Maan e kunndɛ sran kwlaa i nzuɛn’n i kpa lika’n
‘Min Ɲanmiɛn, maan ɔ wla kpɛn min su, naan yo min ye.’—NEEMI 13:31.
1. ?Wafa sɛ yɛ Zoova yo sran kwlaa be ye ɔ?
KƐ LIKA’N yo munndun lele kɛ nzue su wa tɔ sa mɔ i sin’n, wia’n fite’n, kpɔkun lika’n w’a kpaja. Ɔ maan sran’m be wun fa be feke. Wienun ɔn, kɛ wia’n bo kekle kpa lele mɔ i sin’n, nzue’n mlan, ɲanmiɛn’n kpla, kpɔkun nzue’n tɔ kpa piɔɔ’n, sran’m be wun jɔ be fɔuun. Zoova, like Yifuɛ m’ɔ ti sran klofuɛ’n, yɛ ɔ siesieli lika’n i kɛ ngalɛ’n sa fa mannin klɔ sran mun ɔn. Kɛ Zezi fá e ɲin síe i Ɲanmiɛn i aklunye dan su’n, ɔ seli kɛ: ‘Be nga be kpɔ amun’n, an yo be kpa, yɛ be nga be yo amun tɛtɛ mɔ be kle amun yalɛ’n, an srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo be kpa. I sɔ’n nun’n, amún wá yó amun Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i mma mun, afin ɔ bo wia’n man be mɔ be ti tɛ’n nin be mɔ be ti kpa’n, yɛ ɔ tɔ nzue’n man nanwlɛfuɛ nin be mɔ be timan nanwlɛfuɛ’n.’ (Matie 5:43-45). E wun weiin kɛ, Zoova yo sran kwlaa be ye. Ɔ maan, ɔ fata kɛ i sufuɛ’m be mian be ɲin be yo kɛ i sa wie. I sɔ ti’n, maan be kunndɛ sran kwlaa i nzuɛn’n i kpa lika’n.
2. (a) ?Sa mennin ti yɛ Zoova yo aklunye’n niɔn? (b) ?Kɛ Zoova nian wafa nga e sɔ i aklunye yolɛ nun’n, ngue yɛ ɔ fɛ i ɲin sie su ɔ?
2 ?Sa mennin ti yɛ Zoova yo aklunye’n niɔn? Kɛ ɔ fin cɛn mɔ Adam tɔli sa tɛ nun’n, Zoova w’a yaciman sran’m be nzuɛn’n i kpa lika’n, i kunndɛlɛ le (Jue Mun 130:3, 4). Like nga ɔ ti i klun su’n yɛle kɛ, sran aɲinyiɛfuɛ’m be tran mɛn klanman’n nun (Efɛzfuɛ Mun 1:9, 10). Zoova i aklunye m’ɔ o lɛ titi’n nin e fataman. Sanngɛ i aklunye sɔ’n ti e lafi su kɛ, osufuɛ nga ɔ boli e kasiɛ kɛ ɔ́ bá’n i dunman nun é ɲán e ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun (Bo Bolɛ 3:15; Rɔmfuɛ Mun 5:12, 15). Sɛ e sɔ e ti kpɔlɛ like nga Zoova mannin’n nun klanman’n, yɛ é kwlá ɲán nguan nga fɔ nunman nun’n niɔn. Ɔ maan siɛn’n, like nga Zoova fɛ i ɲin sie su’n, yɛle wafa nga e sɔ i aklunye yolɛ nun’n (1 Zan 3:16). I ɲin ta like kwlaa nga e yo e fa kle kɛ e si ye’n. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn yoman sa m’ɔ timɛn i su’n, i wla fiman junman nga an dili nin klolɛ nga an fa klo i’n su.’—Ebre Mun 6:10.
3. ?Kosan mennin yɛ é wá kúnndɛ i su tɛlɛ ɔ?
3 ?Wafa sɛ yɛ, e wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n i kunndɛlɛ nun’n, e kwla sɔnnzɔn Zoova ɔ? Maan e fa e ɲin e sie i like nnan nga bé bá lɛ’n be su naan y’a tɛ kosan sɔ’n su. I klikli’n, yɛle e jasin fɛ’n bolɛ’n nun. I nɲɔn su’n, yɛle e awlobo’n nun. I nsan su’n, yɛle asɔnun’n nun, yɛ i nnan su’n, yɛle sran kwlaa be lika.
