JASIN FƐ NGA LIKI KLƐLI’N
1 Sran kpanngban kpa be miannin be ɲin be klɛli sa nga be juli’n. E kusu e lafi su kɛ sa sɔ’m be juli sakpa.+ 2 Kpɛkun sran wie mɔ be kannin Ɲanmiɛn i ndɛ’n, mɔ kɛ sa sɔ’m bé jú’n be wunnin nun’n,+ be boli be su kleli e.+ 3 Ɔ maan nannan Teofili,+ kɛ mɔ n boli min ɲin ase n kunndɛli sa kwlaa nga kɛ ɔ fin i bo bolɛ’n nun’n be juli’n be su like kpa’n ti’n, n kusu n fali ajalɛ kɛ ń nían wafa nga sa sɔ’m be juli’n be su sɛsɛsɛ ń klɛ́ be su fluwa ń blɛ́ wɔ. 4 N yoli sɔ naan a wun i wlɛ kɛ ndɛ nga be kan kleli wɔ’n ti nanwlɛ.+
5 I nun mɔ Erɔdu*+ ti Zide famiɛn’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ kun o lɛ, be flɛ i Zakari. Ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ akpasua nga be flɛ i Abia’n i nunfuɛ.+ Be flɛ i yi’n kɛ Elizabɛti, ɔ fin Aarɔn osu’n nun. 6 Ɲanmiɛn bu be sran nɲɔn’n be sran kpa. Yɛ mmla kwlaa nga Zoova* mannin’n, ɔ nin ndɛ kwlaa ng’ɔ kannin’n, be fɛ i kwlaa su. 7 Sanngɛ be leman ba. Afin Elizabɛti i klun ti kpan. Yɛ kusu be nɲɔn’n, b’a yo kpɛnngbɛn kpa.
8 Cɛn kun’n, ɔ ɔli Ɲanmiɛn ɲrun kɛ ɔ́ kó dí i Ɲanmiɛn ɲrun jranlɛ junman’n, afin junman sɔ’n toli i akpasua liɛ’n.+ 9 Ɔ maan kɛ i cɛn liɛ’n juli’n, ɔ wluli Zoova* i sua’n nun naan ɔ́ kó yrá ansan,+ kɛ nga be kleli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be kɛ be yo’n sa.+* 10 Yɛ sran kpanngban kpa be o gua su lɔ, be su srɛ Ɲanmiɛn ansan yralɛ blɛ’n nun. 11 Yɛ Zoova* i anzi kun fiteli i ɲrun-ɔn. Ɔ jin ansan yrawlɛ’n i fama su. 12 Kɛ Zakari wunnin i’n, i akunndan’n sanngannin, srɛ kunnin i dan. 13 Sanngɛ anzi’n seli i kɛ: “Zakari, nán srɛ kun wɔ. Afin Ɲanmiɛn tili srɛlɛ mɔ a tuli ɔ klun srɛli i’n. Ɔ yi Elizabɛti wá wú ba yasua kun mán wɔ. Tɔn i dunman Zan.+ 14 Ɔ klun wá jɔ́ dan kpa. Yɛ ba sɔ mɔ á wá wú i’n ti’n, sran kpanngban bé dí aklunjɔɛ wie.+ 15 Afin ɔ́ wá yó sran dan Zoova* ɲrun.+ Sanngɛ ɔ fataman kɛ ɔ nɔn duvɛn annzɛ nzan uflɛ fi m’ɔ kwla bo sran’n.+ Kwlaa naan b’a wu i* bɔbɔ’n, Ɲanmiɛn fɛ́ i wawɛ’n mɛ́n i.+ 16 Ɔ́ wá úka Izraɛlifuɛ kpanngban kpa naan be sa be sin Zoova* m’ɔ ti be Ɲanmiɛn’n i wun.+ 17 Asa kusu’n, Ɲanmiɛn wá súnman ɔ wa’n, ɔ́ dún mmua i ɲrun. Ɔ́ wá yó juejuefuɛ kɛ Eli sa, yɛ ɔ́ ɲán fanngan kɛ i sa wie.+ Ɔ́ yó maan siɛ’m be awlɛn’n wá yó kɛ ba kanngan’m be liɛ’n sa.+ Ɔ́ úka ɲin keklefuɛ mun. Ɔ maan bé fá ngwlɛlɛ bé nánti naan b’a yo sa ng’ɔ ti kpa’n. Ɔ́ yó sɔ naan w’a kwla siesie nvle kun w’a man Zoova.”*+
18 Zakari seli anzi’n kɛ: “?Ngue yɛ ɔ kle min kɛ ɔ́ yó sɔ sakpa-ɔ? Afin m’an yo kpɛnngbɛn, yɛ min yi w’a yo kpɛnngbɛn wie.” 19 Anzi’n tɛli i su kɛ: “Be flɛ min Gabliɛli.+ N jran Ɲanmiɛn i ɲrun lɛ titi.+ Ɔ sunmannin min kɛ n kan ndɛ n kle wɔ naan n bo jasin fɛ sɔ’n su n kle wɔ. 20 Sanngɛ nian, a su kwlá ijɔman kun. Ɔ́ yó sɔ lele saan cɛn nga sa sɔ’m bé kpɛ́n su’n w’a ju. Afin w’a lafiman min ndɛ’n su. Kusu nn kɛ i blɛ’n wá jú’n, ɔ́ kpɛ́n su sakpa.” 21 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn sran’m be su minndɛ Zakari. Ɔ cɛli Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ. I sɔ’n boli be nuan. 22 Kɛ ɔ fin lɔ fiteli’n, ɔ kwlá ijɔman. Ɔ maan be wunnin i wlɛ kɛ ɔ wunnin abonuan sa* kun Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ. I sa yɛ ɔ fa kan ndɛ kle be-ɔ, afin ɔ kwlá ijɔman. 23 Kɛ blɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ di Ɲanmiɛn junman’n wieli’n, ɔ ɔli i awlo.
24 Kɛ ɔ dili le nɲɔn kun’n, i yi Elizabɛti wunnzɛli. Ɔ kali awlo lɔ anglo nnun, ɔ fiteman. Ɔ seli kɛ: 25 “Like nga Zoova* w’a yo w’a man min le nɲɔn nun’n yɛ. I wla kpɛnnin min su, ɔ maan ɔ titili min ɲrun ɲannzuɛn’n sran’m be afiɛn.”+
26 I anglo nsiɛn su’n, Ɲanmiɛn sunmannin anzi Gabliɛli,+ Galile klɔ nga be flɛ i Nazarɛti’n i su lɔ. 27 Ɔ ɔli talua kun m’ɔ nin-a siman bian’n,+ i wun lɔ. Be flɛ i Mari.+ Be trɛli i ase mannin bian kun kɛ ɔ jɛ i. Be flɛ bian sɔ’n kɛ Zozɛfu, ɔ fin Davidi osu’n nun. 28 Kɛ anzi’n wluli sua’n nun lɔ’n, ɔ seli talua’n kɛ: “Mari, Zoova* i klun jɔ ɔ wun kpa. Ɔ nin wɔ o nun.” 29 Kɛ talua’n tili’n, i akunndan’n sanngannin dan, yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ wún ndɛ sɔ’n i wlɛ. 30 Anzi’n seli i kɛ: “Mari, nán srɛ kun wɔ, afin Ɲanmiɛn i klun jɔ ɔ wun. 31 Nian! Á wá wúnnzɛ, yɛ á wú ba yasua kun.+ Tɔn i dunman Zezi.+ 32 Ɔ́ wá yó sran dan,+ yɛ bé wá flɛ́ i Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n i Wa.+ Ɲanmiɛn Zoova* wá fɛ́ i si Davidi i famiɛn bia’n mɛ́n i.+ 33 Ɔ́ síe Zakɔbu i awlo’n titi. Kpɛkun i Famiɛn dilɛ’n su wieman le.”+
34 Sanngɛ Mari seli anzi’n kɛ: “?Ɔ́ yó sɛ naan w’a yo ye? Afin e nin yasua fi e nin-a siman sua le.”+ 35 Anzi’n tɛli i su kɛ: “Ɲanmiɛn wawɛ’n wá jrá ɔ su.+ Yɛ Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n, i tinmin’n ɔ́ wá káta ɔ su. I sɔ’n ti’n, ba mɔ á wá wú i’n, ɔ́ yó Ɲanmiɛn liɛ klonglo.+ Bé flɛ́ i Ɲanmiɛn Wa.+ 36 Elizabɛti m’ɔ ti ɔ osufuɛ’n, mɔ sran’m be flɛ i kɛ klun kpanfuɛ’n, kannzɛ w’a yo kpɛnngbɛn’n, w’a wunnzɛ. I anglo nsiɛn yɛ. 37 Afin ndɛ kwlaa ng’ɔ fin Ɲanmiɛn nuan fite’n, ɔ kpɛn su.”+ 38 Yɛ Mari seli kɛ: “N ti Zoova* i kanga. Maan ɔ yo kɛ nga a fa kannin’n sa.” Yɛ anzi’n yacili i lɛ ɔli-ɔ.
39 Blɛ sɔ’n nun’n, Mari siesieli i wun. Ɔ ɔli okaoka lika’m be bue liɛ’n su lɔ ndɛndɛ, Zida klɔ kun su. 40 Ɔ wluli Zakari i awlo lɔ, kpɛkun ɔ yoli Elizabɛti i like. 41 Kɛ Mari yoli Elizabɛti i like m’ɔ tili i cɛ’n, ba ng’ɔ o i klun’n, ɔ kplikplili. Kpɛkun Ɲanmiɛn wawɛ’n jrali Elizabɛti su. 42 Elizabɛti kpannin kekle kpa seli kɛ: “Bla’m be nun’n ɔ liɛ su ti ye-o. Yɛ ba ng’ɔ o ɔ klun’n i liɛ su ti ye wie! 43 ?Wan yɛle min mɔ min Min’n i nin’n ba min wun wa-ɔ? 44 Afin kɛ a yoli min like m’ɔ guali min su nun cɛ’n, ba ng’ɔ o min klun’n, i klun jɔli. Ɔ maan, ɔ kplikplili. 45 Bla ng’ɔ lafili ndɛ nga Zoova* maan be kan kleli i’n su’n, i liɛ su ti ye wie. Afin ndɛ sɔ’m be kwlaa bé kpɛ́n su.”
46 Yɛ Mari seli kɛ: “Ń mánmán Zoova.*+ 47 Ɲanmiɛn m’ɔ ti min Defuɛ’n ti’n,+ min klun ti jɔwa dan. 48 Afin ɔ kpɛli i ɲin niannin i sufuɛ bla m’ɔ timan like fi’n.+ Ɔ maan kɛ ɔ fɛ i andɛ’n, sran’m bé wá sé kɛ min liɛ su ti ye.+ 49 Afin Ɲanmiɛn m’ɔ le tinmin’n, ɔ yoli abonuan sa kpanngban mannin min. Yɛ i dunman’n ti sanwun.+ 50 Be kwlaa nga be sro i mɔ be ɲin yi i’n, ɔ́ sí be aunnvɔɛ tititi.+ 51 Ɔ fɛli i sa’n yoli sa kekleekle mun. Be nga be tu be wun’n, ɔ sanngannin be nun.+ 52 Be nga be le kwlalɛ kpa mɔ be o famiɛn bia’m be su’n, ɔ kannin be ase.+ Kpɛkun ɔ mannin be nga be leman ɲrun’n be su.+ 53 Be nga be leman wie’n, ɔ mannin be ninnge kpakpa kpanngban.+ Ɔ maan be klun jɔli. Yɛ ɔ yoli maan aɲanbeunfuɛ’m be fali be sa ngbɛn be ɔli. 54 Ɔ ukɛli i sufuɛ Izraɛli. Ɔ yoli sɔ fa kleli kɛ i wla kpɛn nda ng’ɔ tɛli i kɛ+ 55 ɔ́ sí Abraamun nin i osu’n nunfuɛ’m be aunnvɔɛ titi’n su, kɛ ng’ɔ kan kleli e nannan mun’n sa.”+ 56 Mari dili anglo nsan i wun lɔ. I sin’n, ɔ sɛli i sin ɔli i klɔ.
57 Kɛ Elizabɛti i ba wulɛ juli’n, ɔ wuli ba yasua kun. 58 I tranfuɛ mun nin i osufuɛ’m be tili i kɛ Zoova* w’a si i aunnvɔɛ dan. Ɔ maan be nin i be dili aklunjɔɛ.+ 59 Kɛ ba’n dili cɛn ba mɔcuɛ’n, be wa wlɛli i klɛn.+ Kpɛkun be waan bé fɛ́ i si Zakari i dunman’n bé fá tɔ́n i. 60 Sanngɛ i nin seli kɛ: “Cɛcɛ! Maan be flɛ i Zan.” 61 Yɛ sran’m be seli i kɛ: “Be flɛman ɔ osufuɛ’m be nun wie fi sɔ.” 62 Ɔ maan, be fali be sa be usɛli i si kɛ ɔ kle dunman ng’ɔ klo kɛ be fa flɛ ba’n. 63 Ɔ seli be kɛ be mɛn i tɛbua kun. Ɔ klɛli su kɛ: “I dunman’n yɛle Zan.”+ Nanwlɛ, i sɔ’n boli be kwlaa be nuan. 64 Kɛ ɔ yoli sɔ cɛ’n, i taaman’n ɲannjili, ɔ kwla ijɔli ekun,+ yɛ ɔ manmannin Ɲanmiɛn. 65 Ɔ maan srɛ wa kunnin be tranfuɛ’m be kwlaa. Ndɛ sɔ’n truli Zida okaoka lika’n i bue kwlaa su. 66 Be kwlaa nga be tili ndɛ sɔ’n, be fa sieli be klun. Be seli kɛ: “?Ngue yɛ ba nga wá yó-ɔ?” Be seli sɔ afin Zoova* i sa o ba’n su.
67 I sin’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n jrali ba’n i si Zakari su. Yɛ ɔ ijɔli Ɲanmiɛn nuan seli kɛ: 68 “Maan be manman Zoova* m’ɔ ti Izraɛli Ɲanmiɛn’n.+ Afin ɔ kpɛli i ɲin i sufuɛ’m be su, yɛ ɔ deli be.+ 69 Ɔ mannin e defuɛ kun m’ɔ le kwlalɛ kpa’n.*+ Ɔ fin Davidi m’ɔ ti i sufuɛ’n+ i awlo’n nun. 70 Ɔ maan ndɛ ng’ɔ fa wlɛli i nuan ijɔfuɛ’m be nuan mɔ be kannin’n, ɔ kpɛnnin su.+ 71 Ɔ seli kɛ ɔ́ dé e be nga be nin e kun’n, ɔ nin be kwlaa nga be kpɔ e’n, be sa nun.+ 72 Yɛ kɛ ng’ɔ kan kleli e nannan mun sa’n, ɔ́ sí e aunnvɔɛ. Kpɛkun i wla su fimɛn i aenguɛ’n su.+ 73 Aenguɛ sɔ’n yɛ ɔ nin e nannan Abraamun be trali’n niɔn. Yɛ ɔ tali su nda.+ 74 Nda sɔ’n ti’n, ɔ́ dé e e kpɔfuɛ’m be sa nun. I sin’n, ɔ́ mán e atin kɛ e su i. Yɛ srɛ su kunman e i sɔ yolɛ’n nun. 75 É sú i kpa é gúɛ i ti nin i bo, yɛ é nánti seiin i ɲrun lele fá jú e wie cɛn. 76 Sanngɛ wɔ, min wa kan, bé wá flɛ́ wɔ Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n i nuan ijɔfuɛ. Afin á wá dún Zoova* i ɲrun mmua á síesíe i atin mun.+ 77 Á klé i nvlefuɛ’m be like naan b’a kwla ɲan be ti. Yɛle kɛ Ɲanmiɛn yáci be wun sa’n cɛ́ be.+ 78 Afin e Ɲanmiɛn si aunnvɔɛ dan. Aunnvɔɛ silɛ sɔ’n ti’n, kannin kun m’ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ’n ɔ́ kpája e su. Ɔ́ yó kɛ wafa nga kɛ wia’n tú i bo’n, lika’n fa kpaja’n sa. 79 Be nga be o aosin tuun kpa nun mɔ wie’n i kondro’n w’a kata be su’n,+ kannin sɔ’n, ɔ́ kpája be su. Yɛ ɔ́ fá e sín fɔundi atin’n su.”
80 Ba’n ɲinnin, yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n i dunman nun’n, ɔ ɲannin wunmiɛn. Ɔ trannin aawlɛ nun lɔ lele naan cɛn nga ɔ́ yí i wun nglo klé Izraɛlifuɛ mun’n w’a ju.
2 Blɛ sɔ’n nun’n, Sezaa Ogisi seli kɛ be klɛ asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be dunman. 2 (Kpɛ klikli nga bé klɛ́ sran’m be dunman sɔ’n, nn Kiriniisi yɛ ɔ sie Siri mɛn’n niɔn.) 3 Ɔ maan sran’m be kwlaa be ɔli be dunman klɛlɛ. Sran kun ɔli i bɔbɔ i klɔ. 4 I sɔ’n ti’n, Zozɛfu+ fɛli i Galile klɔ nga be flɛ i Nazarɛti’n su, ɔ ɔli Davidi i klɔ m’ɔ o Zide asa’n su lɔ’n su. Be flɛ klɔ sɔ’n kɛ Bɛtleɛmun.+ Afin ɔ ti Davidi i awlofuɛ nin i osufuɛ wie. 5 Ɔ nin i yi Mari+ yɛ be ɔli be dunman klɛlɛ-ɔ. Blɛ sɔ’n nun’n, nn Mari su wa wu ba.+ 6 Kɛ be o lɔ’n, i ba wulɛ juli. 7 Ɔ maan ɔ wuli ba yasua kun. I wa klikli’n niɔn.+ Ɔ fali tannin cicili i wun, kpɛkun ɔ lɛli i nnɛn’m be like diwlɛ kun nun.+ Afin b’a ɲanman lawlɛ sran’m be sikewlɛ lɔ.
8 Mɛn kunngba sɔ’n nun lɔ’n, bua tafuɛ wie’m be la gua su kɔnguɛ be nian be nnɛn’m be su. 9 Bé nían-ɔn, Zoova* i anzi’n yɛ ɔ jin be ɲrun yɛ. Kpɛkun Zoova* i ɲrun ɲanɲan’n kpajali be su. I sɔ’n ti’n, srɛ kunnin be dan kpa. 10 Sanngɛ anzi’n seli be kɛ: “Nán srɛ kun amun. Afin ndɛ fɛ o min nuan. Ndɛ fɛ sɔ’n ti’n, sran’m be kwlaa bé dí aklunjɔɛ dan. 11 Yɛle kɛ andɛ nga’n, b’a wu defuɛ+ kun Davidi i klɔ lɔ+ b’a man amun. Ɔ ti Klisi, ɔ ti amun Min.+ 12 Like nga amún fá wún i wlɛ’n yɛ: Amún wá wún ba nɔnman kun. B’a fa tannin b’a blɛblɛ i wun, ɔ la nnɛn’m be like diwlɛ kun nun.” 13 Kpɛkun bé nían-ɔn, ɲanmiɛn su lɔ sonja kpanngban kpa be o anzi sɔ’n i wun lɛ.+ Be manman Ɲanmiɛn be se kɛ: 14 “Maan manmanlɛ’n yo Ɲanmiɛn m’ɔ o nglo mmuammua lɔ’n i liɛ. Yɛ asiɛ’n su wa’n, be nga Ɲanmiɛn klun jɔ be wun’n, maan be wun jɔ be.”
15 Kɛ anzi’m be yacili be lɛ ɔli ɲanmiɛn su’n, bua tafuɛ’m be seli be wiengu kɛ: “Maan e wɔ Bɛtleɛmun icra’n, naan e ko nian sa ng’ɔ juli lɔ mɔ Zoova* kan kleli e’n.” 16 Ɔ maan be ɔli ndɛndɛ. Kɛ be juli lɔ’n, be toli Mari nin Zozɛfu, kpɛkun be wunnin ba nɔnman’n. Ɔ la nnɛn’m be like diwlɛ’n nun lɛ. 17 Kɛ be wunnin i sɔ’n, be boli bakan’n i su ndɛ nga be kan kleli be’n su. 18 Be kwlaa nga be tili ndɛ nga bua tafuɛ’m be kannin’n, ɔ boli be nuan. 19 Mari liɛ’n, ɔ fali ndɛ sɔ mun sieli i klun kpa, kpɛkun ɔ buli be su akunndan.+ 20 Bua tafuɛ’m be sali be sin. Kɛ bé kɔ́’n, nn bé yí Ɲanmiɛn i ayɛ bé mɛ́nmɛ́n i. Afin ndɛ nga be tili’n, ɔ nin like nga be wunnin i’n be ti kun.
21 Kɛ cɛn ba mɔcuɛ sinnin’n, ba’n i klɛn wlalɛ blɛ’n juli.+ Ɔ maan be tɔnnin i dunman Zezi. Ka naan i nin w’a wunnzɛ’n, dunman sɔ’n yɛ anzi’n seli kɛ be fa flɛ i-ɔ.+
22 Asa ekun’n, kɛ nga Moizi i Mmla’n fa kan’n sa’n,+ kɛ be sanwun yolɛ blɛ’n juli’n, be fɛ i ɔli Zerizalɛmun naan bé fɛ́ i bé klé Zoova.* 23 Afin be klɛli i Zoova* i Mmla’n nun kɛ: “Ba klikli kwlaa ng’ɔ ti yasua’n, ɔ fata kɛ ɔ yo Zoova* i liɛ klonglo.”+ 24 Be niannin like nga Zoova* i Mmla’n se kɛ be man’n su be yili tɛ. Mmla’n se kɛ be man: “Auble nɲɔn, annzɛ okunmomo ba nɲɔn.”+
25 Bian kun o Zerizalɛmun lɛ, be flɛ i Simeɔn. Ɔ ti sran kpa, kpɛkun ɔ su Ɲanmiɛn kpa. Ɔ su minndɛ blɛ mɔ bé wá fɔ́nvɔ Izraɛli’n,+ kpɛkun Ɲanmiɛn wawɛ’n wo i su. 26 Asa ekun’n, Ɲanmiɛn maan i wawɛ’n seli i kɛ ɔ́ dún mmua wún Zoova* i Klisi’n ka naan w’a wu. 27 Ɲanmiɛn wawɛ’n maan ɔ bali Ɲanmiɛn sua’n nun lɛ. Zezi i si nin i nin be bali lɛ wie. Be bali like nga Mmla’n waan be yo’n i yolɛ.+ 28 Ɔ fali bakan’n i sa su. Kpɛkun ɔ manmannin Ɲanmiɛn seli kɛ: 29 “Min Min, wɔ mɔ a Sie Like Kwlakwla’n, man ɔ sufuɛ’n i atin siɛn’n, maan ɔ wɔ i kɔwlɛ fɔuun,+ kɛ nga a fa kannin’n sa. 30 Afin min ɲinma w’a wun ɔ sran ng’ɔ́ dé sran mun’n.+ 31 Wɔ yɛ a mannin sran sɔ’n niɔn, naan sran’m be kwlaa be wun i.+ 32 Ɔ ti kɛ kannin sa.+ I kpajalɛ’n wá yí like ng’ɔ kata be nga be timan Zifu’n be ɲrun’n.+ Kpɛkun ɔ́ káci aɲrunɲan like Izraɛli m’ɔ ti ɔ nvle’n i ɲrun.” 33 Ba’n i su ndɛ nga be kannin’n, ɔ boli i si nin i nin be nuan. 34 Asa ekun’n, Simeɔn yrɛli i nuan mannin be. Kpɛkun ɔ seli ba’n i nin Mari kɛ: “Nian! Ɲanmiɛn sunmannin ba nga. I dunman nun ti’n, Izraɛli lɔ sran wie’m bé tɔ́,+ yɛ wie’m bé jáso.+ Ɲanmiɛn wá yí ninnge kpanngban nglo fá klé sran mun kɛ ɔ nin i be o nun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, sran kpanngban bé kɛ́n i wun ndɛ tɛ+ 35 (bé wá fá tokofi tɛnndɛn kun bé wɔ́ ɔ),+ kɛ ɔ ko yo naan akunndan nga sran kpanngban bu’n, w’a fite nglo’n ti.”
36 Blɛ sɔ’n nun’n, nn Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ bla kun o lɛ, be flɛ i Anin. Faniɛli m’ɔ ti Azɛɛ akpasua’n nunfuɛ’n i wa-ɔ. Bla sɔ’n w’a yo kpɛnngbɛn kpa. Kɛ ɔ nin i wun’n be jali’n,* be trannin afuɛ nso. 37 Siɛn’n, ɔ ti angbeti, yɛ ɔ le afuɛ ablaɔcuɛ-nin-nnan (84). Ɔ kɔ Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ titi. Ɔ su Ɲanmiɛn lɔ kɔnguɛ nin wia nun. Ɔ ci nglɛmun, kpɛkun ɔ tu i klun srɛ Ɲanmiɛn kpa. 38 Dɔ kunngba sɔ’n su’n, ɔ wunngeli be wun lɔ, yɛ ɔ lali Ɲanmiɛn ase. Kpɛkun ɔ kannin bakan’n i su ndɛ kleli be kwlaa nga be su minndɛ kɛ be de Zerizalɛmun’n.+
39 Kɛ be yoli ninnge kwlaa nga Zoova* i Mmla’n se kɛ be yo’n,+ be sali be sin be klɔ Nazarɛti+ m’ɔ o Galile asa’n su lɔ’n i su lɔ. 40 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ba yasua kan’n, ɔ́ ɲín kɔ́, nn ɔ́ ɲán wunmiɛn kpa, nn ɔ́ sí ngwlɛlɛ. Kpɛkun Ɲanmiɛn kusu i klun jɔ i wun titi.+
41 Afuɛ nuan kwlaa’n, i si nin i nin be kɔ Delɛ Cɛn’n i dilɛ Zerizalɛmun lɔ.+ 42 Ɔ maan kɛ ɔ ɲannin afuɛ blu-nin-nɲɔn’n (12), be ɔli cɛn sɔ’n i dilɛ kɛ nga be fa yo i titi’n sa.+ 43 Kɛ be wieli cɛn’n i di’n, mɔ bé sá be sin’n, Zezi kali Zerizalɛmun lɔ. I si nin i nin be siman sɔ. 44 Be buli i kɛ ɔ o be nga be nin be su kɔ’n be nun. Kɛ be nantili cɛn ba kun mɔ be wunmɛn i’n, be boli i kunndɛlɛ bo be osufuɛ mun nin be nga be si be’n, be afiɛn. 45 Sanngɛ b’a wunmɛn i. I sɔ’n ti’n, be sali be sin Zerizalɛmun lɔ. Be ko kunndɛli i kpa. 46 I cɛn ba nsan su’n, be ko toli i Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ. Ɔ ti ase like klefuɛ’m be afiɛn, ɔ su tie be ndɛ’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ɔ́ úsa be kosan. 47 I sɔ’n boli be kwlaa nga be ti i ndɛ’n be nuan. Afin ɔ wun sa wlɛ, kpɛkun kɛ be usɛ i sa’n, ɔ si su tɛ.+ 48 Kɛ i si nin i nin be wunnin i’n, ɔ boli be nuan. Yɛ i nin seli i kɛ: “?Min wa, ngue ti yɛ a yo e sɔ-ɔ? E nin ɔ si y’a kunndɛ wɔ sa lele.” 49 Sanngɛ ɔ seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun kunndɛ min-ɔn? ?Amun siman kɛ min Si i sua’n nun yɛ ɔ fata kɛ n tran-ɔn?”+ 50 Sanngɛ b’a wunmɛn i ndɛ sɔ’n i wlɛ.
51 I sin’n, ɔ nin be ɔli kpɛkun be sali be sin Nazarɛti. Ɔ loli i wun mannin be titi.*+ Asa kusu’n, i nin fali sa kwlaa sɔ mun sieli i klun.+ 52 Kɛ Zezi ɲín kɔ́’n, nn i ngwlɛlɛ’n úka su kɔ́. Ɲanmiɛn klun jɔ i wun, kpɛkun i wun yo sran’m be fɛ.
3 Tibɛɛ Sezaa i famiɛn dilɛ’n i afuɛ blu-nin-nnun (15) su’n nun’n, Pɔnsu Pilati yɛ ɔ sie Zide’n niɔn. Erɔdu*+ kusu ti Galile asa’n i siefuɛ’n,* yɛ i niaan bian Filipu ti Itire nin Trakoniti asa’n be su kpɛn. Kpɛkun Lisaniasi ti Abilɛnin’n i su kpɛn. 2 Asa kusu’n, Anin ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn, kpɛkun Kaifu+ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan. Blɛ sɔ’n nun’n, Ɲanmiɛn i ndɛ’n toli Zakari i wa Zan+ aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ.+
3 Ɔ maan ɔ ɔli lika nga be mantan Zurdɛn’n be kwlaa be su. Ɔ seli sran mun kɛ be yo be batɛmun be fa kle kɛ be kacili be akunndan’n, naan Ɲanmiɛn yaci be sa tɛ mun cɛ be,+ 4 kɛ nga be fa klɛli i Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai fluwa’n nun’n sa. Be klɛli i kɛ: “Sran kun kpan aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ. Ɔ se kɛ: ‘Amun siesie atin’n be man Zoova!* Amun yo akpɔ’m be seiin be mɛn i.+ 5 Maan kongo’m be kwlaa be tannintannin, maan oka mun nin kpɔlɛ’m be kwlaa be kan ase. Atin nga be blibli’n, maan be kwlaa be yo treletrele. Atin nga kunmankunman o be nun’n, maan be yo treketreke. 6 Kpɛkun sran’m be kwlaa bé wá wún wafa nga Ɲanmiɛn wá dé be’n.’”+
7 I sɔ’n ti’n, ɔ seli sran kpanngban mɔ be su ba naan ɔ yo be batɛmun’n be kɛ: “?Ɔnda mma mun, wan yɛ ɔ seli amun kɛ amun kwla wanndi Ɲanmiɛn i ya m’ɔ su ba’n i ɲrun-ɔn?+ 8 I sɔ’n ti’n, maan amun yo sa* ng’ɔ kle kɛ amun a kaci amun akunndan’n. Nán an se amun wun kɛ: ‘E si yɛle Abraamun.’ Afin ń kán klé amun kɛ Ɲanmiɛn kwla fa yɔbuɛ nga mun kaci ba man Abraamun. 9 Kɛ é sé yɛ bɔbɔ’n, kpɛliɛ’n la waka’m be bo wun lɛ. Ɔ maan waka kwlaa ng’ɔ suman mma kpakpa’n, bé kpɛ́ i bo, kpɛkun bé tó i yí i sin nun.”+
10 Yɛ sran kpanngban nga be o lɛ’n, be usɛli i kɛ: “?Sɛ ɔ ti sɔ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?” 11 Ɔ tɛli be su kɛ: “Maan sran ng’ɔ le tralɛ nɲɔn’n,* ɔ fa kun man sran ng’ɔ leman wie’n. Kpɛkun sran ng’ɔ le like di’n, maan ɔ mɛn i wiengu wie.”+ 12 Lapo defuɛ mun bɔbɔ be bali kɛ ɔ yo be batɛmun.+ Be usɛli i kɛ: “?Like Klefuɛ, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?” 13 Ɔ seli be kɛ: “Lapo nga mmla’n kleli’n, i ngunmin yɛ ɔ fata kɛ amun de-ɔ. Nán amun de like fi uka su.”+ 14 Sonja’m be kusu be usɛli i kɛ: “?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?” Ɔ seli be kɛ: “Nán amun de sran fi i sika wue kekle su. Kpɛkun nán amun tɔn sran suɛn.+ Sanngɛ kalɛ nga be tua amun’n, maan amun klun jɔ su.”
15 Blɛ sɔ’n nun’n, nn sran’m be su minndɛ Klisi’n. I sɔ’n ti’n, be kwlaa be buli Zan i akunndan. Ɔ maan be seli be klun lɔ kɛ: “?Nán Klisi’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ?”+ 16 Zan tɛli be kwlaa be su kɛ: “Min liɛ’n, nzue yɛ n fa yo amun batɛmun-ɔn. Sanngɛ sran kun su ba. Ɔ le kwlalɛ tra min. Min nin i ngbabua’m be ɲanman’n i ɲannjilɛ fataman bɔbɔ.+ Ɔ́ wá fá Ɲanmiɛn wawɛ’n nin sin yɛ ɔ́ fá yó amun batɛmun-ɔn.+ 17 I peli m’ɔ fa kpaja like’n, ɔ o i sa nun. Ɔ́ wá yó i ble bowlɛ’n i weinwein kpa, kpɛkun ɔ́ ísa ble’n gúɛ i i tanngannin’n nun. Sanngɛ ble’n i wla’n i liɛ’n, ɔ́ fá sin mɔ be kwlá nuɛnmɛn i’n, ɔ́ fá wɔ́ nun.”
