BO BOLƐ

1 I bo bolɛ’n nun’n, Ɲanmiɛn yili nglo nin asiɛ’n.+

2 Like fi nunman asiɛ’n su, yɛ be kwlá tranman su. Nzue dan kpa+ o lika wunmuan’n nun, yɛ lika’n lu tritritri. Kpɛkun Ɲanmiɛn wawɛ’n*+ wlanwlan sin nzue’n i ɲin su.+

3 Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan lika’n kpaja.” Yɛ lika’n kpajali-ɔ.+ 4 Kɛ lika’n kpajali’n, Ɲanmiɛn wunnin kɛ i sɔ’n ti kpa. Kpɛkun Ɲanmiɛn sieli blɛ ng’ɔ fata kɛ lika’n kpaja’n, ɔ nin blɛ ng’ɔ fata kɛ lika’n lu’n. 5 Ɲanmiɛn flɛli blɛ mɔ lika’n kpaja’n kɛ Wia nun. Yɛ ɔ flɛli blɛ mɔ lika’n lu’n kɛ Kɔnguɛ.+ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, lika’n sannin kpɛkun lika’n cɛnnin. Cɛn klikli’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

6 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan lika plaii+ tran nzue’m be afiɛn naan be afiɛn’n ti nun.”+ 7 Ɲanmiɛn yoli maan lika plaii kun trannin nzue’m be afiɛn. Nzue’n i wie jrannin lika plaii sɔ’n i ti su nglo lɔ, yɛ i wie kɛli i bo ngua wa.+ Ɔ maan i ndɛ’n yoli sɔ sakpa. 8 Ɲanmiɛn flɛli lika plaii sɔ’n kɛ Nglo.* Kɛ ɔ yoli sɔ’n, lika’n sannin kpɛkun lika’n cɛnnin. Cɛn nɲɔn su’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

9 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan nzue nga be o ɲanmiɛn’n bo wa’n, be kan bo nun lika kun nun naan lika kee’n fite su.”+ Kpɛkun ɔ yoli sɔ sakpa. 10 Ɲanmiɛn flɛli lika kee’n kɛ Asiɛ,+ yɛ ɔ flɛli nzue mɔ be kan boli nun’n kɛ Jenvie.+ Yɛ Ɲanmiɛn wunnin kɛ i sɔ’n ti kpa.+ 11 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan ijre nin ninnge wafawafa kwlaa nga be mma’m be kwla fifi’n, be fifi asiɛ’n su. Yɛ maan waka wafawafa kwlaa nga be su mma’n mɔ be mma sɔ’m be kwla fifi’n, be fifi asiɛ’n su wie.” Kpɛkun ɔ yoli sɔ sakpa. 12 Ijre’m be fifili asiɛ’n su. Yɛ waka wafawafa kwlaa ɔ nin ninnge wafawafa kwlaa nga be su mma’n+ mɔ be mma sɔ’m be kwla fifi’n, be fifili asiɛ’n su-ɔ. Ɲanmiɛn wunnin kɛ i sɔ’n ti kpa. 13 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, lika’n sannin kpɛkun lika’n cɛnnin. Cɛn nsan su’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

14 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan ninnge wie mɔ be kpaja’n+ be tran ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n su lɔ, naan ngbaciɛ tran wia nun’n nin kɔnguɛ’n be afiɛn.+ Ninnge sɔ mun yɛ bé fá síe blɛ mun nin cɛn mun nin afuɛ’m be nzɔliɛ-ɔ.+ 15 Ninnge sɔ mɔ be o ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n su lɔ’n, bé kpája asiɛ’n su.” Kpɛkun ɔ yoli sɔ sakpa. 16 Ɲanmiɛn yili ninnge nga be kpaja’n be nun dandan nɲɔn. Ɔ yili dan kpafuɛ’n naan ɔ kpaja wia nun’n,+ yɛ ɔ yili kaanfuɛ’n naan ɔ kpaja kɔnguɛ. Kpɛkun ɔ yili nzraama mun wie.+ 17 Yɛ Ɲanmiɛn fali be sieli i ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n su lɔ naan be kpaja asiɛ’n su, 18 naan be tran lɛ wia nun nin kɔnguɛ. I liɛ’n, ngbaciɛ trán lika m’ɔ kpaja’n nin lika m’ɔ lu’n be afiɛn.+ Ɲanmiɛn wunnin kɛ i sɔ’n ti kpa. 19 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, lika’n sannin kpɛkun lika’n cɛnnin. Cɛn nnan su’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

20 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan jue nin nnɛn’m be sɔn nzue’m be nun kpanngban kpa. Yɛ maan ninnge nga be kwla tu’n,* be tu sin nglo lɔ.”+ 21 Kpɛkun Ɲanmiɛn yili jenvie’n nun nnɛn dandan mun* ɔ nin jue mun nin nnɛn wafawafa kwlaa nga be o nzue’m be nun’n. Ɔ yili ninnge wafawafa kwlaa nga be le ndɛwa mɔ be tu’n wie. Yɛ Ɲanmiɛn wunnin kɛ i sɔ’n ti kpa. 22 Ɲanmiɛn yrali be su, ɔ seli kɛ: “Amun wu ba kpanngban, amun sɔn kpa yɛ amun yi jenvie’n i piɛ.+ Maan ninnge nga be kwla tu’n, be sɔn kpa asiɛ’n su.” 23 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, lika’n sannin kpɛkun lika’n cɛnnin. Cɛn nnun su’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

24 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan nnɛn wafawafa kwlaa be tran asiɛ’n su. I klɔ nnɛn-o, i nnɛn ng’ɔ cuɛn i wun ase-o,* i blo nnɛn-o.”+ Kpɛkun ɔ yoli sɔ sakpa. 25 Ɲanmiɛn yili blo nnɛn wafawafa kwlaa nin klɔ nnɛn wafawafa kwlaa ɔ nin nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n i wafawafa kwlaa. Yɛ Ɲanmiɛn wunnin kɛ i sɔ’n ti kpa.

26 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Maan e+ yi sran kɛ e bɔbɔ sa.+ Maan ɔ fa e,+ yɛ maan ɔ sie jenvie’n nun jue mun, ɔ nin ninnge nga be tu sin nglo lɔ’n, nin klɔ nnɛn mun, ɔ nin asiɛ’n su nnɛn kwlaa nga be cuɛn be wun ase’n, ɔ nin asiɛ’n bɔbɔ wunmuan’n.”+ 27 Yɛ Ɲanmiɛn yili klɔ sran’n kɛ i bɔbɔ sa. Ɔ yili i kɛ i bɔbɔ Ɲanmiɛn sa. Ɔ yili be yasua nin bla.+ 28 Kpɛkun Ɲanmiɛn yrali be su, ɔ seli be kɛ: “Amun wu ba kpanngban, amun sɔn kpa, amun yi asiɛ’n+ yɛ amun sie i.+ Amun sie+ jenvie’n nun jue mun nin ninnge kwlaa nga be tu sin nglo’n ɔ nin nnɛn nga be o asiɛ’n su’n be kwlaa.”

29 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “Waka nin ninnge wafawafa kwlaa nga be su mma’n mɔ be mma sɔ’m be kwla fifi’n, mɔ be o asiɛ wunmuan’n su’n, m’an fa be m’an man amun. Amun fa be yo amun aliɛ be di.+ 30 Blo nnɛn mun nin ninnge nga be tu sin nglo’n ɔ nin nnɛn nga be o asiɛ’n su mɔ nguan o be nun’n be liɛ’n, n fali ijre mun nin nɲanɲa kwlaa n mannin be naan be fa yo be aliɛ be di.”+ Kpɛkun ɔ yoli sɔ sakpa.

31 I sin’n, kɛ Ɲanmiɛn niannin ninnge kwlaa ng’ɔ yili be’n, ɔ wunnin kɛ be ti kpa dan.+ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, lika’n sannin kpɛkun lika’n cɛnnin. Cɛn nsiɛn su’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.

2 Kɛ nglo nin asiɛ’n nin be su ninnge kwlaa* be yilɛ’n yoli kɛ ngalɛ’n sa.+ 2 Kɛ cɛn nso su’n jú’n, nn Ɲanmiɛn w’a wie i junman’n i di. Kɛ ɔ wieli junman kwlaa sɔ’n i di’n, ɔ boli wunmiɛn lolɛ bo cɛn nso’n su.+ 3 Ɲanmiɛn yrali cɛn nso su’n i su, yɛ ɔ sieli i ngunmin. Afin kɛ Ɲanmiɛn wieli ninnge’m be kwlaa be yi kɛ ng’ɔ fa klo’n sa’n, ɔ boli wunmiɛn lolɛ bo cɛn sɔ’n nun.

4 Nglo nin asiɛ’n i su ndɛ’n yɛ, blɛ nga be yili nglo nin asiɛ’n i su ndɛ-ɔ. Cɛn nga Ɲanmiɛn Zoova* yili nglo nin asiɛ’n,+ i su ndɛ’n yɛ.

5 Ijre ba kun sa nunman asiɛ’n su, yɛ like uflɛ fi nin-a fifiman su, afin Ɲanmiɛn Zoova nin-a tɔman nzue asiɛ’n su. Sran fi kusu nunman su naan se kɛ ɔ́ dí su junman. 6 Sanngɛ like kun m’ɔ ti kɛ bɔlɛ ufue sa’n, ɔ fin asiɛ’n wun, kpɛkun ɔ lualua lika wunmuan’n.

7 Ɲanmiɛn Zoova fali ndutre+ asiɛ wun naan w’a fa yi sran. Ɔ fitali sran’n i bue’n nun naan ɔ ɲan nguan.+ Yɛ sran’n ɲannin nguan-ɔn.*+ 8 Asa ekun’n, Ɲanmiɛn Zoova dili fie klanman kpa kun Edɛnin lɔ,+ wia afiliɛ lɔ bue liɛ’n su. Kpɛkun ɔ fali sran m’ɔ yili’n+ sieli nun. 9 Ɲanmiɛn Zoova yoli maan waka fanunfanun kwlaa nga be wun be-ɔ be klo be’n, mɔ kusu be mma’m be yo fɛ’n, be fifili fie klanman kpa sɔ’n nun. Asa ekun’n, ɔ yoli maan nguan waka’n+ fifili lika sɔ’n i afiɛn, yɛ sa kpa nin sa tɛ’n be silɛ waka’n+ fifili lɔ wie.

10 Nzue ba kun fin Edɛnin lɔ, yɛ ɔ sonji sin fie klanman’n nun. Kpɛkun ɔ kpacikpaci sama nnan.* 11 Be flɛ i sama klikli’n kɛ Pisɔn. Ɔ bo sin yia Avila mɛn’n mɔ sika ɔkwlɛ o lɔ’n. 12 Lɔ sika ɔkwlɛ’n ti kpa dan. Waka bue nzue nga be flɛ i kɛ Deliɔmun’n nin yɔbuɛ kpakpa mɔ be flɛ i kɛ oniksi’n, be o lɔ wie. 13 Be flɛ nzue ba’n i sama nɲɔn su’n kɛ Giɔn. Ɔ bo sin yia Kisi mɛn’n. 14 Be flɛ i sama nsan su’n kɛ Idekɛli.*+ Ɔ kɔ Asiri+ i wia afiliɛ lɔ. Yɛ nzue ba’n i sama nnan su’n suan Efrati.+

15 Ɲanmiɛn Zoova fali sran’n sieli i Edɛnin lɔ fie klanman’n nun naan ɔ tran nun, ɔ di nun junman, yɛ ɔ niɛn i lika.+ 16 Asa ekun’n, Ɲanmiɛn Zoova seli sran’n kɛ: “Fie’n nun waka’m be su mma kwlaa nga a klo kɛ á dí’n, di.+ 17 Sanngɛ sa kpa nin sa tɛ’n be silɛ waka’n i su mma liɛ’n, nán di. Afin cɛn nga a di’n, saan wulɛ cɛ yɛ á wú-ɔ.”+

18 Kpɛkun Ɲanmiɛn Zoova seli kɛ: “Sɛ sran’n i ngunmin tran’n, ɔ timan kpa. Ń má yó i ukafuɛ kun m’ɔ nin i fata-ɔ.”+ 19 Ɲanmiɛn Zoova fali fa naan w’a fa yi blo nnɛn nin ninnge nga be tu sin nglo lɔ’n be kwlaa. Kpɛkun ɔ fa be ɔli sran’n i wun lɔ naan ɔ́ wún dunman kungunngun ng’ɔ́ fá tɔ́n be’n. Dunman kwlaa nga sran’n fa tɔn nnɛn kun’n, yɛ ɔ kɛ i su-ɔ.+ 20 Ɔ maan sran’n tɔnnin klɔ nnɛn mun nin ninnge nga be tu sin nglo’n, ɔ nin blo nnɛn’m be kwlaa be dunman. Sanngɛ sran’n i liɛ’n, ɔ leman ukafuɛ m’ɔ nin i fata-ɔ. 21 I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn Zoova yoli maan sran’n wa lafili kpa sa pɔɔ. Kɛ ɔ́ láfi’n, Ɲanmiɛn yili i nvɛnma kun. Kpɛkun ɔ kɛtɛli i lɛ lika’n su. 22 Yɛ Ɲanmiɛn Zoova fali yasua’n i nvɛnma sɔ’n fa yili bla kun. Kpɛkun ɔ fɛ i ɔli yasua’n i wun lɔ.+

23 Yɛ yasua’n seli kɛ:

“Ɛn-ɛɛn! Nga liɛ’n i owie’n fin min owie liɛ’n nun

yɛ i wunnɛn’n fin min wunnɛn liɛ’n nun.

Bé wá flɛ́ i kɛ Bla,

afin ɔ fin yasua’n nun.”+

24 I sɔ’n ti’n, yasua’n yáci i si nin i nin, yɛ ɔ́ fɛ́ i wun mɛ́ntɛn i yi* kpɛkun bé káci sran wunmuan.+ 25 Yasua’n nin i yi’n be wun ti kplɛn,+ sanngɛ ɲannzuɛn kunman be.

3 Wuo’n+ sɛsɛ i wun* dan tra blo nnɛn nga Ɲanmiɛn Zoova yili be’n be kwlaa. Ɔ seli bla’n kɛ: “?Ɲanmiɛn seli amun sakpasakpa kɛ nán amun di waka kwlaa nga be o fie klanman’n nun’n, be su mma mun?”+ 2 Yɛ bla’n seli wuo’n kɛ: “E kwla di waka nga be o fie klanman’n nun’n be su mma mun.+ 3 Sanngɛ waka ng’ɔ o fie klanman’n i afiɛn’n i su mma liɛ’n,+ Ɲanmiɛn kɛnnin i ndɛ seli kɛ: ‘Nán amun di, cɛcɛ, nán amun kɛn i. Sɛ amun yo sɔ’n, amún wú.’” 4 Yɛ wuo’n seli bla’n kɛ: “Amun su wuman ke!+ 5 Afin Ɲanmiɛn si kɛ cɛn nga amun di’n, amun ɲinma tíke. Yɛ amún yó kɛ Ɲanmiɛn sa, amún sí sa kpa’n nin sa tɛ’n.”+

6 I sɔ’n ti’n, bla’n wa wunnin kɛ be di waka’n i su mma mun-ɔn ɔ yo ye, ɔ wunnin kɛ ɔ yo ɲɛnmɛn, nanwlɛ waka’n ti klanman dan. Yɛ ɔ tili i su mma’n wie dili-ɔ.+ I sin’n, kɛ ɔ nin i wun’n be o lɛ’n, ɔ mɛnnin i wie. Yɛ i kusu dili-ɔ.+ 7 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be nɲɔn’n be ɲinma’n tikeli. Ɔ maan be wunnin i wlɛ kɛ be wun ti kplɛn. I sɔ’n ti’n, be kpali figie nɲa be fa klali be bo.+

8 Kɛ ɔ cɛli kan mɔ Ɲanmiɛn Zoova wlánwlán fie klanman’n nun nnɔsua nun mɔ aunmuan’n fíta fɛfɛfɛ’n, yasua’n nin i yi’n be tili i nɛn’n. Kpɛkun be ko fiali Ɲanmiɛn Zoova i ɲrun, fie klanman’n i nun waka’m be afiɛn lɔ. 9 Ɲanmiɛn Zoova flɛli yasua’n lele, ɔ seli i kɛ: “?A o nin?” 10 Kasiɛn su’n, yasua’n wa tɛli i su. Ɔ seli kɛ: “N tili ɔ nɛn’n fie klanman’n nun. Sanngɛ kɛ mɔ min wun ti kplɛn’n ti’n, srɛ kunnin min. Ɔ maan n ko fiali.” 11 Yɛ i kusu seli i kɛ: “?Wan yɛ ɔ seli wɔ kɛ ɔ wun ti kplɛn-ɔn?+ ?A dili waka mma nga n seli ɔ kɛ nán a di’n?”+ 12 Yasua’n seli kɛ: “Bla nga a fa mannin min kɛ ɔ nin min tran’n, ɔ fali waka mma’n wie mannin min, yɛ n dili-ɔ.” 13 Yɛ Ɲanmiɛn Zoova seli bla’n kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli sɔ-ɔ?” Bla’n tɛli i su kɛ: “Wuo’n lakali min, yɛ n dili-ɔ.”+

14 Yɛ Ɲanmiɛn Zoova seli wuo’n+ kɛ: “Like nga w’a yo i lɛ’n ti’n, m’an bo wɔ sannzan klɔ nnɛn nin blo nnɛn’m be kwlaa be nun. Á cúɛn ɔ wun ase. Yɛ ndutre’n yɛ á dí i sa cɛn kwlakwla-ɔ. 15 Ń yó maan kpɔlɛ+ trán a+ nin bla’n+ be afiɛn. Yɛ kpɔlɛ trán ɔ osu’n nunfuɛ’n+ nin bla’n i osu’n nunfuɛ’n+ be afiɛn. Ɔ́ kpɔ́tɔ ɔ ti’n,+ yɛ ɔ kusu á kɛ́ i ja sin.”+

16 Ɔ seli bla’n kusu kɛ: “Ń má yó maan kɛ a wunnzɛ’n, ɔ afɛ’n yó dan. Kɛ á wú ba’n, á wún ɔ ɲrun kpa. Ɔ awlɛn’n wá trán ɔ wun’n su dan kpa. Yɛ ɔ́ síe wɔ.”

17 Ɔ seli Adan* kɛ: “A fali ɔ yi’n i ndɛ’n su, kpɛkun a dili waka mma’n. Kusu nn n seli ɔ kɛ:+ ‘Nán di.’ Ɔ maan ɔ dunman nun ti’n, asiɛ’n w’a saci.+ Lele naan w’a fa wu’n, á fɛ́ kpa liɛ su naan w’a ɲan aliɛ asiɛ’n su w’a di.+ 18 Owieowie mun yɛ bé fífí asiɛ’n su-ɔ, yɛ á wá dí blo lɔ nɲanɲa mun. 19 Nvufle tú wɔ lele naan w’a ɲan aliɛ* w’a di. Ɔ́ yó sɔ lele naan w’a sa ɔ sin asiɛ’n nun. Afin i nun yɛ a fin-ɔn.+ A ti ndutre, yɛ á wá sá ɔ sin káci ndutre.”+

20 I sin’n, Adan wa flɛli i yi’n kɛ Ɛvu,* afin i yɛ ɔ́ wá káci klɔ sran’m be kwlaa be nin-ɔn.+ 21 Yɛ Ɲanmiɛn Zoova fali nnɛn kplo yoli tralɛ tɛnndɛn mannin Adan nin i yi naan be fa kata be wun.+ 22 Ɲanmiɛn Zoova seli kɛ: “Sran’n w’a kaci kɛ e sa siɛn’n, ɔ si sa kpa’n nin sa tɛ’n.+ Kɛ ɔ ko yo naan i sa w’a kanman nguan waka’n+ i su mma’n wie’n, naan w’a diman naan w’a tranman nguan nun tititi’n,…” 23 I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn Zoova kannin sran’n i bo Edɛnin lɔ fie klanman’n+ nun, naan ɔ ko di asiɛ’n mɔ i nun yɛ ɔ fin’n+ i su junman. 24 Ɔ fuannin sran’n. Kpɛkun ɔ fali seribɛn mun+ nin tokofi kun m’ɔ jue kɛ sin sa’n m’ɔ kpɛ i wun tititi’n, ɔ sieli be Edɛnin lɔ fie klanman’n i wia afiliɛ lɔ, naan be sasa atin ng’ɔ kɔ nguan waka’n i wun lɔ’n.

4 Adan nin i yi Ɛvu be sili sua, kpɛkun Ɛvu wunnzɛli.+ Kɛ Ɛvu wuli Kaɛn’n,+ ɔ seli kɛ: “Zoova fanngan nun’n, m’an wu ba yasua.” 2 I sin’n, ɔ wa wuli Kaɛn i niaan bian Abɛli.+

Abɛli kacili bua tafuɛ, yɛ Kaɛn kacili fie difuɛ. 3 Kɛ ɔ cɛli kan’n, Kaɛn fali fie su ninnge wie mun ko mannin Zoova. 4 Sanngɛ Abɛli liɛ’n, ɔ fɛli i bua’m be mma klikli wie mun,+ ɔ nin be luilui’n mannin. Zoova klun jɔli Abɛli wun, yɛ ɔ sɔli like ng’ɔ mannin’n nun klanman.+ 5 Sanngɛ i klun w’a jɔman Kaɛn wun, yɛ w’a sɔmɛn i like liɛ ng’ɔ mannin’n nun. I sɔ’n ti’n, Kaɛn fali ya dan, kpɛkun ɔ mlɛnnin i ɲrun’n tritritri.* 6 Yɛ Zoova seli Kaɛn kɛ: “?Ngue ti yɛ w’a fa ya mɔ w’a mlan ɔ ɲrun’n tritritri sɔ-ɔ? 7 ?Sɛ a kaci ɔ sa naan a yo sa kpa’n, n klun su jɔman ɔ wun? Sanngɛ sɛ a kaciman ɔ sa’n, sa tɛ’n sa anuan’n nun lɛ. Ɔ klo kpa kɛ ɔ́ síe wɔ. ?Sanngɛ nán kwlalɛ cɛ yɛ ɔ fata kɛ a kwlɛ i-ɔ?”

8 I sin’n, Kaɛn seli i niaan bian Abɛli kɛ: “E wɔ fie su.” Kɛ be juli lɔ’n, Kaɛn tɔli i niaan bian Abɛli su kpɛkun ɔ kunnin i.+ 9 I sin’n, Zoova usali Kaɛn kɛ: “?Ɔ niaan bian Abɛli o nin?” Ɔ tɛli i su kɛ: “N siman lika ng’ɔ o’n. ?N ti min niaan’n i sunianfuɛ?” 10 Yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli sɔ-ɔ? Nian! Ɔ niaan bian’n i mmoja mɔ a guɛli i ase’n su kpan flɛ min.+ 11 Siɛn’n, m’an bo ɔ sannzan. M’an fuan ɔ lika nga nun wa, afin lika nga nun yɛ a guali ɔ niaan bian’n i mmoja’n i ase-ɔ.*+ 12 Kɛ á wá dí asiɛ’n su junman’n, a su ɲanman like fi.* Á wá wlánwlán asiɛ’n su sa daan, yɛ á wánndi kɔ́ wa kɔ́ wa.” 13 Kaɛn seli Zoova kɛ: “Sa tɛ nga n yoli’n i su fɔ nga w’a tu min’n, n kwlá suɛnmɛn i bo. 14 Andɛ’n, w’a fuan min lika nga nun. Yɛ a su nianman min lɔ kun. Ń wlánwlán sa daan asiɛ’n su, ń kɔ́ wa ń kɔ́ wa. Sran kwlaa ng’ɔ nin min yia’n, saan ɔ́ kún min.” 15 Yɛ Zoova seli Kaɛn kɛ: “I sɔ’n ti’n, sran kwlaa ng’ɔ kun Kaɛn’n, bé tú i fɔ kpɛ nso bé síe i osu.”

Ɔ maan Zoova sieli nzɔliɛ kun, kɛ ɔ ko yo naan sran ng’ɔ wun Kaɛn’n w’a kunmɛn i’n ti. 16 Yɛ Kaɛn wanndili Zoova ɲrun-ɔn. Ɔ ko trannin Nɔdu mɛn’n* nun lɔ, Edɛnin’n i wia afiliɛ lɔ.+

17 I sin’n, Kaɛn nin i yi+ be sili sua. Bla’n wunnzɛli, yɛ ɔ wuli Enɔku. Kpɛkun Kaɛn ko kplannin klɔ kun, yɛ ɔ fɛli i wa Enɔku i dunman’n tɔnnin klɔ sɔ’n. 18 Kɛ ɔ cɛli’n, Enɔku wuli Iradi. Iradi kusu wuli Meuzaɛli. Meuzaɛli wuli Metusaɛli. Yɛ Metusaɛli wuli Lamɛki.

19 Lamɛki jali bla nɲɔn. Be flɛ kpɛnngbɛn’n kɛ Ada, yɛ kasiɛn’n suan Zila. 20 Ada wuli Zabali. I yɛ ɔ ti be nga be tran tannin sua bo mɔ be ta nnɛn’n be nun klikli’n niɔn. 21 Be flɛ i niaan bian’n kɛ Zubali. I yɛ ɔ ti be nga be bo jru nin blo’n be nun klikli’n niɔn. 22 Zila liɛ’n, ɔ wuli Tubali-Kaɛn. Tubali-Kaɛn fali aaba nin blalɛ fa yili ninnge fanunfanun. Be flɛ Tubali-Kaɛn i niaan bla’n kɛ Naama. 23 I sin’n, Lamɛki seli Ada nin Zila mɔ be ti i yi mun’n be kɛ:

25 Adan nin i yi’n be sili sua ekun, kpɛkun bla’n wuli ba yasua kun. Bla’n flɛli i kɛ Sɛti.*+ Afin i waan: “Ɲanmiɛn w’a man min ba uflɛ naan ɔ sin Abɛli mɔ Kaɛn kunnin i’n i osu.”+ 26 Sɛti kusu wuli ba yasua kun. Ɔ flɛli i kɛ Enɔsu.+ Blɛ sɔ’n nun yɛ sran’m be boli Zoova dunman’n i flɛlɛ bo-ɔ.

5 Adan i osu’n nunfuɛ’m be su ndɛ’n yɛ. Kɛ* Ɲanmiɛn yí Adan’n, ɔ yili i kɛ i bɔbɔ Ɲanmiɛn sa.+ 2 Ɔ yili be yasua nin bla.+ Kɛ ɔ yili be’n,+ ɔ yrali be su. Kpɛkun ɔ flɛli be kɛ Sran.*

3 Kɛ Adan dili afuɛ ya kun ablasan’n (130), ɔ wuli ba yasua kun. Ba sɔ’n ti kɛ i sa, ɔ fɛ i kpa. Yɛ ɔ flɛli i kɛ Sɛti.+ 4 Kɛ Adan wuli Sɛti’n, ɔ dili afuɛ ya mɔcuɛ (800) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 5 Ɔ maan Adan dili afuɛ ya ngwlan ablasan (930), yɛ ɔ wuli-ɔ.+

6 Sɛti dili afuɛ ya kun nin nnun (105) kpɛkun ɔ wuli Enɔsu.+ 7 Kɛ Sɛti wuli Enɔsu’n, ɔ dili afuɛ ya mɔcuɛ nin nso (807) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 8 Ɔ maan Sɛti dili afuɛ ya ngwlan blu-nin-nɲɔn (912), yɛ ɔ wuli-ɔ.  

9 Enɔsu dili afuɛ ablangwlan (90) kpɛkun ɔ wuli Kenan. 10 Kɛ Enɔsu wuli Kenan’n, ɔ dili afuɛ ya mɔcuɛ blu-nin-nnun (815) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 11 Ɔ maan Enɔsu dili afuɛ ya ngwlan nin nnun (905), yɛ ɔ wuli-ɔ.

12 Kenan dili afuɛ ableso (70) kpɛkun ɔ wuli Maalalɛli.+ 13 Kɛ Kenan wuli Maalalɛli’n, ɔ dili afuɛ ya mɔcuɛ ablanan (840) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 14 Ɔ maan Kenan dili afuɛ ya ngwlan nin blu (910), yɛ ɔ wuli-ɔ.

15 Maalalɛli dili afuɛ ablesiɛn-nin-nnun (65) kpɛkun ɔ wuli Zarɛdi.+ 16 Kɛ Maalalɛli wuli Zarɛdi’n, ɔ dili afuɛ ya mɔcuɛ ablasan (830) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 17 Ɔ maan Maalalɛli dili afuɛ ya mɔcuɛ ablangwlan-nin-nnun (895), yɛ ɔ wuli-ɔ.

18 Zarɛdi dili afuɛ ya kun ablesiɛn-nin-nɲɔn (162) kpɛkun ɔ wuli Enɔku.+ 19 Kɛ Zarɛdi wuli Enɔku’n, ɔ dili afuɛ ya mɔcuɛ (800) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 20 Ɔ maan Zarɛdi dili afuɛ ya ngwlan ablesiɛn-nin-nɲɔn (962), yɛ ɔ wuli-ɔ.

21 Enɔku dili afuɛ ablesiɛn-nin-nnun (65) kpɛkun ɔ wuli Metusela.+ 22 Kɛ Enɔku wuli Metusela’n, ɔ nin Ɲanmiɛn Kpli* be nantili klanman afuɛ ya nsan (300) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 23 Ɔ maan Enɔku dili afuɛ ya nsan ablesiɛn-nin-nnun (365). 24 Enɔku nin Ɲanmiɛn Kpli be nantili klanman titi.+ Kpɛkun b’a wunmɛn i kun, afin Ɲanmiɛn fɛli i.+

25 Metusela dili afuɛ ya kun ablaɔcuɛ-nin-nso (187) kpɛkun ɔ wuli Lamɛki.+ 26 Kɛ Metusela wuli Lamɛki’n, ɔ dili afuɛ ya nso ablaɔcuɛ-nin-nɲɔn (782) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 27 Ɔ maan Metusela dili afuɛ ya ngwlan ablesiɛn-nin-ngwlan (969), yɛ ɔ wuli-ɔ.

28 Lamɛki dili afuɛ ya kun ablaɔcuɛ-nin-nɲɔn (182) kpɛkun ɔ wuli ba yasua kun. 29 Ɔ flɛli i kɛ Nowe.*+ Afin ɔ seli kɛ: “Ba nga yɛ ɔ́ wá fɔ́nvɔ* e-ɔ. Afin sannzan mɔ Zoova boli asiɛ’n ti’n,+ junman dilɛ’n ti kekle, afɛ ng’ɔ o nun’n ti dan.” 30 Kɛ Lamɛki wuli Nowe’n, ɔ dili afuɛ ya nnun ablangwlan-nin-nnun (595) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun. 31 Ɔ maan Lamɛki dili afuɛ ya nso ableso-nin-nso (777), yɛ ɔ wuli-ɔ.

32 Kɛ Nowe ɲannin afuɛ ya nnun’n (500), ɔ wuli Sɛmun,+ nin Kamun,+ nin Zafɛti.+

6 Kɛ sran’m be wa sɔnnin asiɛ’n su mɔ be wuli ba bla mun’n, 2 Ɲanmiɛn Kpli i mma’m*+ be wa wunnin kɛ klɔ sran’m be wa bla’m be ti klanman. Ɔ maan bla kwlaa nga be klo kɛ bé já be’n, be jali be. 3 Yɛ Zoova seli kɛ: “N* su traman min awlɛn klɔ sran’n i wun sa trilili,+ afin ɔ ti sa tɛ yofuɛ.* I sɔ’n ti’n, ɔ́ wá dí afuɛ ya kun ablaɔn (120).”+

4 Kɛ Ɲanmiɛn sé sɔ’n, nn Nefilimun’m* be o asiɛ’n su. Blɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn i mma’m be nin klɔ sran’m be wa bla’m be sili sua. Kpɛkun be wuli ba yasua mun mannin be. Lalafuɛ nun’n, ba sɔ mun yɛ be le wunmiɛn dan-ɔn. Be dunman’n fuli kpa.

5 Zoova wunnin kɛ klɔ sran’n i klun w’a yo wi kpa asiɛ’n su, naan akunndan kwlaa ng’ɔ bu’n nin like kwlaa nga i awlɛn o su’n, ɔ ti tɛ tititi.+ 6 Yilɛ mɔ Zoova yili klɔ sran asiɛ’n su’n, ɔ yoli i nsisɔ, yɛ ɔ yoli i ya dan.*+ 7 Ɔ maan Zoova seli kɛ: “N su wa nunnun klɔ sran mɔ n yili be asiɛ’n su’n. Ń má núnnún sran mun, nin klɔ nnɛn mun, nin nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n, nin ninnge nga be tu sin nglo’n be kwlaa. Afin yilɛ mɔ n yili be’n, w’a yo min nsisɔ.” 8 Sanngɛ Nowe liɛ’n, Zoova i klun jɔli i wun.

9 Nowe i su ndɛ’n yɛ.

Nowe yoli sran kpa.+ Ɔ nantili seiin,* w’a yoman kɛ i blɛ sufuɛ’m be sa. Nowe nin Ɲanmiɛn Kpli be nantili klanman.+ 10 Nowe wuli ba yasua nsan. Be yɛle Sɛmun nin Kamun ɔ nin Zafɛti.+ 11 Ɲanmiɛn Kpli wunnin kɛ asiɛ’n w’a wie saci, naan sa kekleekle mun yɛ sran’m be yo be asiɛ wunmuan’n su-ɔ. 12 Nanwlɛ, kɛ Ɲanmiɛn niannin asiɛ’n su’n, ɔ wunnin kɛ w’a saci.+ Sran’m be kwlaa be nzuɛn’n w’a yo tɛ dan asiɛ’n su.+

13 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ: “N su wa nunnun klɔ sran’m be kwlaa. Afin be dunman nun ti’n, sa kekleekle’m b’a yi asiɛ’n i piɛ. I sɔ’n ti’n, ń má núnnún be, yɛ ń sáci asiɛ’n.+ 14 Fa waka kpa*+ fa bobo mmeli* dan kun. Kpɛkpɛ nun sua ba sua ba. Kpɛkun fa gudrɔn+ kɛn i klun’n nin i sin’n. 15 Wafa ng’ɔ fata kɛ a bobo mmeli’n yɛ: Maan i tɛnndɛn nun’n yo kude ya nsan (300), i tɛtrɛ nun’n yo kude ablenun (50), kpɛkun i nglonglo su’n yo kude ablasan (30).* 16 Kɛ ɔ ko yo naan mmeli’n i klun w’a kpaja’n, yo fenɛtri* kun. Maan i ti su lɔ’n nin fenɛtri’n be afiɛn yo kude kun. Yo anuan kun mmeli’n i papla nun.+ Yɛ yo i klun etazi nsan, kun o i ngua, kun o i afiɛn, yɛ kun o i nglo.

17 “Min liɛ’n, ń má tɔ́ nzue dan kpa kun+ asiɛ’n su naan like kwlaa nga be o su mɔ be le nguan’n, be nunnun sekeseke. Ninnge kwlaa nga be o asiɛ’n su’n, bé núnnún.+ 18 E nin wɔ y’a tra aenguɛ. A nin ɔ wa yasua mun nin ɔ yi nin ɔ wa yasua’m be yi mun, amun wlu mmeli’n nun.+ 19 Yɛ fa ninnge wafa kwlaa nga be le nguan’n wlu mmeli’n nun+ naan be ka nguan nun kɛ wɔ sa. Fa be nɲɔnnɲɔn, yasua kun nin bla kun.+ 20 Ninnge nga be tu sin nglo’n nin klɔ nnɛn mun nin nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n, be wafawafa kwlaa bé bá nɲɔnnɲɔn ɔ wun lɔ, yɛ bé wlú mmeli’n nun wie naan b’a ka nguan nun.+ 21 I sɔ’n ti’n, kunndɛ aliɛ wafawafa kwlaa sie. I liɛ’n, a nin nnɛn mun amún ɲán like bé dí.”+

22 Nowe yoli like kwlaa nga Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ yo’n. Ɔ niannin nun yoli i sɛsɛsɛ.+

7 I sin’n, Zoova seli Nowe kɛ: “A nin wɔ awlofuɛ mun amun wlu mmeli’n nun. Afin n wunnin kɛ a nanti seiin, a timan kɛ blɛ nga nunfuɛ’m be sa.+ 2 Nnɛn wafawafa kwlaa nga be ti sanwun’n, fa akpasua kun nun nnɛn nso,*+ fa be sɔ yasua kun nin bla kun. Nnɛn kwlaa nga be timan sanwun’n, fa akpasua kun nun nnɛn nɲɔn cɛ, yasua kun nin bla kun. 3 Ninnge nga be tu sin nglo’n, fa nso akpasua kun nun,* fa be sɔ yasua kun nin bla kun. I liɛ’n, be osu’n su nunnunman asiɛ’n su.+ 4 Afin ɔ ka cɛn ba nso cɛ, ń tɔ́ nzue+ asiɛ’n su. Ɔ́ tɔ́ wia nun nin kɔnguɛ lele cɛn ba ablanan (40).+ Ń núnnún asiɛ’n su ninnge nga n yili be mɔ nguan o be nun’n be kwlaa.”+ 5 Nowe yoli like kwlaa nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n.

6 Kɛ nzue dan’n tɔ́ asiɛ’n su’n, nn Nowe le afuɛ ya nsiɛn (600).+ 7 Nowe nin i wa yasua mun nin i yi’n ɔ nin i mma’m be yi mun be wluli mmeli’n nun kwlaa naan nzue dan’n w’a tɔ.+ 8 Nnɛn nga be ti sanwun’n nin nnɛn nga be timan sanwun’n, ɔ nin ninnge nga Ɲanmiɛn yili be mɔ be tu sin nglo’n, ɔ nin nga be cuɛn be wun ase’n,+ 9 be kwlaa be wluli Nowe i sin mmeli’n nun. Be wluli nɲɔnnɲɔn, yasua kun nin bla kun, kɛ nga Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ ɔ yo’n sa. 10 Kɛ ɔ dili cɛn ba nso’n, nzue dan’n tɔli asiɛ’n su.

11 Kɛ Nowe ɲannin afuɛ ya nsiɛn’n (600), i anglo nɲɔn su’n, i le blu-nin-nso (17) su’n, cɛn sɔ’n nun’n, nzue dan ng’ɔ sende nglo lɔ’n kpukeli, yɛ ɲanmiɛn su lɔ nzue’m be kwlaa be anuan’m be tikeli.+ 12 Kpɛkun nzue dan’n tɔli asiɛ’n su wia nun nin kɔnguɛ lele cɛn ba ablanan (40). 13 Cɛn sɔ’n nun’n, Nowe nin i wa yasua Sɛmun nin Kamun nin Zafɛti,+ ɔ nin i yi’n nin i mma’m be yi nsan’m+ be wluli mmeli’n nun. 14 Be nin blo nnɛn wafawafa kwlaa, nin klɔ nnɛn wafawafa kwlaa, nin nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n be wafawafa kwlaa, nin ninnge nga Ɲanmiɛn yili be mɔ be tu sin nglo’n be wafawafa kwlaa, yɛle kɛ anunman mun nin ninnge kwlaa nga be le ndɛwa’n, be wluli mmeli’n nun. 15 Nnɛn wafawafa kwlaa nga be le nguan’n, be wluli Nowe sin mmeli’n nun. Be wluli nɲɔnnɲɔn. 16 Nnɛn wafawafa kwlaa be wluli mmeli’n nun kɛ nga Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ ɔ yo’n sa. Be wluli nun yasua kun nin bla kun. Kpɛkun Zoova ɲinnin Nowe i sin anuan.

17 Nzue dan’n tɔli* asiɛ’n su lele cɛn ba ablanan (40). Nzue’n yili lele ɔ mannin mmeli’n su. Ɔ mɛnnin i su ɔli nglonglo kpa lɔ. 18 Nzue’n yili lelele, ɔ katali asiɛ wunmuan’n su. Sanngɛ mmeli’n kali nzue’n i ɲin su. 19 Nzue’n yili dan ti’n, ɔ katali asiɛ’n su oka nga be ti nglonglo kpa bɔbɔ’n, be kwlaa be su.+ 20 Nzue’n trali oka’m be su lele kude blu-nin-nnun (15).*

21 Ɔ maan ninnge kwlaa nga be le nguan mɔ be wlanwlan asiɛ’n su’n, be wuli.+ Ninnge nga be tu sin nglo’n mun-o, klɔ nnɛn mun-o, blo nnɛn mun-o, nnɛn onga nga be ti kanngan’n mun-o,* klɔ sran mun-o, be kwlaa be wuli.+ 22 Ninnge kwlaa nga be o asiɛ’n su mɔ be lo wunmiɛn’n be wuli.+ 23 Ɲanmiɛn nunnunnin ninnge kwlaa nga be o asiɛ’n su mɔ be le nguan’n. Klɔ sran mun-o, nnɛn mun-o, nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n mun-o, ninnge nga be tu sin nglo’n mun-o, be kwlaa be nunnunnin sekeseke asiɛ’n su.+ Nowe nin be nga be o mmeli’n nun’n, be ngunmin cɛ yɛ be kali lɛ-ɔ.+ 24 Nzue’n katali asiɛ’n su lele cɛn ba ya kun cɛn ba ablenun (150).+

8 Ɲanmiɛn buli* Nowe nin blo nnɛn mun nin klɔ nnɛn’m be kwlaa nga be o mmeli’n nun’n,+ be akunndan. Kpɛkun ɔ yoli maan aunmuan kun fitali asiɛ’n su. Ɔ maan nzue’n kannin ase kannganngan. 2 Nzue dan m’ɔ fin nglo lɔ’n kpɛli. Nzue nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n, be anuan’m be ɲinnin. Yɛ nzue’n yacili tɔlɛ-ɔ.+ 3 Nzue ng’ɔ o asiɛ’n su’n kannin ase kannganngan. Kɛ cɛn ba ya kun ba ablenun (150) fá jú’n, nn nzue’n w’a kan ase kpa. 4 I anglo nso’n i le blu-nin-nso (17) su’n, mmeli’n ko jrannin Ararati oka’m be su. 5 Nzue’n kannin ase lele fa juli anglo blu’n su. Anglo blu’n su’n i cɛn ba klikli’n su’n, oka’m be ti’m be fiteli.+

6 Kɛ ɔ dili cɛn ba ablanan (40) ekun’n, Nowe tikeli mmeli’n i fenɛtri+ ng’ɔ kpɛli’n. 7 Kpɛkun ɔ yacili kɔkɔkuankuan kun nun naan ɔ fite. Anunman’n ko kpɛli i wun bali, ɔ ko kpɛli i wun bali sɔ lele naan asiɛ’n w’a fafa.

8 I sin ekun’n, ɔ yacili auble kun nun naan ɔ́ nían sɛ nzue’n w’a kan ase asiɛ’n su-o. 9 Auble’n w’a ɲanman tranwlɛ.* I sɔ’n ti’n, ɔ sɛli i sin Nowe m’ɔ o mmeli’n nun’n i wun lɔ. Afin nzue’n te di asiɛ wunmuan’n.+ Ɔ maan Nowe tinngɛli i sa’n naan w’a fɛ i w’a wlu mmeli’n nun. 10 Ɔ minndɛli cɛn ba nso, kpɛkun ɔ yacili auble’n nun ekun naan ɔ fite. 11 Kɛ nnɔsua nun’n auble’n sɛli i sin Nowe i wun lɔ’n, ɔ wunnin kɛ olivie nɲa mɔnnɛn kun o i nuan’n nun. Ɔ maan Nowe wunnin i wlɛ kɛ nzue’n w’a kan ase lɔun kpa.+ 12 Ɔ minndɛli cɛn ba nso ekun. Kpɛkun ɔ yacili auble’n nun. Sanngɛ kɛ ɔ ɔli’n, w’a sɛmɛn i sin i wun lɔ kun.

13 Nowe i afuɛ ya nsiɛn nin kun’n (601)+ i anglo klikli’n i cɛn ba klikli’n su’n, nzue’n wieli asiɛ’n su. Kɛ Nowe tikeli mmeli’n i ti’n su’n, ɔ wunnin kɛ asiɛ’n su fafa. 14 I anglo nɲɔn’n i cɛn ba ablaɔn-nin-nso su’n (27), nn asiɛ’n su w’a wu kee.

