Kɛ sa’m be ju e su’n, maan e lafi ɲanmiɛn wawɛ’n su
‘Mian ɔ ɲin di junman kpa maan Ɲanmiɛn yo wɔ mo.’—2 TIMOTE 2:15.
1. ?Sa fanunfanun mennin mun yɛ be kwla yo e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i sa nianlɛ like ɔ?
MƐN nga e o nun yɛ’n, ɔ kacikaci cɛn kwlaa. E wun kɛ, kɛ lika’n kɔ́ i ɲrun’n, nn sran’m bé yí ninnge kpakpa uflɛ mun. Kɛ ɔ́ yó sɔ kusu nn sran’m be ayeliɛ’n yó tɛ́ kɔ́ i ɲrun wie. E wunnin i like suanlɛ klikli’n nun kɛ, ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be jran kekle angunndan nga Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ’m be bu’n, i ɲrun. Sɛ ɔ ti su kɛ mɛn’n ɔ cɛman ɔ kaci’n, ninnge fanunfanun be kaci e lika wie kusu. I wie yɛle kɛ, kɛ aliɛ’n fá cɛ́n m’ɔ́ fá sán’n, nn é yó kpɛnngbɛn é kɔ́. E kwla yo aɲanbeunfuɛ, kpɔkun cɛn uflɛ e di yalɛ. E kwla yo juejue, kpɔkun cɛn uflɛ e tɔ tukpaciɛ. Sɛ w’a yomɛn i sɔ ninnge mun kusu’n, e awlɛn su sran wie kwla saci. Sa fanunfanun sɔ mɔ be ngba be fiman e’n, be kwla yo e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i sa nianlɛ like kpa.
2. ?Davidi i mɛn dilɛ nun’n, wafa sɛ yɛ sa nga be juli i su’n be kacikacili ndɛndɛ kpa ɔ?
2 Nán sran ngba yɛ sa ng’ɔ ju i su i mɛn dilɛ nun’n, ɔ kacikaci ndɛndɛ kpa kɛ Yese i wa Davidi liɛ’n sa ɔ. Davidi m’ɔ ti bua kankanfuɛ gbaflɛn kan sa ngbɛn’n, ɔ wa yoli nvle’n nun safuɲrɛn. I sin’n, famiɛn kun m’ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kún i ti’n, Davidi wanndi fiafiali kɛ nnɛn mɔ be su kunndɛ i naan bé kún i’n sa. Sanngɛ i sin’n, Davidi wa yoli famiɛn kwlafuɛ. I sin ekun’n, sa tɛ kun m’ɔ yoli’n ti ɔ wa wunnin i ɲrun kpa. Sanvuɛsa ɲɛnnin i, kpɔkun i awlo’n nunfuɛ mɔ be buli be wun nun’n ti’n, i wla boli i wun. Davidi yoli wlengbi. Sanngɛ ɔ yoli kpɛnngbɛn kpa, kpɔkun ɔ sili kpɛnngbɛn yolɛ’n i nun afɛ’n. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Davidi i mɛn dilɛ nun’n, ɔ fɛli i wla’n kwlaa guali Zoova su. Ɔ miɛnnin i ɲin dili junman kpa maan ‘Ɲanmiɛn yoli i mo,’ yɛ ɔ yrɛli i su (2 Timote 2:15). Kannzɛ bɔbɔ sa nga be o e su’n be timan kɛ Davidi liɛ’n sa’n, sanngɛ ajalɛ ng’ɔ fali m’ɔ jrannin sa’m be ɲrun’n, e kwla nian su e fa wie. Davidi i ajalɛ’n i su falɛ’n, ɔ kwla yo maan e wun wafa nga kɛ sa’m be ju e su’n, e kwla yo naan Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a suan e bo titi’n.
Davidi i wun ase kanlɛ’n man e ajalɛ kpa
3, 4. ?Wafa sɛ yɛ Davidi m’ɔ ti bua kankanfuɛ gbaflɛn kan ngbɛn sa’n, i dunman’n fuli ɔ?