18 Zan kannin ndɛ kpanngban wlali sran’m be fanngan, kpɛkun ɔ boli jasin fɛ kleli be titi. 19 Sanngɛ ɔ ijɔli Erɔdu m’ɔ sie Galile asa’n, afin Erɔdu jali Erodiasi m’ɔ ti i niaan bian i yi’n. Asa ekun’n, sa tɛtɛ kwlaa nga Erɔdu yoli be’n ti’n, ɔ ijɔli i wie. 20 Sa tɛ kun ekun mɔ Erɔdu yoli fa ukali laa liɛ’m be su’n, yɛle kɛ ɔ wlali Zan bisua.+
21 Blɛ sɔ’n nun’n, kɛ bé yó sran’m be kwlaa be batɛmun’n, be yoli Zezi i batɛmun wie.+ Kɛ ɔ́ srɛ́ Ɲanmiɛn’n, ɲanmiɛn su lɔ’n tikeli,+ 22 kpɛkun Ɲanmiɛn wawɛ’n jrɛli i su kɛ auble wie sa, ɔ bɛli i su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, sran kun nɛn tɛli ɲanmiɛn su lɔ. Ɔ seli kɛ: “A ti min Wa. A ti min awlɛn su ba. Min klun jɔ ɔ wun.”+
23 Kɛ Zezi+ bó i junman’n i dilɛ bo’n, nn ɔ le afuɛ kɔe ablasan (30).+ Yɛ sran’m be waan ɔ ti
Zozɛfu+ wa,
Zozɛfu ti Eli wa,
24 Eli ti Matati wa,
Matati ti Levi wa,
Levi ti Mɛlsi wa,
Mɛlsi ti Zana wa,
Zana ti Zozɛfu wa,
25 Zozɛfu ti Matatiasi wa,
Matatiasi ti Amɔsu wa,
Amɔsu ti Naɔmun wa,
Naɔmun ti Ɛsli wa,
Ɛsli ti Nagai wa,
26 Nagai ti Maati wa,
Maati ti Matatiasi wa,
Matatiasi ti Semɛi wa,
Semɛi ti Zozɛki wa,
Zozɛki ti Zoda wa,
27 Zoda ti Zoanan wa,
Zoanan ti Reza wa,
Reza ti Zorobabɛli wa,
Sealtiɛli ti Neri wa,
28 Neri ti Mɛlsi wa,
Mɛlsi ti Adi wa,
Adi ti Kozamun wa,
Kozamun ti Elmadamun wa,
Elmadamun ti Ɛr wa,
29 Ɛr ti Zezi wa,
Zezi ti Eliezɛɛ wa,
Eliezɛɛ ti Zorimun wa,
Zorimun ti Matati wa,
Matati ti Levi wa,
30 Levi ti Simeɔn wa,
Simeɔn ti Zida wa,
Zida ti Zozɛfu wa,
Zozɛfu ti Zonamun wa,
Zonamun ti Eliakimun wa,
31 Eliakimun ti Melea wa,
Melea ti Mena wa,
Mena ti Matata wa,
Matata ti Natan+ wa,
Natan ti Davidi+ wa,
Zese ti Obɛdi+ wa,
Obɛdi ti Boazi+ wa,
Boazi ti Salmɔn+ wa,
Salmɔn ti Nasɔn+ wa,
33 Nasɔn ti Aminadabu wa,
Aminadabu ti Aanin wa,
Aanin ti Ɛzrɔn wa,
Ɛzrɔn ti Perɛzi+ wa,
Perɛzi ti Zida+ wa,
Zakɔbu ti Izaaki+ wa,
Izaaki ti Abraamun+ wa,
Abraamun ti Tera+ wa,
Tera ti Naɔɔ+ wa,
Serugu ti Reu+ wa,
Reu ti Pelɛgi+ wa,
Pelɛgi ti Ebɛɛ+ wa,
Ebɛɛ ti Sela+ wa,
36 Sela ti Kainan wa,
Kainan ti Aapaksadi+ wa,
Aapaksadi ti Sɛmun+ wa,
Sɛmun ti Nowe+ wa,
Nowe ti Lamɛki+ wa,
Metusela ti Enɔku wa,
Enɔku ti Zarɛdi+ wa,
Zarɛdi ti Maalaleɛli+ wa,
Maalaleɛli ti Kainan+ wa,
Enɔsu ti Sɛti+ wa,
Sɛti ti Adan+ wa,
Adan ti Ɲanmiɛn wa.
4 I sin’n, Zezi mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n wo i su’n ɔ jasoli Zurdɛn’n i nuan lɛ. Kpɛkun Ɲanmiɛn wawɛ’n fɛ i ɔli aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ.+ 2 Ɔ dili cɛn ba ablanan (40) lɔ. Yɛ Suɛn Tɔnfuɛ’n sɛli i niannin.+ Blɛ sɔ’n nun’n, w’a diman like. Kɛ blɛ sɔ’n sinnin’n, awe kunnin i. 3 Suɛn Tɔnfuɛ’n seli i kɛ: “Sɛ a ti Ɲanmiɛn wa’n, se yɔbuɛ nga kɛ ɔ kaci kpanwun.” 4 Sanngɛ Zezi tɛli i su kɛ: “Be klɛli i kɛ: ‘Nán aliɛ* ngunmin yɛ ɔ kwla yo maan sran tran nguan nun-ɔn.’”+
5 Suɛn Tɔnfuɛ’n fɛ i fuli oka kun su. Kpɛkun ɔ fali asiɛ’n su famiɛn diwlɛ’m be kwlaa kleli i kpɛ kunngba.+ 6 Yɛ Suɛn Tɔnfuɛ’n seli i kɛ: “Ń má mán wɔ kwlalɛ naan a sie be kwlaa ngalɛ mun. Yɛ ń fá be aɲrunɲan’n ń mán wɔ wie, afin be fa wlali min sa nun.+ Yɛ sran nga n klo kɛ ń fá mɛ́n i’n, n fa mɛn i. 7 Ɔ maan sɛ a yo like kunngba cɛ fa su min’n, i kwlaa ngalɛ’n ɔ́ yó ɔ liɛ.” 8 Zezi tɛli i su kɛ: “Be klɛli i kɛ, ‘Zoova* m’ɔ ti ɔ Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ fata kɛ a koto i bo-ɔ, yɛ i kunngba cɛ yɛ ɔ fata kɛ a su i-ɔ.’”+
9 Ɔ fɛ i ɔli Zerizalɛmun lɔ, kpɛkun ɔ fɛ i sieli Ɲanmiɛn sua’n i ti su lɔ,* yɛ ɔ seli i kɛ: “Sɛ a ti Ɲanmiɛn wa’n, yaci ɔ wun nun naan tɔ asiɛ wun lɔ.+ 10 Afin be klɛli i kɛ: ‘Ɔ́ súnmɛn i anzi mun ɔ sin naan be nian ɔ su.’ 11 Kpɛkun ‘Bé fá ɔ be sa su. Ɔ maan ɔ ja su kplaman yɔbuɛ.’”+ 12 Zezi tɛli i su kɛ: “Be seli kɛ: ‘Nán sa Zoova* m’ɔ ti ɔ Ɲanmiɛn’n nian.’”+ 13 Kɛ Suɛn Tɔnfuɛ’n sɛli i niannin wieli’n, ɔ jasoli i wun lɛ ɔli kɛ ɔ́ kó mínndɛ blɛ kpa uflɛ naan w’a ba ekun.+
14 Zezi sɛli i sin Galile lɔ.+ Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Ɲanmiɛn wawɛ’n wo i su. I su ndɛ fɛfɛ nga sran’m be kan’n, ɔ truli klɔ nga be mantan lɛ’n be kwlaa be su. 15 Asa kusu’n, ɔ kleli be like be Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun. Sran’m be kwlaa be kɛn i wun ndɛ fɛ.
16 I sin’n, ɔ ɔli Nazarɛti lɔ.+ Lɔ yɛ ɔ ɲinnin-ɔn. Yɛ kɛ ng’ɔ fa yo i Wunmiɛn-lolɛ-cɛn kwlaa nun’n sa’n, ɔ ɔli be Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɔ,+ ɔ jasoli naan ɔ́ kánngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun. 17 Ɔ maan be fali Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai i fluwa’n mɛnnin i. Ɔ tikeli fluwa’n su, kpɛkun ɔ wunnin lika nga be klɛli i kɛ: 18 “Zoova* i wawɛ’n wo min su. Afin ɔ kpali min kɛ n bo jasin fɛ’n n kle yalɛfuɛ mun. Ɔ sunmannin min kɛ n se be nga be trali be ɔli’n be kɛ bé wá ɲán be ti, naan aɲinsifuɛ’m bé wá wún ase. Asa kusu’n, ɔ sunmannin min kɛ n de be nga be mianmian be’n naan be ɲan be ti.+ 19 Ɔ sunmannin min kɛ n kan blɛ nga Zoova* i klun wá jɔ́ sran’m be wun’n i ndɛ.”+ 20 Kɛ ɔ wieli fluwa’n nun kanngan’n, ɔ katali su, ɔ fa mannin sran ng’ɔ nian su’n, kpɛkun ɔ ko trannin ase. Kɛ be kwlaa nga be o Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun’n be niɛn i sa. 21 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “Ɲanmiɛn ndɛ nga amun tili i icra’n, w’a kpɛn su andɛ.”+
22 Be kwlaa be kɛn i wun ndɛ fɛ. Kpɛkun ndɛ fɛ ng’ɔ fin i nuan fite’n ɔ bo sran’m be nuan.+ Yɛ be se kɛ: “Zozɛfu i wa’n niɔn. ?Nɛ́n i-ɔ?”+ 23 I kusu seli be kɛ: “Ndɛ nga be kan se kɛ: ‘Dɔɔtrɔ bian, yo ɔ bɔbɔ ɔ wun ayre’n,’ n si kɛ amún wá kɛ́n i sɔ bé klé min. Yɛle kɛ like nga a yoli i Kapɛɛnaɔmun+ lɔ mɔ e tili’n, yo i wunsu ɔ bɔbɔ ɔ klɔ wa.” 24 Ɔ seli ekun kɛ: “Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i bɔbɔ i klɔ’n su’n, be bumɛn i sran.+ 25 Sanngɛ maan n di amun nanwlɛ: Eli blɛ su’n, angbeti bla kpanngban be o Izraɛli nvle’n nun. Blɛ sɔ’n nun’n, nzue’n jrannin afuɛ nsan, anglo nsiɛn. Yɛ awe dan kpa kpɛnnin nvle wunmuan’n nun.+ 26 Sanngɛ b’a sunmanman Eli be nun wie fi sin, saan angbeti bla ng’ɔ o Sarɛpta’n, m’ɔ o Sidɔn+ asa’n su lɔ’n i ngunmin cɛ i sin yɛ be sunmɛnnin i-ɔ. 27 Asa kusu’n, Elize blɛ su’n, kokowefuɛ kpanngban be o Izraɛli nvle’n nun. Sanngɛ be nun wie fi w’a yoman juejue,* saan Naaman m’ɔ ti Sirifuɛ’n i kunngba cɛ yɛ ɔ yoli juejue-ɔ.”+ 28 Kɛ be nga be o Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun’n be tili ndɛ sɔ mun’n, be kwlaa be fali ya.+ 29 Ɔ maan be jasoli, kpɛkun be trɛli i naan b’a fɛ i klɔ’n nun b’a fite. Be fɛ i ɔli oka nga i su yɛ be kplannin be klɔ’n i ti su nglo lɔ. Be waan bé sú i bo bé yí i asiɛ wun lɔ naan i ti’n kplan ase. 30 Sanngɛ ɔ sinnin be afiɛn ɔli.+
31 I sin’n, ɔ ɔli Galile lɔ klɔ kun mɔ be flɛ i Kapɛɛnaɔmun’n su. Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, ɔ kleli sran’m be like.+ 32 Wafa ng’ɔ kleli be like’n, ɔ boli be nuan.+ Afin wafa ng’ɔ ijɔ’n ɔ kle kɛ ɔ le kwlalɛ. 33 Bian kun o Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɛ’n, mmusu kun kle i yalɛ. Ɔ kpannin kekle kpa seli kɛ:+ 34 “?Ee, Zezi m’ɔ fin Nazarɛti,+ ngue yɛ a bɛli i yolɛ-ɔ? ?A bali e nunnunlɛ? N si wɔ kpa, a ti Ɲanmiɛn i Sran!”+ 35 Sanngɛ Zezi ijɔli i, ɔ seli kɛ: “Muan ɔ nuan lɛ! Fin bian’n nun fite.” Mmusu’n yili bian’n i ase be afiɛn lɛ, naan w’a fin i nun w’a fite. W’a yoman bian’n i like yaya. 36 Sa sɔ’n boli sran’m be kwlaa be nuan. Yɛ be seli be wiengu kɛ: “Nanwlɛ, wafa ng’ɔ ijɔ’n, ɔ ti i liɛ ngunmin. Ɔ le kwlalɛ, kpɛkun ɔ le tinmin. Ɔ maan kɛ ɔ se mmusu mun kɛ be fin sran’m be nun fite’n, be fin be nun fite.” 37 I sɔ’n ti’n, i su ndɛ truli nvle’n i bue kwlaa su.
38 Kɛ ɔ jasoli Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɛ’n, ɔ ɔli Simɔn i awlo lɔ. Kɛ ɔ́ jú lɔ’n, nn ayrɛ dan kpa w’a gua Simɔn i sia bla’n i wun. Ɔ maan be srɛli i kɛ ɔ yo i ye.+ 39 Ɔ wa jrannin bla’n i wun lɛ naan w’a yo i juejue. Ayrɛ’n tuli i wun. Kpɛkun be ja nun lɛ’n, bla’n jasoli naan w’a tɔn like w’a man be.
40 Sanngɛ kɛ wia’n tɔ́’n, be kwlaa nga be le tukpacifuɛ’n, be fali tukpacifuɛ wafa kwlaa be blɛli i. Kɛ ɔ fɛ i sa fua be su’n, be yo juejue.+ 41 Asa ekun’n, mmusu’m be fin sran kpanngban be nun fiteli. Kɛ bé fíte’n be kpan se kɛ: “A ti Ɲanmiɛn i Wa.”+ Sanngɛ ɔ ijɔli be. W’a manman be atin kɛ be ijɔ,+ afin be si kɛ i yɛ ɔ ti Klisi’n niɔn.+
42 Kɛ aliɛ cɛnnin’n, ɔ jasoli naan i ngunmin w’a ɔ lika diin kun nun.+ Sanngɛ sran’m be kunndɛli i, yɛ be ko toli i lika ng’ɔ o lɔ’n nun. Be waan be kplinman su kɛ ɔ yaci be lɛ wɔ. 43 Sanngɛ ɔ seli be kɛ: “Ɔ fata kɛ n wɔ klɔ uflɛ su naan n ko bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n. Afin i sɔ’n ti yɛ be sunmannin min-ɔn.”+ 44 Ɔ maan ɔ ɔli Zide lɔ ko kannin Ɲanmiɛn ndɛ’n be Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun.
5 Cɛn kun’n, kɛ Zezi jin Zenezarɛti nzue’n*+ i nuan lɛ’n, sran kpanngban kpa be yiɛli i wun lɛ, be miɛn i fii. Be su tie Ɲanmiɛn ndɛ’n. 2 Ɔ wunnin kɛ alie nɲɔn be o nzue’n i nuan lɛ. Jue trafuɛ’m b’a fin be nun b’a jra, be su kpu be lala mun.+ 3 Ɔ fuli alie’m be nun kun nun. Alie sɔ’n ti Simɔn liɛ. Kpɛkun ɔ seli i kɛ ɔ wɔ i ɲrun lɔ kan. I sin’n, ɔ trannin ase alie’n nun, kpɛkun ɔ kleli sran’m be like. 4 Kɛ ɔ kannin ndɛ kleli be wieli’n, ɔ seli Simɔn kɛ: “Fa alie’n kɔ lika nga nzue’n i bo ti kploun’n nun lɔ, kpɛkun amun gua amun lala mun lɔ.” 5 Sanngɛ Simɔn seli i kɛ: “Like Klefuɛ, e guali be kɔnguɛ wunmuan’n nun lele, y’a traman like fi.+ Sanngɛ kɛ mɔ ɔ waan n gua be’n ti’n, ń má gúa.” 6 Kɛ be yoli sɔ’n, be trali jue kpanngban kpa. Ɔ maan be lala’m be su titi bɔbɔ.+ 7 I sɔ’n ti’n, be fali be sa flɛli be wiengu nga be o alie uflɛ nun’n naan be wa uka be. Kɛ be bali’n, alie nɲɔn’m be yili. Ɔ ka kan naan b’a mlɔn. 8 Kɛ Simɔn Piɛli wunnin i sɔ’n, ɔ kotoli Zezi bo naan w’a se kɛ: “Min Min, nán fa ɔ wun mantan min. Afin n ti sa tɛ yofuɛ.” 9 Afin jue kpanngban nga ɔ nin be nga be o lɛ’n be trali be’n ti’n, be nuan boli be wun dan. 10 Sa sɔ’n boli Zebede i wa+ Zaki nin Zan mɔ be nin Simɔn be di junman’n be nuan wie. Sanngɛ Zezi seli Simɔn kɛ: “Nán srɛ kun wɔ. Kɛ ɔ fin andɛ’n, sran mun yɛ á wá trá be-ɔ.”+ 11 Ɔ maan be wa sili alie mun aunɲan’n su lɛ. Be yacili be ninnge’m be kwlaa lɛ, kpɛkun be suli i su.+
12 Cɛn kun ekun’n, kɛ Zezi o klɔ kun su’n, bian kun mɔ kokowe’n w’a di i wunnɛn’n ngba’n wunnin i. Bian’n kotoli i bo, ɔ utuli i ɲin ase, kpɛkun ɔ srɛli i kɛ: “Min Min, sɛ ɔ ti ɔ klun su’n, a kwla yo min juejue.”+ 13 Ɔ maan ɔ tinngɛli i sa’n kɛnnin i, yɛ ɔ seli kɛ: “Ɔ ti min klun su! Yo juejue.” Be ja nun lɛ’n, i kokowe’n wieli weiin.+ 14 Ɔ seli bian’n kɛ nán maan ɔ bo su kle sran fi. Ɔ seli i kɛ: “Sanngɛ kɔ, fa ɔ wun ko kle Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n. Kpɛkun like nga Moizi seli kɛ sɛ kokowefuɛ kun yo juejue’n ɔ fata kɛ ɔ fa man’n, fa man+ naan Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be wun kɛ w’a yo juejue.”+ 15 I wun ndɛ fɛ nga sran’m be kan’n, ɔ truli lika kwlaa. Ɔ maan sran kpanngban kpa be wa yiɛli i wun lɛ kɛ bé tíe i ndɛ’n, naan ɔ yo maan be tukpacɛ’m be wie.+ 16 Sanngɛ blɛ sunman’n, ɔ kɔ aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ ko srɛ Ɲanmiɛn.
17 Cɛn kun’n, kɛ ɔ́ klé like’n, nn Farizifuɛ mun nin Mmla klefuɛ’m be titi lɛ. Be fin Galile nin Zide klɔ’m be kwlakwla be su, ɔ nin Zerizalɛmun. Zoova* fɛli i tinmin’n mɛnnin i kɛ ɔ fa yo sran’m be juejue.+ 18 Sran wie’m be fali bubuwafuɛ kun bali. Ɔ la bɛ kun su. Be waan bé fɛ́ i wlú lika nga Zezi o lɔ’n naan bé fɛ́ i síe i ɲrun lɛ.+ 19 Sanngɛ sran’m be ti’n, be ɲanman sinwlɛ naan b’a fɛ i b’a sin. Ɔ maan be fuli sua’n i ti su lɔ. Be kpɛli toklo kun, kpɛkun be fali bian’n nin i bɛ’n be sinnin nun naan b’a jrɛ i be nga be o Zezi i ɲrun lɛ’n, be afiɛn. 20 Kɛ ɔ wunnin kɛ be lafi i su’n, ɔ seli bubuwafuɛ’n kɛ: “B’a yaci ɔ sa tɛ mun b’a cɛ wɔ.”+ 21 Mmla klɛfuɛ mun nin Farizifuɛ’m be seli be afiɛn lɔ kɛ: “?Wan yɛle bian nga m’ɔ saci Ɲanmiɛn wun sɔ-ɔ? ?Sɛ w’a yoman kɛ Ɲanmiɛn sa’n, wan yɛ ɔ kwla yaci sran kun i sa tɛ mun cɛ i-ɔ?”+ 22 Sanngɛ Zezi si be klun akunndan’n. Ɔ maan ɔ seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun kwla bu akunndan kɛ ngalɛ’n sa-ɔ? 23 ?Kɛ be se kɛ: ‘B’a yaci ɔ sa tɛ mun b’a cɛ wɔ’n,’ ɔ nin kɛ be se kɛ: ‘Jaso naan nanti’n,’ oninfuɛ’n yɛ i kanlɛ’n ti pɔpɔ-ɔ? 24 Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan amun a si kɛ sran Wa’n le atin yaci sran’m be sa tɛ mun cɛ be asiɛ’n su wa’n...” Yɛ ɔ seli bubuwafuɛ’n kɛ: “Ń kán klé wɔ, jaso, fa ɔ bɛ’n naan kɔ wɔ awlo.”+ 25 Ɔ jaso jrannin be ɲrun lɛ. Kpɛkun ɔ mannin like ng’ɔ la su’n su ɔ ɔli i awlo. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, nn ɔ́ mánmán Ɲanmiɛn. 26 I sɔ’n boli be kwlaa be nuan. Ɔ maan be manmannin Ɲanmiɛn. Asa kusu’n, srɛ kunnin be dan, be seli kɛ: “E wunnin abonuan sa andɛ-o!”
27 I sin’n, kɛ ɔ fiteli’n, ɔ wunnin lapo defuɛ kun, be flɛ i Levi. Ɔ ti lapo suwlɛ lɛ. Ɔ seli i kɛ: “Bla! Su n su.”+ 28 Ɔ yacili i ninnge’m be kwlaa be lɛ, kpɛkun ɔ jaso suli i su. 29 I sin’n, Levi tɔnnin aliɛ kpanngban kpa i awlo lɔ mɛnnin i. Lapo defuɛ kpanngban nin sran wie mun ekun be o lɛ wie, be nin be su di like.+ 30 Kɛ Farizifuɛ mun nin be mmla klɛfuɛ’m be wunnin i sɔ’n, be ijɔli be konviabo. Yɛ be usɛli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: “?Ngue ti yɛ amun nin lapo defuɛ mun nin sa tɛ yofuɛ’m be di like yɛ be nɔn nzan likawlɛ-ɔ?”+ 31 Zezi tɛli be su kɛ: “Be nga be ti juejue’n, be mianman ayre yofuɛ wun, sanngɛ be nga be kpinndinman’n, be yɛ be miɛn i wun-ɔn.+ 32 M’an baman sran kpa’m be flɛlɛ. Sanngɛ n bali kɛ ń sé sa tɛ yofuɛ’m be kɛ be kaci be akunndan’n.”+
33 Be seli i kɛ: “Zan i sɔnnzɔnfuɛ’m be ci nglɛmun titi, kpɛkun be tu be klun be srɛ Ɲanmiɛn. Farizifuɛ’m be sɔnnzɔnfuɛ’m be yo sɔ wie. Sanngɛ ɔ liɛ’m be di like, yɛ be nɔn nzan.”+ 34 Yɛ Zezi seli be kɛ: “Kɛ yasua ng’ɔ su ja bla’n, ɔ nin i janvuɛ’m be te o likawlɛ’n, be kwlá mianman be kɛ be ci nglɛmun. ?Nɛ́n i-ɔ? 35 Sanngɛ blɛ kun wá jú’n, bé wá dé yasua’n+ i janvuɛ’m be sa nun. Blɛ sɔ’n nun yɛ bé cí nglɛmun-ɔn.”+
36 Ɔ fali sunnzun ase uflɛ ekun. Ɔ seli be kɛ: “Sran fi kpɛman tannin sin uflɛuflɛ taman tannin nvuɛn nun. Afin sɛ ɔ yo sɔ’n, tannin sin uflɛuflɛ’n ɔ́ cúɛncúɛn tannin nvuɛn’n yɛ ɔ́ tí. Asa kusu’n, tannin sin uflɛuflɛ’n nin tannin nvuɛn’n, be timan kun.+ 37 Kusu’n, be faman duvɛn mɔ b’a yi i uflɛuflɛ’n, be guaman kplo kotokun nvuɛn nun. Sɛ be yo sɔ’n, duvɛn uflɛuflɛ’n kpúke kplo kotokun’n, yɛ duvɛn’n gúa, kpɛkun kplo kotokun’n sáci. 38 Sanngɛ kplo kotokun m’ɔ ti uflɛuflɛ’n, i nun yɛ ɔ fata kɛ be fa duvɛn mɔ b’a yi i uflɛuflɛ’n be gua-ɔ. 39 Kɛ sran kun ko nɔn duvɛn nga be yili w’a cɛ’n, ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ nɔ́n duvɛn nga b’a yi i uflɛuflɛ’n kun. Afin ɔ se kɛ: ‘Duvɛn nga w’a cɛ’n yɛ ɔ ti kpa-ɔ.’”
6 Le kun’n, Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, kɛ ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m bé sín ble fie’m be nun’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be fianfiannin ble mma’n wie, kpɛkun be nunkunnunkunnin be be sa klun+ naan b’a di.+ 2 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Farizifuɛ wie’m be seli kɛ: “?Ngue ti yɛ amun yo like ng’ɔ fataman kɛ be yo i Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n niɔn?”+ 3 Sanngɛ Zezi tɛli be su kɛ: “?Kɛ awe kunnin Davidi nin i sran mun’n, like ng’ɔ yoli’n, amun nin-a kɛnngɛnmɛn i su ndɛ le?+ 4 Ɔ wluli Ɲanmiɛn i sua’n nun, yɛ be fali kpanwun nga be siesie be Ɲanmiɛn ɲrun’n* be mɛnnin i. Ɔ dili wie, kpɛkun ɔ mɛnnin i sran’m be wie, kusu nn sran fi leman atin diman, saan Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be ngunmin.”+ 5 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “Sran Wa’n ti Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n i Min.”+
6 Kɛ Wunmiɛn-lolɛ-cɛn+ uflɛ kun ekun juli’n, ɔ wluli Ɲanmiɛn sulɛ sua’n nun lɔ, kpɛkun ɔ kleli sran’m be like. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian kun mɔ i sa fama’n ti wuwa’n ɔ o lɛ.+ 7 Mmla klɛfuɛ nin Farizifuɛ’m be o lɛ wie. Be niannin Zezi siin, be waan bé nían sɛ ɔ́ yó sran juejue Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun-o. I liɛ’n, bé jrán su bé sɛ́nmɛn i. 8 Sanngɛ ɔ si be klun akunndan’n.+ I sɔ’n ti’n, ɔ seli bian mɔ i sa ti wuwa’n kɛ: “Jaso, jran afiɛn wa.” Yɛ bian’n jasoli ko jrannin afiɛn lɔ-ɔ. 9 Yɛ Zezi seli be kɛ: “Min waan ń úsa amun sa kun. ?Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, sran kun le atin yo sran ye annzɛ kusu ɔ le atin yo sran tɛ? ?Asa kusu’n, sran kun le atin de sran annzɛ kusu ɔ le atin kun i?”+ 10 Ɔ niannin be kwlaa be siin, kpɛkun ɔ seli bian’n kɛ: “Tinngɛ ɔ sa’n nun.” Ɔ tinngɛli nun, kpɛkun i sa’n sɛli i sin yoli kpa. 11 Ɔ maan be fali ya dan kpa, kpɛkun be boli sa nga bé fá yó Zezi’n i su yalɛ kokolɛ bo be afiɛn lɔ.
12 Cɛn kun’n, ɔ ɔli oka’n su lɔ ko srɛli Ɲanmiɛn.+ Ɔ srɛli i kɔnguɛ wunmuan’n nun.+ 13 Kɛ aliɛ cɛnnin’n, ɔ flɛli i sɔnnzɔnfuɛ mun, kpɛkun ɔ kpali be nun blu-nin-nɲɔn (12), ɔ flɛli be akoto.+ 14 Be dunman mun yɛ: Simɔn, m’ɔ tɔnnin i dunman ekun kɛ Piɛli’n, ɔ nin i niaan bian Andre, yɛ Zaki, nin Zan, nin Filipu,+ nin Batelemin, 15 nin Matie, nin Toma,+ nin Zaki m’ɔ ti Alfe i wa’n, ɔ nin Simɔn mɔ be flɛ i kɛ “wakawakafuɛ’n,” 16 nin Zida m’ɔ ti Zaki i wa’n, ɔ nin Zida Iskariɔti, mɔ i sin’n ɔ yili Zezi mannin’n.
17 Ɔ nin be fin oka’n su lɔ jrali, kpɛkun ɔ jrannin lika kpɛtɛkplɛɛ kun nun lɛ. I sɔnnzɔnfuɛ kpanngban kpa nin sran kpanngban wie mun ekun be yiali lɛ. Sran sɔ’m be fin Zide nin Zerizalɛmun, ɔ nin Tir nin Sidɔn mɔ be o jenvie’n i nuan lɔ’n be asa’n su lɔ, ɔ nin klɔ nga be mantan be lɛ’n be su. Be bali kɛ bé wá tí i nuan ndɛ’n naan ɔ yo be juejue wie. 18 Be nga mmusu’m be kle be yalɛ bɔbɔ’n, be yoli juejue wie. 19 Be kwlaa nga be o lɛ’n, be kunndɛli kɛ bé kɛ́n i. Afin tinmin kun fin i nun+ yo be kwlaa be juejue.
20 Ɔ niɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun, kpɛkun ɔ seli be kɛ:
“Amun mɔ amun ti yalɛfuɛ’n, amun liɛ su ti ye. Afin Ɲanmiɛn Sielɛ’n ti amun liɛ.+
21 “Amun mɔ awe kun amun andɛ’n, amun liɛ su ti ye. Afin amun ku wá yí.+
“Amun mɔ amun su sun andɛ’n, amun liɛ su ti ye. Afin amún wá srí.+
22 “Kɛ sran Wa’n ti’n, sran’m be kpɔ amun,+ mɔ be kan amun bo,+ mɔ be kpɛ amun nzowa, yɛ be saci amun dunman kɛ amun ti sran tɛ’n, amun liɛ su ti ye. 23 Kɛ i sɔ sa’n ju’n, maan amun klun jɔ, yɛ amun tu kpɛn. Afin like nga bé wá fá yó amun mo’n, ɔ ti dan ɲanmiɛn su lɔ. Like nga be fa yo amun’n, i kunngba’n yɛ be nannan’m be fa yoli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun-ɔn.+
24 “Sanngɛ amun nga amun ti aɲanbeunfuɛ’n, amun yako!+ Afin fɛ nga cɛn wie lele amún dí’n, i ngba yɛle nga amun su di i lɛ’n.+
25 “Amun nga amun ku w’a yi andɛ’n, amun yako! Afin awe wá kún amun.
“Amun nga amun su sri andɛ’n, amun yako! Afin amún wá bó awuyomo, yɛ amún wá sún.+
26 “Sɛ sran’m be kwlaa be bo amun dunman kpa’n, amun yako!+ Afin i sɔ yɛ be nannan’m be yoli be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n niɔn.
27 “Sanngɛ amun mɔ amun su ti min nuan ndɛ’n, ń kán klé amun kɛ: Maan amun klo amun kpɔfuɛ mun titi. Amun yo be nga be kloman amun’n, be ye titi.+ 28 Be nga be bo amun sannzan’n, amun yra amun nuan man be titi. Be nga be kpɛ amun nzowa’n, amun srɛ Ɲanmiɛn man be titi.+ 29 Sran ng’ɔ kpaci ɔ fuka kun su’n, fa kunfuɛ’n mɛn i. Yɛ sran ng’ɔ de ɔ tralɛ dan’n, nán a nin i be kpli ɔ tralɛ kaan’n.+ 30 Sran kwlaa ng’ɔ srɛ ɔ like’n, fa mɛn i.+ Yɛ sɛ be de ɔ like wie’n, nán ko usɛ i osu kun.
31 “Asa kusu’n, like nga amun klo kɛ sran’m be yo be man amun’n, amun yo i kunngba’n man be.+
32 “?Sɛ be nga be klo amun’n be ngunmin yɛ amun klo be’n, nn like kpa onin yɛ amun yoli-ɔ? Afin sa tɛ yofuɛ’m be klo be wiengu sa tɛ yofuɛ mun wie.+ 33 ?Yɛ sɛ be nga be yo amun ye’n, be ngunmin yɛ amun yo be ye’n, nn like kpa onin yɛ amun yoli-ɔ? Sa tɛ yofuɛ’m be kusu be yo sɔ wie. 34 ?Asa kusu’n, be nga amun si kɛ sɛ be usa amun bosia’n bé yí mán amun’n, sɛ be ngunmin yɛ amun bo be bosia’n,* nn like kpa onin yɛ amun yoli-ɔ?+ Sa tɛ yofuɛ mun bɔbɔ be bo be wiengu sa tɛ yofuɛ’m be bosia, kɛ ɔ ko yo naan b’a yo i kunngba’n b’a man be’n ti. 35 Sanngɛ amun liɛ’n, maan amun klo amun kpɔfuɛ mun titi, kpɛkun amun yo amun wiengu ye titi. Asa kusu’n, sɛ amun bo sran bosia’n, nán amun sunnzun kɛ be yi man amun.+ I liɛ’n, like nga bé wá fá yó amun mo’n, ɔ́ yó dan. Yɛ amún yó Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n, i mma mun. Afin ɔ yo be nga be siman ye’n, ɔ nin klunwifuɛ’m be ye.+ 36 Maan amun si amun wiengu’m be aunnvɔɛ titi kɛ amun Si fa si sran’m be aunnvɔɛ’n sa.+
37 “Asa kusu’n, amun yaci amun wiengu’m be jɔlɛ dilɛ naan b’a diman amun jɔlɛ.+ Yɛ amun yaci amun wiengu’m be fɔ bulɛ naan b’a buman amun fɔ wie. Amun yaci sa cɛ titi naan be yaci amun liɛ’n be cɛ amun.+ 38 Amun cɛ sran like titi, i liɛ’n sran’m bé cɛ́ amun like wie.+ Like nga bé fá gúa amun kondro’n nun’n, ɔ́ sɔ́n kpa, bé tíntín su, yɛ bé kéjekéje i, ɔ́ yí, ɔ́ bú gua. Afin suliɛ nga amun fa su like man sran’n, i kunngba’n yɛ bé fá sú like bé mán amun-ɔn.”
39 I sin’n, ɔ kannin ndɛ kun ɲanndra nun kleli be. Ɔ seli kɛ: “Aɲinsifuɛ kun kwlá klemɛn i wiengu aɲinsifuɛ atin. Sɛ ɔ yo sɔ’n, be nɲɔn’n bé tɔ́ kunman nun. ?Nɛ́n i-ɔ?+ 40 Like suanfuɛ’n* i dan trɛmɛn i like klefuɛ’n. Sanngɛ sran nga be kle i like lele m’ɔ ko wie i ngba suan’n, ɔ́ yó kɛ i like klefuɛ’n sa. 41 ?Yɛ nn ɔ yo sɛ ti yɛ a wun wla kaan m’ɔ o ɔ niaan’n i ɲinma’n su’n, mɔ sanngɛ a wunman waka dan kpa* m’ɔ o ɔ bɔbɔ ɔ ɲinma liɛ’n su’n niɔn?+ 42 ?Ngue ti yɛ a se ɔ niaan’n kɛ: ‘Min niaan, jran maan n yi wla kaan m’ɔ o ɔ ɲinma’n su’n,’ kusu nn a wunman waka dan ng’ɔ o ɔ bɔbɔ ɔ ɲinma liɛ’n su’n niɔn? Gblɛfuɛ! Dun mmua yi waka dan m’ɔ o ɔ ɲinma liɛ’n su’n ka, i liɛ’n á wún wafa nga á yí wla kaan m’ɔ o ɔ niaan’n i ɲinma’n su’n.
