Nseñ u maéba ma bagwal

KII BAGWAL BA NLAMA BOÑ?

Boñge ba gwé ngôñ le minhôôlak mi bôt mi éga bo ikété niñ yap, mi ti ki bo maéba. Ibale u yé ngwal, u kôli yônôs nson u; i pot maliga, bôlô yoñ i. Ndi, minhôôlak mi bôt mimpe mi nla ti bon boñ ndémbél ilam.

INYUKI MAÉBA MA BAGWAL MA YÉ NSEÑ?

Ikété ngandak biloñ, boñge ba wanda ba mbéna ndigi tégbaha ndék ngéda ni bagwal bap. Yimbe ki le:

• Boñge ba ntégbaha libim li ngéda yap i suklu i het mawanda ma suklu ma yé ngandak iloo balét ni minhôôlak mi bôt mimpe.

• Ngeñ suklu i mpam, boñge ba wanda bape ba nhuu i mambai map, ba koba le bagwal bap ba ngi yii i bôlô, hala a boñ le ba mbéna ba botama i ndap.

• Nyiña wada u u bi bôña i loñ Amérika, u bi léba le boñge ipôla 8 ni 12 nwii ba ntégbaha inyu ndék yosôna ngeñ isamal ngim kel inyu béñge télé, emble nsik, ni tuk gém.a

Kaat ni hop Ngisi le Hold On to Your Kids i nkal le: “Iloole ba noñ biniigana, ndémbél ni maéba ma bagwal bap, ma balét bap ni ma minhôôlak mi bôt mimpe, boñge ba wanda ba ntehe nseñ i emble . . . bisega gwap.”

KII BAGWAL BA NLAMA BOÑ?

Ni tégbaha ngéda ni bon banan.

LITIÑ LI BIBEL: “Niiga mañge njel a nlama nôñôl, ngéda a mañap a’ yék bé yo.”​—Bingéngén 22:6.

Boñge ba mbéna bat bagwal bap maéba. Ndi bayimam ba nkal le to i ngéda boñge batitigi ba nyila boñge ba wanda, ba yé bebee i neebe maéba ma bagwal bap iloo ma biséga gwap. Dokta wada le Laurence Steinberg a nkal ikété kaat ni hop Ngisi le You and Your Adolescent le: “Bagwal bon ba nla kodol maboñok ma bon bap ngéda ba yé boñge ba wanda, yak ngéda ba mal nañ.” A nkônde le: “Boñge ba wanda ba mbéna diihe i yom ni nhoñol, ba emblege ki kii ni nkal bo to ibale ba nhémle bé bé hiki ngéda tole ba ta bé nkwoog nkaa inyu hiki jam ni nkal.”

Gwélél i pôla u gwé le bon boñ ba ngi adbege we inyu niiga bo. Tégbaha ngéda ni bon boñ, u kwelek ki ni bo inyu litehge joñ li mam, bilem gwoñ, ni i mam u ma boma i niñ yoñ.

Ni lébna bo mut a yé ndémbél ilam.

LITIÑ LI BIBEL: “Nu a nhiôm lôñni bôt ba pék nyen a’ bana pék.”​— Bingéngén 13:20.

Baa u ntehe bé nhôôlak mut u u nla bane man woñ loñge ndémbél? Baa u nla boñ le mut nu a tégbaha ngéda ni man woñ? I yé maliga le u nlama bé gwélél kunde yoñ i ngwal inyu mbanda man woñ. Ndi, bibégés bi nhôôlak mut u u mbôdôl ñem bi ga tééñga bé man woñ, ndi bi ga kônde yônôs bôlô yoñ inyu uñgus nye. Ndémbél Bibel i nti inyu Timôtéô i ñunda le, to ngéda a bi nañ, a bi kônde hol ngandak inyule a bi kiha ni ñôma Paul, yak Paul a bi kon maséé kiyaga inyu i kiha a bi kiha ni Timôtéô.​—Filipi 2:20, 22.

Mu i kég i i ntagbe, ngandak mahaa i bi bagla inyule basôgôl bap, tole basañ bap, banyañ bap ni bijô gwap bi mahaa bipe bi bé niñil i mambok mape. Ibale hala nyen lihaa joñ li yé, soho noode ti bon boñ pôla i nigle ipañ minhôôlak mi bôt mimpe mi mi gwé bilem bilam bi u nsômbôl le bon boñ ba kôna.