AKUNNDANFUƐ’N
1 Davidi i wa m’ɔ ti sran yiayiafuɛ’n,+ m’ɔ ti famiɛn Zerizalɛmun lɔ’n,+ i nuan ndɛ mun yɛ.
3 ?Ngue yɛ sran kun kwla ɲɛn i junman kekle kwlaa
ng’ɔ miɛn i ɲin di i wia’n i bo wa’n i nun-ɔn?+
6 Aunmuan’n fita kɔ ngua lɔ, kpɛkun ɔ kpɛ i wun kɔ nglo lɔ lika’n nun.
Ɔ kpɛ i wun sɔ titi, aunmuan’n kɔ ɔ ba, ɔ kɔ ɔ ba, ɔ yo i sɔ titi.
7 Nzue ba’m be kwlaa be sonji gua jenvie’n nun, sanngɛ jenvie’n yiman.+
Lika nga nzue ba’m be fin mɔ be sonji’n, be sa be sin lɔ naan bé sónji ekun.+
8 Like kwlaa ti afɛ.
Sran fi kwlá kanman be kwlaa be ndɛ.
Be ɲinma’n fɛman ninnge’m be nianlɛ’n nun.
Be su’n kusu ɔ fɛman sa tilɛ’n nun.
9 Ng’ɔ juli laa’n yɛ ɔ́ jú ekun-ɔn,
yɛ like nga be yoli i laa’n yɛ bé yó i ekun-ɔn.
Like fi timan uflɛuflɛ wia’n i bo wa.+
10 ?Like kun o lɛ mɔ sran kun kwla se kɛ: “Nian nga, ɔ ti uflɛuflɛ” ɔ?
I sɔ like liɛ’n o lɛ w’a cɛ,
ɔ o lɛ laa ka naan e blɛ liɛ’n w’a ju.
11 Sran fi i wla kpɛnman laa sran’m be su.
Be nga bé wá jáso su’n be kusu’n, sran fi i wla su kpɛnman be su.
Yɛ be nga bé bá be sin ekun’n, sran fi i wla su kpɛnman be su.+
12 Min mɔ n ti sran yiayiafuɛ’n, n yoli Izraɛli famiɛn Zerizalɛmun lɔ.+ 13 N fali ajalɛ kɛ ń fá ngwlɛlɛ+ ń súan ninnge kwlaa nga be o ɲanmiɛn’n i bo wa’n be su like.+ N fali min ɲin n sieli ɲrɛnnɛn junman nga Ɲanmiɛn fa mannin klɔ sran mun mɔ i ti’n be ɲanman be ti’n i su.
14 N wunnin junman kwlaa nga be di i wia’n i bo wa’n,
sanngɛ amun nian, i kwlaa ti afɛ ngbɛn, ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.+
15 Like ng’ɔ ti bliwa’n, be kwlá tinngɛmɛn i,
yɛ like ng’ɔ nunman lɛ’n, be kwlá kaman.
16 Yɛ n seli min klun lɔ kɛ: “Nian! N sili ngwlɛlɛ dan, n sili ngwlɛlɛ n trali be kwlaa nga be dunnin mmua min ɲrun Zerizalɛmun wa’n,+ n sili ngwlɛlɛ dan ɔ nin sa kpanngban.”+ 17 N kplinnin min ɲin lele n sili ngwlɛlɛ’n nin fia bolɛ’n,*+ ɔ nin sinnzin dilɛ’n, yɛ i sɔ’n kusu ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.
18 Afin ngwlɛlɛ silɛ dan’n, ɔ yo maan sran wun i ɲrun dan,
ɔ maan sran ng’ɔ si sa dan’n, ɔ ukɛ i afɛ’n su.+
2 Kpɛkun n seli min klun lɔ kɛ: “Bla naan kpɛ aklunjɔɛ dilɛ’n i bo nian, naan wun like kpa nga be ɲɛn i nun’n.” Sanngɛ an nian! I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn.
2 N kannin srilɛ’n i ndɛ n seli kɛ: “I sɔ’n ti sinnzin!”
Yɛ n kannin aklunjɔɛ dilɛ’n i ndɛ n seli kɛ: “?I sɔ’n yo ngue ye?”
3 N kplinnin min ɲin n sili aklunjɔɛ nga be kwla di i duvɛn nɔnlɛ nun’n,+ sanngɛ min waan ń yó i sɔ ngwlɛlɛ su. I kpa bɔbɔ’n, n fali min wun n wlɛli i sinnzin yolɛ’n nun, naan ń sí like kpafuɛ nga klɔ sran’m be kwla yo i be nguan blɛ kpe kan’n nun ɲanmiɛn’n i bo wa’n. 4 N dili junman dandan wie mun.+ N kplannin min sua mun,+ n dili min viɲin fie mun.+ 5 N dili min fie dandan wie mun mɔ be ti nglanman’n, mɔ waka kpanngban o nun’n, yɛ n tali waka nga be su mma’n i wafawafa kwlaa. 6 N kpɛli min nzue gble mun, naan ń fá be nun nzue’n ń gúa min waka kanngan’m be su. 7 N ɲannin junman difuɛ yasua mun nin junman difuɛ bla mun,+ yɛ be wuli junman difuɛ wie mun min awlo’n nun. Asa ekun’n, n ɲannin nnɛn kpanngban, n ɲannin nannin mun nin bua mun nin boli mun.+ N ɲannin wie trali be kwlaa nga be dun mmua trannin Zerizalɛmun wa’n. 8 N tiannin sika nin sika ɔkwlɛ kpanngban nuan,+ famiɛn mun nin akpasuaakpasua’m be ninnge kpakpa mun-ɔn.+ N fali min jue tofuɛ yasua mun nin bla mun, ɔ nin like ng’ɔ man klɔ sran’m be aklunjɔɛ dan’n: Bla kun, nanwlɛ, bla kpanngban. 9 Ɔ maan n ɲannin ɲrun dan, n ɲannin ɲrun trali be kwlaa nga be dun mmua trannin Zerizalɛmun wa’n.+ Yɛ min ngwlɛlɛ’n i su w’a kpɛman le.
10 Like kwlaa nga n klo kɛ ń yó’n, n yoli.+ Like ng’ɔ man aklunjɔɛ’n m’an yaciman wie fi lɛ naan ɔ san min wun. Afin junman kekle mɔ n dili’n ti’n, min klun jɔli. I sɔ’n ti junman kekle nga n dili’n i akatua.+ 11 Sanngɛ kɛ n buli like kwlaa nga n fali min sa’n n yoli’n, ɔ nin junman kekle nga n miannin min ɲin n dili’n+ be su akunndan’n, n wunnin kɛ like kwlaa ti afɛ ngbɛn, ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.+ Mmlusuɛ kpa sa nunman like fi nun wia’n i bo wa.+
12 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, n fali min ɲin n sieli i ngwlɛlɛ’n nin fia bolɛ’n, ɔ nin sinnzin’n be su.+ (?Afin ngue yɛ sran ng’ɔ sin famiɛn’n i osu’n kwla yo-ɔ? Saan like nga b’a dun mmua b’a yo’n yɛ ɔ́ yó-ɔ.) 13 Yɛ n wunnin kɛ ngwlɛlɛ’n ti kpa tra fia’n,+ kɛ nga lika m’ɔ kpaja’n ti kpa tra aosin’n sa.