43 “Waka ng’ɔ ti kpa’n, ɔ suman mma tɛtɛ, yɛ waka ng’ɔ ti tɛ’n, ɔ suman mma kpakpa.+ 44 Waka kwlakwla i su mma’n yɛ be fa si i wafa ng’ɔ ti’n niɔn.+ Be timan figie mma annzɛ viɲin mma owieowie’m be su. 45 Sran kpa’n, ɔ yi like kpa i ninnge kpakpa nga be o i awlɛn’n nun’n be nun fite. Sanngɛ sran tɛ’n, ɔ yi like tɛ i ninnge tɛtɛ’m be nun fite. Afin like ng’ɔ o sran kun i awlɛn’n nun’n, yɛ ɔ fite i nuan-ɔn.+
46 “?M’ɔ ti sɔ’n niɔn, ngue ti yɛ amun flɛ min ‘E Min! E Min!’ kusu nn amun yoman like nga n se amun kɛ amun yo’n niɔn?+ 47 Sran kwlaa ng’ɔ ba min sin’n, m’ɔ ti min nuan ndɛ’n, m’ɔ fa su’n, ń má klé amun sran wafa ng’ɔ ti’n:+ 48 Ɔ ti kɛ sran kun mɔ kɛ ɔ́ kplán sua’n, ɔ fuli buɛ kploun kpa kun, kpɛkun ɔ wlali sua’n i bo ase kpangba’n su’n sa. Ɔ maan kɛ nzue’n tɔli dan kpa m’ɔ dili lika’n, nzue ba’n i nun nzue’n bo guali sua sɔ’n i wun kekle kpa. Sanngɛ w’a kwlá kejemɛn i, afin be kplɛnnin i kpa.+ 49 Sanngɛ sran ng’ɔ ti min nuan ndɛ’n m’ɔ yoman like fi’n,+ ɔ ti kɛ sran kun m’ɔ kplannin sua kun asiɛ ngbɛn’n su mɔ w’a wlɛmɛn i bo ase’n sa. Kɛ nzue ba’n i nun nzue’n bo guali sua’n i wun’n, ɔ ka lɛ bu guali. Ɔ maan sua’n sacili mlɔnmlɔn.”
7 Kɛ ɔ wieli ndɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ kan kle sran mun’n i kan’n, ɔ wluli Kapɛɛnaɔmun klɔ’n nun. 2 Sonja ya su kpɛn kun o lɛ, ɔ klo i junman difuɛ kun i sa kpa. I junman difuɛ sɔ’n tɔli tukpacɛ kekle kpa, ɔ su wa wu bɔbɔ.+ 3 Kɛ ɔ tili Zezi i su ndɛ nga be kan’n, ɔ sunmannin Zifu’m be kpɛnngbɛn’m be nun wie mun kɛ be ko se i kɛ ɔ bla naan ɔ wa yo i junman difuɛ’n i juejue. 4 Kɛ be juli Zezi wun lɔ’n, be srɛli i kpa seli kɛ: “Sɛ a yo i sɔ mɛn i’n, ɔ ti kpa. 5 Afin ɔ klo e nvle’n, kpɛkun i yɛ ɔ kplannin e Ɲanmiɛn sulɛ sua’n niɔn.” 6 Ɔ maan Zezi nin be ɔli. Sanngɛ kɛ ɔ mantannin sua’n i koko’n, sonja ya su kpɛn’n sunmɛnnin i janvuɛ mun kɛ be wa se i kɛ: “Baba, nán kle ɔ wun yalɛ. Afin n timan sran mɔ a nin i awlo lɔ kɔlɛ fata-ɔ.+ 7 I sɔ’n ti yɛ n buli i kɛ min nin ɔ wun lɔ kɔlɛ’n fataman’n niɔn. Sanngɛ ɔ li kan ndɛ kun, kpɛkun min junman difuɛ’n yó juejue. 8 Afin n kusu n le siefuɛ, yɛ n sie sonja wie mun. Ɔ maan kɛ n se kun kɛ: ‘Kɔ!’ kpɛkun w’a wɔ, yɛ kɛ n se uflɛ kɛ: ‘Bla!’ kpɛkun w’a ba. Asa kusu’n, kɛ n se min junman difuɛ’n kɛ: ‘Yo like nga!’ kpɛkun w’a yo.” 9 Kɛ Zezi tili bian’n i ndɛ’n, ɔ boli i nuan. Ɔ kpɛli i ɲin sran kpanngban nga be su i su’n be su lɔ. Yɛ ɔ seli kɛ: “Ń kán klé amun kɛ Izraɛli nvle’n nun bɔbɔ’n, m’an wunman sran fi m’ɔ lafi Ɲanmiɛn su dan kɛ bian nga sa-ɔ.”+ 10 Kɛ be nga be sunmannin be’n, be sali be sin mɔ be juli awlo lɔ’n, be wunnin kɛ junman difuɛ’n w’a yo juejue.+
11 I sin’n, ɔ ɔli klɔ nga be flɛ i Nainin’n su lɔ. I sɔnnzɔnfuɛ mun nin sran kpanngban kpa be nin i ɔli. 12 Kɛ ɔ juli klɔ’n i anuan’n i wun lɛ’n, ɔ́ nían-ɔn, be su fa fuɛn kun be kɔ. Angbeti bla kun i wa yasua kunngba cɛ’n niɔn.+ Klɔ’n sufuɛ nga be nin bla’n be kɔ’n, be sɔnnin kpa. 13 Kɛ e Min’n wunnin bla’n, ɔ yoli i annvɔ+ naan w’a se i kɛ: “Muan ɔ nuan.”+ 14 Kpɛkun ɔ wunngeli kpata’n* i wun lɔ, ɔ kɛnnin i. Yɛ fuɛn’n i suafuɛ’m be jrannin-ɔn. Ɔ seli kɛ: “Gbanflɛn kan, n se wɔ kɛ, jaso!”+ 15 Sran m’ɔ wuli’n, ɔ jaso trannin ase, kpɛkun ɔ su ijɔ. Yɛ Zezi fɛ i mɛnnin i nin-ɔn.+ 16 Srɛ kunnin be kwlaa. Ɔ maan be manmannin Ɲanmiɛn seli kɛ: “Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ dan kun w’a fite e afiɛn wa.”+ Be seli ekun kɛ: “Ɲanmiɛn w’a kpɛ i ɲin i nvle’n su wa.”+ 17 I su ndɛ sɔ’n truli Zide wunmuan’n nun, ɔ nin lika kwlaa nga be mantan lɛ’n be nun.
18 Zan i sɔnnzɔnfuɛ’m be kannin sa sɔ’m be kwlaa be ndɛ kleli i.+ 19 Ɔ maan Zan sunmɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun nɲɔn e Min’n i wun lɔ. I waan be ko usɛ i kɛ: “?Sran nga be seli kɛ ɔ́ bá’n yɛle wɔ+ annzɛ kusu kɛ bé kán ndɛ’n e minndɛ sran uflɛ?” 20 Kɛ sran sɔ’m be juli i wun lɔ’n, be seli kɛ: “Zan Batɛmun Yofuɛ’n sunmannin e. I waan e usa wɔ kɛ: ‘?Sran nga be seli kɛ ɔ́ bá’n yɛle wɔ annzɛ kusu ɔ fata kɛ e minndɛ sran uflɛ?’” 21 Blɛ kunngba sɔ’n nun’n, ɔ yoli tukpacifuɛ kpanngban be juejue.+ Be nga be tukpacɛ’n ti kekle kpa bɔbɔ’n, ɔ yoli be juejue. Ɔ fuannin mmusu mun, ɔ yoli maan aɲinsifuɛ kpanngban be wunnin ase. 22 Ɔ maan ɔ tɛli be su kɛ: “Amun wɔ ko kan like nga amun wunnin i’n, ɔ nin ndɛ nga amun tili’n kle Zan: Aɲinsifuɛ’m be wun ase siɛn’n,+ be nga be ja timan kpa’n be nanti,+ kokowefuɛ’m be yo juejue, sutrefuɛ’m be ti sa, be nga be wuli’n be jaso, be bo jasin fɛ’n be kle yalɛfuɛ mun.+ 23 Sran ng’ɔ lafi min su mɔ i akunndan’n timan nɲɔnnɲɔn’n,* i liɛ su ti ye.”+
24 Kɛ be nga Zan sunmannin be’n be ɔli’n, Zezi kannin Zan i ndɛ kleli sran kpanngban mɔ be o lɛ’n. Ɔ seli kɛ: “?Ngue yɛ amun ɔli i nianlɛ aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ-ɔ? ?Ndɛma mɔ aunmuan’n su keje i’n niɔn?+ 25 ?Sɛ nán ndɛma’n, nn ngue yɛ amun ɔli i nianlɛ-ɔ? ?Bian wie m’ɔ wla tralɛ kpakpa* mun’n niɔn?+ I yo, be nga be wla tralɛ klanman mɔ be le ninnge kpakpa’n, be o famiɛn sua’m be nun. 26 ?N se kɛ yoo, ngue bɔbɔ li yɛ amun ɔli i nianlɛ-ɔ? ?Amun ɔli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ wie nianlɛ? Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ ɔ tra Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ bɔbɔ.+ 27 I yɛ be klɛli i wun ndɛ seli kɛ: ‘Nian! N su sunman min ngaliɛ kanfuɛ’n naan ɔ dun mmua ko siesie ɔ ɲrun atin’n’ niɔn.+ 28 Ń kán klé amun kɛ, be kwlaa nga bla wuli be’n, be nun wie fi i dan traman Zan Batɛmun Yofuɛ’n. Sanngɛ sran ng’ɔ ti kaan Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n nun’n, i dan trɛ i.”+ 29 (Kɛ sran’m be kwlaa nin lapo defuɛ’m be tili ndɛ sɔ’n, be seli kɛ Ɲanmiɛn yo sa i nuan su sɛsɛ. Afin Zan yɛ ɔ yoli be batɛmun-ɔn.+ 30 Sanngɛ Farizifuɛ mun nin be nga be si Mmla’n, b’a buman afɔtuɛ nga Ɲanmiɛn mannin be’n* i like fi.+ Yɛle kɛ b’a kplinman su kɛ ɔ yo be batɛmun wie.)
31 “?Wan mun yɛ ń fá blɛ nga nun sran mun ń súnnzun be-ɔ? ?Yɛ be ti kɛ wan mun sa?+ 32 Be ti kɛ ba kanngan wie mɔ be titi ase gua bo, mɔ be su kpan flɛ be wiengu’n sa. Be se kɛ: ‘E boli blo mannin amun, sanngɛ amun a siman able. E yili ngwlɛ, sanngɛ amun a sunman.’ 33 I kunngba’n, kɛ Zan Batɛmun Yofuɛ’n bali’n, ɔ diman like, yɛ ɔ nɔnman nzan kɛ sran onga’m be sa.+ Sanngɛ amun waan: ‘Mmusu kun kle i yalɛ.’ 34 Sran Wa’n kusu bali, ɔ di like, yɛ ɔ nɔn nzan. Sanngɛ amun waan: ‘Amun nian! Bian nga ti aliɛ safuɛ nin nzan nɔnfuɛ! Ɔ ti lapo defuɛ nin sa tɛtɛ yofuɛ’m be janvuɛ!’+ 35 Sanngɛ kɛ sran kun yo sa’m be nuan su sɛsɛ’n, yɛ ɔ kle kɛ ɔ si ngwlɛlɛ-ɔ.”+
36 Farizifuɛ’m be nun kun srɛli i kpa kɛ ɔ bla naan ɔ nin i be ko di like. Ɔ maan ɔ wluli Farizifuɛ’n i awlo lɔ, kpɛkun ɔ ko trannin tabli’n i sin. 37 Bla kun mɔ klɔ’n su sran’m be kwlaa be si kɛ ɔ ti sa tɛ yofuɛ’n, ɔ tili i kɛ ɔ su di like Farizifuɛ’n i awlo lɔ. Ɔ maan ɔ fali ngo fannin buteli kun* bali.+ 38 Ɔ sinnin i sin lɔ, kpɛkun ɔ kluli i ja wun lɛ. Ɔ sunnin, kpɛkun ɔ fɛli i ɲinmuɛn’n luɛluɛli i ja mun. I sin’n, ɔ fɛli i timuɛn’n nunnunnin be wun. Asa ekun’n, ɔ fɛli i nuan’n wɔwɔli i ja’m be wun blɛblɛblɛ, kpɛkun ɔ fali ngo fannin’n guaguali be su. 39 Kɛ Farizifuɛ ng’ɔ yiɛli i’n wunnin i sɔ’n, ɔ seli i klun lɔ kɛ: “Sɛ bian nga ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ sakpa’n, nn ɔ́ sí sran wafa nga bla ng’ɔ su kɛn i lɛ’n ti’n, nn ɔ́ sí kɛ ɔ ti sa tɛ yofuɛ.”+ 40 Sanngɛ Zezi tɛli i su kɛ: “Simɔn, min waan ń kán ndɛ kun ń klé wɔ.” Ɔ seli i kɛ: “Like Klefuɛ, kan!”
41 “Sran nɲɔn be usali bosia bian kun sa nun. Be nun kun fali denie* ya nnun (500), yɛ kun fali denie ablenun (50). 42 Kɛ mɔ be leman like fi naan b’a yi sika sɔ’n ti’n, ɔ yaci cɛli be sran nɲɔn’n. ?Ɔ maan be nɲɔn sɔ’n, be nun onin yɛ ɔ́ wá kló bian’n i kpa-ɔ?” 43 Yɛ Simɔn tɛli su kɛ: “N kwla se kɛ sran nga i kalɛ liɛ’n ti dan’n niɔn.” Ɔ seli i kɛ: “A tɛli su klanman kpa.” 44 Ɔ kpɛli i ɲin niannin bla’n, kpɛkun ɔ seli Simɔn kɛ: “?A wun bla nga? Kɛ n juli wɔ awlo wa’n, w’a manman min nzue kɛ n fa wunnzin min ja wun. Sanngɛ bla nga fɛli i ɲinmuɛn’n lualuali min ja mun, kpɛkun ɔ fɛli i timuɛn’n nunnunnin be wun. 45 W’a faman ɔ nuan’n w’a wɔwɔman min ja wun. Sanngɛ kɛ n wluli wa’n, bla’n w’a yacimɛn i sɔ yolɛ. 46 W’a faman ngo w’a guaman min ti’n su, sanngɛ bla nga fali ngo fannin guali min ja’m be wun. 47 I sɔ’n ti’n, ń kán klé wɔ, kannzɛ bɔbɔ i sa tɛ’m be sɔnnin’n,* sanngɛ be kwlaa b’a wie.+ Afin i sran klolɛ’n ti dan. Sran nga be yaci like kaan be cɛ i’n, i sran klolɛ’n ti kaan.” 48 Yɛ ɔ seli bla’n kɛ: “B’a yaci ɔ sa tɛ’m b’a cɛ ɔ.”+ 49 Be nga be nin i o tabli sin’n, be seli be wiengu kɛ: “?Wan yɛle bian nga, m’ɔ kwla yaci sran’m be wun sa tɛ mun bɔbɔ cɛ be-ɔ?”+ 50 Sanngɛ ɔ seli bla’n kɛ: “Ɲanmiɛn su mɔ a lafi’n ti’n, w’a ɲan ɔ ti.+ Maan ɔ liɛ yo ye.”
8 I sin’n, ɔ ɔli klɔ dandan nin klɔ kanngan’m be su, ɔ kannin Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ, kpɛkun ɔ boli i jasin fɛ’n.+ I akoto blu-nin-nɲɔn (12) mun be ɔli wie. 2 Bla wie mɔ mmusu’m be kle be yalɛ’n, m’ɔ fuannin mmusu sɔ mun’n, m’ɔ yoli be juejue’n, be ɔli wie. Be yɛle Mari mɔ be flɛ i Magdala’n, mɔ mmusu nso fin i nun fiteli’n, 3 ɔ nin Zanin+ m’ɔ ti Kiza m’ɔ nian Erɔdu i awlo’n su’n i yi’n, ɔ nin Sizanin, yɛ bla kpanngban wie mɔ be fali be sa nun ninnge mun niannin be lika’n.+
4 Kɛ sran kpanngban kpa nin be nga be fin klɔ dandan’m be su’n be yiɛli i wun lɛ’n, ɔ kannin ndɛ kun ɲanndra nun kleli be.+ Ɔ seli kɛ: 5 “Fie difuɛ kun ɔli kɛ ɔ́ kó lúɛ i like wie mma. Kɛ ɔ́ lúa like sɔ’n kɔ́’n, wie’m be tɔli akpɔ’n i nuan kpɛkun sran’m be tiatiali su, yɛ anunman’m be dili.+ 6 Wie’m be tɔli kpangba’n su. Kɛ be fifili’n be wuli kee, afin nzue nunman lika sɔ’n nun.+ 7 Wie’m be liɛ’n, be tɔli owieowie’m be nun. Owieowie’m be nin be fifili likawlɛ, kpɛkun be katali be su.+ 8 Sanngɛ wie’m be tɔli asiɛ kpa su. Kɛ be fifili’n, mma nga be suli’n, ɔ trali nga be luali’n kpɛ ya (100).”+ Kɛ ɔ wieli ndɛ sɔ’m be kan’n, ɔ mɛnnin i nɛn’n su seli kɛ: “Sran ng’ɔ si fa sie’n, maan ɔ fa sie.”+
9 Sanngɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be seli i kɛ ɔ tu ɲanndra sɔ’n i bo.+ 10 Ɔ seli be kɛ: “Amun liɛ’n, be mannin amun atin kɛ amun wun Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ mɔ be ti fiawa’n be wlɛ. Sanngɛ be nga’m be liɛ’n, n kɛn i ɲanndra nun n kle be.+ I liɛ’n, kannzɛ be nian’n, be niɛn i ngbɛn, be su wunman like fi. Yɛ kannzɛ be ti’n, be su kwlá wunmɛn i wlɛ.+ 11 Ɲanndra’n i bo’n yɛ: Like mma’n, yɛle Ɲanmiɛn i ndɛ’n.+ 12 Nga be tɔli akpɔ nuan’n, yɛle sran nga kɛ be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n, Suɛn Tɔnfuɛ’n ba, kpɛkun ɔ yi Ɲanmiɛn i ndɛ’n be awlɛn’n nun’n. Ɔ maan be kwlá faman su naan Ɲanmiɛn w’a de be.+ 13 Nga be tɔli kpangba’n su’n, yɛle sran nga kɛ be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n, be sɔ nun aklunjɔɛ su, mɔ sanngɛ be leman olui’n. Be fa su le nɲɔn kun, sanngɛ kɛ be ko sa be ko nian’n, be yaci i su falɛ.+ 14 Nga kusu mɔ be tɔli owieowie’m be nun’n, yɛle be nga be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n, mɔ sanngɛ mɛn nga nun ngokɔɛ’n nin i nun aɲanbeun ninnge mun,+ ɔ nin mɛn dilɛ’n+ be ti’n, be ɲin kwlá tranman Ɲanmiɛn i ndɛ’n su’n. Ninnge sɔ’m be kata sran sɔ’m be su mlɔnmlɔn, kpɛkun be yoman kpa.+ 15 Nga be tɔli asiɛ kpa’n su’n, yɛle sran nga be awlɛn ti kpa mɔ kɛ be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n,+ be fa sie be klun kpa, kpɛkun be tra be awlɛn be su mma’n.+
16 “Kɛ be sɔ kannin nuan’n, be faman kpongbo kataman su annzɛ be fa siemɛn i tabli* bo. Sanngɛ be fa sie i kannin siewlɛ kun su. I liɛ’n, be nga be wlu sua’n nun’n, be kwla wun i kpajalɛ’n.+ 17 Afin ɔ leman nvialiɛ nun like kun sa m’ɔ su fiteman nglo-ɔ. Yɛ ɔ leman sa kun sa mɔ be fiali su kpa mɔ be su siman nun-ɔn, annzɛ ɔ su tɛman nglo-ɔ.+ 18 I sɔ’n ti’n, kɛ bé kán ndɛ’n amun sie amun su be tie i kpa. Afin sran kwlaa ng’ɔ le like’n, bé mɛ́n i ekun úka laa liɛ’n su.+ Sanngɛ sran ng’ɔ leman like’n, like bɔbɔ ng’ɔ bu i kɛ ɔ le i’n, bé dé i sa nun.”+
19 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, i nin nin i niaan’m+ be bɛli i wun wunlɛ. Sanngɛ sran kpanngban nga be o lɛ’n ti’n, b’a kwlá jumɛn i wun lɔ.+ 20 Ɔ maan be seli i kɛ: “Ɔ nin nin ɔ niaan’m be jinjin gua su lɔ, be kunndɛ kɛ bé wún ɔ wun.” 21 Ɔ tɛli be su kɛ: “Min nin nin min niaan mun yɛle be nga be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n, mɔ be fa su’n.”+
22 Cɛn kun’n, ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be fuli alie kun nun, kpɛkun ɔ seli be kɛ: “Maan e kpɛ nzue’n e wɔ i bue kun lɔ.” Yɛ be ɔli-ɔ.+ 23 Sanngɛ kɛ be o alie’n nun mɔ bé kɔ́’n, ɔ lafili. Kpɛkun seke dan wie kpɛli nzue’n su. Nzue’n bo guali be alie’n nun. Ɔ maan alie’n su yi, ɔ ka kan naan b’a mlɔn.+ 24 I sɔ’n ti’n, be ko tinngeli i. Be seli kɛ: “Like Klefuɛ, Like Klefuɛ, e su wu!” Ɔ jasoli, ɔ ijɔli aunmuan’n, ɔ nin nzue m’ɔ su bo’n. Yɛ be jrannin-ɔn. Kpɛkun lika’n tɔli bliin.+ 25 Ɔ seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun lafiman Ɲanmiɛn su-ɔ?” Sanngɛ srɛ kunnin be, yɛ i sɔ’n boli be nuan dan. Ɔ maan be seli be wiengu kɛ: “?Sran onin yɛle bian nga? Afin ɔ kan ndɛ kle aunmuan’n nin nzue’n bɔbɔ, kpɛkun be fa ndɛ ng’ɔ kan’n su.”+
26 I sin’n, be toli be ti Zerazafuɛ’m be mɛn’n nun lɔ.+ Mɛn sɔ’n wo Galile Jenvie’n i bue kun lɔ. 27 Kɛ Zezi fin alie’n nun jrali’n, ɔ nin klɔ’n sufuɛ kun mɔ mmusu’m be kle i yalɛ’n be yiali. Bian sɔ’n, ɔ wlaman tralɛ. Ɔ yo sɔ w’a cɛ kpa. Kpɛkun asieliɛ’m be su yɛ ɔ tran-ɔn,+ ɔ tranman sua nun. 28 Kɛ ɔ wunnin Zezi’n, ɔ kpannin kekle kpa, kpɛkun ɔ kotoli i ɲrun lɛ. Yɛ ɔ mɛnnin i nɛn’n su seli kɛ: “?Zezi, Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n i Wa, ngue yɛ a bɛli i yolɛ wa-ɔ? Ń srɛ́ wɔ, nán kle min ɲrɛnnɛn.”+ 29 (Afin Zezi seli mmusu’n kɛ ɔ fin bian’n nun fite. Mmusu’n tɔ i su kpɛ sunman.*+ Be ci bian’n nin jrɔkɔ kpɛ sunman, be bo i kpanwun, kpɛkun be niɛn i su. Sanngɛ ɔ kpɛkpɛ jrɔkɔ’n nun, yɛ ɔ bubu kpanwun’n nun, kpɛkun mmusu’n fɛ i kɔ lika srolo’m be nun.) 30 Zezi usɛli i kɛ: “?Be flɛ ɔ sɛ?” Ɔ seli kɛ: “Akpingbin.” Afin mmusu kpanngban be wluli i nun. 31 Kpɛkun be srɛli i kɛ nán ɔ se be kɛ be wɔ kunman dan mɔ be simɛn i bo’n nun.+ 32 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn kɔkɔti+ kpanngban kpa be o oka’n su lɔ, be su didi. Mmusu’m be srɛli i kpa kɛ ɔ man be atin naan be ko wlu kɔkɔti’m be nun. Yɛ ɔ mannin be atin-ɔn.+ 33 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be fin bian’n nun fiteli kpɛkun be ko wluli kɔkɔti’m be nun. Yɛ kɔkɔti’m be fin kpɔlɛ fleiin’n su lɔ be guali nzue’n nun naan b’a mlɔn. 34 Kɛ kɔkɔti’m be sunianfuɛ’m be wunnin sa ng’ɔ juli’n, be wanndili. Be ko kannin ndɛ’n klɔ’n nin nanmue’m be nun.
35 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, sran’m be bali be wa niannin sa ng’ɔ juli’n. Kɛ be juli Zezi i wun lɛ’n, be wunnin bian nga mmusu’m be fin i nun fiteli’n. W’a wla tralɛ, i ɲin su w’a klo. Ɔ ti ase Zezi i wun lɛ. I sɔ’n ti’n, srɛ kunnin be. 36 Be nga be wunnin nun’n, be kannin wafa nga bian mɔ mmusu’m be kle i yalɛ’n ɔ yoli juejue’n i ndɛ kleli sran sɔ mun. 37 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zerazafuɛ’m be asa’n su lɔ sran kpanngban kpa be wa seli Zezi kɛ ɔ jaso be lika’n nun lɛ wɔ. Afin srɛ kunnin be dan kpa. Ɔ maan ɔ fuli alie’n nun naan ɔ́ kɔ́. 38 Bian mɔ mmusu’m be fin i nun fiteli’n srɛli i kpa kɛ ɔ nin i bé kɔ́. Sanngɛ w’a kplinman su. Ɔ seli i kɛ:+ 39 “Sa ɔ sin wɔ awlo, ko kan like nga Ɲanmiɛn yo mannin wɔ’n i ndɛ.” Ɔ maan ɔ ɔli ko kannin like nga Zezi yo mɛnnin i’n i ndɛ klɔ wunmuan’n nun.
40 Kɛ Zezi sɛli i sin’n, sran’m be sɔli i nun klanman. Afin be kwlaa be ɲin o i sin.+ 41 Kpɛkun bian kun bali. Be flɛ i Zairisi. Bian sɔ’n ti Ɲanmiɛn sulɛ sua’n i su kpɛn. Ɔ kotoli Zezi bo, ɔ srɛli i kɛ ɔ wɔ i awlo lɔ.+ 42 Afin i wa bla kunngba cɛ m’ɔ le afuɛ blu-nin-nɲɔn’n (12), ɔ su wu.
Kɛ Zezi kɔ́’n, sran’m be miɛn i fii. 43 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bla kun mɔ mmoja tu i+ w’a di afuɛ blu-nin-nɲɔn’n (12), ɔ o lɛ. Sran fi w’a kwlá yoman bla sɔ’n i juejue.+ 44 Bla’n sinnin i sin lɔ, ɔ ko kɛnnin i tralɛ dan’n i nuan njɔlɛ’n.+ Kpɛkun mmoja m’ɔ tu i’n ka lɛ kpɛli. 45 Yɛ Zezi seli kɛ: “?Wan yɛ ɔ kannin min-ɔn?” Nga waan nán min-ɔn, nga waan nán min-ɔn. Kpɛkun Piɛli seli kɛ: “Like Klefuɛ, sran’m be sin yia wɔ, yɛ be mian wɔ fii.”+ 46 Sanngɛ Zezi seli kɛ: “Sran kun kannin min. Afin n wunnin kɛ tinmin+ fin min nun fiteli.” 47 Kɛ bla’n wunnin kɛ ɔ kwlá fiaman kun’n, ɔ bɛli i ɲrun lɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ɔ́ úsu. Ɔ kotoli i bo lɛ, kpɛkun sa nga ti yɛ ɔ kɛnnin i’n, ɔ nin wafa ng’ɔ ka lɛ yoli juejue’n, ɔ kɛnnin i sran’m be kwlaa be ɲrun lɛ. 48 Sanngɛ ɔ seli bla’n kɛ: “Min wa, min su mɔ a lafi’n ti’n, w’a yo juejue. Maan ɔ wla gua ase, kɔ.”+
49 I nuan nin-a tɔman, kpɛkun sran kun fin Zairisi i awlo lɔ w’a ba. Ɔ wa seli i kɛ: “Ɔ wa bla’n w’a wu. Nán bo wɛ kle Like Klefuɛ’n i yalɛ.”+ 50 Kɛ Zezi tili ndɛ sɔ’n, ɔ seli i kɛ: “Nán srɛ kun wɔ. Ɔ li lafi min su, i liɛ’n ɔ́ ɲán nguan.”*+ 51 Kɛ ɔ juli awlo’n nun lɔ’n, w’a manman sran uflɛ atin kɛ ɔ nin i wlu lɔ, saan Piɛli nin Zan, yɛ Zaki, ɔ nin talua kan’n i si nin i nin. 52 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn sran’m be kwlaa bé sún, nn bé fínfín be wue’n nun, talua kan’n ti. Ɔ maan ɔ seli kɛ: “Amun yaci sunlɛ,+ afin w’a wuman. Lafilɛ yɛ ɔ su lafi-ɔ.”+ 53 Kɛ be tili ndɛ sɔ’n, be srili i. Afin be si kɛ talua kan’n w’a wu. 54 Sanngɛ ɔ trɛli i sa’n, kpɛkun ɔ kpan flɛli i kɛ: “Bakan, jaso!”+ 55 Kpɛkun talua kan’n cɛnnin nguan,*+ naan w’a ka lɛ w’a jaso w’a jran.+ Zezi seli kɛ be mɛn i like maan ɔ di. 56 Nanwlɛ, i sɔ’n yoli talua kan’n i si nin i nin be fɛ dan, be wunman kɛ bé yó be wun-ɔn. Sanngɛ ɔ seli be kɛ nán maan be kan sa ng’ɔ juli lɛ’n i ndɛ kle sran fi.+
9 I sin’n, ɔ flɛli i akoto blu-nin-nɲɔn (12) mun. Ɔ mannin be tinmin nin kwlalɛ mmusu’m be kwlaa be su,+ ɔ nin tukpacɛ’m be su.+ 2 Kpɛkun ɔ sunmannin be kɛ be ko kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ, yɛ be yo sran’m be juejue. 3 Ɔ seli be kɛ: “Nán amun fa like fi be wɔ. I kpɔnman-o, i aliɛ-o, i sika-o, nán amun fa wie fi. Asa ekun’n, nán amun fa tralɛ nɲɔn.*+ 4 Sanngɛ awlo kwlaa nga amun wlu nun’n, amun tran lɛ lele naan amun kɔlɛ blɛ’n ju.+ 5 Yɛ lika kwlaa nga amun kɔ’n, sɛ sran’m b’a sɔman amun nun’n, kɛ amún fín klɔ sɔ’n nun fíte’n, amun kpukpu amun ja wun ndutre’n naan be wun kɛ like nga be yoli’n timan kpa.”+ 6 I sin’n, be ɔli klɔ kanngan’m be su. Lika kwlaa nun’n, be bo jasin fɛ’n, yɛ be yo sran’m be juejue.+
7 Erɔdu* m’ɔ ti Galile asa’n i siefuɛ’n,* ɔ tili sa kwlaa sɔ mun. Ɔ maan i akunndan’n sanngannin, afin sran wie’m be seli kɛ Zan m’ɔ wuli’n, w’a cɛn.+ 8 Sanngɛ wie’m be waan Eli yɛ w’a sɛ i sin w’a ba ekun-ɔn. Wie mun ekun be waan laa Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be nun kun yɛ w’a cɛn nguan-ɔn.+ 9 Erɔdu seli kɛ: “N kpɛli Zan i ti’n.+ ?Yɛ nn wan yɛ ɔ yo ninnge kwlaa nga be su kɛn i ndɛ yɛ’n niɔn?” I sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ wún i.+
10 Kɛ akoto’m be sali be sin’n, be boli like kwlaa nga be yoli’n su kleli Zezi.+ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ fali be, kpɛkun be ngunmin be ɔli klɔ kun m’ɔ suan Bɛtsaida’n i su lɔ.+ 11 Sanngɛ sran’m be sili sɔ, ɔ maan be suli i su. I kusu ɔ sɔli be nun klanman. Ɔ kannin Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ kleli be. Kpɛkun ɔ yoli be nga be wunnɛn yo be ya’n be juejue.+ 12 Kɛ lika’n wá sán’n, Akoto blu-nin-nɲɔn (12) mun be bali be wa seli i kɛ: “Se sran mun naan be wɔ klɔ nin nanmue nga be mantan wa’n be su be ko kunndɛ lawlɛ nin aliɛ. Afin e o blo.”+ 13 Sanngɛ ɔ seli be kɛ: “Amun bɔbɔ amun man be like maan be di.”+ Be seli i kɛ: “Like fi nunman e sa nun wa, saan kpanwun nnun nin jue nɲɔn cɛ. ?Naan e bɔbɔ yɛ é kó tó aliɛ é blɛ́ sran nga’m be kwlaa-ɔ?” 14 Yasua kɔe akpi nnun (5.000) be o lɛ. Sanngɛ ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Amun se be naan be trantran ase akpasuaakpasua. Maan akpasua kun nun’n, be yo sran ablenun (50).” 15 Be niannin su yoli, be yoli maan be kwlaa be trantrannin ase. 16 Ɔ fali kpanwun nnun mun nin jue nɲɔn mun, ɔ niannin ɲanmiɛn su lɔ, kpɛkun ɔ yrali su. I sin’n, ɔ bubuli be nun, kpɛkun ɔ fa mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun naan be fa man sran mun. 17 Ɔ maan be kwlaa be dili, yɛ be ku yili. Be isaisali i sinsin ng’ɔ kali’n, ɔ yili gbogbo blu-nin-nɲɔn (12).+
18 Kɛ i osu cɛli kan’n, mɔ i ngunmin srɛ́ Ɲanmiɛn’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be wunngeli i wun lɔ. Yɛ ɔ usali be kɛ: “?Sran’m be waan wan yɛle min?”+ 19 Be tɛli su kɛ: “Be waan Zan Batɛmun Yofuɛ’n yɛle wɔ. Sanngɛ wie’m be kusu be waan Eli yɛle wɔ, wie mun ekun be waan laa Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be nun kun yɛ w’a cɛn nguan-ɔn.”+ 20 Yɛ ɔ seli be kɛ: “?Sanngɛ amun liɛ’n, amun waan wan yɛle min?” Piɛli tɛli su kɛ: “Ɲanmiɛn i Klisi’n yɛle wɔ.”+ 21 Ɔ maan ɔ wlali be su nun kpa kɛ nán be bo su kle sran fi.+ 22 Yɛ ɔ seli be kɛ: “Sran Wa’n wá wún ɲrɛnnɛn dan. Kpɛkun kpɛnngbɛn mun nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun, ɔ nin mmla klɛfuɛ’m be su sɔmɛn i nun, kpɛkun bé kún i.+ Sanngɛ i cɛn nsan su’n, ɔ́ cɛ́n nguan.”+
23 I sin’n, ɔ seli be kwlaa be kɛ: “Sɛ sran kun waan ɔ́ sú min su’n, maan ɔ klɛn i wun+ yɛ maan ɔ fɛ i ɲrɛnnɛn waka’n* cɛn kwlakwla naan ɔ su min su titi.+ 24 Afin sran ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sɛ́sɛ́ i nguan’n, i nguan’n fí i sa. Sanngɛ sran nga min ti’n, i nguan’n fi i sa’n, sran sɔ’n yɛ ɔ́ ɲɛ́n i ekun-ɔn.+ 25 ?Nanwlɛ, sɛ sran kun ɲan mɛn’n nun ninnge’m be ngba naan sanngɛ ɔ yo i wun like yaya annzɛ ɔ wu’n, nn like yɛ ɔ yoli i lɛ-ɔ?+ 26 Afin sran nga ɲannzuɛn kun i min nin min ndɛ’n ti’n, blɛ mɔ sran Wa’n kusu nin i aɲrunɲan’n nin i Si i aɲrunɲan’n, nin Ɲanmiɛn i anzi’m be aɲrunɲan’n bá’n, ɲannzuɛn wá kún i sran sɔ’n i wun wie.+ 27 Sanngɛ nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ be nga be jinjin wa yɛ’n, be nun wie’m bé dún mmua wún Ɲanmiɛn Sielɛ’n ka naan b’a wu.”+
28 Kɛ ɔ kannin ndɛ sɔ mɔ cɛn ba mɔcuɛ sinnin’n, ɔ fali Piɛli nin Zan nin Zaki fuli oka’n su kɛ ɔ́ kó srɛ́ Ɲanmiɛn.+ 29 Kɛ ɔ́ srɛ́ Ɲanmiɛn’n, i ɲrun’n kacili. Kpɛkun i tralɛ’n yoli ufue ɲanɲanɲan. 30 Kpɛkun-ɔn, sran nɲɔn be nin i be su koko yalɛ. Be yɛle Moizi nin Eli. 31 Be ɲrun’n kpaja ɲanɲanɲan. Be kokoli i kɔlɛ m’ɔ́ wá kɔ́’n, mɔ Zerizalɛmun lɔ yɛ ɔ́ kpɛ́n su’n, i su yalɛ.+ 32 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn lafilɛ’n w’a fa Piɛli nin be nga be nin i be o lɛ’n. Sanngɛ kɛ be tinngeli’n, be wunnin i aɲrunɲan’n,+ ɔ nin yasua nɲɔn nga be jinjin i wun lɛ’n. 33 Kɛ sran sɔ’m bé wá jáso i wun lɛ bé kɔ́’n, Piɛli seli Zezi kɛ: “Like Klefuɛ, kɛ e o wa yɛ’n, ɔ ti kpa dan. I sɔ’n ti’n, maan e kplan tannin sua nsan. Ɔ liɛ kun, Moizi liɛ kun, kpɛkun Eli liɛ kun.” Nanwlɛ, i bɔbɔ wunman ndɛ ng’ɔ su kan’n i wlɛ. 34 Sanngɛ i nuan nin-a tɔman, kpɛkun ɲanmiɛn ufue kun katali be su. Ɔ maan srɛ kunnin be. 35 Be tili sran kun nɛn+ ɲanmiɛn ufue’n nun lɔ. Ɔ seli kɛ: “Min Wa’n yɛ. I yɛ n kpɛli i-ɔ.+ Amun tie ndɛ ng’ɔ kan’n.”+ 36 Kɛ bé tí sran sɔ’n i nɛn’n, nn Zezi kunngba yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Be nun wie fi w’a ijɔman. Yɛ b’a boman like mɔ be wunnin i’n su b’a kleman sran fi blɛ sɔ’n nun.+
37 Kɛ aliɛ cɛnnin mɔ bé fín oka’n su lɔ bé jrá’n, ɔ nin sran kpanngban kpa be yiali.+ 38 Bian kun m’ɔ o be nun’n kpan seli kɛ: “Like Klefuɛ, ń srɛ́ ɔ kpa. Bla wa nian min wa yasua’n. Afin ba kunngba nga n le i’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.+ 39 Mmusu kun tɔ i su. Kpɛkun ba’n ka lɛ kpan, ɔ usu kpa, yɛ i nuan nzue’n bo nglo. Ɔ yo i like yaya kpa ka naan w’a yaci i diin. 40 N srɛli ɔ sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ be fuɛn i, sanngɛ b’a kwlá fuɛnmɛn i.” 41 Zezi seli kɛ: “Ee, blɛ nga nunfuɛ mun, amun lafiman Ɲanmiɛn su, kpɛkun amun a saci.+ ?E nin amun é trán lele cɛn onin? ?Yɛ ń trá min awlɛn amun wun lele cɛn onin? Fa ɔ wa’n bla wa.”+ 42 Kɛ ba’n wá jú lɛ’n, mmusu’n tɛli i ase. Kpɛkun ɔ yoli maan ɔ usuli kpa. Sanngɛ Zezi ijɔli mmusu’n, kpɛkun ɔ yoli ba yasua’n i juejue naan w’a fɛ i w’a mɛn i si. 43 Nanwlɛ, Ɲanmiɛn i tinmin dan’n boli be kwlaa be nuan.
