi ntagbe, baôma ba ntehe le mbañ i Yésu i yé yon. Ngandak mam Yésu a bi kal i mbôdôl bôña ba bak ba ngi yii i niñ. Jon, hala a nhélés bé bikristen bi bi bi yén péé 37 nwii i mbus, i tehe tjiba i Yérusalem ni témpel yé i nwii 70 N.Y. Ndi, i mam momasôna Yésu a bi legel ma bi yon bé ilole nwii 70 N.Y. i nkola, momasôna ma bi yon bé to i nwii 70 N.Y. Jon, kii i ga unda le Yésu a yé ha kiki Kiñe? Yésu a nti baôma bé ndimbhe.

Yésu a nlegel le “gwét ni manwin ma gwét” gw’a ba ni le “loñ y’a telep ikolba loñ, yak ane i kolba ane.” (Matéô 24:6, 7) A nkônde ki le “nyeñg disi y’a ba, yak njal keñi ni dimala b’a ba bahoma bahoma.” (Lukas 21:11) Yésu a mbéhe banigil bé, a kal bo le: “Bôt b’a gwel bé, ba tééñga bé.” (Lukas 21:12) Bapôdôl ba bitembee ba ga pam, ba yumus ngandak bôt. Liyanmbém li ga bôl, gwéha i ngandak i ga hoi. Jam lipe li yé le, “ñañ nlam u Ane w’a añlana ni nkoñ isi wonsôna, i ba biloñ gwobisôna mbôgi, ndi to le lisuk li nlo.”​—Matéô 24:14.

To hala kiki mbañ i Yésu i bi yon nwaa le bôt ba Rôma ba ntjé Yérusalem, ni ngéda tjiba i tison i, baa i nla ba le mbañ i Yésu ini i gwé biyônôl bipe i likala likeñi i dilo di nlo? Baa mam ma ñunda bé le mbañ i tôbôtôbô i Yésu i nkôhna biyônôl gwé bikeñi i len ini?

Jam lipe Yésu a nsima mu yimbne, li li ga unda le a yé ha, li yé malo ma “yom i nyega i i nlona tjiba.” (Matéô 24:15) I nwii 66 N.Y., i yom nyega i bé lama nene i bé “mintôñ mi gwét” mi Rôma, ni mabadô map ma nyuñg ma ma bééna bititii bi mop map. Lôk Rôma i bi kéña Yérusalem, i bôdôl ki bôk mapénd mahogi. (Lukas 21:20) Ndi i “yom nyega i” i bé homa i bé lama bé ba, homa Lôk Yuda i bé tehe kiki “homa mpubhaga”

I mbus, Yésu a nlegel le: “Njiiha keñi y’a ba, i nya i yé ngi ba ibôdôl bibôdle bi nkoñ isi letee ni nano, to, y’a ba ha bé ki.” I nwii 70 N.Y., Lôk Rôma i bi tjé Yérusalem. Tjiba i ‘tison mpubhaga’ i Lôk Yuda ni témpel yé i ñunda ntiik le i bé njiiha keñi inyule dikôô di bôt di bi wo. (Matéô 4:5; 24:21) Kekikel, Yérusalem ni bet ba bé yén mu ba ma bé kôhna nya njiiha i, ni le i bi mélés bibégés Lôk Yuda i bé ti i témpel ibôdôl behee. Jon, ibabé pééna biyônôl bi mbañ ini i dilo di nlo, i likala likeñi, bi nkôhna woñi.

DI TÉÉDA BOTÑEM YÉS INYU DILO DI NSÔK

Nkwel u Yésu ni baôma bé u u mbéñge yimbne i malôl mé kiki kiñe ni lisuk li hisi u yé ngi mal. Nano, a mbéhe bo le ba noñ bañ “bikristô bi bitembee ni bapôdôl ba bitembee.” Ba ga noode “yumus yak mimpohlak mi bôt.” (Matéô 24:24) Ndi mimpohlak mi bôt mi ga neebe bé le ba yumus bo. Bikristô bi bitembee bi ga nene i mis ma bôt. Mahéñha ni hala, ngéda Yésu a’ ba ha, bôt ba ga tehe bé nye ni mis.