14 Ngwlɛlɛfuɛ’n i ɲinma’m be o i ti’n nun.*+ Sanngɛ sinnglinfuɛ’n i liɛ’n, ɔ nanti aosin’n nun.+ N wunnin i ekun kɛ be kwlaa be agualiɛ’n ti kun.+ 15 Yɛ n seli min klun lɔ kɛ: “Sa ng’ɔ ju sinnglinfuɛ’n i su’n, ɔ́ jú min su wie.”+ ?Ɔ maan ngue yɛ n ɲɛnnin i ngwlɛlɛ dan silɛ’n nun-ɔn? Yɛ n seli min klun lɔ kɛ: “I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn.” 16 Afin i ngwlɛlɛfuɛ-o, i sinnglinfuɛ-o, sran’m be wla fi be su.+ Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be wla fí be kwlaa be su. ?Yɛ wafa sɛ yɛ ngwlɛlɛfuɛ’n wú-ɔ? Ɔ́ wú kɛ sinnglinfuɛ’n sa.+
17 Ɔ maan n ma kpɔli nguan’n,+ afin like kwlaa nga be yo i wia’n i bo wa’n, ɔ ti ɲrɛnnɛn ngunmin min ɲrun. Afin like kwlaa ti afɛ ngbɛn,+ ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.+ 18 N ma kpɔli ninnge kwlaa nga be ti’n, n dili junman kekle wia’n i bo wa’n,+ afin ń má yáci be ń mán sran ng’ɔ́ wá bá min sin’n.+ 19 ?Yɛ sɛ ɔ́ yó ngwlɛlɛfuɛ-o, annzɛ sinnglinfuɛ-o, wan yɛ ɔ si nun-ɔn?+ Sanngɛ ninnge kwlaa nga n miannin min ɲin kpa n yoli be’n, mɔ n fali ngwlɛlɛ n ɲannin be wia’n i bo wa’n, bé yó i liɛ. I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn. 20 Ɔ maan junman kekle nga n miannin min ɲin n dili i wia’n i bo wa’n ti’n, min wla boli min wun. 21 Afin sran kun kwla fa ngwlɛlɛ nin sa silɛ ɔ nin like ng’ɔ si i yo’n fa di junman kekle, sanngɛ ɔ́ wá yáci like ng’ɔ ɲɛnnin i’n ɔ́ fá mán sran kun mɔ w’a fɛman like sɔ’n i wun’n.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn, yɛ ɔ ti ɲrɛnnɛn dan.
22 ?Junman kekle kwlaa nga sran kun di’n, mɔ like ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ ɲɛ́n i’n ti’n, ɔ di junman kekle wia’n i bo wa’n, ngue yɛ ɔ ɲɛn i nun-ɔn?+ 23 Afin i nguan blɛ’n i kwlaa nun’n, junman ng’ɔ di’n ti’n, ɔ wun ɲrɛnnɛn yɛ i wla bo i wun.+ Yɛ kɔnguɛ bɔbɔ’n, i wla guaman ase.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn.
24 Kɛ sran kun ɲan like di, m’ɔ ɲan nzan nɔn, m’ɔ di i junman’n su aklunjɔɛ’n, like fi i kpa traman ngalɛ’n.+ I sɔ’n kusu’n, n wunnin kɛ ɔ ti Ɲanmiɛn Kpli i sa nuan like.+ 25 ?Afin wan yɛ ɔ di like kpa annzɛ ɔ nɔn nzan kpa tra min-ɔn?+
26 Sran nga Ɲanmiɛn Kpli i klun jɔ i wun’n, ɔ mɛn i ngwlɛlɛ nin sa silɛ, ɔ nin aklunjɔɛ.+ Sanngɛ sa tɛ yofuɛ’n i liɛ’n, ɔ yo maan ɔ tiantian ninnge’m be nuan, yɛ ɔ sɔ ninnge’m be nun ngbɛn fa man sran nga Ɲanmiɛn i klun jɔ i wun’n.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn, ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.
3 Like kwlaa le i yolɛ blɛ,
junman kwlaa nga be di i ɲanmiɛn’n i bo wa’n, ɔ le kun nin i yolɛ blɛ:
2 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa wu ba-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ
be wu-ɔ.
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa ta waka-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa tu waka nga be tali’n i bo-ɔ.
3 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa kun like-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa yo like juejue-ɔ.
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa bubu like-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa kplan like-ɔ.
4 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa sun-ɔn, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa sri-ɔ.
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa yi ngwlɛ-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa si able-ɔ.*
5 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa to yɔbuɛ-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa tian yɔbuɛ nuan-ɔn.
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa tɔ sran nun-ɔn, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be se kɛ be tɔman sran nun-ɔn.
6 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa kunndɛ like-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be se kɛ like kun w’a mlin mlɔnmlɔn mɔ be yaci i kunndɛlɛ-ɔ.
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa yia like su-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa yi like blo-ɔ.
7 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa titi like nun-ɔn,+ yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa kpa like nun-ɔn.
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa muan be nuan-ɔn,+ yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa ijɔ-ɔ.+
8 Ɔ le blɛ kun mɔ be fa klo like-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa kpɔ like-ɔ.+
Ɔ le blɛ kun mɔ be fa kun alɛ-ɔ, yɛ ɔ le blɛ kun mɔ be fa di fɔundi-ɔ.
9 ?Ngue yɛ junman difuɛ’n ɲɛn i i ɲin m’ɔ mian di junman’n nun-ɔn?+ 10 N wunnin junman nga Ɲanmiɛn fa mannin klɔ sran mun naan b’a di junman titi’n. 11 Ɔ yoli like kwlaa klanman blɛ ng’ɔ ti i su’n i nun.+ Ɔ fali nguan m’ɔ leman awieliɛ’n bɔbɔ wlali be awlɛn’n nun. Sanngɛ klɔ sran’m be su kwlá siman like nga Ɲanmiɛn Kpli yoli’n guɛmɛn i ti nin i bo.
12 N wunnin kɛ like ng’ɔ ti kpa man be’n, yɛle kɛ be di aklunjɔɛ yɛ be yo sa kpa be nguan blɛ’n nun.+ 13 Yɛ n wunnin kɛ ɔ fata kɛ sran kwlaa di like, ɔ nɔn nzan, yɛ ɔ di aklunjɔɛ junman kekle kwlaa ng’ɔ di’n ti. Ɔ ti like mɔ Ɲanmiɛn fa cɛ i-ɔ.+
14 N ma wunnin kɛ like kwlaa nga Ɲanmiɛn Kpli yo’n, ɔ́ ká lɛ tititi. Ɔ nunman nun kɛ be fa like uka su, annzɛ be yi su. Ɲanmiɛn Kpli yoli i sɔ naan sran’m be sro i.+
15 Sa kwlaa ng’ɔ ju’n w’a dun mmua w’a ju laa, yɛ sa kwlaa ng’ɔ́ wá jú’n, w’a dun mmua w’a ju laa.+ Sanngɛ Ɲanmiɛn Kpli kunndɛ like nga be kpɛli i sin atin’n.*
16 N wunnin sa nga ekun ɲanmiɛn’n i bo wa: Lika ng’ɔ fata kɛ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n tran lɛ’n, klunwi’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ, yɛ lika ng’ɔ fata kɛ sa kpa yolɛ’n tran lɛ’n, klunwi’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.+ 17 Ɔ maan n seli min klun lɔ kɛ: “Ɲanmiɛn Kpli wá dí sran kpa’n nin klunwifuɛ’n be jɔlɛ,+ afin junman kwlaa nin sa kwlaa be le be yolɛ blɛ.”