Like kwlaa ng’ɔ yoli’n, ɔ boli be nuan. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: 44 “Amun sie amun su kpa, nán amun wla fi ndɛ sɔ’m be su. Afin bé wá yí sran Wa’n mán sran mun.”+ 45 Sanngɛ b’a wunman ndɛ ng’ɔ su kan’n i wlɛ. I kpa bɔbɔ’n, ndɛ’n i ɲin ti fiawa, kɛ ɔ ko yo naan b’a wunmɛn i wlɛ’n ti. Kusu b’a usɛmɛn i ndɛ sɔ’n i bo, afin srɛ kun be.
46 I sin’n, akplowa wie wa tɔli be afiɛn. Yɛle kɛ be su kunndɛ be nun sran ng’ɔ le ɲrun tra be kwlaa’n.+ 47 Kɛ mɔ Zezi si akunndan nga be bu’n ti’n, ɔ fali bakan kun jrɛnnin i wun lɛ, 48 yɛ ɔ seli be kɛ: “Sran ng’ɔ sɔ bakan nga nun min dunman nun’n, nn w’a sɔ min nun wie. Yɛ sran ng’ɔ sɔ min nun’n, ɔ sɔ Sran ng’ɔ sunmannin min’n i nun wie.+ Afin sran ng’ɔ yo i wun kaan amun kwlaa amun nun’n, i sɔfuɛ’n yɛ ɔ le ɲrun-ɔn.”+
49 Zan seli kɛ: “Like Klefuɛ, e wunnin sran kun, ɔ su fa ɔ dunman’n fuan mmusu mun. E waan nán maan ɔ yo sɔ kun, afin ɔ suman ɔ su kɛ e sa.”+ 50 Sanngɛ Zezi seli i kɛ: “Nán amun se kɛ amún tɛ́nndɛn i ɲrun. Afin sran ng’ɔ tanndanman amun ɲrun’n, nn ɔ o amun sin.”
51 Kɛ blɛ ng’ɔ́ wá kɔ́ ɲanmiɛn su’n mantannin koko’n,*+ ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ kɔ́ Zerizalɛmun. 52 I sɔ’n ti’n, ɔ sunmannin sran wie mun i ɲrun lɔ. Yɛ be ɔli-ɔ. Be wluli Samarifuɛ’m be klɔ kun nun naan bé kó síesíe ninnge mun bé mɛ́n i. 53 Sanngɛ kɛ m’ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ kɔ́ Zerizalɛmun’n ti’n, b’a sɔmɛn i nun.+ 54 Kɛ Zaki nin Zan+ mɔ be ti i sɔnnzɔnfuɛ’n be wunnin i sɔ’n, be seli kɛ: “?E Min, a kunndɛ kɛ e flɛ sin naan ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ ɔ wa nunnun be?”+ 55 Sanngɛ ɔ kpɛli i ɲin be su lɔ, yɛ ɔ ijɔli be. 56 Ɔ maan be ɔli klɔ uflɛ su.
57 Kɛ be o atin’n su mɔ bé kɔ́’n, sran kun seli i kɛ: “Lika kwlaa nga á kɔ́’n, ń sú wɔ su.” 58 Sanngɛ Zezi seli i kɛ: “Blo alua’m be le buɛ be la nun, yɛ anunman mɔ be tu sin nglo lɔ’n be le sua. Sanngɛ sran Wa’n leman lika fi naan w’a sie i ti ase.”+ 59 I sin’n, ɔ seli sran kun ekun kɛ: “Kaci min sɔnnzɔnfuɛ.” Sran sɔ’n seli i kɛ: “Min Min, man min atin maan n ko sie min si ka.”+ 60 Sanngɛ ɔ seli i kɛ: “Yaci be mɔ b’a wu’n+ maan be sie be sran nga b’a wu’n. Sanngɛ ɔ liɛ’n, ko kan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i ndɛ.”+ 61 Sran kun ekun seli kɛ: “E Min, n kunndɛ kɛ ń sú wɔ su. Sanngɛ man min atin maan n ko kale min awlofuɛ mun ka.” 62 Zezi seli i kɛ: “Sɛ sran kun tra saru’n nun naan ɔ nian ninnge nga be o i sin lɔ’n,+ sran sɔ’n nin Ɲanmiɛn Sielɛ’n fataman.”+
10 I sin’n, e Min’n kpali sran ableso (70) ekun. Kpɛkun ɔ sunmannin be nɲɔnnɲɔn+ naan be dun mmua wɔ klɔ nin lika kwlaa nga i bɔbɔ ɔ́ wá kɔ́ lɔ’n, be su lɔ. 2 Kpɛkun ɔ seli be kɛ: “Nanwlɛ, fie’n i su ninnge’m be kpɛlɛ junman’n ti dan. Sanngɛ junman difuɛ’m b’a sɔnman. I sɔ’n ti’n, amun srɛ junman’n i su Kpɛn’n naan ɔ kunndɛ sran naan be ko di junman’n.+ 3 Amun mɔ amun ti kɛ bua ba sa’n, n su sunman amun blo alua’m be afiɛn. Amun wɔ!+ 4 Nán amun fa pɔtɔmannin, nán amun fa aliɛ, yɛ nán amun fa ngbabua,+ nán amun yo sran fi like* atin’n su. 5 Lika kwlaa nga amun kɔ’n, sɛ amun wlu awlo kun nun’n, amun dun mmua se kɛ: ‘Maan aunjɔɛ tran awlo nga nun.’+ 6 Sɛ sran kun o lɛ naan ɔ klo aunjɔɛ’n, aunjɔɛ mɔ amun klo kɛ ɔ ɲɛn i’n, ɔ nin i trán. Sanngɛ sɛ i sɔfuɛ nunman lɛ’n, aunjɔɛ’n sɛ́ i sin amun wun. 7 Amun ka awlo sɔ’n nun lɛ.+ Like nga be man amun kɛ amun di’n, amun di. Nga be man amun kɛ amun nɔn’n, amun nɔn.+ Afin junman difuɛ’n nin i akatua’n fata.+ Nán amun tu awlo kun nun be wɔ awlo uflɛ nun.
8 “Asa ekun’n, sɛ amun kɔ klɔ kun su naan be sike amun’n, amun di like nga be fa sie amun ɲrun’n. 9 Amun yo tukpacifuɛ nga be o lɛ’n be juejue. Kpɛkun amun se sran mun kɛ: ‘Ɲanmiɛn i Sielɛ’n w’a mantan amun koko.’+ 10 Sanngɛ sɛ amun ju klɔ kun su naan b’a sikeman amun’n, amun fite wɔ klɔ’n i akpɔ dandan’m be su. Kpɛkun amun se kɛ: 11 ‘Amun klɔ’n i su ndutre ng’ɔ o e ja wun bɔbɔ’n, e su kpukpu gua amun wun.+ Sanngɛ nanwlɛ, maan amun si kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a mantan koko.’ 12 Ń kán klé amun kɛ like nga bé fá yó klɔ sɔ’n cɛn sɔ’n nun’n,* Sodɔmun liɛ’n bɔbɔ yó sɔsɔ.+
13 “Korazɛn, yako! Bɛtsaida, yako! Afin sɛ ɔ ti kɛ abonuan sa nga be yoli be amun su lɔ’n, be yoli be Tir nin Sidɔn lɔ’n, nn lɔfuɛ’m be wlali bajɛ tralɛ be trannin nzuɛn nun be kleli kɛ b’a kaci be akunndan’n lalaa.+ 14 Ɔ maan jɔlɛ nga bé dí amun jɔlɛ dilɛ cɛn’n nun’n, Tir nin Sidɔn be liɛ’n bɔbɔ yó sɔsɔ trá amun liɛ’n. 15 ?Yɛ wɔ, Kapɛɛnaɔmun, bé mán ɔ su lele á tó ɲanmiɛn’n? Cɛcɛ! Á wá jrá lele jú Ndia’n* nun lɔ!
16 “Sran ng’ɔ sie i su amun nuan bo’n, nn w’a sie i su min nuan bo wie.+ Sanngɛ sran nga w’a sɔman amun nun’n, nn w’a sɔman min nun wie. Yɛ sran nga w’a sɔman min nun’n, nn w’a sɔman Sran ng’ɔ sunmannin min’n i nun wie.”+
17 I sin’n, sran ableso (70) ng’ɔ sunmannin be’n, be bali. Kɛ bé bá’n, be klun ti jɔwa kpa. Be seli kɛ: “E Min, kɛ e bo ɔ dunman sa’n, mmusu mun bɔbɔ be lo be wun be man e.”+ 18 Kɛ ɔ tili ndɛ sɔ’n, ɔ seli be kɛ: “N wunnin kɛ Satan w’a fin ɲanmiɛn su lɔ w’a tɔ+ kɛ ɲanmiɛn m’ɔ kpa sin’n sa. 19 Amun nian! N mannin amun kwlalɛ kɛ amun fa tiatia wuo mun nin ɲannglan’m be su, naan amun kwlalɛ’n tra amun kpɔfuɛ’n i liɛ’n.+ Kpɛkun sa fi su ɲanman amun. 20 Nán amun di aklunjɔɛ mmusu mɔ amun kwla be’n ti. Sanngɛ amun di aklunjɔɛ, afin b’a klɛ amun dunman ɲanmiɛn su lɔ.”+ 21 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n maan i klun jɔli dan kpa, naan w’a se kɛ: “Min Si, wɔ mɔ a ti nglo nin asiɛ’n be Min’n, ń mánmán wɔ sran’m be ɲrun. Afin a fali ninnge nga mun fiali akunndanfuɛ mun nin sa sifuɛ’m be wun kpa,+ kpɛkun a yili be nglo kleli ba kanngan mun. Ɛɛn-ɛn, min Si, afin i sɔ’n yɛ ɔ ti ɔ klun su-ɔ.+ 22 Min Si fali ninnge kwlaa mannin min. Yɛ sran fi siman Ba’n, saan Siɛ’n. Asa kusu’n, sran fi siman Siɛ’n, saan Ba’n+ ɔ nin sran nga Ba’n kunndɛ kɛ ɔ́ kɛ́n i ndɛ klé i’n.”+
23 I sin’n, kɛ ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be kali be ngunmin’n, ɔ kannin ndɛ kleli be. Ɔ seli be kɛ: “Be nga be wun ninnge nga amun su wun be yɛ’n, be liɛ su ti ye.+ 24 Afin ń kán klé amun kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ kpanngban nin famiɛn kpanngban be kloli kɛ bé wún ninnge nga amun su wun be yɛ’n, sanngɛ b’a wunman be.+ Yɛ be kloli kɛ bé tí ndɛ nga amun su ti be yɛ’n, sanngɛ b’a timan.”
25 Bian kun m’ɔ si Mmla’n i kpa’n, ɔ jasoli kɛ ɔ́ sɛ́ i nían. Ɔ seli i kɛ: “?Like Klefuɛ, ngue yɛ ɔ fata kɛ n yo naan m’an ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n niɔn?”+ 26 Ɔ seli i kɛ: “?Ndɛ onin yɛ be klɛli i Mmla’n nun-ɔn? ?Yɛ kɛ a kanngan nun’n, ɔ se sɛ?” 27 Ɔ tɛli i su kɛ: “‘Fa ɔ awlɛn’n kwlaa, ɔ nin ɔ nguan’n kwlaa, ɔ nin ɔ wunmiɛn’n kwlaa, ɔ nin ɔ akunndan’n kwlaa fa klo Zoova* m’ɔ ti ɔ Ɲanmiɛn’n.’+ Kpɛkun ‘klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa.’”+ 28 Ɔ seli bian’n kɛ: “A tɛli su klanman. Yo sɔ titi, kpɛkun á ɲán nguan.”+
29 Sanngɛ bian’n kunndɛ kɛ be bu i sran kpa.+ I sɔ’n ti’n, ɔ seli Zezi kɛ: “?Min wiengu’n yɛle wan?” 30 Zezi tɛli i su kɛ: “Bian kun fin Zerizalɛmun ɔ su jra kɔ Zeriko, kpɛkun ɔ ko tɔli awiefuɛ’m be nun. Be deli i sa nun ninnge’m be kwlaa kpan, be boli i, ɔ ka kan naan b’a kun i, kpɛkun be yacili i lɛ be ɔli. 31 Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ kun sinnin akpɔ kunngba sɔ’n su lɛ, ɔ wunnin i, sanngɛ ɔ sinnin akpɔ’n i bue kun lɔ ɔli. 32 Levifuɛ kun kusu juli lɛ, ɔ wunnin i, sanngɛ ɔ sinnin akpɔ’n i bue kun lɔ ɔli. 33 Samarifuɛ+ kun su sin akpɔ sɔ’n su lɛ kɔ lika. Kɛ ɔ juli i wun lɛ m’ɔ wunnin i’n, ɔ yoli i annvɔ. 34 Ɔ wunngeli i wun lɔ, kpɛkun ɔ fali ngo nin duvɛn guɛguɛli i kannin’m be nun naan w’a cici be su. Ɔ fɛ i fuli i bɔbɔ i nnɛn’n su, kpɛkun ɔ fɛ i ɔli aofuɛ sua kun nun, ɔ niɛnnin i lika. 35 Kɛ aliɛ cɛnnin’n, ɔ fali denie* nɲɔn mannin aofuɛ sua’n i sunianfuɛ’n, kpɛkun ɔ seli i kɛ: ‘Niɛn i lika. Kalɛ kwlaa nga á bó úka nga su’n, kɛ ń má sá n sin’n, ń yí ń mán wɔ.’ 36 ?Ɔ ɲrun’n, be sran nsan sɔ’m be nun onin yɛ ɔ kleli kɛ ɔ ti bian ng’ɔ tɔli awiefuɛ’m be nun’n, i wiengu-ɔ?”+ 37 Ɔ seli kɛ: “Be nun sran ng’ɔ sili i aunnvɔɛ’n niɔn.”+ Yɛ Zezi seli i kɛ: “Ɔ kusu, kɔ ko yo sɔ wie.”+
38 Kɛ bé kɔ́’n, be juli klɔ kun su. Bla kun o klɔ sɔ’n su be flɛ i Maati,+ ɔ sɔli Zezi nun i awlo lɔ. 39 I niaan bla kun o lɛ, be flɛ i Mari. Ɔ trannin ase e Min’n i ja wun lɛ, ɔ su tie ndɛ ng’ɔ su kan’n.* 40 Maati liɛ’n, i sa o ninnge kpanngban yolɛ nun ti’n, i ɲin ti blowa. Ɔ maan ɔ wunngeli i wun lɛ, kpɛkun ɔ seli i kɛ: “E Min, min niaan bla w’a yaci junman’n i kwlaa min sa nun. ?I sɔ’n yoman ɔ like fi? Se i naan ɔ wa uka min.” 41 E Min’n tɛli i su kɛ: “Maati, Maati, a koko, yɛ ɔ ɲin o ninnge kpanngban su. 42 E mianman ninnge kpanngban wun, atrɛkpa’n, like kunngba bɔbɔ ju e. Mari liɛ’n, ɔ fɛli i nun kpafuɛ’n.+ Be su kwlá demɛn i sa nun.”
11 Le kun’n, ɔ o lika kun, ɔ su srɛ Ɲanmiɛn. Kɛ ɔ wieli Ɲanmiɛn srɛ’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun kun seli i kɛ: “E Min, kle e Ɲanmiɛn srɛlɛ, kɛ nga Zan kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n sa.”
2 Ɔ seli be kɛ: “Kɛ amún srɛ́ Ɲanmiɛn’n, amun se kɛ: ‘E Si, maan ɔ dunman’n yo sanwun.+ Maan ɔ Sielɛ’n i blɛ’n ju.+ 3 Aliɛ ng’ɔ ko ju e cɛn ba kun nun’n, fa man e cɛn kwlaa.+ 4 Yɛ yaci e tɛ mun cɛ e,+ afin sran kwlaa ng’ɔ yo e tɛ’n,* e kusu e yaci cɛ i.+ Nán yaci e lɛ naan be laka e.’”+
5 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “Wienun-ɔn, amun nun kun w’a wɔ i janvuɛ kun i awlo lɔ kɔnguɛ afiɛn. Kpɛkun ɔ se i kɛ: ‘Janvuɛ, man min kpanwun nsan, 6 afin min janvuɛ kun fin lika w’a ba icra’n. N leman like fi naan m’an fa mɛn i.’ 7 Sanngɛ i janvuɛ’n kali sua’n nun lɔ tɛli i su kɛ: ‘Yaci min yalɛ klelɛ. M’an to anuan’n nun w’a wie. Min nin min mma kanngan mun y’a la. N kwlá jasoman n manman wɔ like.’ 8 Ń kán klé amun kɛ ɔ́ jáso fá like ng’ɔ miɛn i janvuɛ’n i sa’n ɔ́ mɛ́n i. Nán kɛ ɔ ti i janvuɛ’n ti-ɔ, sanngɛ i yalɛ m’ɔ kle i dan’n ti-ɔ.+ 9 I sɔ’n ti’n, ń kán klé amun kɛ maan amun srɛ like titi+ yɛ bé fá mán amun. Amun kunndɛ like titi yɛ amún wún i. Amun bobo anuan titi yɛ bé tíke mán amun.+ 10 Afin sran kwlaa ng’ɔ srɛ like’n, ɔ ɲɛn i,+ yɛ sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ like’n, ɔ wun i, yɛ sran kwlaa ng’ɔ bobo anuan’n, bé tíke mɛ́n i. 11 ?Amun nun onin yɛ sɛ i wa’n srɛ i jue’n, ɔ su mɛnmɛn i jue, sanngɛ ɔ́ mɛ́n i wuo-ɔ?+ 12 ?Annzɛ kusu sɛ ɔ srɛ i klenzua’n, ɔ́ mɛ́n i ɲannglan-ɔn? 13 Ɔ maan amun mɔ amun ti klunwifuɛ’n, amun fa ninnge kpakpa mun man amun mma mun. ?Yɛ Siɛ m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n nin? ?Ɔ su fɛmɛn i wawɛ’n manman be nga be srɛ i’n lele?”+
14 I sin’n, ɔ fuannin mmusu kun m’ɔ yo sran bobo’n+ bian kun nun. Kɛ mmusu’n fin bian’n nun fiteli’n, bian’n ijɔli. I sɔ’n boli sran’m be nuan.+ 15 Sanngɛ be nun wie’m be seli kɛ: “Bɛlzebubu* m’ɔ ti mmusu’m be su kpɛn’n i fanngan nun yɛ ɔ fuan mmusu mun-ɔn.”+ 16 Wie’m be waan bé sɛ́ i nían. Ɔ maan be seli i kɛ ɔ yo abonuan sa kun+ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n kle be. 17 Kɛ m’ɔ si akunndan nga be bu’n ti’n,+ ɔ seli be kɛ: “Famiɛn diwlɛ kwlaa nga i nunfuɛ’m be bubu be wun nun’n, ɔ kaman lɛ, yɛ awlo kwlaa nga i nunfuɛ’m be bubu be wun nun’n, ɔ bo. 18 ?I wafa kunngba’n, sɛ Satan bu i wun nun’n, ɔ́ yó sɛ bɔɔ cɛ naan i famiɛn diwlɛ’n w’a ka lɛ? Afin amun waan Bɛlzebubu fanngan nun yɛ n fuan mmusu mun-ɔn. 19 ?Sɛ Bɛlzebubu fanngan nun yɛ n fuan mmusu mun’n, nn wan fanngan nun yɛ amun mma’m be fuan be-ɔ? I sɔ’n ti’n, amun mma mun yɛ bé wá dí amun jɔlɛ bé bú amun fɔ-ɔ. 20 Sanngɛ sɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n* i fanngan nun+ yɛ n fuan mmusu mun’n, nn Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a fu amun nun.+ 21 Sɛ yasua kun le wunmiɛn naan ɔ le alɛ ninnge fa niɛn i sua’n su’n, sran fi kwlá wuɛmɛn i ninnge mun. 22 Sanngɛ sɛ sran m’ɔ le wunmiɛn trɛ i’n ɔ ba naan ɔ nin i be kun naan ɔ kwlɛ i’n, sran sɔ’n dé i alɛ ninnge m’ɔ fɛ i wla gua su’n be kwlaa. Kpɛkun ɔ́ fá ninnge ng’ɔ deli’n ɔ́ cɛ́cɛ́ i sran mun. 23 Ɔ maan sran ng’ɔ nin min nunman nun’n, nn ɔ kpɔ min. Yɛ sran ng’ɔ nin min tianman like nuan’n, ɔ trutru nun.+
24 “Kɛ mmusu kun fin sran kun nun fite’n, ɔ ko wlanwlan lika mɔ be ɲanman nzue nun’n be nun, ɔ kunndɛ wunmiɛn lowlɛ. Sanngɛ kɛ ɔ ɲanman wie’n, ɔ se kɛ: ‘Ń má sá min sin min sua nga n fin nun fiteli’n nun.’+ 25 Ɔ́ jú lɔ-ɔ, ɔ wun kɛ b’a kuan sua’n nun weiin, yɛ b’a siesie i nun ninnge mun klanman kpa. 26 Kpɛkun ɔ ko fɛ i wiengu mmusu nso mɔ be klun yo wi trɛ i’n, naan be wa wlu sua sɔ’n nun. Kɛ be ko wlu nun’n, be tran nun. Ɔ maan wafa nga sran sɔ’n kaci kasiɛn su’n, ɔ yo tɛ tra klikli liɛ’n.”
27 I nuan nin-a tɔman, kpɛkun bla kun m’ɔ o sran’m be afiɛn lɛ’n, ɔ kpan seli i kɛ: “Bla nga a ti i ku sɛ nun ba’n, ɔ nin wunflɛn nga a nɔnnin’n, be liɛ su ti ye!”+ 28 Sanngɛ ɔ seli kɛ: “Cɛcɛ! Se kɛ be nga be ti Ɲanmiɛn i ndɛ’n mɔ be fa su’n, be liɛ su ti ye!”+
29 Kɛ sran’m be yiali kpanngban’n, ɔ seli be kɛ: “Blɛ nga nun sran’m be ti klunwifuɛ. Be kunndɛ kɛ bé wún nzɔliɛ like kun. Sanngɛ be su faman nzɔliɛ like fi kleman be, saan Zonasi i nzɔliɛ like liɛ’n.+ 30 Afin wafa kunngba nga Zonasi+ kacili Ninivufuɛ’m be nzɔliɛ like’n, sran Wa’n kusu wá káci blɛ nga nun sran’m be nzɔliɛ like wie. 31 Jɔlɛ dilɛ blɛ’n nun’n, bé wá cɛ́n famiɛn bla m’ɔ fin ngua lɔ lika’n nun’n,+ ɔ nin blɛ nga nun sran mun, kpɛkun ɔ́ bú be fɔ. Afin ɔ fin asiɛ’n i tiwa lɔ wa sieli i su Salomɔn i ngwlɛlɛ ndɛ’n i bo. Sanngɛ an nian! Sran kun o wa’n, i dan tra Salomɔn.+ 32 Jɔlɛ dilɛ blɛ’n nun’n, Ninivufuɛ mun nin ajulisufuɛ nga mun bé wá jáso, yɛ Ninivufuɛ’m bé bú be fɔ. Afin kɛ Zonasi boli jasin kleli be’n, be kacili be akunndan’n.+ Sanngɛ amun nian! Sran kun o wa’n, i dan tra Zonasi. 33 Kɛ sran kun sɔ kannin nuan’n, ɔ fa fiaman annzɛ ɔ fa siemɛn i gbogbo bo. Sanngɛ ɔ fa sie i kannin siewlɛ’n su.+ I liɛ’n, be nga be wlu sua’n nun’n, be kwla wun i kpajalɛ’n. 34 Be wunnɛn’n i kannin’n yɛle be ɲinma’n. Ɔ maan sɛ ɔ ɲinma’n wo like kun su trele’n,* ɔ wunnɛn wunmuan’n kusu kpája. Sanngɛ sɛ ɔ ɲin blo sran like su’n,* ɔ wunnɛn’n kusu káci aosin.+ 35 I sɔ’n ti’n, nian ɔ wun su naan kannin m’ɔ o ɔ nun’n w’a yoman aosin. 36 Sɛ ɔ wunnɛn wunmuan’n kpaja naan i lika fi timan aosin’n, ɔ́ kpája kɛ nga kannin fa kpaja ɔ ɲrun’n sa.”
37 Kɛ i nuan tɔli’n, Farizifuɛ kun srɛli i kɛ ɔ nin i be ko di like. Ɔ maan ɔ ɔli bian’n i awlo lɔ ko trannin tabli sin. 38 Kɛ Farizifuɛ’n wunnin kɛ w’a wunnzinmɛn i sa nun* ka naan w’a di like’n, ɔ boli i nuan dan.+ 39 Sanngɛ e Min’n seli i kɛ: “Farizifuɛ mun, amun wunnzin klowa nin talie’m be sin’n, sanngɛ amun klun lɔ’n ti aɲinkpli nin klunwi ngunmin.+ 40 Sinnglinfuɛ mun! ?Sran ng’ɔ yili i sin’n, nɛ́n i kunngba’n yɛ ɔ yili i klun’n niɔn? 41 Ɔ maan kɛ amún cɛ́ yalɛfuɛ like’n,* like nga amun klun lɔ’n amun klo kɛ amún fá mán’n, yɛ amun fa man-ɔn. I liɛ’n, fiɛn kaan sa su tranman amun wun. 42 Farizifuɛ mun, amun yako! Afin amun yi manti’n nin ru’n, ɔ nin fie su nɲa onga’m be kwlaa be blusu’n.+ Sanngɛ amun kpalo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n, ɔ nin Ɲanmiɛn i klolɛ’n! Blusu yilɛ’n ti cinnjin sɔ, sanngɛ nɛ́n i ti yɛ amún kpálo sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n nin Ɲanmiɛn i klolɛ’n niɔn.+ 43 Farizifuɛ mun, amun yako! Afin amun klo Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun bia nga be o be kwlaa be ɲrun’n,* be su tranlɛ. Kpɛkun amun klo kɛ sran’m be yo amun like nzra nun.*+ 44 Amun yako! Afin amun ti kɛ asieliɛ mɔ be wunman be kpa’n* sa.+ Kɛ mɔ sran’m be wunman be’n ti’n be nanti be su.”
45 Be nun kun m’ɔ si Mmla’n i kpa’n ɔ seli i kɛ: “Like Klefuɛ, kɛ a kan sɔ’n, a su kpɛ e nzowa wie.” 46 Ɔ maan ɔ seli kɛ: “Amun mɔ amun si Mmla’n i kpa’n, amun yako wie! Afin trɔ nga sran’m be kwlaman nun’n, yɛ amun fa sua be-ɔ. Sanngɛ amun sa mma kunngba sa kanman trɔ sɔ mun.+
47 “Amun yako! Afin amun kplan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be asieliɛ’m be su sua, kusu nn amun nannan mun yɛ be kunnin be-ɔ.+ 48 Nanwlɛ amun si sa nga amun nannan’m be yoli’n, kpɛkun amun jran be sin. Afin be kunnin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun,+ sanngɛ amun kplan be asieliɛ’m be su sua. 49 I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn i ngwlɛlɛ m’ɔ si i’n ti’n, ɔ seli kɛ: ‘Ń súnman min nuan ijɔfuɛ mun nin akoto mun be sin. Bé kún be nun wie mun, bé klé be nun wie’m be yalɛ, 50 naan kɛ ɔ fɛ i mɛn’n i bo bolɛ nun’n,* Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa be mmoja ng’ɔ guali’n, ɔ ka blɛ nga nun sran’m be ti su.+ 51 Ɔ́ fɛ́ i Abɛli+ su lele fá jú Zakari mɔ be kunnin i tɛ yiwlɛ’n nin Ɲanmiɛn sua’n be afiɛn’n i su.’+ Nanwlɛ ń kán klé amun, be mmoja’n ti’n, bé tú blɛ nga nun sran’m be fɔ.