15 Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ: 16 “A nin ɔ yi nin ɔ wa yasua mun, ɔ nin ɔ mma’m be yi mun, amun fin mmeli’n nun fite.+ 17 Ninnge wafawafa kwlaa nga be le nguan’n:+ ninnge nga be tu sin nglo’n mun-o, nnɛn mun-o, nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n mun-o, fa be kwlaa fite. Maan be trɛ, be wu ba kpanngban naan be sɔn kpa asiɛ’n su.”+

18 Yɛ Nowe nin i wa yasua mun,+ nin i yi’n, ɔ nin i mma’m be yi’m be fiteli-ɔ. 19 Ninnge kwlaa nga be le nguan’n, nnɛn nga be cuɛn be wun ase’n mun-o, ninnge nga be tu sin nglo’n mun-o, ninnge nga be wlan sin asiɛ’n su’n mun-o, be kwlaa be fiteli akpasuaakpasua.+ 20 I sin’n, Nowe kplannin tɛ yiwlɛ kun+ mannin Zoova. Kpɛkun ɔ fali nnɛn nga be ti sanwun’n be nun wie mun, ɔ nin anunman nga be ti sanwun’n be nun wie mun+ fa yili tɛ nga kɛ bé yí’n be yra nnɛn’n i kɔlikɔli’n tɛ yiwlɛ’n su.+ 21 I nvan nga Zoova tili’n, ɔ yoli i fɛ dan.* I sɔ’n ti’n, Zoova seli i klun lɔ kɛ: “N su boman asiɛ’n i sannzan kun+ klɔ sran’n ti. Afin kɛ ɔ fin i bakan nun’n, i klun akunndan’n ti tɛ.+ N su nunnunman ninnge kwlaa nga be le nguan’n be kɛ nga m’an fa yo i yɛ’n sa kun.+ 22 Kɛ ɔ fin andɛ’n, like lualɛ nin like tilɛ blɛ, ayrɛ nin aunyɛyɛ blɛ, munngun nin wawa blɛ, yɛ wia nun nin kɔnguɛ’n, bé trán lɛ tititi.”+

9 Ɲanmiɛn yrali Nowe nin i mma’m be su. Yɛ ɔ seli be kɛ: “Amun wu ba kpanngban, amun sɔn kpa yɛ amun yi asiɛ’n.+ 2 Ninnge nga nguan o be nun mɔ be o asiɛ’n su’n, nin ninnge nga be tu sin nglo’n, nin ninnge nga be wlanwlan asiɛ’n su’n, ɔ nin jenvie’n nun jue’m be kwlaa bé sró amun titi. M’an fa be m’an wla amun sa nun.*+ 3 Amun kwla di nnɛn kwlaa nga be o nguan nun’n.+ M’an fa be kwlaa m’an man amun kɛ nga n fali nɲanɲa mun n mannin amun’n sa.+ 4 Sanngɛ nán amun di+ nnɛn’n nin i nguan’n, yɛle kɛ i mmoja’n.+ 5 Asa ekun’n, sɛ like kun mɔ nguan o i nun’n, ɔ gua klɔ sran i mmoja m’ɔ ti i nguan like’n i ase’n, e nin i e le i. Sɛ nnɛn wie kun sran’n, e nin i e le i. Sɛ sran kusu yɛ ɔ kun i niaan kun’n, e nin i e le i.+ 6 Sran ng’ɔ guɛ i wiengu kun i mmoja ase’n, sran uflɛ gúɛ i mmoja liɛ’n i ase wie.+ Afin Ɲanmiɛn yili sran kɛ i bɔbɔ sa.+ 7 Amun liɛ’n, amun wu ba kpanngban, amun trɛ, yɛ amun sɔn kpa asiɛ’n su.”+

8 Ɲanmiɛn seli Nowe nin i mma’m be kɛ: 9 “Ń tá amun+ nin amun osu’n nunfuɛ mun amun nda. 10 Nda sɔ’n ti ninnge kwlaa nga nguan o be nun’n mɔ amun nin be o lɛ’n, be liɛ wie. Yɛle kɛ anunman mun, nin nnɛn mun, nin ninnge kwlaa nga amun nin be o lɛ’n, be kwlaa nga be fin mmeli’n nun fiteli’n, ninnge kwlaa nga nguan o be nun mɔ be o asiɛ’n su’n.+ 11 M’an ta amun nda sakpa: N su faman nzue n nunnunman nnɛn mun nin klɔ sran mun kun. Yɛ n su faman nzue dan n saciman asiɛ’n kun.”+

12 Ɲanmiɛn seli ekun kɛ: “Nda nga m’an ta amun nin ninnge kwlaa nga nguan o be nun mɔ be nin amun be o lɛ’n, ɔ nin be kwlaa nga bé wá bá kasiɛn’n, i nzɔliɛ’n yɛ: 13 M’an fa min ɲanngondin’n m’an sie i ɲanmiɛn ble’n nun. Ɔ ti nda nga m’an ta ninnge kwlaa nga nguan o be nun mɔ be o asiɛ’n su’n i nzɔliɛ. 14 Cɛn kwlaa nga ń yó maan ɲanmiɛn’n mlán tuun’n, ɲanngondin’n fíte ɲanmiɛn ble’n nun. 15 Kpɛkun nda nga n tali amun nin ninnge wafawafa kwlaa nga nguan o be nun’n, min wla kpɛ́n su. Ɔ maan nzue’n su tɔman lele nunnunman klɔ sran nin nnɛn’m be kwlaa kun.+ 16 Kɛ ɲanngondin’n wá fíte ɲanmiɛn ble’n nun’n, ń wún i. Kpɛkun nda nga n tali klɔ sran mun nin nnɛn mɔ be o asiɛ’n su’n, min wla wá kpɛ́n su. Ń dí nda sɔ’n su tititi.”

17 Ɲanmiɛn seli Nowe ekun kɛ: “Nda nga n tali klɔ sran nin nnɛn nga be o asiɛ’n su’n, i nzɔliɛ yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”+

18 Nowe i wa nga be fin mmeli’n nun fiteli’n be yɛle Sɛmun nin Kamun nin Zafɛti.+ I sin’n, Kamun wa wuli Kanaan.+ 19 Be nsan’n be yɛ be ti Nowe i mma mun-ɔn. Be osu’n nunfuɛ mun yɛ be wa trɛli asiɛ wunmuan’n su-ɔ.+

20 Nowe wa boli fie dilɛ bo, kpɛkun ɔ tali viɲin. 21 Cɛn kun’n, ɔ nɔnnin duvɛn lele ɔ boli. Kpɛkun ɔ yili i wun kplɛn i tannin sua’n nun lɔ. 22 Kɛ Kanaan i si Kamun wunnin i baba i wun kplɛn’n, ɔ ko kan kleli i niaan nɲɔn mɔ be o gua su lɔ’n. 23 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Sɛmun nin Zafɛti be fali tralɛ dan kun, be fa guali be wati. Kpɛkun be nanti ɔli be sin lele be ko katali be si su. Be toli be ɲin blo, ɔ maan b’a wunman be si i wun kplɛn’n.

24 Kɛ nzan’n titili Nowe i ɲin su’n, m’ɔ tili like nga i wa kasiɛn’n yoli’n, 25 ɔ seli kɛ:

“Nán Kanaan yo kpa le.+

Ɔ́ yó i niaan’m be kanga.”*+

26 Ɔ seli ekun kɛ:

Maan Kanaan kaci i kanga wie.”

28 Kɛ Nzue Dan’n kpɛli’n, Nowe dili afuɛ ya nsan ablenun (350) ekun.+ 29 Ɔ maan Nowe dili afuɛ ya ngwlan ablenun (950) yɛ ɔ wuli-ɔ.

10 Nowe i wa Sɛmun+ nin Kamun nin Zafɛti be su ndɛ’n yɛ.

Kɛ Nzue Dan’n tɔli m’ɔ sinnin’n, ba yasua nga be wuli be’n be yɛ.+ 2 Zafɛti i mma mun yɛle Gomɛɛ,+ nin Magɔgu,+ nin Madai, nin Zavan, nin Tubali,+ nin Mesɛki+ ɔ nin Tirasi.+

3 Gomɛɛ i mma mun yɛle Askenazi,+ nin Rifati, ɔ nin Togaama.+

4 Zavan i mma mun yɛle Elisa,+ nin Taasisi,+ nin Kitimun,+ ɔ nin Dodanimun.

5 Kɛ ɔ fɛ i sran sɔ’m be su’n, be nga be tran lika nga nzue bo sin yia be’n be su’n, be bo sanndili be asiɛ’m be su. Be trantrannin aniɛnaniɛn, nin awloboawlobo nin nvlenvle.

6 Kamun i mma mun yɛle Kisi nin Mizraimun+ nin Puti+ nin Kanaan.+

7 Kisi i mma mun yɛle Seba+ nin Avila nin Sabta nin Raama+ nin Sabteka.

Raama i mma mun yɛle Saba nin Dedan.

8 Kisi wuli Nimrɔdu. Nimrɔdu yɛ ɔ ti sran klikli nga i kwlalɛ’n yoli dan asiɛ’n su’n niɔn. 9 Ɔ yoli koniɛn difuɛ dan kun m’ɔ tanndannin Zoova ɲrun-ɔn. I ti’n, kɛ bé kán ndɛ’n, be se kɛ: “A ti kɛ Nimrɔdu m’ɔ ti koniɛn difuɛ m’ɔ tanndan Zoova ɲrun’n sa.” 10 I famiɛn diwlɛ’n boli i bo klɔ nga’m be su: Babɛli+ nin Erɛki+ nin Akadi nin Kalne mɔ be o Sinea mɛn’n+ nun’n. 11 Kɛ ɔ fɛ i mɛn sɔ’n nun’n, ɔ ɔli Asiri+ ko kplannin Ninivu+ nin Reobɔtu-Iri, nin Kala, 12 nin Resɛnin m’ɔ o Ninivu nin Kala be afiɛn’n. I yɛ ɔ ti klɔ dan’n niɔn.*

13 Mizraimun wuli Ludimun,+ nin Anamimun, nin Leabimun, nin Naftimun,+ 14 nin Patrɔsimun+ ɔ nin Kasilimun (i yɛ ɔ wuli Filistifuɛ+ mun-ɔn), ɔ nin Kaftɔrimun.*+

15 Kanaan wuli Sidɔn.+ I yɛ ɔ ti i wa kpɛn’n niɔn. I sin’n, ɔ wuli Ɛti,+ 16 nin Zebisifuɛ’n,+ nin Amɔɔfuɛ’n,+ nin Giigasifuɛ’n, 17 nin Ivifuɛ’n,+ nin Aakitifuɛ’n, nin Sinitifuɛ’n, 18 nin Aavadifuɛ’n,+ nin Zemaritifuɛ’n, ɔ nin Amatifuɛ’n.+ I sin’n, Kanaanfuɛ’m be awlobo’m be tu ko trantrannin lika’m be nun. 19 Ɔ maan Kanaanfuɛ’m be mɛn’n fɛ i Sidɔn lele ɔ fa ju Geraa+ m’ɔ mantan Gaza’n.+ Asa ekun’n, ɔ ju Sodɔmun nin Gomɔru+ nin Adma nin Zeboimun+ m’ɔ mantan Lasa’n. 20 Kamun i osu’n nunfuɛ mun nin be awlobo mun nin be asiɛ mun, nin be nvle mun, nin be aniɛn mun yɛ be o lɛ-ɔ.

21 Zafɛti i sinma* Sɛmun kusu wuli ba wie. Ebɛɛ+ nin i mma’m be kwlaa be fin Sɛmun i osu’n nun. 22 Sɛmun i mma mun yɛle Elamun,+ nin Asuu,+ nin Aapaksadi,+ nin Ludi ɔ nin Aramun.+

23 Aramun i mma mun yɛle Izi nin Ili nin Getɛɛ ɔ nin Masi.

24 Aapaksadi wuli Sela,+ yɛ Sela wuli Ebɛɛ.

25 Ebɛɛ wuli ba yasua nɲɔn. Be flɛ kun kɛ Pelɛgi,*+ afin i blɛ su yɛ asiɛ’n sufuɛ’m be bo sanndili-ɔ. I niaan bian’n suan Zokitan.+

26 Zokitan wuli Alimodadi, nin Selɛfu, nin Azaamavɛti, nin Zera,+ 27 nin Adoramun, nin Izali, nin Dikla 28 nin Obali, nin Abimaɛli, nin Saba 29 nin Ofii,+ nin Avila ɔ nin Zobabu. Be kwlaa be ti Zokitan i wa yasua mun.

30 Be tranwlɛ’n fɛ i Mesa lele fa ju Sefaa. Sefaa ti okaoka lika, yɛ ɔ o wia afiliɛ lɔ bue liɛ’n su.

31 Sɛmun i mma mun yɛ be o lɛ-ɔ. Be trannin awloboawlobo nin aniɛnaniɛn be asiɛ mun nin be nvle’m be su sɛsɛsɛ.+

32 Nowe i mma’m be awlobo mun yɛ be o lɛ-ɔ. Kɛ be afinliɛ’n nin be nvle’n fa ti’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Kɛ Nzue Dan’n tɔli m’ɔ sinnin’n, sran sɔ’m be nun yɛ nvlenvle kwlaa be nunfuɛ’m be fin yɛ be wa trɛli asiɛ’n su-ɔ.+

11 Blɛ sɔ’n nun’n, nn asiɛ sufuɛ’m be kwlaa be te kan aniɛn kunngba. Yɛ wafa nga be fa flɛ ninnge mun’n, ɔ ti kun. 2 Kɛ bé kɔ́ wia afiliɛ lɔ lika’n nun’n, be wunnin lika kpɛtɛkplɛɛ kun Sinea mɛn’n+ nun lɔ. Kpɛkun be trannin lɛ. 3 Yɛ be seli be wiengu kɛ: “Maan e kpɛ bliki naan e ɲintɔn.” Ɔ maan b’a faman yɔbuɛ, bliki yɛ be fali-ɔ. Kpɛkun gudrɔn yɛ be fa yoli be laso-ɔ. 4 Be seli ekun kɛ: “Maan e kplan klɔ dan kun nin sua fleiin kun. Maan sua sɔ’n i ti’n ju ɲanmiɛn su lɔ. Yɛ e yo maan e dunman’n fu. I liɛ’n, e su bo sanndiman asiɛ wunmuan’n su.”+

5 Yɛ Zoova fɛli i ɲin sieli i* klɔ dan’n nin sua fleiin nga klɔ sran’m be su kplan’n su. 6 Yɛ Zoova seli kɛ: “Sran nga’m be bo ti kun, yɛ be aniɛn’n ti kunngba.+ Nian like nga be su yo-ɔ! Like kwlaa nga be sunnzun kɛ bé yó’n, ɔ leman kɛ be su kwlá yoman. 7 I ti’n, maan e+ jra naan e ko sanngan be aniɛn’n nun. I liɛ’n, be su timan be wun aniɛn kun.” 8 Yɛ Zoova yoli maan kɛ be fɛli i lɛ’n, be bo sanndili asiɛ wunmuan’n su-ɔ.+ Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be yacili klɔ’n i kplanlɛ. 9 I sɔ’n ti yɛ be flɛli klɔ sɔ’n kɛ Babɛli’n*+ niɔn. Afin lɔ yɛ Zoova sanngannin asiɛ’n sufuɛ’m be aniɛn’n nun-ɔn. Zoova yoli maan kɛ sran’m be fɛli i lɛ’n, be bo sanndili asiɛ wunmuan’n su.

10 Sɛmun+ i osu’n nunfuɛ’m be su ndɛ’n yɛ.

Kɛ Sɛmun ɲannin afuɛ ya kun’n (100), ɔ wuli Aapaksadi.+ Kɛ Nzue Dan’n tɔli mɔ afuɛ nɲɔn sinnin’n, yɛ ɔ wuli i-ɔ. 11 Kɛ Sɛmun wuli Aapaksadi’n, ɔ dili afuɛ ya nnun (500) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.+

12 Aapaksadi dili afuɛ ablasan-nin-nnun (35), kpɛkun ɔ wuli Sela.+ 13 Kɛ Aapaksadi wuli Sela’n, ɔ dili afuɛ ya nnan nin nsan (403) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

14 Sela dili afuɛ ablasan (30), kpɛkun ɔ wuli Ebɛɛ.+ 15 Kɛ Sela wuli Ebɛɛ’n, ɔ dili afuɛ ya nnan nin nsan (403) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

16 Ebɛɛ dili afuɛ ablasan-nin-nnan (34), kpɛkun ɔ wuli Pelɛgi.+ 17 Kɛ Ebɛɛ wuli Pelɛgi’n, ɔ dili afuɛ ya nnan ablasan ekun (430). Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

18 Pelɛgi dili afuɛ ablasan (30), kpɛkun ɔ wuli Reu.+ 19 Kɛ Pelɛgi wuli Reu’n, ɔ dili afuɛ ya nɲɔn nin ngwlan (209) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

20 Reu dili afuɛ ablasan-nin-nɲɔn (32), kpɛkun ɔ wuli Serugu. 21 Kɛ Reu wuli Serugu’n, ɔ dili afuɛ ya nɲɔn nin nso (207) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

22 Serugu dili afuɛ ablasan (30), kpɛkun ɔ wuli Naɔɔ. 23 Kɛ Serugu wuli Naɔɔ’n, ɔ dili afuɛ ya nɲɔn (200) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

24 Naɔɔ dili afuɛ ablaɔn-nin-ngwlan (29), kpɛkun ɔ wuli Tera.+ 25 Kɛ Naɔɔ wuli Tera’n, ɔ dili afuɛ ya kun blu-nin-ngwlan (119) ekun. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ wuli ba yasua nin ba bla mun.

26 Tera dili afuɛ ableso (70), kpɛkun ɔ wuli Abramun+ nin Naɔɔ+ nin Aran.

27 Tera i osu’n nunfuɛ’m be su ndɛ’n yɛ.

Tera wuli Abramun nin Naɔɔ nin Aran. Yɛ Aran wuli Lɔtu.+ 28 Kaldefuɛ’m+ be klɔ nga be flɛ i kɛ Iri’n,+ i su lɔ yɛ Aran wuli-ɔ. Lɔ kusu yɛ be wuli i-ɔ. Kɛ ɔ́ wú’n, nn i si Tera i ɲin te o su. 29 Abramun nin Naɔɔ be jali bla. Be flɛ Abramun i yi’n kɛ Sarai.+ Yɛ Naɔɔ i yi liɛ’n, yɛle Aran i wa Milka.+ Milka nin Iska be si’n yɛle Aran. 30 Sarai i klun ti kpan,+ ɔ leman ba.

31 I sin’n, Tera fɛli i wa Abramun nin i anunman Lɔtu+ m’ɔ ti Aran i wa’n, ɔ nin i sewi Sarai m’ɔ ti i wa Abramun i yi’n, kpɛkun be tuli Iri m’ɔ o Kaldefuɛ’m be mɛn’n nun’n su lɔ naan bé kɔ́ Kanaan mɛn’n+ nun. Kɛ be juli Aran’n,+ be trannin lɛ. 32 Tera dili afuɛ ya nɲɔn nin nnun (205). Ɔ wuli Aran lɛ.

12 Zoova seli Abramun kɛ: “Jaso ɔ mɛn’n nun, nin ɔ osufuɛ’m be wun wa, nin ɔ si i awlo’n nun naan kɔ mɛn nga ń má klé wɔ’n nun lɔ.+ 2 Ń má yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé káci nvle dan kun. Ń yrá ɔ su, yɛ ń yó maan ɔ dunman’n fú. Kpɛkun ɔ dunman nun ti’n, sran’m be liɛ yó ye.+ 3 Be nga be yra ɔ su’n, ń yrá be su wie. Sanngɛ sran ng’ɔ bo ɔ sannzan’n, ń bó i sannzan wie.+ Ɔ dunman nun ti’n, awlobo kwlaa nga be o asiɛ’n su’n, bé ɲán ye.”*+

4 Yɛ Abramun ɔli-ɔ. Afin i sɔ yɛ Zoova seli i kɛ ɔ yo-ɔ. Ɔ nin Lɔtu yɛ be ɔli-ɔ. Kɛ Abramun jáso Aran lɔ’n,+ nn ɔ le afuɛ ableso-nin-nnun (75). 5 Abramun fɛli i yi Sarai,+ ɔ nin Lɔtu m’ɔ ti i niaan bian’n i wa’n,+ ɔ nin ninnge kpakpa kwlaa nga be ɲannin be’n,+ ɔ nin junman difuɛ ng’ɔ ɲannin be Aran lɔ’n, kpɛkun be toli be ti Kanaan mɛn’n+ nun lɔ. Kɛ be juli lɔ’n, 6 Abramun sinnin mɛn sɔ’n nun lele juli Sisɛmun+ asa’n su, More lɔ waka dandan’m be wun lɛ.+ Blɛ sɔ’n nun’n, nn Kanaanfuɛ mun yɛ be tran mɛn sɔ’n nun-ɔn. 7 Zoova fiteli Abramun ɲrun naan w’a se i kɛ: “Ń fá mɛn nga+ ń mán ɔ osu’n nunfuɛ mun.”+ I sɔ’n ti’n, Abramun kplannin tɛ yiwlɛ kun mannin Zoova m’ɔ fiteli i ɲrun’n. 8 I sin’n, ɔ fɛ i lɛ ɔli Betɛli+ i wia afiliɛ lɔ okaoka lika’m be nun. Kpɛkun ɔ boli i nanmue kan Betɛli nin Ai be afiɛn’n nun.+ Ɔ maan Betɛli wo nanmue sɔ’n i wia atɔliɛ lɔ, sanngɛ Ai o i wia afiliɛ lɔ. Asa ekun’n, ɔ kplannin tɛ yiwlɛ kun lɛ mannin Zoova,+ kpɛkun ɔ boli Zoova i dunman’n+ i flɛlɛ bo. 9 I sin’n, kɛ Abramun fali Negɛbu+ atin’n, ɔ tu trantrannin lele.

10 Awe kun wa kpɛnnin mɛn sɔ’n nun. Ɔ maan Abramun jasoli lɛ, ɔ ɔli Ezipti bue liɛ’n su lɔ naan w’a ko tran lɔ kan.*+ Afin awe ng’ɔ kpɛnnin’n, ɔ timan blɛblɛ.+ 11 Kɛ Abramun wá jú Ezipti lɔ’n, ɔ seli i yi Sarai kɛ: “Yaci, sie ɔ su! N si kɛ a ti bla klanman kpa.+ 12 Ɔ maan kɛ Eziptifuɛ’m bé wá wún wɔ’n, bé sé kɛ: ‘I yi-ɔ.’ Kpɛkun bé kún min. Sanngɛ ɔ liɛ’n, be su yoman ɔ like fi. 13 I sɔ’n ti’n, se be kɛ a ti min niaan bla. I liɛ’n, ɔ dunman nun ti’n, be su yoman min like fi, ń ká nguan nun.”+

14 Kɛ Abramun juli Ezipti lɔ cɛ’n, Eziptifuɛ’m be wunnin kɛ bla’n ti klanman dan. 15 Faraɔn i awlo lɔ sran dandan’m be wunnin i wie. Ɔ maan be ko kannin bla’n i klanman m’ɔ ti’n i ndɛ kleli Faraɔn. I sɔ’n ti’n, be fɛ i ɔli Faraɔn i awlo lɔ. 16 Bla’n ti’n, ɔ niannin Abramun i lika kpa. Ɔ maan Abramun ɲannin bua mun, nin nannin mun, nin aflunmun bla nin yasua mun, nin junman difuɛ bla nin yasua mun, ɔ nin ɲɔnngɔnmin mun.+ 17 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zoova maan Faraɔn nin i awlofuɛ’m be wa tɔli tukpacɛ* kekle kpa, Abramun i yi Sarai ti.+ 18 Yɛ Faraɔn flɛli Abramun naan w’a se i kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli min sɔ-ɔ? ?Ngue ti yɛ w’a seman min kɛ ɔ yi-ɔ? 19 ?Ngue ti yɛ a seli min kɛ: ‘Min niaan bla-ɔ’?+ Ɔ ka kan naan m’an fɛ i m’an yo min yi. Ɔ yi’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Fɛ i kɔ!” 20 Ɔ maan Faraɔn seli i sran’m be kɛ be ko sunman Abramun, naan ɔ fɛ i yi nin i sa nun ninnge’n kwlaa ɔ wɔ.+

13 Abramun jasoli Ezipti lɔ ɔli Negɛbu.+ Ɔ fɛli i yi’n, nin Lɔtu, nin ninnge kwlaa ng’ɔ ɲannin be’n yɛ ɔ ɔli-ɔ. 2 Abramun le nnɛn nin sika nin sika ɔkwlɛ kpanngban kpa.+ 3 Kɛ ɔ fɛli i Negɛbu lɛ’n, ɔ tu trannin lele fa juli Betɛli lɔ. Ɔ yoli sɔ lele ɔ fa juli i nanmue ng’ɔ boli i laa m’ɔ o Betɛli nin Ai be afiɛn’n+ nun lɔ. 4 Lika sɔ’n nun yɛ laa’n ɔ kplannin tɛ yiwlɛ kun’n niɔn. Kɛ Abramun juli lɛ’n, ɔ boli Zoova i dunman’n.

5 Lɔtu m’ɔ nin Abramun yɛ be kɔ’n, i kusu le bua nin nannin nin tannin sua mun wie. 6 Lika nga be o lɛ’n, ɔ juman be kun. Afin be bo ninnge’m b’a sɔn dan. Ɔ maan be kwlá tranman likawlɛ kun. 7 I sɔ’n ti’n, ndɛnngan wa tɔli Abramun i nnɛn kankanfuɛ mun nin Lɔtu i nnɛn kankanfuɛ’m be afiɛn. (Blɛ sɔ’n nun’n, nn Kanaanfuɛ mun nin Perizifuɛ mun yɛ be tran mɛn sɔ’n nun-ɔn.)+ 8 Ɔ maan Abramun seli Lɔtu+ kɛ: “Yaci, ɔ fataman kɛ ndɛnngan tɔ e nin wɔ e afiɛn, yɛ ɔ fataman kɛ ndɛnngan tɔ min nnɛn kankanfuɛ mun nin ɔ liɛ’m be afiɛn. Afin e ti niaan. 9 ?Nán lika’n yɛ ɔ nannan paii yɛ? Yaci, maan e kpacikpaci. Sɛ a kɔ bɛ su’n, ń kɔ́ fama su. Sɛ kusu a kɔ fama su’n, ń kɔ́ bɛ su.” 10 Kɛ Lɔtu mɛnnin i ti’n su’n, ɔ wunnin lika ng’ɔ fɛ i Zurdɛn asa wunmuan’n+ su lɛ lele fa ju Zoaa’n.+ Ɔ wunnin kɛ nzue o lɔ kpa kɛ Zoova i fie klanman’n,+ ɔ nin Ezipti mɛn’n nun lɔ’n be sa. (Blɛ sɔ’n nun’n, nn Zoova nin-a nunnunman Sodɔmun nin Gomɔru.) 11 Lɔtu fali Zurdɛn’n i lika kpɛtɛkplɛɛ wunmuan’n, kpɛkun ɔ ko boli i nanmue’n wia afiliɛ lɔ. Ɔ maan ɔ nin Abramun b’a tranman kun. 12 Abramun trannin Kanaan mɛn’n nun. Sanngɛ Lɔtu liɛ’n, ɔ trannin klɔ dandan nga be o Zurdɛn lika kpɛtɛkplɛɛ’n+ nun’n be wun lɛ. Kasiɛn su’n, ɔ wa boli i nanmue’n Sodɔmun wun lɛ. 13 Sodɔmunfuɛ’m be klun yo wi dan. Be ti sa tɛ yofuɛ dan Zoova ɲrun.+

14 Kɛ Lɔtu ɔli’n, Zoova seli Abramun kɛ: “Jran kɛ a o lɛ’n,* naan man ɔ ti’n su nian lika’n i nglo lɔ nin i ngua lɔ, yɛ niɛn i wia afiliɛ lɔ nin i wia atɔliɛ lɔ. 15 Afin lika wunmuan nga ɔ ɲinma tɛ i yɛ’n, ń fá mán wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ mun. Ɔ́ yó amun liɛ tititi.+ 16 Yɛ ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kɛ asiɛ’n su ndutre’n sa. Ɔ maan sran ng’ɔ kwla ka asiɛ’n su ndutre’n, yɛ ɔ́ kwlá sí ɔ osu’n nunfuɛ’m be nuan-ɔn.+ 17 Ɔ maan jaso naan wlanwlan mɛn’n i tɛnndɛn nun nin i tɛtrɛ nun, afin n su wa fa man wɔ.” 18 Abramun trannin tannin sua’m be bo ekun. I sin’n, ɔ ko trannin Mamunre+ lɔ waka dandan’m be bo. Waka sɔ’m be o Ebrɔn lɔ.+ Ɔ kplannin tɛ yiwlɛ kun lɛ mannin Zoova.+

14 Blɛ sɔ’n nun’n, Amrafɛli m’ɔ ti Sinea+ lɔ famiɛn’n, nin Ariɔku m’ɔ ti Elasaa lɔ famiɛn’n, nin Kedɔɔlaomɛɛ+ m’ɔ ti Elamun+ lɔ famiɛn’n, nin Tidali m’ɔ ti Goyimun lɔ famiɛn’n, 2 be nin Bera m’ɔ ti Sodɔmun+ lɔ famiɛn’n, nin Biisa m’ɔ ti Gomɔru+ lɔ famiɛn’n, nin Sinabu m’ɔ ti Adma lɔ famiɛn’n, nin Semebɛɛ m’ɔ ti Zeboimun+ lɔ famiɛn’n, nin Bela mɔ be flɛ i ekun kɛ Zoaa’n lɔ famiɛn’n be kunnin alɛ. 3 Be kwlaa be nin be sonja’m be yiali Sidimun Kongo’n*+ nun lɔ, yɛle kɛ Jenvie ng’ɔ ti Njin Nzue Klakla’n+ i lika’n nun lɔ.

4 Be suli Kedɔɔlaomɛɛ afuɛ blu-nin-nɲɔn (12). Sanngɛ i afuɛ blu-nin-nsan (13) su’n, be jasoli i wun. 5 I sɔ’n ti’n, i afuɛ blu-nin-nnan (14) su’n, Kedɔɔlaomɛɛ nin famiɛn nga be o i sin’n, be fali alɛ wlali Refafuɛ’m be sin Asterɔtu-Kaanaimun lɛ. Be nin Zuzimun’m be kunnin alɛ Amun lɛ. Yɛ be nin Emimun’m+ be kunnin Savɛ-Kiriataimun lɛ. Kpɛkun be kwlali be ngba. 6 Asa ekun’n, be kwlali Ɔɔfuɛ mun+ be bɔbɔ be oka’n su Seii lɔ.+ Be ɔli lele be juli Ɛli-Paran m’ɔ o aawlɛ flɛnnɛn’n i nuan lɔ’n. 7 Kpɛkun be sali be sin be ɔli An-Mispati yɛle kɛ Kadɛsi.+ Yɛ be fali Amalɛkifuɛ’m+ be mɛn wunmuan’n. Asa ekun’n, be kwlali Amɔɔfuɛ+ nga be tran Azazɔn-Tamaa lɔ’n.+

8 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Sodɔmun lɔ famiɛn’n ɔli Sidimun lɔ kongo’n* nun. Ɔ nin Gomɔru lɔ famiɛn’n, nin Adma lɔ famiɛn’n, ɔ nin Zeboimun lɔ famiɛn’n, nin Bela mɔ be flɛ i ekun kɛ Zoaa’n lɔ famiɛn’n yɛ be ɔli-ɔ. Be jranjrannin naan 9 be nin Kedɔɔlaomɛɛ m’ɔ ti Elamun lɔ famiɛn’n, nin Tidali m’ɔ ti Goyimun lɔ famiɛn’n, nin Amrafɛli m’ɔ ti Sinea lɔ famiɛn’n, nin Ariɔku m’ɔ ti Elasaa lɔ famiɛn’n+ bé kún. Ɔ maan famiɛn nnun mun be fali alɛ wlali famiɛn nnan mun be sin. 10 Gudrɔn yiwlɛ’m be kunman kpanngban o Sidimun kongo’n* nun. Kɛ Sodɔmun nin Gomɔru lɔ famiɛn’m be waan bé wánndi’n, be tɔli kunman sɔ’m be nun. Be onga’m be liɛ’n, be wanndi ɔli okaoka lika’m be nun. 11 Kpɛkun be nga be kwlali’n, be fali Sodɔmun nin Gomɔru lɔ ninnge kpakpa kwlaa ɔ nin aliɛ ng’ɔ o lɔ’n i ngba, yɛ be ɔli-ɔ.+ 12 Asa ekun’n, be fali Abramun i niaan bian wa Lɔtu m’ɔ tran Sodɔmun lɔ’n,+ ɔ nin i bo ninnge mun. Yɛ be ɔli-ɔ.

13 I sin’n, bian kun m’ɔ wanndili’n, ɔ ko toli Abramun m’ɔ ti Ebre’n, kpɛkun ɔ kan kleli i. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Abramun tran* Mamunre m’ɔ ti Amɔɔfuɛ’n i waka dandan’m be bo.+ Bian sɔ’n i niaan mun yɛle Ɛskɔlu nin Anɛɛ.+ Be nin Abramun be trali aenguɛ. 14 Ɔ maan Abramun tili i kɛ be trɛli i osufuɛ’n*+ be ɔli. I sɔ’n ti’n, ɔ yiɛli i sran nga be kwla kun alɛ’n. Be ti ya nsan blu-nin-mɔcuɛ (318). Be ti i sufuɛ, yɛ be wuli be i awlo’n nun. Kpɛkun ɔ suli famiɛn sɔ’m be su lele juli Dan.+ 15 Kɔnguɛ’n, ɔ bubuli i sran’m be nun akpasuaakpasua. Kpɛkun i bɔbɔ nin i sran’m be ko tɔli famiɛn’m be su, yɛ be kwlali be. Be suli be su lele be juli Oba m’ɔ o Damasi i nglo lɔ lika’n nun’n. 16 Ɔ deli ninnge ngba nga famiɛn sɔ’m be fa ɔli’n. Ɔ deli Lɔtu m’ɔ ti i niaan wa’n, nin i bo ninnge mun, nin bla mun, ɔ nin sran onga nga be trali be’n wie.

17 Kɛ Abramun kwlali Kedɔɔlaomɛɛ nin famiɛn nga be o i sin’n m’ɔ́ sɛ́ i sin’n, Sodɔmun lɔ famiɛn’n bɛli i atin kpalɛ. Be yiali Savɛ Kongo’n* mɔ be flɛ i ekun kɛ Famiɛn Kongo’n+ nun lɛ. 18 Asa ekun’n, Mɛlkisedɛki+ m’ɔ ti Salɛmun+ famiɛn’n fali kpanwun nin duvɛn bali. Bian sɔ’n ti Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n,+ i ɲrun jranfuɛ.

19 Ɔ boli muae mannin Abramun, kpɛkun ɔ seli kɛ:

Kpɛkun Abramun fali ninnge kwlaa i blusu’n mɛnnin i.+

21 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Sodɔmun lɔ famiɛn’n seli Abramun kɛ: “Fa sran mun man min, sanngɛ fa ninnge mun.” 22 Yɛ Abramun seli Sodɔmun lɔ famiɛn’n kɛ: “Min sa’n yɛ m’an man su yɛ. N ta Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n, M’ɔ Yili nglo nin asiɛ’n i nda 23 kɛ n su faman ɔ sa nun like ba kun sa. N su faman jese ɲanman bɔɔ kaan sa naan se kɛ ngbabua ɲanman. I liɛ’n, a su seman kɛ: ‘Min ti yɛ Abramun ɲɛnnin i wun-ɔn.’ 24 N su faman like fi. Min like liɛ nga n ko fa’n, yɛle aliɛ nga min gbanflɛn’m be dili’n. Sanngɛ maan Anɛɛ, nin Ɛskɔlu, nin Mamunre+ mɔ be nin min bali’n, be fa be liɛ.”

15 I sin’n, Zoova kannin ndɛ kleli Abramun aolia nun. Ɔ seli kɛ: “Abramun, nán srɛ kun wɔ.+ N ti ɔ sasafuɛ.*+ Ń má cɛ́ ɔ like dan kun.”+ 2 Abramun tɛli i su kɛ: “?Min Min Zoova, wɔ mɔ a Sie Like Kwlakwla’n, ngue yɛ á mán min-ɔn? Afin n nin-a wuman ba. Yɛ sran ng’ɔ́ wá dí min aja’n, yɛle Eliezɛɛ+ m’ɔ fin Damasi’n.” 3 Abramun kɛnnin i ekun kɛ: “W’a manman min ba.+ Min sufuɛ kun yɛ ɔ́ wá dí min aja-ɔ.” 4 Sanngɛ Zoova tɛli i su kɛ: “Nán bian sɔ’n yɛ ɔ́ dí ɔ aja-ɔ. Ɔ bɔbɔ ɔ klun ba yɛ ɔ́ dí ɔ aja-ɔ.”+

5 Ɔ fɛ i ɔli gua su lɔ naan w’a se i kɛ: “Yaci, man ɔ ti’n su naan nian nglo lɔ. Sɛ a kwla ka nzraama mun’n, ka be maan n nian.” I sin’n, ɔ seli i kɛ: “Kɛ ɔ osu’n nunfuɛ’m bé wá sɔ́n kɛ ngalɛ’n sa.”+ 6 Abramun lafili Zoova su.+ I sɔ’n ti’n, ɔ buli Abramun i sran kpa.+ 7 Ɔ seli ekun kɛ: “N ti Zoova. N fali amun Iri m’ɔ o Kalde mɛn’n nun lɔ’n n bali naan ń fá mɛn nga ń mán amun.”+ 8 Yɛ ɔ seli kɛ: “?Min Min Zoova, wɔ mɔ a Sie Like Kwlakwla’n, ngue yɛ maan ń wún kɛ mɛn nga yó min liɛ-ɔ?” 9 Ɔ tɛli i su kɛ: “Man min nannin bla kun* m’ɔ le afuɛ nsan’n, nin boli bla kun m’ɔ le afuɛ nsan’n, nin bua yasua kun m’ɔ le afuɛ nsan’n, nin auble kun, ɔ nin okunmomo ba kun.” 10 Ɔ ko fali nnɛn kwlaa sɔ mun. Kpɛkun ɔ kpacili be nun nɲɔnnɲɔn. Yɛ ɔ fali be bue nɲɔnnɲɔn sɔ’m be ɲin wɔwɔli su. Sanngɛ w’a kpacikpaciman anunman’m be nun wie. 11 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, anunman dandan wie’m be jrali naan bé dí nnɛn fuɛn mun. Sanngɛ Abramun fuannin be lele.

12 Kɛ wia’n kɔ́ tɔlɛ’n, lafilɛ wa kunnin Abramun dan kpa. Wafa nga lika’n wa luli i su tritritri’n, ɔ kun srɛ. 13 Kpɛkun Ɲanmiɛn seli Abramun kɛ: “Maan ɔ tran ɔ klun kpa kɛ ɔ osu’n nunfuɛ’m bé káci aofuɛ mɛn kun m’ɔ timan be liɛ’n i nun. Yɛ lɔfuɛ’m bé fá be yó be kanga, kpɛkun bé klé be yalɛ lele afuɛ ya nnan (400).+ 14 Sanngɛ ń tú nvle sɔ’n i nunfuɛ mɔ bé fá be yó be kanga’n be fɔ.+ I sin’n, bé tú nvle sɔ’n nun. Yɛ kɛ bé kɔ́’n, bé ɲán ninnge kpanngban.+ 15 Ɔ liɛ’n, á wá yó oke kpa+ kpɛkun á wú wɛtɛɛ* yɛ bé síe wɔ. 16 Sanngɛ ɔ anunman’m be anunman liɛ’m bé sá be sin wa.+ Afin sa tɛtɛ nga Amɔɔfuɛ’m be yo’n, ɔ nin-a tratraman su.”+

17 Kɛ wia’n tɔli mɔ lika’n luli tritritri’n, sin wunsrɛn wie fiteli kɛ gbo nun sin wunsrɛn sa. Yɛ tɛ kun m’ɔ jue kpa’n sinnin nnɛn m’ɔ kpacili be nun nɲɔnnɲɔn’n be afiɛn. 18 Cɛn sɔ’n nun’n, Zoova tali Abramun i nda.+ Ɔ seli kɛ: “Ń fá mɛn nga ń fá mán ɔ osu’n nunfuɛ mun.+ Mɛn sɔ’n fɛ i nzue ba ng’ɔ o Ezipti lɔ’n su lɛ lele fa ju Efrati’n m’ɔ ti nzue dan’n su:+ 19 Keninfuɛ mun,+ nin Kenizifuɛ mun, nin Kadimɔnfuɛ mun, 20 nin Ɛtifuɛ mun,+ nin Perizifuɛ mun,+ nin Refafuɛ mun,+ 21 nin Amɔɔfuɛ mun, nin Kanaanfuɛ mun, nin Giigasifuɛ mun, ɔ nin Zebisifuɛ mun+ be mɛn’n, ɔ́ yó be liɛ.”

16 Abramun i yi Sarai w’a wuman ba w’a mɛnmɛn i.+ Sanngɛ Sarai i sufuɛ bla kun o lɛ’n, ɔ ti Eziptifuɛ. Be flɛ i kɛ Agaa.+ 2 Ɔ maan Sarai seli Abramun kɛ: “Yaci, sie ɔ su. Zoova yoli maan m’an wuman ba. Yaci, maan a nin min sufuɛ’n be si sua. Atrɛkpa’n, i dunman nun ti’n, ń ɲán ba.”+ Abramun fali Sarai i ndɛ’n su. 3 I yi Sarai fɛli i sufuɛ Agaa m’ɔ ti Eziptifuɛ’n, ɔ fa mɛnnin i naan ɔ kaci i bo bla wie. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Abramun w’a di afuɛ blu Kanaan mɛn’n nun. 4 Abramun nin Agaa be sili sua, kpɛkun ɔ wunnzɛli. Kɛ ɔ wunnin kɛ w’a wunnzɛ’n, ɔ wa yoli i min bla’n i finfin.

5 I sɔ’n ti’n, Sarai seli Abramun kɛ: “Wɔ ti yɛ be su yo min finfin-ɔn. Min yɛ n fali min sufuɛ’n n wlali ɔ sa nun-ɔn.* Sanngɛ kɛ ɔ fin cɛn m’ɔ wunnin kɛ w’a wunnzɛ’n, ɔ yaciman min finfin yolɛ. Maan Zoova kan e nin wɔ e afiɛn ndɛ.” 6 Yɛ Abramun seli Sarai kɛ: “Ai! ?Nán ɔ bɔbɔ ɔ sufuɛ-ɔ? Like nga a klo kɛ á fá yó i’n, fa yo i.” Ɔ maan Sarai wa guali Agaa i ɲin ase kpa. Ɔ maan Agaa wanndili i bo.

7 I sin’n, Zoova i anzi’n ko toli i nzue ti kun m’ɔ o aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ’n, i wun lɛ. Nzue ti sɔ’n wo Suu+ atin’n su lɔ. 8 Ɔ seli kɛ: “Agaa, Sarai i sufuɛ! ?A fin nin? ?Yɛ a su kɔ nin?” Ɔ tɛli i su kɛ: “N su wanndi min min bla Sarai.” 9 Yɛ Zoova i anzi’n seli i kɛ: “Sa ɔ sin ɔ min bla’n i wun lɔ, naan kan ɔ wun ase i bo.” 10 Zoova i anzi’n seli ekun kɛ: “Ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpanngban kpa, be su kwlá siman be nuan.”+ 11 Zoova i anzi’n kan guali su kɛ: “Wunnzɛlɛ nga w’a wunnzɛ yɛ’n, á wá wú ba yasua kun. Tɔn i dunman kɛ Ismaɛli,* afin Zoova wunnin ɔ su afɛ’n. 12 Ɔ́ yó kɛ blo aflunmun* sa. Ɔ nin sran kwlaa bé kún, yɛ sran kwlaa nin i bé kún. Ɔ́ trɛ́n i niaan’m be kwlaa be ɲrun lɛ.”*

13 I sin’n, ɔ srɛli Zoova m’ɔ su kan ndɛ kle i’n.* Ɔ seli kɛ: “A ti Ɲanmiɛn kun m’ɔ wun like kwlaa-ɔ.”+ Ɔ srɛli sɔ, afin ɔ seli i klun lɔ kɛ: “?Naan min ɲinma’n tali sran ng’ɔ wunnin min’n sakpa?” 14 I sɔ’n ti’n, be wa flɛli gbo sɔ’n kɛ Beɛ-Laai-Rɔi.* (Ɔ o Kadɛsi-Baanea nin Berɛdi be afiɛn.) 15 Agaa wuli ba yasua kun mannin Abramun. Yɛ Abramun flɛli ba mɔ Agaa wuli i’n kɛ Ismaɛli.+ 16 Kɛ Agaa wú Ismaɛli’n, nn Abramun le afuɛ ablaɔcuɛ-nin-nsiɛn (86).

17 I nun mɔ Abramun le afuɛ ablangwlan-nin-ngwlan’n (99), Zoova fiteli i ɲrun kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Min yɛ n ti Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n niɔn. Nanti atin nga n kle wɔ’n su. Yɛ nán yo sa tɛ. 2 Ń yía nda nga n tali wɔ’n i nuan.+ Yɛ ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpanngban kpa.”+

3 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abramun utuli i ɲin ase. Kpɛkun Ɲanmiɛn kan ndɛ kleli i ekun. Ɔ seli i kɛ: 4 “Aenguɛ o e nin wɔ e afiɛn.+ Saan á yó nvle kpanngban be si.+ 5 Be su flɛman ɔ kɛ Abramun* kun. Bé wá flɛ́ ɔ kɛ Abraamun.* Afin ń wá yó maan á káci nvle kpanngban be si. 6 Ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpanngban kpa. Ɔ maan nvlenvle kpanngban bé fín ɔ osu’n nun. Yɛ famiɛn wie’m bé fín ɔ osu’n nun.+

7 Aenguɛ ng’ɔ o e nin wɔ e afiɛn+ m’ɔ ti ɔ osu’n nunfuɛ nga bé wá jáso su’n be liɛ wie’n, ń dí su tititi. Aenguɛ sɔ’n su wieman le. Ɔ maan ń yó wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ nga bé wá wú be’n, amun Ɲanmiɛn. 8 Asa ekun’n, ń fá mɛn nga a trannin nun kɛ aofuɛ sa’n, ń mán wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ mun.+ Mɛn sɔ’n yɛle Kanaan mɛn wunmuan’n. Ɔ́ yó be liɛ tititi. Yɛ ń yó be Ɲanmiɛn.”+

9 Ɲanmiɛn seli Abraamun ekun kɛ: “Ɔ liɛ’n, di aenguɛ nga e nin wɔ e trali’n su. Maan ɔ osu’n nunfuɛ nga bé wá wú be’n, be kwlaa be di su wie. 10 Aenguɛ ng’ɔ o e nin amun e afiɛn’n, m’ɔ fata kɛ a nin ɔ osu’n nunfuɛ’m be kwlaa be di su tititi’n yɛ: Maan be wla amun nun yasua’m be kwlaa be klɛn.+ 11 Maan be wla amun klɛn.* Aenguɛ ng’ɔ o e nin amun e afiɛn’n, i nzɔliɛ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.+ 12 Amun osu’n nun’n, kɛ amun wu ba yasua kun m’ɔ ko di cɛn ba mɔcuɛ’n, maan be wlɛ i klɛn.+ Ba yasua kwlaa nga be wu i amun awlo’n nun’n, ɔ nin yasua kwlaa ng’ɔ timan amun osu’n nunfuɛ wie mɔ be toli i aofuɛ kun sa nun’n, maan be wla be klɛn. Maan amun yo sɔ tititi. 13 Yasua kwlaa nga be wuli be ɔ awlo’n nun’n, ɔ nin yasua kwlaa nga a toli be’n, maan be wla be klɛn.+ Aenguɛ ng’ɔ o e nin amun e afiɛn’n, mɔ i nzɔliɛ o amun wunnɛn’n su’n, ɔ́ ká lɛ tititi. 14 Yasua kwlaa nga i waan nán be wlɛ i klɛn’n, maan be kun i. Afin w’a saci min aenguɛ’n.”

