Baa U Yik Hala?
Baa Lôk Rôma i bé lama jô mut kiki Yésu nu ba bi nol i ngii kék kiki ntonba inoñnaga ni lem i loñ Israel?
NGANDAK bôt i nyi ñañ unu le, ba bi tômôl Yésu ipôla mintonba ima, ba nol ki nye i ngii kék. (Matéô 27:35-38) Ndi ngim bôt i nkal le Bibel i mpot bé maliga i ngéda i nkal le ba bi kôôba mim u Yésu inyu jô nye i soñ.—Markô 15:42-46.
Ngim bayimam i bi kal le i ngéda ba nol mut hala, ba ta bé le ba kôôba mim wé inyu jô wo i soñ. Bayimam bana ba nkal le i nene le i bôt ba bé nol kiki mintonba majôna map ma bé mahéñha. Journaliste yada le Ariel Sabar, wada ikété bôt ba tila i kaat ini le Smithsonian a ntoñol inyuki ngim bôt i bééna mahoñol ma. A nkal le: “I bet ba bé péni i kék ba bé bôt ba nlôôha boñ mam mabe. Jon, ngim bayimam i bé kal le hala a yé jôñ jam i hoñol le Lôk Rôma i bé i njô i nya bôt i inoñnaga ni lem i loñ.” Lôk Rôma i bé gwés wéha i nya bôt i nyuu. Kayéle ba bé nwas mim i ngii kék inyu boñ le binuga bi je minson nwap. I bipes bi nyuu bi bé yégle, ba bé leñ gwo i ngim soñ i het ba bé leñ mim mi ngandak bôt.
I bôt ba nhun disi ba bi léba jam lipe inyu bipes bi nyuu bi ngim bon ba Lôk Yuda bahogi ba ba bi nol hala. I nwii 1968, ba bi léba bihés bi ngim mut ba bi nol i hiai hi bisu. Ba bi léba gwo i kodoo soñ i lihaa jada bebee ni Yérusalem. Bihés gwé bipe bi bé i ngim homa ba bé téédana bihés tole ikété nkuu. Hés i tindi yé yada i bé mu. Ba bi péni nye libam jada ni batone ba ba bééna 11.5 cendiméta. Sabar a nkal le: “I tindi i, i bé i mut wada le Yehochanan, i bi unda le ñañ u majôna ma Yésu i soñ, u u mpôda behee u yé mbale.” Ni maliga, “tindi i Yehochanan i yé ndémbél yada i mut nu ba bi péni i kék dilo di Yésu ndi Lôk Rôma i bi nwas le ba jô nye inoñnaga ni bilem bi bon ba Lôk Yuda.”
Bôt ba mpot ngandak mam inyu nyemb Yésu i ngéda ba ntehe hés i tindi i Yehochanan. Jam lipe li yé le, ngandak mahoñol i yé mu kiki ba bi péni Yésu i kék inoñnaga ni kiki hés i tindi i Yehochanan i ñunda. Ndi maliga ma yé le ngim bôt i ba bé nol kiki mintonba ba bé jô bo i soñ, ibabé i leñ bihés gwap i nsôsôgô i het ba nleñ bihés bi ngandak bôt. Jon, Bibel i mpot mbale ngéda i nkal le ba bi jô Yésu ikété soñ. Minyiña nwominsôna mi ñunda hala.
Jam lipe li yé le, Yéhôva a bi kal le Yésu a bé lama juba i soñ i ngwañ mut, mut nye ki nye a nla bé sôña le bañga i Nyambe i yon.—Yésaya 53:9; 55:11.