52 “Amun mɔ amun si Mmla’n i kpa’n, amun yako! Afin amun deli sa silɛ’n i lakle’n. Amun bɔbɔ amun a wluman lɔ, kpɛkun be nga be su wlu lɔ’n, amun kunndɛ kɛ amún tánndan be ɲrun.”+
53 Kɛ ɔ fin lɔ fiteli’n, mmla klɛfuɛ mun nin Farizifuɛ’m b’a yacimɛn i diin bɔɔ kaan sa. Be jin i wun nin kosan usalɛ’n. 54 Be waan bé yó sɔ naan ɔ kan ndɛ wie naan bé jrán su bé trɛ́ i.+
12 Blɛ kunngba sɔ’n nun’n, sran kpanngban kpa be yiali. Be ju sran akpi tra su, ɔ maan be tiatia be wiengu su. Ɔ dun mmua seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ: “Amun nian amun wun Farizifuɛ’m be levii mɔ yɛle be gblɛ’n i lika.+ 2 Afin ɔ leman sa kun m’ɔ ti fiawa kpa mɔ be su yimɛn i nglo-ɔ. Yɛ ɔ leman nvialiɛ nun like kun sa mɔ be su siman nun-ɔn.+ 3 Ɔ maan, ndɛ kwlaa nga amun kɛn i aosin’n nun’n, ɔ́ tɛ́ nglo wia nun. Yɛ ndɛ kwlaa nga amun tu i aswre sua’m be nun’n, bé jrán sua’m be ti su bé bó i jɔ. 4 Asa ekun’n, min janvuɛ mun,+ ń kán klé amun kɛ nán amun sro be nga be kwla kun amun mɔ i sin’n be kwlá yoman sa fi kun’n.+ 5 Sanngɛ ń má klé amun sran ng’ɔ fata kɛ amun sro i’n: Amun sro Sran m’ɔ le kwlalɛ mɔ kɛ ɔ ko kun amun’n, ɔ kwla to amun yi i Zeɛnin’n* nun’n.+ Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ, sran sɔ’n yɛ ɔ fata kɛ amun sro i-ɔ.+ 6 Be yo ndrofia nnun atɛ sika mma kanngan nɲɔn.* ?Nɛ́n i-ɔ? Ɔ nin i sɔ ngba’n, Ɲanmiɛn i wla fiman* be nun kun sa bɔbɔ su.+ 7 Amun timuɛn’n bɔbɔ’n, ɔ si i nuan.+ Ɔ maan nán srɛ kun amun. Amun ti kpa tra ndrofia kpanngban.+
8 “Ń kán klé amun kɛ sran ng’ɔ kɛn i sran’m be ɲrun kɛ ɔ si min’n,+ sran Wa’n kusu kɛ́n i Ɲanmiɛn i anzi’m be ɲrun kɛ ɔ si i.+ 9 Sanngɛ sran ng’ɔ kɛn i sran’m be ɲrun kɛ ɔ siman min’n, n kusu ń kɛ́n i Ɲanmiɛn i anzi’m be ɲrun kɛ n simɛn i.+ 10 Yɛ sran kwlaa ng’ɔ kan sran Wa’n i ndɛ tɛ’n, bé yáci cɛ́ i. Sanngɛ sran ng’ɔ kan Ɲanmiɛn wawɛ’n i ndɛ tɛtɛ’n, be su yaci cɛmɛn i.+ 11 Asa ekun’n, bé wá fá amun kɔ́ sran mɔ b’a yia kpanngban’n,* nin mɛn siefuɛ mun ɔ nin be nga be le kwlalɛ’n be ɲrun. Kɛ bé yó sɔ’n, nán amun koko wafa nga amún kán ndɛ fá kplí amun ti’n, ɔ nin ndɛ nga amún kán’n be ti.+ 12 Afin dɔ kunngba sɔ’n su’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n klé amun ndɛ ng’ɔ fata kɛ amun kan’n.”+
13 Kpɛkun be nga be o i wun lɛ’n, be nun kun seli i kɛ: “Like Klefuɛ, se min niaan bian’n kɛ ɔ nin min cɛ e aja’n nun.” 14 Ɔ seli i kɛ: “?Wan yɛ ɔ sieli min kɛ n yo amun sran nɲɔn’n amun su jɔlɛ difuɛ annzɛ amun afiɛn siesiefuɛ-ɔ?” 15 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “Maan amun ɲin tran su, yɛ maan amun nian amun wun kpa aɲinkpli’n* i wafa’n kwlaa lika.+ Afin kannzɛ sran kun le aɲanbeun ninnge kpanngban’n, nán ninnge sɔ mun yɛ be mɛn i nguan-ɔn.”+ 16 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ kannin ndɛ kun ɲanndra nun kleli be. Ɔ seli kɛ: “Bian kun ti aɲanbeunfuɛ. Bian sɔ’n i fie’n su ninnge’m be suli kpa. 17 Ɔ maan ɔ seli i klun lɔ kɛ: ‘N leman lika naan m’an isa min fie’n su ninnge mun m’an gua nun. ?Ń yó i sɛ siɛn’n?’ 18 Kpɛkun ɔ seli kɛ: ‘Like nga ń má yó’n yɛ:+ Ń má búbú min tanngannin mun, kpɛkun ń kplán uflɛ dandan kpa. Be nun yɛ ń má fá min ble mma’n nin min ninnge mun ń gúa-ɔ. 19 Yɛ ń sé kɛ: “N le ninnge kpakpa kpanngban, ɔ ju afuɛ kpanngban liɛ. I sɔ’n ti’n, maan n lo wunmiɛn, n di like, n nɔn nzan, naan n di n klunklo mɛn.”’ 20 Sanngɛ Ɲanmiɛn seli i kɛ: ‘Sinnglinfuɛ, kɔnguɛ nga bɔbɔ’n, bé dé ɔ nguan’n ɔ sa nun. ?Wan yɛ ninnge nga a tiantiannin be nuan’n, bé kɛ́ i sa nun-ɔn?’+ 21 Sran ng’ɔ tiantian like nuan mɔ sanngɛ Ɲanmiɛn ɲrun’n ɔ leman like fi’n, kɛ ɔ ti sɔ-ɔ.”+
22 I sin’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “I sɔ’n ti’n, ń kán klé amun kɛ, amun yaci amun nguan’n i ti kokolɛ. Yɛle kɛ nán amun koko like nga amún dí’n i ti. Yɛ amun yaci amun wunnɛn’n i ti kokolɛ. Yɛle kɛ nán amun koko like nga amún wlá’n i ti.+ 23 Afin nguan’n ti kpa tra aliɛ, kpɛkun be wunnɛn’n ti kpa tra tralɛ. 24 Amun nian kɔkɔkuankuan mun: Be luaman like, yɛ be titiman like. Be leman kuku naan se kɛ tanngannin. Sanngɛ Ɲanmiɛn ta be.+ ?Amun kpa traman anunman mun lele?+ 25 ?Amun nun onin yɛ kokolɛ’n ti’n, ɔ kwla ukɛ i nguan ɲanman’n su kude kun* bɔbɔ-ɔ? 26 ?Sɛ amun kwlá yoman like kaan sɔ’n, ngue ti yɛ amun koko ninnge onga’m be ti-ɔ?+ 27 Maan amun bu wafa nga ijre’m be ɲin’n i akunndan be nian. Be diman junman, be wuman tannin. Sanngɛ ń kán klé amun kɛ Salomɔn bɔbɔ nin i aɲrunɲan’n kwlaa’n w’a kwlá wlɛwlɛmɛn i wun klanman kɛ be nun kun sa.+ 28 ?Ɔ maan bo’n nun ijre mɔ andɛ be o lɛ kpɛkun ainman b’a gua be sin nun’n, sɛ Ɲanmiɛn wlawla be wun kɛ ngalɛ’n sa’n, amun yɛ ɔ su wlawlaman amun wun-ɔn? Nanwlɛ, amun lafiman Ɲanmiɛn su kpa! 29 I sɔ’n ti’n, amun yaci like nga amún wá dí’n nin like nga amún wá nɔ́n’n be ti kokolɛ, amun yaci kokolɛ ngbɛn’n.+ 30 Afin ninnge kwlaa sɔ mun yɛ mɛn’n nunfuɛ’m be fa be kunndɛlɛ’n cici be ti-ɔ. Sanngɛ amun Si si kɛ amun sa mian ninnge sɔ’m be wun.+ 31 I sɔ’n ti’n, amun kunndɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n titi, kpɛkun ɔ́ fá ninnge sɔ mun úka su mán amun.+
32 “Amun mɔ amun ti bua akpasua kaan’n,+ nán srɛ kun amun. Afin amun Si’n fali Famiɛn dilɛ’n wlali amun sa nun.+ 33 Maan amun yo amun sa nun ninnge’m be atɛ, kpɛkun amun fa man yalɛfuɛ mun.*+ Maan amun kunndɛ pɔtɔmannin nga be kwlá titiman’n. Yɛle kɛ maan amun kunndɛ ninnge kpakpa mɔ be kwlá wieman le’n, be sie i ɲanmiɛn su lɔ.+ Lɔ liɛ’n, awiefuɛ’m be nunman lɔ naan b’a wua, kpɛkun nvɔlɛ’m be nunman lɔ naan b’a saci ninnge mun. 34 Afin lika nga amun ninnge kpakpa’m be o lɛ’n, lɛ yɛ amun awlɛn’n wo-ɔ.
35 “Maan amun tanndan amun wun.*+ Kpɛkun amun nian amun kannin’m be su naan b’a nuanman.+ 36 Asa kusu’n, an yo kɛ sran wie mɔ be min’n ɔli aja bo+ mɔ be su minndɛ kɛ ɔ sɛ i sin’n sa.+ Be yo sɔ naan sɛ ɔ ba naan ɔ bobo anuan’n, b’a kwla ka lɛ b’a tike b’a mɛn i. 37 Be nga kɛ be min’n bá wá tó be-ɔ, be ɲin o su’n, be liɛ su ti ye! Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ, ɔ́ wlɛ́wlɛ́ i wun* kɛ junman difuɛ sa, ɔ́ sé be kɛ be trantran tabli’n sin. Kpɛkun ɔ́ bá, ɔ́ wá mán be aliɛ. 38 Sɛ ɔ ba kɔnguɛ dɔ ngwlan su nin kɔnguɛ mindi be afiɛn’n nun’n, annzɛ kɔnguɛ mindi nin aliɛ njɛnniɛn su dɔ nsan su be afiɛn’n nun bɔbɔ’n, naan ɔ wun kɛ be ɲin o su’n, be liɛ su ti ye! 39 Sanngɛ maan amun wun i wlɛ kɛ, sɛ ɔ ti kɛ awlobo kpɛn’n si kɔnguɛ dɔ nga i su yɛ awiefuɛ’n bá’n, nn w’a yacimɛn i sua’n lɛ naan ɔ kpɛ nun toklo naan ɔ wlu nun.+ 40 Amun kusu, maan amun ɲin tran su. Afin dɔ nga amun sunnzunman’n, i su yɛ sran Wa’n bá-ɔ.”+
41 Yɛ Piɛli seli kɛ: “?E Min, ndɛ nga a kɛnnin i ɲanndra nun lɛ’n, ɔ ti e ngunmin e liɛ, annzɛ ɔ ti sran kwlaa liɛ?” 42 Yɛ e Min’n seli kɛ: “?Wan yɛ ɔ ti like sunianfuɛ* nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ, mɔ i min’n fɛ́ i síe i sran’m be su kɛ ɔ man be aliɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n nun-ɔn?+ 43 Kɛ junman difuɛ sɔ’n i min’n bá’n, sɛ ɔ wun kɛ ɔ su yo sɔ’n, i liɛ su ti ye! 44 Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ ɔ́ fɛ́ i síe i ninnge’m be kwlaa be su. 45 Sanngɛ sɛ junman difuɛ sɔ’n se i klun lɔ kɛ: ‘Min min’n su cɛ lɔ,’ naan ɔ tɔ junman difuɛ yasua nin bla’m be su bo be, kpɛkun ɔ di like yɛ ɔ nɔn nzan bo’n,+ 46 junman difuɛ sɔ’n i min’n bá cɛn ng’ɔ sunnzunman’n nun nin dɔ ng’ɔ siman kɛ ɔ́ bá su’n i su. Yɛ ɔ́ tú i fɔ kekle kpa, kpɛkun ɔ́ tó i yí i be nga be kwlá lafiman be su’n be sin lɔ. 47 I sin’n, junman difuɛ sɔ m’ɔ si i min’n i klun sa’n, mɔ sanngɛ i ɲin w’a tranman su’n, annzɛ w’a yoman like nga i min’n seli i kɛ ɔ yo’n,* bé bó i kpa.+ 48 Sanngɛ sran nga kusu m’ɔ siman nun m’ɔ yo like nga be yo-ɔ, be nin bolɛ fata’n, bé bó i kaan sa. Sran nga be mɛn i like kpanngban’n, bé sé i kɛ ɔ yo like kpanngban. Yɛ sran nga be fa like kpanngban wlɛ i sa nun kɛ ɔ nian su’n, junman nga bé sé i kɛ ɔ di’n, ɔ́ trá titi liɛ’n.+
49 “N bali kɛ ń fá sin ń yí i asiɛ’n su wa. ?Sanngɛ sɛ b’a dun mmua b’a sɔ sin’n, ngue yɛ ń má yó i ekun-ɔn? 50 Batɛmun kun o lɛ’n, ɔ fata kɛ be fa yo min. Sɛ be nin-a yoman min batɛmun sɔ’n, min wla nin-a guaman ase.+ 51 ?Amun bu i kɛ aunjɔɛ yɛ n fa bali asiɛ’n su wa-ɔ? Cɛcɛ, ń kán klé amun kɛ n bali sran’m be afiɛn sacilɛ.+ 52 Afin kɛ ɔ fin andɛ’n, sran nnun mɔ be o awlo kunngba nun’n, be su timan be wun aniɛn kun. Be nun nsan be bo yó kun be nɲɔn onga’m be wun. Yɛ be nɲɔn’n kusu be bo yó kun be nsan’m be wun. 53 Siɛ mun be nin be mma yasua mun be su timan be wun aniɛn. Niɛn mun be nin be mma bla mun be su timan be wun aniɛn. Sewi nin sewi be su timan be wun aniɛn.”+
54 Ɔ seli sran nga be o lɛ’n be ekun kɛ: “Kɛ amun wun ɲanmiɛn ble kun wia atɔliɛ lɔ’n, amun ka lɛ se kɛ: ‘Aunmuan’n su wa fita kekle kpa.’ Kpɛkun ɔ yo sɔ sakpa. 55 Yɛ kɛ amun wun kɛ aunmuan kun fin mɛn’n i ngua lɔ su ba’n, amun se kɛ: ‘Lika’n wá ló.’ Kpɛkun ɔ yo sɔ sakpa. 56 Gblɛfuɛ mun, kɛ amun nian wafa nga nglo nin asiɛ’n be fa ti’n, amun si wafa nga blɛ’n wá fá yó’n. ?Sanngɛ ngue ti yɛ amun a wunman blɛ nga i wlɛ-ɔ?+ 57 ?Ngue ti yɛ amun wunman like nga sɛ amun yo-ɔ, ɔ ti kpa’n i wlɛ-ɔ? 58 I wie yɛle kɛ, sɛ a nin sran le ndɛ’n, blɛ mɔ amun su kɔ famiɛn’n i ja su’n, a nin i be siesie ndɛ’n i ndɛndɛ. Kɛ ɔ ko yo naan w’a faman wɔ w’a wlaman jɔlɛ difuɛ’n i sa nun, naan jɔlɛ difuɛ’n w’a faman wɔ w’a wlaman gladi difuɛ’n i sa nun, naan i kusu w’a toman wɔ w’a yiman wɔ bisua’n ti.+ 59 Ń kán klé wɔ kɛ a su finman lɔ fiteman lele saan w’a fa ɔ sika mma’n i nun kaan kpafuɛ’n i kasiɛn’n* w’a man.”
13 Blɛ sɔ’n nun’n, sran nga be o lɛ’n be kannin Galilefuɛ wie’m be ndɛ kleli i. Be waan kɛ Galilefuɛ sɔ’m bé yí tɛ’n, Pilati kunnin be. 2 Ɔ tɛli be su kɛ: “?Amun bu i kɛ Galilefuɛ sɔ mun, be ti sa tɛ yofuɛ dan tra Galilefuɛ onga’m be kwlaa ti yɛ be wunnin ɲrɛnnɛn sɔ’n niɔn? 3 Maan n se amun kɛ nɛ́n i sɔ-ɔ. Sanngɛ sɛ amun a kaciman amun akunndan’n, amún wú kɛ be sa wie.+ 4 ?Yɛ sran blu-nin-mɔcuɛ (18) nga sua fleiin’n tɔli be su kunnin be Siloamun lɔ’n nin? ?Amun bu i kɛ be yoli sa tɛ dan trali sran onga nga be tran Zerizalɛmun lɔ’n be kwlaa? 5 Maan n se amun kɛ nɛ́n i sɔ-ɔ. Sanngɛ sɛ amun a kaciman amun akunndan’n, amún wú kɛ be sa wie.”
6 I sin’n, ɔ kannin ndɛ kun ɲanndra nun kleli be. Ɔ seli kɛ: “Figie waka kun o bian kun i viɲin fie’n nun. Ɔ bali kɛ ɔ́ kúnndɛ i su mma. Sanngɛ w’a ɲanman wie.+ 7 Yɛ ɔ seli sran ng’ɔ di junman viɲin fie’n nun’n kɛ: ‘I afuɛ nsan yɛ, n ba figie mma kunndɛlɛ figie waka nga su. Sanngɛ n ɲɛnmɛn i su mma. I sɔ’n ti’n, kpɛ i bo! ?Ngue ti yɛ ɔ́ sáci asiɛ’n i ngbɛn-ɔn?’ 8 Yɛ ɔ tɛli i su kɛ: ‘Min min, yaci i lɛ afuɛ kun ekun. Ń fú buɛ ń bó sín yíɛ i, kpɛkun ń gúa nun nnɛn wakasu. 9 Nja, sɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun naan ɔ su’n, ɔ ti kpa. Sanngɛ sɛ w’a suman’n, a ko kpɛ i bo.’”+
10 Kɛ ɔ́ klé sran’m be like Ɲanmiɛn sulɛ sua kun nun Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, 11 bla kun o lɛ wie, mmusu kun* kle i yalɛ. Mmusu sɔ’n ti’n, ɔ tɔli tukpacɛ afuɛ blu-nin-mɔcuɛ (18). Tukpacɛ’n ti’n, ɔ ti kluwa, ɔ kwlá tinngɛmɛn i wun mlɔnmlɔn. 12 Kɛ Zezi wunnin bla’n, ɔ seli i kɛ: “Mmo, w’a ɲan ɔ ti tukpacɛ sɔ’n i sa nun.”+ 13 Ɔ fɛli i sa fuali bla’n su. Kpɛkun be ja nun lɛ’n, bla’n tinngɛli i wun nun naan w’a manman Ɲanmiɛn. 14 Sanngɛ i sɔ’n w’a yoman Zifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ sua’n i su kpɛn’n i fɛ mlɔnmlɔn. Afin Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun yɛ Zezi yoli bla’n i juejue-ɔ. Ɔ maan ɔ seli sran nga be o lɛ’n be kɛ: “Cɛn ba nsiɛn yɛ ɔ fata kɛ sran di junman-ɔn.+ I sɔ’n ti’n amun bla cɛn sɔ’m be nun naan be yo amun juejue. Nán amun bla Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun.”+ 15 Sanngɛ e Min’n tɛli i su kɛ: “?Gblɛfuɛ mun,+ amun nun onin yɛ Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, ɔ kɔman nnɛn’m be tuin’n nun lɔ ko ɲannjimɛn i nannin’n annzɛ i aflunmun’n ɔ ko mɛnmɛn i nzue-ɔ?+ 16 ?Yɛ bla nga li m’ɔ ti Abraamun wa’n, mɔ Satan cili i w’a di afuɛ blu-nin-mɔcuɛ’n (18), yɛ ɔ fataman kɛ be ɲannji i Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun-ɔn?” 17 Kɛ ɔ kannin ndɛ sɔ mun’n, ɲannzuɛn kunnin i kpɔfuɛ mun. Sanngɛ sran nga be o lɛ’n be liɛ’n, be kwlaa be dili aklunjɔɛ, ninnge kpakpa ng’ɔ yo be’n ti.+
18 Yɛ ɔ kɛnnin i ekun kɛ: “?Ɲanmiɛn Sielɛ’n, ɔ ti kɛ ngue sa? ?Ngue yɛ n kwla fa sunnzun i-ɔ? 19 Ɔ ti kɛ mutadi mma mɔ sran kun luɛli i i fie’n nun’n sa. Ɔ ɲinnin, ɔ kacili waka, yɛ anunman nga be tu sin nglo lɔ’n, be wa yoli be sua i sama’m be su.”+
20 Ɔ kɛnnin i ekun kɛ: “?Ngue yɛ n kwla fa Ɲanmiɛn Sielɛ’n n sunnzun i-ɔ? 21 Ɔ ti kɛ levii mɔ bla kun fa sanngannin sanmlɛn suliɛ dandan* nsan nun lele i tɔlɛ wunmuan’n wlali’n sa.”+
22 Kɛ ɔ́ kɔ́ Zerizalɛmun’n, ɔ sinnin klɔ dandan nin klɔ kanngan’m be su. Ɔ kleli sran’m be like. 23 Bian kun usɛli i kɛ: “?E Min, sakpa naan be nga bé fíte nun’n, b’a sɔnman?” Ɔ seli be kɛ: 24 “Amun mian amun ɲin kpa be sin anuan fii’n nun.+ Afin ń kán klé amun kɛ sran kpanngban bé wá kúnndɛ kɛ bé sín nun, sanngɛ be su kwlá sinman nun. 25 Kɛ awlo’n i fuɛ’n wá jáso tó anuan’n nun’n, amún ká gua su lɔ amún bóbó anuan’n. Yɛ amún sé kɛ: ‘E Min, tike e anuan.’+ Sanngɛ ɔ́ tɛ́ amun su kɛ: ‘N siman amun.’ 26 Kpɛkun amún sé kɛ: ‘E nin wɔ e dili like, e nɔnnin nzan, kpɛkun a kleli sran’m be like e akpɔ dandan’m be su.’+ 27 Sanngɛ ɔ́ sé amun kɛ: ‘An jaso min wun lɛ, amun mɔ amun yo sa ng’ɔ timan su’n. N siman amun finwlɛ!’ 28 Kɛ amún wá wún Abraamun nin Izaaki nin Zakɔbu, ɔ nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n nun lɔ’n, mɔ sanngɛ amun liɛ’n b’a kan amun bo b’a gua amun gua su lɔ’n, amún sún yɛ amún dí amun je.+ 29 Asa kusu’n, sran’m bé fín wia afiliɛ nin wia atɔliɛ lɔ, ɔ nin mɛn’n i nglo lɔ lika’n nin i ngua lɔ lika’n nun bé bá. Bé wá trán tabli sin Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n nun lɔ. 30 Amun tie! Be nga be ka siɛn’n, bé dún mmua, yɛ be nga be dun mmua’n, bé ká siɛn.”+
31 Dɔ kunngba sɔ’n su’n, Farizifuɛ’m be bali be wa seli i kɛ: “Jaso wa kɔ. Afin Erɔdu kunndɛ kɛ ɔ́ kún wɔ.” 32 Ɔ seli be kɛ: “Amun ko se gblɛfuɛ tɛ sɔ’n kɛ: ‘Nian, n su fuan mmusu mun, yɛ ń yó sran’m be juejue andɛ nin ainman. Kpɛkun ainman sin’n,* ń wíe min junman’n i dí.’ 33 Sanngɛ ɔ fata kɛ n tu ajalɛ n wɔ min ɲrun andɛ nin ainman yɛ ainman sin. Afin ɔ timan su kɛ be kun Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ kun lika uflɛ, saan Zerizalɛmun lɔ.+ 34 Zerizalɛmunfuɛ mun, Zerizalɛmunfuɛ mun, amun kun Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun yɛ amun finfin be nga be sunman be amun sin’n be yɔbuɛ.+ Blɛ sunman nun’n, n kloli kpa kɛ ń yía amun nuan likawlɛ kɛ akɔta kun fa yia i mma kanngan’m be nuan likawlɛ i ndɛwa’m be bo’n sa! Sanngɛ amun a kplinman su.+ 35 Amun nian! Amun sua’n w’a ka amun sa nun.+ Ń kán klé amun kɛ amun su wunman min kun mlɔnmlɔn, lele saan amun a se kɛ: ‘Sran ng’ɔ ba Zoova* i dunman nun’n i liɛ su ti ye!’”+
14 Cɛn kun’n, ɔ ɔli Farizifuɛ’m be su kpɛn kun i awlo’n lɔ like dilɛ. Cɛn sɔ’n ti Wunmiɛn-lolɛ-cɛn. Be nga be o sua’n nun lɛ’n, be niɛnnin i siin. 2 Bian kun mɔ tukpacɛ wie ti’n w’a wlawla’n, ɔ o i ɲrun lɛ. 3 Ɔ maan Zezi usali be nga be si Mmla’n i kpa’n nin Farizifuɛ’m be kɛ: “?Sran kun le atin yo sran kun juejue Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun, annzɛ ɔ leman atin?”+ 4 B’a tɛman su. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ bitili bian’n, ɔ yoli i juejue, kpɛkun ɔ seli i kɛ ɔ wɔ. 5 Yɛ ɔ seli be kɛ: “?Amun nun onin yɛ sɛ i wa yasua, annzɛ i nannin tɔ gbo kun nun+ Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, ɔ su kaman lɛ yimɛn i-ɔ?”+ 6 B’a kwlá tɛman kosan sɔ’n su.
7 Ɔ wunnin kɛ be nga be yiali be kɛ be wa di like’n, be su trantran tranwlɛ kpakpa’m be nun. Ɔ maan ɔ kannin ndɛ kun ɲanndra nun kleli be.+ Ɔ seli be kɛ: 8 “Sɛ sran kun yia wɔ aja kun bo’n, nán tran tranwlɛ kpafuɛ’n nun.+ Atrɛkpa’n, ɔ yiali sran kun m’ɔ le ɲrun tra wɔ’n wie. 9 Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, sran ng’ɔ yiali amun sran nɲɔn’n, ɔ́ bá wá sé wɔ kɛ: ‘Jaso ɔ bia’n su man bian nga.’ Kpɛkun kɛ á kó trán siɛn lɔ’n, á wún ɲannzuɛn. 10 I sɔ’n ti’n, kɛ be yia wɔ’n, tran siɛn lɔ. I liɛ’n, sɛ sran ng’ɔ yiali wɔ’n ba’n, ɔ́ sé wɔ kɛ: ‘Janvuɛ, ko tran be ɲrun lɔ.’ Ɔ maan á ɲán ɲrun be nga be yiali be’n, be kwlaa be ɲrun.+ 11 Afin sran kwlaa ng’ɔ yo i wun dandan’n, bé kɛ́n i ase, yɛ sran ng’ɔ kɛn i wun ase’n, bé mɛ́n i su.”+
12 I sin’n, ɔ seli bian ng’ɔ yiɛli i’n kɛ: “Sɛ ɔ waan á yía sran kɛ ɔ wa di like wia nun annzɛ nnɔsua’n, nán yia ɔ janvuɛ, annzɛ ɔ niaan, annzɛ ɔ osufuɛ, annzɛ ɔ mantanfuɛ nga be ti sikafuɛ’n. Sɛ a yo sɔ’n, bé yía wɔ wie. Kpɛkun ɔ ti kɛ b’a yi b’a man wɔ sa. 13 Sanngɛ sɛ á dí cɛn’n, yia yalɛfuɛ mun, nin be nga be sa annzɛ be ja timan kpa’n, nin bubuwafuɛ mun, ɔ nin aɲinsifuɛ mun.+ 14 Sɛ a yo sɔ’n, á dí aklunjɔɛ. Afin be liɛ’n, be leman wie naan b’a yo i wunsu b’a man wɔ. Sanngɛ sran kpa’m be cɛnlɛ blɛ’n nun yɛ bé yí ɔ liɛ’n bé mán wɔ-ɔ.”+
15 Kɛ be nga be yiali be’n, be nun kun tili ndɛ sɔ’n, ɔ seli i kɛ: “Sran ng’ɔ di like* Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n nun lɔ’n, i liɛ su ti ye.”
16 Zezi seli i kɛ: “Bian kun tɔnnin aliɛ kpanngban kpa.+ Kpɛkun ɔ yiali sran kpanngban. 17 Kɛ aliɛ dilɛ dɔ’n juli’n, ɔ sunmɛnnin i sran’n kɛ ɔ ko se be ng’ɔ yiali be’n, be kɛ: ‘Amun bla. Afin b’a wie yo.’ 18 Sanngɛ be kwlaa be waan be su kwlá kɔman.+ Be nun klikli’n seli i kɛ: ‘N toli fie kun, ɔ fata kɛ n wɔ n ko nian. Yaci, n su kwlá kɔman wie.’ 19 Uflɛ seli kɛ: ‘N toli nannin blu, n su ko nian be. Yaci, n su kwlá kɔman wie.’+ 20 Kun ekun seli kɛ: ‘N jali bla ɔ nin-a cɛman. I sɔ’n ti’n, n su kwlá kɔman wie.’ 21 Junman difuɛ’n ko kɛnnin i kwlaa sɔ’n kleli i min’n. Ɔ maan i min’n fali ya dan kpa naan w’a se i junman difuɛ’n kɛ: ‘Kɔ klɔ’n nun akpɔ nin i nun atin’m be su ndɛndɛ, naan flɛ yalɛfuɛ mun nin be nga be sa annzɛ be ja timan kpa’n, ɔ nin bubuwafuɛ mun naan be bla.’ 22 Kɛ ɔ cɛli kan’n, junman difuɛ’n seli kɛ: ‘Min min, n yoli like nga ɔ waan n yo’n. Sanngɛ tranwlɛ te o lɛ.’ 23 Yɛ junman difuɛ’n i min’n seli i kɛ: ‘Kɔ atin dandan mun nin atin kanngan’m be su. Mian be naan be bla, maan min sua’n yi.+ 24 Afin ń kán klé wɔ kɛ, be nga n yiali be i klikli’n nun’n, be nun wie fi su diman min aliɛ nga wie.’”+
25 Le kun ɔ nin sran kpanngban kpa be su kɔ lika. Ɔ kpɛli i ɲin seli be kɛ: 26 “Sɛ sran kun ba min sin naan ɔ kpɔmɛn* i si nin i nin, nin i yi, nin i mma mun, nin i niaan mun’n, nanwlɛ, sɛ ɔ kpɔmɛn i bɔbɔ wun’n,+ ɔ kwlá yoman min sɔnnzɔnfuɛ.+ 27 Sran nga w’a suɛmɛn i ɲrɛnnɛn waka’n* naan w’a suman min su’n, ɔ kwlá yoman min sɔnnzɔnfuɛ.+ 28 ?Amun nun onin yɛ sɛ i waan ɔ́ kplán sua fleiin kun’n, ɔ tranman ase bumɛn i sika’n i akunndan ka-ɔ? ?Sɛ i sika’n ju sua’n i kplanlɛ naan ɔ kwla wie i kplan’n, ɔ su wunmɛn i wlɛ? 29 Sɛ w’a yoman sɔ’n, ɔ́ wlá sua’n i bo ase, sanngɛ ɔ su wiemɛn i kplan. Ɔ maan be kwlaa nga bé wún i sɔ’n, bé srí i. 30 Bé sé kɛ: ‘Yasua nga boli sua’n i kplanlɛ bo, sanngɛ w’a guɛmɛn i bo.’ 31 Sɛ famiɛn kun le sonja akpiakpi blu (10.000) naan ɔ nin famiɛn uflɛ m’ɔ le sonja akpiakpi ablaɔn (20.000) be su ko kun’n, ɔ dun mmua tran ase usa ngwlɛlɛ afɛ, sɛ ɔ kwla jran famiɛn ng’ɔ nin i su ko kun’n, i ɲrun-o. 32 Nanwlɛ, sɛ ɔ wun kɛ ɔ su kwlá jrɛnmɛn i ɲrun’n, kɛ i wiengu famiɛn sɔ’n te o mmua lɔ’n, ɔ́ súnmɛn i janunfuɛ mun naan be ko siesie be afiɛn. 33 I kunngba’n, amun nun sran nga w’a kacimɛn i sin w’a siman i ninnge’m be kwlaa’n, ɔ kwlá kaciman min sɔnnzɔnfuɛ.+
34 “Nanwlɛ, njin’n ti like kpa. ?Sanngɛ sɛ i ta’n kpɔ’n, ngue yɛ bé yó naan w’a yo klakla ekun-ɔn?+ 35 Sɛ be guɛ i asiɛ wun-o, sɛ be guɛ i nnɛn wakasu nun-o, ɔ kwlá yoman like fi ye. Saan i blo gualɛ cɛ yɛ sran’m bé gúa-ɔ. Sran ng’ɔ si fa sie’n, maan ɔ fa sie.”+
15 Lapo defuɛ nin sa tɛ yofuɛ’m be kwlaa be yiɛ i wun titi kɛ bé tíe i ndɛ’n.+ 2 Farizifuɛ nin mmla klɛfuɛ’m be kusu be ijɔ be konviabo se kɛ: “Bian nga sɔ sa tɛ yofuɛ’m be nun, kpɛkun ɔ nin be di like.” 3 Cɛn kun’n, ɔ kannin ndɛ nga ɲanndra nun kleli be. Ɔ seli be kɛ: 4 “?Amun nun onin yɛ sɛ ɔ le bua ya (100) naan be nun kun mlin’n, ɔ su yaciman bua ablangwlan-nin-ngwlan (99) onga mun aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ, ɔ su ko kunndɛman kun ng’ɔ mlinnin’n niɔn?+ 5 Kɛ ɔ ko wun i’n, ɔ fɛ i bo i wati, kpɛkun ɔ di aklunjɔɛ. 6 Kɛ ɔ ju i awlo lɔ’n, ɔ flɛ i janvuɛ nin i tranfuɛ mun. Yɛ ɔ se be kɛ: ‘Amun nin min di aklunjɔɛ. Afin n wunnin min bua ng’ɔ mlinnin’n.’+ 7 Ń kán klé amun kɛ i wafa kunngba’n, kɛ sa tɛ yofuɛ kun kaci i akunndan’n, be di aklunjɔɛ ɲanmiɛn su lɔ.+ Aklunjɔɛ sɔ’n i dan tra aklunjɔɛ nga be di i sran kpa ablangwlan-nin-ngwlan (99) m’ɔ nunman nun kɛ be kaci be akunndan’n, be ti’n.
8 “?Annzɛ bla onin yɛ sɛ ɔ le draki* blu naan kun mlin’n, ɔ su sɔman kannin, ɔ kuɛnkuɛnmɛn i sua’n nun ɔ kunndɛmɛn i kpa lele saan w’a wun i-ɔ? 9 Yɛ kɛ ɔ ko wun i’n, ɔ flɛflɛ i janvuɛ* nin i tranfuɛ mun. Kpɛkun ɔ se be kɛ: ‘Amun nin min di aklunjɔɛ. Afin n wunnin min draki* ng’ɔ mlinnin’n.’ 10 Ń kán klé amun kɛ i wafa kunngba’n, sa tɛ yofuɛ kunngba m’ɔ kaci i akunndan’n ti’n, Ɲanmiɛn i anzi’m be di aklunjɔɛ.”+
11 I sin’n, ɔ seli kɛ: “Bian kun le ba yasua nɲɔn. 12 Kaanfuɛ’n seli i si kɛ: ‘Baba, fa ninnge nga be ko yo min liɛ’n man min.’ Yɛ siɛ’n cɛcɛli i ninnge’m be nun mannin be-ɔ. 13 Kɛ ɔ dili le nɲɔn kun’n, kaanfuɛ’n fɛli i ninnge’m be kwlaa, kpɛkun ɔ tuli ajalɛ. Ɔ ɔli mɛn wie nun mmuammua kpa. Ɔ ko dili mɛn, ɔ yoli i ninnge’m be wanzo. 14 Kɛ ɔ wieli i ninnge’m be kwlaa saci’n, awe dan kpa wa kpɛnnin mɛn sɔ’n nun. Yɛ like fi nunmɛn i sa nun kun. 15 Ɔ maan ɔ fɛli i wun mantannin mɛn sɔ’n i nunfuɛ kun bɔbɔ. Sran sɔ’n seli i kɛ ɔ wɔ i fie’n su lɔ ko niɛn i kɔkɔti’m be su.+ 16 Ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ dí ninnge nga kɔkɔti’m be di’n wie, sanngɛ b’a mɛnmɛn i like fi.
