Nyiña inyu Kaat i likoda li niñ yés ni nson wés
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | HIÔB 32-33
Hôgbaha i bet ba gwé nduña
it-1 724
Élihu
Élihu a bé todol bé bôt. A bé ti bé to bôt ngandak lipém inyu yoña bo. A bé yi le a yé nluñ ték kiki Hiôb. Ni le Nungui yosôna nyen a yé Nhek. A bé gwés bé kônha Hiôb woñi, maselna ni hala, a bi pôdôs nye kiki bañga liwanda, a séblak nye ni jôl jé. Ki le Élifas, Bildad, to Zôfar ba bi boñ bé hala.—Hiôb 32:21, 22; 33:1, 6.
w14 15/6 25 § 8-10
Baa di ntehe bôt bape kiki Yéhôva a ntehe bo?
8 Ibale di mbigda le lôk kéé i ntégbaha mangéda mabe, kiki bo kon, kon u mahoñol, bape ba gwé sobiina nu a ta bé i ntôñ, ni mam mape ki, hala a ga tinde bés i kônôl bo ngoo. Kel yada, yak bés di nla bana nlélém ndutu kiki i. Ilole ba njôp i hisi hi likak, Yéhôva a bi bigda Lôk Israel i i bi ba ngoo, i tomb ki i ngéda i bé i Égiptô le ba ‘lédhene bañ bilôk binyañ bi bi bé liyep ñem.’ Yéhôva a bé sômbôl le ba ba bebee i hôla diyeyeba.—Ndiimba Mbén 15:7, 11; Lôk Lévi 25:35-38.
9 Ilole di pala kéés mut tole di keñgle nye i ngéda a ntégbaha mangéda mabe, di hôgbaha nye. (Hiôb 33:6, 7; Matéô 7:1) Di yoñ le hihéga hiada: I ngéda nluk tôtôs a mbabaa, ndi ba pala kena nye i dotka, baa bidokta bi nyéñ ndugi yi inyuki a mbabaa? Heeni. Ba ntibil ndugi nye. Nlélém jam, ibale mankéé a ntomb i pes mbuu, inyule a gwé ngim bibomb, di nlama ba bebee i lona nye mahôla.—Añ 1 Tésalônika 5:14.
10 Ibale di nyoñ ngéda i béñge i mam momasôna lôk kéé i ntégbaha, di ga tehe bo nya ipe. Bigda le sita yada i lihaa jé li ntééñga hala a yé ngandak nwii, i ngéda u nun nye, i yé kiki bo le a mbomb. Ndi baa a ñunda le hémle yé i gwé ngui ni le a gwé ñem ngui? I ngéda u ntehe le hiki ngéda, i sita i, i nlo makoda ni bon bé, baa u ntehe bé le yak nye a gwé hémle i ngui? Kii di kal ni inyu boñge ba wanda ba ba ntéñbe ni Yéhôva to hala kiki ba mboma manoodana i suklu? Di nlama bigda le i bôt di ntehe kiki bo le ba mbomb, ba yé “mingwañ ikété hémle.” Iloo yak i bet ba gwé niñ i mbomboo—Yakôbô 2:5.
Loñge ngéda inyu pot
17 Élihu, mut lihaa nu Abraham, a yé mut nu yônhe ba-na nu a bi ke i yuuga Hiôb. A bi tibil emble ngéda Hiôb ni mana mawanda mé mo maa ba bé pot. Kiki a bi tibil emble nkwel wap, jon a bi ti Hiôb maéba ni ñem ngôô, a kal ki nye maliga. Maéba ma ma bi hôla nye i kodol mahoñol mé. (Hiôb 33:1, 6, 17) Jam li bé nseñ inyu Élihu li bé le, a ti Yéhôva lipém, he nyemede bé, to mut numpe. (Hiôb 32:21, 22; 37:23, 24) Ndémbél Élihu i ñunda bés le ngim mangéda di nlama mom nwee, di emble. (Yakôbô 1:19) I niiga ki bés le, ngéda di nti mut maéba, njômbi yés i yé le Yéhôva nyen a kôs lipém, he bés bé.
18 Di ñunda le di ndiihe likébla li hop ngéda di noñ maéba Bibel i nti bés inyu ngéda di nlama pot, ni lelaa di nlama pot. Kiñe Salômô a tila le: “Bañga i mpôda ni pék i yé kiki pôm i gôl ikété bipañgbene bi silba.” (Bingéngén 25:11) Ngéda di ntibil emble bôt, di yoñok ki ngéda i ôt pék ilole di mpot, bibañga gwés bi nla ba kiki pôm i gôl, hala wee bi yéne bo nseñ, bi bak ki bilam. Ha ngéda i, to di mpot ndik ndék, to di mpot ngandak, bibuk gwés bi ga lédés bôt bape, bi ga kônha ki Yéhôva maséé. (Bingéngén 23:15; Éfésô 4:29) Njel i bisu bisu i yon di nla gwélél inyu unda le di nti Nyambe mayéga inyu likébla li hop!