18 N seli min klun lɔ kɛ Ɲanmiɛn Kpli wá sá klɔ sran mun nían, yɛ ɔ́ klé be kɛ be ti kɛ nnɛn mun sa. 19 Afin sran’m be le agualiɛ, yɛ nnɛn’m be le agualiɛ. Be kwlaa be agualiɛ’n ti kun.+ Kɛ kun fa wu’n, yɛ kun’n kusu fa wu wie-ɔ. Wunmiɛn nga Ɲanmiɛn fa man sran mun mɔ i ti yɛ be o nguan nun’n, i kunngba’n yɛ ɔ fa man nnɛn mun-ɔn.+ Ɔ maan sran’n i kpa traman nnɛn’n, afin i kwlaa ti afɛ ngbɛn. 20 Be kwlaa be kɔ lika kunngba’n nun.+ Be kwlaa be fin ndutre nun,+ yɛ be sa be sin ndutre nun.+ 21 ?Wan yɛ ɔ kwla se kɛ wunmiɛn ng’ɔ o klɔ sran nun mɔ i ti yɛ ɔ o nguan nun’n, ɔ fu kɔ nglo, naan wunmiɛn ng’ɔ o nnɛn’m be nun’n ɔ jra asiɛ’n bo lɔ-ɔ?+ 22 Yɛ n wunnin kɛ like ng’ɔ ti kpa man sran’n yɛle kɛ ɔ di aklunjɔɛ i junman’n nun,+ afin i sɔ’n yɛ ɔ ti i akatua’n niɔn.* ?Afin kɛ ɔ ko wɔ’n, wan yɛ ɔ kwla yo naan w’a si sa nga bé jú i sin wa’n niɔn?+
4 N fali min ɲin n sieli i ɲrɛnnɛn sa nga be yo be wia’n i bo wa’n be kwlaa be su ekun. N wunnin be nga be kle be yalɛ’n be ɲinmuɛn nzue’n, yɛ sran fi nunman lɛ naan w’a fɔnvɔ be.+ Be yalɛ klefuɛ’m be le wunmiɛn, sanngɛ sran fi nunman lɛ naan w’a fɔnvɔ be. 2 Ɔ maan n seli kɛ be nga b’a wu’n, be liɛ’n flunman tra be nga be te o nguan nun’n.+ 3 Yɛ sran nga be nin-a wumɛn i’n,+ m’ɔ nin-a wunman ɲrɛnnɛn sa nga be yo be wia’n i bo wa’n,+ i liɛ’n flunman tra be nga b’a wu’n nin be nga be te o nguan nun’n.
4 N wunnin kɛ kwla silɛ’n ti’n, sran’m be mian be ɲin* yɛ be si junman dilɛ’n i wun ngwlɛlɛ kpa.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn, ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.
5 Sinnglinfuɛ’n bubu i sa nin i ja tran su, kpɛkun ɔ yo koklo.*+
6 Wunmiɛn lolɛ kan’n,* ɔ ti kpa tra junman kekle dilɛ’n,* m’ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́’n i sa’n.+
7 N fali min ɲin n sieli i sa kun ekun m’ɔ ti afɛ ngbɛn wia’n i bo wa’n i su: 8 Sran kun o lɛ’n, i ngunmin yɛ ɔ o-ɔ, ɔ leman janvuɛ fi, ɔ leman ba annzɛ niaan bian, sanngɛ ɔ yaciman junman kekle dilɛ. I ɲin yiman aɲanbeun ninnge mun le.+ ?Sanngɛ ɔ usɛ i wun kɛ: ‘Wan ti yɛ n di junman kekle mɔ n yaci ninnge kpakpa’m be lɛ mɔ be san min wun’n niɔn’?+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn, yɛ ɔ ti ɲrɛnnɛn junman.+
9 Sran nɲɔn flunman tra sran kunngba,+ afin be ɲan be junman kekle nga be di’n i nuan like kpa.* 10 Afin sɛ be nun kun tɔ’n, kun’n kwla ukɛ i naan w’a jaso. ?Sanngɛ sran ng’ɔ tɔ mɔ sran fi nunman lɛ naan w’a ukɛ i naan w’a jaso’n, i liɛ’n yó sɛ?
11 Asa ekun’n, sɛ sran nɲɔn be la likawlɛ’n, bé yó be wun yrɛyrɛ. ?Sanngɛ sɛ sran kun i ngunmin o’n, ɔ́ yó sɛ naan i wun w’a yo i yrɛyrɛ? 12 Yɛ sran kun kwla ɲan kwlalɛ sran kunngba su, sanngɛ sɛ be ti nɲɔn’n, be kwla jrɛn i ɲrun kekle. Asa ekun’n, ɲanman nga be fali ɲanman nsan be wɔli’n, i nun kpɛlɛ ti kekle.
13 Bakan ng’ɔ ti yalɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n, i kpa tra famiɛn kun mɔ w’a yo kpɛnngbɛn mɔ sanngɛ ɔ ti sinnzin’n,+ m’ɔ wunman sa wlɛ naan w’a fa afɔtuɛ kun su’n.+ 14 Afin ɔ* fin bisua fiteli naan w’a kaci famiɛn,+ kusu nn kɛ kun’n dí famiɛn’n, nn ɔ ti yalɛfuɛ.+ 15 N fali min ɲin n sieli be kwlaa nga be o nguan nun mɔ be wlanwlan wia’n i bo wa’n be su, ɔ nin wafa nga gbanflɛn ng’ɔ sinnin kun’n i osu’n i liɛ’n fa ti’n i su. 16 Kannzɛ bɔbɔ i sin jranfuɛ’m be sɔnnin kpa’n, sanngɛ be nga bé wá bá kasiɛn’n, be klun su jɔmɛn i wun.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn, ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.
5 Sɛ a kɔ Ɲanmiɛn Kpli i sua’n nun lɔ’n, nian ɔ wun su.+ Sɛ a kɔ lɔ ko tie ndɛ’n, ɔ ti kpa+ tra kɛ a wɔ lɔ ko yi tɛ, kɛ sinnglinfuɛ’m be fa yo’n sa.+ Afin be siman kɛ sa nga be yo’n ɔ ti tɛ.
2 Nán kpli kan ndɛ, yɛ nán yaci ɔ awlɛn’n i lɛ naan ɔ kan ndɛ ndɛndɛ Ɲanmiɛn Kpli i ɲrun.+ Afin Ɲanmiɛn Kpli o ɲanmiɛn su lɔ, sanngɛ ɔ liɛ’n, a o asiɛ’n su wa. I sɔ’n ti yɛ ɔ fataman kɛ a kan ndɛ kpanngban’n niɔn.+ 3 Afin ninnge kpanngban su akunndan bulɛ’n yɛ maan be cɛn laliɛ’n niɔn.+ Yɛ sinnglinfuɛ’n i ijɔlɛ beblebe’n ɔ fin ndɛ kpanngban kanlɛ’n.+ 4 Sɛ a ta Ɲanmiɛn i nda’n, nán sisi ɔ bo naan w’a yiɛ i nuan.+ Afin ɔ kloman sinnglinfuɛ’m be sa.+ Nda nga a ta’n, yiɛ i nuan.+ 5 Sɛ w’a taman nda’n, ɔ ti kpa tra kɛ w’a ta nda naan w’a yiɛmɛn i nuan.+ 6 Nán yaci ɔ nuan’n i lɛ naan ɔ fa wɔ yi sa tɛ nun,+ yɛ nán se anzi’n i ɲrun kɛ a fɔnnin.+ Nán yo naan ndɛ nga a kan’n ti’n, Ɲanmiɛn Kpli fa ya naan ɔ saci ɔ sa nuan like’n.+ 7 Kɛ nga ninnge kpanngban su akunndan bulɛ’n yo maan be cɛn laliɛ’n sa’n,+ i kunngba’n, ndɛ kpanngban kanlɛ’n, ɔ ti afɛ ngbɛn. Sanngɛ sro Ɲanmiɛn Kpli.+
8 Sɛ a wun kɛ be kle yalɛfuɛ’n i ɲrɛnnɛn naan be yoman sa i nuan su’n, naan be yoman sa kpa ɔ asa’n su’n, nán maan i sɔ’n bo ɔ nuan.+ Afin kɛ sran dan kun o lɛ’n, sran uflɛ o lɛ mɔ i dan trɛ i m’ɔ niɛn i su-ɔ, yɛ sran uflɛ wie’m be o lɛ mɔ be o be ti su-ɔ.
9 Asa ekun’n, asiɛ’n su like nga be ɲɛn i’n, be kwlaa be cɛcɛ nun be afiɛn. Famiɛn’n bɔbɔ’n, fie su ninnge’m be ti yɛ ɔ di like-ɔ.+
10 Sran ng’ɔ klo sika’n i ɲin yiman sika le, yɛ sran ng’ɔ klo aɲanbeun’n i ɲin yimɛn i akatua’n le.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn.+
11 Kɛ ninnge kpakpa’m be sɔn’n, be difuɛ’m be kusu be sɔn.+ ?Sɛ w’a yoman kɛ ninnge sɔ’m be nianlɛ sa ngbɛn’n, ngue yɛ sran ng’ɔ le be’n ɔ ɲɛn i nun-ɔn?+
12 Sran ng’ɔ su sran’n, sɛ like ng’ɔ di’n ti kaan-o, annzɛ ɔ ti dan-o, ɔ lafi kpa. Sanngɛ aɲanbeunfuɛ’n i ninnge kpanngban’m be ti’n, ɔ kwlá lafiman.