I mbus, Yésu a mpôdôl njiiha keñi i i ga ba i mamélél ma hiai hini. A nkal le: “Hiañgaa hi’a kôp jiibe, to sôñ y’a ti ha bé mapubi mé, tjôdôt ki d’a nyodi i ngii, di kwok; yak mimpémba mi mam mi ngii nw’a nyeñg.” (Matéô 24:29) Baôma ba ba yé nok mam ma hélha mana ba nyi bé lelaa ma ga yon, ndi ma ga kônha bôt woñi.

Lelaa mam ma nhélha mana ma ga tihba bôt ba binam? Yésu a ntimbhe le: “Bôt b’a kwo lihiô inyu woñi ni inyule ba mba ba mbem mam m’a lo hana isi; inyule mimpémba mi mam mi ngii nw’a nyeñg.” (Lukas 21:26) I pot maliga, Yésu a yé toñol njiiha i nlôôha ba keñi bôt ba binam ba mah bé bana.

Loñge jam i yé le, Yésu a nkal baôma bé le bôt bobasôna bé bon ba ga nok ndutu ngéda ‘Man mut a ga lo ikété ond i ngii lôñni lipémba ni lipém likeñi.’ (Matéô 24:30) A bé a ma yis bo le Djob a ga hubus mam “inyu mimpohlak mi bôt.” (Matéô 24:22) Ndi lelaa banigil ba Yésu ba nlama boñ kiki Yésu a nti ndoñi i bihélha bi mam bini? Yésu a nti bo makénd, a nkal bo le: “Ngéda mam mana ma mbôdôl bôña, telbana bitétéé, ni pa miño inyule tohi nan i ntiige bebee.”​—Lukas 21:28.

Lelaa banigil ba Yésu ba ba ga ba i niñ ha ngéda i ba ga boñ inyu yi le lisuk li yé bebee? Yésu a ngwélél hihéga hi e faigé, a nkal le: “I ngéda ntjep wé u ntip too, u pémés ki tjai, ni nyi le sép i yé bebee. Jon nlélém jam inyu nan, i ngéda ni ntehe i mam mana momasôna, ni yi le a yé bebee i manwemel. Me nkal bé maliga le: I hiai hini hi’a tagbe bé letee mam mana momasôna ma yon.”​—Matéô 24:32-34.

Jon, ngéda ba ga tehe biyimbne bi mbañ bi yé yon, b’a yi le lisuk li yé bebee. Inyu béhe banigil ba ba ga ba i niñ ha ngéda tôbôtôbô i, Yésu a nkal le:

“Inyu kel i ni ngeñ i, mut to wada a nyi bé yo, to biañgel bi ngii, to Man, ndik Isañ nyetama. Inyule ndik kiki dilo di Nôa di bé, hala nyen y’a ba ngéda Man mut a mba ha. Inyule, kiki ba bé niñ mu dilo di ilole Ntida malép u mbôdôl, ba jek, ba nyok, bôlôm ba biiak, bôda ba kenek i mabii, letee ni kel Nôa a jôp ikété nkuu, ndi ba bi yoñ bé yihe letee Ntida malép u lo, u sas bobasôna, hala nyen y’a ba ngéda Man mut a’ ba ha.” (Matéô 24:36-39) Bipôdôl bi Yésu bini bi gwé maada ni Ntida malép i ngéda Nôa, u u bi tihba nkoñ isi wonsôna.

Baôma ba ba yé emble Yésu i Hikôa Ôlivé ba nlama yi le i yé bo nseñ i yén péé. Yésu a nkal bo le: “Ndi bébomede yoña yihe le miñem minan mi yét bañ inyu ngandak je ni ngandak nyôba ni nduña i niñ, tiga le i kel i i puhe bé kunda yada, kiki hiandi. Inyule y’a lo inyu bôt bobasôna ba nyééne hana nkoñ isi wonsôna. Jon yéna péé, ni yemhege ngéda yosôna le ndi ni pam i pei i mam mana momasôna ma nlama lo, ni telep ki i bisu bi Man mut.”​—Lukas 21:34-36.

Yak hana, Yésu a yé unda le jam a yé legel li ga tihba ngandak bôt. Mam a yé añal ma ga tihba ndik bé bôt ba Yérusalem tole Lôk Yuda 30 tole 40 ma nwii i mbus. Ndi, a yé pôdôl mam ma ga tihba “bôt bobasôna ba nyééne hana nkoñ isi wonsôna.”