Tik ngok i mbuu
w13 15/1 19 § 10
Di kee ni bisu i kôôge bebee ni Yéhôva
10 Di nlama yoñ ndun ni nyuu yés. Ndi baa hala a nkobla le biuni bi yé bibe? Yôha ni kel, i ngéda mut a ñun, hala a nkobla le a yé nhôôlak, ba nti nye lipém, a gwé ki bilem bilam. Kiki hihéga, Bibel i nkal le: “Ño mbu u yé ntut u bilama i ngéda u yéne i njel i téé sép.” (Bingéngén 16:31) Hala nyen Yéhôva a ntehe bés, di nlama yak boñ biliya i tehe bésbomede hala. (Añ 1 Pétrô 3:3, 4.) Baa i yé loñge le di yoñ ngim bee i i nla tééñga bés tole di neebe i kan-ba ndik inyu boñ le nyuu yés i nene kiki bo le di yé njohok? “Maséé ma nlôl yak Yéhôva” ma yé lingen li bañga bilama to di ñun tole di nkon. (Néhémia 8:10) Ndik i mbok yondo nyen di mba mbôô i nya i yôni, di tééda ki bilama gwés. (Hiôb 33:25; Yésaya 33:24) Ndi iloole di mbol ha i ngéda i, di yéñ i bana bañga pék ni yi, ha nyen d’a ba bebee ni Yéhôva di yi ki kon maséé ni libak jés.—1 Timôtéô 4:8.
8-14 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | HIÔB 34-35
I ngéda i nene le ndik bôt ba téé sép bon ba nok ndutu
Limbe libak Djob a gwé?
Hiki ngéda, Djob a mboñ ndigi i yom i téé sép. Ni maliga, “hala a ba yaga nonok ni Nyambe le a boñ biyabda, to ni Nu Ngui yosôna le a boñ biyôgda!” (Hiôb 34:10) Mbagi yé i téé sép, kiki ntôp tjémbi a bi kal ngéda a bé soohe Yéhôva le: “W’a kéés bôt sép.” (Tjémbi 67:4) Kiki “Yéhôva a mbéñge ñem,” bihéñba bi nla bé yumus nye, ndi hiki ngéda, a gwé ngap i yimbe maliga ni i pémés mbagi i i kôli. (1 Samuel 16:7) I yé ki le, Djob a nyi hiki liboñok li ngitelepsép ni li malôga li li mbôña hana isi, ndi a bônôk le ndék ngéda “bibéba bi bôt gw’a kida mu loñ.”—Bingéngén 2:22.
Kii i ga héñha ngéda Ane Djob y’a loo??
5 Kii Yéhôva a ga boñ? I len ini, Yéhôva a ngi tinak bibéba bi bôt pôla i héñha. (Yésaya 55:7) Tolakii i hiai hini hi mal kôhna mbagi tjiba, hiki mut mukété a yé ngi kôhna yé yé mbagi nsôk. Hiai hini hion hi mal kôhna mbagi tjiba. Ndi y’a ba lelaa inyu bôt ba ntjél héñha, ba kenek ni bisu i nit i hiai hini letee ni bibôdle bi njiiha keñi? Yéhôva a mbôn le a ga sas bibéba bi bôt hana isi mba ni mba. (Añ Tjémbi 37:10.) Bibéba bi bôt bi nla hoñol le i tjiba i, i ga tihba bé bo. Ngandak i bi nigil i sôô mam ba mboñ, kayéle ba bi meya ba keñgle bikééhene ni bikuu bi nlôl mu. (Hiôb 21:7, 9) Ndi Bibel i nhôñlaha bés le: “Inyule mis ma Nyambe ma nsie manjel ma mut; a nyimbe ki njañ yé yosôna. Jiibe li ta bé i het baboñ biyabda ba bak le ba solbene, to ngañgañ jiibe yaga.” (Hiôb 34:21, 22) Homa nye ki nye a sôli bé i mis ma Yéhôva Djob. Mut ngadla nye ki nye a nla bé lôk nye, ngañgañ jiibe i ta bé i het mis ma Djob ma ta bé le ma tôp inyu tehe mam ma mbôña ikété. Mbus Armaguédôn, di ga béñge i het bibéba bi bôt bi bé, ndi di ga tehe ha bé bo. Ba ga tjiba mba ni mba!—Tjémbi 37:12-15.
Baa u ga nwas le ngim jam i kéñ we i noñ Yésu?
19 Baa nlélém jam u mbôña i len ini? Ñ. Ngandak bôt i len ini i mpidip bés inyule di nyoñ bé ngaba i mam ma m’bô. Inyu yap, di nlama yoñ ngaba i pohol baénél. Ndi, mahoñol ma Yéhôva ma yé le, ibale di mpohol mut numpe le nyen a ba ñane wés, wee di ntjél nye. (1 Samuel 8:4-7) Bôt bape ba nhoñol le yak bés di nlama oñ bisuklu, madokta, ni boñ mam mape ma ma nla hôla bôt. Ba mpidip bés inyule iloole di sal inyu boñ le mam ma héñha, di nhélél likalô.
20 Kii y’a boñ le di nimis bañ hémle yés? (Añ Matéô 7:21-23.) Njômbi yés i bisu i nlama ba le di gwel nson Yésu a bi ti bés oda le di boñ. (Matéô 28:19, 20) Di nlama bé lep ngéda yés i mam ma m’bô tole i jo inyu héñha mam ma nkoñ ’isi. Di ngwés bôt, di ntôñ ki inyu mandutu ba mboma, ndi di nyi le mahôla ma nlôôha malam di nla ti bo, ma yé le di niiga bo kii i yé Ane Djob ni lelaa ba nla yila mawanda ma Yéhôva.
Tik ngok i mbuu
Boñ le ngôñ yoñ i ti wemede i nson Yéhôva i ti nye bibégés!