3 Davidi i bakan nun’n, i si i awlo’n nun’n, b’a bumɛn i sran. Afin, kɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Samiɛli ɔli Bɛtleɛmu lɔ’n, Davidi i si’n fɛli i wa mɔcuɛ’m be nun nso kleli Samiɛli. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn Davidi m’ɔ ti ba gbaflɛn kan’n, w’a ɔ bua’m be lika nianlɛ. Sanngɛ, Zoova seli kɛ Davidi yɛ ɔ́ wá síe Izraɛli ɔ. I sɔ’n ti naan b’a ɔ fie’n su lɔ b’a ko flɛ Davidi. Kɛ Biblu’n kán sa ng’ɔ juli’n i ndɛ’n, ɔ se kɛ: ‘Samiɛli fɛli i nnɛn wɛ’n naan w’a guɛ i ti su ngo i niaan’m be ɲrun lɛ. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Anannganman i wawɛ’n jrali Davidi su.’ (1 Samiɛl 16:12, 13). Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, Davidi lafili Ɲanmiɛn wawɛ’n su i mɛn dilɛ’n nun.
4 Ndɛndɛ kpa’n, bua kankanfuɛ gbaflɛn kan sɔ’n i dunman’n wa fuli dan kpa. Be fɛli i kɛ ɔ ko su famiɛn’n naan ɔ kan ngowa kle i. Kpɔkun Goliati m’ɔ ti safuɲrɛn mɔ Izraɛli sonja nga be si alɛ kun kpa bɔbɔ’n be sro i’n, Davidi kunnin i. I sin’n, kɛ be sieli i sonja’m be su kpɛn’n, ɔ kwlali Filistifuɛ mun kpa liɛ su. I wun yoli nvlefuɛ’m be fɛ, ɔ maan be fɛli i dunman’n toli jue. Kwlaa naan sa sɔ’m b’a ju’n, famiɛn Saili i afɔtuɛ manfuɛ’n kun kannin Davidi i ndɛ kɛ ‘ɔ si ngowa kan kpa.’ Naan asa ekun’n, “ɔ ti yakpafuɛ, ɔ si ijɔ, ɔ ti klanman.”—1 Samiɛl 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.
5. ?Ngue yɛ ɔ kwla yoli Davidi i wun tulɛ like ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ e si kɛ w’a yoman sɔ ɔ?
5 Kɛ be se kɛ sran’n i dunman fuli naan ɔ ɲannin ɲrun, naan ɔ ti gbaflɛn naan ɔ si ijɔ, naan ɔ si ngowa kan, naan Ɲanmiɛn klun jɔli i wun’n, yɛle Davidi liɛ’n. Nanwlɛ, sran kwlaa nga be wun ninnge sɔ mun i lika’n, sran sɔ’n kwla tu i wun. Sanngɛ Davidi w’a yoman sɔ le. Kɛ famiɛn Saili fɛli i wa bla’n mɛnnin i kɛ ɔ jɛ i’n, ndɛ nga Davidi yoli i wun aenvuɛ m’ɔ kannin’n, amun sie i nzɔliɛ be nian. Ɔ seli kɛ: ‘?N wolɛ nga n wo yɛ mɔ m bɔnman like fi’n niɔn, mɔ kusu min si i afinliɛ nin i awlo’n be leman ɲrun Izraɛli mɛn’n nun’n niɔn, n yo famiɛn’n i sia ɔ, ɔ yo ye?’ (1 Samiɛl 18:18). Kɛ fluwa sifuɛ kun kán Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n i su ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ndɛ nga Davidi waan ɔ́ kán’n yɛle kɛ, i bɔbɔ ba’n ɔ nin i sran’n i wafa nga ɔ ti i nvle nun lɔ’n, ɔ nin i afinliɛ’n be ti’n, ɔ kwlá seman kɛ aɲrunɲan like kɛ famiɛn’n i sia yolɛ’n sa’n, ɔ nin i fata.”
6. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e suan e wun ase kanlɛ’n niɔn?