15 I sin’n, Ɲanmiɛn seli Abraamun kɛ: “Ɔ yi Sarai*+ liɛ’n, nán flɛ i kɛ Sarai kun. Afin dunman nga bé wá fá flɛ́ i’n yɛle Sara.* 16 Ń yrɛ́ i su, yɛ ń yó maan ɔ́ wú ba yasua kun mán wɔ.+ Ń yrɛ́ i su, ɔ maan nvlenvle kpanngban bé fín i osu’n nun. Yɛ ń yó maan famiɛn wie’m bé fín i osu’n nun.” 17 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abraamun utuli i ɲin ase, kpɛkun ɔ srili. Yɛ ɔ seli i klun lɔ kɛ:+ “?Sran kun mɔ w’a ɲan afuɛ ya kun’n (100), ɔ́ wá wú ba? ?Yɛ Sara m’ɔ le afuɛ ablangwlan’n (90), ɔ́ wá wú ba?”+

18 Ɔ maan Abraamun seli Ɲanmiɛn Kpli kɛ: “Yo maan Ismaɛli i liɛ yo ye.”+ 19 I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn seli kɛ: “Ɔ yi Sara wá wúnnzɛ sakpasakpa, yɛ ɔ́ wú ba yasua kun. Tɔn ba sɔ’n i dunman kɛ Izaaki.*+ Ń yó maan min aenguɛ’n, ɔ́ trán e nin i e afiɛn, yɛ ɔ́ trán e nin i osu’n nunfuɛ mun e afiɛn tititi.+ 20 Sanngɛ Ismaɛli liɛ nga a kannin’n, n tili. Ń yrɛ́ i su, ń yó maan ɔ́ wú ba kpanngban, yɛ i osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpa. Ɔ́ wá wú siefuɛ blu-nin-nɲɔn (12). Yɛ ń yó maan i osu’n nunfuɛ’m bé káci nvle dan kun.+ 21 Sanngɛ min aenguɛ fuɛ’n, ɔ́ trán e nin Izaaki e afiɛn.+ Afuɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n, blɛ kɛ nga sa su sɛsɛsɛ’n, Sara wá wú ba sɔ’n mán wɔ.”+

22 Kɛ Ɲanmiɛn nin Abraamun be wieli yalɛ koko’n, ɔ jasoli Abraamun i wun lɛ ɔli. 23 I sin’n, Abraamun fali yasua kwlaa nga be o i awlo’n nun’n, yɛle kɛ i wa Ismaɛli ɔ nin yasua kwlaa nga be wuli be i awlo’n nun’n, ɔ nin yasua kwlaa ng’ɔ toli be’n, kpɛkun ɔ wlali be klɛn cɛn sɔ’n nun kɛ nga Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ yo’n sa.+ 24 Kɛ bé wlá Abraamun i klɛn’n,+ nn ɔ le afuɛ ablangwlan-nin-ngwlan (99). 25 Ismaɛli liɛ’n, kɛ bé wlɛ́ i klɛn’n,+ nn ɔ le afuɛ blu-nin-nsan (13). 26 Ɔ maan cɛn kunngba sɔ’n nun’n, be wlali Abraamun nin i wa Ismaɛli be klɛn. 27 Be wlɛli i awlo’n nun yasua’m be ngba be klɛn. Be yɛle yasua nga be wuli be i awlo’n nun’n, ɔ nin yasua nga be toli be aofuɛ’m be sa nun’n.

18 I sin’n, Zoova+ fiteli Abraamun i ɲrun waka dandan nga be o Mamunre’n be bo lɔ.+ Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn wia’n su bo kpa, yɛ Abraamun ti i tannin sua’n i anuan’n nun lɛ. 2 Kɛ ɔ mɛnnin i ɲin su’n, ɔ́ nían-ɔn, sran nsan be jinjin mmua lɔ.+ Kɛ ɔ wunnin be’n, ɔ jasoli tannin sua’n i anuan’n nun lɛ. Kpɛkun ɔ wanndili ko kpali be atin. Kɛ ɔ toli be’n, ɔ kotoli asiɛ wun lɛ. 3 Yɛ ɔ seli kɛ: “Zoova, yaci, sɛ ɔ klun jɔ ɔ sufuɛ’n i wun’n, nán san min wun kɔ. 4 Amun yaci, maan be fa nzue kan be bla naan be wunnzin amun ja wun.+ I sin’n, amun ko lo wunmiɛn waka’n bo lɔ. 5 Kɛ mɔ amun bali amun sufuɛ’n i wun’n ti’n, maan n blɛ amun kpanwun kan naan amun fa tra amun awlɛn. I sin’n, amun ko wɔ amun ɲrun.” Yɛ be seli kɛ: “E tili. Ko yo like nga ɔ waan á yó’n.”

6 Ɔ maan Abraamun wluli Sara i sin tannin sua’n nun lɔ ndɛndɛ kpa. Ɔ seli i kɛ: “Fa sanmlɛn mlɛnnɛnnɛn suliɛ * nsan naan bo, kpɛkun fa tɔn kpanwun. Yo i ndɛndɛ!” 7 I sin’n, Abraamun wanndi ɔli nnɛn tuin’n nun lɔ. Ɔ trali nannin gbanflɛn klanman kpa kun naan w’a fa mɛn i sufuɛ’n. Yɛ ndɛndɛ kpa, i sufuɛ’n kunnin nnɛn’n, yɛ ɔ tɔnnin-ɔn. 8 I sin’n, ɔ ko fali nɔnnɔn nga w’a lafi’n nin nɔnnɔn nin nannin nga be tɔnnin’n, naan w’a fa aliɛ kwlaa sɔ’n w’a sie i be ɲrun lɛ. Kɛ bé dí’n, ɔ jrannin be wun lɛ waka’n i bo lɛ.+

9 Be usɛli i kɛ: “?Ɔ yi Sara o nin?”+ Ɔ tɛli be su kɛ: “Ɔ o tannin sua’n nun lɔ.” 10 Yɛ be nun kun seli kɛ: “Afuɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n, blɛ kunngba nga nun’n, ń bá amun wun wa ekun. Yɛ ɔ yi Sara wú ba yasua kun.”+ Sara kusu o tannin sua ng’ɔ o bian’n i sin lɔ’n, i anuan’n nun lɛ. Ɔ tili ndɛ’n i kwlaa. 11 Blɛ sɔ’n nun’n, nn Abraamun nin Sara b’a yo oke.+ Yɛ Sara i ba wulɛ blɛ w’a sin.+ 12 Ɔ maan Sara srili i klun lɔ, ɔ seli kɛ: “?Kɛ nga m’an yo oke yɛ’n mɔ min min’n kusu w’a yo oke wie’n, n di i sɔ aklunjɔɛ liɛ’n niɔn, ɔ yo ye?”+ 13 Yɛ Zoova seli Abraamun kɛ: “?Ngue ti yɛ Sara srili-ɔ? ?Ngue ti yɛ ɔ seli kɛ w’a yo oke naan ɔ kwlá wuman ba-ɔ? 14 ?Like kun o lɛ mɔ i yolɛ’n ti kekle man Zoova-ɔ?+ Afuɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n, ń bá amun wun wa ekun blɛ kunngba nga nun. Yɛ Sara wú ba yasua kun.” 15 Sanngɛ Sara seli kɛ: “Cɛcɛ, m’an sriman!” Afin srɛ kunnin i. Yɛ ɔ seli kɛ: “Sakpa, a srili.”

16 Kɛ bian’m be jasoli naan bé kɔ́’n, be niannin Sodɔmun+ bue liɛ’n su lɔ. Kɛ bé kɔ́’n, Abraamun ɔli be sunmanlɛ. 17 Zoova seli kɛ: “?Naan like nga n su wa yo’n, ń fá fía Abraamun wun?+ 18 Abraamun i osu’n nunfuɛ’m bé wá yó nvle dan kun sakpa. Yɛ i dunman nun ti’n, nvlenvle kwlaa nga be o asiɛ’n su’n, bé ɲán ye.*+ 19 Afin e nin i e afiɛn mantan kpa. Ɔ maan ɔ́ kán klé i mma mun nin i osu’n nunfuɛ’m* be kɛ be nanti Zoova i atin’n su titi. Yɛle kɛ be yo sa kpa yɛ be yo sa i nuan su.+ I liɛ’n, Zoova yía nda ng’ɔ tali Abraamun’n i nuan.”

20 I sin’n, Zoova seli kɛ: “Planlɛ nga sran’m be plan Sodɔmun nin Gomɔru lɔfuɛ’m be wun’n, ɔ ti dan.+ Yɛ be sa tɛ’n ti dan ngboko.+ 21 I sɔ’n ti’n, ń jrá ń kó nían, sɛ be wun ndɛ nga sran’m be kan m’ɔ gua n su nun’n, ɔ ti nanwlɛ-o. Sɛ ɔ timan nanwlɛ kusu’n, ń wún i wlɛ.”+

22 I sin’n, sran’m be fɛ i lɛ be ɔli Sodɔmun bue liɛ’n su lɔ. Sanngɛ Zoova+ kali Abraamun wun lɛ. 23 Abraamun wunngeli i wun lɔ naan w’a se kɛ: “?Á kán sran kpa nin klunwifuɛ’n bó nun núnnún be?+ 24 ?Sɛ sran kpa nga be o klɔ’n nun’n, be ti ablenun’n (50) nin? ?Sran ablenun (50) nga be ti kpa’n be ti’n, a su yaci cɛman klɔ’n sufuɛ mun? ?Á núnnún klɔ’n sufuɛ’m be kwlaa? 25 A kwlá yoman sɔ mlɔnmlɔn. A su kanman sran kpa’n nin sran tɛ’n boman nun nunnunman be naan be agualiɛ’n yo kun.+ A kwlá yoman sɔ kaan sa!+ ?Sran m’ɔ ti asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be Jɔlɛ Difuɛ’n, ɔ su yoman sa i nuan su sɛsɛsɛ?”+ 26 Yɛ Zoova seli kɛ: “Sɛ n wun sran kpa ablenun (50) Sodɔmun klɔ’n su’n, sran sɔ’m be ti’n, ń yáci klɔ’n sufuɛ’m be kwlaa be wun sa’n ń cɛ́ be.” 27 Abraamun seli ekun kɛ: “Zoova, n timan like fi, ndutre nin nzuɛn yɛle min. Sanngɛ yaci, maan n kan ndɛ kun. 28 ?Sɛ sran kpa’m be juman ablenun (50) naan nnun kpɛ su’n nin? ?Sran nnun sɔ’m be ti’n, á núnnún klɔ wunmuan’n?” Yɛ ɔ seli kɛ: “Sɛ n wun sran kpa ablanan-nin-nnun (45) lɔ’n, n su nunnunman klɔ’n.”+

29 Sanngɛ ɔ kannin ndɛ kleli i ekun. Ɔ seli kɛ: “?Yɛ sɛ be ti sran ablanan (40) yɛ be o lɔ’n nin?” Ɔ tɛli su kɛ: “Sran ablanan (40) sɔ’m be ti’n, n su yoman sɔ.” 30 Sanngɛ ɔ seli ekun kɛ: “Zoova, yaci, nán fa ya-o.+ Maan n kan ndɛ ekun. ?Yɛ sɛ be ti sran ablasan (30) cɛ yɛ be o lɔ’n nin?” Ɔ tɛli su kɛ: “Sɛ n wun sran ablasan (30) lɔ’n, n su yoman sɔ.” 31 Ɔ seli ekun kɛ: “Zoova, yaci, maan n kan ndɛ n kle wɔ. ?Yɛ sɛ be ti sran ablaɔn (20) cɛ yɛ be o lɔ’n nin?” Ɔ tɛli su kɛ: “Sran ablaɔn (20) sɔ’m be ti’n, n su nunnunman klɔ’n.” 32 Kasiɛn su’n, ɔ seli kɛ: “Zoova, yaci, nán fa ya-o. Maan n kan ndɛ kun ekun. ?Yɛ sɛ be ti sran blu cɛ yɛ be o lɔ’n nin?” Ɔ tɛli su kɛ: “Sran blu sɔ’m be ti’n, n su nunnunman klɔ’n.” 33 Kɛ Zoova nin Abraamun be wieli yalɛ koko’n, ɔ ɔli i ɲrun.+ Abraamun kusu sɛli i sin i tranwlɛ lɔ.

19 Anzi nɲɔn’m be juli Sodɔmun lɔ nnɔsua nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Lɔtu o Sodɔmun klɔ’n i anuan’n nun lɛ. Kɛ Lɔtu wunnin be’n, ɔ jasoli ko kpali be atin. Kpɛkun ɔ utuli i ɲin ase.+ 2 Ɔ seli be kɛ: “Min min mun, amun yaci, amun bla amun sufuɛ’n i awlo lɔ naan amun la lɔ kɔnguɛ’n. Yɛ maan be wunnzin amun ja wun. Sɛ lika’n cɛn’n, amun kwla jaso nglɛmun ndɛ kpa’n be kɔ lika nga amun su kɔ’n.” Be seli i kɛ: “Cɛcɛ, kɔnguɛ’n, é lá gua’n su.” 3 Sanngɛ ɔ jrannin su kpa kɛ be wɔ i awlo lɔ. Ɔ maan be nin i be ɔli. Yɛ ɔ tɔnnin aliɛ dan kpa mannin be. Ɔ tɔnnin kpanwun mɔ levii nunman nun’n naan b’a di.

4 Ka naan b’a ko la’n, Sodɔmun klɔ wunmuan’n su yasua mun, i bakan-o i kpɛnngbɛn-o, be jasoli yekee. Be wa bo sin yiali Lɔtu i sua’n. 5 Be kpan flɛli Lɔtu, be seli i kɛ: “?Yasua nga be bali ɔ awlo wa kɔnguɛ’n, be o nin? Fa be fite naan e nin be e la.”+

6 Lɔtu fiteli, ɔ jrannin anuan’n nun lɛ. Kpɛkun ɔ ɲinnin anuan’n i sin. 7 Ɔ seli kɛ: “Min niaan mun, amun yaci, nán amun yo sa tɛ dan nga. 8 N le ba bla nɲɔn. Be nin yasua fi nin-a siman sua le. Amun yaci, maan n fa be n blɛ amun naan amun yo be like nga amun klo’n. Sanngɛ bian nga’m be liɛ’n, nán amun yo be like fi. Afin be bali fialɛ min sua’n nun wa.”+ 9 Sanngɛ be seli kɛ: “Jaso lɛ!” Yɛ be seli ekun kɛ: “Aofuɛ bian nga bali wa tranlɛ. I olɛ ng’ɔ o lɛ sa’n, i waan ɔ́ klé e like ng’ɔ fata kɛ e yo’n! Siɛn’n, like nga é wá yó wɔ’n, ɔ́ yó tɛ trá be liɛ’n.” Be suli Lɔtu bo,* kpɛkun be ɔli naan bé kó bú anuan’n. 10 I sɔ’n ti’n, bian nɲɔn’m be trali Lɔtu, naan b’a fɛ i b’a wlu sua’n nun lɔ. Yɛ be ɲinnin anuan’n niɔn. 11 Kpɛkun be sili be nga be o sua’n i anuan’n nun lɛ’n, i bakan-o i kpɛnngbɛn-o, be ɲin. Ɔ maan be kunndɛli anuan’n lele ngbɛn.

12 Bian nɲɔn’m be seli Lɔtu kɛ: “?A le sran uflɛ wa? Ɔ sia mun, nin ɔ wa yasua mun, nin ɔ wa bla mun ɔ nin sran kwlaa nga a le be klɔ’n su’n, fa be naan amun jaso wa! 13 E su wa nunnun klɔ nga. Afin planlɛ nga sran’m be plan klɔ’n sufuɛ’m be wun’n, ɔ ti dan. Yɛ ɔ tɔli Zoova i su’n nun.+ I sɔ’n ti’n, Zoova sunmannin e kɛ e wa nunnun klɔ’n.” 14 Ɔ maan Lɔtu fiteli lɔ. Ɔ ko kannin ndɛ’n kleli yasua* nga be su wa jɛ i wa bla mun’n. Ɔ seli be kɛ: “Amun jaso! Amun fin klɔ’n nun fite. Afin Zoova su wa nunnun klɔ’n!” Ɔ kɛnnin i sɔ lele sanngɛ yasua sɔ’m b’a bumɛn i kɛ ndɛ kpa yɛ ɔ su kan-ɔn.+

15 Kɛ aliɛ wá cɛ́n’n, anzi’m be jin Lɔtu wun. Be seli i kɛ: “Kan ɔ wun, jaso wa ndɛndɛ! Fa ɔ yi nin ɔ wa bla nɲɔn nga a nin be o wa’n. I liɛ’n, kɛ klɔ’n sufuɛ’m be sa tɛ’n ti’n bé núnnún be’n, a su wuman wie!”+ 16 Sanngɛ Lɔtu te kpɛkpɛ i wun. Kɛ mɔ Zoova sili i aunnvɔɛ dan’n ti’n,+ bian’m be sɔli i bɔbɔ nin i yi nin i wa bla nɲɔn’m be sa’n. Kpɛkun be fa be fiteli naan b’a ko sie be klɔ’n i sin lɔ.+ 17 Kɛ be ko sieli be klɔ’n i sin lɔ cɛ’n, be nun kun seli kɛ: “Wanndi kɔ naan w’a fite nun! Nán nian ɔ sin,+ nán jran lika kpɛtɛkplɛɛ’n* i bue wie fi su!+ Wanndi kɔ okaoka’m be nun lɔ. I liɛ’n, a su wuman wie!”

18 Sanngɛ Lɔtu seli be kɛ: “Zoova yaci, nán maan ɔ yo lɔ! 19 Yaci, a sili ɔ sufuɛ’n i aunnvɔɛ, a yoli min ye dan.* Ɔ maan n kali nguan nun.+ Sanngɛ n kwlá juman okaoka lika’m be nun lɔ. Afin ɔ cɛman naan sa w’a ɲan min naan m’an wu.+ 20 Yaci, klɔ kaan nga o koko wa, yɛ n kwla wanndi n kɔ lɔ. ?Yaci, n kwla ko fia lɔ? Ɔ ti klɔ kaan sa. I liɛ’n n su wuman.” 21 Ɔ maan ɔ tɛli Lɔtu su kɛ: “N tili, ń wá bú wɔ sran ekun.+ Ɔ maan n su nunnunman klɔ nga a kɛnnin i ndɛ’n.+ 22 I sɔ’n ti’n, wanndi ndɛndɛ naan ko fia lɔ! Afin sɛ a nin-a juman lɔ’n, n kwlá yoman like fi!”+ I sɔ’n ti’n, be wa flɛli klɔ sɔ’n kɛ Zoaa.*+

23 Kɛ Lɔtu jú Zoaa klɔ’n su lɔ’n, nn wia’n w’a man su. 24 Zoova yoli maan sufru nin sin be fin ɲanmiɛn su lɔ+ be guali Sodɔmun nin Gomɔru klɔ’n be su. Zoova bɔbɔ yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ. 25 Ɔ maan ɔ nunnunnin klɔ sɔ mun, ɔ sacili lika kpɛtɛkplɛɛ wunmuan’n. Ɔ nunnunnin be kwlaa nga be tran lika sɔ’n nun lɔ klɔ’m be su’n, ɔ nin ijre nin waka mun sekeseke.+ 26 Sanngɛ Lɔtu i yi m’ɔ su i su’n, ɔ niɛnnin i sin. Kpɛkun i bɔbɔ wunmuan’n kacili njin yɔbuɛ.+

27 Abraamun jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n, kpɛkun ɔ ɔli lika ng’ɔ jrannin lɛ laa m’ɔ kannin ndɛ kleli Zoova’n.+ 28 Kɛ ɔ mɛnnin i ɲin su niannin Sodɔmun nin Gomɔru ɔ nin lika kpɛtɛkplɛɛ’n, ɔ wunnin kɛ sin wunsrɛn fite lɔ lukuu. Ɔ ti kɛ sin wunsrɛn ng’ɔ fin fuu* dan wie nun fite’n sa!+ 29 Kɛ Ɲanmiɛn núnnún klɔ nga be o lika kpɛtɛkplɛɛ’n nun lɔ’n, ɔ buli Abraamun i akunndan. Ɔ maan ɔ fali Lɔtu klɔ sɔ’m be su fiteli. Klɔ sɔ m’ɔ nunnunnin be’n, be su yɛ Lɔtu tran laa-ɔ.+

30 Kɛ ɔ cɛli kan’n, Lɔtu nin i wa bla nɲɔn’m be jasoli Zoaa lɔ. Kpɛkun be ko trannin okaoka lika’m be nun.+ Ɔ yoli sɔ afin Zoaa+ lɔ tranlɛ’n kunnin i srɛ. Ɔ maan ɔ nin i wa bla nɲɔn’m be wa trannin yɔbuɛ buɛ kun nun. 31 Yɛ Lɔtu i wa kpɛnngbɛn’n seli i sinma’n kɛ: “E si w’a yo kpɛnngbɛn. Yasua fi kusu nunman lika nga nun wa naan se kɛ e nin i é já kɛ nga be fa yo i lika kwlaa’n sa. 32 I sɔ’n ti’n, bla, maan e man e si i duvɛn naan ɔ nɔn. Kpɛkun maan e nin i e la naan e baba i osu’n w’a nunnunman.”

33 Kɔnguɛ sɔ’n nun’n, be mannin be si i duvɛn lele. I sin’n, ba kpɛnngbɛn’n wluli i si i sin lɔ naan ɔ nin i b’a la. Sanngɛ kɛ ng’ɔ wluli lɔ lele m’ɔ́ fá fíte’n, i si w’a wunman wie fi nun. 34 Kɛ i aliɛ cɛnnin’n, ba kpɛnngbɛn’n seli i sinma’n kɛ: “Anunman kɔnguɛ’n, e nin baba e lali. Maan e mɛn i duvɛn kɔnguɛ nga ekun. Kpɛkun, kɔ naan a nin i be la. I liɛ’n, e baba i osu’n su nunnunman.” 35 Ɔ maan kɔnguɛ sɔ’n nun ekun’n, be mannin be si i duvɛn lele. Kpɛkun ba kasiɛnfuɛ’n wluli i si i sin lɔ naan ɔ nin i b’a la. Sanngɛ kɛ ng’ɔ wluli lɔ lele m’ɔ́ fá fíte’n, i si w’a wunman wie fi nun. 36 Ɔ maan Lɔtu i wa bla nɲɔn’m be wa wunnzɛli. Be si yɛ ɔ wunnzɛli be-ɔ. 37 Ba kpɛnngbɛnfuɛ’n wuli ba yasua kun. Ɔ tɔnnin i dunman kɛ Moabu.+ I yɛ ɔ ti Moabufuɛ nga be o lɛ andɛ’n be si’n niɔn.+ 38 Kaanfuɛ’n kusu wuli ba yasua kun. Ɔ tɔnnin i dunman kɛ Bɛnin-Amin. I yɛ ɔ ti Amɔnfuɛ+ nga be o lɛ andɛ’n be si’n niɔn.

20 Abraamun jasoli i tranwlɛ lɛ,+ ɔ ɔli Negɛbu asa liɛ’n su lɔ. Ɔ ko trannin Kadɛsi+ nin Suu+ be afiɛn. I nun mɔ Abraamun o Geraa+ lɔ’n, 2 ɔ seli ekun kɛ i yi Sara ti i niaan bla.+ I sɔ’n ti’n, Abimelɛki m’ɔ ti Geraa lɔ famiɛn’n sunmannin sran naan b’a ko fa Sara b’a blɛ i.+ 3 I sin’n, kɔnguɛ kun’n, Ɲanmiɛn wa kannin ndɛ kleli Abimelɛki laliɛ nun. Ɔ seli i kɛ: “A su wa wu yɛ a o lɛ-ɔ, afin bla nga a ko fɛli i lɛ’n,+ ɔ le bian. Sran uflɛ i yi-ɔ.”+ 4 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Abimelɛki nin-a wunngeman bla’n i wun lɔ.* I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “?Zoova, á núnnún nvle kun mɔ i nunfuɛ’m b’a yoman sa tɛ’n?* 5 ?I bɔbɔ w’a seman min kɛ i niaan bla-ɔ? ?Bla’n kusu w’a seman kɛ i niaan bian-ɔn? Ɔ maan, m’an buman akunndan tɛ. N siman kɛ sa nga n yoli’n, ɔ ti tɛ.” 6 Yɛ Ɲanmiɛn Kpli seli i laliɛ nun kɛ: “N si kɛ w’a buman akunndan tɛ. I sɔ’n ti’n, n yoli maan w’a fɔnman min wun. Sa nga ti yɛ n yoli maan w’a kɛnmɛn i’n, yɛ ɔ o lɛ-ɔ. 7 Ɔ maan fa bian’n i yi’n ko mɛn i. Afin ɔ ti min nuan ijɔfuɛ.+ I liɛ’n, ɔ́ kpáta ɔ ti,+ kpɛkun a su wuman. Sanngɛ sɛ w’a fɛmɛn i w’a ɔman’n, saan ɔ bɔbɔ nin ɔ sran’m be kwlaa amún wú.”

8 Abimelɛki jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n. Ɔ flɛli i sufuɛ’m be kwlaa. Kpɛkun ɔ kannin ndɛ’n i kwlaa kleli be. Ɔ maan srɛ kunnin be dan kpa. 9 I sin’n, Abimelɛki flɛli Abraamun naan w’a se i kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli e sɔ-ɔ? Ɔ dunman nun ti’n, ɔ ka kan naan e nin min nvle nunfuɛ mun y’a yo sa tɛ dan. ?Sa tɛ benin yɛ n yoli wɔ-ɔ? Nanwlɛ, sa nga a yoli min lɛ’n ɔ timan kpa mlɔnmlɔn.” 10 Abimelɛki seli Abraamun ekun kɛ: “?Akunndan benin yɛ a buli ti yɛ a yoli sɔ-ɔ?”+ 11 Yɛ Abraamun seli kɛ: “N seli min wun kɛ: ‘Sran fi sroman Ɲanmiɛn wa, naan min yi ti’n bé kún min.’+ I ti yɛ n yoli sɔ-ɔ. 12 Asa kusu’n, ɔ ti min niaan bla sakpa. E si ti kun, sanngɛ e nin timan kun. Yɛ n jɛli i-ɔ.+ 13 Ɔ maan kɛ Ɲanmiɛn fa min jasoli min si i awlo’n nun’n,+ n seli i kɛ: ‘Wafa nga a kwla kle kɛ a klo min dan’n yɛ: Lika kwlaa nga é kɔ́’n, se kɛ n ti ɔ niaan bian.’”+

14 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abimelɛki mannin Abraamun i bua mun nin nannin mun, ɔ nin bla nin yasua mun naan be yo i sufuɛ. Kpɛkun ɔ fali Abraamun i yi Sara mɛnnin i. 15 Yɛ Abimelɛki seli ekun kɛ: “Min mɛn’n yɛ ɔ nannan lɛ-ɔ. Tran lika nga a klo’n.” 16 Ɔ seli Sara kusu kɛ: “Sika mma akpi kun (1.000) yɛ n su fa man ɔ niaan bian’n yɛ.+ Ɔ ti min sa nun like m’ɔ kle be kwlaa nga a nin be wo’n, ɔ nin sran’m be kwlaa kɛ w’a yoman sa fi.* Ɔ maan be kwlá saciman ɔ wun.” 17 Yɛ Abraamun kpatali Ɲanmiɛn Kpli-ɔ. Kpɛkun Ɲanmiɛn yoli Abimelɛki nin i yi nin i sufuɛ bla’m be juejue. Ɔ maan be wa wuli ba. 18 Afin Abraamun i yi Sara ti’n,+ Zoova yoli maan bla nga be o Abimelɛki i awlo’n nun’n, be kwlaa be klun yoli kpan.

21 Zoova niannin Sara i lika kɛ ng’ɔ fa kannin’n sa. Like nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó mɛ́n i’n, ɔ yoli.+ 2 Ɔ maan Sara wunnzɛli.+ Yɛ ɔ wuli ba yasua kun mannin Abraamun blɛ nga Ɲanmiɛn kleli i’n su sɛsɛsɛ.+ Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Abraamun w’a yo oke. 3 Abraamun flɛli ba mɔ Sara wu mɛnnin i’n kɛ Izaaki.+ 4 Kpɛkun kɛ Izaaki dili cɛn ba mɔcuɛ’n, Abraamun wlɛli i klɛn kɛ nga Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ yo’n sa.+ 5 Kɛ bé wú Izaaki’n, nn Abraamun le afuɛ ya kun (100). 6 Yɛ Sara seli kɛ: “Ɲanmiɛn yoli maan n kwla sri siɛn’n. Be kwlaa nga bé tí ndɛ nga’n, be nin min srí.”* 7 Kpɛkun ɔ seli kɛ: “?Wan yɛ ɔ kwla bu i kɛ n bɔbɔ Sara, ń wú ba ń mán Abraamun-ɔn? Kannzɛ bɔbɔ w’a yo oke’n, sanngɛ m’an wu ba yasua kun m’an mɛn i.”

8 Kɛ ba’n yoli kaklaka kan’n, be kpɛli i wunflɛn. Cɛn nga be kpɛli Izaaki i wunflɛn nun’n, Abraamun yoli maan be dili cɛn dan kpa. 9 Sanngɛ Sara sieli i nzɔliɛ titi kɛ Agaa+ m’ɔ ti Eziptifuɛ’n, i wa ng’ɔ nin Abraamun be wuli i’n, ɔ yo Izaaki i fiaan.+ 10 I sɔ’n ti’n, Sara seli Abraamun kɛ: “Kan kanga bla nga nin i wa’n be bo. Afin kanga bla nga i wa’n i dunman su tɛman aja like nga min wa Izaaki wá ɲɛ́n i’n nun.”+ 11 Sanngɛ ba’n* i su ndɛ ng’ɔ kannin’n w’a yoman Abraamun i fɛ kaan sa.+ 12 Yɛ Ɲanmiɛn seli Abraamun kɛ: “Ba’n nin ɔ kanga bla’n be su ndɛ nga Sara kannin’n ti’n, nán fa ya. Fa ndɛ ng’ɔ kannin’n su.* Afin be nga bé wá flɛ́ be kɛ ɔ osu’n nunfuɛ mun’n, bé fín Izaaki.+ 13 Kanga bla’n i wa liɛ’n,+ ń má yó maan i osu’n nunfuɛ’m bé káci nvle kun.+ Afin ɔ ti ɔ wa.”*

14 I sɔ’n ti’n, Abraamun jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n. Ɔ fali like diwa nin kplo kun mɔ nzue o nun’n naan w’a fa man Agaa. Ɔ fa sieli i Agaa i wati. Kpɛkun ɔ seli i kɛ ɔ nin ba’n be wɔ.+ Yɛ Agaa ɔli-ɔ. Ɔ toli i ti Beɛ-Seba+ lɔ aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ. 15 Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun mɔ nzue’n wieli kplo’n nun’n, ɔ fali ba’n lɛli i waka kanngan wie’m be bo. 16 Kpɛkun i ngunmin ko trannin ase mmua lɔ kan.* Afin ɔ seli kɛ: “Nán maan ba’n wu min ɲin bo lɛ.” I sɔ’n ti’n, ɔ ko trannin mmua lɔ. Kpɛkun ɔ sunnin dan kpa.

17 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ɲanmiɛn tili ba’n i nɛn’n.+ Kpɛkun Ɲanmiɛn i anzi m’ɔ o nglo lɔ’n flɛli Agaa. Yɛ ɔ seli i kɛ:+ “?Agaa, ngue ti yɛ a sun-ɔn? Nán srɛ kun wɔ. Afin lika nga ba’n o lɛ’n, Ɲanmiɛn tili i nɛn’n. 18 Jaso, ko man ba’n su. Trɛ i nun naan ɔ jran nglo. Afin ń má yó maan i osu’n nunfuɛ’m bé yó nvle dan kun.”+ 19 Kpɛkun Ɲanmiɛn tikeli bla’n i ɲin. Ɔ maan ɔ́ nían-ɔn, gbo kun yɛ. Ɔ ko sali nzue’n wie guali kplo ng’ɔ o i sa nun’n nun. Yɛ ɔ mannin bakan’n i nzue-ɔ. 20 Ɲanmiɛn niannin ba’n+ i lika lele ɔ fa ɲinnin. Ɔ trannin aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ. I sin’n, ɔ yoli ta tofuɛ. 21 Ɔ trannin Paran lɔ aawlɛ flɛnnɛn’n nun.+ Kpɛkun i nin ko fali bla kun Ezipti mɛn’n nun lɔ blɛli i.

22 Blɛ sɔ’n nun’n, Abimelɛki nin Fikɔlu m’ɔ ti i sonja’m be su kpɛn’n, be ɔli naan Abimelɛki w’a se Abraamun kɛ: “Like kwlaa nga a yo’n, Ɲanmiɛn jran ɔ sin.+ 23 I sɔ’n ti’n, ta min nda Ɲanmiɛn ɲrun kɛ a nin min nin min mma mun, nin min osu’n nunfuɛ’m bé trán klanman, naan ye nga n yoli wɔ’n, á nían su yó min nin mɛn nga a wo nun yɛ’n, i nunfuɛ’m be wie.”+ 24 Yɛ Abraamun seli kɛ: “M’an ta ɔ nda.”

25 Sanngɛ gbo nga Abimelɛki i sufuɛ’m be deli i be wue kekle su’n ti’n,+ Abraamun ijɔli Abimelɛki. 26 Abimelɛki tɛli i su kɛ: “N siman sran ng’ɔ yoli sɔ’n. Ɔ kusu w’a kɛnmɛn i ndɛ w’a kleman min. Sɛ w’a yoman kɛ andɛ sa’n, n nin-a timan ndɛ sɔ’n le.” 27 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abraamun fali bua mun nin nannin mun fa mannin Abimelɛki. Kpɛkun be nɲɔn’n be trali aenguɛ. 28 Kɛ Abraamun fali bua bla nso sieli be ngunmin’n, 29 Abimelɛki seli i kɛ: “?Ngue ti yɛ a fali bua bla nso nga mun sieli be ngunmin-ɔn?” 30 Abraamun tɛli i su kɛ: “Sɔ bua bla nso’m be nun. I sɔ liɛ’n klé kɛ min yɛ n kpɛli gbo’n niɔn.” 31 I sɔ’n ti’n, ɔ flɛli lika sɔ’n kɛ Beɛ-Seba.*+ Afin lɛ yɛ be nɲɔn’n be tali be wun nda-ɔ. 32 Be trali aenguɛ+ Beɛ-Seba lɛ. Kpɛkun Abimelɛki nin Fikɔlu m’ɔ ti i sonja’m be su kpɛn’n, be sali be sin Filistifuɛ’m+ be mɛn’n nun. 33 I sin’n, Abraamun tali tamarisi waka* kun Beɛ-Seba lɛ. Kpɛkun ɔ boli Zoova m’ɔ ti anannganman Ɲanmiɛn’n+ i dunman’n.+ 34 Abraamun kali Filistifuɛ’m be mɛn’n nun lɛ cɛli kpa.*+

22 I sin’n, Ɲanmiɛn Kpli sali Abraamun niannin.+ Ɔ seli i kɛ: “Abraamun!” Yɛ ɔ tɛli su kɛ: “Min yɛ n wo yɛ!” 2 Yɛ ɔ seli kɛ: “Yaci, fa ɔ wa Izaaki+ m’ɔ ti ɔ wa yasua kunngba cɛ mɔ a klo i dan’n,+ naan kɔ Moria+ asa’n su lɔ. Sɛ a ju lɔ’n, fɛ i yi tɛ nga kɛ bé yí’n be yra nnɛn’n i kɔlikɔli’n oka nga ń má klé wɔ’n su.”

3 Abraamun jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n. Ɔ siesieli i aflunmun’n, yɛ ɔ nin Izaaki nin i sufuɛ’m be nun nɲɔn be ɔli-ɔ. Ɔ kpacili yie ng’ɔ́ fá yí tɛ’n, kpɛkun ɔ jasoli naan b’a fa atin b’a ɔ lika nga Ɲanmiɛn Kpli seli i kɛ ɔ wɔ lɔ’n. 4 Cɛn ba nsan su’n, kɛ Abraamun mɛnnin i ti’n su’n, ɔ wunnin lika’n i mmua lɔ. 5 Ɔ maan Abraamun seli i sufuɛ’m be kɛ: “Amun liɛ’n, amun ka aflunmun’n i wun wa. E nin ba yasua’n, é kɔ́ le sa. É kó sú Ɲanmiɛn é bá.”

6 Abraamun fali yie ng’ɔ́ fá yí tɛ’n suɛli i wa Izaaki. I bɔbɔ fali laliɛ’n nin sin’n. Kpɛkun be nɲɔn’n be ɔli be ɲrun. 7 Izaaki flɛli i si Abraamun. Ɔ seli i kɛ: “Baba!” Yɛ ɔ tɛli i su kɛ: “Wee, min wa!” Ɔ seli i kɛ: “Sin nin yie’n yɛ be o yɛ. ?Sanngɛ bua nga é fá yí tɛ’n wo nin?” 8 Yɛ Abraamun seli kɛ: “Min wa, Ɲanmiɛn bɔbɔ yɛ ɔ́ wá mán bua nga é fá yí tɛ’n+ niɔn.” Yɛ be nɲɔn’n be ɔli-ɔ.

9 Be ɔli lele be juli lika nga Ɲanmiɛn Kpli kleli Abraamun’n nun. Abraamun kplannin tɛ yiwlɛ kun lɛ, kpɛkun ɔ fali yie’n siesieli su. Ɔ cicili i wa Izaaki i sa nin i ja mun naan w’a fɛ i w’a sie i yie’n su tɛ yiwlɛ’n su lɛ.+ 10 I sin’n, Abraamun fali laliɛ’n naan ɔ́ kún i wa’n.+ 11 Sanngɛ Zoova i anzi m’ɔ o nglo lɔ’n kpan flɛli i. Ɔ seli kɛ: “Abraamun, Abraamun!” Ɔ tɛli su kɛ: “Min yɛ n wo yɛ!” 12 Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Nán yo ba’n i like yaya. Nán yo i like fi mlɔnmlɔn. Siɛn’n, m’an wun i wlɛ kɛ a sro Ɲanmiɛn sakpa. Afin w’a seman kɛ a faman ɔ wa yasua’n, m’ɔ ti ɔ wa kunngba cɛ’n, a manman min.”+ 13 Abraamun mɛnnin i ɲin su. Ɔ́ nían-ɔn, bua ɲin kun yɛ ɔ o yɛ. I wɛ’n w’a sata susrɛ’m be nun. Ɔ maan Abraamun ko fali bua ɲin’n fa sieli i wa’n i osu. Kpɛkun ɔ fa yili tɛ nga kɛ bé yí’n be yra nnɛn’n i kɔlikɔli’n. 14 Abraamun tɔnnin lika sɔ’n i dunman kɛ Zoova-Zire.* I sɔ’n ti’n, andɛ nin andɛ’n, sran’m be te se kɛ: “Zoova i oka’n su’n, ɔ́ mán ninnge nga e mian be wun’n.”+

15 Zoova i anzi m’ɔ o nglo lɔ’n flɛli Abraamun ekun. I kpɛ nɲɔn su ng’ɔ́ flɛ́ i’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. 16 Ɔ seli kɛ: “Zoova waan yoo: ‘Kɛ mɔ a yoli sɔ’n mɔ w’a seman kɛ a faman ɔ wa yasua’n, m’ɔ ti ɔ wa kunngba cɛ’n,+ a manman min’n ti’n, min bɔbɔ ń tá nda+ kɛ 17 ń má yrá ɔ su sakpa, kpɛkun ń má yó maan ɔ osu’n trɛ́ kpa. Ń yó i sɔ sakpa. Bé sɔ́n kɛ nzraama nga be o nglo lɔ’n nin jenvie nuan aunɲan’n sa.+ Yɛ ɔ osu’n dé i kpɔfuɛ’m be klɔ* mun.+ 18 Yɛ ɔ osu’n ti’n,+ nvlenvle kwlaa nga be o asiɛ’n su’n, bé ɲán ye.* Afin a fali ndɛ nga n kannin’n su.’”+

19 I sin’n, Abraamun toli i sufuɛ’m be lɔ. Kpɛkun be kwlaa be jasoli lɛ, be sali be sin Beɛ-Seba.+ Abraamun trannin Beɛ-Seba lɛ.

20 I sin’n, be kan kleli Abraamun kɛ: “Milka kusu w’a wu ba yasua mun w’a man ɔ niaan bian Naɔɔ.+ Ba sɔ mun yɛle: 21 Izi m’ɔ ti i wa klikli’n, nin Izi i niaan bian Bizi, nin Aramun i si Kemuɛli, 22 nin Kesɛdi, nin Azo, nin Pilidasi, nin Zidilafu ɔ nin Betuɛli.”+ 23 Betuɛli kusu wuli Rebeka.+ Ba mɔcuɛ nga Milka wu be mannin Abraamun i niaan bian Naɔɔ’n yɛ be o lɛ-ɔ. 24 I yi kun ekun* suan Reima. I kusu wuli ba yasua mun wie. Be yɛle Teba, nin Gaamun, nin Taasi, ɔ nin Maaka.

23 Sara dili afuɛ ya kun ablaɔn-nin-nso (127), yɛ ɔ wuli-ɔ.+ 2 Ɔ wuli Kiriati-Aaba lɔ.+ Klɔ sɔ’n mɔ be flɛ i ekun kɛ Ebrɔn’n,+ ɔ o Kanaan mɛn’n+ nun lɔ. Abraamun trannin awlabɔɛ nun, yɛ ɔ sunnin Sara lele. 3 I sin’n, Abraamun jasoli i yi’n i saka’n wun lɛ. Kpɛkun ɔ ko seli Ɛti+ i mma’m be kɛ: 4 “N ti aofuɛ, yɛ n ma trannin amun afiɛn wa.+ Amun man min asiɛ naan n fa yo asieliɛ. l liɛ’n, ń kwlá síe min yi’n.” 5 Yɛ Ɛti i mma’m be tɛli Abraamun su kɛ: 6 “Min min, sie ɔ su. A ti kpɛnngbɛn kun mɔ Ɲanmiɛn sieli i* e afiɛn wa-ɔ.+ Nian e asieliɛ’m be nun kpafuɛ’n naan sie ɔ yi’n nun. E nun wie fi su seman kɛ nán a sie ɔ yi’n i asieliɛ’n nun.”

7 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Abraamun jasoli, kpɛkun ɔ kluli Ɛti+ i mma mun mɔ be ti nvle sɔ’n i nunfuɛ’n be ɲrun lɛ kan. 8 Yɛ ɔ seli be kɛ: “Sɛ ɔ ti amun klun su kɛ n sie min yi’n, amun tie ndɛ nga n su wa kan’n. Amun se Efrɔn m’ɔ ti Zoaa i wa’n 9 kɛ ɔ fɛ i yɔbuɛ buɛ ng’ɔ o Makpela’n, ɔ man min naan n to. Ɔ o i lika’n i tiwa lɔ. Maan ɔ yo i atɛ min sa nun amun ɲrun wa. Maan ɔ bo sika ng’ɔ fata kɛ n yi’n i nuan.+ I liɛ’n, ń ɲán lika ń fá yó asieliɛ.”+

10 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Efrɔn ti Ɛti i mma’m be afiɛn lɛ. Ɔ maan Efrɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n, ɔ tɛli Abraamun su Ɛti i mma mun nin be kwlaa nga be yiali klɔ’n i anuan’n+ nun lɛ’n, be ɲrun lɛ. Ɔ seli kɛ: 11 “Cɛcɛ, min min! Tie ndɛ nga n su wa kan’n. I lika-o, i yɔbuɛ buɛ ng’ɔ o lika sɔ’n nun-o, ń fɛ́ i kwlaa ń mán wɔ. Ń fá mán wɔ min nvle’n nunfuɛ’m be kwlaa be ɲrun naan a sie ɔ yi’n.” 12 Kɛ ɔ kɛnnin i sɔ’n, Abraamun kluli kan, nvle nunfuɛ’m be ɲrun lɛ. 13 Kpɛkun be ɲrun lɛ’n, ɔ seli Efrɔn kɛ: “Yaci, sie ɔ su! Fie’n i gua kwlaa nga a di’n, ń fɛ́ i nuan sika’n ń mán wɔ. Ɔ li kplin su naan m’an kwla sie min yi’n lɔ.”

14 Yɛ Efrɔn tɛli Abraamun su kɛ: 15 “Min min, tie ndɛ nga n su wa kan’n. Asiɛ’n i gua’n ti sika sikli ya nnan (400).* Sanngɛ ngalɛ’n timan like fi e nɲɔn’n e afiɛn. Sie ɔ yi’n.” 16 Abraamun kplinnin Efrɔn i ndɛ’n su. Ɔ sunnzunnin sika nga Efrɔn boli i Ɛti i mma’m be ɲrun lɛ’n. Ɔ mɛnnin i sika sikli ya nnan (400) kɛ nga aata difuɛ’m be fa sunnzun’n sa.+ 17 Ɔ maan be nuan sɛli su kɛ Efrɔn i lika ng’ɔ o Makpela’n, Mamunre i ɲrun lɔ lika liɛ’n nun’n, ɔ nin yɔbuɛ buɛ nin waka kwlaa nga be o nun’n, be ti 18 Abraamun liɛ siɛn’n. Ɔ toli i Ɛti i mma mun nin be kwlaa nga be yiali klɔ’n i anuan’n nun lɛ’n be ɲrun. 19 I sin’n, Abraamun sieli i yi Sara Makpela lika’n nun yɔbuɛ buɛ’n nun, Mamunre i ɲrun lɛ, yɛle kɛ Ebrɔn. Lika sɔ’n wo Kanaan mɛn’n nun. 20 Ɔ maan Ɛti i mma’m be fali lika’n ɔ nin yɔbuɛ buɛ ng’ɔ o nun’n, be mannin Abraamun naan ɔ sie i yi’n lɛ.+

24 Abraamun w’a yo oke kpa. Yɛ Zoova yrali like kwlaa ng’ɔ yoli’n su.+ 2 Cɛn kun’n, Abraamun kannin ndɛ kun kleli i sufuɛ’n. Bian sɔ’n yɛ ɔ ti i sufuɛ’m be kwlaa be nun kpɛnngbɛn’n niɔn. I yɛ ɔ niɛn i ninnge kwlaa su-ɔ.+ Ɔ seli i kɛ: “Yaci, fa ɔ sa’n wla min sɔwa’n bo. 3 Ń srɛ́ wɔ kɛ a ta min nda Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n i ɲrun kɛ a su jaman Kanaanfuɛ mɔ n tran be afiɛn wa’n, be wa bla fa manman min wa’n.+ 4 Sanngɛ kɔ min nvle’n nun lɔ naan to min osufuɛ mun+ naan fa lɔ bla kun blɛ min wa Izaaki.”