3 Yéhôva a kal Yésaya le a ba mpôdôl wé, hala a ñunda le a nkon maséé ngéda bôt ba binam ba nyoñ ngaba inyu yônôs bitééne gwé. (Yésaya 6:8-10) Yésaya a bi neebe nsébla u ni ñem wé wonsôna. I len ini, dikôô di bôt di gwé minlélém mi mahoñol kiki Yésaya ngéda ba neebe minson mi ngui i bôlô i Yéhôva. A yé wengoñle ba nkal le: “Me nunu, om me.” Ndi, hiki wada wés a nla badba le: ‘Baa biliya gwem bi gwé toi mahee? To hala kii a yé me bisai le Yéhôva a nwas le me ti memede kikip inyu nson wé, baa a ga boñ bé kii yosôna i mbéda inyu yônôs Bañga yé, to ibale me mboñ bé nson wé kiki i nsômbla?’ Béñge lelaa mam ma bi tagbe i dilo di Débôra ni di Barak ma ntimbhe mambadga mana
15-21 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | HIÔB 36-37
Inyuki di mbôdôl Nyambe ñem le a’ ti bés niñ boga?
w15 1/10 13 § 1-2
Baa di nla toi yi njee a yé Nyambe?
DJOB A NIÑ I BOGA NI BOGA: Bibel i niiga le “ibôdôl yaga i boga letee ni i boga” Nyambe a niñ. (Tjémbi 90:2) Hala a nkobla ki le Djob a gwé bé bibôdle to lisuk. Bôt ba binam ba “nla yaga bé soñgol nwii nwé.”—Hiôb 36:26.
Kii hala a niiga bés: Babobasôna ba nigil i yi nye, a mbôn bo niñ boga. (Yôhanes 17:3) Kii mbônga u, u niiga bés inyu Djob? U niiga bés le ndik “Kiñe i boga” yon i nla yônôs mimbônga mi.—1 Timôtéô 1:17.
Baa u nti Djob mayéga inyu makébla a nti we?
6 Di gwé Malép hana ’isi inyule hi nlôôha bé ba bebee to haa ni hiañgaa. Ibale ba ntiigaha hio ndék ni hiañgaa, malép momasôna ma nsa, kayéle lék i nai ni mbok yosôna. Tole ibale ba nkena hio haa ni hiañgaa, malép momasôna ma nlet, kayéle neige ni glas bi hô hisi hiosôna. Kiki Yéhôva a bi bii hisi i loñge homa, hala a mboñ le bihégél bi niñ mu. Hiañgaa hi mboñ le malép ma tuye ni ma hisi ma yila ond. Hiki nwii, hiañgaa hi mboñ le didun di didun di lita malép di yila ond. I ond i, i nkwo kiki nop tole neige i mbus yom kiki bo jôm di dilo. I mbus ngéda, malép ma, ma ntémb i tuye ni i bon ba malép bape, ma témb ma yila ond, hala ni hala. Jam lini li ñunda le Yéhôva a gwé pék, a bak ki mpémba.—Hiôb 36:27, 28; Ñañal 1:7.
Lédés botñem yoñ
16 Botñem yés i niñ boga i yé likébla likeñi Yéhôva a nti bés. Di mbem mam malam i dilo di nlo ni maséé, di nyi ntiik le ma ga loo. Botñem yés i yé kiki hikoba hiés, i mboñ le di ndeñg bañ, di umi siñ kayéle di nla hônba mandutu, di nla nihbe ndééñga, di nla ki téñbe yak i bisu bi nyemb. Botñem yés i yé kiki kôñgô yés, i nsôñ bés le di hoñol bañ mam ma téé bé, inyu hala nyen di ntjôô mam mabe, ndi di ntéñbe i boñ mam malam. Botñem yés i umne i Bibel, i nhôla bés i kôôge bebee ni Djob, i ñunda ki bés ikepam limbe likala a ngwés bés. Di nkôhna ngandak bisai inyule di nhôya bé botñem yés, di nlédés ki yo.
Tik ngok i mbuu
it-1 503
Nkwel
I Biloñ Bibel mpôdôl, bôt ba bé gwélél manjel nya ndi nya inyu kwel. Ba bé ba ep bôt inyu legel manwin ikété loñ. (2 Samuel 3:17, 19; Hiôb 37:20) I bet ba bé ba ke i liké ni kamél yap, ba bé legel manwin i bahoma ba bé haa i ngéda ba bé ba telep inyu je, inyu ap malép, tole inyu jam lipe. Ngandak bôt i bé telep i loñ Palestine i ngéda i bé lôl i mabôga kiki bo Asia, Afrika, ni Érôpa. I ngéda ba bé tagbe mu loñ Palestine, ba bé le ba añle bo i mam ma ntagbe nyoo i boni. Bôt ba bé le ba kôhna manwin ba bak i bôm.
22-28 KONDOÑ
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | HIÔB 38-39
Baa u nyoñ ngéda i memle bihégél?
Baa w’a bem Yéhôva?