13 N wunnin sa kun wia’n i bo wa m’ɔ ti ɲrɛnnɛn sa dan-ɔn: Sran kun i aɲanbeun ninnge ng’ɔ tiantiannin be nuan’n, be yo i bɔbɔ tɛ. 14 Ajalɛ wie m’ɔ fali mɔ i bo’n w’a guaman kpa’n ti’n, i aɲanbeun ninnge sɔ’m be fili i sa. Kpɛkun kɛ ɔ ko wu ba’n, ɔ leman like fi fa mɛnmɛn i.+
15 Kɛ sran kun fín i nin ku sɛ’n nun fíte’n, like fi nunmɛn i wun, i wafa kunngba’n, ɔ́ sɛ́ i sin kɛ ɔ fa bali’n sa.+ Yɛ ɔ su kwlá fɛmɛn i junman kekle kwlaa ng’ɔ dili’n i nuan like fi kɔman.+
16 Nga kusu ti ɲrɛnnɛn sa dan: Kɛ ɔ fa bali’n, i wafa kunngba’n yɛ ɔ́ fá kɔ́-ɔ. ?Mmlusuɛ benin yɛ sran ng’ɔ loman wunmiɛn m’ɔ di junman kekle ngbɛn’n, ɔ ɲɛn i-ɔ?+ 17 Asa ekun’n, cɛn kwlakwla’n ɔ di like aosin nun, i wla bo i wun dan, ɔ tɔ tukpacɛ yɛ i awlɛn be i klun.+
18 Like nga n wunnin kɛ ɔ ti kpa naan ɔ ti su’n yɛ: Yɛle kɛ ɔ fata kɛ sran di like, ɔ nɔn nzan, yɛ ɔ di junman kwlaa ng’ɔ miɛn i ɲin di i wia’n i bo wa’n i su aklunjɔɛ,+ i nguan blɛ kpe kan nga Ɲanmiɛn Kpli mɛnnin i’n nun. Afin ɔ ti i akatua.*+ 19 Asa ekun’n, kɛ Ɲanmiɛn Kpli man sran kun aɲanbeun+ m’ɔ mɛn i atin kɛ ɔ di su aklunjɔɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ sɔ i akatua’n* nun, naan ɔ di junman kekle ng’ɔ di’n i su aklunjɔɛ. I sɔ’n ti like mɔ Ɲanmiɛn fa cɛ i-ɔ.+ 20 Yɛ i nguan blɛ’n sín-ɔn, ɔ wunman nun, afin Ɲanmiɛn Kpli yo maan aklunjɔɛ yɛ ɔ di i sa trilili-ɔ.+
6 N wunnin ɲrɛnnɛn sa kun ekun wia’n i bo wa, ɔ o klɔ sran’m be kwlaa be su: 2 Ɲanmiɛn Kpli man sran wie aɲanbeun, ɔ nin aɲrunɲan. Ɔ maan like nga i konvi sɔ i’n, wie fi miɛnmɛn i sa. Sanngɛ Ɲanmiɛn Kpli mɛnmɛn i atin kɛ ɔ di ninnge sɔ’m be su, aofuɛ wie yɛ ɔ di be su-ɔ. I sɔ’n ti afɛ ngbɛn, yɛ ɔ ti ɲrɛnnɛn dan. 3 Sɛ yasua kun wu ba kpɛ ya (100) naan ɔ cɛ nguan nun naan ɔ yo oke’n, sanngɛ sɛ w’a dimɛn i ninnge kpakpa’m be su ka naan w’a ju ndia’n nun lɔ’n, ń sé kɛ ba ng’ɔ wuli i nin klun lɔ m’ɔ flo tɔ’n i liɛ’n flunman trɛ i liɛ’n lele.+ 4 Afin ba sɔ’n bali ngbɛn, yɛ ɔ ɔli aosin’n nun lɔ, i dunman’n fiali aosin’n nun. 5 Kannzɛ bɔbɔ w’a wunman wia’n annzɛ ɔ siman like fi’n, sanngɛ i liɛ’n flunman tra klikli’n i liɛ’n lele.+ 6 ?Sɛ sran kun tran nguan nun afuɛ akpi sɔ kpɛ nɲɔn naan ɔ diman aklunjɔɛ’n, i sɔ’n yo ngue ye? ?Nán lika kunngba’n nun yɛ sran’m be kwlaa be kɔ-ɔ?+
7 Junman kekle kwlaa nga sran kun di’n, i nuan nun aliɛ ɲanlɛ ti-ɔ.+ Sanngɛ i ku yiman le. 8 ?Afin ngue yɛ ngwlɛlɛfuɛ’n le i tra sinnglinfuɛ’n niɔn?+ ?Annzɛ sɛ yalɛfuɛ’n si like ng’ɔ ko yo naan w’a ka nguan nun’n, ngue yɛ ɔ́ ɲɛ́n i nun-ɔn? 9 Sɛ sran kun fa ninnge nga i ɲin ta be’n yo i wun sa ye’n, ɔ flunman tra kɛ ɔ wlan kunndɛ ninnge nga i konvi sɔ be’n. I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn, ɔ ti kɛ sran kun waan ɔ́ fúan aunmuan’n naan ɔ́ kó trɛ́ i sa.
10 Ninnge nga be o lɛ’n be tɔnnin be kwlaa be dunman laa, yɛ e si klɔ sran’n. Klɔ sran’n nin sran ng’ɔ le tinmin trɛ i’n be kwlá kanman ndɛ. 11 Ijɔlɛ* kpanngban’n yɛ maan be kan ndɛ ngbɛnngbɛn mun-ɔn. ?Yɛ ngue yɛ sran kun ɲɛn i i sɔ’n nun-ɔn? 12 ?Wan yɛ ɔ si like kpafuɛ ng’ɔ fata kɛ sran kun yo i nguan blɛ kpe kan m’ɔ ti afɛ ngbɛn’n, m’ɔ sin kɛ fɔnvɔ sa’n i nun-ɔn?+ ?Afin kɛ sran kun ko wɔ’n, wan yɛ ɔ kwla kan sa ng’ɔ́ jú i sin wia’n i bo wa’n i ndɛ klé i-ɔ?