5 Sanngɛ i sufuɛ’n seli i kɛ: “?Yɛ sɛ bla’n waan ɔ nin min baman nvle nga nun wa’n nin? ?N fa ɔ wa’n n wɔ nvle nga i nun yɛ a fin’n?”+ 6 Abraamun tɛli i su kɛ: “Nian, nán fa min wa’n kɔ lɔ mlɔnmlɔn.+ 7 Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ sie nglo’n, ɔ seli min kɛ n jaso min si i awlo’n nun, ɔ nin min osufuɛ’m+ be mɛn’n nun. Ɔ kannin ndɛ kleli min, yɛ ɔ tali min nda kɛ:+ ‘Ń fá mɛn nga ń mán+ ɔ osu’n nunfuɛ mun.’+ I yɛ ɔ́ súnmɛn i anzi’n kɛ ɔ dun ɔ ɲrun mmua-ɔ.+ Ɔ maan á ɲán bla lɔ sakpa fá blɛ́ min wa’n lika nga nun.+ 8 Sɛ bla’n kusu waan ɔ nin wɔ baman’n, n su seman kɛ a tali min nda naan w’a yiɛmɛn i nuan. Sanngɛ nán fa bla lika nga nun wa man min wa’n.” 9 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, bian’n fɛli i sa’n wlali i min Abraamun i sɔwa’n bo. Kpɛkun ɔ tɛli i nda kɛ ɔ́ yó sɔ sakpa.+

10 Bian’n fɛli i min’n i ɲɔnngɔnmin blu yɛ ɔ ɔli-ɔ. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, ɔ fɛli i min’n i ninnge kpakpa wie mun. Kpɛkun ɔ ɔli Mezopotamin lɔ, Naɔɔ i klɔ’n su lɔ. 11 Kɛ ɔ juli klɔ’n i tiwa lɛ gbo kun su’n, ɔ yoli maan i ɲɔnngɔnmin’m be kotoli. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn lika’n su san. Blɛ sɔ’n nun yɛ bla’m be kɔ nzue salɛ-ɔ. 12 I sin’n, ɔ seli kɛ: “Zoova, wɔ mɔ a ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n, yaci, yo maan like nga ti yɛ n bali’n, ɔ yo ye andɛ. Yɛ yi i nglo kɛ a klo min min Abraamun. 13 Gbo kun yɛ n jin i wun yɛ. Yɛ talua nga be o klɔ’n nun’n, be su ba nzue salɛ. 14 Talua nga ń sé i kɛ: ‘Yaci, kan ɔ nzue sɛ’n i ase naan n nɔn nzue’ m’ɔ́ tɛ́ su kɛ: ‘Nɔn, kpɛkun ń mán ɔ ɲɔnngɔnmin’m be nzue wie’n,’ nn i yɛ a klo kɛ ɔ yo ɔ sufuɛ Izaaki i liɛ-ɔ. Sɛ a yo sɔ’n, ń wún i wlɛ kɛ a klo min min’n sakpa.”

15 I nuan nin-a tɔman, kpɛkun Rebeka yɛ ɔ́ bá yɛ. Nzue sɛ kun tɛkɛ i wati. Abraamun i niaan bian Naɔɔ+ i yi Milka+ i wa Betuɛli+ i wa yɛle Rebeka sɔ’n. 16 Ɔ ti talua klanman kpa. Ɔ nin yasua fi nin-a siman sua. Ɔ jrali kɛ gbo’n wo lɔ’n. Kpɛkun ɔ sali nzue guɛli i sɛ’n nun naan w’a sɛ i sin. 17 Abraamun i sufuɛ’n wanndi ko toli i. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Yaci, man min ɔ sɛ’n nun nzue kan maan n nɔn.” 18 Talua’n seli i kɛ: “Min min, nɔn.” Kpɛkun ɔ sikeli sɛ’n i ndɛndɛ naan w’a man bian’n i nzue. 19 Kɛ ɔ mɛnnin i nzue’n, ɔ seli i kɛ: “Ń mán ɔ ɲɔnngɔnmin’m be nzue’n wie lele be ku yí.” 20 Ɔ kacili nzue ng’ɔ o i sɛ’n nun guali nnɛn’m be nzue nɔnwlɛ’n nun ndɛndɛ. Kpɛkun ɔ wanndi ko sali nzue’n ekun. Ɔ wanndi kɔ, ɔ wanndi ba. Ɔ yoli sɔ lelele naan w’a mɛn i ɲɔnngɔnmin’m be ngba be nzue. 21 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian’n jin lɛ diin, ɔ nian talua’n siin, afin i sɔ’n bo i nuan. Ɔ usɛ i wun sɛ Zoova w’a yo maan like nga ti yɛ ɔ tuli ajalɛ’n, i bo w’a gua kpa annzɛ sɛ-o.

22 Kɛ ɲɔnngɔnmin’m be wieli nzue nɔn’n, bian’n fali be bue nun nga m’ɔ ti sika ɔkwlɛ’n m’ɔ fuanfuan gramun nsiɛn’n,* ɔ nin be sa kɔmin nun nga nɲɔn m’ɔ ti sika ɔkwlɛ’n m’ɔ ti gramun ya kun blu-nin-nnan’n (114)* fa mɛnnin i. 23 Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “?Yaci, wan wa yɛle wɔ? ?N kwla ɲan sikewlɛ kɔnguɛ’n ɔ baba i awlo lɔ?” 24 Talua’n tɛli i su kɛ: “Ba nga Milka wuli mannin Naɔɔ+ mɔ be flɛ i kɛ Betuɛli’n+ i wa yɛle min.” 25 Ɔ seli ekun kɛ: “E le ijre. Yɛ ninnge nga ɲɔnngɔnmin’m be di’n, i kpanngban o lɔ. Asa ekun’n, e kwla sike ɔ kɔnguɛ’n.” 26 Yɛ bian’n kotoli klo, ɔ utuli i ɲin ase Zoova ɲrun. 27 Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Maan be manman Zoova m’ɔ ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n. Afin w’a yacimɛn i klolɛ le. Yɛ w’a kpɔciman min min’n le. Zoova bɔbɔ yɛ ɔ kleli min min’n i niaan’m be awlo atin’n niɔn.”

28 Talua’n wanndi ɔli i nin’n i awlo lɔ ko kannin sa ng’ɔ juli’n. 29 Rebeka i niaan bian kun o lɛ’n, be flɛ i kɛ Laban.+ Laban wanndi ko toli bian’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian’n wo klɔ tiwa lɔ gbo’n su lɔ. 30 Kɛ ɔ wunnin be bue nun nga’n nin be sa kɔmin nun nga’n i niaan bla’n i sa nun’n, m’ɔ tili ndɛ nga i niaan bla Rebeka kɛnnin i kɛ: “Ndɛ nga bian’n kan kleli min’n yɛ’n,” ɔ ko toli bian’n lɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian’n wo i ɲɔnngɔnmin’m be wun lɔ gbo’n su lɔ. 31 Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ seli i kɛ: “Wɔ mɔ Zoova w’a yra ɔ su’n, bla maan e wɔ. ?Ngue ti yɛ a te jin gua su wa-ɔ? M’an siesie lika m’an man wɔ awlo lɔ. Yɛ m’an siesie ɲɔnngɔnmin’m be lika liɛ.” 32 Yɛ bian’n ɔli awlo lɔ-ɔ. Ɔ* yili trɔ ng’ɔ o ɲɔnngɔnmin’m be su’n. Ɔ mannin ɲɔnngɔnmin’m be ijre kee nin aliɛ. Kpɛkun ɔ mannin bian’n nin sran nga be bɛli i sunmanlɛ’n be nzue naan be fa wunnnzin be ja wun. 33 Sanngɛ kɛ be fali aliɛ mɛnnin i’n, ɔ seli kɛ: “Sɛ n nin-a kanman min klun ndɛ’n, n diman like.” Yɛ Laban seli i kɛ: “Yoo kan!”

34 Bian’n seli kɛ: “N ti Abraamun i sufuɛ.+ 35 Zoova yrali min min’n i su dan. Ɔ yoli maan w’a ɲɛn i wun kpa liɛ su. Ɔ mɛnnin i bua nin nannin nin sika nin sika ɔkwlɛ, ɔ nin bla nin yasua wie mun naan be su i, ɔ nin ɲɔnngɔnmin nin aflunmun kpanngban kpa.+ 36 Asa ekun’n, kɛ min min’n i yi Sara yoli oke’n,+ ɔ wuli ba yasua kun. Ba yasua sɔ’n yɛ ɔ́ fɛ́ i sa nun ninnge kwlaa mɛ́n i-ɔ.+ 37 I sɔ’n ti’n, min min’n seli min kɛ n tɛ i nda. Ɔ seli min kɛ: ‘Nán ja Kanaanfuɛ mɔ n tran be mɛn’n nun’n be wa bla kun man min wa’n.+ 38 Nán yo sɔ mlɔnmlɔn. Sanngɛ kɔ min si i awlo’n nun, naan to min osufuɛ mun+ naan fa lɔ bla kun blɛ min wa’n.’+ 39 Sanngɛ n seli min min’n kɛ: ‘?Yɛ sɛ bla’n waan ɔ nin min baman’n nin?’+ 40 Ɔ tɛli min su kɛ: ‘Zoova mɔ n su i’n,+ ɔ́ súnmɛn i anzi’n+ kɛ ɔ dun ɔ ɲrun mmua. Ɔ́ yó maan ajalɛ nga á wá tú’n, i bo gúa kpa. Ɔ maan fa min awlo’n nun lɔ bla kun blɛ min wa’n. Maan ɔ yo min si i awlo lɔ bla.+ 41 Sɛ a kɔ min awlo lɔ naan be waan be manman wɔ bla’n, n su seman kɛ w’a yiaman nda nga a tali min’n i nuan. N su seman kɛ w’a yomɛn i nuan su sa.’+

42 “Kɛ n juli gbo’n su lɛ andɛ’n, n seli kɛ: ‘Zoova, wɔ mɔ a ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n, kɛ ɔ ko yo naan m’an wun i wlɛ kɛ a su bo min ɲrun atin’n, maan sa nga ju. 43 Min yɛ n jin gbo’n su yɛ. Talua+ ng’ɔ́ bá nzue salɛ, mɔ ń sé i kɛ: “Yaci, man min ɔ sɛ’n nun nzue kan maan n nɔn,” 44 m’ɔ́ tɛ́ min su kɛ: “Nɔn, kpɛkun ń sá wie mán ɔ ɲɔnngɔnmin mun’n,” nn i yɛ Zoova klo kɛ ɔ yo min min’n i wa’n i liɛ-ɔ.’+

45 “N kannin ndɛ sɔ’n min klun lɔ. Sanngɛ n nin-a wiemɛn i kan bɔbɔ, kpɛkun ń nían-ɔn, Rebeka yɛ ɔ́ bá yɛ. Ɔ jra ɔli nzue salɛ gbo’n su lɔ. Yɛ n seli i kɛ: ‘Yaci, man min nzue maan n nɔn.’+ 46 Kpɛkun ɔ sikeli sɛ m’ɔ o i wati’n i ndɛndɛ naan w’a se kɛ: ‘Nɔn,+ ń mán ɔ ɲɔnngɔnmin’m be nzue’n wie.’ Yɛ n nɔnnin nzue’n niɔn. Kpɛkun ɔ mannin ɲɔnngɔnmin’m be wie. 47 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n usɛli i kɛ: ‘?Wan wa yɛle wɔ?’ Yɛ ɔ tɛli min su kɛ: ‘Ba nga Milka wu mannin Naɔɔ mɔ be flɛ i kɛ Betuɛli’n i wa yɛle min.’ I sɔ’n ti’n, n fali nga n wlɛli i bue’n nun. Kpɛkun n fali be sa kɔmin nga mun n wlɛli i sa.+ 48 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n kotoli klo, n utuli min ɲin ase Zoova ɲrun. Kpɛkun n manmannin Zoova m’ɔ ti min min Abraamun i Ɲanmiɛn’n.+ I yɛ ɔ kleli min atin naan n fa min min’n i niaan’n i wa bla’n n ko mɛn i wa yasua’n niɔn. 49 I sɔ’n ti’n, sɛ amun waan amún klé kɛ amun klo min min’n naan amun nin i be nanti klanman’n, amun kan maan n ti. Sɛ kusu’n amun su yoman sɔ’n, amun kan naan n wun like ng’ɔ fata kɛ n yo’n.”*+

50 Laban nin Betuɛli be tɛli su kɛ: “Sa sɔ’n fin Zoova. I sɔ’n ti’n, e kwlá seman kɛ e tili annzɛ y’a timan. 51 Rebeka yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Fɛ i kɔ naan ɔ yo ɔ min’n i wa’n i bo bla kɛ nga Zoova fa kannin’n sa.” 52 Kɛ Abraamun i sufuɛ’n tili ndɛ sɔ’n cɛ’n, ɔ utuli i ɲin ase Zoova ɲrun. 53 Kpɛkun ɔ fali tralɛ nin ninnge wie mun mannin Rebeka. Sika nin sika ɔkwlɛ yɛ be fa yoli ninnge sɔ mun-ɔn. Asa ekun’n, ɔ mɛnnin i niaan bian nin i manmin be ninnge kpakpa wie mun. 54 I sin’n, ɔ nin sran nga be bɛli i sunmanlɛ’n be dili like, be nɔnnin nzan. Kpɛkun be lali lɛ kɔnguɛ.

Kɛ ɔ jasoli nglɛmun’n, ɔ seli kɛ: “Amun man min atin maan n sa min sin min min’n i wun lɔ.” 55 Sanngɛ Rebeka i niaan bian nin i manmin be seli kɛ: “Maan talua’n di cɛn ba blu kun e wun wa naan w’a wɔ.” 56 Bian’n kusu seli be kɛ: “Nán amun bo min kokowa kun. Afin Zoova maan sa nga ti yɛ n bali’n, ɔ yoli ye. Amun man min atin naan n sa min sin min min’n i wun lɔ.” 57 I sɔ’n ti’n, be seli kɛ: “Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e flɛ talua’n naan e ti i nuan ndɛ.” 58 Ɔ maan be flɛli Rebeka naan b’a usɛ i kɛ: “?A klo kɛ a nin bian nga bé kɔ́?” Ɔ tɛli su kɛ: “Ɛɛn-ɛn, ń kɔ́.”

59 Ɔ maan be mannin be niaan bla Rebeka+ nin bla ng’ɔ niɛn i lika’n,*+ ɔ nin Abraamun i sufuɛ’n nin i sran mun be atin. 60 Be boli muae mannin Rebeka. Be seli i kɛ: “E niaan bla, maan ɔ osu’n trɛ lele. Maan i nunfuɛ’m be ju akpi blu sɔ lele akpiakpi. Yɛ maan ɔ osu’n nunfuɛ’m be fa be kpɔfuɛ’m be klɔ mun.”*+ 61 I sin’n, Rebeka nin bla nga be su i’n, be fuli ɲɔnngɔnmin’m be su naan b’a su bian’n su. Yɛ Abraamun i sufuɛ’n fali Rebeka yɛ ɔ fali atin’n ɔli-ɔ.

62 Izaaki kusu fin Beɛ-Laai-Rɔi+ asa’n su lɔ w’a ba. Afin ɔ tran Negɛbu lɛ.+ 63 Cɛn kun’n, kɛ aliɛ wá sán’n, ɔ ɔli nantinantilɛ blo lɔ naan ɔ́ bú akunndan kan.+ Kɛ ɔ mɛnnin i ɲin su’n, ɔ́ nían-ɔn, ɲɔnngɔnmin mun yɛ bé bá yɛ! 64 Kɛ Rebeka kusu mɛnnin i ɲin su’n, ɔ wunnin Izaaki. Kpɛkun ɔ fin ɲɔnngɔnmin’n su jrali ndɛndɛ. 65 Yɛ ɔ usali Abraamun i sufuɛ’n kɛ: “?Wan yɛle yasua ng’ɔ fin blo lɔ bá e atin kpalɛ lɛ’n?” Abraamun i sufuɛ’n seli i kɛ: “Min min’n niɔn.” Ɔ maan ɔ fɛli i luku’n fa kɛtɛli i ti. 66 Abraamun i sufuɛ’n kannin like kwlaa ng’ɔ yoli’n kleli Izaaki. 67 I sin’n, Izaaki fali Rebeka wluli i nin Sara i tannin sua’n nun lɔ.+ Ɔ fɛ i yoli i yi. Izaaki kloli i kpa.+ Ɔ maan i nin i wie’n w’a yomɛn i ya dan kun, afin i wla fili i wun.+

25 Abraamun jali bla kun ekun. Ɔ suan Ketura. 2 Bla sɔ’n nin i be wuli Zimiran, nin Zokisan, nin Medan, nin Madian,+ nin Isibaki ɔ nin Sua.+

3 Zokisan wuli Saba nin Dedan.

Dedan i mma mun yɛle Asurimun, nin Letusimun, nin Leumimun.

4 Madian i wa yasua mun yɛle Efa, nin Efɛɛ, nin Anɔku, nin Abida, nin Ɛldaa.

Be kwlaa sɔ’m be ti Ketura i osu’n nunfuɛ.

5 Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Abraamun fali like kwlaa ng’ɔ le i’n mannin Izaaki.+ 6 Sanngɛ i wa yasua nga ɔ nin i yi onga’m be wuli be’n be liɛ’n, ɔ cɛli be like. I sin’n, kwlaa naan w’a wu’n, ɔ seli i mma’m be kɛ be jaso i wa Izaaki i wun lɛ,+ naan be to be ti wia afiliɛ lɔ naan be tran mɛn ng’ɔ o Wia Afiliɛ lɔ’n nun. 7 Abraamun dili afuɛ ya kun ableso-nin-nnun (175). 8 Kpɛkun ɔ wuli. Kɛ ɔ́ wú’n, nn w’a yo oke kpa. Ɔ cɛli yɛ ɔ dili ye lele naan w’a wu. Be sieli i kɛ nga be fa sieli i nannan mun’n sa. 9 I wa Izaaki nin Ismaɛli yɛ be ko sieli i-ɔ. Be sieli i Zoaa i wa Efrɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i lika’n nun yɔbuɛ buɛ ng’ɔ o Makpela lɔ’n nun. Lika sɔ’n wo Mamunre i ɲrun lɛ.+ 10 Abraamun toli lika sɔ’n Ɛtifuɛ’m be sa nun. Lɛ yɛ be sieli Abraamun nin i yi Sara-ɔ.+ 11 Kɛ Abraamun wuli’n, Ɲanmiɛn yrɛli i wa Izaaki su titi.+ Izaaki trannin Beɛ-Laai-Rɔi+ i wun koko lɛ.

12 Ismaɛli+ mɔ Sara i sufuɛ Agaa+ m’ɔ ti Eziptifuɛ’n, ɔ wuli i mannin Abraamun’n, i su ndɛ’n yɛ.

13 Ismaɛli i wa yasua mɔ be ti i osu’n nunfuɛ’n, be dunman mun yɛ: Ismaɛli i wa klikli’n yɛle Nebaiɔtu.+ I sin’n, ɔ wuli Kedaa,+ nin Adibeɛli, nin Mibsamun,+ 14 nin Misma, nin Duma, nin Masa, 15 nin Adadi, nin Tema, nin Zetiri, nin Nafisi ɔ nin Kedima. 16 Ismaɛli i mma mun yɛ be o lɛ-ɔ. Be dunman o be nanmue nin be klɔ’m be su sɛsɛsɛ. Be kwlaa be ti akpasua blu-nin-nɲɔn (12) mun be su kpɛn.+ 17 Ismaɛli dili afuɛ ya kun ablasan-nin-nso (137) naan w’a wu. Kɛ ɔ wuli’n, be sieli i kɛ nga be fa sieli i nannan mun’n sa. 18 Be tranwlɛ’n fɛ i Avila+ m’ɔ o Suu’n+ i wun koko lɛ’n lele fa ju Asiri mɛn’n nun lɔ. Suu mantan Ezipti mɛn’n. Be ko trannin be niaan bian’m be ngba be wun lɛ.*+

19 Izaaki m’ɔ ti Abraamun i wa’n i su ndɛ’n yɛ.+

Abraamun wuli Izaaki. 20 Izaaki dili afuɛ ablanan (40) yɛ ɔ jali Rebeka-ɔ. Aramun bian nga be flɛ i kɛ Betuɛli’n,+ m’ɔ fin Padan-Aramun’n i wa yɛle Rebeka. Yɛ Laban m’ɔ ti Aramunfuɛ wie’n, i niaan bla-ɔ. 21 Izaaki i yi’n ti’n, ɔ srɛli Zoova lele. Afin i yi’n i klun ti kpan. Zoova tili i srɛlɛ’n. Kpɛkun i yi Rebeka wunnzɛli. 22 Ba yasua nga be o i ku sɛ’n nun’n, be di utre.+ Ɔ maan ɔ seli kɛ: “?Sɛ ɔ ti sɔ’n, nn ngue ti yɛ ń kó trán nguan nun ekun-ɔn?” I sɔ’n ti’n, ɔ usali Zoova. 23 Yɛ Zoova seli i kɛ: “Nvle nɲɔn be o ɔ ku sɛ’n nun.+ Yɛ sran akpasua nɲɔn mɔ be fin ɔ ku sɛ nun’n, bé kpácikpáci.+ Nvle kun kwlá kunfuɛ’n.+ Yɛ kpɛnngbɛnfuɛ’n sú i sinma’n.”+

24 Kɛ i ba wulɛ juli’n, ɔ wuli ba nda. 25 Ba ng’ɔ dun mmua fiteli’n, ɔ blo sa bioun. Yɛ i wunnɛn wunmuan’n ti ndrɛ ngunmin, ɔ waan w’a wla tralɛ mɔ be fali nnɛn ndrɛ wie yɛ be fa yoli’n sa.+ I sɔ’n ti’n, be tɔnnin i dunman kɛ Ezau.*+ 26 I sin’n, i niaan bian’n fiteli. Kɛ ɔ́ fíte’n, i sa’n le Ezau i ja sin nanndi’n nun.+ Ɔ maan Izaaki tɔnnin ba’n i dunman kɛ Zakɔbu.*+ Kɛ Rebeka wú be’n, nn Izaaki le afuɛ ablesiɛn (60).

27 Ba’m be wa yoli kaklaka. Ezau kacili koniɛn difuɛ dan kpa,+ yɛ ɔ klo blo. Sanngɛ Zakɔbu liɛ’n, be kwlá sacimɛn i wun. Ɔ tran tannin sua bo.+ 28 Izaaki klo Ezau, afin ɔ blɛ i blo nnɛn naan ɔ di. Rebeka liɛ’n, ɔ klo Zakɔbu.+ 29 Cɛn kun’n, Ezau fin fie su bali. Yɛ afɛ’n w’a ti i kpa. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Zakɔbu su tɔn like. 30 Ezau seli Zakɔbu kɛ: “Yaci, man min ɔ aliɛ ng’ɔ blo zoun lɛ’n* wie.* Afin m’an fɛ dan.”* I ti yɛ be tɔnnin i dunman kɛ Edɔmun’n*+ niɔn. 31 Yɛ Zakɔbu seli kɛ: “Dun mmua yo ɔ awuliɛ kpɛnngbɛn’n i atɛ min sa nun ka!”+ 32 Ezau seli ekun kɛ: “Min yɛ n su wa wu yɛ. ?Ń yó awuliɛ kpɛnngbɛn’n sɛ?” 33 Yɛ Zakɔbu seli i kɛ: “Yoo, ta min nda ka!” Ɔ maan Ezau tɛli i nda. Ɔ yoli i awuliɛ kpɛnngbɛn’n i atɛ Zakɔbu sa nun.+ 34 Yɛ Zakɔbu fali kpanwun nin lantii mma ng’ɔ tɔnnin’n mannin Ezau-ɔ. Ezau dili like, ɔ nɔnnin su nzan. Kpɛkun ɔ jaso ɔli. Kɛ Ezau yoli i awuliɛ kpɛnngbɛn’n i finfin kɛ ngalɛ’n sa.

26 Abraamun blɛ su’n, awe kun kpɛnnin.+ Izaaki kusu i blɛ su’n, awe kpɛnnin ekun. I sɔ’n ti’n, Izaaki ko trannin Geraa lɔ, Abimelɛki m’ɔ ti Filistifuɛ’m be famiɛn’n i wun lɔ. 2 Zoova fiteli i ɲrun naan w’a se i kɛ: “Nán kɔ Ezipti lɔ. Tran lika nga ń má klé wɔ’n nun. 3 Tran lika sɔ’n nun kɛ aofuɛ sa.+ Ń jrán ɔ sin titi, yɛ ń yrá ɔ su. Afin ń wá fá lika kwlaa nga ń mán wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ mun.+ Yɛ nda nga n tali ɔ si Abraamun’n, ń yíɛ i nuan.+ N seli i kɛ: 4 ‘Ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpa kɛ nzraama nga be o ɲanmiɛn su lɔ’n be sa.+ Yɛ ń fá lika kwlaa nga ń mán ɔ osu’n nunfuɛ mun.+ Ɔ maan ɔ osu’n i dunman nun ti’n, asiɛ’n sufuɛ’m be kwlakwla bé yó naan bé ɲán ye.’*+ 5 Afin Abraamun sieli i su min nuan bo, ɔ fali atin nga n kleli i’n ɔ nin min mmla’m be su.”+ 6 Ɔ maan Izaaki kali Geraa lɛ.+

7 Kɛ klɔ sɔ’n su yasua’m be usɛli i yi’n i su ndɛ’n, ɔ seli be kɛ: “Min niaan bla-ɔ.”+ Srɛ m’ɔ kun i’n ti’n, w’a kwlá seman kɛ: “Min yi-ɔ.” Afin ɔ seli i wun kɛ: “Rebeka ti’n, klɔ’n su yasua’m be kwla kun min.” Afin ɔ ti klanman dan.+ 8 Kɛ i osu cɛli kan’n, cɛn kun mɔ Filistifuɛ’m be famiɛn Abimelɛki níɛn i fenɛtri nun’n, ɔ wunnin kɛ Izaaki nin i yi Rebeka+ be su tra ndalie.* 9 Abimelɛki flɛli Izaaki ndɛndɛ kpa naan w’a se i kɛ: “Ɔ yi-ɔ! ?Ngue ti yɛ a seli kɛ ɔ niaan bla-ɔ?” Izaaki seli i kɛ: “Srɛ kunnin min. N buli i kɛ i dunman nun ti’n, bé kún min. I ti yɛ n seli sɔ-ɔ.”+ 10 Abimelɛki seli ekun kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli e sɔ-ɔ?+ Min nvle nunfuɛ kun nin ɔ yi’n be kwla la. Kpɛkun i sɔ sa tɛ liɛ’n ká e su ɔ dunman nun ti.”+ 11 Yɛ Abimelɛki seli i nvle nunfuɛ’m be kwlaa kɛ: “Sran ng’ɔ kan bian nga nin i yi’n, saan bé kún i!”

12 Izaaki wa dili fie nvle sɔ’n nun. Afuɛ sɔ’n nun’n, ɔ tili like ng’ɔ luali’n i sɔ kpɛ ya (100), afin Zoova yrɛ i su.+ 13 Ɔ ɲɛnnin i wun dan, yɛ ɔ wa ɲannin ninnge kpanngban kpa ekun. Ɔ maan ɔ yoli aɲanbeunfuɛ dan. 14 Ɔ ɲannin bua nin nannin kpanngban kpa. Yɛ i sufuɛ’m be sɔnnin dan.+ I sɔ’n ti’n, Filistifuɛ’m be ɲin wa bloli i wun.

15 Filistifuɛ’m be fali fa be fa tanninnin gbo nga i si Abraamun i sufuɛ’m be kpɛli be i blɛ su’n, be ngba.+ 16 Yɛ Abimelɛki seli Izaaki kɛ: “Jaso e wun wa, afin w’a yo dan w’a tra e.” 17 Ɔ maan Izaaki jasoli lɛ, ɔ ko boli i nanmue’n Geraa+ lɔ kongo’n nun naan w’a tran lɛ. 18 Gbo nga be kpɛli be i si Abraamun i blɛ su mɔ kɛ ɔ wuli’n Filistifuɛ’m be tanninnin be’n,+ Izaaki wa kpɛli be nun ekun. Dunman nga i si fa tɔnnin gbo sɔ mun’n, i kunngba’n yɛ ɔ fa tɔnnin be-ɔ.+

19 Kɛ Izaaki i sufuɛ’m bé kpɛ́ gbo kongo’n nun’n, be wunnin gbo kun mɔ i nun nzue’n ti klengle kpa’n. 20 Sanngɛ Geraa lɔ nnɛn kankanfuɛ mun nin Izaaki liɛ’m be kannin su ndɛnngan. Be waan: “E liɛ yɛle nzue’n!” Ɔ maan ɔ flɛli gbo’n kɛ Esɛki.* Afin be nin i be kannin ndɛnngan. 21 Be ko kpɛli gbo uflɛ. Sanngɛ be wa kannin su ndɛnngan ekun. I sɔ’n ti’n, ɔ flɛli gbo sɔ’n kɛ Sitina.* 22 I sin’n, ɔ jasoli lɛ ko kpɛli gbo uflɛ. Sanngɛ i liɛ’n, ndɛnngan w’a tɔman su. Ɔ maan ɔ tɔnnin i dunman kɛ Reobɔtu.* Afin ɔ seli kɛ: “Zoova w’a man e lika gbawun kun, yɛ w’a yo maan y’a sɔn kpa mɛn nga nun.”+

23 I sin’n, ɔ fɛ i lɛ ɔli Beɛ-Seba.+ 24 Kɔnguɛ’n, Zoova fiteli i ɲrun. Ɔ seli i kɛ: “N ti ɔ si Abraamun i Ɲanmiɛn.+ Nán srɛ kun ɔ,+ afin n jin ɔ sin. Ń yrá ɔ su. Min sufuɛ Abraamun i dunman nun ti’n, ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpa.”+ 25 Ɔ maan Izaaki kplannin tɛ yiwlɛ kun lika sɔ’n nun lɛ naan w’a bo Zoova i dunman’n.+ Ɔ kplɛnnin i tannin sua’n lɛ.+ Kpɛkun i sufuɛ’m be kpɛli gbo kun.

26 Kɛ i osu cɛli kan’n, Abimelɛki fɛli i Geraa lɛ ko toli i. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, i afɔtuɛ manfuɛ Aizati nin Fikɔlu m’ɔ ti i sonja’m be su kpɛn’n be ɔli wie.+ 27 Izaaki seli be kɛ: “Amun kannin min bo amun lika’n nun, afin amun kloman min sa. ?Yɛ nn, ngue ti yɛ amun ba min wun wa-ɔ?” 28 Be seli i kɛ: “E wunnin i weiin kɛ Zoova jin ɔ sin.+ Ɔ maan e kunndɛ kɛ e ta e wiengu nda. Maan e tra aenguɛ.+ 29 I liɛ’n, a su yoman e tɛ kɛ nga e kusu y’a yoman ɔ tɛ’n sa. Kpa yɛ e yoli wɔ-ɔ. Afin kɛ é kán ɔ bo’n, e yacili ɔ nun a ɔli wɛtɛɛ su. E si kɛ Zoova yra ɔ su.” 30 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ tɔnnin aliɛ dan kpa mannin be. Be dili, yɛ be nɔnnin su nzan. 31 Be jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n, kpɛkun be tali be wiengu nda.+ I sin’n, Izaaki mannin be atin, yɛ ɔ yacili be nun be ɔli wɛtɛɛ su.

32 Cɛn sɔ’n nun’n, Izaaki i sufuɛ’m be wa kannin gbo nga be kpɛli’n,+ i ndɛ kleli i. Be seli i kɛ: “E toli nzue!” 33 Ɔ maan ɔ tɔnnin i dunman kɛ Siba. I sɔ’n ti yɛ andɛ nin andɛ’n, be flɛ klɔ sɔ’n kɛ Beɛ-Seba’n+ niɔn.

34 Kɛ Ezau ɲannin afuɛ ablanan’n (40), ɔ jali Beeri m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i wa Ziditi. Asa ekun’n, ɔ jali Elɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i wa Basimati.+ 35 Bla sɔ’m be ti’n, Izaaki nin Rebeka be wla boli be wun dan.+

27 Izaaki yoli oke yɛ ɔ wunman ase kun. Cɛn kun’n, ɔ flɛli Ezau+ m’ɔ ti i wa kpɛnngbɛn’n. Ɔ seli kɛ: “Min wa!” Yɛ Ezau tɛli i su kɛ: “Wee, Baba!” 2 Izaaki seli kɛ: “M’an yo oke. N siman min wie cɛn. 3 I sɔ’n ti’n, yaci fa ɔ koniɛn ninnge mun, nin ɔ ta’n nin ta mma mun icra’n naan kɔ blo ko kun nnɛn blɛ min.+ 4 Kpɛkun fa tɔn aliɛ nga n klo i kpa’n blɛ min. Kɛ n ko di’n, ń bó muae ń mán wɔ kwlaa naan m’an wu.”

5 Ezau ɔli blo naan ɔ́ kó kún nnɛn bá.+ Sanngɛ kɛ Izaaki kán ndɛ’n klé i wa Ezau’n, Rebeka tili. 6 I sɔ’n ti’n, Rebeka seli i wa Zakɔbu kɛ:+ “Ndɛ nga ɔ si kan kleli ɔ niaan bian Ezau icra’n, n tili. Ɔ seli i kɛ: 7 ‘Ko kunndɛ blo nnɛn naan fa tɔn aliɛ fɛfɛ kpa man min maan n di. I sin’n, ń bó muae ń mán wɔ Zoova ɲrun kwlaa naan m’an wu.’+ 8 Ɔ maan min wa, sie ɔ su kpa. Like nga n su wa se wɔ kɛ a yo’n, nian su yo.+ 9 Yaci, kɔ kan nnɛn’m be o lɔ’n, naan fa boli ba kpakpa nɲɔn fa bla. Ń má fá tɔ́n aliɛ nga ɔ si klo i’n, i fɛfɛ kpa ń mɛ́n i. 10 I sin’n fa ko mɛn i. I liɛ’n, ɔ́ bó muae mán wɔ kwlaa naan w’a wu.”

11 Zakɔbu seli i nin Rebeka kɛ: “Min niaan bian Ezau le ndrɛ vɔɔ.+ Sanngɛ n liɛ’n n timan sɔ. 12 ?Yɛ sɛ min si kan min’n nin?+ Ɔ́ sé kɛ n su fɛ i yiyi min ɲin su. Ɔ maan ɔ su boman muae manman min, sannzan yɛ ɔ́ bó min-ɔn.” 13 Yɛ i nin’n seli i kɛ: “Min wa, maan sannzan’n tɔ min su. Ɔ li yo like nga n se wɔ kɛ a yo’n. Ko fa boli mun blɛ min.”+ 14 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ ko trali boli mun blɛli i nin. Kpɛkun i nin’n fa tɔnnin aliɛ fɛfɛ kpa, kɛ nga i si fa klo i’n sa. 15 I sin’n, Rebeka ko fali Ezau m’ɔ ti i wa kpɛn’n i tralɛ klanman kpafuɛ ng’ɔ o sua lɔ’n, kpɛkun ɔ fa wlali Zakɔbu m’ɔ ti i wa kasiɛn’n.+ 16 Asa ekun’n, ɔ fali boli’m be wun kplo mun kɛtɛli i sa’m be wun, ɔ nin i kɔmin’n wun, lika nga ndrɛ nunman lɛ’n.+ 17 Kpɛkun ɔ fali aliɛ’n nin kpanwun ng’ɔ tɔnnin’n mannin i wa Zakɔbu kɛ ɔ fa wɔ.+

18 Ɔ ko toli i si. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Baba!” Izaaki tɛli i su kɛ: “Wee! ?Min wa, wan-ɔn?” 19 Zakɔbu tɛli i si’n su kɛ: “Ɔ wa kpɛnngbɛn Ezau-ɔ.+ Like nga a seli min kɛ n yo’n, n yoli. Yaci, jaso di min blo nnɛn’n kan naan bo muae man min.”+ 20 Yɛ Izaaki seli i wa’n kɛ: “?Min wa, a yoli sɛ yɛ a ɲannin nnɛn’n i ndɛndɛ sɔ-ɔ?” Ɔ tɛli i su kɛ: “Zoova m’ɔ ti ɔ Ɲanmiɛn’n, ɔ ukali min yɛ n ɲɛnnin i-ɔ.” 21 Yɛ Izaaki seli Zakɔbu kɛ: “Min wa, yaci, wunnge wa. Maan n kan wɔ n nian, sɛ min wa Ezau yɛle wɔ sakpa-o.”+ 22 Zakɔbu wunngeli i si Izaaki i wun lɔ. Kɛ ɔ fɛ i sa’n fuɛli i wun’n, ɔ seli kɛ: “Ɔ nɛn’n fa Zakɔbu liɛ’n. Sanngɛ ɔ sa’n ti kɛ Ezau liɛ’n sa.”+ 23 W’a wunmɛn i wlɛ. Afin i sa’n i wun ndrɛ’n ti vɔɔ kɛ i niaan bian Ezau liɛ’n sa. Ɔ maan ɔ boli muae mɛnnin i.+

24 I sin’n, ɔ usali kɛ: “?Min wa Ezau yɛle wɔ sakpa?” Ɔ tɛli i su kɛ: “Ɛɛn-ɛn, min-ɔn.” 25 Ɔ maan ɔ seli kɛ: “Min wa, fa blo nnɛn’n wie blɛ min maan n di naan n bo muae n man wɔ.” Ɔ fa blɛli i naan w’a di. Yɛ ɔ mɛnnin i duvɛn naan w’a nɔn. 26 I sin’n, i si Izaaki seli i kɛ: “Min wa, yaci, wunnge wa naan fa ɔ nuan bo min fuka’n su.”*+ 27 Zakɔbu wunngeli lɔ naan w’a fɛ i nuan w’a bo i fuka’n su. Izaaki tili i tralɛ’n i nvan’n,+ yɛ ɔ boli muae mɛnnin i. Ɔ seli kɛ:

“Min wa’n i nvan’n ti kɛ fie mɔ Zoova w’a yra su’n, i nvan’n sa. 28 Maan Ɲanmiɛn Kpli man ɔ bɔlɛ ufue+ nin asiɛ nga i su ninnge’m be yo kpa’n,+ nin ninnge kɛ ble nin ɔɔzu mun sa’n ɔ nin duvɛn uflɛuflɛ kpanngban kpa.+ 29 Maan sran’m be su wɔ. Maan nvlenvle’m be koto ɔ bo. Sie ɔ niaan mun. Yɛ maan ɔ niaan’m be koto ɔ bo.+ Sran ng’ɔ bo ɔ sannzan’n, Ɲanmiɛn bó i sannzan. Sran ng’ɔ yrɛ i nuan kɛ Ɲanmiɛn yra ɔ su’n, Ɲanmiɛn yrɛ́ i su.”+

30 Kɛ Izaaki boli muae mannin Zakɔbu, mɔ Zakɔbu jasoli i wun lɛ cɛ’n, yɛ Ezau fin koniɛn bali-ɔ.+ 31 I kusu ko tɔnnin aliɛ fɛfɛ kpa blɛli i si. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Baba, blo nnɛn nga m’an tɔn m’an blɛ wɔ’n, jaso di kan naan bo muae man min.” 32 Yɛ i si Izaaki seli i kɛ: “?Wan-ɔn?” Ɔ tɛli i su kɛ: “N bɔbɔ Ezau-ɔ.+ Ɔ wa kpɛn’n niɔn.” 33 Kɛ Izaaki tili i sɔ’n, ɔ usuli sa tututu. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “?Yɛ nn wan yɛ ɔ ko kunnin blo nnɛn’n blɛli min-ɔn? N dili naan w’a ba. N boli muae n mɛnnin i kusu. Ɔ maan saan muae cɛ yɛ ɔ́ ɲɛ́n i-ɔ.”

34 Kɛ Ezau tili ndɛ nga i si’n kannin’n, i wla m’ɔ boli i wun ti’n, ɔ kpannin kekle kpa. Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Baba, yaci, bo muae man min wie!”+ 35 Sanngɛ ɔ seli i kɛ: “Ɔ niaan’n fali gblɛ fa deli muae ng’ɔ fata kɛ a ɲɛn i’n.” 36 Yɛ Ezau seli kɛ: “?Nɛ́n i ti yɛ be flɛ i kɛ Zakɔbu’n* niɔn? W’a ɲan min kpɛ nɲɔn.+ W’a dun mmua w’a fa min awuliɛ kpɛn’n.+ Siɛn’n, w’a fa muae ng’ɔ fata kɛ n ɲɛn i’n.”+ Ɔ seli ekun kɛ: “?Naan i ti’n, w’a yaciman muae ba kun sa lɛ w’a sieman min?” 37 Sanngɛ Izaaki tɛli Ezau su kɛ: “M’an dun mmua m’an se kɛ ɔ sie wɔ.+ N fɛli i niaan’m be kwlaa n mɛnnin i naan be su i. N fali ninnge kɛ ble nin ɔɔzu mun sa’n, ɔ nin duvɛn uflɛuflɛ n mɛnnin i.+ ?Ɔ maan min wa, ngue yɛ ɔ ka ekun mɔ n kwla fa man wɔ-ɔ?”

38 Ezau seli i si kɛ: “?Baba, naan muae nga a kwla bo’n ti kunngba cɛ? Baba, bo muae man min wie.” Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ezau kpannin, yɛ ɔ sunnin dan kpa.+ 39 Yɛ i si Izaaki seli i kɛ:

“Nian, asiɛ nga á wá trán su’n, i su ninnge’m be su yoman kpa, yɛ bɔlɛ ufue m’ɔ fin nglo’n su guaman lɔ.+ 40 Ɔ tokofi’n yɛ á fá kplí ɔ ti titi-ɔ.+ Yɛ á sú ɔ niaan bian’n.+ Sanngɛ kɛ a ko kpli lele’n, á ɲán ɔ ti i sa nun.”*+

41 Sanngɛ Ezau fɛli i ɲin cili Zakɔbu, muae mɔ i si bo mɛnnin i’n ti.+ Ezau seli i klun lɔ titi kɛ: “Baba su cɛman kun.*+ Kɛ ɔ ko wu’n, ń kún min niaan bian Zakɔbu.” 42 Kɛ Rebeka tili ndɛ nga Ezau kannin’n, ɔ sunmannin sran kɛ ɔ ko flɛ Zakɔbu. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Nian! Ɔ niaan bian Ezau waan ɔ́ tú i klunngbɔ. I waan ɔ́ kún wɔ. 43 I sɔ’n ti’n, min wa, sie ɔ su tie. Jaso naan wanndi kɔ min niaan bian Laban m’ɔ o Aran’n i wun lɔ.+ 44 Trɛn i wun lɔ lele naan Ezau i ya’n gua ase. 45 Ka lɔ lele naan ɔ wun ya ng’ɔ fali’n ɔ wie, naan i wla fi sa nga a yoli i’n su. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ń súnman sran naan ɔ ko fa ɔ bla. Sɛ w’a yoman sɔ’n, ɔ cɛman naan amun nɲɔn’n, amun a fi min sa cɛn kunngba.”

46 I sin’n, Rebeka seli Izaaki titi kɛ: “Ɛti i wa bla’m be ti’n, min ɲin w’a tu nguan’n su.+ Sɛ Zakɔbu ja mɛn nga nun bla kɛ Ɛti i wa bla’m be nun kun sa’n, maan n kpɛ i kpo n wu.”+

28 Izaaki flɛli Zakɔbu. Ɔ boli muae mɛnnin i, kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Nán ja Kanaan bla.+ 2 Sanngɛ kɔ ɔ manmin’n i si Betuɛli i awlo m’ɔ o Padan-Aramun lɔ’n nun. Sɛ a ju lɔ’n, fa Laban m’ɔ ti ɔ manmin i niaan bian’n i wa bla kun+ naan jɛ i. 3 Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n ɔ́ wá yrá ɔ su. Ɔ́ yó maan á wú ba kpanngban yɛ ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kaka kpa. Á wá káci nvle kpanngban.+ 4 Yɛ wafa ng’ɔ yrali Abraamun su’n, ɔ́ yrá ɔ su sɔ wie.+ Ɔ́ yrá wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ’m be su sɔ. Ɔ maan mɛn ng’ɔ fa mannin Abraamun mɔ a tran nun kɛ aofuɛ sa’n, ɔ́ káci ɔ liɛ.”+

5 Izaaki seli Zakɔbu kɛ ɔ wɔ. Ɔ maan Zakɔbu ɔli Padan-Aramun lɔ. Ɔ ɔli Betuɛli m’ɔ ti Aramunfuɛ’n+ i wa Laban lɔ. Laban ti Zakɔbu nin Ezau be manmin Rebeka i niaan bian.+

6 Ezau wunnin kɛ Izaaki boli muae mannin Zakɔbu, kpɛkun ɔ seli i kɛ ɔ wɔ Padan-Aramun ko ja bla kun lɔ. Ɔ wunnin ekun kɛ, kɛ Izaaki bó muae mán Zakɔbu’n, ɔ seli i kɛ: “Nán ja Kanaan bla.”+ 7 Asa ekun’n, ɔ wunnin kɛ Zakɔbu fɛli i si nin i nin be nuan ndɛ’n su naan ɔ ɔli Padan-Aramun.+ 8 Ezau sieli i nzɔliɛ kɛ i si Izaaki kloman Kanaan talua’m be sa.+ 9 I sɔ’n ti’n, ɔ ko toli Abraamun i wa Ismaɛli. Kpɛkun ɔ jali Ismaɛli i wa Maalati fa ukali bla ng’ɔ jali be laa’n be su.+ Nebaiɔtu i niaan bla-ɔ.