7 Inyu unda bés lelaa Yéhôva a bi hek hisi, Bibel i ngwélél bibuk kiki bo, “a bi téé minwaa mi hisi,” “mél mé ma umne,” ni “a bi tek ngok yé likas.” (Hiôb 38:5, 6, MN.) A bi yoñ yak ngéda i wan bôlô yé. (Bibôdle 1:10, 12) Baa ni nhégha i yom biañgel bi bi boñ, i ngéda bi bi tehe i mam ma mondo Yéhôva a bé hek? Biañgel bi bé maséé ngandak inyu hala nyen bi bi kahal ‘kon maséé.’ (Hiôb 38:7, MN.) Kii hala a niiga bés? Le inyu hek hisi, tjôdôt ni bini bihégél bipe gwobisôna bi niñ, hala a bi bat dikôô di nwii, ndi i ngéda Yéhôva a bi wan i mam momasôna a bi yoñ ngéda i hek, a sugus le “ma [bé] loñge ngandak.”—Bibôdle 1:31..
Bitugne bi ñunda gwéha, pék ni wongut i Nyambe
2 Yéhôva a bi bôk a hek Man wé Yésu, ba bôdôl sal ntôñ inyu hek “mana mam mape momasôna,” yak biañgel mukété. (Kôlôsé 1:16) Yésu a bé maséé ngandak i sal ni Isañ. (Bingéngén 8:30) Yak biañgel bi bé maséé. Bi bé ha i ngéda Yéhôva a bé sal ni Yésu inyu hek ngii ni hisi. Kii bi bi boñ? Bi bi bégés Yéhôva ngéda bi bi tehe hisi hi nhéga, bi ke ki ni bisu i bégés nye ngéda a bi hek bini gwom bipe, téntén bôt ba binam. (Hiôb 38:7; Bingéngén 8:31) Gwéha i Yéhôva ni pék yé bi bé nene mu bihégél bi gwobisôna.—Tjémbi 104:24; Rôma 1:20.
Kii bihégél bi Yéhôva bi niiga we inyu yé
8 Yéhôva a kôli le di bôdôl nye ñem. Yéhôva a bi hôla Hiôb i kônde bôdôl nye ñem. (Hiôb 32:2; 40:6-8) I ngeñ a bé kwel ni Hiôb, Nyambe a bi pôdôl ngandak bihégél kiki bo tjôdôt, ond i ngii ni nwegnwek. Yéhôva a bi sima yak binuga kiki bo nlôm nyaga bikai ni hosi. (Hiôb 38:32-35; 39:9, 19, 20) I mam ma momasôna ma ñunda ndik bé bés le Nyambe a nlôôha bana ngui, ndi ma ñunda yak gwéha yé ni pék yé ikeñi. U nkwel u, u boñ le Hiôb a kônde bôdôl Yéhôva ñem iloo i ngéda bisu. (Hiôb 42:1-6) Nlélém ni bés, i ngéda di nigil bihégél, hala a nhôñlaha bés le Yéhôva a gwé pék i mbuma ñañ, a gwé ki ngui iloo bés huum! Di nigil ki le a nla mélés mandutu més momasôna, a ga mélés ki mo. I yi hala i nla boñ le di kônde bôdôl nye ñem.
Tik ngok i mbuu
it-2 122
Ntéé mambén
Yéhôva Ntéé mambén. Yéhôva nyetama nyen a yé bañga Ntéé mambén. Nyen a bi hek i mam momasôna ma yé ikété ngiinda, a sék ki nwo minwaa. (Hiôb 38:4-38; Tjémbi 104:5-19), nyen a bi hek yak mintén mi binuga nwominsôna. (Hiôb 39:1-30) Yak mut binam a yé mukété nsongi u bihégél bi. Jon a nlama yi minwaa nwé. Ni ki le kiki a ñôt pék, a ban-ga yi, a nlama yak nôgôl mambén ma Yéhôva ma ma mbéñge loñge ni béba. (Rôma 12:1; 1 Korintô 2:14-16) Yak biañgel bi nôgôl mambén ma Yéhôva.—Tjémbi 103:20; 2 Pétrô 2:4, 11.
Mambén ma Yéhôva ma nhéñha bé. (Yérémia 33:20, 21) I ngéda di nun ngiinda, di nléba le minwaa Yéhôva a bi téé mi nhéñha bé. Bayimam ba nla yak ôt minsongi, ba léba lelaa sôñ ni tjôdôt bi nyiñgha. Yak ini planet ipe ibabé i lep ngéda. I nwet a nôgôl bé minwaa Yéhôva a bi téé a nkôhna bikuu. Nlélém jam, yak mambén ma Yéhôva ma ma mbéñge loñge ni béba ma nhéñha bé. Di nla bé to bôk mo ibabé le di kôhna bikuu. Di nla bé to bôk mambén ma Yéhôva ma ma mbéñge bihégél ibabé le di kôhna bikuu. To ibale di nkôs bé ndutu hanano, yo i ga lo ndigi.—Galatia 6:7; 1 Timôtéô 5:24.
29 KONDOÑ– 4 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL| HIÔB 40-42
Biniigana di nla ôt mu ñañ u Hiôb
w10 15/10 4 § 4-6
“Njee a bi pam i yi mahoñol ma Yéhôva?”
4 I ngéda di ñôt mahoñol i ngii minson mi Yéhôva, di kéés bañ Yéhôva inoñnaga ni litehge jés li bôt ba binam. I jam li jon Yéhôva a mpôdôl i kaat Tjémbi 50:21 i ngéda a nkal le: “U bi hoñol le me bé kiki we.” Hala a yé iloo 175 nwii le ntila Bibel wada a tila le: “Bôt ba binam ba yé bebee i kéés Djob inoñnaga ni litehge jap bomede, ba hoñlak le Djob a kôli i suhus nyemede isi matiñ map.”