17 “Kpɛkun ɔ wa buli akunndan. Ɔ seli kɛ: ‘Min si i junman difuɛ’m be le aliɛ kpanngban kpa be di. Kusu nn awe’n yɛ ɔ su kun min wa yɛ! 18 Ń má jáso ń kɔ́ min si sin. Kpɛkun ń sé i kɛ: “Baba, n fɔnnin Ɲanmiɛn m’ɔ o nglo lɔ’n i wun, yɛ n fɔnnin ɔ wun wie. 19 Kɛ be se kɛ n ti ɔ wa’n, min nin i sɔ’n fataman kun. Fa min yo kɛ ɔ junman difuɛ’m be nun kun sa.”’ 20 Yɛ ɔ jaso ɔli i si sin-ɔn. Kɛ ɔ́ bá mmua lɔ’n, i si wunnin i. Ɔ yoli i annvɔ naan w’a wanndi w’a ko tɔ i nun. 21 Ba’n seli i kɛ: ‘Baba, n fɔnnin Ɲanmiɛn m’ɔ o nglo lɔ’n i wun, yɛ n fɔnnin ɔ wun wie.+ Kɛ be se kɛ n ti ɔ wa’n, min nin i sɔ’n fataman kun.’ 22 Sanngɛ siɛ’n seli i junman difuɛ mun kɛ: ‘Amun wɔ ndɛndɛ ko fa tralɛ tɛnndɛn kun. Amun fɛ i kpafuɛ’n wlɛ i wun. Kpɛkun amun fa be sa mma ti nga kun wlɛ i sa, naan amun fa ngbabua wlɛ i ja. 23 Amun fa nannin nga w’a lo kpa’n, be bla wie. Amun kun i naan e fa di cɛn. 24 Afin min wa yasua nga wuli, sanngɛ w’a ɲan nguan ekun.+ Ɔ mlinnin, sanngɛ m’an wun i.’ Yɛ be boli cɛn dilɛ bo-ɔ.
25 “Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn i wa kpɛn’n wo fie su lɔ. Kɛ ɔ́ bá klɔ m’ɔ juli awlo’n i wun koko lɛ’n, ɔ tili sran’m be ngan. Be su to jue, yɛ be su si able. 26 Ɔ maan ɔ flɛli awlo’n nun junman difuɛ’m be nun kun, naan w’a usɛ i like nga ti yɛ be to jue mɔ be si able’n. 27 Ɔ seli i kɛ: ‘Ɔ niaan bian bali. Ɔ maan ɔ si kunnin nannin nga w’a lo kpafuɛ’n. Afin w’a sɛ i sin, kpɛkun ɔ ti juejue.’* 28 Yɛ ɔ fali ya-ɔ. I waan ɔ wluman awlo lɔ. I si bali wa kpɛtɛli i. 29 Ɔ seli i si kɛ: ‘N tu min klun n di junman n man wɔ i afuɛ kpanngban yɛ. M’an yoman ɲin kekle ɔ su cɛn ba kun sa le. Ɔ nin i sɔ ngba’n, a nin-a manman min boli ba kun sa le kɛ e nin min janvuɛ mun e di. 30 Sanngɛ kɛ ɔ wa nga m’ɔ nin tekle bla’m be yoli ɔ ninnge’m be wanzo’n ɔ bali cɛ’n, a kunnin nannin nga w’a lo’n, a fa mɛnnin i.’ 31 Yɛ i si seli i kɛ: ‘Min wa, a nin min o wa cɛn kwlakwla. Min ninnge’m be kwlaa be ti ɔ liɛ. 32 Sanngɛ ɔ fata kɛ e di cɛn andɛ. Afin ɔ niaan bian’n wuli, sanngɛ w’a ɲan nguan. Ɔ mlinnin, kpɛkun y’a wun i.’”
16 Ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ mun ekun kɛ: “Bian kun ti aɲanbeunfuɛ. Sran’m be waan i sran ng’ɔ niɛn i ninnge’m be su’n,* ɔ saci i ninnge mun. 2 Yɛ ɔ flɛli bian’n niɔn. Ɔ seli i kɛ: ‘Ɔ wun ndɛ nga n ti’n, ɔ timan ndɛ fɛ. I sɔ’n ti’n, klɛ junman nga a dili’n i su ndɛ man min, afin a su kwlá nianman min awlo’n su kun.’ 3 Ɔ maan junman sunianfuɛ’n seli i wun kɛ: ‘Min min’n su wa tu min junman’n nun. ?Ń yó nga sɛ? N leman wunmiɛn naan se kɛ ń kó dí fie su junman. Kusu n kwlá srɛsrɛman like, afin ɲannzuɛn kun min. 4 M’an wun like nga ń má yó’n naan kɛ bé wá tú min junman’n nun’n, sran’m b’a sɔ min nun’n.’ 5 Ɔ flɛli be kwlaa nga i min’n i kalɛ o be su’n, ɔ usali klikli’n kɛ: ‘?Min min’n i kalɛ ng’ɔ o ɔ su’n ti nɲɛ?’ 6 Ɔ tɛli i su kɛ: ‘Ɔ ti olivie ngo suliɛ* ya kun (100).’ Ɔ seli i kɛ: ‘Fa fluwa nga ɔ kalɛ’n klɛ su’n, tran ase naan klɛ ablenun (50) ndɛndɛ.’ 7 Yɛ ɔ seli be nun kun ekun kɛ: ‘?Yɛ ɔ li? ?Kalɛ ng’ɔ o ɔ su’n ti nɲɛ?’ Ɔ seli i kɛ: ‘Ɔ ti ble suliɛ* ya kun (100).’ Ɔ seli i kɛ: ‘Fa fluwa nga ɔ kalɛ’n klɛ su’n, naan klɛ ablaɔcuɛ (80).’ 8 Kannzɛ junman sunianfuɛ’n w’a yoman sa kpa’n, sanngɛ i min’n yili i ayɛ. Afin ɔ fali ngwlɛlɛ nantili. Kɛ mɛn* nga nunfuɛ’m be nin be blɛ sufuɛ’m bé yó ninnge mun’n, be kle kɛ be si ngwlɛlɛ tra be nga Ɲanmiɛn i kannin’n kpaja be su’n.+
9 “Ń kán klé amun ekun kɛ: Amun fa mɛn tɛ nga nun aɲanbeun ninnge mun tra janvuɛ.+ I liɛ’n, sɛ ninnge sɔ’m be nunman lɛ kun’n, amun janvuɛ sɔ’m bé sɔ́ amun nun tranwlɛ m’ɔ ti anannganman’n i nun.+ 10 Sran ng’ɔ ti nanwlɛfuɛ ninnge kanngan kpa’n be nun’n, ɔ ti nanwlɛfuɛ ninnge dandan’m be nun. Yɛ sran ng’ɔ timan nanwlɛfuɛ ninnge kanngan kpa’n be nun’n, ɔ timan nanwlɛfuɛ ninnge dandan’m be nun. 11 ?I sɔ’n ti’n, kɛ amún fá mɛn tɛ nga nun aɲanbeun ninnge mun yó like’n, sɛ amun kleman kɛ amun ti ndɛnmanfuɛ’n, wan yɛ ɔ́ fɛ́ i kpafuɛ’n mán amun-ɔn? 12 ?Yɛ sɛ sran like o amun sa nun naan amun kleman kɛ amun ti nanwlɛfuɛ’n, wan yɛ ɔ́ mán amun bɔbɔ amun like naan ɔ yo amun liɛ-ɔ?+ 13 Sran fi kwlá yoman sran nɲɔn be kanga. Afin saan ɔ́ kpɔ́ kun yɛ ɔ́ kló kun, annzɛ kusu ɔ́ fɛ́ i wun mántan kun kpa, yɛ ɔ́ yó kun finfin. Amun kwlá yoman Ɲanmiɛn i kanga naan amun kunngba’n amun a yo Aɲanbeun’n i kanga.”+
14 Farizifuɛ mɔ be ti sika klofuɛ’n, be tieli ndɛ kwlaa sɔ mun. Yɛ be boli i finfin yolɛ bo-ɔ.+ 15 Ɔ maan ɔ seli be kɛ: “Sran’m be ɲrun’n, amun yo kɛ amun ti sran kpa sa.+ Sanngɛ Ɲanmiɛn si amun akunndan’n.+ Afin like nga klɔ sran’m be bu i kɛ ɔ le ɲrun’n, Ɲanmiɛn bu i finfin like.+
16 “Be boli Mmla’n nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ’n su lele fa juli Zan blɛ su. Kɛ ɔ fɛ i blɛ sɔ nun’n, be bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n be sin. Yɛ sran wafawafa’n kwlaa be su mian be ɲin naan bé wlú nun.+ 17 Nglo nin asiɛ’n be kwla sin, sanngɛ fluwa mma nga be fa klɛli Mmla’n, be nun kun sa i bue su tuman nun le, saan Mmla’n i nun ndɛ’m be kwlaa b’a kpɛn su.+
18 “Sran kwlaa ng’ɔ yrɛ i yi’n naan ɔ ja bla uflɛ’n, nn w’a kunndɛ bla i yi bo. Yɛ sran ng’ɔ ja bla kun mɔ i wun yrɛli i’n, nn w’a kunndɛ sran yi.+
19 “Bian kun o lɛ’n, ɔ wla tralɛ kpakpa ɔkwlɛ kankan. Ɔ di mɛn kpa cɛn kwlakwla. 20 Titi’n, be fa bian kun be sie i i anuan’n i wun lɛ. Be flɛ i Lazaa, ɔ srɛsrɛ like. I wunnɛn’n ti kannin ngunmin. 21 Ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ dí ninnge nga be fin aɲanbeunfuɛ’n i tabli’n su gua’n. Alua mun bɔbɔ be ba, be wa tafitafi i kannin’m be nun. 22 Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, bian ng’ɔ srɛsrɛ like’n, ɔ wuli. Anzi’m be fɛ i ɔli Abraamun i wun lɔ.
“Aɲanbeunfuɛ’n kusu wuli, naan b’a ko sie i. 23 Ɔ o Ndia’n* nun lɔ su wun i ɲrun kpa. Kɛ ɔ mɛnnin i ɲin su’n, ɔ wunnin Abraamun mmua lɔ, Lazaa o i wun lɛ.* 24 Yɛ ɔ seli kɛ: ‘Nannan Abraamun, si min aunnvɔɛ. Se Lazaa naan ɔ fɛ i sa mma ti ko bo nzue nun naan ɔ fa lualua min taaman’n. Afin n wunman min wun fɛ mlɔnmlɔn sin ng’ɔ jue vlanwunvlanwun yɛ’n nun.’ 25 Sanngɛ Abraamun seli kɛ: ‘Min wa, maan ɔ wla kpɛn su kɛ i nun nga ɔ ɲin te o su’n, a ɲannin ninnge kpakpa kpanngban. Sanngɛ Lazaa liɛ’n, ɔ wunnin i ɲrun kpa. Siɛn’n, be su fɔnvɔ i wa, sanngɛ ɔ liɛ’n, a su wun ɔ ɲrun. 26 Asa kusu’n, kunman dan kpa kun o e nin wɔ e afiɛn. Ɔ maan sɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ jáso e wun wa kɔ́ lɔ’n, ɔ su yoman ye. Sran fi kusu kwlá jasoman lɔ naan w’a to e wa.’ 27 Yɛ i kusu seli kɛ: ‘Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, nannan, ń srɛ́ wɔ, se i kɛ ɔ wɔ min si i awlo lɔ 28 naan ɔ ko yiyi ndɛ’n nun kpa kle min niaan bian nnun mun. I liɛ’n, be su baman ɲrɛnnɛn lika nga nun wa wie.’ 29 Sanngɛ Abraamun tɛli su kɛ: ‘Moizi nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be o lɔ. Maan be sie be su be nuan bo.’+ 30 Yɛ i kusu seli kɛ: ‘Nannan Abraamun, be su sieman be su. Sanngɛ sɛ sran kun fin be nga be wuli’n be nun ɔ kɔ’n, bé káci be akunndan’n.’ 31 Sanngɛ ɔ seli i kɛ: ‘Sɛ be sieman be su Moizi+ nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be nuan bo’n, kannzɛ sran kun fin be nga be wuli’n be nun naan ɔ ko kan ndɛ kle be bɔbɔ’n, be su fɛmɛn i ndɛ’n su.’”
17 I sin’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Saan sran’m bé yó maan wie’m bé yáci Ɲanmiɛn su lafilɛ.* Sanngɛ sran ng’ɔ yo i sɔ sa mun’n, i yako! 2 Sɛ be fa yɔbuɛ mɔ be fa tin like’n be cici i kɔmin naan be to i yi i jenvie’n nun’n, ɔ flunman tra kɛ ɔ yo naan ba kanngan nga be o yɛ’n be nun kun yaci Ɲanmiɛn su lafilɛ’n.*+ 3 Amun nian amun wun kpa. Sɛ ɔ niaan yo wɔ sa’n, tu i fɔ.+ Yɛ sɛ ɔ kaci i akunndan’n, yaci cɛ i.+ 4 Sɛ bɔbɔ ɔ yo wɔ sa kpɛ nso cɛn ba kun nun naan ɔ ba kpɛ nso wa se wɔ kɛ: ‘Yaci cɛ min’n,’ ɔ fata kɛ a yaci cɛ i.”+
5 Akoto’m be seli e Min’n kɛ: “Uka e maan e lafi Ɲanmiɛn su kpa.”+ 6 Yɛ e Min’n seli kɛ: “Sɛ amun Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i dan ju kɛ mutadi mma sa bɔbɔ’n, sɛ amun se waka* nga kɛ: ‘Tu ɔ wun bo ko jran jenvie’n nun lɔ’n!’ ɔ́ kɔ́ sakpa.+
7 “?Amun nun onin yɛ sɛ ɔ le kanga kun m’ɔ niɛn i fie’n su annzɛ i nnɛn’m be su’n, kɛ kanga sɔ’n fin fie su ju cɛ’n ɔ́ sé i kɛ: ‘Bla wa tran ase naan e di like-ɔ’? 8 Cɛcɛ. Sanngɛ amún sé i kɛ: ‘Tɔn min nnɔsua nun aliɛ’n man min, kpɛkun kaci ɔ wun tralɛ’n naan fa aliɛ’n man min maan n di. Sɛ n wie i di naan n nɔn su nzan’n, a kwla di ɔ liɛ siɛn’n, yɛ a kwla nɔn wɔ nzan liɛ.’ 9 Amun su laman kanga sɔ’n i ase. Afin like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n, yɛ ɔ yoli-ɔ. ?Nɛ́n i-ɔ? 10 I kunngba’n, kɛ amun ko yo like nga be seli amun kɛ amun yo’n, amun se kɛ: ‘E ti junman difuɛ ngbɛn, e nin mo yolɛ fataman. Like ng’ɔ fata kɛ e yo’n, yɛ e yoli-ɔ.’”+
11 Kɛ ɔ́ kɔ́ Zerizalɛmun’n, ɔ sinnin Samari nin Galile be afiɛn. 12 Yɛ kɛ ɔ́ wlú klɔ kun nun’n, kokowefuɛ blu be wunnin i. Sanngɛ be jinjin mmua lɔ.+ 13 Be kpan seli kɛ: “Zezi, Like Klefuɛ, si e aunnvɔɛ!” 14 Kɛ ɔ wunnin be’n, ɔ seli be kɛ: “Amun wɔ naan amun ko fa amun wun kle Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun.”+ Kɛ bé kɔ́’n, yɛ be yoli juejue-ɔ.+ 15 Be nun kun liɛ’n, kɛ ɔ wunnin kɛ w’a yo juejue’n, ɔ sɛli i sin. Kɛ ɔ́ bá’n, nn ɔ́ mɛ́n i nɛn’n su mánmán Ɲanmiɛn. 16 Ɔ utuli i ɲin ase Zezi i ɲrun lɛ, ɔ lɛli i ase. Bian sɔ’n ti Samarifuɛ.+ 17 Zezi seli kɛ: “Be sran blu’m be yoli juejue. ?Nɛ́n i-ɔ? ?Yɛ be ngwlan onga’m be o nin? 18 ?Sran fi w’a sɛmɛn i sin naan w’a manman Ɲanmiɛn, saan bian nga kunngba m’ɔ fin nvle uflɛ nun’n?” 19 Yɛ ɔ seli bian’n kɛ: “Jaso kɔ, min su mɔ a lafi’n ti’n, w’a yo juejue.”+
20 Farizifuɛ’m be usɛli i blɛ nga i nun yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá bá’n.+ Ɔ tɛli be su kɛ: “Kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá bá’n, sran kpanngban be su wunmɛn i wlɛ kɛ i yɛ ɔ su ba-ɔ. 21 Asa kusu’n, sran’m be su seman kɛ: ‘Amun nian, i yɛ ɔ o yɛ’ annzɛ ‘ɔ o le sa.’ Afin Ɲanmiɛn Sielɛ’n wo amun afiɛn.”+
22 I sin’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Blɛ wie wá jú’n, amun wla wá ló sran Wa’n. Amún kúnndɛ kɛ amun nin i trán cɛn ba kunngba cɛ. Sanngɛ amun su wunmɛn i. 23 Yɛ sran wie’m bé sé amun kɛ: ‘Amun nian, ɔ o le sa’ annzɛ ‘Amun nian, ɔ o wa!’ Nán amun su be su.+ 24 Afin sran Wa’n+ i cɛn’n nun’n, ɔ́ yó kɛ ɲanmiɛn m’ɔ kpa sin ɲanmiɛn’n i bue kun su m’ɔ kpaja lele ju i bue uflɛ su’n sa.+ 25 Sanngɛ bé dún mmua klé i ɲrɛnnɛn dan kpa, kpɛkun blɛ nga nunfuɛ’m be su sɔmɛn i nun.+ 26 Asa kusu’n, sa ng’ɔ juli Nowe i blɛ su’n,+ i kunngba’n yɛ ɔ́ jú sran Wa’n i blɛ su-ɔ:+ 27 Blɛ sɔ nun’n, sran’m be di like, be nɔn nzan, be ja bla nin bian. Be yoli sɔ lele fa juli cɛn nga Nowe wluli mmeli’n* nun’n.+ Nzue Dan’n tɔli yɛ ɔ nunnunnin be kwlaa.+ 28 I wafa kunngba’n, lika’n wá yó kɛ Lɔtu i blɛ su’n sa.+ Blɛ sɔ nun’n, sran’m be di like, be nɔn nzan, be to like, be yo like atɛ, be lua ninnge mun, yɛ be kplan sua. 29 Sanngɛ cɛn kunngba nga Lɔtu fin Sodɔmun klɔ’n nun fiteli’n, sin nin yɔbuɛ mɔ be ti sin ngunmin’n, be fin ɲanmiɛn su lɔ guali kɛ nzue m’ɔ su tɔ’n sa, naan w’a nunnun be kwlaa kpan.+ 30 Cɛn nga bé wá yí sran Wa’n i nglo’n, kɛ ɔ́ wá yó sɔ wie-ɔ.+
31 “Cɛn sɔ’n nun’n, nán maan sran ng’ɔ o i sua’n i ti su lɔ’n, mɔ i ninnge’m be o i sua’n nun lɔ’n, ɔ jra ko fa be. I kunngba’n, nán maan sran ng’ɔ o fie su’n, ɔ sɛ i sin ko fa ninnge nga be kɛli i sin lɔ’n. 32 Maan amun wla kpɛn Lɔtu i yi’n su.+ 33 Sran ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sɛ́sɛ́ i nguan’n, i nguan’n fí i sa. Sanngɛ sran nga i nguan’n fi i sa’n, ɔ́ ɲɛ́n i ekun.+ 34 Ń kán klé amun kɛ kɔnguɛ sɔ’n nun’n, sran nɲɔn mɔ be la bɛ kunngba’n su’n, bé fá kun sanngɛ bé yáci kun lɛ.+ 35 Bla nɲɔn mɔ be su fa yɔbuɛ nga be fa tin like’n be yi sanmlɛn likawlɛ’n, bé fá kun sanngɛ bé yáci kun lɛ.” 36 *—— 37 Yɛ be usɛli i kɛ: “?E Min, ninfan yɛ sa sɔ’m bé jú-ɔ?” Ɔ seli be kɛ: “Lika nga fuɛn o lɛ’n, lɛ kusu yɛ anunman ɲin’m be ti yía-ɔ.”+
18 I sin’n, ɔ kannin ndɛ ɲanndra nun kleli be. Ɔ yoli sɔ naan be wun i wlɛ kɛ ɔ ti cinnjin kɛ be srɛ Ɲanmiɛn titi, yɛ nán be sa sin bubu be le.+ 2 Ɔ seli kɛ: “Klɔ kun su’n, bian kun o lɛ’n, ɔ ti jɔlɛ difuɛ. Bian sɔ’n sroman Ɲanmiɛn, kpɛkun ɔ sroman sran. 3 Klɔ kunngba sɔ’n su’n, angbeti bla kun o lɛ wie. Ɔ ko wun bian sɔ’n i wun tikatika. Ɔ se i kɛ: ‘Ndɛ wie o min nin sran kun e afiɛn. Yaci nian nun kpa naan b’a buman min lufle.’ 4 I bo bolɛ nun’n bian’n w’a kplinman su kɛ ɔ́ úka bla’n. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ seli i wun kɛ: ‘N sroman Ɲanmiɛn nin sran, 5 sanngɛ angbeti bla nga su kle min yalɛ dan. I sɔ’n ti’n, ń má nían nun kpa naan b’a bumɛn i lufle. I liɛ’n, ɔ su baman ɔ wa kleman min yalɛ kun i ndɛ sɔ’n ti.’”+ 6 Yɛ e Min’n seli kɛ: “Jɔlɛ difuɛ sɔ m’ɔ timan sran kpa’n, amun nian ndɛ ng’ɔ kannin’n. 7 ?I kunngba’n, kannzɛ bɔbɔ Ɲanmiɛn trɛ i awlɛn’n,+ ɔ su diman be ng’ɔ fali be’n mɔ be kpan flɛ i nglɛmun nin nnɔsua’n,+ be jɔlɛ klanman? 8 Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ ɔ́ dí be jɔlɛ klanman. Ɔ su sisimɛn i bo. ?Sanngɛ sɛ sran Wa’n ba’n, ɔ́ wún kɛ sran’m be lafi Ɲanmiɛn su kpa kɛ ngalɛ’n sa asiɛ’n su?”
9 Ɔ kannin ndɛ kun ekun ɲanndra nun kleli be nga be bu be wun sran kpa mɔ be buman sran onga’m be wie’n. Ɔ seli kɛ: 10 “Sran nɲɔn be ɔli Ɲanmiɛn srɛlɛ Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ. Kun ti Farizifuɛ, yɛ kun ti lapo defuɛ. 11 Farizifuɛ’n jrannin nglo yɛ ɔ seli i klun lɔ kɛ: ‘Ee Ɲanmiɛn, ń lá wɔ ase, afin n timan kɛ sran onga’m be sa. Yɛle kɛ, n timan awiefuɛ, min nzuɛn’n ti kpa, yɛ n kunndɛman bla min yi bo. I kpa bɔbɔ’n, n timan kɛ lapo defuɛ ng’ɔ o yɛ’n sa. 12 Lemɔcuɛ kwlaa nun’n n ci nglɛmun kpɛ nɲɔn, yɛ like kwlaa nga n ɲɛn i’n n yi i blusu’n.’+ 13 Sanngɛ lapo defuɛ’n i liɛ’n, ɔ jrannin mmua lɔ. Ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ mɛ́n i ɲin su nían nglo lɔ bɔbɔ. Ɔ finfin i wue’n nun, ɔ se kɛ: ‘Ee Ɲanmiɛn, yo min ye,* n ti sa tɛ yofuɛ.’+ 14 Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ, kɛ bian sɔ’n sɛ́ i sin kɔ́ i awlo lɛ’n, Ɲanmiɛn bu i sran kpa tra Farizifuɛ’n.+ Afin sran kwlaa ng’ɔ yo i wun dandan’n, bé gúɛ i ɲin ase, sanngɛ sran ng’ɔ kɛn i wun ase’n, bé mɛ́n i su.”+
15 I sin’n, sran’m be fali be mma kanngan’m be blɛli i kɛ ɔ fɛ i sa fuafua be su. Sanngɛ kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be wunnin i sɔ’n, be ijɔli be.+ 16 Sanngɛ Zezi flɛli ba kanngan mun kɛ be blɛ i sin. Ɔ seli kɛ: “An yaci ba kanngan’m be nun maan be bla min sin. Nán an tanndan be ɲrun. Afin Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n ti be nga be yo be wun kɛ be sa’n, be liɛ.+ 17 Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ sran nga w’a sɔman Ɲanmiɛn Sielɛ’n nun kɛ bakan kun sa’n, ɔ su wluman nun wie mlɔnmlɔn.”+
18 Zifu’m be kpɛnngbɛn’m be nun kun usɛli i kɛ: “?Like Klefuɛ kpa, ngue yɛ ɔ fata kɛ n yo naan m’an ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n niɔn?”+ 19 Zezi seli i kɛ: “?Ngue ti yɛ a se kɛ n ti kpa-ɔ? Sran fi timan kpa, saan Ɲanmiɛn kunngba cɛ.+ 20 A si mmla’n: ‘Nán kunndɛ bla ɔ yi bo annzɛ bian ɔ wun bo,+ nán kun sran,+ nán wua,+ nán tɔn sran suɛn,+ yɛ bu ɔ si nin ɔ nin be sran.’”+ 21 Yɛ bian’n seli i kɛ: “Kɛ ɔ fɛ i min kaan nun lele’n, n nian mmla sɔ’m be kwlaa be su n nanti.” 22 Kɛ Zezi tili i ndɛ’n, ɔ seli i kɛ: “Ɔ ka wɔ like kun. Yo ɔ sa nun ninnge’m be kwlaa be atɛ. Kpɛkun sika nga a ɲɛn i’n, fa cɛcɛ yalɛfuɛ mun, yɛ á ɲán like kpa ɲanmiɛn su lɔ. Kpɛkun bla naan su min su.”+ 23 Kɛ ɔ tili ndɛ sɔ’n, i wla boli i wun dan kpa, afin ɔ ti aɲanbeunfuɛ dan.+
24 Zezi niɛnnin i, yɛ ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n i nun wlulɛ’n wá yó kekle mán sikafuɛ mun-o!+ 25 Nanwlɛ, ɲɔnngɔnmin kun i dɔluwa buɛ nun sinlɛ’n ti pɔpɔ tra kɛ aɲanbeunfuɛ kun wlu Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n nun’n.”+ 26 Be nga be tili ndɛ sɔ’n, be seli kɛ: “?Wan yɛ ɔ kwla fite nun-ɔn?”+ 27 Ɔ seli kɛ: “Ninnge nga klɔ sran’m be kwlá yoman’n, Ɲanmiɛn liɛ’n ɔ kwla yo.”+ 28 Piɛli seli kɛ: “Nian! Y’a yaci e sa nun ninnge’n kwlaa y’a su ɔ su.”+ 29 Ɔ seli be kɛ: “Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ sran kwlaa nga Ɲanmiɛn Sielɛ’n ti’n, ɔ yacili i awlo, annzɛ i yi, annzɛ i niaan bian, annzɛ i si nin i nin, annzɛ i wa’n,+ 30 ɔ́ ɲɛ́n i kwlaa sɔ’n kpanngban kpa ekun blɛ nga e o nun yɛ’n nun. Kpɛkun mɛn* ng’ɔ́ bá lɔ’n nun’n, ɔ́ ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n.”+
31 I sin’n, ɔ flɛli i akoto blu-nin-nɲɔn (12) mun aamiɛn naan w’a se be kɛ: “An nian! E su kɔ Zerizalɛmun. Yɛ ndɛ kwlaa nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be klɛli i kɛ ɔ́ kpɛ́n su sran Wa’n i lika’n, bé wá kpɛ́n su.+ 32 I wie yɛle kɛ be seli kɛ bé wá fɛ́ i bé wlá be nga be timan Zifu’n be sa nun.+ Kpɛkun bé srí i,+ bé yó i finfin, yɛ bé tí be nuan nzue tɛ́ i ɲrun’n nun.+ 33 Bé bó i, kpɛkun bé kún i.+ Sanngɛ i cɛn nsan su’n, ɔ́ cɛ́n nguan.”+ 34 Sanngɛ ndɛ ng’ɔ kannin be lɛ’n, b’a wunman wie fi bo. Afin sa sɔ’m be ti fiawa be ɲrun. I sɔ’n ti’n, b’a wunman be wlɛ.
35 Kɛ Zezi wá mántan Zeriko’n, aɲinsifuɛ bian kun ti akpɔ’n i nuan lɛ, ɔ su srɛsrɛ like.+ 36 Ɔ tili sran kpanngban kpa mɔ be su sin’n, be ngan. I sɔ’n ti’n, ɔ usali nun. 37 Be seli i kɛ: “Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n yɛ ɔ su sin-ɔn!” 38 Ɔ maan ɔ kpannin seli kɛ: “Zezi, Davidi Wa, si min aunnvɔɛ!” 39 Sanngɛ be nga be dun mmua’n, be kpɛnnin i su. Be seli i kɛ ɔ muɛn i nuan. Sanngɛ blɛ li yɛ ɔ wa kpannin kekle kpa-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Davidi Wa, si min aunnvɔɛ!” 40 Yɛ Zezi jrannin-ɔn. Ɔ seli be kɛ be fa bian sɔ’n be blɛ i. Kɛ bian’n juli lɛ’n, Zezi usɛli i kɛ: 41 “?Ngue yɛ a kunndɛ kɛ n yo n man wɔ-ɔ?” Ɔ seli i kɛ: “E Min, yo maan n wun ase.” 42 Ɔ maan Zezi seli i kɛ: “Wun ase. Min su mɔ a lafi’n ti’n, w’a yo juejue.”+ 43 Be ja nun lɛ’n, ɔ wunnin ase, kpɛkun ɔ suli i su.+ Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn ɔ́ mánmán Ɲanmiɛn. Be kwlaa nga be wunnin sa sɔ’n nun’n, be manmannin Ɲanmiɛn wie.+
19 I sin’n, ɔ wluli Zeriko klɔ’n nun, yɛ i waan ɔ́ sín klɔ’n nun kɔ́. 2 Bian kun o klɔ sɔ’n su’n, ɔ suan Zase. Ɔ ti lapo defuɛ’m be su kpɛn’n kun, yɛ ɔ le sika kpa. 3 Ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ wún Zezi, sanngɛ sran mɔ be yiali lɛ kpanngban’n ti’n, ɔ kwlá wunmɛn i, afin ɔ ti tika. 4 Ɔ maan ɔ wanndi dunnin sran’m be ɲrun mmua. Ɔ ko fuli sikomɔɔ* waka kun su naan w’a kwla wun i. Afin Zezi wá sín atin sɔ’n su. 5 Kɛ Zezi juli lika sɔ’n nun lɛ’n, ɔ niannin nglo naan w’a se i kɛ: “Zase, jra ndɛndɛ. Afin ɔ fata kɛ n sike ɔ awlo lɔ andɛ.” 6 Kɛ ɔ tili ndɛ sɔ’n, ɔ jrali ndɛndɛ kpɛkun ɔ ko sɔli i nun i awlo lɔ. 7 Kɛ sran’m be wunnin i sɔ’n, be kwlaa be ijɔli be konviabo. Be seli kɛ: “Bian m’ɔ ti sa tɛ yofuɛ’n, i awlo lɔ yɛ ɔ ko sikeli-ɔ.”+ 8 Sanngɛ Zase jasoli, yɛ ɔ seli e Min’n kɛ: “Nian! Ń má bú min sa nun ninnge’m be nun nɲɔn. Ń fɛ́ i bue ń mán yalɛfuɛ mun. Kpɛkun sran kwlaa nga n deli i like wue kekle su’n,* ń yí i wunsu kpɛ nnan ń mɛ́n i.”+ 9 Ɔ maan Zezi seli i kɛ: “Andɛ’n, Ɲanmiɛn w’a de bian nga nin i awlofuɛ mun. Afin ɔ ti Abraamun i wa wie. 10 Afin sran Wa’n bali be nga b’a mlin’n be kunndɛlɛ naan ɔ́ dé be.”+
11 Kɛ sran’m bé tíe i ndɛ’n, ɔ kannin ndɛ uflɛ ɲanndra nun kleli be. Afin w’a mantan Zerizalɛmun, yɛ be bu i kɛ bé ká lɛ bé wún Ɲanmiɛn Sielɛ’n.*+ 12 I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Bian kun m’ɔ ti wlengbifuɛ’n ɔli mɛn kun m’ɔ o mmuammua kpa’n i nun+ naan be ko sie i famiɛn naan w’a sɛ i sin. 13 Kɛ ɔ́ kɔ́’n, ɔ flɛli i junman difuɛ’m be nun blu naan w’a man be minin* blu. Kpɛkun ɔ seli be kɛ: ‘Amun fa di aata lele fa ju min balɛ.’+ 14 Sanngɛ bian sɔ’n i nvle nunfuɛ’m be kpɔ i. Ɔ maan be sunmannin sran naan be ko se kɛ: ‘E kunndɛman kɛ bian nga yo e su famiɛn.’
15 “Kɛ be sieli i famiɛn m’ɔ bali’n, ɔ flɛli i junman difuɛ ng’ɔ mannin be sika’n, naan ɔ́ sí sika nga be ɲɛnnin i aata dilɛ nun’n.+ 16 Be nun klikli’n wunngeli i wun lɔ naan w’a se kɛ: ‘Min min, minin kun mɔ a fa mannin min’n, w’a ju minin blu.’+ 17 Ɔ seli i kɛ: ‘Nja mo, a ti junman difuɛ kpa! A kleli kɛ be kwla lafi ɔ su like kaan nun. Á wá síe klɔ blu.’+ 18 Be nun kun ekun bali wa seli i kɛ: ‘Min min, minin kun mɔ a fa mannin min’n, w’a ju minin nnun.’+ 19 Ɔ seli i kɛ: ‘Ɔ kusu á wá síe klɔ nnun.’ 20 Sanngɛ be nun kun bali wa seli i kɛ: ‘Min min, ɔ minin’n yɛ ɔ o yɛ. N fa fiɛli i tannin kun nun. 21 Nanwlɛ, n sro wɔ, afin ɔ like yolɛ yo ya. Sika nga nán wɔ yɛ a sieli i banki nun’n, a ko fa. Yɛ like nga nán wɔ yɛ a luali’n, a ko titi i su mma.’+ 22 Ɔ seli i kɛ: ‘Junman difuɛ klunwifuɛ, ndɛ ng’ɔ fin ɔ nuan fiteli lɛ’n, yɛ ń fá bú ɔ fɔ-ɔ. A si kpa kɛ min like yolɛ yo ya, yɛ sika nga nán min yɛ n fa sieli i banki nun’n, yɛ n fa-ɔ. Asa kusu a si kɛ like nga nán min yɛ n luali’n, n ko titi. ?Nɛ́n i-ɔ?+ 23 ?Mɔ a si sɔ’n niɔn, ngue ti yɛ w’a faman min sika’n w’a siemɛn i banki kun nun naan sɛ n ba’n, m’an fa min sika’n ɔ nin i su nvasuɛ’n niɔn?’