Jasin fɛ’n bolɛ mɔ maan sran’m be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, i nun
4. ?Wafa sɛ yɛ jasin fɛ’n bolɛ’n yi e wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n i kunndɛlɛ’n, i nglo ɔ?
4 Awie ijre’n i su ɲanndra nga Zezi buli’n i nun yiyilɛ nun’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, ‘awie fie’n yɛle mɛn’n.’ E mɔ andɛ e ti Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n, kɛ e kɔ jasin fɛ’n bolɛ’n, e kle kɛ e fa ndɛ sɔ’n su (Matie 13:36-38; 28:19, 20). E jasin fɛ’n bolɛ nun’n, e bo su e kle sran’m be kɛ e lafi Ɲanmiɛn su. Andɛ’n, sran’m be kwlaa be wun weiin kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be bo be jasin fɛ’n i awloawlo’m be nun nin akpɔ’m be nuan. I sɔ’n kle kɛ sran kpa kwlaa nga Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ ndɛ’n lo i’n, e mian e ɲin e kunndɛ i yakpa su. I sɔ nun’n, Zezi seli kɛ: ‘Klɔ kwlaa nga an ju su’n, sɛ ɔ ti dan o, sɛ ɔ ti kaan o, an usa sɛ sran kpa wie o lɛ m’ɔ kwla sike amun’n.’ (Matie 10:11; Sa Nga Be Yoli’n 17:17; 20:20).
5, 6. ?Ngue ti yɛ e yaciman sran’m be wun kɔlɛ be awlo lɔ’n niɔn?
5 Kɛ sran’m be sunnzunman e mɔ e kɔ be wun wunlɛ be awlo lɔ’n, wie liɛ awlo’n nun sran’n kun kwla sɔ e nun klanman. Sanngɛ, kɛ e bo jasin’n cɛ’n, kpɔkun awlo sɔ’n nun sran’n kun kwla kpalo e nuan se kɛ: “Amun ndɛ’n timan e cinnjin.” Nanwlɛ, kɛ Ɲanmiɛn ndɛ’n timan sran kun i cinnjin ti’n, ɔ tanndan i wiengu ɲrun’n, i sɔ’n yo e ya kpa. ?Sanngɛ, i lɛ nun’n, wafa sɛ yɛ e kwla mian e ɲin e kunndɛ sran kwlaa i nzuɛn’n i kpa lika’n titi ɔ?
6 Sɛ cɛn uflɛ é bó jasin fɛ’n i lika kunngba sɔ nun’n, e kwla sa e sin awlo sɔ’n nun lɔ, kpɔkun sran nga i klikli nun’n ɔ kpaloli e nuan’n, e kwla kunndɛ kɛ e nin i é kókó yalɛ trele. Kɛ é síesíe e wun’n, nán maan e wla fi sa nga sran’n yoli i klikli nun’n, i su. Atrɛkpa, kɛ sran’n ɔ́ kpálo e ndɛ’n, ɔ buli i kɛ nn, ɔ su yo i wiengu’n i ye dan. Wie liɛ kusu’n, suɛn mɔ be tɔnnin e m’ɔ tili’n ti yɛ ɔ yo sɔ ɔ. Sanngɛ, nán i sɔ’n ti yɛ é yáci awlo sɔ nun lɔ jasin fɛ’n bolɛ ɔ. Sanngɛ, maan e mian e ɲin e bo Sielɛ Blɛ’n jasin fɛ’n i amanniɛn su, naan e yi ce nga ɔ o sran sɔ’n i angunndan nun’n. E kunndɛ kɛ é úka sran kwlaa naan ɔ si Ɲanmiɛn kpa. Atrɛkpa, Zoova yó maan sran sɔ’n ɔ́ bɛ́ i sulɛ.—Zan 6:44; 1 Timote 2:4.
7. ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa angunndan kpa e bo jasin fɛ’n e kle sran mun ɔn?