10 Zakɔbu fɛli i Beɛ-Seba lɛ ɔ toli i ti Aran.+ 11 Kɛ ɔ juli lika kun’n, i waan ɔ́ lá lɛ kɔnguɛ. Afin kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn wia’n w’a tɔ. Ɔ maan ɔ fali yɔbuɛ nga be o lɛ’n, be nun kun fa suɛnnin i ti naan w’a la lɛ.+ 12 Lafilɛ nun’n, ɔ́ nían-ɔn, asikalie* kun yɛ. Kɛ ɔ fɛ i asiɛ’n su’n, i ti’n to ɲanmiɛn’n. Kpɛkun Ɲanmiɛn i anzi’m be fu su kɔ nglo, yɛ be fu su jra.+ 13 Zoova o asikalie sɔ’n i ti su nglo. Ɔ seli kɛ:

“N ti Zoova. N ti ɔ si Abraamun nin Izaaki be Ɲanmiɛn.+ N su wa fa lika nga a la lɛ’n, n man wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ mun.+ 14 Ɔ osu’n nunfuɛ’m bé wá sɔ́n kpanngban kpa kɛ asiɛ’n su ndutre’n sa.+ Á wá trɛ́ jú wia atɔliɛ nin wia afiliɛ, ɔ nin nglo lɔ nin ngua lɔ lika’m be nun. Wɔ nin ɔ osu’n nunfuɛ’m be ti’n, awlobo kwlaa nga be o asiɛ’n su’n, bé ɲán ye.*+ 15 N jin ɔ sin. Lika kwlaa nga á kɔ́’n, ń sásá wɔ. Ń fá wɔ ń sá ɔ sin mɛn nga nun.+ N su yiman ɔ ase le, ń yía nda nga n tali wɔ’n i nuan.”+

16 I sin’n, Zakɔbu tinngeli naan w’a se kɛ: “Kannzu Zoova o lika nga nun wa yɛ n siman sɔ-ɔ.” 17 Srɛ kunnin i dan ti’n, ɔ seli kɛ: “Lika nga yo sro kpa! Ɲanmiɛn i sua’n+ bɔɔ cɛ yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Ɲanmiɛn su lɔ anuan’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”+ 18 Ɔ maan kɛ Zakɔbu jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n, ɔ takali yɔbuɛ ng’ɔ fa suɛnnin i ti bo’n. Kpɛkun ɔ fali ngo guali su.+ 19 Ɔ tɔnnin lika sɔ’n i dunman kɛ Betɛli.* Sanngɛ laa’n, be flɛ klɔ sɔ’n kɛ Lizi.+

20 I sin’n, Zakɔbu tali nda. Ɔ seli kɛ: “Sɛ Ɲanmiɛn jran min sin titi’n, yɛ sɛ ɔ sasa min lele naan n ju min juwlɛ’n, naan ɔ man min kpanwun nin tralɛ’n, 21 naan n sa min sin min si i awlo lɔ wɛtɛɛ su’n, Zoova klé kɛ ɔ ti min Ɲanmiɛn sakpa. 22 Yɛ yɔbuɛ kusu nga m’an tɛkɛ i yɛ’n, ɔ́ yó Ɲanmiɛn i sua.+ Asa ekun’n, ninnge kwlaa nga a fa man min’n, saan ń fɛ́ i blusu’n ń mán wɔ.”

29 I sin’n, Zakɔbu fɛ i lɛ ɔli Wia Afiliɛ lɔfuɛ’m be mɛn’n nun. 2 Kɛ ɔ juli lika kun nun’n, ɔ fiteli gbo kun su. Bua fa nsan be lala gbo sɔ’n i wun lɛ. Afin titi’n, lɛ yɛ be man be nzue-ɔ. Yɔbuɛ dan kpa kun kata gbo’n su. 3 Kɛ bua kankanfuɛ’m be ko tiantian bua’m be nuan lɛ’n, be kondo yɔbuɛ ng’ɔ kata gbo’n su’n, kpɛkun be man be nzue. I sin’n, be fa yɔbuɛ’n kata gbo’n su ekun.

4 Zakɔbu seli be kɛ: “?Min niaan mun, amun fin nin?” Be seli i kɛ: “E fin Aran.”+ 5 Ɔ seli be kɛ: “?Amun si Naɔɔ+ i anunman ng’ɔ suan Laban’n?”+ Be seli kɛ: “Ɛɛn-ɛn, e si i.” 6 Ɔ seli be ekun kɛ: “?I wun ti kpa?” Be tɛli i su kɛ: “Ɛɛn-ɛn, i wun ti kpa. Nian, i wa bla Rasɛli+ yɛ ɔ su fa bua mun ba yɛ!” 7 Ɔ seli ekun kɛ: “Wia’n te kpan. Nán dɔ nga su yɛ ɔ fata kɛ be tiantian bua’m be nuan-ɔn. Amun man be nzue naan amun fa be wɔ didilɛ.” 8 Be tɛli i su kɛ: “E leman atin e yoman sɔ. Ɔ fata kɛ e tiantian bua’m be kwlaa be nuan ka, yɛ e kondo yɔbuɛ ng’ɔ kata gbo’n su’n. I sin yɛ e kwla man bua’m be nzue-ɔ.”

9 I nuan nin-a tɔman, kpɛkun Rasɛli yɛ ɔ nin i si i bua’m bé bá yɛ. Afin ɔ ti bua kankanfuɛ. 10 Kɛ Zakɔbu wunnin Laban i wa Rasɛli ɔ nin Laban i bua mun’n, ɔ ɔli ndɛndɛ kpa ko kondoli yɔbuɛ ng’ɔ kata gbo’n su’n. Kpɛkun ɔ mɛnnin i manmin i niaan bian Laban i bua’m be nzue. 11 I sin’n, Zakɔbu fɛli i nuan boli Rasɛli i fuka’n su. Kpɛkun ɔ mɛnnin i nɛn’n su ɔ sunnin kpa. 12 Yɛ ɔ seli Rasɛli kɛ ɔ ti i si i osufuɛ,* naan Rebeka i wa yɛle i. Rasɛli wanndi ko kannin ndɛ sɔ’n kleli i baba.

13 Kɛ Laban+ tili i niaan bla’n i wa Zakɔbu i su ndɛ’n cɛ’n, ɔ wanndi ko kpɛli i atin. Ɔ tɔli i nun, yɛ ɔ fɛli i nuan boli i fuka’n su. I sin’n, ɔ fɛ i ɔli i awlo. Zakɔbu kannin ndɛ’n i kwlaa kleli Laban. 14 Laban seli i kɛ: “A ti min osufuɛ* sakpa.” Ɔ maan Zakɔbu dili anglo klonglo kun i wun lɛ.

15 I sin’n, Laban seli Zakɔbu kɛ: “?Á nían kɛ n ti ɔ osufuɛ*+ ti’n, á dí junman mán min ngbɛn? ?Ngue yɛ a klo kɛ n fa tua ɔ kalɛ-ɔ? Kan kle min.”+ 16 Laban le ba bla nɲɔn. Be flɛ kpɛnngbɛn’n kɛ Lea, yɛ kasiɛn’n suan Rasɛli.+ 17 Lea i ɲinma’m be timan nglanman. Sanngɛ Rasɛli ti bla klanman kpa. 18 Zakɔbu kloli Rasɛli dan ti’n, ɔ seli kɛ: “N waan ń dí junman afuɛ nso ń mán wɔ naan a fa Rasɛli m’ɔ ti ɔ wa bla kasiɛn’n man min.”+ 19 Laban seli i kɛ: “Sɛ n fɛ i n man wɔ’n, ɔ ti kpa tra kɛ n fɛ i n man yasua uflɛ. Ka min wun wa.” 20 Rasɛli ti’n, Zakɔbu dili junman afuɛ nso.+ Sanngɛ afuɛ nso sɔ’m be yoli i ɲrun kɛ cɛn ba nɲɔn sa, afin ɔ klo i dan.

21 I sin’n, Zakɔbu seli Laban kɛ: “Fa min yi’n man min naan e nin i e si sua. Afin afuɛ ng’ɔ fata kɛ n di’n, w’a wie.” 22 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Laban yiali sran kwlaa nga be o lika sɔ’n nun’n, kpɛkun ɔ nin be dili cɛn dan kun. 23 Sanngɛ kɔnguɛ’n, ɔ fɛli i wa Lea ɔli Zakɔbu sin naan ɔ nin i be la. 24 Asa ekun’n, Laban fɛli i junman difuɛ bla nga be flɛ i kɛ Zilpa’n mɛnnin i wa Lea naan ɔ di junman mɛn i.+ 25 Kɛ lika’n cɛnnin’n, Zakɔbu nían-o, Lea-ɔ! I sɔ’n ti’n, ɔ seli Laban kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli min sɔ-ɔ? ?Nán Rasɛli ti yɛ n dili junman n mannin wɔ-ɔ? ?Ngue ti yɛ a lakali min-ɔn?”+ 26 Laban seli i kɛ: “E wa’n, be jaman ba kasiɛn’n ka naan b’a ja ba kpɛnngbɛn’n. 27 A nin bla nga be di lemɔcuɛ kun ka naan m’an fa kunfuɛ’n m’an blɛ wɔ. Sanngɛ á wá dí junman mán min afuɛ nso ekun.”+ 28 I sɔ yɛ Zakɔbu yoli-ɔ. Ɔ nin bla’n be dili lemɔcuɛ kun. I sin’n, Laban fɛli i wa bla Rasɛli mɛnnin i naan ɔ jɛ i wie. 29 Asa ekun’n, ɔ fɛli i junman difuɛ bla nga be flɛ i kɛ Bila’n+ mannin Rasɛli naan ɔ di junman mɛn i.+

30 Zakɔbu nin Rasɛli be sili sua, yɛ ɔ kloli Rasɛli trali Lea. Ɔ dili junman mannin Laban afuɛ nso ekun.+ 31 Kɛ Zoova wunnin kɛ Zakɔbu kloman* Lea’n, ɔ yoli maan ɔ wunnzɛli.*+ Sanngɛ Rasɛli liɛ’n, i klun ti kpan.+ 32 Kɛ Lea wunnzɛli’n, ɔ wuli ba yasua kun. Ɔ tɔnnin i dunman kɛ Ribɛnin.*+ Afin i waan: “Zoova wunnin ɲrɛnnɛn ng’ɔ o min su’n.+ Ɔ maan min wun’n wá kló min siɛn’n.” 33 Ɔ wunnzɛli ekun, kpɛkun ɔ wuli ba yasua kun. Ɔ seli kɛ: “Zoova sieli i su min nuan bo afin ɔ wunnin kɛ min wun’n kloman min. I ti yɛ ɔ mannin min ba nga ekun-ɔn.” I sɔ’n ti’n, ɔ tɔnnin i dunman kɛ Simeɔn.*+ 34 Ɔ wa wunnzɛli ekun, kpɛkun ɔ wuli ba yasua kun. Ɔ seli kɛ: “Min wun’n wá fɛ́ i wun mántan min siɛn’n, afin m’an wu ba yasua nsan m’an mɛn i.” I sɔ’n ti’n, ɔ tɔnnin i dunman kɛ Levi.*+ 35 I sin’n, ɔ wa wunnzɛli ekun, kpɛkun ɔ wuli ba yasua kun. Ɔ seli kɛ: “Ń wá mánmán Zoova siɛn’n.” Ɔ maan ɔ tɔnnin i dunman kɛ Zida.*+ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, w’a wuman ba kun.

30 Kɛ Rasɛli wunnin kɛ w’a wuman ba w’a manman Zakɔbu’n, i ɲin bloli i niaan bla’n i wun. Ɔ maan ɔ seli Zakɔbu kɛ: “Man min ba. Sɛ w’a yoman sɔ’n ń wú.” 2 Zakɔbu fali Rasɛli i wun ya dan kpa. Yɛ ɔ seli kɛ: “?Ɲanmiɛn yɛle min? I ti yɛ a kwlá wuman ba-ɔ.” 3 Yɛ Rasɛli seli kɛ: “Min sufuɛ bla Bila+ yɛ ɔ o lɛ-ɔ. A nin i be la naan ɔ wu ba man min.* I liɛ’n, i dunman nun ti’n, ń ɲán ba wie.” 4 Ɔ fɛli i sufuɛ Bila mannin Zakɔbu naan ɔ fa yo i bo bla. Kpɛkun Zakɔbu nin Bila be sili sua.+ 5 I sin’n, Bila wunnzɛli. Kpɛkun ɔ wuli ba yasua kun mannin Zakɔbu. 6 Yɛ Rasɛli seli kɛ: “Ɲanmiɛn yoli min jɔlɛ difuɛ. Asa ekun’n, ɔ tili min nɛn’n. Ɔ maan w’a man min ba yasua kun.” I sɔ’n ti’n, ɔ flɛli i kɛ Dan.*+ 7 Rasɛli i sufuɛ Bila wunnzɛli ekun. Kpɛkun ɔ wuli ba yasua kun ekun mannin Zakɔbu. 8 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Rasɛli seli kɛ: “E nin min niaan bla’n e tuli ngondin lele, min yɛ n kwlali-ɔ.” I sɔ’n ti’n, ɔ tɔnnin i dunman kɛ Nɛftali.*+

9 Kɛ Lea wunnin kɛ ɔ wuman ba kun’n, ɔ fɛli i sufuɛ Zilpa mannin Zakɔbu naan ɔ fɛ i yo i bo bla.+ 10 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Lea i sufuɛ Zilpa wuli ba yasua kun mannin Zakɔbu. 11 Yɛ Lea seli kɛ: “Muae w’a ba-o!” Ɔ maan ɔ tɔnnin i dunman kɛ Gadi.*+ 12 I sin’n, Lea i sufuɛ Zilpa wuli ba yasua kun ekun mannin Zakɔbu. 13 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Lea seli kɛ: “Aklunjɔɛ w’a ba. Afin talua’m bé wá sé kɛ n di aklunjɔɛ.”+ Ɔ maan ɔ tɔnnin i dunman kɛ Azɛɛ.*+

14 Ble kpɛlɛ blɛ’n nun’n, kɛ Ribɛnin+ ɔli blo’n, ɔ wunnin mandragɔɔ. Yɛ ɔ ti blɛli i manmin Lea-ɔ. Kpɛkun Rasɛli seli Lea kɛ: “Yaci, man min ɔ wa’n i mandragɔɔ’n wie.” 15 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Lea seli i kɛ: “?Min wun mɔ a fali’n, ɔ juman wɔ?+ ?Yɛ min wa’n i mandragɔɔ’n yɛ á fɛ́ i ekun-ɔn?” Rasɛli tɛli i su kɛ: “Yoo, sɛ a man min ɔ wa’n i mandragɔɔ’n wie’n, ɔ́ lá ɔ sin andɛ kɔnguɛ’n.”

16 Nnɔsua nun’n, kɛ Zakɔbu fín fie su bá’n, Lea ko kpɛli i atin. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “A nin min yɛ bé lá andɛ-ɔ. Afin n fali min wa’n i mandragɔɔ’n n toli wɔ Rasɛli sa nun.” Ɔ maan Zakɔbu nin i be lali kɔnguɛ sɔ’n nun. 17 Ɲanmiɛn tɛli Lea i srɛlɛ’n su. Ɔ maan ɔ wunnzɛli, naan w’a wu i wa yasua nnun su’n w’a man Zakɔbu. 18 Yɛ Lea seli kɛ: “Ɲanmiɛn w’a tua min kalɛ. Afin n fali min sufuɛ’n n fa mannin min wun’n.” I sɔ’n ti’n, ɔ tɔnnin i dunman kɛ Isakaa.*+ 19 I sin’n Lea wa wunnzɛli ekun. Kpɛkun ɔ wuli i wa yasua nsiɛn su’n mannin Zakɔbu.+ 20 Yɛ Lea seli kɛ: “Ɲanmiɛn w’a cɛ min bɔbɔ nga min like klanman kun. Min wun wá nían min ɲrun nun siɛn’n.+ Afin m’an wu ba yasua nsiɛn m’an mɛn i.”+ I sɔ’n ti’n, ɔ tɔnnin ba’n i dunman kɛ Zabilɔn.*+ 21 I sin’n, ɔ wuli ba bla kun naan w’a tɔn i dunman kɛ Dina.+

22 Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Ɲanmiɛn buli Rasɛli i akunndan. Ɔ tili i srɛlɛ’n. Ɔ maan ɔ wunnzɛli.*+ 23 Kɛ Rasɛli wunnzɛli’n, ɔ wuli ba yasua kun. Yɛ ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn w’a titi min ɲrun ɲannzuɛn’n!”+ 24 Ɔ maan ɔ tɔnnin i dunman kɛ Zozɛfu.*+ Afin ɔ seli kɛ: “Zoova w’a uka min wa yasua’m be su.”

25 Kɛ Rasɛli wuli Zozɛfu cɛ’n, Zakɔbu seli Laban kɛ: “Man min atin maan n wɔ min mɛn’n nun kan n tran lɔ’n.+ 26 Fa min yi mɔ be ti yɛ n dili junman n mannin wɔ’n, ɔ nin min mma mun man min naan n wɔ. Afin a si kpa kɛ n tuli min klun n suli wɔ.”+ 27 Yɛ Laban seli i kɛ: “Yaci, ka min wun wa. Afin kɛ n yili wunnzue’n, n wunnin* kɛ ɔ dunman nun ti’n Zoova yra min su.” 28 Ɔ seli ekun kɛ: “Kalɛ nga ɔ waan n tannin wɔ’n, bo kle min. Ń fá mán wɔ.”+ 29 Yɛ Zakɔbu seli i kɛ: “A si kɛ n tuli min klun n suli wɔ. Yɛ a si kɛ min dunman nun ti’n, a ɲannin nnɛn kpanngban.+ 30 Kɛ ń bá’n, ɔ nnɛn’m be ti kaan sa. Sanngɛ kɛ ɔ fin cɛn mɔ n juli wa’n, Zoova yrali ɔ su. Ɔ nnɛn’m b’a sɔn kpanngban kpa. ?Cɛn onin yɛ ń yó like ń fá mán min awlobo liɛ’n niɔn?”+

31 Yɛ Laban seli i kɛ: “?Ngue yɛ n man wɔ-ɔ?” Zakɔbu seli kɛ: “A su manman min like fi. Sɛ a yo like kunngba cɛ’n, ń fá ɔ nnɛn mun ń kɔ́ didilɛ yɛ ń nían be lika ekun.+ 32 Andɛ’n, ń má níannían ɔ nnɛn’m be kwlaa be nun. Bua bla nin bua yasua nga be wunnɛn’n tata nun’n nin nga be ti ble’n, ɔ nin boli bla nga be wunnɛn’n tata nun’n nin nga be ti ble’n, kpa be kwlaa sie i bue kun. Kɛ ɔ fin andɛ’n, nnɛn sɔ mun yɛ bé yó min akatua’n niɔn.+ 33 Cɛn nga á wá nían min akatua’n, á wún i wlɛ kɛ n ti nanwlɛfuɛ. Sɛ a wun kɛ min boli bla’m be nun kun i wunnɛn’n tataman nun annzɛ ɔ timan ble’n, annzɛ kusu a wun kɛ min bua yasua’m be nun kun i wunnɛn’n tataman nun annzɛ ɔ timan ble’n, nn n wuali.”

34 Yɛ Laban seli kɛ: “Ɔ ti kpa! Maan e yo i kɛ nga a kannin’n sa.”+ 35 Cɛn sɔ’n nun’n, ɔ fali boli bla nin boli kpakpuɛ nga be wunnɛn’n tata nun’n nin nga be ti ble’n, ɔ nin bua yasua nga be wunnɛn’n i lika wie ti ufue’n nin nga be ti ble’n, ɔ fa mɛnnin i mma mun naan be nian be lika. 36 I sin’n, ɔ fɛli i nnɛn mun ɔli mmua kpa. Ɔ nin Zakɔbu be afiɛn’n ti cɛn ba nsan nantilɛ atin. Zakɔbu niannin Laban i bua nga be kali lɛ’n be lika.

37 Zakɔbu kpɛli sitirasi nin amandie nin platanin be sama nga be ti mɔnnɛn’n. Ɔ klɛklɛli waka sama’m be wun. Yɛ ɔ yili be wun bui wie mun, kpɛkun waka’n i fuai lika’n fiteli su. 38 I sin’n, ɔ fali waka sama ng’ɔ yili be wun bui wie mun’n, ɔ sieli i nnɛn’m be ɲrun, be nzue nɔnwlɛ’m be nun. I liɛ’n, sɛ nnɛn’m be ba nzue nɔnlɛ naan be ju waka sama’m be ɲrun lɛ’n, bé fú be wun lɛ.

39 Kɛ bua’m be ju waka sama’m be ɲrun lɛ’n, be fu be wun lɛ. Yɛ ba nga be wu be’n, be wunnɛn’n tata nun. 40 Zakɔbu fali bua yasua mun sieli i bue kun. Yɛ ɔ fali nnɛn mun sieli i Laban i nnɛn nga be tata nun’n ɔ nin nga be ti ble’n, be ɲrun ndɛnman su lɛ. I sin’n, ɔ fɛli i nnɛn liɛ mun sieli i ngunmin. W’a fa sannganman Laban liɛ’m be nun. 41 Kɛ nnɛn nga be ti kpinndinkpinndin’n be kunndɛ kɛ bé fú be wun’n, Zakɔbu fa waka mun sie i nzue nɔnwlɛ’n be nun, nnɛn’m be ɲin bo lɛ. I liɛ’n, nnɛn’m bé fú be wun waka’m be wun lɛ. 42 Sanngɛ nnɛn nga be ti fakafaka’n, be liɛ’n ɔ faman waka mun sieman be ɲrun lɛ. Ɔ maan nnɛn nga be ti fakafaka’n be ngba be yoli Laban liɛ. Sanngɛ Zakɔbu liɛ’m be ti kpinndinkpinndin.+

43 Zakɔbu ɲɛnnin i wun kpa. Ɔ ɲannin nnɛn kpanngban kpa. Asa ekun’n, ɔ ɲannin junman difuɛ yasua nin bla mun, ɔ nin ɲɔnngɔnmin nin aflunmun mun.+

31 I sin’n, Zakɔbu tili ndɛ nga Laban i mma’m be kan’n. Be se kɛ: “Zakɔbu fali e si i ninnge kwlaa. E si i ninnge mun yɛ w’a fa ɲɛn i wun-ɔn.”+ 2 Kɛ Zakɔbu nian Laban i ɲrun’n, ɔ wun kɛ ɔ nin i be yoman kɛ laa’n sa kun.+ 3 Ɔ maan Zoova seli Zakɔbu kɛ: “Sa ɔ sin ɔ nannan’m be mɛn’n nun, kan ɔ osufuɛ’m be o lɔ’n.+ Ń jrán ɔ sin titi.” 4 I sin’n, Zakɔbu flɛli Rasɛli nin Lea kɛ be bla kan i nnɛn’m be o lɔ’n. 5 Kpɛkun ɔ seli be kɛ:

“N sieli i nzɔliɛ kɛ amun si nin min yoman kɛ laa’n sa kun.+ Sanngɛ min si i Ɲanmiɛn’n o min sin.+ 6 Amun bɔbɔ amun si kɛ n tuli min klun n dili junman mannin amun si.+ 7 Amun si dili min lufle. Ɔ kacili min akatua’n kpɛ blu. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Ɲanmiɛn w’a kplinman su kɛ ɔ yo min abɔlɛ. 8 Afin kɛ ɔ se kɛ: ‘Nnɛn nga be wunnɛn’n tata nun’n yɛ ń fá túa ɔ kalɛ’n,’ kpɛkun ba nga nnɛn’m be wu be’n be kwlaa be wunnɛn’n tata nun. Sanngɛ sɛ ɔ kaci i nuan se kɛ: ‘Nnɛn nga be wunnɛn’n klɛklɛ nun’n yɛ ń fá túa ɔ kalɛ’n,’ kpɛkun ba nga nnɛn’m be wu be’n, be kwlaa be wunnɛn’n klɛklɛ nun.+ 9 Ɔ maan Ɲanmiɛn deli amun si i nnɛn mun titi fa mannin min. 10 Nnɛn’m be wun fulɛ blɛ nun’n, cɛn kun’n, n cɛnnin laliɛ. N wunnin kɛ boli kpakpuɛ nga be su fu boli bla mun’n, wie’m be wunnɛn’n klɛklɛ nun yɛ wie’m be wunnɛn’n tata nun.+ 11 Kpɛkun laliɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn Kpli i anzi’n seli min kɛ: ‘Zakɔbu!’ Yɛ n tɛli su kɛ: ‘Wee, min yɛ n wo yɛ.’ 12 Ɔ seli ekun kɛ: ‘Man ɔ ɲin su naan nian. Boli kpakpuɛ nga be su fu boli bla mun’n, be nun wie’m be wunnɛn’n klɛklɛ nun, yɛ wie’m be wunnɛn’n tata nun. Afin n wunnin like kwlaa nga Laban su yo wɔ’n.+ 13 Min yɛ n ti Ɲanmiɛn Kpli’n niɔn. Min yɛ n fiteli ɔ ɲrun Betɛli+ lɔ mɔ a takali yɔbuɛ kun, a guali su ngo kpɛkun a tali min nda’n niɔn.+ Siɛn’n, jaso mɛn nga nun wa naan sa ɔ sin mɛn nga be wuli ɔ lɔ’n nun.’”+

14 Yɛ Rasɛli nin Lea be tɛli i su kɛ: “?Kɛ e o yɛ’n, e te le aja like e si i awlo’n nun? 15 ?E timan kɛ aofuɛ sa i ɲrun? ?Afin kɛ ɔ yoli e atɛ’n, ɔ diman e ti sika’n?+ 16 Ninnge kwlaa nga Ɲanmiɛn deli be e si sa nun’n, ɔ ti e bɔbɔ nin e mma mun e liɛ.+ I sɔ’n ti’n, like kwlaa nga Ɲanmiɛn seli wɔ kɛ a yo’n, yo.”+ 

17 I sin’n, Zakɔbu fɛli i yi nin i mma mun fuli ɲɔnngɔnmin’m be su.+ 18 Ɔ fɛli i nnɛn’m be kwlaa ɔ nin ninnge kpakpa ng’ɔ ɲannin be’n.+ Nnɛn ng’ɔ ɲannin be Padan-Aramun lɔ’n, ɔ suali be kwlaa naan ɔ́ kɔ́ i si Izaaki sin Kanaan mɛn’n nun lɔ.+

19 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Laban w’a wɔ i bua’m be ndrɛ’n i kpɛkpɛlɛ. Kpɛkun Rasɛli wuɛli i si+ Laban i amuin ba mun.*+ 20 Kɛ Zakɔbu wánndi kɔ́’n, w’a kan kleman Laban m’ɔ ti Aramunfuɛ’n. Ɔ fiɛli i wun. 21 Ɔ fɛli i ninnge kwlaa, kpɛkun ɔ kpɛli Nzue’n*+ yɛ ɔ ɔli-ɔ. Ɔ toli i ti Galaadi+ asa’n su lɔ okaoka lika’m be nun. 22 I le nsan su’n, be kan kleli Laban kɛ Zakɔbu w’a wanndi. 23 I sɔ’n ti’n, Laban fɛli i niaan* mun. Kpɛkun ɔ suli Zakɔbu su lele cɛn ba nso, naan w’a ko to i Galaadi asa’n su lɔ okaoka lika’m be nun. 24 Sanngɛ kɔnguɛ’n,+ Ɲanmiɛn fiteli Laban m’ɔ ti Aramunfuɛ’n+ i ɲrun laliɛ nun. Ɔ seli i kɛ: “Sɛ ndɛ kpa annzɛ ndɛ tɛ yɛ a su wa kan kle Zakɔbu’n, nian ɔ wun kpa.”*+

25 Zakɔbu kplɛnnin i tannin sua’n oka’n su lɔ. Laban kusu nin i niaan’m be kplannin be liɛ’n Galaadi asa’n su lɔ okaoka lika’m be nun. Kpɛkun Laban ko toli Zakɔbu lɔ. 26 Yɛ ɔ seli Zakɔbu kɛ: “?Ngue ti yɛ a yoli sɔ-ɔ? ?Ngue ti yɛ a kpɛli min gblɛ-ɔ? ?Ngue ti yɛ a sua min mma mun kɔ kɛ a fin alɛ kunlɛ naan w’a ko tra be sa-ɔ? 27 ?Ngue ti yɛ a lakali min mɔ a fiali min wun ɔli-ɔ? ?Ngue ti yɛ w’a kaleman min-ɔn? Sɛ ɔ ti kɛ a kaleli min’n, nn ń mán ɔ atin klanman. Kpɛkun é tó jue yɛ é bó klɛn nin jru é fá dí cɛn. 28 W’a manman min blɛ bɔɔ kaan sa naan m’an kale* min anunman* nin min wa bla mun. Nanwlɛ, a dili sinnzin. 29 Sɛ min waan ń yó ɔ tɛ’n, nn n yoli. Sanngɛ anunman kɔnguɛ’n, ɔ si i Ɲanmiɛn’n kannin ndɛ kleli min. Ɔ seli kɛ: ‘Sɛ ndɛ kpa annzɛ ndɛ tɛ yɛ a su wa kan kle Zakɔbu’n, nian ɔ wun kpa.’+ 30 Ɔ wla lo ɔ si i awlofuɛ mun ti yɛ a wanndili-ɔ. ?Sanngɛ ngue ti yɛ a wuali min amuin ba mun-ɔn?”+

31 Zakɔbu tɛli Laban su kɛ: “Srɛ kunnin min ti-ɔ. Afin n seli min wun kɛ á wá dé ɔ wa bla mun min sa nun wue kekle su. 32 Sran nga be wun ɔ amuin ba mun i sa nun’n, maan be kun i. Niannian trɔ’m be nun e niaan’m be kwlaa be ɲrun lɛ naan fa like ng’ɔ ti ɔ liɛ’n.” Sanngɛ Zakɔbu siman kɛ Rasɛli yɛ ɔ wuali be-ɔ. 33 Laban wluli Zakɔbu i tannin sua’n nun lɔ. I sin’n, ɔ wluli Lea liɛ’n nun. Ɔ wluli junman difuɛ bla nɲɔn’m+ be tannin sua’n nun wie. Sanngɛ w’a wunman be. Kɛ ɔ fin Lea i tannin sua’n nun fiteli’n, ɔ wluli Rasɛli liɛ’n nun lɔ wie. 34 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Rasɛli w’a fa amuin ba mun* w’a fiɛ i bla’m be gbogbo nga be fa sie i ɲɔnngɔnmin’m be su’n i nun, kpɛkun ɔ trannin be su. Ɔ maan Laban nianniannin sua’n i longo kwlaa nun, sanngɛ w’a wunman be. 35 Kpɛkun Rasɛli seli i si kɛ: “Min min, nán fa min wun ya, n kwlá jasoman ɔ ɲrun. Afin sa ng’ɔ ju bla kwlaa su’n, i wie w’a ɲan min.”+ Ɔ maan Laban kunndɛli i amuin ba mun* lele sanngɛ w’a wunman be.+

36 I sɔ’n ti’n, Zakɔbu fali ya naan w’a ijɔ Laban. Ɔ seli Laban kɛ: “?N yoli wɔ sɛ? ?Sa tɛ benin yɛ n yoli mɔ i ti yɛ a wanndi fuan min-ɔn? 37 ?Kɛ a nianniannin min ninnge’m be kwlaa be nun lele’n, ngue yɛ a wunnin i m’ɔ ti ɔ liɛ-ɔ? Fa be guɛ i min osufuɛ mun nin ɔ niaan mun be ɲrun wa, naan be di e sran nɲɔn’n e jɔlɛ. 38 Afuɛ ablaɔn (20) nga n dili ɔ wun lɔ’n, ɔ bua nin ɔ boli wie fi w’a kpɔman ba le.+ Asa kusu’n, m’an diman ɔ bua’m be nun kun sa le. 39 W’a wunman kɛ blo nnɛn kunnin ɔ nnɛn’m be nun kun naan n fa blɛli wɔ.+ Sɛ nnɛn kun tu nun’n, n sie i osu. Sɛ be wua ɔ nnɛn kun wia nun annzɛ kɔnguɛ’n, a jran min wun kɛ n yi n sie i osu. 40 Wia’n boli min lele. Kɔnguɛ kusu’n, ayrɛ’n kunnin min lele. Lafilɛ bɔbɔ sa’n, m’an kwlá lafiman.+ 41 N trannin ɔ sa nun afuɛ ablaɔn (20). Ɔ wa bla nɲɔn’m be ti’n, n dili junman mannin wɔ afuɛ blu-nin-nnan (14). N niannin ɔ nnɛn’m be su afuɛ nsiɛn. Ɔ nin i sɔ ngba’n, a kacili min akatua’n kpɛ blu.+ 42 Sɛ min si i Ɲanmiɛn’n,+ yɛle kɛ Abraamun i Ɲanmiɛn mɔ Izaaki i ɲin yi i dan’n+ ɔ nunman min sin’n, nn á fúan min sa ngbɛn, a su manman min like fi. Sanngɛ Ɲanmiɛn wunnin ɲrɛnnɛn ng’ɔ o min su’n, ɔ nin junman kekle nga n dili’n. I sɔ’n ti yɛ ɔ ijɔli wɔ anunman kɔnguɛ’n niɔn.”+

43 Yɛ Laban tɛli Zakɔbu su kɛ: “I bla-o, i ba-o, i nnɛn-o, be kwlaa be ti min liɛ. Ninnge kwlaa nga ɔ ɲin ta be yɛ’n, be ti e nin min mma mun e liɛ. ?Ngue yɛ ń kó yó min mma mun annzɛ ba nga be wuli be’n mun-ɔn? 44 Ɔ maan bla maan e nin wɔ e tra aenguɛ naan ɔ yo e sran nɲɔn’n e lalofuɛ.” 45 Zakɔbu fali yɔbuɛ kun naan w’a taka.+ 46 Ɔ seli i osufuɛ’m be kɛ: “Amun isa yɔbuɛ bla!” Be isali yɔbuɛ be tiɛntiɛnnin i nuan. I sin’n, be dili like yɔbuɛ kwle sɔ’n su. 47 Laban tɔnnin lika sɔ’n i dunman kɛ Zegaa-Saadita.* Zakɔbu liɛ’n, ɔ flɛli i Galeɛdi.*

48 Laban seli kɛ: “Yɔbuɛ kwle nga ti e sran nɲɔn’n e lalofuɛ andɛ.” I ti yɛ be tɔnnin i dunman kɛ Galeɛdi+ 49 nin Sasafuɛ Tranwlɛ’n niɔn. Afin ɔ seli kɛ: “Kɛ e ɲinma su taman e wiengu kun’n, maan Zoova i ɲin ta e. 50 Sɛ a yo min wa bla’m be tɛtɛ’n, kusu sɛ a ja bla uflɛ uka min mma’m be su’n, kannzɛ klɔ sran fi i ɲin taman e’n, sanngɛ nán ɔ wla fi su kɛ Ɲanmiɛn ti e sran nɲɔn’n e lalofuɛ.” 51 Laban seli Zakɔbu ekun kɛ: “Yɔbuɛ kwle’n yɛ ɔ o yɛ. Yɔbuɛ kusu nga n tɛkɛli i e sran nɲɔn’n e afiɛn’n yɛ. 52 Yɔbuɛ kwle nga ti lalofuɛ. Yɛ yɔbuɛ nga n takali’n, ɔ ti lalofuɛ wie.+ N su tu traman yɔbuɛ kwle nga n ko yoman ɔ tɛ. Yɛ ɔ kusu a su tu traman yɔbuɛ kwle nga nin yɔbuɛ nga n takali’n ko yoman min tɛ. 53 Maan Abraamun i Ɲanmiɛn’n,+ Naɔɔ i Ɲanmiɛn’n, be si i Ɲanmiɛn’n, ɔ di e nɲɔn’n e jɔlɛ.” Kpɛkun Zakɔbu fali Ɲanmiɛn nga i si Izaaki i ɲin yi i dan’n,+ i dunman’n tali nda.

54 I sin’n, Zakɔbu yili tɛ oka’n su lɔ kpɛkun ɔ yiɛli i osufuɛ mun kɛ be bla be wa di kpanwun. Kɛ be dili’n, be lali oka’n su lɛ kɔnguɛ. 55 Kɛ aliɛ cɛnnin’n, Laban jasoli nglɛmun ndɛ kpa’n, ɔ kaleli* i anunman mun*+ nin i wa bla mun. Kpɛkun ɔ boli muae mannin be.+ Yɛ ɔ sɛli i sin i awlo-ɔ.+

32 Zakɔbu fali atin’n, kpɛkun Ɲanmiɛn i anzi’m be ko toli i. 2 Kɛ Zakɔbu wunnin be cɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn i nanmue’n yɛ!” Ɔ maan ɔ flɛli lika sɔ’n kɛ Maanaimun.*

3 I sin’n, Zakɔbu sunmannin sran naan be dun i ɲrun mmua. I waan be wɔ Edɔmun+ mɛn’n nun lɔ naan be ko to i niaan bian Ezau m’ɔ o Seii’n.+ 4 Ɔ seli be kɛ: “Amun se min min Ezau kɛ: ‘Ndɛ nga ɔ sufuɛ Zakɔbu kan’n yɛ: “N trannin Laban i sa nun n cɛli kpa.+ 5 N ɲannin nannin tola nin aflunmun nin bua, ɔ nin junman difuɛ yasua nin bla kpanngban kpa.+ Yɛ m’an sunman sran kɛ be bo su kle min min’n naan ɔ si min aunnvɔɛ.”’”

6 Kɛ sran nga Zakɔbu sunmannin be’n be sali be sin’n, be seli i kɛ: “E wunnin ɔ niaan bian Ezau. I bɔbɔ su ba ɔ atin kpalɛ. Ɔ nin yasua sran ya nnan (400) yɛ be ba-ɔ.”+ 7 Ɔ maan srɛ kunnin Zakɔbu dan kpa, yɛ i akunndan’n sanngannin.+ I sɔ’n ti’n, ɔ bubuli i sran mun nin i bua mun nin i nannin mun ɔ nin i ɲɔnngɔnmin mun be nun akpasua nɲɔn. 8 Ɔ seli kɛ: “Sɛ Ezau fa alɛ wla akpasua kun sin’n, akpasua kun ng’ɔ ka’n kwla wanndi.”

9 I sin’n, Zakɔbu seli kɛ: “Zoova, wɔ mɔ a ti min nannan Abraamun nin min si Izaaki be Ɲanmiɛn’n, a seli min kɛ: ‘Sa ɔ sin ɔ mɛn’n nun, kan ɔ osufuɛ’m be o lɔ’n. Ń nían ɔ lika kpa.’+ 10 Klolɛ dan nga a klo ɔ sufuɛ’n, ɔ nin nantilɛ klanman nga a nin min nanti’n, ɔ nin min fataman.+ Kɛ ń kpɛ́ Zurdɛn nga’n, min kpɔnman’n i ngunmin yɛ ɔ o min sa nun-ɔn. Sanngɛ siɛn’n, m’an kaci akpasua nɲɔn.+ 11 Ń srɛ́ ɔ kpa kɛ a de min+ min niaan bian Ezau i sa nun, afin n sro i. Ɔ kwla fa alɛ wla e nin bla mun nin be mma mun e sin.+ 12 A seli min kɛ: ‘Ń wá nían ɔ lika kpa, yɛ ń yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n kpa kɛ jenvie nuan aunɲan’n sa. Be su kwlá kaman be.’”+

13 Ɔ lali lɛ kɔnguɛ. I sin’n, ɔ fɛli i sa nun ninnge wie mun naan ɔ́ fá cɛ́ i niaan bian Ezau:+ 14 Ɔ fali boli bla ya nɲɔn (200), nin boli kpakpuɛ ablaɔn (20), nin bua bla ya nɲɔn (200), nin bua ɲin ablaɔn (20), 15 nin ɲɔnngɔnmin ablasan (30) mɔ be mma’m be te nɔn wunflɛn’n, nin nannin bla ablanan (40), nin nannin tola blu, nin aflunmun bla ablaɔn (20), ɔ nin aflunmun yasua blu mɔ b’a tin kpa’n.+

16 Ɔ fali nnɛn wafawafa sɔ mun kunngunngun wlɛli i sufuɛ’m be sa nun. Yɛ ɔ seli be kɛ: “Amun dun min ɲrun mmua naan amun kpɛ nzue’n. Kɛ amún fá nnɛn mun sú amun wiengu su’n, maan amun afiɛn ti nun.” 17 Ɔ seli i sufuɛ klikli’n kɛ: “Sɛ a nin min niaan bian Ezau be yia naan ɔ usa ɔ kɛ: ‘?Ɔ min’n yɛle wan? ?A su kɔ nin? ?Yɛ wan liɛ yɛle nnɛn nga be o ɔ ɲrun lɛ’n?’ 18 tɛ su kɛ: ‘Be ti ɔ sufuɛ Zakɔbu i liɛ. I waan be fa cɛ min min Ezau.+ I bɔbɔ o siɛn, ɔ ba.’” 19 Ɔ seli i sufuɛ nɲɔn su’n nin nsan su’n, ɔ nin be kwlaa nga be su nnɛn’m be su’n be kɛ: “Kɛ amun nin Ezau be yia’n, ndɛ ng’ɔ fata kɛ amun kan kle i’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. 20 Amun se ekun kɛ: ‘Ɔ sufuɛ Zakɔbu o siɛn.’” Afin ɔ seli i wun kɛ: ‘Sɛ n dun mmua n cɛ i like n fa luɛluɛ i’n,+ kɛ ń má wún i’n, atrɛkpa’n, ɔ́ sɔ́ min nun klanman.’ 21 Ɔ maan be fali ninnge mun kpɛli nzue’n. Sanngɛ i liɛ’n, ɔ lali nanmue’n nun lɛ kɔnguɛ.

22 Kɔnguɛ sɔ’n nun’n, ɔ jasoli. Kpɛkun ɔ fɛli i yi nɲɔn mun,+ nin i sufuɛ bla nɲɔn mun+ ɔ nin i wa yasua kanngan blu-nin-kun (11) mun naan w’a fa be w’a kpɛ Zabɔku+ nzue ba’n, nzue’n i akpɛliɛ’n nun lɛ. 23 Ɔ maan ɔ fali be kpɛli nzue ba’n. Ɔ fɛli i bo ninnge kwlaa kpɛli nzue ba’n wie.

24 Zakɔbu wa kɛli i ngunmin. Kpɛkun sran kun nin i be wa srali su, be tuli lele aliɛ njɛnniɛn su.+ 25 Kɛ bian’n wunnin kɛ ɔ kwlaman Zakɔbu’n, ɔ kɛnnin i bo lenge’n. Ɔ maan kɛ ɔ nin i bé tú’n, Zakɔbu i bo lenge nun lika’n fɔnndɔnnin.+ 26 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, bian’n seli kɛ: “Yaci min nun maan n wɔ, afin lika’n su titi.” Sanngɛ ɔ seli i kɛ: “Sɛ a nin-a yraman min su’n, n nin-a yaciman ɔ nun.”+ 27 Ɔ maan ɔ seli i kɛ: “?Be flɛ ɔ sɛ?” Ɔ tɛli i su kɛ: “Zakɔbu.” 28 Yɛ ɔ seli kɛ: “Be su flɛman ɔ Zakɔbu kun, bé flɛ́ ɔ Izraɛli*+ siɛn’n. Afin a nin Ɲanmiɛn be tuli,+ yɛ a nin klɔ sran be tuli, sanngɛ wɔ yɛ a kwlali-ɔ.” 29 Zakɔbu kusu usɛli i kɛ: “?Yaci, be flɛ ɔ sɛ?” Sanngɛ bian’n seli kɛ: “?Ngue ti yɛ a usa min dunman-ɔn?”+ Kpɛkun ɔ yrɛli i su lika sɔ’n nun lɛ. 30 Zakɔbu seli kɛ: “N wunnin Ɲanmiɛn i ɲrun’n, sanngɛ m’an wuman.”+ I sɔ’n ti’n, ɔ flɛli lika sɔ’n kɛ Peniɛli.*+

31 Kɛ Zakɔbu sinnin Penuɛli* i wun lɛ cɛ’n, wia’n tuli i bo. Sanngɛ i bo lenge’n ti’n, kɛ ɔ́ nánti’n, ɔ kiti.+ 32 I sɔ’n ti’n, andɛ nin andɛ’n, Izraɛlifuɛ’m be diman nnɛn’m be sɔwa nun ndin. Afin ɔ kannin Zakɔbu i bo lenge nun lika nga i ndin’n o lɛ’n.

33 Zakɔbu wunnin kɛ Ezau su ba naan yasua sran ya nnan (400) be su i su.+ I sɔ’n ti’n, ɔ bubuli i mma’m be nun mannin Lea, nin Rasɛli, ɔ nin i junman difuɛ bla nɲɔn mun.+ 2 Ɔ fali junman difuɛ bla mun nin be mma mun sinnin be ɲrun.+ Kpɛkun Lea nin i mma liɛ mun be suli be su.+ Yɛ Rasɛli+ nin i wa Zozɛfu be kali siɛn. 3 I bɔbɔ dunnin be kwlaa be ɲrun mmua. Kɛ ɔ́ wúnnge i niaan’n i wun koko’n, ɔ utuli i ɲin ase kpɛ nso.

4 Ezau wanndi ko kpɛli i atin. Ɔ tɔli i nun, yɛ ɔ fɛli i nuan boli i fuka’n su. Kpɛkun be sunnin. 5 Kɛ ɔ mɛnnin i ti’n su’n, ɔ wunnin bla nin ba mun. Ɔ maan ɔ usali kɛ: “?Wan mun yɛle be nga be nin wɔ bé bá yɛ’n?” Ɔ seli kɛ: “Ba nga Ɲanmiɛn sili ɔ sufuɛ’n i aunnvɔɛ m’ɔ wuli be’n mun-ɔn.”+ 6 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, junman difuɛ bla’m be nin be mma’m be wunngeli lɔ naan b’a klu i ɲrun lɛ kan. 7 Lea kusu nin i mma’m be wunngeli lɔ naan b’a klu i ɲrun lɛ kan. I sin’n, Zozɛfu nin Rasɛli be wunngeli lɔ naan b’a klu i ɲrun lɛ kan wie.+

8 Yɛ Ezau usali kɛ: “?Ngue ti yɛ a fa sran nin nnɛn kwlaa nga e nin be yiali lɛ’n, a ba-ɔ?”+ Ɔ tɛli i su kɛ: “Kɛ ɔ ko yo naan min min’n w’a si min aunnvɔɛ’n ti-ɔ.”+ 9 Yɛ Ezau seli i kɛ: “Min niaan, be diman ninnge nga n le be’n be yalɛ.+ Maan ɔ ninnge’m be ka ɔ sa nun.” 10 Sanngɛ Zakɔbu seli kɛ: “Cɛcɛ, ɔ li yaci. Sɛ a si min aunnvɔɛ sakpa’n, sɔ like nga m’an fa blɛ wɔ yɛ’n nun. Kɛ ɔ ko yo naan min ɲin w’a ta ɔ ɲrun’n, i ti yɛ n fa bali-ɔ. Kɛ min ɲin tali ɔ ɲrun’n kusu’n, ɔ ti kɛ min ɲin w’a ta Ɲanmiɛn i ɲrun’n sa. Afin a sɔli min nun klanman.+ 11 Ɔ maan yaci, sɔ like* nga m’an fa blɛ wɔ yɛ’n nun.+ Afin Ɲanmiɛn yrali min su ti’n, n mianman like fi wun.”+ Kɛ ɔ kɛnnin i lele’n, Ezau wa sɔli nun.