5 Di boñ biliya le mahoñol ma Yéhôva mon ma éga bés. Inyuki hala a yé nseñ? Inyule kiki di yé bikwéha, ngim mangéda, di nla hoñol le Yéhôva a nyoñ bé makidik malam. Di nla ki hoñol le maboñok ma Yéhôva ma téé bé sép. Litén li Israel li bi kwo mu hiandi hi. Ndi ni yimbe i jam Yéhôva a bi kal bo: “Ndi bé n’a kal le: ‘Liboñok li Yéhôva li téé bé sép.’ Soho, emblana, a litén li Israel! Baa liboñok jem jon li téé bé sép? Baa maboñok manan bé mon ma téé bé sép?”’—Ézékiel 18:25.
6 Inyu boñ le di kéés bañ Yéhôva inoñnaga ni matiñ més, di nlama bigda le di gwé minwaa. Ni le ngim mangéda, di nla hôs. Hiôb a bi nok hala. I ngéda ndutu i bi yuu nye, a bi bok mis i ngii yé nyemede, a hôya i mam ma bé toi nseñ. Ndi ni gwéha, Yéhôva a bi hôla nye i bana litehge lilam. Yéhôva a bi bat nye iloo 70 ma mambadga. Hiôb a la bé timbhe to yada. Ha nyen Yéhôva a bi hôla Hiôb i tehe ipam limbe likala Hiôb a bééna minwaa, i mbus Hiôb nyemede a neebe i jam li ni suhulnyuu, a héñha ki mahoñol mé.—Añ Hiôb 42:1-6.
U hôiga bañ jam li nlôôha ba nseñ
12 Hiôb a bi nok njôghe iloo héga, yak Yéhôva a ti nye maéba ma ngui. Baa hala a nkobla le a bé nyéyéi nye? Heni! To Hiôb a bi hoñol bé hala. To hala kiki a bé ikété mandutu, Hiôb a bi sôk a diihe maéba ma. A nkal yak le: “Me ntam, me bôyi yaga i lipum li biték ni libu.” Ñ, Yéhôva a bi ti Hiôb maéba ma ngui, ndi ma bi ti nye hogbe. (Hiôb 42:1-6) Hiôb a bi bôk a kôs maéba mañge wanda le Elihu a ti inyu kodol nye. (Hiôb 32:5-10) I mbus ngéda, Hiôb a bi neebe maéba ma Djob, a kodol ki litehge jé, Yéhôva a bi kal i mbamba le a bé diihe ndéñbe Hiôb a bi unda ikété mandutu.—Hiôb 42:7, 8.
“Bôdôl Yéhôva ñem”
17 Hiôb a yé ndik wada ikété bagwélél ba Yéhôva ba ba bi téñbe ni nye ikété ngandak manoodana. I kaat Lôk Héber, ñôma Paul a mpôdôl i bôt ba, a nsébél bo le “limut li mbôgi likeñi.” (Lôk Héber 12:1) Bobasôna ba bi boma manoodana ma ngui, ndi ba bi téñbe ni Yéhôva. (Lôk Héber 11:36-40) Baa ndéñbe yap ni nson wap u bé yañga? To jam! Tolakii mimbônga mi Yéhôva nwominsôna mi bi yon bé i ngéda ba bé ba ngi yii i niñ, ba bi ke ni bisu i bôdôl nye ñem. Kiki ba bé yi le ba nlémél Yéhôva, ba bé nkwoog nkaa le ba ga tehe mimbônga nwé mi nyon. (Lôk Héber 11:4, 5) Ndémbél yap i nla hôla bés i kônde bôdôl Yéhôva ñem.
18 Nkoñ ’isi unu u ñôbi ndik ôbi ni ôbi. (2 Timôtéô 3:13) Satan a ngi noodege bagwélél ba Yéhôva. To imbe ndutu di ga boma i dilo di nlo, di kee ni bisu i gwélél Yéhôva, di yik le “di mbii botñem yés yak Nyambe nu a niñ.” (1 Timôtéô 4:10) Di bigda le, i mam Yéhôva a bi bôñôl Hiôb i lisuk, ma ñéba le “Yéhôva a yôni ni ñem gwéha lôñni konangoo.” (Yakôbô 5:11) Di téñbe ni Yéhôva, ni botñem le a ga bom “i bôt ba nyéñ toi nye.” —Añ Lôk Héber 11:6.
Tik ngok i mbuu
it-2 344
Mandegle
Hiôb a bé mut a téé sép, a bak ngi nsohi, to lakii ba bé ba ndegle nye. Ndék ni ndék, a bi bana ha bé litehge lilam, a hôs. Ndi i mbus, Yéhôva a bi kodol nye. Élihu a bi kal inyu yé le: “Njee a yé kiki Hiôb, nu a nyo diyana kiki malép?” (Hiôb 34:7) Iloole Hiôb a yi minwaa nwé, a bi bôdôl kaaba, a bé kal le nye Hiôb a téé sép iloole a kal le Djob nyen a téé sép. (Hiôb 35:2; 36:24) I ngéda “mawanda” ma Hiôb mo maa ma bé nol nye hiol, Hiôb a bé hoñol le nye Hiôb nyen ba yé ndegle, ha Djob bé. Hiôb a bé pôôna mut nu a nyo diyana kiki malép ma nyo. I mbus, Djob a bi toñle Hiôb le nye Hiôb bé nyen ba bé nol, ndi Djob. Maliga ma yé le Djob nyen mawanda mé ma bé pôdôl béba. (Hiôb 42:7) Nlélém jam won bon ba Israel ba bi boñ i ngéda ba bi bat Samuel le a pohlene bo kiñe. Yéhôva a bi toñol mpôdôl Samuel le: “We bé nyen ba ntjél, ndi men ba ntjél le me ba ha bañ kiñe yap.” (1 Samuel 8:7) Yak Yésu a kal banigil bé le: “Biloñ gwobisôna gw’a oo bé inyule ni yé banigil bem [bé bé bon ni yé njom i i ôa i,] ndi me.” (Matéô 24:9) Ni mam ma momasôna i mahoñol, di nok le kristen i nla hônba mandegle ni mahoñol malam, a kôhna ki bom.—Lukas 6:22, 23.
