Boi do Jolma Pasohon Porang Dohot Konflik Kekerasan?
Godang do na mambahen marbadai akka halak. Piga-piga halak marbadai alani masalah politik, masalah ekonomi, manang ala dang adil dibahen tu nasida saleleng on. Adong do muse na marbadai ala naeng manggulut tano manang sumber daya alam. Jala godang do halak na marbadai alani perbedaan suku dohot agama. Akka aha ma naung diulahon jolma lao pasohon parbadaan i jala boi mardame? Boi do pos rohatta na lao marhasil i?
Drazen_/E+ via Getty Images
PEMBANGUNAN EKONOMI
Tujuanna: Mambahen asa lam denggan keadaan ekonomi ni akka halak. Molo nga denggan keadaan ekonomi ni akka halak, dang adong be halak na pamorahu manang na papogoshu. Alana on do na jotjot mambahen halak marbadai.
Boasa maol mangulahon i: Ikkon muba do cara ni pamaretta mamakke hepeng. Alai molo taida di taon 2022, adong hira-hira 34,1 miliar dolar AS biaya na dipakke lao mambahen jala manjaga asa dame portibi on. Hape 250 hali loppit sian i ma biaya na dipakke tu operasi militer.
“Gabe unggodang do biaya na tapakke lao padenggatton akibat ni sada konflik sian biaya na tapakke lao mencegah konflik i dohot mambahen situasi na dame.”—Si António Guterres, sekretaris-jenderal Perserikatan Bangsa-Bangsa.
Na didok Bibel: Nang pe boi pamaretta dohot organisasi na asing mangurupi halak na pogos, alai dang tolap nasida mambahen dang adong be hapogoson di portibi on.—5 Musa 15:11; Mateus 26:11.
DIPLOMASI
Tujuanna: Asa boi kedua belah pihak martukkar pikkiran lao mangalului jalan keluar na bermanfaat tu nasida, jala na boi mencegah dohot pasaehon masalah.
Boasa maol mangulahon i: Adong sada manang piga-piga pihak na so olo martukkar pikkiran manang na so setuju tu sada jalan keluar. Jala nang pe nga dibahen sada jalan keluar, godang do pihak na so olo mangulahon i.
“Dang sai marhasil sada diplomasi. Alana olo do dang adil jalan keluar na dibahen. Akibatna gabe lam balga ma parbadaan.”—Si Raymond F. Smith, Diplomat Amerika.
Na didok Bibel: Ikkon marsitutu do akka halak “asa toktong mardame”. (Psalmen 34:14) Alai godangan halak saonari on “dang setia, . . . dang olo mardos ni roha, . . . mangulahon na jahat tu donganna”. (2 Timoteus 3:1-4) Ala godang halak na songon i pangalahona saonari on, gabe maol ma pamaretta pasaehon konflik nang pe adong sian nasida na tulus.
MANGORUI SENJATA
Tujuanna: Mangorui manang menghancurhon akka senjata. Tarlumobi ma senjata nuklir, senjata kimia, dohot senjata biologi.
Boasa maol mangulahon i: Biasana dang olo akka negara mangorui manang menghancurhon senjata ni nasida. Alana mabiar do nasida dang boi annon melindungi negara ni nasida. Jala nang pe adong negara na olo menghancurhon sude senjata ni nasida, tetap do dang boi nasida mambolokkon boccir ni parbadaan sian roha ni sude jolma.
“Di taon 1991 dibahen akka negara do perjanjian lao menghancurhon senjata ni nasida. Alai godangan negara na mambahen perjanjian i dang olo mangulahon janji ni nasida. Jala dang olo nasida berupaya mangorui bahaya ni senjata, mangorui parbadaan antar negara, dohot mambahen lam dame portibi on.”—“Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament.”
Na didok Bibel: Ikkon bahenon ni halak do senjata dohot podang ni nasida “gabe mata bajak”. (Jesaya 2:4) Alai dang sae holan i. Alana sian bagasan roha do tubu pikkiran na jahat.—Mateus 15:19.
KERJASAMA KEAMANAN
Tujuanna: Asa boi piga-piga negara masiurupan mangalo musu ni negara nasida. Alana menurut nasida, dang mungkin barani musu ni nasida mangalo piga-piga negara na marsada.
Boasa maol mangulahon i: Nang pe nga marsada piga-piga negara, sai adong do negara musu na barani mangalo nasida. Jala olo do adong sian negara na marsada i na so olo mangulahon janjina. Manang na so setuju tu cara dohot tikki na ditottuhon lao mangalo musu.
“Nang pe nga berupaya Liga Bangsa-Bangsa dohot Perserikatan Bangsa-Bangsa mangurupi piga-piga negara asa boi bekerja sama, tong do dang boi akka negara i pasohon porang.”—“Encyclopedia Britannica.”
Na didok Bibel: Memang denggan do molo masiurupan. (Parjamita 4:12) Alai dang tolap pamarettaon manang organisasi na dibahen jolma lao mambahen aman jala dame portibi on. Psalmen 146:3, 4 mandok, “Unang ma porsea hamu tu akka pamimpin, manang tu anak ni jolma na so boi mangalehon haluaon. Molo dung tos hosana, mulak tu tano do ibana. Laos di tikki i salpu ma sude pikkiranna.”
Nang pe nga godang upaya na dibahen piga-piga negara lao manjaga asa aman jala dame portibi on, tong dope adong porang.