Banigil ba Yésu ba nlama yén péé, ba bak nkôôbaga. A nhihe mabéhna mana ni hihéga hipe, a nkal le: “Ni yi jam lini: Ibale nwet ndap a yi imbe ngeñ mut wip a nlo, ki a bi yén péé ibabé waa, a nwas bé le ba bôk ndap yé. Jon yak bé ni ba nkôôbaga inyule Man mut a nlo i ngeñ ni nhoñol bé le a nlôl.”​—Matéô 24:43, 44.

I mbus, Yésu a nti banigil bé manjom i bem dilo di nlo ni maséé. A mbôn bo le, ngéda mbañ i i ga yon, ngim “nkol” i ga ba péé i bak i pégi. A ngwélél ngim jam baôma ba bé le ba hoo nok, a nkal le: “Njee a yé toi nkol maliga ni u pék, u nwet wé a ntéé i ngii bôt bé ba ndap inyu ti bo bijek gwap i loñge ngéda? Maséé ma yé ni nkol u ibale nwet wé a nlo, a koba nye a mboñ hala! Me nkal bé maliga le: A’ téé nye i ngii nkus wé wonsôna.” Ndi ibale “nkol” u u gwé mahoñol mabe, u bôdôl ki tééñga basolôñ bé, Nwet “a’ kogse nye ni kogse ikeñi.”​—Matéô 24:45-51; hégha ni Lukas 12:45, 46.

Yésu a ta bé kal le ngim banigil i ga bana béba libak. Ndi, bimbe biniigana a nsômbôl ni ti banigil bé? A ngwés le ba yén péé, ba gwel minson nwap kiki a ga unda bo ni hihéga hipe.

Yésu a ntimbhe mbadga i baôma bé i i bé béñge yimbne i i ga unda le a yé ha ni mamélél ma hiai hini. Hala nyen Yésu a nti bo mabéhna ma pék ni njel hihéga hipe. I bôt ba ga ba i niñ i ngéda a mba ha kiki kiñe bon ba ga tehe biyônôl bi hihéga hi.

A mbôdôl hihéga hié ni bibuk bini: “Ane i ngii y’a ba kiki jôm li dingonda ngi yi bôlôm. Di bi yoñ bilambe gwap, di pam inyu boma mbiimuda. Ditan di bé bijôñ, ditan di ban-ga pék.”​—Matéô 25:1, 2.

Yésu a nsômbôl bé kal le ngim banigil yé i i ga kôdôl Ane ngii i yé bijôñ, bape ba bak bôt ba pék. Ndi a ntoñol le hiki wada ikété banigil bé a nla kit le a nyén péé tole a mba jôñ inyu jam li mbéñge Ane. Ndi Yésu a yé nkwoog nkaa le hiki ngwélél wé a nla téñbe, a kôhna ki bisai bi Isañ.

Mu hihéga hini, jôm li dingonda di konji di mpam inyu leege mbiimuda ni i boma bôt ba nséé libii. Ba nlama béyés njel ni bilambe gwap inyu ti mbiimuda lipém mu kiki a mba a nlona mbom i ndap ba nkôôbana nye. Ndi lelaa mam ma nke tagbe?

Yésu a ntoñol le: “Dingonda di bé bijôñ di yoñ bilambe gwap, ndi di yoñ bé môô mape, ndi dingonda di bééna pék di yoñ bilambe gwap, di yoñ ki môô ikété bipôs. Kiki mbiimuda a bé tiñha, hilo hi kahal tôñgôl bobasôna; i mbus, ba ke ilo.” (Matéô 25:3-5) Mbiimuda a bi hoo bé lo. I nene le ngéda i bi tagbe ngandak ni bo ba mbôdôl ke ’ilo. Baôma ba nla bigda i jam Yésu a bi kal inyu bañga mut i i bi ke liké ndi ‘sôk i nsôk, . . . i bi témb ngéda i bi mal yila kiñe.’​—Lukas 19:11-15.

Mu hihéga hi jôm li dingonda ngi yi bôlôm, Yésu a ntoñol mam ma ntagbe ngéda mbiimuda a nsôk a loo: “Ndi ñem mau, ba nok nlondok le: ‘Mbiimuda nunu! Pama inyu boma nye.’” (Matéô 25:6) Nano kii di yé le di kal inyu ngôôba i jôm li dingonda di di yé konji?