6 Davidi i wun ase m’ɔ kannin’n i bo’n yɛle kɛ, ɔ si kɛ like kwlaa nun’n, Zoova ti dan tra klɔ sran. Klɔ sran’n i angunndan mɔ Ɲanmiɛn bu’n, ɔ boli Davidi nuan dan (Jue Mun 144:3). Asa ekun’n, ɔ sili kɛ kwlalɛ kwlaa nga ɔ ɲɛnnin i’n, ɔ fin Zoova m’ɔ kpɛli i ɲin’n i su’n, m’ɔ suɛnnin i bo’n, m’ɔ sɛsɛli i, kpɔkun m’ɔ niɛnnin i lika’n (Jue Mun 18:36). Nanwlɛ, i sɔ’n man e afɔtuɛ klanman kpa! Yɛle kɛ, like nga e si i yo’n, annzɛ junman nga e di i anuannzɛ’n nun ti’n, ɔ fataman kɛ e fa tu e wun. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘?Ngue yɛ a le i mɔ nán Ɲanmiɛn yɛ ɔ mannin wɔ ɔ? ?Sɛ i yɛ ɔ mannin wɔ’n, ngue ti yɛ a fa di ɔ nuan kɛ ɔ bɔbɔ ɔ sa ti like sa’n niɔn?’ (1 Korɛntfuɛ Mun 4:7). Sɛ e waan Ɲanmiɛn wawɛ’n sie e naan Ɲanmiɛn klun jɔ e wun’n, ɔ fata kɛ e suan e wun ase kanlɛ naan e yo sɔ titi.—Zak 4:6.
“Nán amun se kɛ amun bɔbɔ amún tú amun klunngbɔ”
7. ?Famiɛn Saili i kunlɛ’n i wun blɛ kpa mennin yɛ Davidi ɲɛnnin i ɔ?
7 Davidi w’a fɛmɛn i dunman m’ɔ fuli’n w’a tumɛn i wun le. Sanngɛ i dunman fulɛ sɔ’n ti’n, Famiɛn Saili mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a siemɛn i kun’n, i ɲin wa cili i kpa. Sanngɛ Davidi w’a yoman sa fi. Yɛ kɛ ɔ ko yo naan w’a wuman’n ti’n, ɔ wanndi ko trannin aawlɛ’n nun lɔ. Cɛn kun’n, kɛ Famiɛn Saili ɔ́ sú Davidi su cɔcɔcɔ naan ɔ́ kún i’n, famiɛn’n ɔli atrun yɔbuɛ buɛ kun nun. W’a siman kɛ Davidi nin i sran’m be fia yɔbuɛ buɛ sɔ’n i kɔtɔka’n nun lɔ. Davidi i sran’m be seli i kɛ ɔ kun Saili, naan Ɲanmiɛn yɛ ɔ yili Saili wlɛli i sa nun ɔn. Wafa nga be o yɔbuɛ buɛ tuun sɔ nun lɔ bé sú tú Davidi i aswre’n, e kwla bu be angunndan e nian. Be seli i kɛ: ‘Cɛn nga Anannganman seli ɔ kɛ ɔ́ yí ɔ kpɔfuɛ’n ɔ́ wlá ɔ sa nun naan like kwlaa nga a klo kɛ á fá yó i’n, a fa yo i’n, cɛn sɔ’n yɛ ɔ o yɛ.’—1 Samiɛl 24:2-6.
8. ?Ngue ti yɛ Davidi bɔbɔ w’a tumɛn i klunngbɔ’n niɔn?
8 Davidi w’a kplinman su kɛ ɔ́ kún Saili. Kɛ m’ɔ lafi Zoova su m’ɔ trɛ i awlɛn’n ti’n, ɔ fɛli i ndɛ’n wlali Zoova sa nun. Kɛ famiɛn’n fin yɔbuɛ buɛ’n nun fiteli’n, Davidi kusu fin lɔ wie fiteli naan w’a kpan w’a se famiɛn’n kɛ: ‘Anannganman bɔbɔ yɛ ɔ́ bú ndɛ sɔ’n niɔn. Min wun angunndan tɛ’n mɔ a bu’n ti Anannganman ɔ́ tú min ti ngondin. M bɔbɔ ń sú yoman wɔ like fi.’ (1 Samiɛl 24:13). Kannzɛ Davidi si kɛ Saili i ɲin ci i naan ɔ yoli i tɛtɛ’n, sanngɛ i bɔbɔ w’a tumɛn i klunngbɔ’n. I kpa bɔbɔ’n, w’a kanman Saili i wun ndɛ tɛ le. Sa sunman be nun ekun’n, Davidi bɔbɔ w’a tumɛn i klunngbɔ’n. Sanngɛ, ɔ fa be wlali Zoova sa nun naan Zoova bɔbɔ bu ndɛ sɔ mun.—1 Samiɛl 25:32-34; 26:10, 11.