7 Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, be kusu be awlofuɛ’m bé tánndan be ɲrun. Ɔ seli be kɛ: “M bali ba yasua nin i si, nin ba bla nin i nin, ɔ nin sewi nin i sewi be afiɛn sacilɛ.” Kpɔkun, ɔ kan guali su kɛ: ‘Sran kun i bɔbɔ i awlofuɛ’m be yɛ bé wá yó i kpɔfuɛ ɔ.’ (Matie 10:35, 36). Sanngɛ, cɛn ngba timan Kisie, yɛ ɔ le cɛn kun nin i nun sa. Yɛle kɛ, sannvuɛsa wie kɛ tukpaciɛ sa, annzɛ be awlɛn su sran’n i wie’n, annzɛ ɲrɛnnɛn sa wie m’ɔ ju’n, annzɛ sa kwlaa wie ti’n, sran’m be kwla sie be su e jasin fɛ’n bo, annzɛ kusu be kwla kpalo i. ?Sɛ e dun mmua e bu sran’m be wun angunndan kɛ be su tieman e ndɛ’n, é kwlá kúnndɛ be nzuɛn’n i kpa lika’n sakpa? ?Ngue ti yɛ e saman e sin cɛn uflɛ e ko wunman be wun ekun ɔn? Atrɛkpa, bé sɔ́ e nun klanman. Wie liɛ’n, nán ndɛ nga e kan’n i ngunmin ti yɛ sran’n sɔ e nun, annzɛ ɔ fuan e ɔ. Sanngɛ, ɔ fin wafa nga e kan ndɛ’n. Sɛ e srɛ Zoova kpa kwlaa naan y’a ko bo jasin fɛ’n, saan ɔ́ úka e naan y’a bu sran’m be su angunndan kpa, naan y’a bo jasin’n y’a kle be kwlaa amanniɛn su.—Kolɔsfuɛ Mun 4:6; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:17.
8. ?Kɛ Klistfuɛ kun kunndɛ i osufuɛ nga be lafiman Ɲanmiɛn ndɛ’n su’n be nzuɛn’n i kpa lika’n, i agualiɛ’n kwla yo sɛ?
8 Asɔnun wie’m be nun’n, awlobo kunngba’n i nunfuɛ kpanngban be su Zoova. I sɔ nun’n, kɛ gbaflɛn nin talua’m be wun kɛ be awlobo nun sran kpɛnngbɛn’m be nzuɛn’n ti kpa, afin be klo be yi mun annzɛ be klo be wun mun, ɔ nin be osufuɛ’m be kwlaa’n, i sɔ’n wluwlu be wun kpa. Ɔ maan, be kusu be su Zoova wie. Afɔtuɛ nga akoto Piɛli mannin’n, ɔ ukali Klistfuɛ bla wie mun maan be wun mun mɔ be ‘faman Ɲanmiɛn ndɛ’n su’n,’ be kacili be nzuɛn.—1 Piɛr 3:1, 2.
Awlobo’n nun
9, 10. ?Wafa sɛ yɛ Zozɛfu nin Zakɔbu be kunndɛli be awlobofuɛ’m be nzuɛn’n i kpa lika’n niɔn?
9 Lika nga e kwla kunndɛ e wiengu be nzuɛn’n i kpa lika’n ekun’n, yɛle awlobo’n nun. I lɛ nun’n, amun e fa sa nga ɔ juli Zakɔbu nin i mma’m be afiɛn’n i su sunnzun ase naan e nian. Bo Bolɛ ndɛ tre 37, i mma 3 nin 4 nun’n, Biblu’n kle kɛ Zakɔbu i mma’m be nun’n, Zozɛfufuɛ’n yɛ ɔ kloli i kpa ɔ. I sɔ’n ti’n, ba’m be onga’m be ɲin cili Zozɛfu kpa naan b’a kunndɛ kɛ bé kún i. Sanngɛ i sin’n, amun e nian wafa nga Zakɔbu nin Zozɛfu be kunndɛli be awlobofuɛ’m be nzuɛn’n i kpa lika’n.