Yésu a nke ni bisu i kal le: “Ha nyen dingonda di tjodisôna di bi telep, di kôôba bilambe gwap. Dingonda di bé bijôñ di kal dini di bééna pék le: ‘Tina bés ndék mu môô manan inyule bilambe gwés bi yé bebee ni lém. Dingonda di bééna pék di timbhe, di kal le: ‘Ibale di nti môô, bebeg le m’a kola ha bé inyu yés ni inyu nan. Ndi kena yak bôt ba nuñul môô, ni somb manan.’”​—Matéô 25:7-9.

Jon bijôñ bi dingonda bi ta bé péé to nkôôbaga inyu malo ma mbiimuda. Bi gwé bé môô ma kôli inyu bilambe gwap inyu hala nyen ba nlama ke yéñ mo. Yésu a nkal le: “I ngéda ba bi ke i somb môô, mbiimuda a lo. Dingonda ngi yi bôlôm di di bé nkôôbaga di jôp lôñni nye i ngand libii. I mbus, ba yip likôga. I mbus ngéda, dini dingonda ngi yi bôlôm dipe, yak tjo di lo, di kal le: ‘A isañ mbai, a isañ mbai, yible bés likôga!’ A timbhe, a kal bo le: ‘Me nkal bé maliga, me nyi bé bé.’” (Matéô 25:10-12) Ngoo ngandak inyu yap hala kiki ba nyén bé péé!

Baôma ba nla yimbe le mbiimuda Yésu a yé pôdôl, a yé Yésu nyemede. Inyule, ndék ngéda i bisu, Yésu a bi bôk a hégha nyemede ni mbiimuda. (Lukas 5:34, 35) Ndi kii di yé le di kal inyu dingonda di pék? Ngéda Yésu a bé pôdôl “bémba titigi,” i i bé lama kôdôl Ane, a bi gwélél bibuk bini: “Ni haba mambot ma bôlô, ni ba nkôôbaga, yak bilambe binan bi loñok.” (Lukas 12:32, 35) Jon ni njel hihéga hi dingonda ngi yi bôlôm, baôma ba nla nok le Yésu a yé pôdôl bôt ba ba gwé nlélém libak kiki dingonda di. Bimbe biniigana Yésu a nsômbôl ti ni hihéga hini?

Yésu a mpémés biniigana bi hihéga ni bibuk gwé bi nsôk, a nkal le: “Jon, yéna péé ibabé waa inyule ni nyi bé kel to ngeñ.”​—Matéô 25:13.

I pot maliga, Yésu a yé béhe banigil bé le i ga béda bo le ba “yén péé” ngéda a mba ha. Inyu boñ le ba nimis bañ tik botñem yap ni bibom bi ba nla kôhna, ba nlama ba nkôôbaga, ba yén ki péé ngéda Yésu a ga loo.

Mu kiki Yésu a ngi yii ni baôma bé ba-na i Hikôa Ôlivé, a nti bo hihéga hipe. Hala a yé ndék dilo, i Yérikô a bi ti bo hihéga hi mina hi hi bé unda bo le Ane i ga tééba ntandaa ngéda i mbus. Mu hihéga a nti bo nano, ngandak mam i gwé maada ni hihéga hi mina. Ni njel hihéga hi, Yésu a nke ni bisu i timbhe mbadga i banigil i i mbéñge ngéda Yésu a nlama ba ha kiki kiñe, ni mamélél ma hiai hini. Hi ñunda le banigil ba nlama yônôs minson Yésu a nti bo ni makénd.

Yésu a mbôdôl ni bini bibuk le: “Ane i yé kiki mut nu a nsômbôl ke i loñ ipe, a sébél minkol nwé, a yigle bo nkus wé.” (Matéô 25:14) Kiki Yésu a mbôk a nhégha nyemede ni mut a nke liké inyu “yila kiñe.” I yé ntombok jam inyu baôma i yimbe le Yésu a yé “mut” hihéga hi mpôdôl.​—Lukas 19:12.

Ilole mut nunu a nke liké, a nti minkol nwé tik yé nkus. Mu nwii maa ni pes u nson wé, Yésu a bi añal ñañ nlam u Ane Djob ni ñem wé wonsôna, a bi niiga banigil bé i boñ bôlô i. Nano, a yé ke a bak nkwoog nkaa le ba ga boñ kiki a niiga bo.​—Matéô 10:7; Lukas 10:1, 8, 9; hégha ni Yôhanes 4:38; 14:12.