24 “Ɔ maan, ɔ seli be nga be jinjin lɛ’n be kɛ: ‘An de minin ng’ɔ o i sa nun’n, an fa man sran ng’ɔ le minin blu’n.’+ 25 Sanngɛ be seli i kɛ: ‘E min, ɔ le minin blu!’ 26 Ɔ tɛli be su kɛ: ‘Ń kán klé amun kɛ, sran kwlaa ng’ɔ le like’n, bé mɛ́n i wie ekun úka laa liɛ’n su. Sanngɛ sran ng’ɔ leman like’n, like kaan ng’ɔ le i bɔbɔ’n, bé dé i sa nun.+ 27 Asa kusu’n, amun ko fa min kpɔfuɛ nga b’a kloman kɛ n yo be su famiɛn’n be bla naan amun kun be min ɲrun wa.’”
28 Kɛ ɔ wieli ndɛ sɔ’m be kan’n, ɔ fɛ i lɛ ɔli Zerizalɛmun. 29 Kɛ ɔ mantannin Bɛtfaze nin Betanin mɔ be o Olivie Oka’n su’n,+ ɔ sunmɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun nɲɔn.+ 30 Ɔ seli be kɛ: “Amun wɔ klɔ nga amun ɲin tɛ i lɛ’n su. Kɛ amún wlú klɔ’n nun’n, amún wún kɛ aflunmun ba kun minnda lɛ. Sran fi nin-a fuman su le. Amun ɲannji i naan amun fɛ i bla. 31 Sanngɛ sɛ sran wie usa amun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ amun su ɲannji i-ɔ?’ Amun se kɛ: ‘E Min’n i sa miɛn i wun.’” 32 Kɛ be ng’ɔ sunmannin be’n be ɔli’n, be wunnin aflunmun’n kɛ nga ɔ kan kleli be’n sa.+ 33 Sanngɛ kɛ bé ɲánnji aflunmun ba’n, i fuɛ’m be seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun su ɲannji aflunmun ba’n niɔn?” 34 Be seli kɛ: “E Min’n i sa miɛn i wun.” 35 Be fali aflunmun ba’n be blɛli Zezi, be fali be tralɛ mun be sɛsɛli i su, kpɛkun Zezi trannin su.+
36 Kɛ ɔ́ kɔ́’n, be sɛsɛli be tralɛ mun akpɔ’n su.+ 37 Kɛ ɔ juli akpɔ ng’ɔ fin Olivie Oka’n su lɔ jra’n, i wun lɛ’n, i sɔnnzɔnfuɛ kpanngban kpa mɔ be o lɛ’n, be bo sroli. Yɛ abonuan sa kwlaa nga be wunnin be’n ti’n, be mannin be nɛn’n su be manmannin Ɲanmiɛn. 38 Be seli kɛ: “Famiɛn ng’ɔ ba Zoova* i dunman nun’n i liɛ su ti ye! Maan aunjɔɛ tran ɲanmiɛn su lɔ. Yɛ maan be manman Ɲanmiɛn m’ɔ o nglo mmuammua kpa lɔ’n.”+ 39 Sanngɛ Farizifuɛ wie mɔ be o sran’m be afiɛn lɛ’n, be seli i kɛ: “Like Klefuɛ, ijɔ ɔ sɔnnzɔnfuɛ mun.”+ 40 Ɔ tɛli be su kɛ: “Ń kán klé amun kɛ sɛ be muan be nuan bɔbɔ’n, yɔbuɛ’m bé kpán.”
41 Kɛ ɔ mantannin Zerizalɛmun m’ɔ wunnin klɔ’n, kpɛkun ɔ sunnin.+ 42 Ɔ seli kɛ: “Wɔ, ɛɛn-ɛn wɔ, sɛ ɔ ti kɛ andɛ’n a wunnin ninnge nga be man aunjɔɛ’n be wlɛ’n… sanngɛ kɛ é sé yɛ’n be fali ninnge sɔ mun fiali ɔ ɲrun.+ 43 Afin cɛn wie wá jú’n, ɔ kpɔfuɛ’m bé fá waka pienbie bé sísí ɔ wun, bé bó sín yía wɔ.* Kpɛkun bé mían wɔ ɔ bue kwlaa su.+ 44 Bé fá ɔ bɔbɔ nin ɔ mma mun, bé tɛ́ amun ase.+ Be su yaciman yɔbuɛ fi i wiengu yɔbuɛ su.+ Afin sran kun bali ɔ niannianlɛ, sanngɛ w’a wunmɛn i wlɛ.”
45 I sin’n, ɔ wluli Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ, kpɛkun ɔ fuannin be nga be yo like atɛ lɔ’n.+ 46 Ɔ seli be kɛ: “Be klɛli i kɛ: ‘Min sua’n wá yó Ɲanmiɛn srɛlɛ sua,’+ sanngɛ amun a fa yo awiefuɛ’m be lika.”+
47 Ɔ kle sran’m be like Ɲanmiɛn sua’n nun cɛn kwlakwla. Sanngɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin mmla klɛfuɛ mun, ɔ nin nvle’n nunfuɛ nga be le ɲrun’n be kunndɛli kɛ bé kún i.+ 48 Sanngɛ b’a wunman like nga bé yó naan i sɔ’n w’a yo ye’n. Afin blɛ kwlaa nun’n, nvlefuɛ’m be kwlaa be sie be su i nuan bo.+
20 Cɛn kun’n, kɛ ɔ́ klé sran’m be like m’ɔ́ bó jasin fɛ’n klé be Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun, nin mmla klɛfuɛ mun, ɔ nin nvle su kpɛn’m be bali. 2 Be usɛli i kɛ: “?A le atin yo ninnge sɔ mun? ?Yɛ wan yɛ ɔ mannin wɔ atin sɔ’n niɔn?”+ 3 Ɔ tɛli be su kɛ: “Maan n kusu n usa amun sa kun naan amun tɛ min su: 4 ?Batɛmun nga Zan yoli sran mun’n, ɔ fin Ɲanmiɛn* annzɛ ɔ fin klɔ sran?” 5 Be kɛnnin i be afiɛn lɔ kɛ: “Sɛ e se kɛ: ‘Ɔ fin Ɲanmiɛn’n,’ ɔ́ sé kɛ: ‘?Ngue ti yɛ amun a lafimɛn i su-ɔ?’ 6 Sɛ kusu e se kɛ: ‘Ɔ fin klɔ sran’n,’ nvlefuɛ’m be kwlaa bé fínfín e yɔbuɛ. Afin be lafi su kpa kɛ Zan ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ.”+ 7 Ɔ maan be tɛli su kɛ be simɛn i finwlɛ. 8 Zezi seli be kɛ: “N kusu, n su kleman amun sran ng’ɔ mannin min atin kɛ n yo ninnge sɔ mun’n.”
9 I sin’n, ɔ kannin ndɛ kun ɲanndra nun kleli sran mun. Ɔ seli kɛ: “Bian kun dili viɲin fie kun.+ Ɔ yacili i fie difuɛ wie’m be sa nun, kpɛkun ɔ ɔli nvle uflɛ nun. Ɔ ko cɛli lɔ kpa.+ 10 Kɛ viɲin tilɛ blɛ’n juli’n, ɔ sunmɛnnin i sufuɛ kun kɛ ɔ wɔ fie difuɛ sɔ’m be sin naan be mɛn i viɲin’n wie. Sanngɛ fie difuɛ’m be boli i, be kɛnnin i bo naan w’a fɛ i sa ngbɛn w’a ɔ.+ 11 Ɔ sunmɛnnin i sufuɛ kun ekun. Be boli i wie, yɛ be guɛli i ɲin ase.* I sin’n, be kɛnnin i bo naan w’a fɛ i sa ngbɛn w’a ɔ. 12 Sran’n i nsan su m’ɔ sunmɛnnin i’n, be yoli i like yaya, kpɛkun be kɛnnin i bo. 13 I sɔ’n ti’n, viɲin fie’n i fuɛ’n seli kɛ: ‘?Ngue yɛ ɔ fata kɛ n yo-ɔ? Ń má súnman min wa yasua m’ɔ ti min awlɛn su ba’n.+ I liɛ’n, atrɛkpa’n be ɲin yí i.’ 14 Kɛ fie difuɛ’m be wunnin i’n, be seli be wiengu kɛ: ‘Aja difuɛ’n yɛ. Maan e kun i naan aja’n yo e liɛ.’ 15 Ɔ maan be to i yili i viɲin fie’n i sin lɔ naan b’a kun i.+ ?Ngue yɛ viɲin fie’n i fuɛ’n ɔ́ yó be-ɔ? 16 Ɔ́ wá bá, yɛ ɔ́ kún fie difuɛ sɔ mun. Kpɛkun ɔ́ fá fie’n wlá sran uflɛ sa nun.”
Kɛ be tili ndɛ sɔ’n, be seli kɛ: “Nán maan ɔ yo sɔ le!” 17 Ɔ niannin be siin, kpɛkun ɔ seli kɛ: “?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, ndɛ nga be klɛli i kɛ: ‘Yɔbuɛ nga sua kplanfuɛ’m be yili i blo’n, w’a kaci sua’n i cɔnjɔ su yɔbuɛ cinnjin kpafuɛ’n,’+ i bo’n yɛle benin? 18 Asa ekun’n, sran kwlaa ng’ɔ tɔ yɔbuɛ sɔ’n su’n, ɔ́ títí i nun.+ Sran nga kusu mɔ yɔbuɛ sɔ’n tɔ i su’n, yɔbuɛ’n kpɔ́tɔ i.”
19 Mmla klɛfuɛ nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’m be waan bé ká lɛ bé trɛ́ i. Afin be wunnin i wlɛ kɛ be ndɛ yɛ ɔ kɛnnin i ɲanndra nun lɛ-ɔ. Sanngɛ sran’m be ti’n, srɛ kunnin be.+ 20 Be fali be ɲin sieli i su kpa. I sin’n, be seli sran wie’m be kɛ be yo be wun kɛ be ti sran kpa sa, naan be yo naan ɔ kan ndɛ wie m’ɔ timan su’n.+ I liɛ’n, bé fɛ́ i kɔ́ kpɛnngbɛn mun nin nvle’n i siefuɛ’n be ja su. 21 Ɔ maan be seli i kɛ: “Like Klefuɛ, e si kɛ ndɛ nga a kan’n, ɔ nin like nga a kle’n, be ti nanwlɛ, yɛ a nianman sran ɲrun naan w’a yo sa, sanngɛ a kle Ɲanmiɛn i atin’n nanwlɛ su. 22 ?Ɔ ti su kɛ e tua lapo e man Sezaa annzɛ ɔ timan su?” 23 Ɔ wunnin i wlɛ kɛ be ti gblɛfuɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ: 24 “Amun fa denie* kun man min maan n nian. ?Wan ɲrun yɛ ɔ o su-ɔ? ?Yɛ wan dunman yɛ ɔ klɛ su-ɔ?” Be tɛli su kɛ: “Sezaa-ɔ.” 25 Yɛ ɔ seli be kɛ: “Sɛ ɔ ti sɔ’n, an fa ninnge nga be ti Sezaa liɛ’n be man Sezaa.+ Sanngɛ an fa ninnge nga be ti Ɲanmiɛn liɛ’n be man Ɲanmiɛn.”+ 26 B’a kwlá yoman naan w’a kan ndɛ wie m’ɔ timan su’n sran’m be ɲrun lɛ. Ndɛ ng’ɔ kannin’n boli be nuan. Ɔ maan b’a kwlá kanman ndɛ fi.
27 Sanngɛ Sadisefuɛ mɔ be lafiman su kɛ sɛ sran wu’n ɔ kwla cɛn nguan’n,+ be nun wie’m be bali be wa usɛli i kɛ:+ 28 “Like Klefuɛ, Moizi klɛli i kɛ: ‘Sɛ sran kun i niaan bian wu naan i yi’n ka lɛ’n, sɛ w’a wuman ba’n, ɔ fata kɛ ɔ jɛ i niaan bian’n i yi’n naan ɔ wu ba mɛn i niaan bian’n.’+ 29 Yasua nso be ti niaan. Klikli’n jali bla, sanngɛ w’a wuman ba, kpɛkun ɔ wuli. 30 I nɲɔn su’n 31 nin i nsan su’n be jali bla’n wie. Be sran nso’m be kwlaa be jɛli i. B’a wuman ba yɛ be wuli-ɔ. 32 I agualiɛ su’n, bla’n kusu wa wuli. 33 ?Ɔ maan kɛ bé wá cɛ́n sran mun’n, be nun onin yɛ bla’n yó i yi-ɔ? Afin ɔ yoli be nso’m be yi.”
34 Zezi seli be kɛ: “Mɛn* nga nunfuɛ’m be ja bla nin bian. 35 Sanngɛ be nga be nin mɛn ng’ɔ́ bá lɔ’n i nun tranlɛ’n nin sran cɛnlɛ’n fata’n, be su jaman bla nin bian.+ 36 I kpa bɔbɔ’n, be su kwlá wuman kun, afin bé yó kɛ anzi mun sa. Kɛ mɔ bé wá cɛ́n nguan’n ti’n, bé yó Ɲanmiɛn i mma mun. 37 Susrɛ mɔ sin o nun’n i su ndɛ’n nun’n, Moizi bɔbɔ kannin be nga be wuli’n be cɛnlɛ’n i ndɛ. Ɔ flɛli Zoova* kɛ ‘Abraamun i Ɲanmiɛn, nin Izaaki i Ɲanmiɛn, nin Zakɔbu i Ɲanmiɛn.’+ 38 Ɔ timan be nga be wuli’n be Ɲanmiɛn, sanngɛ ɔ ti be nga be o nguan nun’n be Ɲanmiɛn. Afin Ɲanmiɛn ɲrun’n, be kwlaa be o nguan nun.”+ 39 Mmla klɛfuɛ’m be nun wie’m be seli kɛ: “Like Klefuɛ, ɔ ndɛ’n ti su.” 40 Ɔ maan b’a kwlá traman be awlɛn b’a usɛmɛn i kosan kun.
41 Yɛ i kusu usali be kɛ: “?Ɔ yo sɛ ti yɛ be waan Klisi’n ti Davidi i wa-ɔ?+ 42 Afin Davidi bɔbɔ kɛnnin i Jue fluwa’n nun kɛ: ‘Zoova* seli min Min’n kɛ: “Tran ase min sa fama su 43 lele maan n fa ɔ kpɔfuɛ mun n sie ɔ ja bo kɛ like mɔ be fa be ja be takataka su’n sa.”’+ 44 Ɔ maan Davidi flɛli i kɛ i Min. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, ɔ yo sɛ yɛ ɔ kwla yo Davidi i wa ekun-ɔn?”
45 Kɛ sran’m be kwlaa bé tíe i ndɛ’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: 46 “Amun nian amun wun mmla klɛfuɛ’m be lika. Kɛ be wla tralɛ tɛnndɛn be wlanwlan’n, ɔ yo be fɛ. Be klo kɛ sran’m be yo be like nzra nun,* kpɛkun be klo Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun bia nga be o be kwlaa be ɲrun’n,* be su tranlɛ. Yɛ kɛ bé dí cɛn’n, be klo tranwlɛ kpakpa’m be nun tranlɛ.+ 47 Be di angbeti bla’m be lufle be de be sa nun ninnge mun. Kpɛkun kɛ mɔ be kunndɛ kɛ sran’m be nian be’n ti’n, kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n, be ijɔ kpanngban. Bé wá tú sran sɔ’m be fɔ kekle kpa.”
21 Kɛ Zezi mɛnnin i ɲin su’n, ɔ wunnin kɛ aɲanbeunfuɛ’m be su fa sika gua sika guawlɛ’m be nun.+ 2 I sin’n, ɔ wunnin angbeti bla yalɛfuɛ kun. Ɔ fali sika mma kanngan nɲɔn* guali sika guawlɛ’n nun.+ 3 Yɛ Zezi seli kɛ: “Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ angbeti bla yalɛfuɛ nga i liɛ ng’ɔ mannin’n, ɔ tra be kwlaa be liɛ’n.+ 4 Afin be liɛ’n, sika nga be miɛnmɛn i wun’n, yɛ be kwlaa be fa mannin-ɔn. Sanngɛ bla’n i liɛ’n, kannzɛ ɔ ti yalɛfuɛ’n, like kwlaa ng’ɔ o i sa nun’n m’ɔ ko fa ko niɛn i wun lika’n, yɛ ɔ fa mannin-ɔn.”+
5 Kɛ sran wie’m bé kán yɔbuɛ kpakpa nga be fa kplannin Ɲanmiɛn sua’n, ɔ nin ninnge nga be fa mannin Ɲanmiɛn mɔ be fa yoli sua’n i klanman’n be ndɛ’n,+ 6 ɔ seli kɛ: “Yɔbuɛ nga amun wun be yɛ’n, cɛn wie wá jú’n, wie fi su kɛmɛn i wiengu yɔbuɛ su. Bé kán be kwlaa bé gúa be ase.”+ 7 I sɔ’n ti’n, be usɛli i kɛ: “?Like Klefuɛ, blɛ onin nun yɛ sa sɔ’m bé jú-ɔ? ?Yɛ nzɔliɛ onin yɛ ɔ́ klé kɛ sa sɔ’m be su wa ju-ɔ?”+ 8 Ɔ seli kɛ: “Amun nian amun wun su kpa naan b’a lakaman amun.+ Afin sran kpanngban bé wá bá, bé fá min dunman’n yɛ bé sé kɛ: ‘Min yɛle i.’ Bé sé ekun kɛ: ‘Blɛ’n w’a mantan koko.’ Nán an su be su.+ 9 Asa ekun’n, kɛ amún wá tí alɛ nin sa sukusuku’m be ngan’n, nán srɛ kun amun. Afin ɔ fata kɛ sa sɔ’m be dun mmua ju. Sanngɛ mɛn’n i awieliɛ’n su kaman lɛ juman.”+
10 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “Nvle kun wá jáso nvle uflɛ wun,+ yɛ famiɛn kun wá jáso famiɛn uflɛ wun.+ 11 Asiɛ’n wá kéje dan kpa lika fanunfanun nun. Kɛ amún tí i kɛ awe’n nin tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n+ b’a tru lika kun nun’n, amún tí i ekun-ɔn, b’a ju lika uflɛ. Sran’m bé wá wún ninnge sroesroe mun, kpɛkun bé wún abonuan sa wie mun ɲanmiɛn su lɔ.
12 “Sanngɛ kwlaa naan sa sɔ’m b’a ju’n, bé wá trá amun, kpɛkun bé klé amun yalɛ.+ Bé fá amun kɔ́ Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun, yɛ bé wlá amun bisua. Min dunman nun ti’n, bé fá amun kɔ́ famiɛn mun nin mɛn siefuɛ’m be ja su.+ 13 I liɛ’n, amún ɲán atin bé kán like nga amun lafi su’n i ndɛ. 14 Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ndɛ nga amún wá kán fá kplí amun ti’n, nán amun se kɛ amún dún mmua bú i akunndan síe.+ 15 Afin ń mán amun ngwlɛlɛ, yɛ ń klé amun ndɛ nga amun ko kan’n. Ɔ maan amun kpɔfuɛ’m be kwlaa be su kwlá jranman amun ɲrun.+ 16 Asa kusu’n, amun si nin amun nin, ɔ nin amun niaan mun, yɛ amun osufuɛ nin amun janvuɛ mun bɔbɔ bé fá amun mán,* yɛ bé kún amun nun wie mun.+ 17 Min dunman’n ti’n, sran’m be kwlaa bé kpɔ́ amun.+ 18 Sanngɛ amun ti ndrɛ kunngba bɔbɔ su mlinman.+ 19 Sɛ amun jran kekle’n, amún ɲán nguan.+
20 “Sanngɛ kɛ amun ko wun kɛ sonja’m b’a sin b’a yia Zerizalɛmun’n,+ maan amun wun i wlɛ kɛ i nunnunlɛ blɛ’n w’a mantan koko.+ 21 I sɔ’n ti’n, maan be nga be o Zide’n be wanndi be wɔ oka’m be su lɔ.+ Maan be nga be o Zerizalɛmun klɔ’n nun’n be fin nun fite. Yɛ nán maan be nga be o blo’n, be wlu lɔ. 22 Afin cɛn sɔ’n wá yó sran’m be jɔlɛ dilɛ cɛn* naan ndɛ kwlaa nga be klɛli’n, ɔ kpɛn su. 23 Blɛ sɔ’n nun’n, wunnzɛfuɛ nin bla ta’m be yako!+ Afin ɲrɛnnɛn’n ɔ́ yó dan nvle nga nunfuɛ’m be su, yɛ bé wá tú be fɔ. 24 Bé fá tokofi kún be, yɛ bé trá be kɔ́ nvlenvle kwlaa nun.+ Be nga be timan Zifu’n, bé tíatía Zerizalɛmun klɔ’n su lele saan be blɛ liɛ’n w’a wie.+
25 “Asa kusu’n, bé wá wún ninnge wie mun wia’n nin anglo’n ɔ nin nzraama’m be su.+ Asiɛ’n su wa’n, awlabɔɛ’n tɔ́ nvlenvle’m be su, yɛ jenvie’n i bolɛ’n ɔ nin i tɛlɛ’n be ti’n, be su siman wafa nga bé yó be wun-ɔn. 26 Sa nga bé jú asiɛ’n su’n ti’n, srɛ kún sran mun dan kpa. Afin ɲanmiɛn su lɔ ninnge ngblingbli’m bé kéje. 27 Yɛ bé wún kɛ sran Wa’n+ wo ɲanmiɛn ble’n nun ɔ su ba. Ɔ le kwlalɛ, yɛ ɔ le ɲrun kpa.+ 28 Sanngɛ kɛ amún wá wún kɛ sa sɔ’m be su ju’n, amun jaso jran, yɛ amun man amun ti’n su. Afin amun ti ɲanlɛ blɛ’n w’a mantan koko.”
29 I sin’n, ɔ kannin ndɛ kun kleli be ɲanndra nun. Ɔ seli kɛ: “An nian figie waka’n nin waka kun nga mun.+ 30 Kɛ be fɛfɛ mɔ amun wun i’n, amun si kɛ munngun’n w’a mantan koko. 31 I kunngba’n, kɛ amun kusu amun ko wun ninnge sɔ mun’n, maan amun si kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a mantan koko. 32 Nanwlɛ, ń kán klé amun kɛ, blɛ nga nunfuɛ’m be su wieman wu naan sa sɔ’m be kwlaa b’a ju.+ 33 Ɲanmiɛn m’ɔ la nglo lɔ plaii’n nin asiɛ’n bé sín, sanngɛ min ndɛ liɛ’m be su sinman le.+
34 “Sanngɛ an nian amun wun su. Nán amun fa aliɛ dilɛ dan’n nin nzan nɔnlɛ dan’n,+ ɔ nin ninnge’m be ti kokolɛ’n fa cici amun ti le.+ Sɛ amun yo sɔ’n, cɛn sɔ’n fú amun nun 35 kɛ aya sa.+ Afin ɔ́ jú be kwlaa nga be o asiɛ wunmuan’n su’n, be su. 36 I sɔ’n ti’n, maan amun ɲin tran su.+ Amun tu amun klun srɛ Ɲanmiɛn blɛ kwlaa nun+ naan amun a kwla fin sa kwlaa sɔ m’ɔ fata kɛ be ju’n be nun b’a fite naan amun a kwla jran sran Wa’n i ɲrun.”+
37 Wia nun’n, Zezi kle like Ɲanmiɛn sua’n nun. Sanngɛ kɔnguɛ’n, ɔ ko tran oka nga be flɛ i Olivie Oka’n su. 38 Nglɛmun ndɛ kpa’n, sran’m be kwlaa be to i Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ naan bé tíe i nuan ndɛ’n.
22 Kpanwun mɔ Levii Nunman nun’n i ti Cɛn dilɛ’n, mɔ be flɛ i ekun kɛ Delɛ Cɛn’n,+ w’a mantan koko.+ 2 Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin mmla klɛfuɛ’m be su kunndɛ like nga be ko yo naan b’a kwla kun i’n,+ afin be sro nvlefuɛ mun.+ 3 I sin’n, Satan wluli Zida mɔ be flɛ i Iskariɔti’n, m’ɔ ti akoto blu-nin-nɲɔn (12) mun be nun kun’n i nun.+ 4 Ɔ maan ɔ ɔli ko wunnin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin Ɲanmiɛn sua’n i sunianfuɛ’m be wun. Be kokoli wafa nga ɔ́ wá fɛ́ i mán be’n, i su yalɛ.+ 5 Nanwlɛ, w’a yoman be fɛ aɔwi. I sɔ’n ti’n, be nuan sɛli su kɛ bé mɛ́n i sika.+ 6 I kusu kplinnin su. Ɔ maan ɔ kunndɛli blɛ kpa kun mɔ sran kpanngban nunman lɛ’n naan ɔ́ fɛ́ i mán be.
7 Siɛn’n, Kpanwun mɔ Levii Nunman nun’n i ti Cɛn dilɛ’n w’a ju. Cɛn sɔ’n nun’n, be kun nnɛn nga be fa di Delɛ Cɛn’n.+ 8 Ɔ maan Zezi sunmannin Piɛli nin Zan. Ɔ seli be kɛ: “An wɔ ko tɔn Delɛ Cɛn aliɛ’n man e naan e di.”+ 9 Be seli i kɛ: “?Lika onin nun yɛ a kunndɛ kɛ e wɔ naan e ko tɔn-ɔn?” 10 Ɔ seli be kɛ: “Kɛ amún wlú klɔ’n nun lɔ’n, amun nin bian kun mɔ w’a sua nzue sɛ kun’n, bé wá yía. Amun su i su. Sua ng’ɔ́ wlú nun’n, amun wlu lɔ wie.+ 11 Kpɛkun amun se awlo’n i fuɛ’n kɛ: ‘Like Klefuɛ’n waan e usa ɔ kɛ: “?Sua ba nga a sike aofuɛ nun mɔ min nin min sɔnnzɔnfuɛ mun e kwla di Delɛ Cɛn’n i nun’n, ɔ o nin?”’ 12 Bian’n wá klé amun sua ba dan kun. Ɔ o nglo lɔ, like kwlaa o nun. Amun tɔn aliɛ’n i lɔ.” 13 Kɛ be ɔli’n, be wunnin kɛ ɔ yoli kɛ ng’ɔ kan kleli be’n sa cɛ. Kpɛkun be siesieli Delɛ Cɛn’n i dilɛ’n.
14 Kɛ dɔ’n juli’n, ɔ nin i akoto’m be ko trannin tabli’n sin.+ 15 Yɛ ɔ seli be kɛ: “N klo kpa kɛ e nin amun é dí Delɛ Cɛn aliɛ nga, kwlaa naan m’an wun ɲrɛnnɛn. 16 Afin ń kán klé amun kɛ, n su dimɛn i mlɔnmlɔn kun saan i kwlaa w’a kpɛn su Ɲanmiɛn Sielɛ’n nun lɔ.” 17 Be mɛnnin i klowa kun. Kɛ ɔ sɔli nun’n, ɔ lali Ɲanmiɛn ase, kpɛkun ɔ seli kɛ: “Amun de. Maan sran kun nɔn kan naan ɔ fa mɛn i wiengu. 18 Afin ń kán klé amun kɛ, n su nɔnman viɲin nzue kun lele saan Ɲanmiɛn Sielɛ’n w’a ba.”
19 I sin’n, ɔ fali kpanwun kun.+ Ɔ lali Ɲanmiɛn ase. Kɛ ɔ bubuli nun m’ɔ fa mannin be’n, ɔ seli kɛ: “Nga ti min wunnɛn’n i nzɔliɛ.+ Amun ti yɛ n su wa fa man-ɔn.+ An yo i kɛ nga sa titi naan amun wla kpɛn min su.”+ 20 Yɛ kɛ be dili aliɛ* wieli’n, ɔ fali klowa’n, kpɛkun ɔ yoli like kunngba’n. Ɔ seli kɛ: “Klowa nga ti aenguɛ uflɛ’n i nzɔliɛ.+ Min mmoja mɔ amun ti bé gúɛ i ase’n,+ i ti yɛ bé dí aenguɛ sɔ’n su-ɔ.+
21 “Sanngɛ sran ng’ɔ́ wá yí min mán’n, ɔ o min wun wa.+ 22 Kɛ nga be dun mmua kannin’n sa’n, sran Wa’n su kɔ.+ Sanngɛ sran ng’ɔ́ wá fɛ́ i mán’n i yako!”+ 23 Ɔ maan be usausali be wiengu naan bé sí be nun kun ng’ɔ kwla yo sa sɔ’n.+
24 Asa kusu’n, akplowa dan kpa wa tɔli be afiɛn. Afin be klo kɛ bé sí be nun kun ng’ɔ ti be kwlaa be nun sran dan’n.+ 25 Sanngɛ ɔ seli be kɛ: “Nvlenvle’m be su famiɛn’m be mianmian be nga be sie be’n. Yɛ be nga be le kwlalɛ sran’m be su’n, sran’m be flɛ be Ye Yofuɛ.+ 26 Sanngɛ amun liɛ’n, nán amun yo sɔ.+ Maan amun nun sran dan’n, ɔ yo i wun kaan amun afiɛn.+ Yɛ sran ng’ɔ dun amun ɲrun mmua’n, maan ɔ su i wiengu mun. 27 ?Sran ng’ɔ su di like’n ɔ nin sran ng’ɔ mɛn i aliɛ’n, be nun onin yɛ ɔ le ɲrun-ɔn? ?Nán sran ng’ɔ su di like’n niɔn? Sanngɛ min liɛ’n, n wo amun afiɛn kɛ amun junman difuɛ sa.+
28 “Amun liɛ’n, kɛ sa tɔli min su bɔbɔ’n,+ amun a yaciman min.+ 29 Ɔ maan kɛ nga min Si nin min trali aenguɛ sa’n, n kusu min nin amun é trá famiɛn dilɛ kun ti aenguɛ.+ 30 Ɔ maan amún dí like, yɛ amún nɔ́n nzan min tabli’n su min Famiɛn Diwlɛ’n nun.+ Kpɛkun amún trán famiɛn bia’m be su,+ amún dí Izraɛli akpasua blu-nin-nɲɔn (12) mun be jɔlɛ.+
31 “Simɔn, Simɔn, Satan srɛli amun wun atin naan ɔ́ kpája amun nun kɛ be fa kpaja ble nun’n sa.+ 32 Sanngɛ n srɛli Ɲanmiɛn tankaan kpa n mannin wɔ naan w’a kpɔnzɔman.+ Ɔ kusu kɛ a ko sa ɔ sin’n, wla ɔ niaan’m be fanngan.”+ 33 I kusu seli i kɛ: “E Min, sɛ bisua-o, sɛ wie-o, e nin wɔ-ɔ.”+ 34 Sanngɛ ɔ seli kɛ: “Piɛli, ń kán klé wɔ kɛ andɛ ka naan akɔɲinman kun w’a bo’n, á sé kpɛ nsan kɛ a siman min.”+
35 Ɔ seli be ekun kɛ: “Kɛ n sunmannin amun’n, n seli amun kɛ nán amun fa pɔtɔmannin, nin aliɛ ɔ nin ngbabua.+ Ɔ nin i sɔ ngba’n, amun sa w’a mianman like fi wun. ?Nɛ́n i-ɔ?” Be tɛli i su kɛ: “I-ɔ.” 36 I sin’n, ɔ seli be kɛ: “Sanngɛ siɛn’n, maan sran ng’ɔ le pɔtɔmannin’n, ɔ fa. Sran ng’ɔ le like diwa kusu’n, maan ɔ fa. Sran ng’ɔ leman tokofi’n, maan ɔ yo i tralɛ dan’n i atɛ naan ɔ to kun. 37 Afin ɔ fata kɛ ndɛ nga be klɛli’n, ɔ kpɛn su min lika. Be klɛli i kɛ: ‘Be fɛli i be wlali sa tɛ yofuɛ’m* be nun wie.’+ Ndɛ sɔ’n su kpɛn su min lika.”+ 38 Yɛ be seli kɛ: “E Min, nian! Tokofi nɲɔn yɛ!” Ɔ seli be kɛ: “Ɔ ju.”