10 Kɛ Ezipti famiɛn’n sieli Zozɛfu Ezipti wunmuan su’n, awe wa kpɛnnin mɛn’n nun. I blɛ sɔ nun’n, kɛ i niaan’m be ɔli aliɛ kunndɛlɛ Ezipti lɔ’n, be sɔli be nun klanman. Kannzɛ bɔbɔ i klikli nun Zozɛfu w’a yimɛn i wun nglo’n, sanngɛ ɔ yoli maan be niannin i niaan’m be lika kpa, kpɔkun be mannin be aliɛ be fa ɔli be si mɔ w’a yo oke’n i sin. Ɛɛn, kannzɛ bɔbɔ Zozɛfu i niaan’m be klunwi’n ti ɔ wunnin ɲrɛnnɛn’n, sanngɛ i liɛ’n, ɔ tili be wun ɲanman nun (Bo Bolɛ 41:53–42:8; 45:23). I sɔ kunngba’n, kɛ Zakɔbu wo wie bɛ su’n, ɔ yrali i mma’m be kwlaa be nguan. Kannzɛ bɔbɔ wie’m be sa tɛ yolɛ’n ti be nguan yralɛ ng’ɔ ti i su’n to fuannin be’n, sanngɛ ɔ leman be nun kun sa mɔ w’a ɲɛnmɛn i tranwlɛ lika liɛ ɔ (Bo Bolɛ 49:3-28). Zakɔbu i sran klolɛ tankaan’n m’ɔ yili i nglo’n yo ɲɛnmɛn o!
11, 12. (a) ?Ɲanmiɛn ndɛ’n i nun sunnzun ase mennin yɛ ɔ kle kɛ e awlobo nunfuɛ’m be nzuɛn’n i kpa lika’n i kunndɛlɛ’n ti cinnjin ɔn? (b) ?Afɔtuɛ mennin yɛ ba wannzofuɛ i su ɲanndra nga Zezi buli’n, ɔ man e ɔ?
11 Wafa nga Zoova nin Izraɛlifuɛ’m be trannin’n, ɔ kwla uka e naan y’a wun sran’m be nzuɛn’n i kpa lika’n i kunndɛlɛ’n, i wlɛ kpa. Izraɛlifuɛ’m b’a lafiman Zoova su tititi. Sanngɛ, Zoova bluli be ayeliɛ’n su. Ɔ fɛli i nuan ijɔfuɛ Oze i awlobo’n nun sa nga be juli’n i su sunnzun ase, ɔ fa yili i klolɛ su awlɛn tralɛ’n i nglo. Be wun bo bian kunndɛlɛ’n ti Oze i yi Gomɛli i nzuɛn. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, Zoova seli Oze kɛ: ‘Kɔ naan bla m’ɔ le bian, mɔ sanngɛ bian cɛ yɛ ɔ kunndɛ i wun bo’n, a nin i be ko la ekun. Klo i kɛ m bɔbɔ min Anannganman n fa n klo Izraɛlifuɛ mun sa, mɔ sanngɛ amuɛn mun yɛ be kpɛ be sin atin ɔn. Yɛ viɲi mma gato dilɛ yɛ be klo i ɔ.’ (Oze 3:1). ?Ngue ti yɛ Zoova seli Oze kɛ ɔ yo sɔ’n niɔn? Zoova si kɛ, kannzɛ i nvle’n fali atin tɛ su’n, sanngɛ be nun wie’m bé sí i sa m’ɔ blu su’n, i su ye. Oze waan: ‘Kɛ ɔ́ cɛ́ kɔ́’n, Izraɛlifuɛ’m bé wá sá be sin bé kúnndɛ Anannganman m’ɔ ti be Ɲanmiɛn’n. Bé wá sá bé sin bé kúnndɛ Davidi i osu nunfuɛ m’ɔ ti be famiɛn’n. Be nga bé wúnnge Anannganman aklunyefuɛ sɔ’n i wun’n, be wun úsu be yɛ bé bá ɔ.’ (Oze 3:5). Nanwlɛ, ajalɛ kpa mɔ kɛ sa ju awlobo nun’n, ɔ fata kɛ e fa su’n yɛ ɔ o lɛ. Sɛ e kunndɛ e awlobo nunfuɛ’m be nzuɛn’n i kpa lika’n titi’n, é klé kɛ e si e awlɛn tra.