7 Dunman kpa’n ɔ ti kpa tra ngo m’ɔ ti kpa’n,+ yɛ sran’n i wie cɛn’n i kpa tra i awuliɛ cɛn’n. 2 Awlo nga sɛ o nun’n i nun kɔlɛ ti kpa tra awlo nga be su di cɛn nun’n,+ afin sran kwlaa i awieliɛ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ, yɛ ɔ fata kɛ be nga be o nguan nun’n be bu i sɔ’n i like cinnjin. 3 Ɲrɛnnɛn’n ti kpa tra srilɛ’n.+ Afin awlabɔɛ’n ti’n sran mlɛn i ɲrun’n, sanngɛ ɔ yo maan i awlɛn’n yo kpa.+ 4 Awlo nga sɛ o nun’n, i nun lɔ yɛ ngwlɛlɛfuɛ’n i awlɛn’n wo-ɔ, sanngɛ sinnglinfuɛ’n i liɛ’n, awlo nga be su di cɛn* nun’n, i nun yɛ i awlɛn’n wo-ɔ.+
5 Sɛ sran kun sie i su tie ndɛ nga ngwlɛlɛfuɛ’n kan fa tu i fɔ’n,+ ɔ ti kpa tra kɛ ɔ sie i su tie sinnglinfuɛ’m be jue’n. 6 Afin sinnglinfuɛ’n i srilɛ’n ɔ ti kɛ owieowie mɔ be wlali nun sin m’ɔ su tɛtɛ sɛ kun bo’n sa.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn. 7 Sanngɛ ɲrɛnnɛn’n kwla yo maan ngwlɛlɛfuɛ’n kaci fiaunfuɛ, yɛ adi like’n ɔ saci be awlɛn.+
8 Like kwlaa i agualiɛ’n ɔ ti kpa trɛ i bo bolɛ’n. Be awlɛn tralɛ’n ɔ ti kpa tra be wun tulɛ’n.+ 9 Nán fa ya ndɛndɛ.+ Afin ya falɛ’n ɔ o sinnglinfuɛ’n i awlɛn’n nun.*+
10 Nán usa kɛ: “?Ngue ti yɛ laa blɛ liɛ’n ɔ ti kpa tra andɛ blɛ liɛ’n niɔn?” Afin ngwlɛlɛfuɛ usaman sɔ.+
11 Sɛ sran kun si ngwlɛlɛ naan ɔ ɲan aja like’n ɔ ti like kpa dan, yɛ be nga be wun lika m’ɔ kpaja’n* be ɲan su ye. 12 Afin ngwlɛlɛ’n sasa sran,+ sika’n kusu sasa sran.+ Sanngɛ sa nga ti yɛ sa silɛ’n ti kpa’n yɛ: Ngwlɛlɛ’n sasa ngwlɛlɛfuɛ’n i nguan’n.+
13 Fa ɔ ɲin sie i like nga Ɲanmiɛn Kpli yo’n su. ?Afin wan yɛ ɔ kwla tinngɛ like ng’ɔ blili i’n niɔn?+ 14 Kɛ lika’n ti kpa’n, yi aklunye’n i nglo,+ sanngɛ kɛ lika’n yo tɛ’n, maan ɔ wla kpɛn su kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ yoli i nɲɔn’n niɔn.+ Ɔ yo sɔ naan sran’m b’a siman sa nga bé wá jú be ɲrun lɔ’n be nun wie fi.+
15 Min nguan blɛ m’ɔ ti afɛ ngbɛn’n i nun’n,+ n wunnin like kwlakwla: N wunnin kɛ sran kpa’n ɔ wu i sa kpa yolɛ’n nun,+ sanngɛ klunwifuɛ’n, kannzɛ bɔbɔ ɔ yo sa tɛ’n ɔ cɛ nguan nun.+
16 Nán yo ɔ wun sran kpa tratra su,+ yɛ nán yo ɔ wun ngwlɛlɛfuɛ tratra su.+ ?Ngue ti yɛ ɔ bɔbɔ á kó fá afɛ yí ɔ su yɛ?+ 17 Nán yo klunwi dan tratra su, yɛ nán di sinnzin.+ ?Ngue ti yɛ á wú ka naan ɔ blɛ’n w’a ju-ɔ?+ 18 Sɛ sran kun sɔ afɔtuɛ klikli’n nun naan ɔ yaciman afɔtuɛ nɲɔn su’n nun’n ɔ ti kpa.+ Afin sran ng’ɔ sro Ɲanmiɛn’n ɔ́ nánti be nɲɔn’n su.
19 Ngwlɛlɛ’n yo maan ngwlɛlɛfuɛ’n ɲan wunmiɛn tra sran blu mɔ be le wunmiɛn kpa klɔ kun nun’n.+ 20 Afin ɔ leman sran kpa kun m’ɔ o asiɛ’n su wa m’ɔ yo sa kpa blɛ kwlaa nun, m’ɔ yoman sa tɛ le-ɔ.+
21 Asa kusu’n, nán ɔ awlɛn tran ndɛ kwlaa nga sran’m be kan’n su.+ Ɔ timɛn i ti’n, á wá wún kɛ ɔ sufuɛ kun su bo ɔ sannzan. 22 Afin a si ɔ awlɛn’n nun lɔ kpa kɛ kpɛ sunman’n, ɔ bɔbɔ a boli sran wie’m be sannzan.+
23 I kwlaa sɔ’n, n fali ngwlɛlɛ’n n kpɛli i bo n niannin, yɛ n seli kɛ: “Ń káci ngwlɛlɛfuɛ.” Sanngɛ i sɔ’n tra min kpɛn. 24 ?Sa kwlaa nga be juli’n be tra min kpɛn, yɛ be bo ti kploun kpa. ?Wan yɛ ɔ kwla wun i wlɛ-ɔ?+ 25 N fali min awlɛn’n n fa sieli i ngwlɛlɛ’n, nin sa nga ti yɛ sa wie’m be ju’n be su naan ń sí be bo, yɛ ń fá min ɲin ń síe be su kpa naan ń kúnndɛ be. Yɛ n kunndɛli kɛ ń wún sinnzin m’ɔ ti klunwi ayeliɛ’n, ɔ nin sinnzin ayeliɛ m’ɔ ti fia bolɛ’n be wlɛ.+ 26 I sin’n, n wunnin sa nga: Wie’n flunman tra bla ng’ɔ ti kɛ koniɛn difuɛ’n i tɛ’n* sa’n, mɔ i awlɛn’n ti kɛ jue trafuɛ’n i lala’n* sa’n, mɔ i sa’m be ti kɛ bisua lɔ jrɔkɔ mun sa’n lele. Sran nga Ɲanmiɛn Kpli i klun jɔ i wun’n, i sɔ bla’n kwlá ɲɛnmɛn i.+ Sanngɛ ɔ́ trá sa tɛ yofuɛ’n.+
27 Ndɛ nga sran yiayiafuɛ’n+ kan’n yɛ: “N fali min ɲin n sieli i ninnge’m be su kunngunngun naan ń wún be bo. 28 Sanngɛ like nga n kunndɛli i lele’n, m’an wunmɛn i. Sran akpi (1.000) be afiɛn’n, n wunnin yasua kun, sanngɛ m’an wunman bla fi be afiɛn. 29 Like kunngba nga n wunnin i’n yɛ: Ɲanmiɛn Kpli yili klɔ sran mun kpa,+ sanngɛ be fali be bɔbɔ be atin liɛ mun.”+
8 ?Wan yɛ ɔ ti kɛ ngwlɛlɛfuɛ’n sa-ɔ? ?Wan yɛ ɔ si sa kun i trawlɛ-ɔ? Sran kun i ngwlɛlɛ’n ɔ yo maan i ɲrun’n kpaja, kpɛkun i ɲrun wiwi’n ɔ kan ase.
2 N se kɛ: “Nda nga a tali Ɲanmiɛn’n ti’n,+ di ndɛ nga famiɛn’n kan’n+ su. 3 Nán kpli jaso i bo.+ Nán fa ɔ wun wla sa tɛ yolɛ wie nun,+ afin ɔ kwla yo like kwlaa ng’ɔ klo’n. 4 Afin famiɛn’n i ndɛ’n yɛ ɔ ti ndɛ kwlaa i atabo’n niɔn.+ ?Wan yɛ ɔ kwla se i kɛ: ‘Ngue yɛle nga a su yo i lɛ’n?’”
5 Sran ng’ɔ di mmla’n su’n, like yaya su yomɛn i.+ Yɛ ngwlɛlɛfuɛ’n ɔ si blɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ yo like kun’n, ɔ nin wafa ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n.+ 6 Afin like kwlaa le i yolɛ blɛ, ɔ nin wafa ng’ɔ fata kɛ be yo’n.+ Afin klɔ sran’n i su afɛ’n sɔnnin. 7 Sran fi siman sa ng’ɔ́ wá jú’n. ?Ɔ maan wan yɛ ɔ kwla kan wafa nga sa sɔ’n wá jú’n i ndɛ klé i-ɔ?
8 Sran fi leman kwlalɛ wunmiɛn ng’ɔ man nguan’n su, yɛ sran fi kwlá traman wunmiɛn ng’ɔ man nguan’n. I kunngba’n, sran fi leman kwlalɛ wie’n su.+ Alɛ blɛ nun’n, be seman sran kɛ nán ɔ kun alɛ’n wie. I kunngba’n, klunwi’n su kplinman su kɛ be nga be yo klunwi’n be fite nun.*
9 N wunnin i kwlaa sɔ’n, yɛ n fali min ɲin n sieli i junman kwlaa nga be di i wia’n i bo wa’n su, blɛ mɔ sran sie i wiengu kpɛkun ɔ kle i yalɛ’n.*+ 10 Yɛ n wunnin kɛ be sieli klunwifuɛ mun, mɔ laa’n be wlu lika m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo’n nun lɔ be fite’n, sanngɛ klɔ nga be yoli be klunwi sa’m be su lɔ’n, be wla fili be su ndɛndɛ.+ I sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn.