Mu hihéga hi Yésu, lelaa mut nunu a nkap nkus wé? Yésu a nkal le: “A ti nkol wada talént itan, a ti umpe iba, a ti ki umpe talént yada, hiki mut inoñnaga ni ngap yé; i mbus, a ke i loñ ipe.” (Matéô 25:15) Kii minkol mini mi ga boñ ni nkus ba nti bo? Baa ba ga yi toi gwélél jam ba nkôs inyu gwéñe bi nwet wap? Yésu a nkal baôma bé le:

“Ibabé i lep ngéda, nu a bi kôs talént itan a ke, a boñ nyuñga ni talént yé, a kôs yéñe i talént itan ipe. Nlélém jam inyu nu a bi kôs talént iba, yak nye a kôs yéñe i talént iba ipe. Ndi i nkol u bi kôs ndik talént yada u ke, u tém isi, u sôô moni mi nwet wé.” (Matéô 25:16-18) Kii i ga tagbe ngéda nwet a ga témb?

Yésu a nke ni bisu i kal le: “I mbus jôga li ngéda, nwet nu minkol mini a lo inyu béñge kii ba mboñ ni moni a bi ti bo.” (Matéô 25:19) Ba bisu iba ba bi boñ biliya gwap gwobisôna, “hiki mut inoñnaga ni ngap yé.” Hiki nkol u bé sal ni ngui, u bak mut bôlô, ba bulhak nkus u bi tina bo. (Ha ngéda i ngwelnson a bé lama sal bebee le 20 nwii inyu kôhna talént yada.) Nwet a mbégés bo nya yada, a kal hiki wada wap le: “Bôlô ilam, a loñge nkol u maliga! U ñunda le u yé maliga inyu ndék mam. M’a téé we i ngii ngandak mam. Jôp ikété maséé ma nwet woñ.”​—Matéô 25:21.

Ndi mam ma yé maselna ni nkol u u nkôs talént yada. U nkal le: “A nwet, me yik le u yé mut nledek ñem, u mbumbul i homa u nwes bé mbôô, u kodok ki libumbul u nsal bé. Jon me bi kon woñi, me ke me tém isi, me sôô talént yoñ. Yo ini me yé i timbhe we.” (Matéô 25:24, 25) A bi bii bé to moni i bank inyu boñ le mi bahal nwet wé ndék nseñ. I pot maliga, nkol unu u nsal bé inyu gwéñe bi nwet wé.

Di nla nok inyuki nwet a nsébél nye le “béba nkol ni nkol u nyeñgep.” Inyu hala nyen nwet a nyoñ yom a bi ti nye, a ti yo nkol u u nligip i bulus talént yé. Jon nwet wé a ntéé litiñ lini le: “Inyule nu a gwé, b’a kônde ki nye le a bana ngandak. Ndi nu a gwé bé, yak ndék a gwé, b’a yoñ nye yo.”​—Matéô 25:26, 29.

Ni hihéga hini, banigil ba Yésu ba gwé ngandak biniigana i ôt. Ba nla tehe le Yésu a yé ti bo nsima nkeñi i yilha bôt banigil, jon a mbem le ba sal bôlô i ni ngui yap yosôna. Yésu a ta bé kal le ba nlama boñ minlélém mi mam inyu yônôs nson u likalô a nti bo. Kiki hihéga hi ñunda, hiki mut a nlama boñ biliya gwé gwobisôna a nla “inoñnaga ni ngap yé.” Hala a nsômbôl kal le Yésu a ga ba bé maséé ibale mut a “nyeñgep,” ibale a ntjél boñ biliya gwé gwobisôna inyu bulus nkus u Nwet wé.

Baôma ba nlama ba maséé i kôhna mbônga unu: “Inyule nu a gwé, b’a kônde ki nye le a bana ngandak”!

I Hikôa Ôlivé, Yésu a ntip gwélél hihéga hi jôm li dingonda ngi yi bôlôm ni hi talént. Baôma ba mbat nye mbadga i i mbéñge yimbne i ngéda a mba ha, ni mamélél ma hiai hini. Lelaa Yésu a nke ni bisu i timbhe mbadga i? A ngwélél hihéga hi nsôk, hi mintômba ni minya mi kembee.