5-11 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 1-4
Nit Ane Nyambe
“M’a nyiñgis . . . biloñ gwobisôna”
8 Lelaa bôt ba nleege nwin unu? Ngandak i ntjél emble. (Añ Tjémbi 2:1-3.) Biloñ bi nyôgbe. Bi ntjél neebe i Kiñe Yéhôva a bi téé. Bi nyoñ bé nwin u Ane di ñañal kiki “ñañ nlam.” Ngim biane i bi sôña yak likalô! Tolakii ngandak baéga i nkoñ ’isi i mbép woo i tôl le i ngwélél Djob, i ta bé bebee i nwas le Ane i Djob yon i éga bo. Nlélém kiki baéga ba ngéda Yésu, baéga ba len ini ba nkolba nhook u Yéhôva mu kiki ba ntééñga bagwélél bé.—Minson mi baôma 4:25-28.
U nkoñ isi unu u yé mbaglaga. Ni yoñ bañ ngaba ni mam mé
11 Hép nkus. Ibale di tiñi ni lingwañ jés, di nla bôk makidik més i tjél yoñ ngaba ni mam ma m’bô, ngéda di yé ikété manoodana. Ruth, nu a niñ i loñ i Malawi, a bi tehe ngim Mbôgi Yéhôva i bi bôk makidik map ngéda ndééñga i bi nai i ñwii 1970. A nkal le: “Ba bi neebe bé i tjôô niñ i mbomboo ba bééna. Bape ba bi ke mimkôm ni bés, ndi mbus ngéda, ba jôp i likoda li m’bô li loñ; ba témb i mambai map, inyule ba bé gwés bé nihbe béba niñ i bé het ba bé tééda i bôt ba bi ke loñ yap ngwéé inyu minyiñgha.” Ndi, libim li bagwélél ba Djob li bi ke ni bisu i yén haa ni mam ma m’bô, tolakii ba bi nimis gwom gwap gwobisô ni le mangéda ma bé nledek kiyaga.—Lôk Héber 10:34.
Tik ngok i mbuu
it-1 261
Bikôgôô
Hisiina kôgôô hi hi nhô jis li mbaha, tole jis li kôn. I ngéda Bibel i mpôdôl kôgôô, i mbéna gwélél i buk i, inyu pôdôl yom ipe. Bibel i ñéba makeñge ba bé gwélél i ngéda ba bé pep kôn i ngéda kôba. I mbus libumbul, i kôgôô i i bééna ha bé nseñ. I bé yimbne i ngim yom i i gwé bé nseñ, i ba gwé bé ngôñ. Ngim yom ba bé lama bagal, ba tjé ki yo.
Kiki jam li bisu, ba bé bép kôn inyu héya bikôgôô i mis. I mbus, ba bé ba pep kôn inyu boñ le disiina di kôgôô ti di habi. Mbebi i bé i kena gwo inyule bi bé yét bé. (Béñge Vannage.) Hala a ñéba lelaa Yéhôva a nhéya batjañgbene maliga ikété ntôñ wé, ni lelaa a bi tjé matén ma ma bé kolba nye. (Hiôb 21:18; Tjémbi 1:4; 35:5; Yésaya 17:13; 29:5; 41:15; Hôséa 13:3) Ane Djob i nlo i tjé baoo bé, i yilha bo minluñ minluñ kiki disiina di bikôgôô ba mbép, bi mbebi i nkena.—Daniel 2:35.
Ba bé ba kot bikôgôô bi, ba ligis ki gwo inyu boñ le mbebi i tiimba ha bañ lona gwo inyu hindis libumbul. Inyu hala nyen Yôhanes Nsôble a kal le tjiba i ga kwél bibéba bi bôt bi bi yé i kwéha base. Yésu, i Nwet a ga pep blé, a ga tééda blé, “ndi a’ ligis bikôgôô ikété hié hi hi nlém bé.”—Matéô 3:7-12; Lukas 3:17; béñge Battage.
12-18 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 5-7
Téñbe ni Yéhôva to ibale bôt bape ba mboñ béba
Lelaa Bibel i nla hôla we i hônba mandutu
7 Baa liwanda joñ jada tole mut woñ lihaa a ma liibana we? Ibale hala, w’a ôt nseñ ni ñañ u Absalôm man Kiñe David, nu a bi liibana isañ, a noode ki kadal nye ane.—2 Samuel 15:5-14, 31; 18:6-14.