11 Kɛ mɔ b’a tuman sa tɛ yofuɛ’n i fɔ ndɛndɛ’n ti’n,+ sran’m be awlɛn’n yoli tɛ.+ 12 Kannzɛ bɔbɔ sa tɛ yofuɛ kun yo sa tɛ’n kpɛ ya’n, naan ɔ nin i sɔ’n ngba’n ɔ cɛ nguan nun’n, sanngɛ n si kɛ be nga be sro Ɲanmiɛn Kpli’n be liɛ yó ye, afin be sro i.+ 13 Sanngɛ klunwifuɛ’n i liɛ su yoman ye,+ yɛ ɔ su kwlá ukɛmɛn i nguan ɲanman m’ɔ ti kɛ fɔnvɔ sa’n su,+ afin ɔ sroman Ɲanmiɛn.
14 Like kun m’ɔ ti afɛ ngbɛn m’ɔ ju asiɛ’n su wa’n yɛ: Be yo sran kpa wie’m be kɛ klunwifuɛ mun sa.+ Yɛ be yo klunwifuɛ wie’m be kɛ sran kpa mun sa.+ N se kɛ i sɔ’n kusu ti afɛ ngbɛn.
15 Ɔ maan n seli kɛ maan klɔ sran’n di aklunjɔɛ,+ afin like fi nunman wia’n i bo wa mɔ i kpa tra aliɛ dilɛ’n, nin nzan nɔnlɛ’n, ɔ nin aklunjɔɛ dilɛ’n niɔn. Kɛ ɔ di junman kekle i nguan blɛ mɔ Ɲanmiɛn Kpli fa mɛnnin i wia’n i bo wa’n i nun’n,+ i sɔ yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo-ɔ.
16 N miannin min ɲin naan ń sí ngwlɛlɛ, naan ń wún sa kwlaa nga be ju asiɛ’n su wa’n,*+ n lafiman wia nun nin kɔnguɛ bɔbɔ.* 17 I sin’n, n fali min ɲin n sieli i junman kwlaa nga Ɲanmiɛn Kpli di’n su. Yɛ n wunnin i wlɛ kɛ klɔ sran kwlá wunman sa nga be ju wia’n i bo wa’n be wlɛ.+ Kannzɛ bɔbɔ sran’m be mian be ɲin sɛ’n, be kwlá wunman be wlɛ. Kannzɛ bɔbɔ be se kɛ be si ngwlɛlɛ kpa naan be kwla wun be wlɛ’n, sanngɛ be kwlá wunman be wlɛ kpa sa.+
9 Ɔ maan n fali min awlɛn’n n sieli i i kwlaa sɔ’n su, yɛ n wunnin kɛ sran kpa’n nin ngwlɛlɛfuɛ’n, ɔ nin ninnge nga be yo’n, be o Ɲanmiɛn Kpli i sa nun.+ Sran’m be siman klolɛ’n nin kpɔlɛ nga be yili be nglo ka naan b’a wu be’n i nun ndɛ fi. 2 Sran kpa’n nin klunwifuɛ’n,+ sran ng’ɔ yo sa kpa’n nin sran ng’ɔ ti sanwun’n, ɔ nin sran ng’ɔ timan sanwun’n, be nga be yi tɛ’n nin be nga be yiman tɛ’n, be kwlaa be agualiɛ’n ti kun.+ Sran ng’ɔ yo sa kpa’n nin sran ng’ɔ yo sa tɛ’n be ti kun, sran ng’ɔ ta nda’n nin sran ng’ɔ sro nda talɛ’n be ti kun. 3 Ɲrɛnnɛn sa kun m’ɔ ju wia’n i bo wa’n yɛ: Kɛ mɔ klɔ sran’m be kwlaa be agualiɛ’n ti kun’n+ ti’n, sa tɛ’n w’a yi be awlɛn’n. Yɛ sinnzin’n o be awlɛn’n nun be nguan blɛ’n nun, yɛ i sin’n be wu!
4 Sran ng’ɔ o nguan nun’n, yɛ ɔ kwla lafi su kɛ ɔ́ ɲán like cɛn wie-ɔ, afin alua ng’ɔ o nguan nun’n ɔ flunman tra asɔmɔli nga w’a wu’n lele.+ 5 Afin be nga be o nguan nun’n be si kɛ bé wá wú,+ sanngɛ be nga b’a wu’n be liɛ’n be siman like fi mlɔnmlɔn,+ yɛ be leman akatua fi kun, afin sran’m be wla w’a fi be su.+ 6 Asa ekun’n, be sran klolɛ-o, be sran kpɔlɛ-o, be kwla silɛ-o, i kwlaa w’a wie, yɛ ninnge nga be yo be wia’n i bo wa’n, be liɛ nunman nun kun.+
7 Kɔ, ko di ɔ aliɛ’n aklunjɔɛ su, yɛ nɔn ɔ duvɛn’n aklunjɔɛ su,+ afin Ɲanmiɛn Kpli i klun jɔ ninnge nga a yo be’n be su.+ 8 Maan ɔ wun tralɛ’n yo ufue titi,* yɛ nán ɔ wla fi ɔ ti’n su ngo gualɛ.+ 9 Ɔ nguan blɛ m’ɔ ti afɛ ngbɛn’n, mɔ Ɲanmiɛn fa mannin wɔ wia’n i bo wa’n i kwlaa nun’n, ɔ cɛn’m be kwlaa mɔ be ti afɛ ngbɛn’n be nun’n, maan a nin ɔ yi mɔ a klo i kpa’n be di aklunjɔɛ,+ afin ɔ like liɛ nga a le i mɛn’n nun’n, ɔ nin junman kekle nga a mian ɔ ɲin di i wia’n i bo wa’n, i nun like nga a ɲɛn i’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.+ 10 Like kwlaa nga á yó’n, fa ɔ wunmiɛn’n kwlaa gua su yo, afin i junman dilɛ-o, i akunndan bulɛ-o, i sa silɛ-o, i ngwlɛlɛ silɛ-o, be nun wie fi nunman Ndia* mɔ a su kɔ nun lɔ’n nun.+
11 N wunnin like kun ekun wia’n i bo wa, yɛle kɛ be nga be kwla wanndi kpa’n nán be yɛ be ɲan wanndilɛ’n i su akatua’n titi-ɔ, yɛ be nga be le wunmiɛn’n nán be yɛ be kwla titi-ɔ,+ yɛ ngwlɛlɛfuɛ’m be ɲanman aliɛ titi, akunndanfuɛ’m be kusu be ɲanman be wun titi,+ yɛ be nga be si sa’n be liɛ yoman ye titi,+ afin blɛ kekle nin sa wie mɔ b’a sunnzunman’n* be ju be kwlaa be su. 12 Afin klɔ sran’n ɔ simɛn i blɛ’n.+ Jue’m be tɔ lala* m’ɔ kun tɛ kpa’n nun, yɛ anunman’m be tɔ aya nun, i wafa kunngba’n, kɛ ɲrɛnnɛn ka lɛ tɔ klɔ sran’m be su’n, be tɔ aya nun ɲrɛnnɛn blɛ nun.