39 Ɔ jasoli lɛ, ɔ ɔli Olivie Oka’n su lɔ kɛ ng’ɔ fa yo i titi’n sa. Kpɛkun i sɔnnzɔnfuɛ’m be suli i su.+ 40 Kɛ ɔ juli lɔ’n, ɔ seli be kɛ: “Amun srɛ Ɲanmiɛn titi. I liɛ’n, amun su tɔman sa tɛ yolɛ’n nun.”+ 41 Ɔ yacili be lɛ ɔli i ɲrun lɔ kan. Ɔ kotoli, yɛ ɔ boli Ɲanmiɛn srɛlɛ’n bo-ɔ. 42 Ɔ seli kɛ: “Min Si, sɛ ɔ ti ɔ klun su’n, yi klowa nga min ɲrun lɛ. Sanngɛ nán yo nga n klo kɛ ɔ yo su’n. Yo nga a klo kɛ á yó’n.”+ 43 Kpɛkun anzi kun fin ɲanmiɛn su lɔ, ɔ fiteli i ɲrun naan w’a wlɛ i fanngan.+ 44 Sanngɛ i wla mɔ w’a bo i wun dan’n ti’n, ɔ tuli i klun srɛli kpa ekun trali laa’n.+ Ɔ maan nvufle ng’ɔ tu i’n, ɔ kacili kɛ mmoja sa, ɔ kpɛnkpɛn asiɛ’n su. 45 Kɛ ɔ wieli Ɲanmiɛn srɛ’n, ɔ ɔli i sɔnnzɔnfuɛ’m be wun lɔ. Kɛ ɔ́ tó be’n, be su lafi, afin awlabɔɛ’n ti’n be leman wunmiɛn kun.+ 46 Ɔ seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun su lafi-ɔ? Amun jaso naan amun srɛ Ɲanmiɛn. I liɛ’n, amun su tɔman sa tɛ yolɛ’n nun.”+
47 I nuan nin-a tɔman, kpɛkun sran kpanngban wie’m b’a ba. Bian nga be flɛ i Zida’n, m’ɔ ti akoto blu-nin-nɲɔn (12) mun be nun kun’n yɛ ɔ dun be ɲrun mmua-ɔ. Ɔ wunngeli Zezi i wun lɔ kɛ ɔ́ fɛ́ i nuan’n wɔ́ i fuka’n su.+ 48 Sanngɛ Zezi seli i kɛ: “?Zida, a fa ɔ nuan’n wɔ sran Wa’n i fuka’n su yɛ a fɛ i man sran mun-ɔn?” 49 Kɛ be nga be o i wun lɛ’n be wunnin sa ng’ɔ su wa ju’n, be seli kɛ: “?E Min, e fa tokofi’n naan e nin be e kun?” 50 Be nun kun liɛ bɔbɔ’n, ɔ fali tokofi finnin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan’n i junman difuɛ’n naan w’a kpɛ i su fama’n.+ 51 Sanngɛ Zezi seli kɛ: “Nán amun yo sɔ.” Kpɛkun ɔ kannin bian’n i sukpɔ’n naan w’a yo i juejue. 52 I sin’n, Zezi seli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin Ɲanmiɛn sua’n i sunianfuɛ’m be su kpɛnngbɛn mun, ɔ nin kpɛnngbɛn mɔ be bɛli i tralɛ’n be kɛ: “?Tokofi nin waka yɛ amun fa ba min tralɛ kɛ awiefuɛ yɛle min sa-ɔ?+ 53 Cɛn kwlaa e nin amun e o Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ.+ Amun a traman min.+ Sanngɛ amun blɛ’n w’a ju. Yɛ be nga be o aosin nun’n, be kwlalɛ’n i blɛ’n w’a ju wie.”+
54 Yɛ be trɛli i-ɔ. Be fɛ i ɔli+ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan’n i awlo lɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Piɛli o siɛn lɔ, ɔ su be su.+ 55 Sran’m be trɔli sin awlo’n i klun lɛ, yɛ be titi i wun lɛ. Piɛli ti be wun lɛ wie.+ 56 Sanngɛ junman difuɛ talua kun wunnin kɛ Piɛli ti sin’n i wun lɛ wie. Ɔ maan ɔ niɛnnin i siin, kpɛkun ɔ seli kɛ: “Bian nga nin i be o nun wie.” 57 Sanngɛ ɔ buali ato seli kɛ: “Mmo, n simɛn i.” 58 Kɛ i osu cɛli kan’n, sran kun ekun wunnin i, yɛ ɔ seli i kɛ: “Ɔ kusu, a o be nun wie.” Sanngɛ Piɛli seli kɛ: “Nja, n nunman be nun wie.”+ 59 Kɛ dɔ kun sinnin’n, bian kun ekun jrannin su kpa seli kɛ: “Nanwlɛ, bian nga nin i be o nun wie. Afin ɔ ti Galilefuɛ!” 60 Sanngɛ Piɛli seli kɛ: “Nja, ndɛ nga á kɛ́n i lɛ’n, n wunmɛn i wlɛ.” I nuan nin-a tɔman bɔbɔ, kpɛkun akɔɲinman kun w’a bo. 61 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, e Min’n kpɛli i ɲin niannin Piɛli siin. Yɛ Piɛli i wla kpɛnnin ndɛ nga e Min’n kan kleli i’n su-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Ka naan akɔɲinman kun w’a bo andɛ’n, á sé kpɛ nsan kɛ a siman min.”+ 62 Kpɛkun ɔ fiteli gua su lɔ, yɛ ɔ sunnin sunlɛ kpa.
63 Be nga be trali Zezi’n, be yoli i finfin,+ be boli i.+ 64 Be kɛtɛli i ɲin, kpɛkun be seli i kɛ: “Sɛ a ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n, kle e sran ng’ɔ finnin ɔ like’n!” 65 Be kɛnnin i ndɛ tɛtɛ kpa ekun.
66 Kɛ aliɛ cɛnnin’n, nvle su kpɛn’m be kwlaa be yiali. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn nin mmla klɛfuɛ’m be o be nun wie.+ Be fɛ i ɔli lika nga Zifu’m be Jɔlɛ Difuɛ Dandan’m* be yia lɛ’n. Kpɛkun be seli kɛ: 67 “Sɛ wɔ yɛ a ti Klisi’n, kan kle e.”+ Sanngɛ ɔ seli be kɛ: “Kannzɛ n kan kle amun’n, amun su faman su mlɔnmlɔn. 68 Asa kusu’n, sɛ n usa amun sa’n, amun su tɛman su. 69 Sanngɛ kɛ ɔ fɛ i andɛ’n, sran Wa’n+ wá trán Ɲanmiɛn m’ɔ ti Kwlafuɛ’n i sa fama su.”+ 70 Yɛ be usɛli i kɛ: “?Ɔ maan a ti Ɲanmiɛn i Wa?” Ɔ seli be kɛ: “Amun bɔbɔ amun waan n ti i wa.” 71 Be seli kɛ: “?É klé e wun yalɛ é kúnndɛ lalofuɛ ekun? Ndɛ ng’ɔ fin i nuan fiteli’n, e bɔbɔ e tili.”+
23 Ɔ maan sran’m be kwlaa be jasoli naan b’a fɛ i b’a ko man Pilati.+ 2 Be tɔnnin i suɛn.+ Be seli kɛ: “E wunnin kɛ bian nga su wlawla e nvle’n nunfuɛ mun naan be jaso siefuɛ’m be wun. Kpɛkun ɔ se sran’m be kɛ nán be tua lapo be man Sezaa.+ Asa ekun’n, i waan ɔ ti Klisi naan ɔ ti i liɛ famiɛn.”+ 3 Ɔ maan Pilati usɛli i kɛ: “?Wɔ yɛ a ti Zifu’m be Famiɛn’n niɔn?” Ɔ tɛli i su kɛ: “Yɛ ɔ bɔbɔ ɔ nuan o su lɛ-ɔ.”+ 4 Yɛ Pilati seli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun, ɔ nin sran nga be yiali lɛ’n be kɛ: “N wunman sa tɛ nga bian nga yoli’n.”+ 5 Sanngɛ be jrannin su kpa seli kɛ: “Kɛ ɔ́ klé nvle’n nunfuɛ’m be like’n, ɔ wlawla be. Ɔ yoli sɔ Zide wunmuan’n nun. Ɔ boli i bo Galile lele w’a fa ju wa bɔbɔ.” 6 Kɛ Pilati tili ndɛ sɔ’n, ɔ usali sɛ bian’n ti Galilefuɛ-o. 7 Kɛ ɔ usausali m’ɔ wunnin kɛ ɔ fin lika nga Erɔdu sie’n nun lɔ’n,+ ɔ fɛ i ko mannin Erɔdu. Blɛ sɔ’n nun’n, nn Erɔdu o Zerizalɛmun lɛ.
8 Kɛ Erɔdu wunnin Zezi’n, i klun jɔli dan kpa. Ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ wún Zezi i osu w’a cɛ kpa. Afin ɔ tili i su ndɛ kpanngban.+ Kpɛkun ɔ kunndɛ kɛ ɔ yo abonuan sa wie mun naan ɔ nian. 9 Ɔ maan ɔ usɛli i sa kpanngban kpa. Sanngɛ w’a tɛmɛn i su.+ 10 Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn nin mmla klɛfuɛ’m be liɛ’n, be tɔnnin i suɛn ya su. 11 Erɔdu nin i sonja’m be yoli i finfin.+ Ɔ fali tralɛ klanman kpa kun wlɛli i wun naan ɔ́ srí i.+ I sin’n, ɔ fɛ i sɛli i sin Pilati wun lɔ. 12 Cɛn kunngba sɔ’n nun’n, Erɔdu nin Pilati be kacili janvuɛ. Kusu nn laa’n, be kpɔ be wiengu.
13 Pilati flɛli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn nin kpɛnngbɛn mun, ɔ nin nvle’n nunfuɛ mun. 14 Kpɛkun ɔ seli be kɛ: “Kɛ amun fali bian nga blɛli min’n, amun waan ɔ wlawla nvle’n nunfuɛ’m be kɛ be man be wun su. N usɛli i sa amun ɲrun wa. Sanngɛ ninnge nga amun kɛnnin i kɛ ɔ yoli be lɛ’n, n wunman kɛ ɔ yoli be.+ 15 Erɔdu kusu w’a wunman kɛ ɔ yoli sa tɛ. I sɔ’n ti yɛ ɔ fɛ i sɛli i sin e wun wa’n niɔn. Ɔ maan w’a yoman sa fi m’ɔ nin kunlɛ fata-ɔ. 16 Ń má yó naan be bo i,+ kpɛkun ń yáci i nun.” 17 *—— 18 Sanngɛ sran’m be kwlaa be kpan seli kɛ: “Kun i naan yaci Barabasi nun man e!”+ 19 (Bian sɔ’n wo be nga be mannin be wun su klɔ’n nun’n be nun, kpɛkun ɔ kunnin sran. I kwlaa sɔ’n ti yɛ be wlɛli i bisua-ɔ.) 20 Pilati kannin ndɛ kleli be ekun, afin ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yáci Zezi nun.+ 21 Sanngɛ be kpannin kekle kpa seli kɛ: “Bobo i waka’n su! Bobo i waka’n su!”+ 22 Yɛ Pilati seli be ekun kɛ: “?Ngue ti-ɔ? ?Sa tɛ onin yɛ bian nga yoli-ɔ? M’an wunman kɛ ɔ yoli sa mɔ i ti’n ɔ nin kunlɛ fata-ɔ. I sɔ’n ti’n, ń má yó naan be bo i, kpɛkun ń yáci i nun.” I kpɛ nsan su m’ɔ́ kán sɔ’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. 23 Sanngɛ sran’m be jrannin su kpa. Be kpannin kekle kpa seli kɛ be kun i.* Be kpannin lele, be ndɛ liɛ’n su yɛ ɔ kali-ɔ.+ 24 Ɔ maan Pilati seli kɛ like nga be kunndɛ kɛ be yo man be’n, maan be yo man be. 25 Ɔ yacili bian ng’ɔ o be nga be mannin be wun su’n be nun m’ɔ kunnin sran’n i nun, kɛ nga sran’m be klo kɛ ɔ yo’n sa. Sanngɛ Zezi liɛ’n, ɔ fɛ i mannin be naan be yo i like nga be klo’n.
26 Kɛ bé fɛ́ i kɔ́’n, be trali bian kun mɔ be flɛ i Simɔn’n, m’ɔ fin Sirɛnin’n. Ɔ fin blo lɔ ɔ su sin lɛ. Yɛ be fali ɲrɛnnɛn waka’n* be fa mɛnnin i kɛ ɔ sua naan ɔ su Zezi su.+ 27 Sran kpanngban kpa be su i su. Bla’m be o be nun wie, be wla mɔ w’a bo be wun dan’n ti’n, be finfin be wue’n nun, kpɛkun be yi ngwlɛ. 28 Zezi kpɛli i ɲin bla’m be wun lɔ, kpɛkun ɔ seli be kɛ: “Zerizalɛmun bla mun, nán amun sun min. Sanngɛ amun sun amun bɔbɔ nin amun mma mun.+ 29 Afin cɛn wie wá jú’n, sran’m bé wá sé kɛ: ‘Bla nga be klun ti kpan’n, ɔ nin bla nga b’a wuman ba’n, yɛ bla nga b’a manman ba wunflɛn’n, be liɛ su ti ye!’+ 30 Yɛ bé sé oka’m be kɛ: ‘Amun tɔ e su!’ Kpɛkun bé sé kpɔlɛ’m be kɛ: ‘Amun kata e su!’+ 31 ?Sɛ be yo ninnge sɔ mun blɛ mɔ waka’n te yo mɔnnɛn’n, yɛ kɛ ɔ́ wá wú kee’n nin?”
32 Be fali sran nɲɔn ekun mɔ be ti sa tɛ yofuɛ’n, be ɔli be kunlɛ.+ 33 Kɛ be juli lika nga be flɛ i Ti Kongloman’n nun lɛ’n,+ be boboli i waka’n su. Be boboli sa tɛ yofuɛ mun waka su wie. Kun o i sa fama su, yɛ kun o i sa bɛ su.+ 34 Zezi seli kɛ: “Min Si, yaci cɛ be, afin be siman like nga be su yo’n.” Asa ekun’n, be tuli i tralɛ’m be wun fɔtɔ naan bé cɛ́cɛ́ be nun.+ 35 Sran’m be jinjin lɛ be su nian. Zifu’m be kpɛnngbɛn’m be yoli i finfin. Be seli kɛ: “Ɔ deli sran wie mun. Sɛ ɔ ti Ɲanmiɛn i Klisi’n naan Ɲanmiɛn fɛli i’n, maan ɔ de i bɔbɔ i wun.”+ 36 Sonja mun bɔbɔ be srili i. Be wunngeli i wun lɔ, be mɛnnin i duvɛn ɲanwa.+ 37 Be seli kɛ: “Sɛ a ti Zifu’m be Famiɛn’n, de ɔ wun.” 38 Be klɛli ndɛ kun be sieli i ti su lɛ. Be klɛli i kɛ: “Zifu’m be Famiɛn’n yɛ.”+
39 I sin’n, sa tɛ yofuɛ nga be boboli be i wun lɛ’n, be nun kun kɛnnin i ndɛ tɛ.+ Ɔ seli i kɛ: “?Nán wɔ yɛ a ti Klisi’n niɔn? De ɔ wun naan de e wie!” 40 I wiengu kun’n ijɔli i. Ɔ seli kɛ: “?A sroman Ɲanmiɛn? ?Sa nga be fa yoli wɔ’n, nɛ́n i kunngba’n yɛ be fa yoli i-ɔ? 41 E liɛ’n, ɔ ti su. Afin like nga e yoli’n, i nuan su sa yɛ e ɲɛnnin i-ɔ. Sanngɛ bian nga liɛ’n, w’a yoman sa tɛ fi.” 42 Kpɛkun ɔ seli kɛ: “Zezi, sɛ a ju ɔ Famiɛn Diwlɛ’n nun lɔ’n, maan ɔ wla kpɛn min su.”+ 43 Yɛ Zezi seli i kɛ: “Nanwlɛ, andɛ ń kán klé wɔ kɛ e nin wɔ é trán Mɛn klanman’n nun lɔ.”+
44 Mindi su wa ju,* ɔ nin i sɔ’n ngba’n lika’n luli tuun nvle wunmuan’n nun. Ɔ yoli sɔ lele fa mantannin nnɔsua wia nun dɔ nsan su,*+ 45 afin wia’n kpajaman kun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, rido ng’ɔ o Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ’n+ i nun kpacili i afiɛn sɛsɛ.+ 46 Yɛ Zezi kpannin kekle kpa seli kɛ: “Min Si, ń fá min nguan’n ń wlá ɔ sa nun.”+ Kɛ ɔ kannin sɔ’n, yɛ ɔ wuli-ɔ.+ 47 Kɛ sonja ya su kpɛn’n wunnin sa sɔ mun’n, ɔ manmannin Ɲanmiɛn. Ɔ seli kɛ: “Nanwlɛ, bian nga ti sran seinfuɛ sakpa.”+ 48 Be nga be yiali lɛ mɔ be bali sa sɔ’n i nianlɛ’n, kɛ be wunnin sa nga be juli’n, be sali be sin be awlo. Kɛ bé kɔ́’n, nn bé fínfín be wue’n nun. 49 Be nga be si i’n be kwlaa be jinjin mmua lɔ. Asa ekun’n, bla nga kɛ ɔ fɛ i Galile lɔ’n be suli i su’n, be o lɛ wie. Yɛ be wunnin sa sɔ mun.+
50 Bian kun o lɛ’n, be flɛ i kɛ Zozɛfu. Ɔ ti Zifu’m be Jɔlɛ Difuɛ Dandan’m be nun kun. Ɔ ti sran kpa, yɛ ɔ ti seinfuɛ.+ 51 (Sa nga be onga’m be sunnzunnin kɛ bé yó’n, ɔ nin like nga be yoli’n, w’a suanman be bo wie.) Ɔ fin Zidefuɛ’m be klɔ kun mɔ be flɛ i Arimate’n su, kpɛkun ɔ su minndɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n. 52 Bian sɔ’n ko wunnin Pilati wun, kpɛkun ɔ srɛli Zezi i fuɛn’n. 53 Ɔ yili i waka’n su,+ ɔ fali lɛn kpa kun cicili i wun. Yɛ ɔ fɛ i ko sieli i ndia kun mɔ be kpɛli i yɔbuɛ nun’n, i nun.+ Be nin-a sieman sran ndia sɔ’n nun le. 54 Siɛn’n, Zifu’m Be Wun Buabualɛ Cɛn’n w’a ju.+ Ɔ ka kan Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n+ bó i bo. 55 Sanngɛ bla nga be nin i fin Galile’n, be ɔli wie. Be niannin ndia’n, kpɛkun be wunnin wafa nga be lɛli i’n.+ 56 Be sali be sin be ko yoli ayre nin ngo fanninfannin mun. Sanngɛ kɛ nga mmla’n fa kan’n sa’n, be loli wunmiɛn Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n+ nun.
24 Lemɔcuɛ’n i cɛn klikli’n su’n, nglɛmun ndɛ kpa’n be ɔli asieliɛ’n su lɔ. Kɛ bé kɔ́’n, be fali ayre fannin nga be yoli’n.+ 2 Sanngɛ kɛ be juli lɔ’n, be wunnin kɛ b’a kondo yɔbuɛ ng’ɔ kata ndia’n i nuan’n su’n.+ 3 Be wluli lɔ, sanngɛ b’a wunman e Min Zezi i fuɛn’n.+ 4 Be bu i akunndan-ɔn, ɔ yiaman. Kpɛkun bé nían-ɔn, yasua nɲɔn be jinjin be wun lɛ. Be wun tralɛ’n kpaja kpa. 5 Srɛ kunnin bla sɔ mun dan kpa. I sɔ’n ti’n, be kannin be ti ase. Yɛ yasua sɔ’m be seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ amun su kunndɛ sran m’ɔ o nguan nun’n, be mɔ b’a wu’n be nun-ɔn?+ 6 Ɔ nunman wa. Be cɛnnin i nguan. Maan amun wla kpɛn ndɛ nga kɛ ɔ o Galile lɔ’n, ɔ kan kleli amun’n su. 7 Ɔ seli kɛ bé wá yí sran Wa’n bé mán sa tɛ yofuɛ mun, yɛ bé kún i waka’n su, kpɛkun i cɛn nsan su’n, ɔ́ cɛ́n nguan.”+ 8 Ɔ maan be wla kpɛnnin i ndɛ’m be su.+ 9 Be jasoli ndia’n su lɛ be sali be sin. Yɛ be kannin ninnge kwlaa nga be wunnin be’n be ndɛ kleli akoto blu-nin-kun (11) mun ɔ nin be onga’m be kwlaa.+ 10 Be nga be kannin ndɛ sɔ mun kleli akoto mun’n, be yɛle Mari Magdala, nin Zanin, ɔ nin Zaki i nin Mari. Asa ekun’n, bla onga nga be nin be ɔli’n, be kusu be kannin ndɛ sɔ mun kleli akoto mun wie. 11 Sanngɛ be waan ɔ ti sinnzin ndɛ. Ɔ maan, b’a faman ndɛ nga bla’m be kannin’n su.
12 Sanngɛ Piɛli jasoli, ɔ wanndi ɔli ndia’n su lɔ. Kɛ ɔ juli lɔ’n, m’ɔ kluli niannin lɔ’n, lɛn tanmue mun ngunmin yɛ ɔ wunnin be-ɔ. Ɔ maan, ɔ sɛli i sin. Kɛ ɔ́ kɔ́’n nn ɔ́ bú abonuan sa sɔ’n i akunndan.
13 Cɛn kunngba sɔ’n nun’n, be nun nɲɔn be su kɔ klɔ nga be flɛ i Emaisi’n i su lɔ. Klɔ sɔ’n nin Zerizalɛmun be afiɛn’n tra kilo blu-nin-kun (11).* 14 Kɛ bé kɔ́’n nn bé kókó sa kwlaa sɔ mɔ be juli’n, be su yalɛ.
15 Kɛ bé kókó yalɛ’n, Zezi wunngeli be wun lɔ, kpɛkun ɔ nin be sannin nun. 16 Sanngɛ b’a kwlá wunmɛn i wlɛ.+ 17 Ɔ seli be kɛ: “?Yalɛ benin yɛ amun su koko-ɔ?” Kpɛkun be jrannin kouun, be ɲrun’n tuun. 18 Be nun kun mɔ be flɛ i kɛ Kleopasi’n, ɔ tɛli i su kɛ: “?A ti aofuɛ yɛ a tran ɔ liɛ ngunmin Zerizalɛmun wa mɔ i ti yɛ a siman sa nga be juli le nɲɔn nga nun’n niɔn?”* 19 Ɔ usali be kɛ: “?Sa onin-ɔn?” Be seli i kɛ: “Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n+ i su sa liɛ’n niɔn. Ɔ kleli kɛ ɔ ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ. Ɔ yoli abonuan sa wie mun Ɲanmiɛn nin sran’m be ɲrun. Kpɛkun ɔ si ijɔ kpa.+ 20 Sanngɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin kpɛnngbɛn mun be yili i mannin naan be kun i.+ Kpɛkun be boboli i waka’n su. 21 E liɛ’n e buli i kɛ nn bian sɔ’n yɛ ɔ́ dé Izraɛli-ɔ.+ Yɛ kusu’n kɛ sa sɔ’m be juli’n i cɛn ba nsan yɛ. 22 Asa kusu’n, ndɛ nga bla nga be o e nun’n be nun wie’m be kannin’n, ɔ boli e nuan. Afin be ɔli ndia’n su lɔ nglɛmun ndɛ kpa,+ 23 sanngɛ b’a wunmɛn i fuɛn’n. Kɛ be bali’n, be seli kɛ anzi wie’m be yili be wun nglo kleli be naan be seli be kɛ ɔ o nguan nun. 24 Yɛ sran wie mɔ be nin e o wa’n be ɔli ndia’n su lɔ.+ Kɛ be juli lɔ’n, be wunnin i kɛ ndɛ nga bla’m be kannin’n ti nanwlɛ. B’a wunman Zezi.”
25 I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ: “Nanwlɛ, amun wunman sa wlɛ, yɛ amun faman ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin’n su ndɛndɛ! 26 ?Ɔ fataman kɛ Klisi’n wun ɲrɛnnɛn sɔ mun+ naan ɔ ɲan ɲrun?”+ 27 Kpɛkun i su ndɛ kwlaa nga be kɛnnin i Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, ɔ yiyili i kwlaa nun kleli be. Ɔ boli i bo Moizi nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa be su.+
28 Kɛ be mantannin klɔ nga be su kɔ su’n i wun koko’n, ɔ yoli kɛ ɔ su kɔ i ɲrun lɔ kan ekun sa. 29 Sanngɛ be jrannin su kpa seli i kɛ: “Ka e wun wa. Afin wia’n su wa tɔ, yɛ lika’n w’a wie san.” Kɛ be kannin sɔ’n, ɔ wluli sua’n nun lɔ naan w’a sike lɔ. 30 Kɛ ɔ nin bé dí like’n, ɔ fali kpanwun’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ yra su, ɔ bubuli nun, kpɛkun ɔ fa mannin be.+ 31 Kɛ ɔ yoli sɔ’n, be wunnin i wlɛ kpa kɛ i-ɔ. Kpɛkun ɔ mlinnin be ɲrun.+ 32 Yɛ be seli be wiengu kɛ: “Kɛ ɔ́ kán ndɛ’n klé e atin’n su lɔ’n, m’ɔ́ yíyí Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun weinwein kpa klé e’n, ɔ wluwluli e wun dan. ?Nɛ́n i-ɔ?” 33 Be ka lɛ jasoli, be sali be sin Zerizalɛmun lɔ. Be toli Zezi i akoto blu-nin-kun (11) mun, ɔ nin be nga be nin be o lɛ’n be lɔ. 34 Be kusu be seli be kɛ: “E Min’n cɛnnin nguan sakpa. Ɔ yili i wun nglo kleli Simɔn!”+ 35 Be kannin sa nga be juli atin’n su’n be ndɛ. Kpɛkun kɛ ɔ bubuli kpanwun’n nun mɔ be wunnin i wlɛ’n,+ be kɛnnin i ndɛ wie.
36 Kɛ bé kán ninnge sɔ’m be ndɛ’n, i bɔbɔ fiteli be afiɛn lɛ, yɛ ɔ seli be kɛ: “Maan amun wun jɔ amun fɔuun.”+ 37 Sanngɛ kɛ mɔ be kpitili mɔ srɛ kunnin be dan kpa’n ti’n, be buli i kɛ aolia nun sran-ɔn. 38 I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ: “?Ngue ti yɛ srɛ kun amun-ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ amun akunndan’n su yo nɲɔnnɲɔn-ɔn? 39 An nian min sa nin min ja mun. Min-ɔn. An kan min be nian. Afin aolia nun sran leman wunnɛn nin owie kɛ nga amun wun kɛ n le wie yɛ’n sa.” 40 Kɛ ɔ́ kán sɔ’n nn ɔ́ fɛ́ i sa nin i ja mun klé be. 41 Sanngɛ be wun m’ɔ bliblili be’n nin be nuan m’ɔ boli be wun’n ti’n, ɔ yoli be kɛ laliɛ nun sa. Yɛ ɔ seli be kɛ: “?Amun le like diwa wie lɛ?” 42 Be fali jue kun mɔ be ɲintɔnnin’n i sin be mɛnnin i. 43 Ɔ sɔli nun kpɛkun ɔ dili i be ɲrun lɛ.
44 Yɛ ɔ seli be kɛ: “Ndɛ sɔ’n yɛ i nun mɔ e nin amun e o wa’n, n kan kleli amun’n niɔn.+ Yɛle kɛ min su ndɛ kwlaa nga be klɛli i Moizi i Mmla’n nun’n, ɔ nin ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be klɛli’n, ɔ nin ndɛ nga be klɛli i Jue fluwa’n nun’n, ɔ fata kɛ be kwlaa be kpɛn su.”+ 45 Ɔ tikeli be ɲin naan be wun Ɲanmiɛn Ndɛ’n i wlɛ kpa.+ 46 Yɛ ɔ seli be kɛ: “Ndɛ nga be klɛli’n yɛ: Klisi’n wá wún i ɲrun, sanngɛ i cɛn nsan su’n, ɔ́ cɛ́n nguan.+ 47 Yɛ i dunman nun’n, bé wá bó i jɔ nvlenvle kwlaa nun+ kɛ ɔ fata kɛ sran’m be kaci be akunndan’n, naan b’a kwla yaci be sa tɛ’n b’a cɛ be.+ Bé bó i bo Zerizalɛmun wa.+ 48 Kɛ sa sɔ’m bé wá jú’n, amún wún nun.+ 49 Like nga min Si tali nda kɛ ɔ́ fá mán amun’n, ń má fá blɛ́ amun. Sanngɛ maan amun ka klɔ’n su wa lele naan amun ɲan tinmin m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n.”+
50 I sin’n, ɔ nin be ɔli Betanin. Ɔ mɛnnin i sa’m be su, yɛ ɔ yrali be su. 51 Kɛ ɔ́ yrá be su sɔ’n, ɔ nin be be afiɛn tili nun. Yɛ Ɲanmiɛn mɛnnin i su ɔli ɲanmiɛn su-ɔ.+ 52 Be yili i ayɛ.* Kɛ bé sá be sin Zerizalɛmun’n, be klun ti jɔwa dan kpa.+ 53 Yɛ be manmannin Ɲanmiɛn cɛn kwlakwla Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ.+
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “kɛ nga Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be fa yo i titi’n sa.”
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “Kɛ ɔ o i nin i ku sɛ nun.”
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “aolia nun like.”
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Glk., “wɛ kun m’ɔ de e’n.” Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ, “Wɛ.”
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Glk., “Kɛ ɔ fɛ i i talua mɔnnɛn blɛ’n nun’n.”
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “I ɲin yili be titi.”
Yɛle kɛ, Erɔdu Antipasi. Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Glk., “tetraki’n.”
Nian Nd. A5 nun.
Glk., “an su mma.”
Annzɛ “tralɛ uflɛ’n.”
Glk., “kpanwun.”
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “i ti su nglo lɔ talɛ’n su”, “i lika ng’ɔ ti nglonglo kpa’n su.”
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Glk., “sanwun.”
Yɛle Galile Jenvie’n.
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “kpanwun nga be fa man Ɲanmiɛn’n.”
Yɛle kɛ, bosia nga be sumɛn i bo’n.
Annzɛ “Sran ng’ɔ ti sran sɔnnzɔnfuɛ’n.”
Annzɛ “waka flolo m’ɔ suan sua’n i ti su nglo’n i bo’n.”
Annzɛ “like nga be fa sua fuɛn’n.”
Glk., “i ja kplaman’n.”
Annzɛ “tralɛ kplɔkuun.”
Annzɛ “atin nga Ɲanmiɛn kleli be’n.”
Glk., “albatri sɛ kun.”
Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “be ti dan’n.”
Glk., “bɛ.”
Be kwla se ekun kɛ “mmusu’n tɔ i su cɛ kpa.”
Glk., “ɔ́ fíte nun.”
Annzɛ “wunmiɛn mɔ i ti yɛ ɔ kwla tran nguan nun’n bɛli i nun ekun.”
Annzɛ “tralɛ uflɛ.”
Yɛle kɛ, Erɔdu Antipasi. Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Glk., “tetraki’n.”
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Glk.,“ɔ juli’n.”
Annzɛ “nán amun tɔ sran nun be yo i like.”
Yɛle kɛ, Jɔlɛ Dilɛ Cɛn’n nun.
Annzɛ “Adɛsi’n.” Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. B14 nun.
Glk., “i ndɛ’n.”
Glk., “sran kwlaa nga e kalɛ o i su’n.”
Satan yɛ be flɛ i sɔ-ɔ.
Glk., “Ɲanmiɛn i sa mma’n.”
Annzɛ “sɛ ɔ ɲinma’n wun ase weiin’n.”
Glk., “ɔ ɲinma’n ti tɛ’n”, “ɔ ɲinma’n ti klunwifuɛ’n.”
Yɛle kɛ, w’a yomɛn i wun sanwun kɛ Moizi Mmla’n kle’n sa.
Annzɛ “sɛ sran yo amun annvɔ naan amún cɛ́ i like’n.”
Annzɛ “bia kpakpa mun.”
Annzɛ “gua’m be bo.”
Annzɛ “b’a sieman be su nzɔliɛ’n.”
Blɛ nga Adan nin Ɛvu bé wú be mma mun’n i ndɛ yɛ be kan-ɔn.
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Glk., “asariɔn nɲɔn.” Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “i ɲin kpaman.”
Be kwla se ekun kɛ “Ɲanmiɛn sulɛ sua’m be nun.”
Annzɛ “be ɲin m’ɔ blo sran like su’n.”
Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “amun fa cɛ be nga be yo amun annvɔ’n.”
Glk., “Maan amun ci amun afiɛn.”
Annzɛ “ɔ́ cí i afiɛn.”
Annzɛ “sua sunianfuɛ.”
Annzɛ “w’a yomɛn i klun sa’n.”
Glk., “ɔ lɛputɔn kasiɛnfuɛ’n.”
Annzɛ “mmusu kun mɔ kɛ ɔ o sran kun su’n, sran’n kwlá yoman like fi kun’n.”
Glk., “sea suliɛ.” Sea kun ti litri 7,33. Nian Nd. B14 nun.
Glk., “i le nsan su’n.”
Nian Nd. A5 nun.
Glk., “di kpanwun.”
Annzɛ “ɔ kloman min traman.”
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “i janvuɛ bla mun.”
Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “sa fi w’a ɲɛnmɛn i.”
Annzɛ “i awlo’n sunianfuɛ’n.”
Annzɛ “bati suliɛ.” Bati suliɛ kun ti litri 22. Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “kɔɔ suliɛ.” Kɔɔ suliɛ kun ti litri 220. Nian Nd. B14 nun.
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Annzɛ “Adɛsi’n.” Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Glk., “i wue’n nun.”
Glk., “be ja kplá.”
Glk., “i ja kpla.”
Be flɛ waka sɔ’n kɛ miri. I tɛnndɛn nun ti mɛtri 6. Ɔ ti kekleke kpa. I nɲa’m be ti kɛ duo nɲa sa. Kpɛkun i mma’m be ti ɔkwlɛ, annzɛ be ti ble tuun.
Ndɛ nga be klɛli i Glɛki nun’n kle kɛ Nowe i mmeli’n ti kɛ alaka wie sa.
Nian Nd. A3 nun.
Annzɛ “si min aunnvɔɛ.”
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Annzɛ “blo figie.”
Annzɛ “n tɔnnin i suɛn n deli i like’n.”
Annzɛ “Ɲanmiɛn Sielɛ’n ká lɛ́ yí i wun nglo.”
Glɛki’m be minin kun ti gramun 340, yɛ ɔ kwla ju draki 100. Nian Nd. B14 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “bé yó maan ɔ wla’n bó.”
Glk., “ɲanmiɛn su.”
Annzɛ “be yoli i finfin.”
Nian Nd. B14 nun.
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Nian Nd. A5 nun.
Nian Nd. A5 nun.
Annzɛ “gua’m be bo.”
Annzɛ “bia kpakpa mun.”
Glk., “lɛpta 2.” Nian Nd. B14 nun.
Annzɛ “bé kpɛ́ amun bo waka.”
Annzɛ “klunngbɔ tulɛ cɛn.”
Annzɛ “nnɔsua nun aliɛ,” be fa kan Zifu’m be Delɛ Cɛn’n i ndɛ.
Glk., “be nga be leman mmla’n.”
Glk., “Sanedrɛn.”
Nian Nd. A3 nun.
Annzɛ “be kun i waka’n su.”
Nian Ndɛ’m be bo tulɛ lika’n nun lɔ.
Glk., “Dɔ 6 su’n su wa ju.”
Glk., “dɔ 9 su.”
Glk., “stadi 60.” Stadi kun ti mɛtri 185. Nian Nd. B14 nun.
Be kwla se ekun kɛ “?Be nga b’a ba Zerizalɛmun wa uflɛuflɛ’n be nun’n, ɔ kunngba cɛ yɛ a siman sa nga be juli le nɲɔn nga nun’n niɔn?”
Annzɛ “Be kotoli i bo.”