8 (1) Soohe. Ni ñañ u mahoñol, añle Yéhôva i yom u nôgda ibôdôl nu ba bi liibana we. (Tjémbi 6:7-10) Tibil yaga toñle nye i yom i ntééñga we. I mbus u bat nye le a hôla we i léba matiñ ma Bibel ma ma nla hôla we i yémbél ndutu i.
Ba nkwoog nkaa le u yé maliga
3 Hémle yés i nlama ndik bé ba i umne i gwéha i yé ipôla bagwélél ba Djob. Inyuki? Hégda le, mankéé wada, bebek mañ tole nsañal, a nkwo i béba ikeñi. Tole w’a boñ lelaa ibale mankéé nu muda tole nu munlôm a ñunbaha we? W’a boñ lelaa ibale mankéé wada a nyila ntjañgbene maliga, a kahal kal le Mbôgi Yéhôva i gwé bé maliga? Ibale u ntehe i nya mam i, baa w’a baage, u waa gwélél Yéhôva? Yi le, ibale hémle yoñ i umne i mam u ntehe bôt bape ba mboñ, he bé i maada moñ ni Yéhôva, w’a bana bé hémle i ngui. Inyu bana hémle i ngui, u nlama ndik bé gwés Yéhôva ni bagwélél bé, u nlama ki bana njôôñ yigil Bibel, u boñok nyiña inyu ba nkwoog nkaa le u yé maliga. U nlama kwés wemede nkaa le i mam Bibel i niiga inyu Yéhôva, ma yé maliga.—Rôma 12:2.
4 Yésu a bi kal le bôt bahogi ba bé lama neebe maliga “ni maséé,” ndi i ngéda ndééñga i nlo, ba mbaage. (Añ Matéô 13:3-6, 20, 21.) Bebek ba bé yi bé le ba ga boma ngandak mandutu mu kii ba bi yoñ makidik i noñ Yésu. (Matéô 16:24) Tole ba bé hoñol le niñ i kristen i yé niñ i mbomboo, nyonok ni bisai, ngi ndutu yo ki yo. Ndi mut a nla bé keñgle mandutu munu i nkoñ ‘isi unu. Mam ma nla héñha mu niñ yés, ma tômbôs bés, di nimis ki maséé mé.—Tjémbi 6:6; Ñañal 9:11.
Tik ngok i mbuu
it-1 776
Soñ
I kaat Rôma 3:13 ñôma Paul a nsima kaat Tjémbi 5:9, inyu éba le libit li bibéba bi bôt li yé kiki “soñ i néhi.” Nlélém kiki soñ i néhi, i mbem le mut a juba, hala yak nyen ngodol i bibéba bi bôt i néhi inyu pot bibuk bi bi nhindis, ni bi bi nlona tjiba.—Hégha ni Matéô 15:18-20.
19-25 MATJEL
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 8-10
“A Yéhôva, m’a bégés we”!
Diihe tel yoñ ikété lihaa li Yéhôva
6 Yéhôva a bi kôôbana bés homa liyééne nu tôbôtôbô. Ntandaa ngéda ilole a nhek mut binam nu bisu, Yéhôva a kôôba hisi inyu bôt ba binam. (Hiôb 38:4-6; Yérémia 10:12) Kiki Yéhôva a yé loñge, a bak ki Djob li likap, a bi ti bôt ba binam ngandak mam malam ma ma nkônha bo maséé. (Tjémbi 104:14, 15, 24) Ngéda a mal hek, a béñge nson wé, a “tehe le u ba loñge.” (Bibôdle 1:10, 12, 31) A bi ti bôt ba binam lipém ngéda a bi ti bo kunde i ngii bihégél gwé gwobisôna hana ’isi. (Tjémbi 8:7) Sômbôl i Djob i yé le bôt ba binam ba ba yé peles ba bôñgôl hisi, ba tééda ki bihégél gwobisôna bi yé mu. Baa u mbéna ti Yéhôva mayéga inyu mbônga nlam unu?
Baa u nti Djob mayéga inyu makébla a nti we?
10 Njel yada inyu unda le di nti mayéga inyu makébla Djob a nti bés, i yé le di toñle i bet ba nhémle le gwom gwobisôna bi bi nyek ndik hala, inyuki bés di nhémle le Djob nyen a bi hek gwom gwobisôna. (Tjémbi 9:2; 1 Pétrô 3:15) I bet ba gwé mahoñol ma, ba nkal le hisi ni gwom bi yé mu, bi bi héga bé. Ibale di ngwélél Bibel ni ngim biniigana di nkôs munu i yigil ini, di nla hôla i bet ba yé bebee i emble bés i yi inyuki di yé nkwoog nkaa le Yéhôva a yé Nhek ngii ni hisi.—Tjémbi 102:25; Yésaya 40:25, 26.
w22.04 7 ¶13
Baa bipôdôl gwoñ bi ñunda le u yé ndémbél ilam inyu lôk kéé?
13 Tôp ni ñem wonsôna. I ngéda di ntôp tjémbi i makoda, ngôñ yés i yé le di bégés Yéhôva. Sita yada le Sara a nkal le a ntehe le a ntôp bé loñge. Ndi a gwé ngôñ i tubul Yéhôva tjémbi. Inyu hala nyen, i ngéda a nkôôba makoda, a nkôôba yak tjémbi. A ntôp tjémbi ngandak ngélé, a tehe ki lelaa bibañga bi tjémbi bi nkiha ni minkwel mi ga tagbe i likoda. A nkal le: “I ngéda me mboñ hala, me nhéléé bé i béñge kiñ yem, ndi me mbéñge bibuk bi yé mu tjémbi.”