13 Asa ekun’n, n wunnin ngwlɛlɛ’n i su sa nga wia’n i bo wa m’ɔ boli min nuan-ɔn: 14 Klɔ kaan kun o lɛ’n, i su sran’m b’a sɔnman. Kpɛkun famiɛn kun m’ɔ le kwlalɛ kpa’n ɔ jasoli i wun, i sran’m be bo sin yiali klɔ’n, kpɛkun be kplannin alɛ kunlɛ ninnge dandan wie mun klɔ’n i wun. 15 Yalɛfuɛ kun o klɔ sɔ’n nun, sanngɛ ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ. Yɛ ɔ fɛli i ngwlɛlɛ’n deli klɔ’n. Sanngɛ sran fi i wla w’a kpɛnman yalɛfuɛ sɔ’n i su.+ 16 Yɛ n seli min wun kɛ: ‘Ngwlɛlɛ’n flunman tra kwlalɛ’n.+ Sanngɛ sran’m be buman yalɛfuɛ’n i ngwlɛlɛ’n i like fi, yɛ ndɛ ng’ɔ kan’n, be faman su.’+
17 Ngwlɛlɛfuɛ’n i ndɛ’m be ti wɛtɛɛ yɛ be tielɛ’n flunman tra sinnglinfuɛ’m be su kpɛn’n i kpankpanlɛ’n.
18 Ngwlɛlɛ’n flunman tra alɛ kunlɛ ninnge mun, sanngɛ sa tɛ yofuɛ kunngba kwla saci like kpa kpanngban.+
10 Kɛ nga ɔnsiɛn fuɛn’m be tɔ palifɛn yifuɛ’n i ngo’n nun m’ɔ bɔn kain kpɛkun ɔ bo nglo’n sa’n, i wafa kunngba’n, sinnzin dilɛ kaan sa bɔbɔ’n, ɔ saci ngwlɛlɛ’n nin aɲrunɲan’n.+
2 Ngwlɛlɛfuɛ’n i awlɛn’n fɛ i kɔ atin kpa’n su,* sanngɛ sinnglinfuɛ’n i awlɛn’n fɛ i kɔ atin tɛ’n su.*+ 3 Atin kwlaa nga sinnglinfuɛ’n fa su’n, ɔ kle kɛ ɔ siman ngwlɛlɛ,+ yɛ ɔ yi i nglo kle sran kwlaa kɛ ɔ ti sinnglinfuɛ.+
4 Sɛ famiɛn kun fa ya ɔ wun’n, nán tu ɔ bo ɔ osu’n nun lɛ,+ afin diin tranlɛ’n ɔ kan sa tɛ dandan’m be ase.+
5 N wunnin sa kun m’ɔ ti ɲrɛnnɛn dan wia’n i bo wa’n, ɔ ti kɛ sa tɛ nga be nga be le kwlalɛ’n be yo’n sa:+ 6 Sinnglinfuɛ’m be ɲan sasu dan, sanngɛ be nga be si like yo’n,* junman nga be leman ɲrun’n yɛ be di i titi-ɔ.
7 N wunnin kɛ kanga wie’m be o nnɛn kpanngɔ su, sanngɛ sran dandan wie’m be nanti be ja kɛ kanga mun sa.+
8 Sran ng’ɔ fu buɛ’n ɔ kwla tɔ nun,+ yɛ sran ng’ɔ kpɛ kunman yɔbuɛ talɛ kun nun’n, wuo kwla kɛ i.
9 Sran ng’ɔ yi yɔbuɛ’n, yɔbuɛ’m be kwla yo i like yaya, yɛ sran ng’ɔ kpaci yie’n, like yaya kwla yo i.*
10 Sɛ junman dilɛ like kun mɔ be fali blalɛ yoli’n ɔ tri’n, sɛ b’a siman’n, ɔ fata kɛ be mian be ɲin kpa naan b’a kwla fa di junman. Sanngɛ sɛ be fa ngwlɛlɛ be yo like’n, i bo’n gua kpa.
11 ?Sɛ be nin-a kanman wuo’n i ɲrun ngowa naan ɔ ka’n, nn ngue yɛ sran ng’ɔ kan wuo’n i ɲrun ngowa’n m’ɔ si i yo kpa’n ɔ ɲɛn i-ɔ?
12 Ndɛ ng’ɔ fin ngwlɛlɛfuɛ’n i nuan fite’n ɔ yo maan ɔ ɲan ye,+ sanngɛ sinnglinfuɛ’n i nuan’n yɛ ɔ yi i ase-ɔ.+ 13 Ndɛ klikli nga be fin i nuan fite’n be ti sinnzin ndɛ,+ yɛ i ndɛ kasiɛn’m be ti fia ndɛ. 14 Sanngɛ sinnglinfuɛ’n ɔ yaciman ijɔlɛ.+
Sran fi siman sa ng’ɔ́ wá jú’n. ?Wan yɛ ɔ kwla kan sa ng’ɔ́ bɛ́ i sin’n i ndɛ klé i-ɔ?+
15 Junman kekle nga sinnglinfuɛ’n di’n ti’n ɔ fɛ dan, afin ɔ siman atin ng’ɔ ko fa naan w’a ju klɔ’n nun lɔ bɔbɔ’n.
16 Nanwlɛ, nvle nga i su famiɛn’n ti bakan’n,+ mɔ i nun sran dandan’m be bo cɛn dilɛ bo nglɛmun nun’n, i yako! 17 Nvle nga i su famiɛn’n ti wlengbi ba’n, mɔ i nun sran dandan’m be di like blɛ ng’ɔ nin i fata’n su naan b’a ɲan wunmiɛn’n, mɔ be nɔnman nzan be boman’n, i liɛ su ti ye!+
18 Sran ng’ɔ ti fuɛnfuɛ dan’n, waka ng’ɔ fa tuli i sua’n su’n, be kan ase. Yɛ sran ng’ɔ fɛmɛn i sa’n yoman like fi’n, i sua’n gua.+
19 Be yili kpanwun’n* naan be sri, yɛ duvɛn’n yo maan mɛn dilɛ’n yo fɛ.+ Sanngɛ sika’n yo maan sran kun kwla ɲan like kwlaa ng’ɔ miɛn i wun’n.+
20 Ɔ akunndan’n nun lɔ bɔbɔ’n,* nán bo famiɛn’n i sannzan,+ yɛ nán bo aɲanbeunfuɛ’n i sannzan ɔ bɛ’n su lɔ. Afin anunman kun* kwla fa ndɛ’n kɔ, annzɛ like kun m’ɔ le ndɛwa’n ɔ kwla ko kan ndɛ’n.
11 To ɔ kpanwun’n yi i nzue’n i ɲin su,+ afin kɛ ɔ́ cɛ́ kɔ́’n, á wá wún i ekun.+ 2 Man sran nso annzɛ sran mɔcuɛ bɔbɔ be like,+ afin a siman ɲrɛnnɛn ng’ɔ́ wá tɔ́ asiɛ’n su’n.
3 Sɛ nzue’n sɔn ɲanmiɛn ble’n nun lɔ’n, nzue’n tɔ́ dan asiɛ’n su. Yɛ sɛ waka kun tɔ ngua lɔ annzɛ nglo lɔ lika’n nun’n, lika nga waka’n tɔ lɛ’n, lɛ yɛ ɔ́ ká-ɔ.
4 Sran ng’ɔ fɛ i ɲin sie i aunmuan’n su’n, ɔ su luaman like. Yɛ sran ng’ɔ nian ɲanmiɛn ble’n, ɔ su kpɛman like.+
5 A siman wafa nga wunmiɛn m’ɔ man nguan’n, ɔ di junman ba ng’ɔ o i nin klun lɔ’n i owie’m be nun’n.+ I wafa kunngba’n, a siman junman nga Ɲanmiɛn Kpli m’ɔ yo like kwlaa’n ɔ di’n.+
6 Lua ɔ ninnge mun nglɛmun nun yɛ nán ɔ sa’m be lo wunmiɛn lele nnɔsua.+ Afin a siman ng’ɔ́ yó kpa’n, sɛ nglɛmun nun liɛ’n nin-o, annzɛ nnɔsua nun liɛ’n nin-o, annzɛ kusu be nɲɔn’n bé yó kpa-o.