12 I sin’n, Ezau seli kɛ: “Yoo, maan e wɔ e. Maan n dun mmua ɔ ɲrun.” 13 Sanngɛ Zakɔbu seli i kɛ: “Min min, a si kɛ ba’m be te yo kanngan.+ Asa ekun’n, bua nin nannin nga be o min sa nun’n, be wie’m be te nɔn wunflɛn. Sɛ e fa be kɔ kplukplu su cɛn kunngba’n, nnɛn’m be ngba bé wú. 14 Min min, yaci, ɔ li dun mmua. Sanngɛ e nin nnɛn nin ba mun é bá blɛblɛɛblɛ lele ń tó min min’n Seii+ lɔ.” 15 Yɛ Ezau seli i kɛ: “Sɛ ɔ ti sɔ’n, yaci, maan n yaci min sran’m be nun wie mun ɔ wun wa.” Zakɔbu kusu seli i kɛ: “?Ngue ti yɛ á kó yó sɔ-ɔ? Like nga n kunndɛ’n, yɛle kɛ min min’n si min aunnvɔɛ.” 16 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ezau sɛli i sin Seii cɛn sɔ’n nun.

17 Zakɔbu ɔli Sukɔtu.+ Kpɛkun ɔ kplannin sua kun. Yɛ ɔ kplannin kpata mun naan i nnɛn’m be la be bo. I sɔ’n ti yɛ ɔ flɛli lika sɔ’n kɛ Sukɔtu’n* niɔn.

18 Kɛ Zakɔbu fɛli i Padan-Aramun+ lɔ’n, ɔ juli Sisɛmun+ klɔ’n su lɔ klanman. Klɔ sɔ’n wo Kanaanfuɛ’m+ be mɛn’n nun. Kpɛkun ɔ ko boli nanmue klɔ’n i wun lɛ. 19 I sin’n, ɔ toli lika nga i nun yɛ ɔ kplɛnnin i tannin sua’n i bue kun Sisɛmun i si Amɔɔ i mma’m be sa nun. Sika mma ya kun (100) yɛ ɔ fa toli-ɔ.+ 20 Kpɛkun ɔ kplannin tɛ yiwlɛ kun lɛ. Ɔ tɔnnin i dunman kɛ Ɲanmiɛn ti Izraɛli i Ɲanmiɛn.+

34 Zakɔbu nin Lea be wa bla nga be flɛ i kɛ Dina’n,+ ɔ kɔ mɛn sɔ’n nun talua’m be wun titi.+ 2 Be flɛ mɛn sɔ’n nun lɔ kpɛnngbɛn kun kɛ Amɔɔ. Ɔ ti Ivifuɛ,+ yɛ be flɛ i wa yasua’n kɛ Sisɛmun. Cɛn kun’n, kɛ Sisɛmun wunnin Dina’n, ɔ trɛli i kpɛkun ɔ nin i be lali kekle nun. 3 Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, w’a kpɔciman Dina m’ɔ ti Zakɔbu i wa bla’n kun. Ɔ kloli talua’n i dan. Ɔ maan ɔ kan ndɛ fɛfɛ kleli i.* 4 Kasiɛn su’n, Sisɛmun wa seli i si Amɔɔ+ kɛ: “Ja talua sɔ’n man min.”

5 Kɛ Zakɔbu tí i kɛ ɔ sokpali i wa Dina’n, nn i wa yasua’m be nin i nnɛn’m be o blo lɔ. Ɔ maan Zakɔbu w’a kanman ndɛ fi ka naan b’a ba. 6 I sin’n, Sisɛmun i si Amɔɔ ko wunnin Zakɔbu wun. 7 Kɛ Zakɔbu i wa yasua’m be tili ndɛ’n, be fɛ i blo lɔ be bali awlo trɛlɛlɛ. Sa sɔ’n loli be ngasi dan. Ɔ yoli be ya dan, afin Sisɛmun nin Zakɔbu i wa bla’n be lali.+ I lɛ nun’n, ɔ guali Izraɛli i ɲin ase dan. I sɔ’n nin i yolɛ fataman.+

8 Amɔɔ kannin ndɛ kleli be. Ɔ seli be kɛ: “Min wa Sisɛmun klo amun wa’n. Amun yaci, amun fɛ i mɛn i naan ɔ jɛ i. 9 Yɛ maan e ja e afiɛn bla. Amun fa amun wa bla mun be man e, yɛ amun kusu amun fa e wa bla mun.+ 10 Amun nin e kwla tran. E mɛn’n yó amun liɛ wie. Amun ka wa naan amun di aata. Amun tran wa mlɔnmlɔn.” 11 I sin’n, Sisɛmun seli Dina i si nin i niaan’m be kɛ: “Amun yaci, amun bua min klanman. Like kwlaa nga amun se min kɛ n fa man amun’n, ń fá mán. 12 Sɛ amun klo kɛ n man sika nin like kpanngban kpa naan m’an jɛ i’n, amun kan.+ Like kwlaa nga amun se min kɛ n fa man amun’n, ń fá mán. Sanngɛ amun li, amun yaci, amun fa talua’n be man min naan n jɛ i.”

13 Zakɔbu i wa yasua’m be fali gblɛ be tɛli Sisɛmun nin i si Amɔɔ be su, afin Sisɛmun sokpali be niaan bla Dina. 14 Be seli be kɛ: “E kwlá faman e niaan bla’n e manman yasua kun mɔ be nin-a wlɛmɛn i klɛn’n.*+ Nanwlɛ, i sɔ’n ti e ɲin ase gualɛ dan. 15 Sɛ amún wún kɛ y’a fa e niaan bla’n y’a man amun’n, nn amun a yo kɛ e sa. Yɛle kɛ amun a wla yasua’m be kwlaa be klɛn.+ 16 Sɛ amun yo sɔ’n, é fá e wa bla mun é mán amun. Yɛ e kusu é já amun wa bla mun wie. Kpɛkun e nin amun é trán yɛ é káci nvle kunngba nunfuɛ. 17 Sanngɛ sɛ amun a faman e ndɛ’n su naan b’a wlaman amun klɛn’n, é fá e niaan bla’n é kɔ́.”

18 Be ndɛ’n yoli Amɔɔ+ nin i wa Sisɛmun+ be fɛ. 19 Gbanflɛn’n w’a sisimɛn i bo. Ɔ ko yoli like nga be seli be kɛ be yo’n.+ Afin ɔ klo Zakɔbu i wa talua’n. Asa ekun’n, i si i awlo nun’n, ɔ le ɲrun tra sran kwlakwla.

20 I sɔ’n ti’n, Amɔɔ nin i wa Sisɛmun be ɔli klɔ’n i anuan’n nun naan b’a kan ndɛ b’a kle klɔ’n su yasua’m be kwlaa.+ Be seli be kɛ: 21 “Bian ngalɛ mun be kunndɛ kɛ e nin be e tran fɛfɛ. Maan be tran e mɛn’n nun naan be di be aata’n titi. Afin e mɛn’n cɛnnin. Ɔ maan be kwla tran lika kwlaa nga be klo’n. E kwla ja be wa bla mun, yɛ e kusu e kwla fa e wa bla mun e man be.+ 22 Sanngɛ sɛ é wún kɛ b’a kplin su kɛ be nin e trán naan e kaci nvle kunngba nunfuɛ’n, nn y’a yo like nga: maan be wla yasua’m be kwlaa be klɛn kɛ be liɛ’n sa.+ 23 ?Sɛ e yo i kwlaa sɔ’n, be bo ninnge mun nin be ninnge kpakpa mun nin be nnɛn’m be kwlaa be su yoman e liɛ? I sɔ’n ti’n, maan e kplin su naan be nin e tran.” 24 Be kwlaa nga be fin klɔ’n i anuan’n nun fiteli’n, be ko yoli like nga Amɔɔ nin i wa Sisɛmun be seli be kɛ be yo’n. Ɔ maan be wlali yasua’m be kwlaa be klɛn. Ɔ leman yasua kun m’ɔ́ fín klɔ’n i anuan’n nun fíte mɔ b’a wlɛmɛn i klɛn-ɔn.

25 I cɛn ba nsan su mɔ be wun kannin’n te yo be ya’n, Zakɔbu i wa yasua’m be nun nɲɔn, yɛle kɛ Dina i niaan bian Simeɔn nin Levi,+ be tinuntinun be fali be tokofi’n yɛ be wluli klɔ’n nun blɛlɛlɛ. Kpɛkun be kunnin yasua’m be kwlakwla.+ 26 Be fali be tokofi’n be kunnin Amɔɔ nin i wa Sisɛmun. Kpɛkun be ko fali Dina Sisɛmun i sua’n nun lɔ naan b’a sa be sin. 27 Kɛ Zakɔbu i wa yasua onga’m bé jú lɛ’n, nn sran’m b’a wu. Yɛ be ko isali klɔ’n nun ninnge’m be ngba, afin be sokpali be niaan bla’n.+ 28 Be fali be bua mun nin be nannin mun, nin be aflunmun mun, nin ninnge kwlaa nga be o klɔ lɛ’n ɔ nin blo lɔ’n be ɔli. 29 Be isali sran’m be bo ninnge kwlaa be ɔli wie. Be trali be mma kanngan mun nin be yi mun. I sin’n, be isali be sua’m be nun ninnge ngba.

30 Yɛ Zakɔbu seli Simeɔn nin Levi be kɛ:+ “Amun a kpɛ saɛ b’a man min. Amun dunman nun ti’n, Kanaanfuɛ nin Perizifuɛ mɔ be o nvle nga nun’n, bé fá be ɲin cí min. Y’a sɔnman. I sɔ’n ti’n, be bo yó kun bé wá tɔ́ min su. Kpɛkun bé núnnún e nin min awlobo’n sekeseke.” 31 Sanngɛ be seli kɛ: “?Yoo tekle bla yɛle e niaan bla’n ti yɛ be yo i sɔ-ɔ?”

35 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ɲanmiɛn seli Zakɔbu kɛ: “Jaso, kɔ Betɛli+ naan tran lɔ. Kplan tɛ yiwlɛ kun man Ɲanmiɛn Kpli mɔ kɛ á wánndi ɔ niaan bian Ezau’n, ɔ fiteli ɔ ɲrun’n.”+

2 I sin’n, Zakɔbu seli i awlofuɛ mun nin sran kwlaa nga be o i sa nun’n be kɛ: “Amun gua amuin nga be o amun sa nun’n be blo.+ Amun yo amun wun sanwun, yɛ amun kaci amun tralɛ mun. 3 Maan e jaso naan e wɔ Betɛli. Sɛ e ju lɔ’n, ń kplán tɛ yiwlɛ kun ń mán Ɲanmiɛn Kpli. Kɛ ń wún ɲrɛnnɛn’n, i yɛ ɔ suannin min bo-ɔ. Yɛ lika kwlaa nga ń kɔ́’n, ɔ jrannin min sin.”+ 4 Ɔ maan be fali amuin kwlaa ng’ɔ o be sa nun’n, ɔ nin asunmanndi ng’ɔ o be su nun’n, be mannin Zakɔbu. Yɛ Zakɔbu fali be kwlaa naan w’a wla be ase* waka dan ng’ɔ o Sisɛmun wun lɛ’n i bo.

5 Kɛ bé kɔ́’n, Ɲanmiɛn yoli maan srɛ kunnin klɔ nga be mantan be lɛ’n be sufuɛ mun. I sɔ’n ti’n, b’a suman Zakɔbu i mma’m be su. 6 Zakɔbu nin i sa nun sran’m be kwlaa be juli Lizi,+ mɔ be flɛ i ekun kɛ Betɛli’n su lɔ. Ɔ o Kanaan mɛn’n nun. 7 Ɔ kplannin tɛ yiwlɛ kun lɛ. Yɛ ɔ flɛli lika sɔ’n kɛ Ɛli-Betɛli.* Afin i nun m’ɔ́ wánndi i niaan bian i ɲrun’n, lɛ yɛ Ɲanmiɛn Kpli yili i wun nglo kleli i-ɔ.+ 8 Kɛ i osu cɛli’n, Debora+ m’ɔ nian Rebeka i lika’n, ɔ wuli. Be sieli i Betɛli i ja ngua lɛ, sɛnin waka kun bo. Ɔ maan be wa flɛli waka sɔ’n kɛ Alɔn-Bakuti.*

9 Kɛ Zakɔbu fín Padan-Aramun bá’n, Ɲanmiɛn fiteli i ɲrun ekun naan w’a yrɛ i su. 10 Ɲanmiɛn seli i kɛ: “Ɔ dunman’n yɛle Zakɔbu.+ Sanngɛ be su flɛman ɔ Zakɔbu kun. Bé flɛ́ ɔ Izraɛli siɛn’n.” Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, ɔ flɛli i kɛ Izraɛli.+ 11 Ɲanmiɛn seli i ekun kɛ: “N ti Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n.+ Maan ɔ osu’n nunfuɛ’m be sɔn kpa. Nvle mun nin nvlenvle kpanngban bé fín ɔ osu’n nun.+ Yɛ famiɛn wie’m bé fín ɔ osu’n nun.+ 12 Mɛn nga n fa mannin Abraamun nin Izaaki’n, ń fá mán ɔ. Yɛ ń fá mán ɔ osu nunfuɛ nga bé wá jáso su’n.”+ 13 I sin’n, Ɲanmiɛn fɛli i lika ng’ɔ kan ndɛ kleli Zakɔbu lɛ’n, ɔ ɔli.

14 Zakɔbu takali yɔbuɛ kun lika nga ɔ nin i be kokoli yalɛ lɛ’n. Kpɛkun ɔ guali su duvɛn mɛnnin i. Asa ekun’n, ɔ guali su ngo.+ 15 Zakɔbu wa flɛli lika nga Ɲanmiɛn kan ndɛ kleli i lɛ’n kɛ Betɛli.+

16 I sin’n, be fɛli i Betɛli lɛ be ɔli. Atin su’n, Rasɛli kotoli awuliɛ. I ba wulɛ’n yoli kekle kpa. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be nin-a mantanman Efrati’n i kaan sa. 17 Kɛ ɔ́ fɛ́ dan’n, bla ng’ɔ ukɛ i naan ɔ wu ba’n seli i kɛ: “Nán srɛ kun wɔ, afin á wá wú ba yasua kun ekun.”+ 18 Kɛ ɔ ka kaan sa ɔ́ wú’n (afin ɔ su ka nun), ɔ flɛli ba’n kɛ Bɛnin-Onin.* Sanngɛ ba’n i si flɛli i kɛ Bɛnzamɛn.*+ 19 Rasɛli wuli. Yɛ be sieli i Efrati, yɛle kɛ Bɛtleɛmun+ atin’n su lɔ. 20 Zakɔbu takali yɔbuɛ kun Rasɛli i ndia’n su. Andɛ nin andɛ’n, ɔ ti Rasɛli i ndia’n su yɔbuɛ.

21 I sin’n, Izraɛli fɛ i lɛ ɔli. Kɛ ɔ sannin Edɛɛ sua fleiin’n i wun’n, ɔ kplɛnnin i tannin sua’n lɛ. 22 I nun mɔ Izraɛli o mɛn sɔ’n nun’n, ɔ tili i kɛ i wa Ribɛnin kunndɛli i yi Bila.+

Zakɔbu i wa yasua’m be ti blu-nin-nɲɔn (12). 23 Lea nin Zakɔbu be wa yasua mun yɛ: Ba klikli’n yɛle Ribɛnin.+ I sinma mun yɛle Simeɔn, nin Levi, nin Zida, nin Isakaa, ɔ nin Zabilɔn. 24 Rasɛli i mma liɛ mun yɛle Zozɛfu nin Bɛnzamɛn. 25 Bila m’ɔ ti Rasɛli i junman difuɛ’n, i mma liɛ mun yɛle Dan nin Nɛftali. 26 Zilpa m’ɔ ti Lea i junman difuɛ’n, i mma liɛ mun yɛle Gadi nin Azɛɛ. Zakɔbu i wa yasua ng’ɔ wuli be Padan-Aramun lɔ’n, be yɛ be o lɛ-ɔ.

27 I sin’n, Zakɔbu wa ɔli i si Izaaki i wun lɔ, Mamunre+ lɔ. Ɔ o Kiriati-Aaba mɔ be flɛ i ekun kɛ Ebrɔn’n i asa’n su lɔ. Lɔ yɛ Abraamun nin Izaaki be trannin kɛ aofuɛ sa-ɔ.+ 28 Izaaki dili afuɛ ya kun ablaɔcuɛ (180).+ 29 I sin’n, Izaaki wuli. Be sieli i kɛ nga be fa sieli i nannan mun’n sa. Ɔ cɛli kpa, yɛ ɔ dili ye lele* naan w’a wu. Kɛ ɔ wuli’n, i wa Ezau nin Zakɔbu be sieli i.+

36 Ezau mɔ be flɛ i ekun kɛ Edɔmun’n,+ i su ndɛ’n yɛ.

2 Bla nga Ezau jali be’n, be ti Kanaanfuɛ. Be yɛle Elɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n+ i wa Ada,+ nin Ana i wa Oolibama.+ Zibeɔn m’ɔ ti Ivifuɛ’n i anunman yɛle Oolibama sɔ’n. 3 I yi kun ekun yɛle Ismaɛli i wa Basimati.+ Bla sɔ’n i niaan bla yɛle Nebaiɔtu.+

Ba yasua nga Ezau wuli be Kanaan lɔ’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. 6 I sin’n, Ezau fɛli i yi nin i wa yasua nin i wa bla mun, nin i awlo’n nun sran’m be kwlaa, ɔ nin i nnɛn wafawafa kwlaa, ɔ nin ninnge kwlaa ng’ɔ ɲannin be+ Kanaan lɔ’n, kpɛkun ɔ ɔli mɛn uflɛ nun. Mɛn sɔ’n nin kan i niaan bian Zakɔbu tran lɛ’n, be afiɛn ti nun kpa.+ 7 B’a ɲan ninnge kpanngban ti’n, be kwlá tranman lika kunngba’n nun lɛ. Yɛ be nnɛn’m be ti’n, lika nga be o nun’n,* ɔ juman be kun. 8 I sɔ’n ti’n, Ezau ko trannin Seii+ asa’n su lɔ okaoka lika’m be nun. Ezau yɛ be flɛ i kɛ Edɔmun’n niɔn.+

9 Edɔmunfuɛ mɔ be tran Seii+ asa’n su lɔ okaoka lika’m be nun’n, be si Ezau i su ndɛ’n yɛ.

10 Ezau i wa yasua’m be dunman mun yɛ: Ezau nin i yi Ada be wa yɛle Elifazi. Ezau nin i yi Basimati be wa yɛle Reiɛli.+

11 Elifazi i mma mun yɛle Teman,+ nin Omaa, nin Zefo, nin Gatamun ɔ nin Kenazi.+ 12 Ezau i wa Elifazi jali Timna. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Elifazi nin Timna be wuli Amalɛki.+ Ezau nin i yi Ada be anunman mun yɛ be o lɛ-ɔ.

13 Reiɛli i mma liɛ mun yɛle Naati, nin Zeraki, nin Sama, ɔ nin Miza. Ezau nin i yi Basimati+ be anunman mun-ɔn.

14 Ezau nin i yi Oolibama be mma liɛ mun yɛle Zeisi, nin Zalamun, ɔ nin Kore. Oolibama ti Ana i wa, yɛ ɔ ti Zibeɔn i anunman.

15 Ezau i wa yasua nga be ti sɛki’n* be yɛ:+ Elifazi m’ɔ ti Ezau i wa kpɛn’n i mma mun yɛle Sɛki Teman, nin Sɛki Omaa, nin Sɛki Zefo, nin Sɛki Kenazi,+ 16 nin Sɛki Kore, nin Sɛki Gatamun, nin Sɛki Amalɛki. Elifazi+ i mma nga be ti sɛki Edɔmun mɛn’n nun’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Ada i anunman mun-ɔn. 

17 Ezau i wa Reiɛli i mma liɛ mun yɛle Sɛki Naati, nin Sɛki Zeraki, nin Sɛki Sama, nin Sɛki Miza. Reiɛli i mma nga be ti sɛki Edɔmun+ mɛn’n nun’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Ezau nin i yi Basimati be anunman mun-ɔn.

18 Ezau nin i yi Oolibama be mma liɛ mun yɛle Sɛki Zeisi, nin Sɛki Zalamun ɔ nin Sɛki Kore. Ezau nin i yi Oolibama be mma nga be ti sɛki’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Ana i wa yɛle Oolibama sɔ’n.

19 Ezau mɔ be flɛ i ekun kɛ Edɔmun’n+ i mma mun yɛ be o lɛ-ɔ. Yɛ be mma nga be ti sɛki’n be yɛ be o lɛ-ɔ.

20 Seii m’ɔ ti Ɔɔfuɛ’n, i wa yasua nga be tran mɛn sɔ’n nun’n,+ be yɛle Lotan, nin Sobali, nin Zibeɔn, nin Ana,+ 21 nin Disɔn, nin Ezɛɛ, ɔ nin Disan.+ Ɔɔfuɛ mun be sɛki mun yɛ be o lɛ-ɔ. Seii i mma mun-ɔn. Yɛ be tran Edɔmun mɛn’n nun.

22 Lotan i mma liɛ mun yɛle Ori nin Emamun. Lotan i niaan bla’n suan Timna.+

23 Sobali i mma liɛ mun yɛle Alivan, nin Manaati, nin Ebali, nin Sefo ɔ nin Onamun.

24 Zibeɔn+ i wa yasua mun yɛle Aya nin Ana. Kɛ Ana sɔ’n níɛn i si Zibeɔn i aflunmun’m be su aawlɛ flɛnnɛn’n nun’n, ɔ fiteli nzue wie mɔ be ti nglɛnglɛ kpa’n be su.

25 Ana i wa yasua yɛle Disɔn, yɛ i wa bla yɛle Oolibama.

26 Disɔn i mma liɛ mun yɛle Ɛmundan, nin Ɛsban, nin Itran, ɔ nin Keran.+

27 Ezɛɛ i mma liɛ mun yɛle Bilan, nin Zaavan, ɔ nin Akan.

28 Disan i mma liɛ mun yɛle Izi nin Aran.+

29 Ɔɔfuɛ mun be sɛki mun yɛle Sɛki Lotan, nin Sɛki Sobali, nin Sɛki Zibeɔn, nin Sɛki Ana, 30 nin Sɛki Disɔn, nin Sɛki Ezɛɛ, ɔ nin Sɛki Disan.+ Ɔɔfuɛ’m be sɛki nga be o Seii mɛn’n nun’n, be yɛ be o lɛ-ɔ.

31 Famiɛn nga be sieli Edɔmun+ mɛn’n kwlaa naan famiɛn wie mun b’a sie Izraɛlifuɛ+ mun’n, be yɛ: 32 Beɔɔ i wa Bela sieli Edɔmun mɛn’n. Be flɛ i klɔ’n kɛ Dinaba. 33 Kɛ Bela wuli’n, Zera m’ɔ fin Bɔzra’n i wa Zobabu sinnin i osu. 34 Kɛ Zobabu wuli’n, Usamun m’ɔ fin Temanfuɛ’m be mɛn’n nun lɔ’n, ɔ sinnin i osu. 35 Kɛ Usamun wuli’n, Bedadi m’ɔ kwlali Madianfuɛ+ mun Moabu asa’n su lɔ’n, i wa Adadi sinnin i osu. Be flɛ i klɔ’n kɛ Aviti. 36 Kɛ Adadi wuli’n, Samla m’ɔ fin Masireka’n sinnin i osu. 37 Kɛ Samla wuli’n, Saulu m’ɔ fin Reobɔtu ng’ɔ o Nzue’n i nuan lɔ’n, ɔ sinnin i osu. 38 Kɛ Saulu wuli’n, Baali-Anan m’ɔ ti Akbɔɔ i wa’n sinnin i osu. 39 Kɛ Baali-Anan m’ɔ ti Akbɔɔ i wa’n wuli’n, Adaa sinnin i osu. I klɔ’n yɛle Pai. I yi’n suan Meetabɛli, ɔ ti Mezaabu i wa bla Matrɛdi i wa.

40 Ezau i osu’n nunfuɛ nga be ti sɛki mɔ be trannin awloboawlobo’n nin be klɔ’m be su sɛsɛsɛ’n be dunman mun yɛ: Sɛki Timna, Sɛki Aliva, Sɛki Zetɛti,+ 41 Sɛki Oolibama, Sɛki Ela, Sɛki Pinɔn, 42 Sɛki Kenazi, Sɛki Teman, Sɛki Mibzaa, 43 Sɛki Magdiɛli, Sɛki Iramun. Edɔmunfuɛ’m be sɛki nga be le be klɔ mun sɛsɛsɛ be mɛn’n nun’n, be yɛ be o lɛ-ɔ.+ Edɔmunfuɛ+ mɔ be fin Ezau i osu’n nun’n, be yɛ be o lɛ-ɔ.

37 Zakɔbu trannin Kanaan mɛn’n nun. Lɔ yɛ i si trannin laa kɛ aofuɛ sa-ɔ.+

2 Zakɔbu i su ndɛ’n yɛ.

I nun mɔ Zozɛfu+ le afuɛ blu-nin-nso’n (17), ɔ nin Bila+ nin Zilpa+ be mma mun yɛ be kankan be si i bua mun-ɔn.+ I baba i yi mun yɛle Bila nin Zilpa. Ninnge tɛtɛ nga Zozɛfu i niaan’m be yo’n, ɔ kan kle be si. 3 Izraɛli kloli Zozɛfu dan trɛli i mma’m be ngba,+ afin ɔ ti i kpɛnngbɛn nun ba. Ɔ kpali tralɛ tɛnndɛn klanman kpa kun fa mɛnnin i. 4 Kɛ i niaan’m be sieli i nzɔliɛ kɛ be si klo i tra be ngba’n, be fali be ɲin cili i. Be kwlá kanman ndɛ klemɛn i wɛtɛɛ su.

5 Kɛ i osu cɛli kan’n, Zozɛfu kannin laliɛ kun m’ɔ cɛnnin’n, i ndɛ kleli i niaan mun.+ Laliɛ sɔ’n ti’n, be wa fali be ɲin cili i dan. 6 Ɔ seli be kɛ: “Amun yaci, amun sie amun su be tie laliɛ nga n cɛnnin’n. 7 E o fie su lɔ e su cici ble’n i sɔlɛsɔlɛ. Kpɛkun min ble sɔlɛ’n jaso jrannin nglo. Yɛ amun liɛ’m be bo sin yiɛli i naan b’a koto i bo.”+ 8 Be seli i kɛ: “?Yoo á wá síe ɔ bɔbɔ ɔ wun famiɛn naan á síe e sakpasakpa ti-ɔ?”+ I laliɛ’n nin ndɛ ng’ɔ kannin’n ti’n, be fali be ɲin cili i dan trali laa liɛ’n.

9 I sin’n, ɔ wa cɛnnin laliɛ kun ekun naan w’a kan kle i niaan mun. Ɔ seli be kɛ: “M’an cɛn laliɛ kun ekun. Laliɛ sɔ’n nun’n, wia’n nin anglo ba’n nin nzraama blu-nin-kun (11) be kotoli min bo.”+ 10 Ɔ kannin laliɛ sɔ’n kleli i baba nin i niaan mun. Sanngɛ i si ijɔli i naan w’a se i kɛ: “?Ɔ laliɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin? ?Naan a su se kɛ min nin ɔ manmin nin ɔ niaan mun é wá kóto ɔ bo ti-ɔ?” 11 I niaan’m be ɲin bloli i wun.+ Sanngɛ i baba liɛ’n, ɔ fali sa sɔ’n sieli i klun.

12 I niaan’m be fali be si i nnɛn mun ɔli didilɛ Sisɛmun+ klɔ’n wun lɔ. 13 I sin’n, Izraɛli seli Zozɛfu kɛ: “Ɔ niaan’m be fali nnɛn mun ɔli didilɛ Sisɛmun wun lɔ. ?Nɛ́n i-ɔ? Bla maan n sunman ɔ be sin.” Zozɛfu seli i kɛ: “Yoo, n tili.” 14 Ɔ seli i kɛ: “Yaci, kɔ ko nian, sɛ ɔ niaan’m be wun ti kpa-o. Nian wafa nga nnɛn’m be ti’n, naan bla wa kan kle min.” Kɛ ɔ sunmɛnnin i’n, ɔ fɛli i Ebrɔn+ kongo’n nun lɛ ɔli Sisɛmun bue liɛ’n su lɔ. 15 I sin’n, kɛ ɔ́ wlánwlán aawlɛ’n nun daan’n, bian kun wunnin i naan w’a usɛ i kɛ: “?Ngue yɛ a su kunndɛ-ɔ?” 16 Ɔ tɛli i su kɛ: “N su kunndɛ min niaan mun. ?Yaci, nin yɛ be fali nnɛn mun ɔli didilɛ-ɔ?” 17 Bian’n seli i kɛ: “Be jasoli wa. N tili i be nuan nun kɛ: ‘Maan e wɔ Dotan.’” Ɔ maan Zozɛfu suli i niaan’m be su lele ɔ ko toli be Dotan.

18 Kɛ be wunnin i mmua lɔ’n, be cicili kɛ bé kún i. I sin yɛ ɔ toli be lɔ-ɔ. 19 Be seli be wiengu kɛ: “Amun nian! Laliɛ cɛnfuɛ sɔ’n su ba.+ 20 Maan e kun i naan e fɛ i e yi i kunman’m be nun kun nun. Kpɛkun é kó sé kɛ nnɛn wlɛfuɛ kun dili i. I liɛ’n, wafa nga i laliɛ’m be bo gúa’n, é wún i.” 21 Kɛ Ribɛnin+ tili ndɛ sɔ’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ dé i be sa nun. Ɔ seli kɛ: “Nán maan e kun i.”+ 22 Ribɛnin seli kɛ: “Nán amun kun i.*+ Amun fɛ i yi aawlɛ’n nun kunman nga nun. Sanngɛ nán amun yo i like yaya.”*+ I waan ɔ́ dé i be sa nun naan ɔ́ fɛ́ i sɛ́ i sin i si wun lɔ ti yɛ ɔ seli sɔ-ɔ.

23 Kɛ Zozɛfu juli i niaan’m be wun lɛ cɛ’n, be yili i wun tralɛ’n. I tralɛ sɔ’n ti tɛnndɛn, yɛ ɔ ti klanman kpa.+ 24 Kpɛkun be fɛ i yili kunman’n nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn nzue nunman kunman’n nun.

25 I sin’n, kɛ be trannin ase naan bé dí like’n, bé nían-ɔn, Ismaɛlifuɛ+ wie’m be lɔngɔ su be su sin. Ladanɔmun,* nin bomie ngo,* ɔ nin waka bui*+ wie’m be o be ɲɔnngɔnmin’m be su. Be fin Galaadi, yɛ be su jra kɔ Ezipti bue liɛ’n su lɔ. 26 Yɛ Zida seli i niaan’m be kɛ: “?Sɛ e kun e niaan’n naan e fia sa nga e yoli’n su’n, mmlusuɛ benin yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?+ 27 I sɔ’n ti’n, maan e yo i atɛ+ Ismaɛlifuɛ’m be sa nun. Nán maan e sa kɛn i. I kwlaa yoli-o, ɔ ti e niaan, e mmoja’n* ti kun.” Ɔ maan be fali be niaan’n i ndɛ’n su. 28 Kɛ Madianfuɛ+ mɔ be ti aata difuɛ’n bé sín lɛ’n, Zozɛfu i niaan’m be yili i kunman’n nun fiteli. Kpɛkun be yoli i atɛ sika mma ablaɔn (20) Ismaɛlifuɛ sɔ’m be sa nun.+ Sran sɔ’m be fali Zozɛfu ɔli Ezipti.

29 I sin’n, Ribɛnin ko niannin kunman’n nun. Ɔ wunnin kɛ Zozɛfu nunman nun kun. Yɛ ɔ titili i wun tralɛ’m be nun-ɔn. 30 Ɔ ko toli i niaan mun naan w’a kpan w’a se kɛ: “Ba’n w’a mlin! ?Ń yó nga sɛ?”

31 Yɛ be kunnin boli yasua kun. Kpɛkun be fali Zozɛfu i tralɛ’n be wlɛli i mmoja’n nun. 32 I sin’n, be fali tralɛ klanman sɔ’n be ko mannin be si. Be seli kɛ: “Like nga e wunnin i’n yɛ. Nian, sɛ ɔ wa’n i tralɛ’n nin-o.”+ 33 Kɛ ɔ niannin’n, ɔ kpan seli kɛ: “Min wa’n i tralɛ’n niɔn! Atrɛkpa’n, nnɛn wlɛfuɛ wie dili i! Ɔ titili Zozɛfu nun yɛ ɔ o lɛ-ɔ!” 34 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zakɔbu titili i wun tralɛ’m be nun. Kpɛkun ɔ fali bajɛ tralɛ kpɛli i bo. Ɔ sunnin i wa’n lele cɛn kpanngban kpa. 35 I wa yasua nin i wa bla’m be kwlaa be fɔnvɔli i lele ngbɛn, w’a kplinman su kɛ be fɔnvɔ i. Ɔ seli kɛ: “Ń sún min wa’n lele ń fá kɔ́ Ndia’n*+ nun!” I si’n w’a yacimɛn i sunlɛ.

36 Kɛ Madianfuɛ’m be juli Ezipti lɔ’n, be yoli Zozɛfu i atɛ Potifaa sa nun. Bian sɔ’n di junman Faraɔn+ i awlo lɔ, ɔ ti i gladi difuɛ’m be su kpɛn.+

38 Blɛ sɔ’n nun’n, Zida tuli i niaan’m be wun lɛ. Kpɛkun ɔ ko kplɛnnin i tannin sua’n bian kun mɔ be flɛ i kɛ Ira’n i wun lɔ. Bian sɔ’n ti Adulamunfuɛ. 2 Zida wunnin Kanaanfuɛ+ kun mɔ be flɛ i kɛ Sua’n i wa bla kun lɔ. Ɔ fali bla sɔ’n. Ɔ nin i be sili sua, 3 kpɛkun bla’n wunnzɛli. Yɛ ɔ wuli ba yasua kun naan Zida w’a flɛ i kɛ Ɛri.+ 4 I sin’n, bla’n wa wunnzɛli ekun. Yɛ ɔ wuli ba yasua kun naan w’a flɛ i kɛ Onan. 5 I sin’n, ɔ wa wuli ba yasua kun ekun. Ɔ flɛli i kɛ Sela. Kɛ bla’n wú ba sɔ’n, nn ɔ* o Akizibu.+

6 Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Zida jali bla kun mannin Ɛri m’ɔ ti i wa kpɛnngbɛn’n. Bla sɔ’n suan Tamaa.+ 7 Sanngɛ Zida i wa kpɛnngbɛn Ɛri yoman sa ng’ɔ jɔ Zoova klun’n. I sɔ’n ti’n, Zoova yoli maan ɔ wuli. 8 Kɛ Zida wunnin i sɔ’n, ɔ seli Onan kɛ: “A nin ɔ niaan’n i angbeti’n be la. Ja ɔ niaan’n i angbeti’n naan wu ba. I liɛ’n ɔ niaan’n i osu’n su nunnunman.”+ 9 Sanngɛ Onan si kɛ sɛ be wu ba’n, ba sɔ’m be su yomɛn i liɛ.+ I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ nin i niaan’n i angbeti’n bé lá’n, ɔ biebie asiɛ wun. Ɔ yo sɔ naan w’a wuman ba w’a mɛnmɛn i niaan’n.+ 10 I sɔ m’ɔ yoli’n, ɔ ti tɛ Zoova ɲrun. I sɔ’n ti’n, ɔ yoli maan ɔ wuli wie.+ 11 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zida seli i sewi Tamaa kɛ: “Tran ɔ si i awlo lɔ. Yɛ di angbeti lele min wa Sela fa ɲin.” Afin ɔ se i klun lɔ kɛ: “I kusu kwla wu kɛ i niaan mun sa wie.”+ I sɔ’n ti’n, Tamaa ko trɛnnin i si i awlo lɔ.

12 Kɛ i osu cɛli’n, Sua i wa bla+ nga Zida jɛli i’n, ɔ wa wuli. Kɛ Zida wieli angbeti di’n, ɔ ɔli i bua’m be wun ndrɛ kpɛkpɛfuɛ’m be sin Timina+ lɔ. Ɔ nin i janvuɛ Ira m’ɔ ti Adulamunfuɛ’n+ yɛ be ɔli-ɔ. 13 Be kan kleli Tamaa kɛ: “Ɔ sia’n su kɔ Timina. Ɔ su ko kpɛkpɛ i bua’m be wun ndrɛ’n.” 14 Yɛ ɔ yili i angbeti tralɛ’n niɔn. Ɔ kɛtɛli i ti. Kpɛkun ɔ fali luku kɛtɛli i wun. Yɛ ɔ ɔli Timina atin’n su lɔ naan w’a ko tran Enaimun i ɲrun lɛ. Afin ɔ wunnin kɛ Sela w’a ɲin, sanngɛ b’a fɛmɛn i b’a manman Sela kɛ ɔ jɛ i.+

15 Kɛ Zida wunnin i’n, ɔ buli i kɛ tekle bla wie-ɔ. Afin ɔ kɛtɛli i ɲrun. 16 I sɔ’n ti’n, ɔ ko toli i atin nuan lɛ naan w’a se i kɛ: “Yaci, maan e ko la.” Ɔ siman kɛ i sewi’n niɔn.+ Sanngɛ bla’n seli i kɛ: “?Ngue yɛ á fá mán min naan e nin wɔ y’a la-ɔ?” 17 Ɔ seli kɛ: “Ń fá min boli ba kun ń blɛ́ wɔ.” Sanngɛ bla’n seli kɛ: “?Ngue yɛ á fá wlá min aowa ka naan w’a fa ba-ɔ?” 18 Ɔ seli kɛ: “?Ngue like yɛ ɔ waan n fa wla ɔ aowa-ɔ?” Bla’n tɛli i su kɛ: “Fa ɔ nga mɔ a fa sie like nzɔliɛ’n,+ nin ɔ ɲanman’n, ɔ nin kpɔnman ng’ɔ o ɔ sa nun’n.” Kɛ ɔ fali ninnge sɔ mun mɛnnin i’n, yɛ ɔ nin i be lali-ɔ. Bla’n i kuɛ falɛ nun-ɔn. 19 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, bla’n jaso ɔli. Ɔ yili i luku’n, kpɛkun ɔ ko wlɛli i angbeti tralɛ’n.

20 Zida sunmɛnnin i janvuɛ m’ɔ ti Adulamunfuɛ’n+ kɛ ɔ fa boli ba’n ko man bla’n, naan ɔ fa like ng’ɔ fa wlɛli i aowa’n blɛ i. Sanngɛ kɛ bian’n ɔli’n, w’a wunman bla’n. 21 I sɔ’n ti’n, ɔ usali yasua nga be o lika sɔ’n nun’n be kɛ: “?Enaimun wa bla ng’ɔ bo tekle amuin sua’m be nun m’ɔ tran akpɔ nuan wa’n, ɔ o nin?” Be tɛli i su kɛ: “Tekle bla fi nunman lika nga nun wa.” 22 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ sɛli i sin Zida wun lɔ naan w’a se i kɛ: “M’an wunman bla’n. Asa kusu’n, yasua nga be o lɔ’n, be seli kɛ: ‘Tekle bla fi nunman lika nga nun wa.’” 23 Ɔ maan Zida seli kɛ: “Yoo, maan be kɛ i sa nun. Nán maan sran’m be wa yo e finfin. I kwlaa yoli-o, n fali boli ba nga n ɔli, sanngɛ w’a wunman bla’n.”

24 Kɛ anglo kɔe nsan sinnin’n, be seli Zida kɛ: “Ɔ sewi Tamaa sili tekle. Yɛ w’a wunnzɛ.” Yɛ Zida seli kɛ: “Amun fɛ i bla maan e yi i sin’n nun.”+ 25 Kɛ bé fɛ́ i kɔ́’n, ɔ sunmannin sran kɛ be se i sia’n kɛ: “Sran nga i liɛ yɛle ninnge nga mun’n, yɛ ɔ wunnzɛli min-ɔn.” Ɔ seli ekun kɛ: “Yaci, nian nga yɛ mɔ be fa sie like nzɔliɛ’n, nin ɲanman’n ɔ nin kpɔnman’n, sɛ wan liɛ-o.”+ 26 Kɛ Zida wunnin ninnge sɔ mun’n, ɔ seli kɛ: “Bla’n ti kpa tra min. Afin m’an fɛmɛn i m’an manman min wa Sela.”+ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zida nin bla’n b’a laman kun.

27 Kɛ bla’n i ba wulɛ juli’n, be wunnin kɛ nda mun yɛ be o i klun-ɔn. 28 Kɛ ɔ́ wú be’n, kun fɛ i sa’n fiteli. Kpɛkun bla ng’ɔ ukɛ i naan ɔ wu ba’n, ɔ fali ɲanman ɔkwlɛ bioun kun cicili i sa’n ndɛndɛ. Yɛ ɔ seli kɛ: “Ba ng’ɔ dun mmua fiteli’n yɛ.” 29 Kɛ ɔ cuɛnnin i sa’n cɛ’n, i niaan kunfuɛ’n fiteli naan bla’n w’a se kɛ: “Yoo w’a yi ɔ bɔbɔ ɔ atin liɛ!” I sɔ’n ti’n, be tɔnnin i dunman kɛ Perɛzi.*+ 30 I sin’n, i niaan nga be fali ɲanman ɔkwlɛ bioun’n be cicili i sa’n, ɔ wa fiteli. Kpɛkun be tɔnnin i dunman kɛ Zeraki.+

39 Be fali Zozɛfu ɔli Ezipti.+ Kɛ ɔ juli lɔ’n, Ezipti bian kun mɔ be flɛ i kɛ Potifaa’n,+ ɔ toli i Ismaɛlifuɛ+ mɔ be fɛ i ɔli lɔ’n be sa nun. Bian sɔ’n di junman Faraɔn i awlo lɔ. Yɛ ɔ ti gladi difuɛ’m be su kpɛn. 2 Zoova jin Zozɛfu sin.+ I sɔ’n ti’n, like kwlaa ng’ɔ yo’n, ɔ yo ye i sa nun. Ɔ maan ɔ kacili Ezipti bian’n i awlo’n su kpɛn. 3 Yɛ i min’n kusu wunnin kɛ Zoova jin i sin, naan Zoova ti yɛ like kwlaa ng’ɔ yo’n, ɔ yo ye i sa nun-ɔn.

4 Bian’n kloli Zozɛfu i sa dan. I sɔ’n ti’n, ɔ fɛli i kɛ ɔ niɛn i ninnge’m be su. Ɔ fɛli i awlo’n ɔ nin i ninnge kwlaa mɛnnin i kɛ ɔ nian be su. 5 Kɛ ɔ fɛ i cɛn mɔ Ezipti bian’n fɛli i awlo’n ɔ nin i ninnge kwlaa mannin Zozɛfu kɛ ɔ nian be su’n, Zoova yrali bian’n i awlo’n su titi Zozɛfu ti. Zoova yoli maan ninnge kwlaa nga be o bian’n i awlo nun’n ɔ nin nga be o blo lɔ’n, be yoli ye i sa nun.+ 6 Kasiɛn su’n, bian’n wa fɛli i ninnge kwlaa wlali Zozɛfu sa nun. Sɛ w’a yoman kɛ aliɛ ng’ɔ di’n sa’n, ɔ kokoman i ninnge’m be wie fi ti. Asa ekun’n, Zozɛfu wa ɲinnin klanman kpa, yɛ i ɲrun waka’n ti klanman kpa.

7 I sin’n, Zozɛfu i min’n i yi’n wa fɛli i ɲin sieli i Zozɛfu su. Kpɛkun ɔ seli i kɛ: “A nin min la.” 8 Sanngɛ Zozɛfu w’a kplinman su. Ɔ seli i min’n i yi’n kɛ: “Nian, min min’n fɛli i ninnge kwlaa wlali min sa nun. Min ti’n, ɔ kokoman ninnge kwlaa nga be o awlo’n nun’n be ti. 9 Sran fi leman ɲrun traman min awlo nga nun. Yɛ like fi nunman lɛ m’ɔ seli min kɛ nán n kɛn i-ɔ, saan wɔ kunngba cɛ, afin a ti i yi. ?Ɔ maan ngue ti yɛ ń kó yó sa tɛ dan nga naan n fɔn Ɲanmiɛn wun-ɔn?”+

10 Cɛn kwlaa’n, bla’n jin Zozɛfu wun. Sanngɛ Zozɛfu w’a kplinman su le kɛ ɔ́ trɛ́n i wun lɛ bɔbɔ naan se kɛ ɔ nin i bé lá. 11 Cɛn kun’n, Zozɛfu wluli sua’n nun lɔ naan ɔ́ kó dí i junman’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn awlo’n nun junman difuɛ’m be wie fi nunman sua’n nun lɔ. 12 Yɛ bla’n sɔli i tralɛ’n ba, naan w’a se i kɛ: “A nin min la!” Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zozɛfu yacili i tralɛ’n bla’n i sa nun. Kpɛkun ɔ wanndi fiteli gua su lɔ. 13 Kɛ bla’n wunnin kɛ Zozɛfu w’a yaci i tralɛ’n i sa nun naan w’a wanndi w’a fite’n, 14 ɔ kpan flɛli i awlo’n nun yasua mun. Kpɛkun ɔ seli be kɛ: “Amun nian! Ɔ fali Ebre yasua nga blɛli e naan ɔ yo e finfin. I waan ɔ nin min lá. Sanngɛ n kpannin kekle kpa. 15 Kɛ ɔ wunnin kɛ n su kpan kekle kpa’n, ɔ yacili i tralɛ’n min wun wa yɛ ɔ wanndi fiteli-ɔ.” 16 I sin’n, bla’n fali tralɛ’n sieli i i wun lɛ lele Zozɛfu i min’n bali awlo.