Tik ngok i mbuu
it-1 663
Hinoo
Inyu gwel minson nwé, Bibel i nkal le Yéhôva a ngwélél “hinoo hié” tole “dinoo tjé,” kiki hihéga, Yéhôva a bi gwélél hinoo hié inyu tjila dibamha di ngok a bi ti Môsi. (Manyodi 31:18; Ndiimba Mbén 9:10), a bi gwélél ki hio inyu boñ manyaga. (Manyodi 8:18, 19), ni inyu hek ngii (Tjémbi 8:3). “Dinoo” Djob a bi gwélél inyu hek, di yé yimbne i mbuu mpubi wé. I jam li, jon kaat Bibôdle i ñéba bés. (ruʹach, “spirit”) I ngéda i nkal le ngui Nyambe i bé leñel i ngii malép. (Bibôdle 1:2) Ndi Bitilna ni hop Grikia bi nhôla bés i tibil nok i ndoñi i. Kaat Matéô i ntoñol le Yésu a bé pémés mimbuu mimbe ni njel ‘mbuu mpubi u Djob.’ Kaat Lukas i ñéba le a bé boñ hala ni “hinoo hi Djob.”—Matéô 12:28; Lukas 11:20.
26 MATJEL– 3 MATUMB
MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | TJÉMBI 11-15
Hégda le u yé i mbok yondo
w06 15/5 18 § 3
Balôm ba matode ba kaat Tjémbi
11:3—Dimbe dikuu di telepsép di ntjiba? Di yé mam ma ñéga bôt ba binam kiki bo mbén, oda ni telepsép. I ngéda i mam ma, ma ta bé, yubda i nai, ha i nya ngéda i nyen “bôt ba téé sép” ba nlama bôdôl Yéhôva ñem.—Tjémbi 11:4-7. Buk isi lipep.
wp16.4 11
Baa njôô i ga mal i nkoñ isi kel yada?
Bibel i mbôn le Djob a ga mélés njôô i nkoñ ’isi. Ndék ngéda, ‘kel mbagi ni kel tjiba i bôt ba nyan Nyambe’ i ga loo. (2 Pétrô 3:5-7) Bôt ba njôô b’a ba ha bé inyu nôhga bape ndutu. Jon di nla ba nkwoog nkaa le Djob a ga mélés njôô?
Bibel i nkal le Djob a “ñoo nu ni nu a ngwés bisañ.” (Tjémbi 11:5) Nhek wés a ngwés telepsép ni nsañ. (Tjémbi 33:5; 37:28) Jon Djob a ga nwas bé le i bôt ba ngwés bisañ ba yén munu nkoñ ’isi unu letee.
Baa u yé bebee i bem ni wongut?
15 Inyuki David a bé bebee i bem ni wongut? A nti bés ndimbhe mu kaat Tjémbi het a mbat ngélé ina le: “Letee ni ngéda mbe?” A nkal haana le: “Ndi me me mal bôdôl loñge yoñ ñem ñem; Ñem wem w’a séé inyu tohi yoñ. M’a tubul Yéhôva tjémbi, Inyule a bi boñ me loñge kiyaga.” (Tjémbi 13:5, 6) David a bééna bôdôl le Yéhôva a’ téñbe i gwés nye. A bé bem ni maséé le a tohol nye, a bigdaga lelaa Yéhôva a bi hôla nye ngéda bisu. Ñ, David a bi nôgda le, i bé nye nseñ i bem.
kr 236 § 16
Sômbôl i Djob i mbôña hana hisi ni njel Ane
16 I yoñ matat. I mam momasôna ma yé i kaat Yésaya 11:6-9 ma ga yon. Bôt bobasôna ba ga niñ ikété nsañ. Mut nye ki nye tole nuga yo ki yo i ga kôhna ha bé bape woñi. Ni hégda lelaa hisi hi ga ba ha ngéda i. Di ga la hok ikété balom, ni diléléba. Di hiôm i bikai ibabé i kon woñi wo ki wo. Yak juu, di mba di nkon bé woñi. Inoñnaga ni Ézékiel 34:25 d’a “niñ mu ñoñ ibabé le di kon woñi, di kee ki ’ilo ikété lipan.”
Tik ngok i mbuu
w13 15/9 19 § 12
Baa u nheñla toi?
12 Ngoo le munu nkoñ ’isi, ngandak bôt i yé kiki i bôt ñôma Paul a bi pôdôl. Bebek bape ba nhoñol le hala a nlet i nôgôl matiñ ma Djob. Ngandak balét ni bagwal ba nwas le boñge ba boñ i yom ba nsômbôl. Yak i “mam ma ta bé malam.” Inyu yap, ba nla boñ to kii, minwaa mi ta bé. Yak i bet ba nkal le ba yé bikristen, ngandak i mboñ i yom ba ntehe le i yé loñge ibabé i nôgôl mambén ma Djob. (Tjémbi 14:1) Libak li, li yé hiandi inyu bañga bikristen. Ibale ba nyoñ bé yihe, yak bo ba nla bôdôl hoñol hala inyu mam ntôñ u ntéé. Ba nla tjél nôgôl nkol u maliga ni u pék tole ba bôdôl tjelel inyu mam momasôna ba nkal. Ba nla yak bôdôl yan matiñ ma ma mbéñge mintuk, ligwéélak li internet ni i boñ bisuklu bikeñi.