12 Ba wannzofuɛ’n i su ɲanndra nga Zezi buli’n, ɔ yi wafa nga e kwla kunndɛ e awlobo nunfuɛ’m be nzuɛn’n i kpa lika’n i nglo kpa liɛ su ekun. Kɛ ba wannzofuɛ’n sacili i bo sika mɛn dilɛ’n nun lele mɔ sika’n wieli’n, ɔ sɛli i sin i si awlo. Siɛ’n sili i wa’n i aunnvuɛ. Ɔ maan, ɔ sɔli i nun klanman. ?Kɛ ba yasua kpɛnngbɛn m’ɔ nin a tuman awlo’n nun le’n fali ya’n, ngue yɛ siɛ’n yoli ɔ? Siɛ’n flɛli i wa kpɛnngbɛn’n, naan w’a se i kɛ: ‘N wa, ɔ liɛ’n, min nin wɔ yɛ e o wa titi ɔ, like ng’ɔ ti n liɛ’n, i kwlaa ɔ ti wɔ liɛ.’ Ndɛ sɔ’n timan ba’n i jɔlɛ tɛ dilɛ, sanngɛ ɔ kle kɛ siɛ’n klo i wa kpɛnngbɛn’n wie. Ɔ maan ɔ seli kɛ: ‘Ɔ niaan ng’ɔ o yɛ’n, ɔ wuli, yɛ w’a ɲan nguan ekun, ɔ mlinnin yɛ y’a wun i ekun, ɔ maan cɛn dilɛ nin aunblibliɛ sɔ’n be ti i su.’ Kɛ siɛ sɔ’n sa’n, maan e kusu e kunndɛ sran kwlaa i nzuɛn’n i kpa lika’n tititi.—Lik 15:11-32.
Asɔnun’n nun
13, 14. ?Sran klolɛ i su mmla nga mmla wie fi nunmɛn i sin’n, i su falɛ asɔnun nun’n i wafa’n kun yɛle mennin?
13 E mɔ e ti Klistfuɛ’n, e klo kɛ é fá sran klolɛ i su mmla nga mmla wie fi nunmɛn i sin’n, i su (Zak 2:1-9). Ɔ ti sakpa kɛ wie liɛ’n, e fa e wun mantan asɔnun’n nun sran nga be sa nun yo fɛ tra e’n. ?Sanngɛ, e finwlɛ’n nin e ninnge’m be yolɛ’n ti e ‘bu e nun wie kpa tra wie’ mun? ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, wafa sɛ yɛ e kwla fa Zaki i afɔtuɛ’n su ɔ?
14 Kɛ e sɔ sran kwlaa nga be ba e asɔnun aɲia’m be bo’n be nun klanman’n, e yi e klun ufue’n i nglo. Kɛ sran kun ba Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n nun uflɛuflɛ mɔ i klun titi i’n, sɛ e nin i e koko yalɛ’n, i wun kwla yo i fɛ. Like klikli nga sran nga be ba e aɲia’m be bo’n, be sie i nzɔliɛ’n yɛle kɛ: “Sran kwlaa be ti janvuɛ. Be sɔli min nun kɛ be si min laa sa. Ɔ maan, ɔ yoli n kɛ n timan aofuɛ naan n wo min awlo lɔ sa.”
15. ?Wafa sɛ yɛ be kwla uka asɔnun’n nun gbaflɛn nin talua mun naan b’a fa be wun b’a mantan asɔnun’n nun sran kpɛnngbɛn mun ɔn?
15 Asɔnun wie’m be nun’n, kɛ aɲia’m be ko wie’n, gbaflɛn nin talua’m be faman be wun mantanman sran kpɛnngbɛn mun. Be cuɛn be wun, be bo be nanmue liɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n i lika kun nun. ?Ninnge kpa wie mennin mun yɛ e kwla yo naan b’a wla i sɔ ayeliɛ’n i ase ɔ? I lɛ nun’n, ajalɛ klikli’n yɛle kɛ, maan siɛ nin niɛn’m be nin be mma’m be dun mmua be siesie be wun awlo lɔ (Nyanndra Mun 22:6). Be kwla se ba’m be kɛ, fluwa fanunfanun nga bé fá kɔ́ asɔnun’n, be dun mmua siesie be. Asa ekun, siɛ nin niɛn’m be kwla wla be mma’m be fanngan kɛ, Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua nun lɔ’n, be nin sran kpɛnngbɛn mun nin fɔlɛfuɛ’m be koko yalɛ. Sɛ ba’m be fa ninnge sɔ’m be yolɛ sie be ɲrun’n, bé dí su aklunjuɛ.