17 Ɔ kannin ndɛ kunngba’n kleli bian’n. Ɔ seli i kɛ: “Ebre yasua nga a fɛ i bali naan ɔ di junman man e’n, ɔ bali min finfin yolɛ. 18 Sanngɛ kɛ n kpannin kekle kpa’n, ɔ yacili i tralɛ’n min wun wa yɛ ɔ wanndi fiteli-ɔ.” 19 Potifaa i yi’n seli i kɛ: “Like nga ɔ junman difuɛ’n yoli min’n yɛ.” Kɛ ɔ tili i cɛ’n, ɔ fali ya dan kpa. 20 Kpɛkun Zozɛfu i min’n wlɛli i bisua. Ɔ fɛ i ɔli kan be wla famiɛn’n i sran’m be bisua lɔ’n. Zozɛfu kali bisua lɔ.+

21 Sanngɛ Zoova jrannin Zozɛfu i sin titi. Ɔ yili i nglo titi kɛ ɔ klo i. Kpɛkun ɔ yoli maan bisua su kpɛn’n wa kloli Zozɛfu i sa.+ 22 I sɔ’n ti’n, bisua su kpɛn’n fali bisuafuɛ’m be kwlaa wlali Zozɛfu sa nun kɛ ɔ nian be su. Junman kwlaa nga bé dí i bisua lɔ’n, Zozɛfu yɛ ɔ kle be-ɔ.+ 23 Junman nga bisua su kpɛn’n fa wlali Zozɛfu sa nun’n, ɔ klemɛn i wun yalɛ nianman be wie fi su kun. Afin Zoova o Zozɛfu sin. Yɛ Zoova ti’n, like kwlaa nga Zozɛfu yo’n, ɔ yo ye i sa nun.+

40 I sin’n, Ezipti famiɛn’n i nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n+ nin i kpanwun tɔnfuɛ’m be su kpɛn’n be yoli i sa. Sa sɔ’n w’a yoman Ezipti famiɛn m’ɔ ti be min’n i fɛ. 2 I sɔ’n ti’n, Faraɔn fɛli i junman difuɛ nɲɔn mun, yɛle kɛ i nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n nin i kpanwun tɔnfuɛ’m be su kpɛn’n,+ be wun ya dan kpa. 3 Ɔ wlali be bisua gladi difuɛ’m be su kpɛn’n+ i awlo lɔ. Lika sɔ’n nun yɛ be wlali Zozɛfu bisua-ɔ.+ 4 Gladi difuɛ’m be su kpɛn’n fa be wlali Zozɛfu sa nun kɛ ɔ nian be lika.+ Yɛ be cɛli bisua lɔ kan.

5 I nun mɔ Ezipti famiɛn’n i nzan sufuɛ’n nin i kpanwun tɔnfuɛ’n be o bisua lɔ’n, le kun kɔnguɛ’n, be nɲɔn’n be cɛnnin laliɛ. Sanngɛ laliɛ sɔ’m be bo timan kun. 6 Kɛ aliɛ cɛnnin mɔ Zozɛfu wluli be sin’n, ɔ wunnin kɛ be wla w’a bo be wun. 7 I sɔ’n ti’n, ɔ usali be kɛ: “?Ngue ti yɛ andɛ’n, amun ɲrun ti nvuɛnnvuɛn sɔ-ɔ?” 8 Yɛ be seli i kɛ: “E nɲɔn’n e cɛnnin laliɛ, sanngɛ e ɲanman sran naan w’a tu be bo w’a kle e.” Zozɛfu seli be kɛ: “?Nán Ɲanmiɛn yɛ ɔ tu nvialiɛ nun sa’m be bo-ɔ?+ Amun yaci, amun kan kle min.”

9 Ɔ maan nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n kɛnnin i laliɛ’n kleli Zozɛfu. Ɔ seli i kɛ: “Laliɛ nun’n, n wunnin kɛ viɲin waka kun jin min ɲrun lɛ. 10 Viɲin waka sɔ’n i sama’m be ti nsan. Waka’n fɛfɛli, ɔ boli nɲrɛ, kpɛkun i mma mɔ be ti sɔlɛsɔlɛ’n be bloli. 11 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Faraɔn i klowa’n wo min sa nun. N fali viɲin mma mun, kpɛkun n cuɛnnin be nun nzue’n n fa guɛli i Faraɔn i klowa’n nun. I sin’n, n fali klowa’n n mɛnnin i.” 12 Zozɛfu seli i kɛ: “Ɔ laliɛ’n i bo’n yɛ: Viɲin sama nsan’m be ti cɛn ba nsan. 13 Ɔ ka cɛn ba nsan, Faraɔn yí ɔ fíte.* Yɛ ɔ́ fá ɔ síe ɔ junman’n su ekun.+ Á wá fá Faraɔn i klowa’n mɛ́n i kɛ i nun mɔ a ti i nzan sufuɛ laa’n sa.+ 14 Sanngɛ kɛ lika’n wá yó kpa mán wɔ’n, nán ɔ wla fi min. Yaci, yo min ye wie. Kan min ndɛ kle Faraɔn. I liɛ’n, ń fín lika nga nun wa ń fíte. 15 Afin be ko trali min Ebre’m be mɛn’n+ nun lɔ. Yɛ kɛ be fa min bali wa’n, be wlali min bisua.* Kusu nn m’an yoman sa fi.”+

16 Kɛ Zozɛfu tuli laliɛ’n i bo’n, kpanwun tɔnfuɛ’m be su kpɛn’n wunnin kɛ ɔ kannin ndɛ fɛ kleli bian’n. Ɔ maan ɔ seli Zozɛfu kɛ: “N kusu kɛ ń cɛ́n laliɛ’n, n wunnin kpanwun fuaii gbogbo nsan. Be takataka min ti su. 17 Ninnge nga be tɔn be fuu nun be man Faraɔn’n, i fanunfanun o gbogbo ng’ɔ o nglo kpa’n nun. Kpɛkun anunman’m be wa dili gbogbo sɔ’n nun ninnge mun min ti su lɛ.” 18 Zozɛfu tɛli i su kɛ: “Ɔ laliɛ’n i bo’n yɛ: Gbogbo nsan’m be ti cɛn ba nsan. 19 Ɔ ka cɛn ba nsan, Faraɔn wá kpɛ́ ɔ ti’n,* ɔ́ fá ɔ sénde waka kun su. Kpɛkun anunman’m bé dí ɔ nnɛn’n.”+

20 I cɛn ba nsan su m’ɔ ti Faraɔn i awuliɛ cɛn’n i dilɛ’n,+ ɔ yiɛli i sufuɛ’m be kwlakwla. Kpɛkun ɔ fali* nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n nin kpanwun tɔnfuɛ’m be su kpɛn’n bali i sufuɛ’m be ɲrun lɛ. 21 Ɔ fɛli i nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n sieli i junman ng’ɔ di i laa’n su ekun. Ɔ maan ɔ suli nzan mannin Faraɔn titi. 22 Sanngɛ ɔ fɛli i kpanwun tɔnfuɛ’m be su kpɛn’n sendeli waka kun su, kɛ nga Zozɛfu fa kannin’n sa.+ 23 Ɔ nin i sɔ ngba’n, nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n i wla w’a kpɛnman Zozɛfu su.+

41 Kɛ afuɛ nɲɔn sinnin’n, Faraɔn cɛnnin laliɛ kun.+ Ɔ wunnin kɛ ɔ jin nzue ba nga be flɛ i kɛ Nili’n i nuan lɛ. 2 Kpɛkun nannin bla nso mɔ b’a cɛn lɔklɔɔ kpa’n, be fin Nili’n nun fiteli. Yɛ be su didi ijre nga be o i nuan lɛ’n.+ 3 I sin’n, nannin bla kainkain nso mɔ be ti kokloo’n, be fin Nili’n nun fiteli wie. Yɛ be ko jrannin nannin bla nga be ti dandan’n be wun lɛ Nili’n i nuan lɛ. 4 Kpɛkun ɔ́ nían-ɔn, nannin bla kainkain nga be ti kokloo’n, be su di nannin bla nso nga b’a cɛn lɔklɔɔ kpa’n. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ kpli, Faraɔn tinngeli-ɔ.

5 I sin’n, ɔ lafili naan w’a cɛn laliɛ kun ekun. Ɔ wunnin kɛ ble* ja kunngba wlɔli dandan nso, yɛ be ti nglanman kpa.+ 6 I sin’n, ble ja’n wlɔli nso ekun. Sanngɛ be ti sa kannganngan, yɛ aunmuan kun m’ɔ fin wia afiliɛ lɔ’n, ɔ yrali be. 7 Kpɛkun ble nga be ti kannganngan’n, be wa mɛnnin dandan nso nga be ti nglanman kpa’n. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ kpli, Faraɔn tinngeli-ɔ. Ɔ wunnin kɛ kannzu laliɛ yɛ ɔ su cɛn-ɔn.

8 Kɛ lika’n cɛnnin’n, Faraɔn i akunndan’n sanngannin. I sɔ’n ti’n, ɔ flɛli wunnzue yifuɛ nin ngwlɛlɛfuɛ nga be o Ezipti lɔ’n be kwlaa, naan w’a kan laliɛ ng’ɔ cɛnnin’n w’a kle be. Sanngɛ be nun kun sa w’a kwlá tumɛn i bo w’a klemɛn i.

9 Yɛ nzan sufuɛ’m be su kpɛn’n seli Faraɔn kɛ: “Maan n di min sa tɛ’n i nanwlɛ andɛ. 10 Faraɔn fɛli i sufuɛ’m be wun ya. I sɔ’n ti’n, ɔ wlali e nin kpanwun tɔnfuɛ’m be su kpɛn’n e bisua gladi difuɛ’m be su kpɛn’n i awlo lɔ.+ 11 Sanngɛ cɛn kun’n, e nɲɔn’n e cɛnnin laliɛ kɔnguɛ kunngba’n nun. Ɔ le sran kun nin i laliɛ ng’ɔ cɛnnin-ɔn. Yɛ be bo’n timan kun.+ 12 E nin Ebre gbanflɛn kun yɛ e o lɔ-ɔ. Ɔ ti gladi difuɛ’m be su kpɛn’n i junman difuɛ.+ Kɛ e kannin e laliɛ mun e kleli i’n,+ ɔ tuli be bo kunngunngun kleli e. 13 Ndɛ ng’ɔ kannin’n, ɔ kpɛnnin su sɛsɛsɛ. Be fali min sieli min junman’n su ekun. Sanngɛ bian kunfuɛ’n, be fɛ i sendeli waka’n su.”+

14 I sɔ’n ti’n, Faraɔn sunmannin sran Zozɛfu sin.+ Be ko fɛli i bisua*+ lɔ ndɛndɛ be fiteli. Zozɛfu yili i ti nin i akanza’n, yɛ ɔ wlali tralɛ uflɛ naan w’a to Faraɔn lɔ. 15 Faraɔn seli Zozɛfu kɛ: “N cɛnnin laliɛ kun. Sanngɛ sran fi w’a kwlá tumɛn i bo. N tili i kɛ sɛ be kan laliɛ kun kle wɔ’n, a kwla tu i bo.”+ 16 Yɛ Zozɛfu tɛli Faraɔn su kɛ: “N timan like fi. Ɲanmiɛn yɛ ɔ́ wá kán ndɛ fɛ klé Faraɔn-ɔn.”+

17 Faraɔn seli Zozɛfu kɛ: “Laliɛ nun’n, n jin Nili’n i nuan su lɛ. 18 Kpɛkun nannin bla nso mɔ b’a cɛn lɔklɔɔ kpa’n, be fin Nili’n nun fiteli. Yɛ be su didi ijre nga be o i nuan lɛ’n.+ 19 I sin’n, nannin bla nso ekun be wa fiteli. Be ti kainkain kpa, yɛ be ti kokloo. N nin-a wunman nannin bla kainkain kɛ ngalɛ sa’n wie le Ezipti mɛn wunmuan’n nun. 20 Ń nían-ɔn, nannin bla kainkain nso’m be su di klikli nso nga be ti dandan’n. 21 Sanngɛ kɛ be wieli be di’n, sran fi kwlá siman kɛ b’a di like. Afin be ti kainkain, yɛ be ti kokloo kɛ laa’n sa. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ kpli, n tinngeli-ɔ.

22 “I sin’n, laliɛ nun ekun’n, n wunnin kɛ ble ja kunngba wlɔli dandan nso, yɛ be ti nglanman kpa.+ 23 I sin’n, ble ja’n wlɔli nso ekun. Sanngɛ be ti wɔnsɔnwa, be ti kannganngan, yɛ aunmuan kun m’ɔ fin wia afiliɛ lɔ’n, ɔ yrali be. 24 Kpɛkun ble nga be ti kannganngan’n, be wa mɛnnin dandan nso nga be ti nglanman kpa’n. N kan kleli wunnzue yifuɛ mun,+ sanngɛ be nun kun sa w’a kwlá tumɛn i bo w’a kleman min.”+

25 Yɛ Zozɛfu seli Faraɔn kɛ: “Laliɛ nɲɔn nga Faraɔn cɛnnin be’n, be bo’n ti kunngba. Like nga Ɲanmiɛn Kpli wá yó’n, yɛ ɔ kan kleli Faraɔn-ɔn.+ 26 Nannin bla nso nga be ti nglanman kpa’n, be ti afuɛ nso. Yɛ ble nga be wlɔli dandan nso’n, be ti afuɛ nso wie. Laliɛ nɲɔn’m be bo’n ti kunngba. 27 Nannin bla kainkain nga be owie’n gua su mɔ be bali kasiɛn’n, be ti afuɛ nso. Yɛ ble nso nga be ti fekle mɔ wia afiliɛ lɔ aunmuan’n wa yrali be’n, be ti awe ng’ɔ́ wá kpɛ́n afuɛ nso’n i nzɔliɛ. 28 Ɔ maan kɛ nga n kan kleli Faraɔn sa’n, like nga Ɲanmiɛn Kpli wá yó’n, yɛ ɔ fa kleli Faraɔn-ɔn.

29 “Aliɛ’n wá bú Ezipti mɛn wunmuan’n nun lele afuɛ nso. 30 Sanngɛ i sin’n, awe wá kpɛ́n lele afuɛ nso. Ɔ maan be wla wá fí aliɛ ng’ɔ buli Ezipti mɛn’n nun’n su. Awe sɔ’n wá yí Ezipti mɛn’n i ase dan.+ 31 Awe ng’ɔ́ wá kpɛ́n’n, ɔ́ yó sró dan ti’n, be wla su kpɛnman aliɛ ng’ɔ buli laa’n su. 32 Ɲanmiɛn Kpli w’a fua kɛ ɔ́ yó sɔ sakpa. Yɛ ɔ su sisimɛn i bo naan w’a yo. I sɔ’n ti yɛ Faraɔn cɛnnin laliɛ’n i kpɛ nɲɔn’n niɔn.

33 “I sɔ’n ti’n, maan ikisa bɔbɔ’n, Faraɔn kunndɛ sran kun m’ɔ ti akunndanfuɛ nin ngwlɛlɛfuɛ naan ɔ fɛ i sie Ezipti mɛn’n su. 34 Asa ekun’n, maan Faraɔn sie sran wie mun naan be nian Ezipti mɛn’n su. Yɛ maan sran kun i aliɛ ng’ɔ́ ɲɛ́n i blɛ mɔ aliɛ’n wá bú afuɛ nso’n, ɔ bubu nun nnun, naan be fɛ i bue kun sie.+ 35 Yɛ aliɛ ngba nga bé wá ɲɛ́n i blɛ kpa sɔ mɔ́ wá jú’n nun’n, maan be tiantian be nuan. Kpɛkun maan be fa ble kpanngban kpa be sie naan Faraɔn nian su. Maan be yiayia ble sɔ’m be su be sie i klɔ’m be su sɛsɛsɛ.+ 36 Maan be sie aliɛ sɔ’n i lɛ ka naan awe’n w’a kpɛn afuɛ lele nso Ezipti mɛn’n nun. I liɛ’n, kɛ awe sɔ’n wá kpɛ́n’n, klɔ sran nin nnɛn’m be su wuman sekeseke.”+

37 Ndɛ sɔ’n yoli Faraɔn nin i sufuɛ’m be fɛ. 38 Ɔ maan Faraɔn seli i sufuɛ’m be kɛ: “?Kɛ amun niɛn i sa’n, sran uflɛ o lɛ mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n wo i su kɛ bian nga sa-ɔ?” 39 Yɛ Faraɔn seli Zozɛfu kɛ: “Kɛ mɔ Ɲanmiɛn yili sa kwlaa sɔ’m be nglo kleli wɔ’n, e wunman sran uflɛ m’ɔ ti akunndanfuɛ nin ngwlɛlɛfuɛ kɛ wɔ sa-ɔ. 40 Ɔ maan ɔ bɔbɔ yɛ á nían min awlo’n su-ɔ. Ndɛ kwlaa nga a kan’n, i su yɛ min nvle nunfuɛ’m be kwlaa bé dí-ɔ.+ Famiɛn mɔ n ti’n,* i ngunmin ti yɛ ń ɲán ɲrun trá wɔ-ɔ.” 41 Faraɔn seli Zozɛfu ekun kɛ: “Nian, m’an fa ɔ m’an sie Ezipti mɛn wunmuan’n su.”+ 42 Kpɛkun Faraɔn yili i sa mma ti nga m’ɔ fa sie ninnge’m be nzɔliɛ’n, naan w’a fa wla Zozɛfu i sa. Yɛ ɔ fali lɛn tralɛ klanman wlɛli i wun. Asa ekun’n, ɔ fali be kɔmin ɲanman kun m’ɔ ti sika ɔkwlɛ’n fa wlɛli i. 43 I sin’n, ɔ fɛ i fuli i famiɛn kakaklolo’m be nɲɔn su’n nun. Yɛ sran’m be dunnin i ɲrun mmua be kpan seli kɛ: “Avrɛki!”* Kɛ ɔ fɛ i sieli Ezipti mɛn wunmuan’n su kɛ ngalɛ’n sa.

44 Asa ekun’n, Faraɔn seli Zozɛfu kɛ: “N ti Faraɔn. Sanngɛ sɛ w’a manman sran kun i atin’n, ɔ kwlá yoman like fi* Ezipti mɛn wunmuan’n nun.”+ 45 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Faraɔn wa tɔnnin Zozɛfu i dunman kɛ Zafenati-Panea. Kpɛkun ɔ fali Potifera m’ɔ ti amuin ɲrun jranfuɛ Ɔnun* lɔ’n, i wa bla Asinati+ mɛnnin i kɛ ɔ jɛ i. Yɛ Zozɛfu boli Ezipti mɛn’n i sielɛ* bo-ɔ.+ 46 Kɛ Zozɛfu kó dí junman mán* Faraɔn m’ɔ ti Ezipti famiɛn’n, nn ɔ le afuɛ ablasan (30).+

I sin’n, Zozɛfu fɛli i Faraɔn wun lɛ ko wlanwlannin Ezipti mɛn wunmuan’n nun. 47 Aliɛ’n buli lele afuɛ nso. Afin fie su ninnge’m be yoli kpa dan. 48 Ɔ tiantiannin aliɛ nga be ɲɛnnin i Ezipti lɔ afuɛ nso sɔ’m be nun’n, be nuan. Yɛ ɔ yiayiali aliɛ sɔ’m be su klɔ’m be su sɛsɛsɛ. Fie nga be o klɔ kun i asa’n su’n, ɔ fa be su ninnge mun sie i klɔ sɔ’n su. 49 Ble ng’ɔ tiantiannin be nuan’n, be sɔnnin kpanngbanngban kɛ jenvie nuan aunɲan’n sa. Ɔ maan kasiɛn su’n, sran’m be yacili be kalɛ. Afin be kwlá kaman be kun.

50 Potifera m’ɔ ti amuin ɲrun jranfuɛ Ɔnun* lɔ’n, i wa Asinati wuli ba yasua nɲɔn mannin Zozɛfu.+ Ɔ wuli be kwlaa naan awe’n w’a kpɛn. 51 Zozɛfu tɔnnin i wa klikli’n i dunman kɛ Manase.*+ Afin ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn ti’n, min wla w’a fi min afɛ’n kwlaa ɔ nin min si i awlofuɛ’m be kwlaa be su.” 52 Ɔ flɛli i wa nɲɔn su’n kɛ Efraimun.*+ Afin ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn yoli maan m’an ɲan ba mɛn nga m’an wun ɲrɛnnɛn nun yɛ’n i nun.”+

53 Afuɛ nso nga aliɛ’n buli Ezipti mɛn’n nun’n, be wa sinnin.+ 54 Kpɛkun awe blɛ m’ɔ dili afuɛ nso’n wa juli kɛ nga Zozɛfu fa kannin’n sa.+ Awe sɔ’n kpɛnnin nvle kwlaa nun. Saan Ezipti mɛn’n nun lɔ yɛ kpanwun* wo-ɔ.+ 55 Sanngɛ awe’n wa kpɛnnin Ezipti mɛn wunmuan’n nun wie. Ɔ maan sran’m be sun kleli Faraɔn kɛ ɔ man be aliɛ.+ Yɛ Faraɔn seli Eziptifuɛ’m be kwlaa be kɛ: “Amun wɔ Zozɛfu sin. Like kwlaa ng’ɔ se amun kɛ amun yo’n, amun yo.”+ 56 Awe sɔ’n wa kpɛnnin asiɛ wunmuan’n su.+ Yɛ ble nga be fa sieli’n, Zozɛfu wa tikeli be ngba be su, naan w’a yo be atɛ Eziptifuɛ’m be sa nun.+ Afin awe’n kpɛnnin kekle dan Ezipti lɔ. 57 Asa ekun’n, nvle kwlaa nunfuɛ’m be kɔ Ezipti lɔ be ko to aliɛ Zozɛfu sa nun. Afin awe’n kpɛnnin kekle dan asiɛ wunmuan’n su.+

42 Zakɔbu tili i kɛ ble o Ezipti lɔ.+ I sɔ’n ti’n, ɔ seli i wa yasua’m be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun o lɛ ngbɛn be nian amun wiengu sɔ-ɔ?” 2 Ɔ seli ekun kɛ: “N tili i kɛ ble o Ezipti lɔ. I sɔ’n ti’n, amun wɔ lɔ be ko to wie bla. I liɛ’n, e su wuman.”+ 3 Ɔ maan Zozɛfu i niaan’m be nun blu+ be ɔli ble tolɛ Ezipti lɔ. 4 Sanngɛ Zakɔbu w’a seman Zozɛfu i niaan bian Bɛnzamɛn+ kɛ ɔ nin i niaan’m be wɔ. Afin ɔ seli kɛ: “Ɔ cɛman naan like yaya wie w’a yo i naan w’a wu.”+

5 Yɛ Izraɛli i mma mun nin sran wie mun ekun mɔ be su kɔ aliɛ tolɛ’n, be ɔli lɔ-ɔ. Afin awe’n kpɛnnin Kanaan mɛn’n nun wie.+ 6 Zozɛfu yɛ ɔ sie Ezipti mɛn’n niɔn.+ Asiɛ’n sufuɛ kwlaa nga be kɔ ble tolɛ lɔ’n, i yɛ ɔ yo i atɛ be sa nun-ɔn.+ Kɛ Zozɛfu i niaan’m be juli lɔ’n, be utuli be ɲin ase i bo lɛ.+ 7 Kɛ Zozɛfu wunnin i niaan mun’n, ɔ ka lɛ wunnin be wlɛ. Sanngɛ w’a seman be kɛ i bɔbɔ Zozɛfu-ɔ.+ Ɔ kannin ndɛ ya su kleli be. Ɔ usali be kɛ: “?Amun fin nin?” Be seli kɛ: “E fin Kanaan mɛn’n nun. E bali aliɛ tolɛ.”+

8 Zozɛfu wunnin i niaan’m be wlɛ. Sanngɛ be liɛ’n, b’a wunmɛn i wlɛ. 9 Kpɛkun Zozɛfu i wla kpɛnnin be su laliɛ ng’ɔ cɛnnin’n su,+ naan w’a se be kɛ: “Amun ti nvle kpla nianfuɛ. Nvle’n i lika nga e kpɔfuɛ’m be kwla wlu lɛ’n, amun bali be nzɔliɛ sielɛ!” 10 Yɛ be seli i kɛ: “Cɛcɛ, min min, ɔ sufuɛ’m be bali aliɛ tolɛ. 11 E kwlaa e si ti kun. E ti sran kpa. Ɔ sufuɛ’m be timan nvle kpla nianfuɛ.” 12 Ɔ seli be kɛ: “Ato-ɔ! Nvle’n i lika nga e kpɔfuɛ’m be kwla wlu lɛ’n, amun bali be nzɔliɛ sielɛ!” 13 Be tɛli i su kɛ: “Ɔ sufuɛ’m be kwlaa be ti niaan. E ti blu-nin-nɲɔn (12).+ Yɛ e si ti kun.+ Ɔ o Kanaan lɔ. E sinma kan’n wo e si i wun lɔ dɔ nga su.+ Yɛ e niaan kun nunman nun kun.”+

14 Zozɛfu seli be kɛ: “I sɔ’n bɔbɔ ti yɛ n seli kɛ amun ti nvle kpla nianfuɛ’n niɔn. 15 Like nga amún yó fá klé kɛ amun ti nanwlɛfuɛ’n yɛ: N kan Faraɔn, sɛ amun sinma kan’n w’a baman wa’n, n su yaciman amun nun amun kɔman.+ 16 Amun sunman amun nun kun naan ɔ ko fa amun niaan’n. Be onga’m bé ká bisua wa. I liɛ’n, sɛ amun di nanwlɛ’n, ń wún i wlɛ. Sanngɛ sɛ w’a yoman sɔ’n, n kan Faraɔn, nn amun ti nvle kpla nianfuɛ.” 17 Kpɛkun ɔ wlali be bisua lika kunngba’n nun cɛn ba nsan.

18 I cɛn ba nsan su’n, Zozɛfu seli be kɛ: “N sro Ɲanmiɛn. Sɛ amun waan amún ká nguan nun’n, like ng’ɔ fata kɛ amun yo’n yɛ. 19 Sɛ amun di nanwlɛ sakpa’n, maan amun nun kun ka bisua wa. Sanngɛ be onga’m be liɛ’n, maan be fa ble be ko man be awlofuɛ mɔ awe su kun be’n.+ 20 Kpɛkun amun fa amun sinma kan’n be blɛ min. I liɛ’n, ń bú amun ndɛ’n i nanwlɛ. Ɔ maan amun su wuman.” Yɛ be kplinnin su-ɔ.

21 Be seli be wiengu kɛ: “Like nga e yoli e niaan bian’n ti yɛ sa nga w’a tɔ e su-ɔ.+ Afin kɛ ɔ́ wún ɲrɛnnɛn m’ɔ́ kpáta e kɛ e si i aunnvɔɛ’n, e buli e su nun waka. I ti yɛ sa nga w’a tɔ e su-ɔ.” 22 Yɛ Ribɛnin tɛli be su kɛ: “?M’an seman amun? N seli amun kɛ: ‘Nán amun sa kan ba’n.’* Sanngɛ amun a faman su.+ Ɔ fata kɛ e kɛn i mmoja mɔ e guɛli i ase’n, i su ndɛ e kle Ɲanmiɛn siɛn’n.”+ 23 Sanngɛ be siman kɛ Zozɛfu tili ndɛ kwlaa nga be kannin’n. Afin sran kun o be afiɛn yɛ ɔ tu ndɛ’n i bo kle be-ɔ. 24 Ɔ jasoli be wun lɛ, yɛ ɔ ɔli i ɲrun lɔ kan naan w’a ko sun.+ Kɛ ɔ sɛli i sin’n, ɔ kannin ndɛ kleli be ekun. Kpɛkun ɔ trali Simeɔn+ naan w’a ci i be ɲin bo lɛ.+ 25 I sin’n, Zozɛfu seli i sran mun kɛ be gua be bajɛ’m be nun ble lele maan be yi. Yɛ maan be fa sran kun i sika liɛ’n, be sie i bajɛ’n nun wie. Ɔ seli be ekun kɛ be man be aliɛ naan kɛ bé kɔ́’n, be di i atin’n nun. I sɔ yɛ be yo mannin be-ɔ.

26 Be cicili ble’n be aflunmun’m be su. Yɛ be ɔli-ɔ. 27 Kɛ be ko sikeli lika kun’n, be nun kun tikeli i bajɛ’n su naan ɔ́ mɛ́n i aflunmun’n i aliɛ. Ɔ́ nían-ɔn, i sika’n wo i bajɛ’n i nuan su lɛ. 28 Yɛ ɔ seli i niaan’m be kɛ: “Be fali min sika’n mannin min. Ɔ o min bajɛ’n nun!” Kɛ be tili i sɔ’n, be wla boli be wun dan, be usuli sa tututu. Yɛ be niannin be wiengu ɲrun naan b’a se kɛ: “?Ngue sa yɛle nga Ɲanmiɛn w’a yo e yɛ’n?”

29 Kɛ be toli be si Zakɔbu Kanaan lɔ’n, be kannin sa kwlaa ng’ɔ juli be su’n be kleli i. Be seli i kɛ: 30 “Bian ng’ɔ sie be nvle’n kannin ndɛ ya su kleli e.+ I waan e ɔli be nvle’n i kpla nianlɛ. 31 Sanngɛ e seli i kɛ: ‘E ti sran kpa. E timan nvle kpla nianfuɛ.+ 32 E ti blu-nin-nɲɔn (12).+ Yɛ e si ti kun. E niaan kun nunman nun kun.+ Yɛ e sinma kan’n wo e si i wun lɔ dɔ nga su Kanaan lɔ.’+ 33 Sanngɛ bian ng’ɔ sie be nvle’n seli e kɛ: ‘Like ng’ɔ fata kɛ amun yo naan m’an wun kɛ amun di nanwlɛ’n yɛ: Maan amun niaan kun ka min wun wa.+ Kpɛkun amun fa aliɛ ko man amun awlofuɛ mɔ awe su kun be’n.+ 34 Yɛ amun fa amun sinma kan’n be blɛ min. I liɛ’n, ń wún i wlɛ kɛ amun ti sran kpa, naan amun timan nvle kpla nianfuɛ. Ɔ maan ń fá amun niaan bian’n ń mán amun. Kpɛkun amun kwla to like kwlaa nga amun klo’n e nvle’n nun.’”

35 Kɛ bé yí ninnge nga be o be bajɛ’m be nun’n, be wunnin kɛ be sika’n wo be bajɛ’m be nun sɛsɛsɛ. Kɛ be nin be si be wunnin sika sɔ’n, srɛ kunnin be. 36 Be si Zakɔbu seli be kɛ: “Amun ti’n, min mma’m b’a fi min sa.+ Zozɛfu nunman lɛ kun.+ Simeɔn kusu nunman lɛ kun.+ ?Kpɛkun Bɛnzamɛn’n yɛ amun su wa fɛ i kɔ-ɔ? ?Ngue ti yɛ sa kwlaa sɔ’m be tɔ min su sɔ-ɔ?” 37 Ribɛnin seli i si kɛ: “Sɛ m’an faman ba’n m’an blɛman wɔ’n, a kwla kun min wa yasua nɲɔn mun.+ Fɛ i wla min sa nun naan n niɛn i su. Ń fɛ́ i ń blɛ́ wɔ.”+ 38 Sanngɛ ɔ seli kɛ: “Min wa’n nin amun su kɔman. Afin i niaan bian’n wuli, yɛ i kunngba yɛ w’a ka-ɔ.+ Sɛ like yaya wie yo min wa’n atin’n nun naan ɔ wu’n, amun ti’n min wla bó min wun+ lele ń fá min ti je’n ń kɔ́ Ndia’n*+ nun.”

43 Awe ng’ɔ kpɛnnin nvle’n nun’n yoli kekle dan.+ 2 Kɛ be wieli aliɛ nga be ko toli i Ezipti lɔ’n i di’n,+ be si seli be kɛ: “Amun wɔ lɔ ekun be ko to aliɛ kan blɛ e.” 3 Yɛ Zida seli i kɛ: “Bian’n wlali e su nun kpa kɛ: ‘Sɛ amun a faman amun niaan bian’n b’a baman’n, nán maan min ɲinma gua amun wun.’+ 4 Sɛ a se e niaan’n kɛ ɔ nin e wɔ’n, é kɔ́ é kó tó aliɛ é blɛ́ wɔ. 5 Sanngɛ sɛ w’a semɛn i kɛ ɔ wɔ wie’n, e su kɔman. Afin bian’n seli e kɛ: ‘Sɛ amun a faman amun niaan bian’n b’a baman’n, nán maan min ɲinma gua amun wun.’”+ 6 Yɛ Izraɛli+ usali be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun yoli min sɔ-ɔ? ?Ngue ti yɛ amun seli bian’n kɛ amun le niaan kun ekun-ɔn?” 7 Be tɛli i su kɛ: “Bian’n usali e bɔbɔ nin e osufuɛ mun e su ndɛ wie mun. Ɔ usali kɛ: ‘?Amun si i ɲin te o su? ?Amun le niaan uflɛ?’ Yɛ e tɛli i su-ɔ.+ Nanwlɛ, e siman kɛ ɔ́ wá sé kɛ: ‘Amun ko fa amun niaan kun’n be bla.’”+

8 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zida seli i si Izraɛli kɛ: “Fa ba’n wla min sa nun.+ Yɛ man e atin naan e wɔ. I liɛ’n, e nin wɔ nin e mma mun+ e su wuman.+ 9 N bɔbɔ ń níɛn i su naan like fi w’a yomɛn i.+ Sɛ like yo i’n, fa gua min su. Sɛ m’an faman ba’n m’an blɛman wɔ naan m’an fɛmɛn i m’an wlaman ɔ sa nun’n, nn m’an yo ɔ tɛ. Yɛ maan sa tɛ sɔ’n ka min su tititi. 10 Sɛ ɔ ti kɛ y’a boman kokowa sa’n, nn y’a wɔ y’a ba kpɛ nɲɔn bɔbɔ.”

11 I sɔ’n ti’n, be si Izraɛli seli be kɛ: “Yoo, sɛ ɔ ti sɔ’n, amun yo like nga: Amun fa e nvle’n nun ninnge kpakpa mun wie gua amun bajɛ’m be nun naan amun fa ko cɛ bian’n.+ Amun fa bomie ngo* kan,+ nin awɛma nzue kan, nin ladanɔmun,* nin waka bui,*+ nin pistasi mma* ɔ nin amandie mma be wɔ. 12 Maan sika nga amún fá’n, ɔ tra laa liɛ’n kpɛ nɲɔn. Asa ekun’n, amun fa sika nga be fa sieli amun bajɛ’m be nun’n be wɔ.+ Atrɛkpa’n, fɔnlɛ yɛ be fɔnnin-ɔn. 13 Amun fa amun niaan’n naan amun sa amun sin bian’n wun lɔ. 14 Maan Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n, ɔ yo naan bian’n si amun aunnvɔɛ. I liɛ’n, ɔ kwla yaci amun niaan kun’n nin Bɛnzamɛn be nun. Min liɛ’n, sɛ ɔ fata kɛ min mma’m be fi min sa bɔbɔ’n, maan ɔ yo sɔ!”+

15 Yɛ be nin Bɛnzamɛn be ɔli-ɔ. Sika nga be fali’n, ɔ tra laa liɛ’n kpɛ nɲɔn. Be fali ninnge nga bé fá cɛ́ bian’n wie. Kɛ be juli Ezipti lɔ’n, be ko jrannin Zozɛfu i ɲrun ekun.+ 16 Kɛ Zozɛfu wunnin kɛ be nin Bɛnzamɛn b’a ba’n, ɔ seli bian ng’ɔ niɛn i awlo’n su kɛ: “Fa be kɔ awlo lɔ. Yɛ kun nnɛn naan fa tɔn aliɛ. Afin be nin min dí like mindi su.” 17 Like nga Zozɛfu seli bian’n kɛ ɔ yo’n, ɔ yoli i ndɛndɛ.+ Ɔ fali be ɔli Zozɛfu i awlo lɔ. 18 Sanngɛ kɛ be fali be ɔli Zozɛfu i awlo lɔ’n, srɛ kunnin be. Be seli kɛ: “Sika nga be fa sieli e bajɛ’m be nun acɛnnin sin’n, i ti yɛ be fali e bali wa-ɔ. Bé wá tɔ́ e su, bé trá e naan e kaci be kanga. Kpɛkun bé dé e aflunmun mun.”+

19 Ɔ maan be wunngeli bian ng’ɔ nian Zozɛfu i awlo’n su’n i wun lɔ. Kpɛkun be kannin ndɛ kleli i awlo’n i anuan’n nun lɛ. 20 Be seli i kɛ: “E min, yaci! Acɛnnin sin’n, e bali aliɛ tolɛ wa.+ 21 Sanngɛ kɛ é sá e sin’n, e sikeli lika kun naan é lá lɛ. Kɛ e tikeli e bajɛ’m be su mɔ é nían’n, e sika’n kwlaa wo e bajɛ’m be nuan lɛ sɛsɛsɛ.+ I sɔ’n ti’n, e fa bali naan é fá mán. 22 E fali sika uflɛ e bali aliɛ tolɛ. Nanwlɛ, e siman sran ng’ɔ fali sika’n sieli e bajɛ’m be nun’n.”+ 23 Yɛ ɔ seli be kɛ: “N tili. Nán srɛ kun amun. Amun Ɲanmiɛn’n, m’ɔ ti amun si i Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ fali sika’n sieli amun bajɛ’m be nun-ɔn. Amun sika’n tɔli min sa nun.” I sin’n, ɔ ko yili Simeɔn blɛli be.+

24 Bian’n fali be wluli Zozɛfu i awlo lɔ. Ɔ mannin be nzue naan be fa wunnzin be ja wun. Kpɛkun ɔ mannin be aflunmun’m be aliɛ. 25 Kɛ mɔ Zozɛfu wá bá mindi su’n ti’n, be siesieli like nga bé fá cɛ́ i’n.+ Afin be tili i kɛ bé wá dí like lɛ.+ 26 Kɛ Zozɛfu wluli awlo lɔ’n, be fali like nga bé fá cɛ́ i’n, be mɛnnin i. Yɛ be utuli be ɲin ase i bo lɛ.+ 27 I sin’n, ɔ usali be sɛ be wun ti kpa-o. Asa ekun’n, ɔ usali be kɛ: “?Amun si oke nga amun kɛnnin i ndɛ’n, i wun ti kpa? ?I ɲin te o su?”+ 28 Be tɛli i su kɛ: “E si m’ɔ ti ɔ sufuɛ’n i wun ti kpa. I ɲin te o su.” Kpɛkun be kotoli naan b’a utu be ɲin ase i bo lɛ.+

29 Kɛ ɔ mɛnnin i ti’n su’n, ɔ wunnin i niaan bian Bɛnzamɛn m’ɔ nin i be nin ti kun’n.+ Ɔ seli kɛ: “?Amun sinma kan nga amun kɛnnin i ndɛ kleli min’n, yɛ ɔ o yɛ?”+ Ɔ seli ekun kɛ: “Min wa, maan Ɲanmiɛn yo ɔ liɛ ye.” 30 Zozɛfu fiteli ndɛndɛ. Afin kɛ ɔ wunnin i niaan bian’n, i konviabo boli i kpɔlɛ. Ɔ kunndɛli lika kun naan ɔ́ kó sún. I sɔ’n ti’n, ɔ cuɛnnin i wun ɔli sua ba kun nun naan w’a ko sun lɔ.+ 31 I sin’n, ɔ wunnzinnin i ɲrun’n naan w’a ba. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn i wla w’a gua ase. Ɔ seli kɛ: “Amun fa aliɛ’n be bla.” 32 Be tili Zozɛfu i aliɛ liɛ ngunmin, yɛ be tili i niaan’m be liɛ ngunmin. Eziptifuɛ nga be nin i o lɛ’n, be kusu be dili be like liɛ ngunmin. Afin Eziptifuɛ’m be nin Ebre’m be kwlá diman like likawlɛ. I sɔ’n ti tɛ Eziptifuɛ’m be ɲrun.+

33 Be trɛntrɛnnin i ɲrun lɛ. Kɛ be trántrán’n, be fɛli i be nun kaklaka mɔ awuliɛ kpɛn’n ti i liɛ’n,+ i su lele fa juli be nun kaan’n su. Be nuan m’ɔ boli be wun’n ti’n, be nianniannin be wiengu ɲrun siin. 34 Ɔ tili aliɛ ng’ɔ o i tabli liɛ’n su’n wie mannin be. Sanngɛ aliɛ ng’ɔ fa mannin Bɛnzamɛn’n, ɔ trɛ i niaan’m be liɛ’n kpɛ nnun.+ Be nin i dili like, yɛ be nɔnnin nzan lele be ku yili.

44 I sin’n, Zozɛfu seli bian ng’ɔ niɛn i awlo’n su’n kɛ: “Aliɛ nga be kwla sua kɔ’n, fa guɛ i be bajɛ’m be nun. Kpɛkun fa be sika’n sie i be bajɛ’m be nuan lɛ sɛsɛsɛ.+ 2 Sanngɛ be nun kaanfuɛ’n i liɛ’n, fa min klowa ng’ɔ ti sika klowa’n, ɔ nin i aliɛ sika’n sie i i bajɛ’n i nuan lɛ.” Bian’n niannin ndɛ nga Zozɛfu kannin’n su yoli.

3 Kɛ lika’n cɛnnin’n, be mannin be atin. Yɛ be nin be aflunmun’m be ɔli-ɔ. 4 Kɛ be tuli be bo’n, b’a juman mmua, yɛ Zozɛfu seli sran ng’ɔ niɛn i awlo’n su’n kɛ: “Jaso, su be su. Sɛ a to be’n, se be kɛ: ‘?Ngue ti yɛ sran m’ɔ yoli amun ye’n, tɛ yɛ amun fa lɛli i ase-ɔ? 5 ?Ngue ti yɛ amun fali klowa mɔ i nun yɛ min min’n nɔn nzan’n, m’ɔ fa si sa nga bé wá jú’n niɔn? Like nga amun yoli’n, ɔ ti tɛ dan.’”

6 Kɛ ɔ toli be’n, ɔ kannin ndɛ sɔ’n kleli be. 7 Sanngɛ be tɛli i su kɛ: “?Ngue ti yɛ min min’n kan sɔ-ɔ? Ɔ sufuɛ’m be kwlá yoman sɔ mlɔnmlɔn. 8 Sika nga e wunnin i e bajɛ’m be nun’n, e fɛli i Kanaan+ lɔ lele e fa blɛli wɔ. ?Yɛ nn ngue ti yɛ é kó wúa ɔ min’n i awlo’n nun sika annzɛ sika ɔkwlɛ-ɔ? 9 Sɛ be wun i sɔ like’n e nun kun i bajɛ’n nun’n, maan be kun i. Yɛ maan e onga mun e kaci min min’n i kanga.” 10 I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Yoo, maan e di amun ndɛ’n su. Sran nga be wun i sɔ like’n i bajɛ’n nun’n, i yɛ ɔ́ yó min kanga-ɔ. Sanngɛ n su manman amun onga mun amun ndɛ.” 11 Yɛ be sikeli be bajɛ mun sɛsɛsɛ-ɔ. Kpɛkun be tikeli be su. 12 Ɔ niannin be bajɛ’m be nun sɛsɛsɛ. Ɔ boli i bo kaklakafuɛ’n su lele fa juli be nun kaanfuɛ’n su. Kasiɛn su’n, ɔ wa wunnin klowa’n Bɛnzamɛn i bajɛ’n nun.+

13 Kɛ be wunnin i sɔ’n, be titili be tralɛ’m be nun. Kpɛkun be cicili be trɔ mun aflunmun’m be su sɛsɛsɛ naan b’a sa be sin klɔ’n nun lɔ. 14 Kɛ Zida+ nin i niaan’m bé jú Zozɛfu i awlo lɔ’n, nn ɔ te o lɛ. Yɛ be utuli be ɲin ase i bo lɛ.+ 15 Zozɛfu usali be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun yoli sɔ-ɔ? ?Amun siman kɛ n kwla si sa nga bé wá jú’n?”+ 16 Yɛ Zida tɛli i su kɛ: “?Min min, ngue ndɛ yɛ e kwla kan kle wɔ-ɔ? ?E kwla ndɛ kan ekun? ?É sé sɛ naan w’a wun kɛ y’a yoman sa? Ɲanmiɛn Kpli wunnin kɛ ɔ kanga’m be yoli sa tɛ.+ Min min, i sran nga be wunnin klowa’n i bajɛ’n nun-o, e onga mun-o, e ngba e ti ɔ kanga siɛn’n.” 17 Sanngɛ ɔ seli kɛ: “N kwlá yoman sɔ mlɔnmlɔn! Sran nga be wunnin klowa’n i bajɛ’n nun’n, i yɛ ɔ́ yó min kanga-ɔ.+ Amun onga’m be liɛ’n, amun to amun si lɔ wɛtɛɛ su.”

18 Yɛ Zida wunngeli i wun lɔ naan w’a se i kɛ: “Min min, ń srɛ́ wɔ kpa, yaci. Ndɛ nga ɔ kanga’n su wa kan’n ti’n, nán fɛ i wun ya. Afin a ti kɛ Faraɔn bɔbɔ sa.+ 19 Min min, a usali e mɔ e ti ɔ kanga’n kɛ: ‘?Amun si o lɛ? ?Amun le niaan uflɛ?’ 20 Yɛ e tɛli ɔ su kɛ: ‘E si o lɛ, sanngɛ w’a yo oke, yɛ ɔ le i kpɛnngbɛn nun ba kun. Ba sɔ’n yɛ ɔ ti e nun kaan’n niɔn.+ Sanngɛ i niaan’n wuli.+ Ɔ maan i manmin i mma’m be nun’n, i kunngba yɛ w’a ka-ɔ.+ Yɛ i si klo i kpa.’ 21 I sin’n, a seli e kɛ: ‘Amun fɛ i bla naan n wun i.’+ 22 Sanngɛ e seli ɔ kɛ: ‘Ba’n kwlá jasomɛn i si wun lɔ. Afin sɛ ɔ jaso lɔ’n, i si’n wú.’+ 23 Yɛ a seli e kɛ: ‘Sɛ amun nin amun niaan kan’n b’a baman’n, nán min ɲinma gua amun wun kun.’+

24 “I sɔ’n ti’n, e ko toli e si m’ɔ ti ɔ kanga’n naan y’a kan ndɛ’n y’a kle i. 25 Kɛ ɔ cɛli’n, e si seli e kɛ: ‘Amun sa amun sin ko to aliɛ kan blɛ e.’+ 26 Sanngɛ e seli i kɛ: ‘E kwlá kɔman. Afin sɛ e niaan kan’n w’a ɔman wie’n, e kwlá juman bian’n i wun lɔ.’+ 27 Yɛ e si m’ɔ ti ɔ kanga’n seli e kɛ: ‘Amun si kpa kɛ min yi wuli ba nɲɔn cɛ mannin min.+ 28 Sanngɛ kun tuli anunman. Ɔ maan n seli kɛ: “Kɔlɛ’n, nnɛn wlɛfuɛ wie titili i nun.”+ Yɛ lele nin andɛ’n, n nin-a wunmɛn i. 29 Sɛ amun fa nga ekun kɔ mmua naan like yaya yo i naan ɔ wu’n, amun dunman nun ti’n, awlabɔɛ nun+ yɛ ń fá min ti je’n ń kɔ́ Ndia’n*+ nun-ɔn.’