7 Kɛ lika’n kpaja’n, ɔ yo ɲɛnmɛn, yɛ kɛ e ɲinma’m be wun wia’n, ɔ ti kpa. 8 Sɛ sran kun di afuɛ kpanngban’n, maan ɔ di be kwlaa be su aklunjɔɛ.+ Sanngɛ maan i wla kpɛn su kɛ aosin tuun’n i cɛn’m bé sɔ́n. Sa kwlaa nga bé wá jú’n be ti afɛ ngbɛn.+
9 Gbanflɛn kan, blɛ mɔ a te yo gbanflɛn’n, di aklunjɔɛ, yɛ maan ɔ klun jɔ ɔ gbanflɛn blɛ’n nun. Fa atin nga ɔ awlɛn’n kle wɔ’n su, yɛ kɔ kan ɔ ɲinma’m be fa wɔ kɔ lɔ’n. Sanngɛ ɔ fata kɛ a si kɛ Ɲanmiɛn Kpli wá dí ɔ jɔlɛ ninnge kwlaa sɔ’m be ti.+ 10 Ɔ maan yi ninnge nga be kwla kpɛ saɛ ba’n ɔ awlɛn’n nun, yɛ kpalo ninnge nga be kwla fa ɲrɛnnɛn yi ɔ su’n. Afin gbanflɛn blɛ’n nin wunmiɛn nga sran kun le i i gbanflɛn blɛ’n nun’n be ti afɛ ngbɛn.+
12 I sɔ’n ti’n, maan ɔ wla kpɛn ɔ Yifuɛ Dan’n i su ɔ gbanflɛn* blɛ’n nun,+ ka naan ɲrɛnnɛn blɛ’n w’a ju,+ naan afuɛ nga á wá sé kɛ “Min ɲin w’a tu nguan’n su” w’a ju, 2 ka naan wia’n nin kannin’n nin anglo’n ɔ nin nzraama’m b’a lu tuun’n,+ naan nzue’n w’a tɔ dan naan ɲanmiɛn ble’n w’a sɛ i sin ekun.* 3 Blɛ sɔ’n nun’n, sua’n i gladi difuɛ’m be usu, yasua nga be le wunmiɛn’n be klu, bla’m be yaci like silɛ, afin b’a sɔnman kun, yɛ bla nga be nian fenɛtri nun’n be wun kɛ lika’n ti tuun.+ 4 Blɛ sɔ’n nun’n, be ɲin anuan nga be ɲin kpɛ akpɔ’m be su’n, like nga be fa si like’n i nɛn’n kan ase, kɛ anunman kun kpan’n kpɛkun b’a jaso, yɛ talua nga be to jue’n be kwlaa be yo fakafaka.+ 5 Asa ekun’n, be sro lika nglonglo mun, yɛ srɛ kun be akpɔ’m be su. Yɛ amandie waka’n bo nɲrɛ,+ lalo’n cuɛn i wun ase, yɛ waka mma m’ɔ yo maan like dilɛ yo be fɛ’n ɔ kpuke, afin klɔ sran’n su nanti kɔ i sua m’ɔ ti anannganman’n nun lɔ,+ yɛ be nga be o sɛ nun’n be wlanwlan akpɔ’n su.+ 6 Nanwlɛ, maan ɔ wla kpɛn i su ka naan sika ɲanman’n i nun w’a kpɛ, naan sika ɔkwlɛ kpongbo’n w’a fufu, naan nzue sɛ’n w’a bo nzue ti’n su lɔ, naan like nga be fa cuɛn nzue gbo nun’n w’a saci. 7 Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ndutre’n sɛ i sin asiɛ wun,+ kan ɔ o lɔ laa’n, yɛ wunmiɛn m’ɔ man nguan’n, ɔ sɛ i sin Ɲanmiɛn Kpli m’ɔ fa mannin’n i wun lɔ.+
8 Sran yiayiafuɛ’n+ waan: “Afɛ’n i tɛtɛfuɛ’n! I kwlaa ti afɛ ngbɛn.”+
9 Sran yiayiafuɛ’n kacili ngwlɛlɛfuɛ, sanngɛ nɛ́n i ngba-ɔ, like ng’ɔ si i’n ɔ fa kleli nvlefuɛ mun titi,+ ɔ buli akunndan kpa, yɛ ɔ kunndɛkunndɛli ninnge sunman naan w’a kwla bu ɲanndra kpanngban w’a sie.+ 10 Sran yiayiafuɛ’n niannin nun kpa naan w’a kunndɛ ndɛ fɛfɛ mun,+ naan w’a klɛ ndɛ nga be ti nanwlɛ’n.
11 Ngwlɛlɛfuɛ’m be ndɛ’m be ti kɛ waka ti pienbie mɔ be fa kankan nannin’n sa,+ yɛ be ndɛ’m be ti kɛ kpɛngbɛ mɔ be boboli be kpa’n sa. Be fin bua sunianfuɛ kunngba. 12 Min wa, ndɛ nga ń kán klé wɔ ń fá úka ndɛ nga su’n yɛ: Fluwa kpanngban klɛlɛ’n ɔ leman awieliɛ, yɛ be nun like suanlɛ ngboko’n, ɔ man be wunnɛn’n i afɛ.+
13 Ndɛ kwlaa nga n kannin’n i atabo’n yɛ: Sro Ɲanmiɛn Kpli+ yɛ nanti i mmla’m be su,+ afin like ng’ɔ fata kɛ klɔ sran yo’n, i ti nin i bo’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.+ 14 Afin sa kwlaa nga sran’m be yo’n, sa kwlaa nga be yo i nvialiɛ nun bɔbɔ’n, Ɲanmiɛn Kpli wá nían su dí be jɔlɛ naan ɔ́ nían sɛ be ti kpa-o, annzɛ be ti tɛ-o.+
Annzɛ “sinnzin dan dilɛ’n.”
Annzɛ “i ɲinma’m be ti tikewa.”
Annzɛ “be fa tu kpɛn-ɔn.”
Be kwla se ekun kɛ “like ng’ɔ sinnin’n.”
Annzɛ “i like liɛ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”
Annzɛ “be di junman kekle.”
Ebr., “ɔ di i bɔbɔ i nnɛn’n.”
Ebr., “Wunmiɛn lolɛ sa buɛ kun’n.”
Ebr., “junman kekle dilɛ sa buɛ nɲɔn.”
Annzɛ “i su ye dan.”
Atrɛkpa’n, bakan ngwlɛlɛfuɛ’n i ndɛ yɛ be kan-ɔn.
Annzɛ “i like liɛ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.”
Annzɛ “i like liɛ’n.”
Be kwla se ekun kɛ “Ninnge.”
Annzɛ “be su kan ngowa.”
Be kwla se ekun kɛ “ya falɛ’n yɛ be fa sie sinnglinfuɛ’n i nzɔliɛ-ɔ.”
Yɛle kɛ, be nga be o nguan nun’n.
Annzɛ “lala’n.”
Annzɛ “tɛ’n.”
Be kwla se ekun kɛ “klunwifuɛ’m be klunwi’n kwlá deman be.”
Annzɛ “ɔ yo i tɛ’n.”
Annzɛ “junman nga be di be asiɛ’n su wa’n.”
Be kwla se ekun kɛ “sran’m be lafiman wia nun nin kɔnguɛ.”
Yɛle kɛ, tralɛ mɔ i ɲin kpaja’n, m’ɔ yi sran kun i aklunjɔɛ ng’ɔ di’n i nglo’n, nán maan ɔ yo sɛ tralɛ.
Annzɛ “Seɔlu.” Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Annzɛ “sanvuɛsa mun.”
Annzɛ “tɛ.”
Ebr., “i awlɛn’n wo i sa fama su.”
Ebr., “i awlɛn’n wo i sa bɛ su.”
Annzɛ “aɲanbeunfuɛ mun.”
Be kwla se ekun kɛ “ɔ fata kɛ ɔ niɛn i wun su be lika.”
Annzɛ “aliɛ’n.”
Be kwla se ekun kɛ “Ɔ bɛ’n su lɔ bɔbɔ’n.”
Ebr., “nnɛn kun m’ɔ tu sin ɲanmiɛn su lɔ’n.”
Annzɛ “talua.”
Be kwla se ekun kɛ “ɲanmiɛn ble’n sɛ i sin ɔ nin nzue’n.”