16, 17. ?Wafa sɛ yɛ asɔnun’n i nun sran kpɛnngbɛn’m be kwla kunndɛ asɔnun nun gbaflɛn’m be nzuɛn’n i kpa lika’n niɔn?
16 Ɔ fata kɛ aniaan kpɛnngbɛn’m be fa be wun mantan asɔnun’n nun gbaflɛn nin talua mun wie (Filipfuɛ Mun 2:4). Be nin gbaflɛn nin talua’m be kwla koko yalɛ, kpɔkun be kwla wla be fanngan. Wie liɛ’n, ɔ kwla yo aɲia’n i bo lɔ ndɛ kpɔlɛ fɛ wie’m be su yalɛ kokolɛ. Yɛle kɛ, kpɛnngbɛn’m be kwla usa gbaflɛn’n annzɛ talua’n kɛ, ɔ kan aɲia’n i nun ndɛ kpɔlɛ nga ɔ yoli i fɛ m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ fá su’n i ndɛ. Kɛ mɔ gbaflɛn nin talua’m be ti asɔnun’n i nunfuɛ wie’n ti’n, ɔ fata kɛ amun fa amun ɲin sie aɲia’m be bo lɔ kosan’m be su tɛlɛ kwlaa su, annzɛ junman kwlaa nga be di’n su, naan amun yo be mo. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, be kwla man gbaflɛn nin talua’m be junman dandan asɔnun’n nun. Wafa nga gbaflɛn nin talua’m be fa be wun mantan asɔnun’n nun sran kpɛnngbɛn mun’n, ɔ nin wafa nga be nian be awlo lɔ junman’m be nun be di’n, ɔ kle kɛ junman ng’ɔ ti dan’n, be kwla nian nun be di i kpa.—Lik 16:10.
17 Kɛ gbaflɛn wie’m be sɔ asɔnun junman’m be nun be di’n, be kɔ be ɲrun Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Ɔ maan, be kwla man be junman dandan mun ekun. Junman sɔ mɔ be fa man gbaflɛn mun’n, ɔ kwla uka be naan b’a buman like nga gbaflɛn konvi sɔ i’n i angunndan (2 Timote 2:22). Junman sɔ’m be kwla yo aniaan nga be kunndɛ kɛ bé yó asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’n, be ‘sa nianlɛ’ like (1 Timote 3:10). Sɛ be di junman nga be fa man be’n, naan be bo jasin fɛ’n i juejue su’n, naan be nian asɔnunfuɛ’m be lika’n, i sɔ’n kwla uka asɔnun kpɛnngbɛn mun naan kɛ bé bú junman’m be nun cɛcɛlɛ’n i su angunndan’n, sɛ ɔ nin i fata kɛ be man aniaan sɔ’m be junman uflɛ ekun’n, b’a wun i wlɛ.
E kunndɛ sran kwlaa i nzuɛn’n i kpa lika’n
18. ?Jɔlɛ dilɛ nun’n, aya mennin yɛ ɔ fataman kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be tɔ nun ɔn? ?Yɛ ngue ti ɔ?