Yésu a mbôdôl ndugi sék minwaa mi hihéga hié, a nkal bo le: “I ngéda Man mut a’ lo ikété lipém jé lôñni biañgel gwé gwobisôna, ha nyen a ga yén i yééne yé ane i lipém.” (Matéô 25:31) Yésu a ntibil unda le nyen a yé mut tôbôtôbô munu hihéga hini. Ngim mangéda a nsébél nyemede le “Man mut.”​—Matéô 8:20; 9:6; 20:18, 28.

Imbe ngéda hihéga hini hi ga yon? Hi ga yon i ngéda Yésu “a’ lo ikété lipém jé” ni biañgel, a yén “i yééne yé ane i lipém.” A ma pot inyu ‘Man mut nu a yé lo ikété ond lôñni lipémba likeñi ni lipém’ ni biañgel gwé. Imbe ngéda hala a ga bôña? “Ndék ngéda ndigi i mbus njiiha.” (Matéô 24:29-31; Markô 13:26, 27; Lukas 21:27) Hihéga hini hi ga kôhna biyônôl gwé ngéda Yésu a ga lo ikété lipém jé. Ndi kii a ga boñ?

Yésu a ntoñol le: “I ngéda Man mut a’ lo . . . , biloñ gwobisôna bi ga kodba i bisu gwé, a’ bagal ki bôt bipes biba, ndik kiki ntééda bémba a mbagal mintômba ni minya mi kembee. A’ téé mintômba i woo wé walôm, ndi minya mi kembee i woo wé waé.”​—Matéô 25:31-33.

Inyu mintômba mi ba mbii i pes walôm, Yésu a nkal le: “I mbus, Kiñe y’a kal bet ba yé i walôm le: ‘A bé ba Tata wem a nsayap, lona, ni kôdôl Ane i i yé nkôôbaga inyu nan ibôdôl i bibôdle bi nkoñ isi.’” (Matéô 25:34) Inyuki mintômba mini mi nlémél Kiñe?

Kiñe i ntoñol le: “Njal i bi gwel me, ni ti me yom i je; nyus i bi gwel me, ni ti me yom i nyo. Me bé nkén, ni leege me loñge; me bé nso, ni ha me mbot. Me bi kon, ni tééda me loñge. Me bé i mok, ni yuuga me.” Ngéda mintômba mini, hala wee “ba ba téé sép,” mi mbat lelaa ba mboñ bini biloñge bi mam, a ntimbhe bo le: “Hiki ngéda ni bi boñ hala inyu nu a nlôôha ntitigi ipôla lôktata yem ini, wee me nyen ni bi bôñôl hala.” (Matéô 25:35, 36, 40, 46) Ba mboñ bé mam malam mana i ngii, inyule bakokon ni bôt ba njal ba ta bé nyoo. Maboñok mana ma nlama ba ma ba mbôñôl lôk nyañ i Kristô hana isi.

Kii di nla kal inyu minya mi kembee mi ba mbii i pes waé? Yésu a nkal le: “I mbus, [Kiñe] a’ kal i bôt ba yé i waé le: ‘Nyodna me ha, a bé ba ni yé ntiihege i ke ikété hié hi boga hi hi yé nkôôbaga inyu Nsohop ni biañgel gwé. Inyule njal i bi gwel me, ndi ni bi ti bé me yom i je; yak nyus i bi gwel me, ndi ni bi ti bé me yom i nyo. Me bé nkén mut, ndi ni bi leege bé me loñge; me bé nso, ndi ni bi ha bé me mbot; me bi kon, me ke i ndap mok, ndi ni bi tééda bé me loñge.’” (Matéô 25:41-43) Mbagi i, i kôli, inyule minya mi kembee mi nyoñ bé ngéda i tééda lôk nyañ i Kristô loñge kiki i bé sômbla le ba boñ.

Baôma ba nok le mbagi i i ga lo ha ngéda i, i ga bana bikuu bi bi ga nom mba ni mba. Yésu a nkal baôma le: “Ndi [Kiñe] a’ timbhe bo, a kal le: ‘Me nkal bé maliga le: Hiki ngéda ni bi tjél boñ hala inyu nu a nlôôha ntitigi ipôla bôt bana, wee me nyen ni bi tjél bôñôl hala. Bana ba ga ke i tjiba i boga, ndi ba ba téé sép b’a ke i niñ boga.”​—Matéô 25:45, 46.

Ndimbhe Yésu a ntip ti baôma bé i nhôla banigil bé bobasôna i ôt biniigana, yak i wan mahoñol ni maboñok map.