30 “Min si klo i wa’n i dan. Ɔ maan kɛ ń sá min sin min si m’ɔ ti ɔ kanga’n i wun lɔ naan ba’n nunman e nun’n, 31 m’ɔ́ wá wún kɛ ba’n nunman lɛ’n, saan wulɛ cɛ yɛ ɔ́ wú-ɔ. Ɔ maan e mɔ e ti ɔ kanga’n, e dunman nun ti’n, e si fɛ́ i ti je’n kɔ́ Ndia’n* nun klunngbɔ su. 32 Ɔ sufuɛ’n tɛli i si i nda kɛ ɔ́ nían ba’n su. N seli i kɛ: ‘Sɛ m’an fɛmɛn i m’an blɛman wɔ’n, nn m’an yo ɔ tɛ. Yɛ maan sa tɛ sɔ’n ka min su tititi.’+ 33 I sɔ’n ti’n, yaci, maan ɔ sufuɛ’n sin ba’n i osu naan ɔ kaci ɔ kanga. Sanngɛ maan ba’n nin i niaan’m be sa be sin. 34 ?Sɛ ba’n w’a ɔman wie’n, ń jú min si i wun lɔ sɛ yɛ ɔ́ yó ye-ɔ? Nanwlɛ, kɛ ń wún ɲrɛnnɛn ng’ɔ́ tɔ́ min si su’n, n su kwlá suɛnmɛn i bo.”

45 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zozɛfu w’a kwlá trɛmɛn i awlɛn kun i junman difuɛ’m be kwlaa be ɲrun.+ I sɔ’n ti’n, ɔ kpan seli kɛ: “Amun ngba amun jaso lɛ!” Kɛ ɔ nin i niaan’m be ngunmin be kali lɛ’n, ɔ fɛli i wun kleli be.+

2 Yɛ ɔ tɔli sunlɛ wun-ɔn. Ɔ sunnin kekle ti’n, Eziptifuɛ’m be tili. Faraɔn i awlofuɛ’m be tili i wie. 3 Kpɛkun Zozɛfu seli i niaan’m be kɛ: “N bɔbɔ Zozɛfu-ɔ. ?Min si i ɲin te o su?” Sanngɛ i niaan’m b’a kwlá tɛmɛn i su. Afin ndɛ ng’ɔ su kan’n boli be nuan dan. 4 Zozɛfu seli i niaan mun kɛ: “Amun yaci, amun wunnge min wun wa.” Yɛ be wunngeli i wun lɔ-ɔ.

Kpɛkun ɔ seli be kɛ: “N bɔbɔ Zozɛfu-ɔ. Amun niaan nga amun yoli i atɛ mɔ be fɛ i bali Ezipti’n niɔn.+ 5 Amun yoli min atɛ sɔ. Sanngɛ nán amun akunndan’n sanngan yɛ nán amun fa ndɛ’n gua amun wiengu su. Afin Ɲanmiɛn yɛ ɔ fali min dunnin amun ɲrun mmua wa naan e kwlaa e ka nguan nun-ɔn.+ 6 Kɛ awe’n kpɛnnin’n, i afuɛ nɲɔn su yɛ.+ Yɛ ɔ te ka afuɛ nnun ekun. Sran fi su kwlá diman fie naan se kɛ aliɛ yɛ ɔ́ ɲɛ́n i-ɔ. 7 Sanngɛ Ɲanmiɛn sunmannin min kɛ n dun amun ɲrun mmua wa naan amun delɛ’n yo abonuan naan amun ka nguan nun. I liɛ’n, amun osu’n su nunnunman+ asiɛ’n su.* 8 Ɔ maan Ɲanmiɛn Kpli yɛ ɔ fali min bali wa-ɔ, nán amun-ɔn. I yɛ maan m’an yo Faraɔn i afɔtuɛ manfuɛ danfuɛ’n, nin i awlo’n kwlaa i su nianfuɛ’n, nin Ezipti nvle wunmuan’n i su kpɛn-ɔn.+

9 “Amun sa amun sin min si wun lɔ. Kpɛkun amun se i kɛ: ‘Ndɛ nga ɔ wa Zozɛfu kan’n yɛ: “Ɲanmiɛn fali min sieli i Ezipti mɛn wunmuan’n su.+ Bla min wun wa ndɛndɛ.+ 10 Á wá trán Gosɛnin asa’n su lɔ.+ I liɛ’n, a nin ɔ mma mun, nin ɔ anunman mun, nin ɔ bua mun, nin ɔ nannin mun, nin ninnge kwlaa nga a le i’n, amún ká min wun koko wa. 11 Kpɛkun ń mán amun aliɛ. Afin awe’n wá dí afuɛ nnun ekun.+ Sanngɛ sɛ w’a baman’n, a nin wɔ awlofuɛ mun, amún dí yalɛ, kpɛkun amun sa nun ninnge kwlaa bé fí amun sa.”’ 12 Amun nin min niaan bian Bɛnzamɛn amun wun i jrɛiin kɛ min yɛ n su kan ndɛ kle amun-ɔn.+ 13 I sɔ’n ti’n, amun ko kan ninnge kwlaa nga amun wunnin be’n, ɔ nin aɲrunɲan nga n le i Ezipti wa’n be ndɛ kle min si. Amun kan amun wun, amun ko fa min si be bla wa.”

14 I sin’n, ɔ tɔli i niaan bian Bɛnzamɛn nun,* kpɛkun ɔ sunnin. Bɛnzamɛn kusu toli i sa’n blɛli i kɔmin naan w’a sun wie.+ 15 Ɔ fɛli i nuan boli i niaan’m be tinuntinun be fuka’n su naan w’a sun lele. Kpɛkun i niaan’m be nin i be kokoli yalɛ.

16 Ndɛ’n guali Faraɔn i awlofuɛ’m be su nun. Be seli be kɛ: “Zozɛfu i niaan’m b’a ba!” Ndɛ sɔ’n yoli Faraɔn nin i sufuɛ’m be fɛ dan. 17 I sɔ’n ti’n, Faraɔn seli Zozɛfu kɛ: “Kan kle ɔ niaan’m be kɛ: ‘Amun fa trɔ be cici amun nnɛn’m be su naan amun wɔ Kanaan mɛn’n nun lɔ. 18 Amun ko fa amun si nin amun awlofuɛ mun naan amun bla min wun wa. Ń fá Ezipti mɛn’n nun ninnge kpakpa mun ń mán amun. Asa ekun’n, amún wá dí Ezipti wa lika ng’ɔ ti klanman kpa’n, i su ninnge mun.’+ 19 Se be kɛ min waan yoo:+ ‘Amun fa Ezipti wa kakaklolo+ wie’m be wɔ naan amun fa amun yi nin amun mma’m be bla. Amun fa amun si fu kakaklolo sɔ’m be nun kun nun naan amun bla.+ 20 Nán amun koko amun sa nun ninnge’m be ti.+ Afin Ezipti nvle’n nun wa ninnge kpakpa kwlaa ti amun liɛ.’”

21 Izraɛli i mma’m be niannin su yoli. Zozɛfu fali kakaklolo mannin be kɛ nga Faraɔn seli i kɛ ɔ yo’n sa. Kpɛkun ɔ mannin be like naan be di i atin’n nun. 22 Ɔ mannin be tinuntinun tralɛ uflɛuflɛ kun. Sanngɛ Bɛnzamɛn liɛ’n, ɔ mɛnnin i sika mma ya nsan (300) ɔ nin tralɛ uflɛuflɛ nnun.+ 23 I si liɛ’n, ɔ ko mɛnnin i Ezipti nvle’n nun ninnge kpakpa mun. Ɔ fa be sieli aflunmun blu su. Ɔ fali ble nin kpanwun nin aliɛ wie mun ekun sieli aflunmun bla blu be su naan kɛ i si bá’n, w’a ɲan like w’a di i atin’n nun. 24 Kpɛkun ɔ mɛnnin i niaan’m be atin kɛ be wɔ. Yɛ ɔ seli be kɛ: “Nán amun kan ndɛnngan atin’n nun.”+

25 Be fɛli i Ezipti lɛ be ɔli be si Zakɔbu sin Kanaan mɛn’n nun. 26 Be seli i kɛ: “Zozɛfu i ɲin te o su. I yɛ ɔ sie Ezipti mɛn’n wunmuan’n niɔn!”+ Sanngɛ w’a tɛman be su afin w’a buman be ndɛ’n i nanwlɛ.+ 27 Sanngɛ ndɛ kwlaa nga Zozɛfu kan kleli be’n, be koko kleli i. I sin’n, kɛ Zakɔbu wunnin kakaklolo nga Zozɛfu fa mannin be kɛ be fɛ i fu nun bla’n, i wla guali ase. 28 Izraɛli seli kɛ: “W’a yo kpa sɔ! Min wa Zozɛfu i ɲin te o su. Maan n ko wun i wun naan m’an wu.”+

46 Izraɛli fɛli i sa nun ninnge kwlaa ɔli. Kɛ ɔ juli Beɛ-Seba’n,+ ɔ yili tɛ mɛnnin i si Izaaki i Ɲanmiɛn’n.+ 2 Kɔnguɛ’n, Ɲanmiɛn kannin ndɛ kleli Izraɛli aolia nun. Ɔ seli kɛ: “ Zakɔbu, Zakɔbu!” Yɛ ɔ tɛli su kɛ: “Min yɛ n wo yɛ!” 3 Ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn Kpli’n yɛle min. N ti ɔ si i Ɲanmiɛn.+ Nán srɛ kun wɔ, kɔ Ezipti. Afin ń má yó maan ɔ osu’n nunfuɛ’m bé káci nvle dan kun lɔ.+ 4 E nin wɔ é kɔ́ Ezipti lɔ. Yɛ ń fá ɔ lɔ ń bá.+ Zozɛfu fɛ́ i sa fúa ɔ ɲinma’n su.”*+

5 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zakɔbu jasoli Beɛ-Seba lɛ. Yɛ i mma’m be fɛli i* nin be mma mun, ɔ nin be yi mun fuli kakaklolo nga Faraɔn fa ɔli’n be nun naan b’a wɔ. 6 Be fali be nnɛn mun nin ninnge kwlaa nga be ɲannin be Kanaan lɔ’n naan b’a wɔ. Kɛ Zakɔbu nin i osu’n nunfuɛ’m be Ezipti lɔ kɔlɛ’n yoli kɛ ngalɛ’n sa. 7 Kɛ ɔ́ kɔ́ Ezipti’n, ɔ fɛli i osu’n nunfuɛ’m be kwlakwla ɔli. Ɔ fɛli i wa yasua nin i wa bla mun. Yɛ ɔ fɛli i anunman mun, i yasua-o, i bla-o.

8 Izraɛli mɔ be flɛ i ekun kɛ Zakɔbu’n i mma nga be ɔli Ezipti’n be dunman mun yɛ:+ Zakɔbu i wa kpɛn’n yɛle Ribɛnin.+

9 Ribɛnin i mma mun yɛle Anɔku, nin Palu, nin Ɛzrɔn ɔ nin Kaamin.+

10 Simeɔn+ i mma mun yɛle Zemuɛli, nin Zamɛn, nin Oadi, nin Zakɛn, nin Zoaa ɔ nin Saulu+ m’ɔ ti Kanaan bla kun i wa’n.

11 Levi+ i mma mun yɛle Gɛɛsɔn, nin Keati ɔ nin Merari.+

12 Zida+ i mma mun yɛle Ɛri, nin Onan, nin Sela,+ nin Perɛzi+ ɔ nin Zera.+ Sanngɛ Ɛri nin Onan be wuli Kanaan+ mɛn’n nun lɔ.

Perɛzi i mma mun yɛle Ɛzrɔn nin Amili.+

13 Isakaa i mma mun yɛle Tola, nin Puva, nin Lɔbu ɔ nin Simunrɔn.+

14 Zabilɔn+ i mma mun yɛle Serɛdi, nin Elɔn ɔ nin Zaleɛli.+

15 Ba nin anunman nga Zakɔbu nin Lea be ɲannin be Padan-Aramun lɔ’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Be wuli be wa bla Dina+ lɔ wie. I mma mun nin i anunman’m be kwlaa be ti ablasan-nin-nsan (33).

16 Gadi+ i mma mun yɛle Zifiɔn, nin Agi, nin Sunin, nin Ɛzbɔn, nin Eri, nin Arɔdu ɔ nin Areli.+

17 Azɛɛ+ i mma mun yɛle Imna, nin Isiva, nin Isivi ɔ nin Beria. Be niaan bla’n yɛle Sera.

Beria i mma mun yɛle Ebɛɛ nin Malkiɛli.+

18 Zilpa+ mɔ Lea i si Laban fa mɛnnin i kɛ ɔ di junman i sa nun’n, i mma nin i anunman ng’ɔ nin Zakɔbu be ɲannin be’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Be kwlaa be ti blu-nin-nsiɛn (16).

19 Zakɔbu i yi Rasɛli i mma liɛ mun yɛle Zozɛfu+ nin Bɛnzamɛn.+

20 I nun mɔ Zozɛfu o Ezipti lɔ’n, ɔ nin Asinati+ be wuli Manase+ nin Efraimun.+ Potifera m’ɔ ti amuin ɲrun jranfuɛ Ɔnun* lɔ’n, i wa bla yɛle Asinati sɔ’n.

21 Bɛnzamɛn+ i mma mun yɛle Bela, nin Bekɛɛ, nin Asibɛli, nin Gera,+ nin Naaman, nin Ei, nin Rɔsi, nin Mupimun, nin Ipimun+ ɔ nin Aridi.+

22 Rasɛli i mma nin i anunman m’ɔ nin Zakɔbu be ɲannin be’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Be kwlaa be ti blu-nin-nnan (14).

23 Dan+ i wa* yɛle Usimun.+

24 Nɛftali+ i mma mun yɛle Zazeɛli, nin Gunin, nin Zezɛli ɔ nin Silɛmun.+

25 Bila mɔ Rasɛli i si Laban fa mɛnnin i kɛ ɔ di junman i sa nun’n, i mma nin i anunman ng’ɔ nin Zakɔbu be ɲannin be’n, be yɛ be o lɛ-ɔ. Be kwlaa be ti nso.

26 Zakɔbu i osu’n nunfuɛ kwlaa ng’ɔ nin be ɔli Ezipti’n, be ti ablesiɛn-nin-nsiɛn (66). B’a kaman i mma’m be yi mun b’a wlaman nun.+ 27 Zozɛfu wuli ba nɲɔn Ezipti lɔ. Zakɔbu i awlofuɛ kwlaa nga be ɔli Ezipti’n, be ti ableso (70).+

28 Zakɔbu sunmannin Zida+ naan ɔ ko se Zozɛfu kɛ ɔ su wa ju Gosɛnin. Kɛ be juli Gosɛnin asa’n su’n,+ 29 Zozɛfu maan be siesieli i kakaklolo’n. Kpɛkun ɔ ko toli i si Izraɛli Gosɛnin lɔ. Kɛ ɔ fɛli i wun kleli i cɛ’n, ɔ tɔli i nun,* yɛ ɔ sunnin lele. 30 I sin’n, Izraɛli seli Zozɛfu kɛ: “N kwla wu siɛn’n. Afin n wunnin ɔ ɲrun’n. Ɔ maan n si kɛ ɔ ɲin te o su.”

31 Zozɛfu seli i niaan bian mun nin i si i awlofuɛ’m be kɛ: “Amun man min atin naan n ko se Faraɔn+ kɛ: ‘Min niaan mun nin min si i awlofuɛ nga be o Kanaan mɛn’n nun lɔ’n, b’a ba min wun wa.+ 32 Be ti nnɛn kankanfuɛ,+ yɛ be ti nnɛn tafuɛ.+ Kɛ bé bá’n be fali be nnɛn mun nin be sa nun ninnge kwlaa bali.’+ 33 Kɛ Faraɔn wá flɛ́ amun’n, ɔ́ úsa amun kɛ: ‘?Junman benin yɛ amun di-ɔ?’ 34 Amun se i kɛ: ‘Ɔ sufuɛ’m be ti nnɛn tafuɛ kɛ be si mun sa. Kɛ ɔ fɛ i e bakan nun lele andɛ’n, i sɔ junman’n yɛ e di-ɔ.’+ I liɛ’n, amun kwla tran Gosɛnin asa’n su.+ Afin Eziptifuɛ’m be kloman bua kankanfuɛ’m be sa.”+

47 Zozɛfu ko seli Faraɔn kɛ:+ “Min si nin min niaan’m be fin Kanaan b’a ba. Be o Gosɛnin lɔ.+ Kɛ bé bá’n, be fali be bua nin be boli nin be nannin mun, ɔ nin be bo ninnge kwlaa.” 2 Ɔ fɛli i niaan’m be nun nnun naan w’a fa be w’a kle Faraɔn.+

3 Faraɔn usali Zozɛfu i niaan mun kɛ: “?Junman benin yɛ amun di-ɔ?” Be tɛli Faraɔn su kɛ: “Ɔ sufuɛ’m be ti bua kankanfuɛ kɛ be nannan mun sa.”+ 4 Be seli Faraɔn ekun kɛ: “E bali naan é wá trán wa kɛ aofuɛ sa.+ Afin awe’n w’a kpɛn kekle Kanaan+ lɔ. E nnɛn’m be ɲanman didiwlɛ kun. Ɔ maan yaci, maan ɔ sufuɛ’m be tran Gosɛnin lɔ.”+ 5 Yɛ Faraɔn seli Zozɛfu kɛ: “Ɔ si nin ɔ niaan mun yɛ b’a ba ɔ wun wa yɛ. 6 Ezipti mɛn’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Maan ɔ si nin ɔ niaan’m be tran mɛn’n i lika ng’ɔ ti klanman kpa’n nun.+ Maan be tran Gosɛnin lɔ. Sɛ a nian naan be nun wie’m be kwla junman di kpa’n, fa min nnɛn mun man be naan be nian be lika.”

7 Zozɛfu fɛli i si Zakɔbu ko kleli Faraɔn. Yɛ Zakɔbu boli muae mannin Faraɔn-ɔn. 8 Faraɔn usali Zakɔbu kɛ: “?A le afuɛ nɲɛ?” 9 Zakɔbu tɛli i su kɛ: “Kɛ n sɔli tu tranlɛ lele’n,* i afuɛ ya kun ablasan (130) yɛ. Afuɛ nga m’an di’n, w’a sɔnman, sanngɛ i kwlaa ti ɲrɛnnɛn ngunmin.+ N nin-a cɛman kɛ min si mɔ be tu trannin lele’n* be sa.”+ 10 I sin’n, Zakɔbu boli muae mannin Faraɔn. Kpɛkun ɔ jasoli i wun lɛ ɔli.

11 Zozɛfu fɛli i si nin i niaan mun sieli Ezipti mɛn’n nun lɔ. Kɛ nga Faraɔn kan kleli i’n sa’n, mɛn’n i lika klanman kpafuɛ’n, mɔ yɛle Ramunsɛsi+ asa’n i su lɔ yɛ ɔ mannin be asiɛ-ɔ. 12 Zozɛfu mɛnnin i si nin i niaan mun nin i si i awlo nunfuɛ’m be kwlaa be aliɛ.* Be mma’m be nuan su yɛ ɔ nian naan w’a man be aliɛ-ɔ.

13 Awe’n wa yoli kekle dan. Ɔ maan be ɲanman aliɛ* kun Ezipti mɛn wunmuan’n nun. Awe sɔ’n yili Ezipti mɛn’n nin Kanaan mɛn’n be ase dan.+ 14 I sɔ’n ti’n, Zozɛfu yoli aliɛ atɛ Eziptifuɛ mun nin Kanaanfuɛ’m be sa nun.+ Yɛ sika kwlaa ng’ɔ ɲɛn i’n, ɔ fa ko sie i Faraɔn i awlo lɔ. 15 Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Eziptifuɛ nin Kanaanfuɛ’m be sika kwlaa wieli be sa nun. I sɔ’n ti’n, Eziptifuɛ’m be kwlaa be wa toli Zozɛfu naan b’a se i kɛ: “Man e aliɛ. ?Sika mɔ e lemɛn i’n ti’n, á yáci e lɛ naan e wu ɔ ɲin bo lɛ sa ngbɛn?” 16 Yɛ Zozɛfu seli be kɛ: “Sɛ sika wieli amun sa nun’n, amun fa amun nnɛn mun bla. Sɛ amun man min nnɛn’n, ń mán amun aliɛ.” 17 Ɔ maan be fali be nnɛn mun blɛli Zozɛfu. Kɛ be blɛ i nnɛn kpanngɔ nin bua nin boli nin nannin nin aflunmun’n, i kusu man be aliɛ. Nnɛn kwlaa nga be fa mɛnnin i’n ti’n, ɔ mannin be aliɛ titi afuɛ sɔ’n nun.

18 Afuɛ nuan yiali. Kɛ afuɛ uflɛ boli i bo’n, be wa toli i ekun naan b’a se i kɛ: “Min min, maan e di ɔ nanwlɛ. E fali e bo sika nin e nnɛn’m be kwlaa e mannin wɔ. Min min, sɛ w’a yoman kɛ e bɔbɔ ba’n nin e asiɛ mun sa’n, e leman like fi kun naan y’a fa man wɔ. 19 ?Á yáci e lɛ é wú naan e asiɛ’m be ka lɛ sa ngbɛn? I sɔ’n ti’n, to e. Fa e nin e asiɛ mun naan man e aliɛ. É káci Faraɔn i kanga, yɛ e asiɛ’m bé yó i liɛ. Man e like naan e ko lua. I liɛ’n, é ká nguan nun. E su wuman, yɛ e asiɛ’m be su kaman lɛ sa ngbɛn.” 20 Awe m’ɔ kpɛnnin kekle dan’n ti’n, Eziptifuɛ’m be yoli be asiɛ’m be kwlaa be atɛ. Yɛ Zozɛfu toli be kwlaa mannin Faraɔn. Ɔ maan lɔ asiɛ’n i ngba kacili Faraɔn liɛ.

21 Kpɛkun ɔ yoli maan Ezipti wunmuan’n nun’n, sran’m be ko trannin klɔ dandan’m be su.+ 22 Amuin ɲrun jranfuɛ’m be ngunmin be asiɛ mun yɛ w’a toman-ɔn.+ Afin aliɛ nga be di’n, Faraɔn yɛ ɔ man be-ɔ. I sɔ’n ti yɛ b’a yoman be asiɛ’n i atɛ wie-ɔ. 23 Yɛ Zozɛfu seli sran mun kɛ: “Amun nian! Kɛ mɔ m’an to amun bɔbɔ nin amun asiɛ’n andɛ m’an man Faraɔn ti’n, like yɛ, amun fa ko lua amun fie’m be su. 24 Sɛ amun fie’m be su ninnge’m be yo kpa naan amun kpɛ’n, amun bu nun nnun naan amun fɛ i bue kun man Faraɔn.+ I bue nnan ng’ɔ ka’n, amun lua wie. Yɛ amun nin amun awlofuɛ nin amun mma mun amun di wie.” 25 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be seli i kɛ: “W’a de e sakpa.+ Min min, sɛ ɔ ti ɔ klun su’n, maan e kaci Faraɔn i kanga.”+ 26 Ɔ maan Zozɛfu kpɛli i sɔ liɛ’n su mmla. Yɛle kɛ fie su ninnge nga be kpɛ be’n, kɛ be bu nun nnun’n, i bue kun ti Faraɔn liɛ. Andɛ nin andɛ’n, be te di mmla sɔ’n su. Saan amuin ɲrun jranfuɛ’m be asiɛ mun yɛ Faraɔn w’a faman be wie-ɔ.+

27 Izraɛli trannin Ezipti mɛn’n nun Gosɛnin asa’n su lɔ.+ Be bo wa takali lɛ. Be wuli ba kpanngban kpa. Yɛ be wa trɛli dan.+ 28 Zakɔbu dili afuɛ blu-nin-nso (17) Ezipti lɛ. Ɔ maan kɛ Zakɔbu fá wú’n, nn ɔ le afuɛ ya kun ablanan-nin-nso (147).+

29 Kɛ Izraɛli wunnin kɛ ɔ su wa wu’n,+ ɔ flɛli i wa Zozɛfu naan w’a se i kɛ: “Sɛ a bu min sran’n, yaci, fa ɔ sa’n wla min sɔwa’n bo naan ta min nda. Sɛ ɔ waan á yí i nglo kɛ a klo min naan a nin min nanti klanman’n, yaci, nán sie min Ezipti wa.+ 30 Sɛ n wu’n,* fa min Ezipti wa naan ko sie min min si’m be asieliɛ’n nun.”+ Yɛ Zozɛfu seli i kɛ: “N tili. I sɔ yɛ ń yó-ɔ.” 31 Yɛ ɔ seli kɛ: “Sɛ ɔ ti sɔ’n, ta min nda.” Yɛ Zozɛfu tɛli i nda-ɔ.+ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Izraɛli kotoli Ɲanmiɛn bo, kɛ ɔ sie i ti’n i bɛ’n su lɛ’n.+

48 I sin’n, be wa seli Zozɛfu kɛ: “Ɔ si kpinndinman.” Kɛ Zozɛfu tili i sɔ’n, ɔ fali Manase nin Efraimun mɔ be ti i wa yasua nɲɔn mun’n,+ naan w’a to Zakɔbu lɔ. 2 Be seli Zakɔbu kɛ: “Ɔ wa Zozɛfu w’a ba ɔ sin.” I sɔ’n ti’n, Izraɛli miɛnnin i ɲin jasoli naan w’a tran ase i bɛ’n su lɛ. 3 Ɔ seli Zozɛfu kɛ:

“I nun mɔ n wo Kanaan mɛn’n nun lɔ lika nga be flɛ i kɛ Lizi’n, Ɲanmiɛn M’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n fiteli min ɲrun. Kpɛkun ɔ yrali min su.+ 4 Ɔ seli min kɛ: ‘Ń yó maan á wú ba kaka. Yɛ ń yó maan ɔ osu’n trɛ́ lele ɔ́ káci nvle kpanngban.+ Yɛ ń fá mɛn nga ń mán ɔ osu’n nunfuɛ mun naan be tran nun tititi.’+ 5 Ba nga a wuli be Ezipti mɛn’n nun wa kwlaa naan m’an to ɔ wa’n, be ti min liɛ.+ Efraimun nin Manase bé káci min klun ba kɛ Ribɛnin nin Simeɔn be sa.+ 6 Sanngɛ ba nga a wuli be kasiɛn’n yɛ bé yó ɔ liɛ-ɔ. Aja like nga be niaan’m bé ɲɛ́n i’n, be dunman’n tɛ́ nun wie.+ 7 Kɛ ń fín Padan ń bá’n, Rasɛli wuli+ min sa nun Kanaan mɛn’n nun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn n nin-a mantanman Efrati+ kaan sa. I sɔ’n ti’n, n sieli i Efrati mɔ be flɛ i ekun kɛ Bɛtleɛmun’n,+ i atin’n su lɛ.”  

8 Kɛ Izraɛli wunnin Zozɛfu i mma mun’n, ɔ usali kɛ: “?Wan mun yɛle nga?” 9 Yɛ Zozɛfu seli i si kɛ: “Ba nga Ɲanmiɛn fa mannin min lika nga nun wa’n mun-ɔn.”+ I kusu seli kɛ: “Yaci, fa be wunnge min wun wa naan n bo muae n man be.”+ 10 Blɛ sɔ’n nun’n, nn Izraɛli wunman ase kpa kun afin w’a yo oke. Be flɛ i kɛ ɔ wunman ase bɔbɔ. I sɔ’n ti’n, Zozɛfu fali ba mun wunngeli i wun lɔ naan w’a fɛ i nuan’n w’a bo be fuka’n su, kpɛkun ɔ tɔli be nun. 11 Izraɛli seli Zozɛfu kɛ: “M’an bumɛn i le kɛ min ɲinma gúa ɔ wun ekun.+ Sanngɛ Ɲanmiɛn yoli maan m’an wun ɔ mma mun wie bɔbɔ.” 12 I sin’n, Zozɛfu fali ba mɔ be o Izraɛli ja su’n. Kpɛkun ɔ utuli i ɲin ase.

13 Zozɛfu fali be nɲɔn’n. Ɔ fɛli i sa fama’n trali Efraimun+ naan ɔ jran Izraɛli i bɛ su. Kpɛkun ɔ fɛli i sa bɛ’n trali Manase+ naan ɔ jran Izraɛli i fama su. Yɛ ɔ fa be wunngeli i wun koko. 14 Sanngɛ Izraɛli fɛli i sa fama’n sieli i Efraimun i ti’n su, kusu nn i yɛ ɔ ti ba kasiɛn’n niɔn. Kpɛkun ɔ fɛli i sa bɛ’n sieli i Manase i ti’n su. Manase yɛ ɔ ti ba kpɛn’n niɔn.+ Sanngɛ Izraɛli bɔbɔ i ɲinfu yɛ ɔ yoli sɔ-ɔ. 15 I sin’n, ɔ boli muae mannin Zozɛfu. Kpɛkun ɔ seli kɛ:+

17 Kɛ Zozɛfu wunnin kɛ i si i sa fama’n wo Efraimun i ti’n su’n, w’a yomɛn i fɛ. I sɔ’n ti’n, i waan ɔ́ yí i si i sa ng’ɔ o Efraimun i ti’n su’n naan ɔ́ fá síe i Manase i ti’n su. 18 Zozɛfu seli i si kɛ: “Baba, nɛ́n i su-ɔ. Ba kpɛnngbɛn’n yɛ ɔ o yɛ.+ Fa ɔ sa fama’n sie i ti’n su.” 19 Sanngɛ i si w’a kplinman su. Ɔ seli kɛ: “Min wa, n si sɔ. N si sɔ. I kusu wá káci nvle kun yɛ ɔ́ ɲán ɲrun dan. Sanngɛ i sinma’n wá ɲán ɲrun trɛ́ i.+ Kpɛkun i osu’n nunfuɛ’m bé sɔ́n dan ti’n, bé káci nvle kpanngban.”+ 20 Ɔ boli muae mannin be ekun cɛn sɔ’n nun.+ Ɔ seli kɛ:

Ɔ maan ɔ fali Efraimun dunnin Manase i ɲrun titi.

21 Izraɛli seli Zozɛfu ekun kɛ: “N su wa wu.+ Sanngɛ Ɲanmiɛn jrán amun sin titi. Yɛ ɔ́ yó maan amún sá amun sin amun nannan’m be mɛn’n nun lɔ.+ 22 Nian, ɔ lika liɛ nga n su wa man wɔ’n, ɔ́ yó dán trá ɔ niaan’m be liɛ’n. Min tokofi’n nin min ta’n yɛ n fa deli lika sɔ’n Amɔɔfuɛ’m be sa nun-ɔn.”

49 Zakɔbu flɛli i mma yasua mun naan w’a se be kɛ: “Maan amun kwlaa amun yia naan n kan sa nga bé wá jú amun su blɛ kasiɛn’n nun’n,* i ndɛ n kle amun. 2 Zakɔbu i mma mun, amun yia naan amun sie amun su. Amun tie amun si Izraɛli i nuan ndɛ’n.

3 “Ribɛnin,+ a ti min wa kpɛn.+ A ti min wunmiɛn. Ba klikli ng’ɔ kle kɛ n ti yasua’n yɛle wɔ. Ɔ aɲrunɲan’n nin ɔ wunmiɛn’n be leman wunsu. 4 A kwlá tranman diin. A ti kɛ nzue m’ɔ kpalo kɔ wa kɔ wa’n sa. A su yoman kpa traman ɔ niaan mun. Afin a fuli ɔ si i bɛ’n su.+ Blɛ sɔ’n nun’n, a yoli min bɛ’n i fiɛn. Nanwlɛ, ɔ fuli su sakpa!

5 “Simeɔn nin Levi be ti niaan.+ Be fa be tokofi’n be yo nzaje sa.+ 6 Nán maan n fa min wun n mantan be le. Kan be yia lɛ’n, nán maan be bo min dunman lɔ. Afin ya ble mɔ be fali’n ti’n, be kunnin sran.+ Yɛ be ɲinfu be kpɛkpɛli nannin tola’m be jasin ndin’n. 7 Maan be bo ya nga be fali’n i sannzan, afin ya nga be fali’n ti’n be yoli tɛ dan. Maan be bo be awlɛn fufu’n i sannzan, afin be awlɛn tɛ’n ti’n be yoli abɔlɛ dan.+ Maan n fa be naan be bo sanndi Zakɔbu i mɛn’n nun. Yɛ maan n tru be nun Izraɛli mɛn’n nun.+

8 “Zida,+ ɔ liɛ’n, ɔ niaan’m bé yí ɔ ayɛ.+ Á kwlá ɔ kpɔfuɛ mun.*+ Ɔ si i mma’m bé kóto ɔ bo.+ 9 Zida ti asɔmɔli gbanflɛn.+ Min wa, saan á dí nnɛn nga a trɛli i’n, kpɛkun á jáso kɔ́. Ɔ lali, ɔ tinngɛli i wun kɛ asɔmɔli sa. ?Wan yɛ ɔ kwla yo maan asɔmɔli kun jaso-ɔ? 10 Famiɛn dilɛ kpɔnman’n su jasoman Zida i osu’n nun.+ Yɛ kpɔnman’n su jasomɛn i ɲrun le.* Ɔ́ ká sɔ lele saan Silo* w’a ba.+ I yɛ sran’m be kwlakwla bé bú i sran-ɔn.+ 11 Ɔ minndali i aflunmun’n viɲin ja kun wun. Yɛ ɔ minndali i aflunmun ba’n viɲin kpa kun wun. Duvɛn nun yɛ ɔ́ kpú i tralɛ mun-ɔn. Viɲin mma’n i nzue’n nun yɛ ɔ́ kpú i tralɛ dan’n niɔn. 12 Duvɛn’n ti’n, i ɲinma’n blo kankankan. Yɛ nɔnnɔn’n ti’n, i je’m be fɛn fuaii.

13 “Zabilɔn+ trán jenvie nuan, kan mmeli’m be si lɛ’n.+ I lika’n kɔ́ lele ɔ nin Sidɔn+ bé já awɛ.

14 “Isakaa+ ti aflunmun kun m’ɔ ti kpinndinkpinndin kpa-ɔ. Ɔ la bajɛ nɲɔn nga be o i sin’n be afiɛn. 15 Ɔ́ wún kɛ lika nga be lo wunmiɛn lɛ’n ti kpa, naan lika’n ti klanman. Ɔ́ kɛ́n i wati’n i ase súa trɔ. Yɛ kɛ bé míɛn i kɛ ɔ di junman’n, ɔ́ dí.

16 “Dan+ m’ɔ ti Izraɛli akpasua kun’n, ɔ́ dí i sran’m be jɔlɛ.+ 17 Maan Dan yo kɛ wuo m’ɔ o atin nuan’n sa. Maan ɔ yo kɛ ɔnda ng’ɔ le mmɛ m’ɔ o akpɔ nuan’n sa naan ɔ ka nnɛn kpanngɔ’n i ja sin. Maan ɔ yo sɔ naan kɛ sran ng’ɔ ti su’n ɔ́ tɔ́’n, ɔ lɛngɛ i ɲin aanga.+ 18 Zoova, ń trán mínndɛ wɔ naan a de e.

19 “Gadi+ liɛ’n, awiefuɛ’m bé wá tɔ́ i su, sanngɛ ɔ́ sín be sin lɔ yɛ ɔ́ tɔ́ be su-ɔ.+

20 “Azɛɛ+ wá ɲán kpanwun* kpanngban kpa. I sa nun yɛ aliɛ nga be kwla fa sie i famiɛn ɲrun’n, ɔ́ fín-ɔn.+

21 “Nɛftali+ ti flete klanman kpa. Ɔ kan ndɛ fɛfɛ mun.+

22 “Zozɛfu+ ti waka m’ɔ su mma’n i sama’n. Waka sɔ’n wo nzue ti kun i nuan. Yɛ i sama’m be fu lele be tra talɛ’n su. 23 Sanngɛ ta tofuɛ’m b’a yacimɛn i yalɛ klelɛ le, be toli i wun ta. Yɛ be fali be ɲin cili i.+ 24 Sanngɛ i ta liɛ’n kɛli i osu’n nun.+ Wunmiɛn trɛnnin i sa nun titi, yɛ i sa’n blili kpa.+ I sɔ’n fin sran ng’ɔ le wunmiɛn m’ɔ ukali Zakɔbu’n. Ɔ fin bua tafuɛ m’ɔ ti Izraɛli i yɔbuɛ’n. 25 Ɔ si i Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ fɛ i* mannin-ɔn. Ɔ́ úka-ɔ. Ɔ nin Sran m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n be o nun. Ɲanmiɛn fá nglo lɔ like yrá ɔ su, yɛ ɔ́ fá asiɛ’n i bo lɔ like yrá ɔ su.+ Ɔ́ mán ɔ nnɛn nin ba kpanngban. 26 Muae nga ɔ si bo’n, i kpa liɛ’n trá ninnge kpakpa nga be fin oka mɔ be o lɛ tititi’n be su’n. Yɛ i kpa liɛ’n trá kpɔlɛ mɔ be o lɛ tititi’n be klanman mɔ be ti’n.+ Muae sɔ’n ká Zozɛfu i ti’n su, ɔ́ ká sran mɔ be fɛli i niaan’m be nun’n, i ti afiɛn.+

27 “Bɛnzamɛn+ títí nnɛn’m be nun tititi kɛ blo alua+ wie sa. Ɔ́ dí i nnɛn mun nglɛmun, kpɛkun ɔ́ cɛ́cɛ́ like ng’ɔ ɲɛnnin i’n nun nnɔsua.”+

28 Izraɛli akpasua blu-nin-nɲɔn (12) mun yɛ be o lɛ-ɔ. Kɛ be si bó muae mán be’n, ndɛ ng’ɔ kannin’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Ɔ boli muae mannin be kunngunngun.*+

29 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “N su wa wu.+ Amun sie min min nannan’m be wun lɛ, Efrɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i lika’n nun yɔbuɛ buɛ’n nun.+ 30 Yɔbuɛ buɛ sɔ’n wo Kanaan mɛn’n nun. Ɔ o Makpela, Mamunre i ɲrun lɛ lika’n nun. Abraamun toli lika sɔ’n Efrɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i sa nun naan ɔ́ fá yó i asieliɛ. 31 Lɛ yɛ be sieli Abraamun nin i yi Sara-ɔ.+ Asa ekun’n, lɛ yɛ be sieli Izaaki+ nin i yi Rebeka-ɔ. Lɛ kusu yɛ n sieli Lea-ɔ. 32 Ɔ toli lika’n nin i nun yɔbuɛ buɛ’n Ɛti i mma’m be sa nun.”+

33 Kɛ Zakɔbu kannin ndɛ sɔ’n kleli i mma mun’n, ɔ fɛli i ja’n sieli i bɛ’n su ekun. Yɛ ɔ kali nun-ɔn. Ɔ wuli kɛ i nannan’m be sa.*+

50 Zozɛfu tɔli i si su,+ ɔ sunnin i lele. Kpɛkun ɔ fɛli i nuan’n boli i fuka’n su. 2 I sin’n, Zozɛfu seli i dɔɔtrɔ mun naan be di i si i saka’n i wun junman.*+ Yɛ dɔɔtrɔ’m be ko dili Izraɛli i saka’n i wun junman-ɔn. 3 Be fali cɛn ba ablanan (40) yɛ be dili i wun junman-ɔn. Afin cɛn ba ablanan yɛ be fa di saka’m be wun junman titi-ɔ. Eziptifuɛ’m be sunnin i lele cɛn ba ableso (70).

4 Kɛ be sunnin i lele m’ɔ wieli’n, Zozɛfu seli Faraɔn i sran dandan* mun kɛ: “Sɛ ɔ ti amun klun su’n, amun kan kle Faraɔn kɛ: 5 ‘Min si seli min kɛ: “N su wa wu.+ Ta min nda+ kɛ á kó síe min min ndia’n nun lɔ.+ N kpɛli i Kanaan mɛn’n nun.”+ I sɔ’n ti’n, yaci, man min atin naan n wɔ lɔ n ko sie min si naan m’an ba.’” 6 Yɛ Faraɔn tɛli i su kɛ: “Kɔ ko sie ɔ si kɛ nga a fa tɛli i nda’n sa.”+

7 Ɔ maan Zozɛfu ɔli i si’n i sielɛ. Faraɔn i sufuɛ’m be kwlaa, yɛle kɛ i awlo lɔ kpɛnngbɛn mun+ nin Ezipti mɛn’n nun kpɛnngbɛn’m be kwlaa be ɔli i sunmanlɛ. 8 Zozɛfu i awlofuɛ mun nin i niaan mun nin i si i awlofuɛ’m be kwlaa be ɔli wie.+ Be mma kanngan mun, nin be boli mun, nin be bua mun, ɔ nin be nannin mun yɛ be yacili be Gosɛnin lɛ-ɔ. 9 Sran wie’m be fuli kakaklolo+ nin nnɛn kpanngɔ’m be su be ɔli wie. Ɔ maan sran’m be sɔnnin kpa. 10 Kɛ be juli Zurdɛn asa’n su lika kpɛtɛkplɛɛ ng’ɔ o Atadi* lɔ’n nun’n, be sunnin lele. W’a yoman blɛblɛ. Ɔ yoli i si’n i sɛ’n lele cɛn ba nso. 11 Kanaanfuɛ nga be tran lika sɔ’n nun’n, be wunnin kɛ be su yo sɛ Atadi lɔ lika kpɛtɛkplɛɛ’n nun’n naan b’a se kɛ: “Eziptifuɛ’m be sɛ dan-ɔn.” I sɔ’n ti’n, be flɛli lika sɔ’n kɛ Abɛli-Mizraimun.* Ɔ o Zurdɛn asa’n su.

12 Zakɔbu i mma’m be niannin like ng’ɔ seli be kɛ be yo’n su sɛsɛsɛ be yoli.+ 13 I mma’m be fɛ i ɔli Kanaan mɛn’n nun. Yɛ be ko sieli i yɔbuɛ buɛ’n nun Makpela lɔ. Lika sɔ’n wo Mamunre i ɲrun lɛ. Abraamun toli i Efrɔn m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i sa nun naan ɔ́ fá yó asieliɛ.+ 14 Kɛ Zozɛfu sieli i si’n, ɔ nin i niaan mun nin be kwlaa nga be ɔli i si i sielɛ’n, be sali be sin Ezipti.

15 Kɛ Zozɛfu i niaan’m be wunnin kɛ be si w’a wu’n, be seli be wun kɛ: “Atrɛkpa’n, e wun ndɛ te o Zozɛfu klun. Sa kwlaa nga e yoli i’n, ɔ́ wá yí mán e yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”+ 16 Ɔ maan be ko seli Zozɛfu kɛ: “Kwlaa naan ɔ si w’a wu’n, ndɛ ng’ɔ kannin’n yɛ: 17 ‘Amun se Zozɛfu kɛ: “Ń srɛ́ ɔ kpa. Fɔnlɛ nga ɔ niaan’m be fɔnnin’n, ɔ nin sa nga be yoli wɔ mɔ i ti’n a wunnin ɔ ɲrun lele’n, yaci cɛ be.”’ I sɔ’n ti’n, yaci sa nga ɔ si i Ɲanmiɛn’n i sufuɛ’m be yoli’n cɛ be.” Kɛ be seli Zozɛfu sɔ’n, ɔ sunnin. 18 I sin’n, i niaan’m be wa bali. Be tɔli i bo lɛ naan b’a se kɛ: “E yɛ e o yɛ. E ti ɔ kanga.”+ 19 Zozɛfu seli be kɛ: “Nán srɛ kun amun. ?Ɲanmiɛn yɛle min mɔ i ti yɛ ń kó dí amun jɔlɛ-ɔ? 20 Tɛ yɛ amun waan amún yó min-ɔn.+ Sanngɛ kɛ e fa wun i andɛ’n sa’n, Ɲanmiɛn fali tɛ sɔ’n kacili sa kpa, kɛ ɔ ko yo naan sran kpanngban b’a ka nguan nun’n ti.+ 21 I sɔ’n ti’n, nán srɛ kun amun. Ń mán amun nin amun mma kanngan mun amun aliɛ titi.”+ I sɔ m’ɔ kannin’n, ɔ fɔnvɔli be, yɛ ɔ guali be awlɛn su nzue.

22 Zozɛfu nin i si i awlofuɛ’m be trannin Ezipti lɔ. Zozɛfu dili afuɛ ya kun blu (110). 23 Zozɛfu wunnin Efraimun i anunman sian mun,+ ɔ nin Manase i wa Makii i mma liɛ mun.+ Be wuli ba sɔ mun Zozɛfu i ja nannglunman’n* su. 24 Cɛn kun’n, Zozɛfu seli i niaan mun kɛ: “N su wa wu. Sanngɛ n si kɛ Ɲanmiɛn su yaciman amun lika nianlɛ le.+ Ɔ́ fá amun jáso wa yɛ ɔ́ fá amun kɔ́ mɛn ng’ɔ tali Abraamun nin Izaaki nin Zakɔbu be nda kɛ ɔ́ fá mán be’n nun.”+ 25 Zozɛfu seli Izraɛli i mma mun kɛ: “Ɲanmiɛn su yaciman amun lika nianlɛ le. Amun ta min nda kɛ amún fá min owie’n lika nga nun wa bé kɔ́.”+ 26 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, yɛ Zozɛfu wuli-ɔ. Kɛ ɔ́ wú’n, nn ɔ le afuɛ ya kun blu (110). Be dili i saka’n i wun junman.+ Yɛ be fɛ i sieli alaka kun nun Ezipti lɔ.