18 Nyanndra Mun 24:23 waan: ‘Ndɛ kwlɛ dilɛ’n ɔ timan kpa.’ Sɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be le ngwlɛlɛ ng’ɔ fin ɲanmiɛn su’n, be su diman ndɛ kwlɛ. Zaki seli kɛ: ‘Ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n, sɛ ɔ ti sran’n, nn é sé kɛ sa tɛ kaan sa nunmɛn i wun. Ɔ kloman ndɛnngan, ɔ ti wɛtɛfuɛ, be nin i kwla koko yalɛ, ɔ si aunnvuɛ dan, ɔ yo sa kpa, ɔ buman sran’n wie kpa traman wie, yɛ ɔ kloman dunman.’ (Zak 3:17). I sɔ’n ti’n, kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be kunndɛ be wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n, sa nga ɔ juli’n yɛ be di i jɔlɛ ɔ. Jɔlɛ dilɛ nun’n, be nianman wafa nga be nin sran’m be nanti’n su. Jue tofuɛ Azafu seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn i wun sran [klɔ sran jɔlɛ difuɛ] mun b’a sin b’a yiɛ i, ɔ su di jɔlɛ. “?Cɛn onin ko yɛ amún yáci sran’m be ndɛ kwlɛ dilɛ-ɔ? ?Cɛn onin ko yɛ amún yáci be nga be fɔn’n be ndɛ fɛ manlɛ-ɔ?”’ (Jue Mun 82:1, 2). I sɔ’n kle kɛ, kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m bé dí be osufuɛ annzɛ be janvuɛ’m be jɔlɛ’n, ɔ fataman kɛ ndɛ kwlɛ dilɛ bɔ kaan sa’n i angunndan ba be ti nun. I liɛ’n, aniaan’m bé trán fɛfɛfɛ, kpɔkun Ɲanmiɛn wawɛ’n trán asɔnun’n nun.—1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:23.
19. ?Sa mennin nun yɛ e kwla kunndɛ e wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n niɔn?
19 Kɛ e kunndɛ e niaan’m be nzuɛn’n i kpa lika’n, e bu angunndan nga kɛ Pɔlu klɛ́ Tɛsalonikfuɛ’m be fluwa ɔ buli’n, i wie. Ɔ seli kɛ: ‘E Min’n maan e lafi amun su kɛ amún yó like nga e se amun kɛ an yo’n, yɛ an su yacimɛn i yolɛ.’ (2 Tɛsalonikfuɛ Mun 3:4). Sɛ e kunndɛ e wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n, é yáci be sa tɛ kpanngban nga be yo’n é cɛ́ be. E su kanman be wun ndɛ tɛtɛ’n, sanngɛ é kúnndɛ wafa nga e kwla yo be mo’n. Akoto Pɔlu seli kɛ: “Sa ng’ɔ ti cinnjin’n, yɛlɛ kɛ sran ng’ɔ nian ninnge su’n, ɔ yo sran kpa.” (1 Korɛntfuɛ Mun 4:2). Nán asɔnun sunianfuɛ’m be sran kpa mɔ be ti’n, be ngunmin yɛ be ndɛ lo e ɔ. Sanngɛ, e niaan Klistfuɛ’m be kwlaa be ndɛ lo e. Ɔ maan, e afiɛn mantan kpa, yɛ e aniaan tranlɛ’n taka kpa. Wafa nga Pɔlu blɛ su ɔ niannin i niaan mun’n, e kusu e nian be sɔ wie. Be nin e ‘di Ɲanmiɛn junman’n,’ kpɔkun ‘be uka e dan kpa.’ (Kolɔsfuɛ Mun 4:11). I sɔ nun’n, é yó kɛ Zoova yo’n sa wie.
20. ?Mmlusuɛ mennin yɛ sran nga be kunndɛ be wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n bé ɲɛ́n i ɔ?
20 Kɛ nga Neemi fa srɛli Ɲanmiɛn sa’n, e kusu e se kɛ: ‘Min Ɲanmiɛn, maan ɔ wla kpɛn min su, naan yo min ye.’ (Neemi 13:31). Nanwlɛ, kɛ e wun kɛ Zoova kunndɛ sran kwlaa i nzuɛn’n i kpa lika’n, ɔ yo e fɛ o (1 Famiɛn Mun 14:13)! Maan e kusu e ayeliɛ’n kle sɔ wie e wiengu’m be lika. Sɛ e yo sɔ’n, e kwla lafi su kɛ Ɲanmiɛn dé e, kpɔkun é ɲán anannganman nguan mɛn uflɛ’n mɔ w’a mantan koko yɛ’n, i nun.—Jue Mun 130:3-8.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Sa mennin ti yɛ Zoova kwla yo sran’m be aklunye ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ e kwla kunndɛ e wiengu’m be nzuɛn’n i kpa lika’n
• Jasin fɛ’n bolɛ nun ɔn?
• Awlobo’n nun ɔn?
• Asɔnun’n nun ɔn?
• Sran kwlaa i lika ɔ?