9. ?Ngue ti yɛ sɛ sran’m be kle e yalɛ’n, ɔ fataman kɛ e tɛ be su ɔ?
9 Kɛ Davidi sa’n, atrɛkpa sa kekleekle’m be wo amun su. Atrɛkpa’n, amun wiengu suklu ba mun, annzɛ amun wiengu junman difuɛ mun, annzɛ amun awlobo’n nunfuɛ mun, annzɛ sran uflɛ wie mun mɔ be lafiman Ɲanmiɛn su’n, be kle amun yalɛ. Sanngɛ nán amun tɛ be su. Amun fa amun wun wla Zoova sa nun, yɛ amun srɛ i naan ɔ fɛ i wawɛ’n suan amun bo. Amun nzuɛn kpa’n, ɔ kwla yo maan sran sɔ mɔ be lafiman Ɲanmiɛn su’n bé láfi i su siɛn’n (1 Piɛr 3:1). I kwlaa yoli o, amun gua amun wla ase. Afin Zoova wun sa nga ɔ wo amun su’n, yɛ blɛ ng’ɔ ti i liɛ su’n i nun’n, ɔ́ yó sa kun mán amun. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Nán amun se kɛ amun bɔbɔ amún tú amun klunngbɔ’n, sanngɛ an yaci man Ɲanmiɛn, afin be klɛli i kɛ: “E Min’n se kɛ: ‘Min yɛ n tu klunngbɔ’n niɔn, min yɛ ń túa be kalɛ ɔ.’”’—Rɔmfuɛ Mun 12:19.
‘Afɔtuɛ nga be man e’n, e sie e su tie’
10. ?Sa tɛ mennin yɛ Davidi yoli ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ kunndɛli kɛ sa sɔ’n ka bui bo ɔ?
10 Afuɛ’m be sinnin, yɛ Davidi wa yoli famiɛn aɲanbeunfuɛ dan kpa. I Ɲanmiɛn sulafilɛ dan’n, ɔ nin jue fɛfɛ nga ɔ toli be fa manmannin Zoova ti’n, e kwla bu i ndɛndɛ kpa kɛ w’a yoman sa tɛ le. Sanngɛ nn ɔ yoli sa tɛ kpa kun. Cɛn kun m’ɔ wo i sua’n i ti gbagblagba’n su lɔ’n, ɔ́ nían ɔn, bla kun yɛ ɔ su wunnzin yɛ. Bla’n ti klanman kpa. Ɔ yoli maan be ko usausali bla’n i wun ndɛ. Be wa seli i kɛ bla’n suan Bat-Seba naan i wun’n yɛle Iri m’ɔ ɔli alɛ kunlɛ’n. Kpɔkun, ɔ yoli maan be ko flɛli bla’n naan ɔ nin i b’a la. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ tili i kɛ bla’n w’a wunnzɛ. Sɛ sa sɔ’n fite’n, ɔ ti ndɛ dan! Afin Moizi Mmla’n nun’n, sran ng’ɔ kunndɛ i wiengu yi’n, be kun i. Atrɛkpa i sɔ’n ti’n, Davidi kunndɛli kɛ sa sɔ’n ka bui bo. Ɔ maan, ɔ toli i sonja’m be ngaliɛ kɛ be se Iri kɛ ɔ sɛ i sin Zerizalɛmu. Davidi buli i kɛ Iri nin Bat-Seba bé wá lá. Sanngɛ w’a yoman sɔ. Davidi i wla m’ɔ boli i wun’n ti’n, ɔ klɛli fluwa mannin Iri kɛ ɔ fa ko man Zoabu m’ɔ ti sonja’m be su kpɛnngbɛn’n. Fluwa’n i nun ndɛ’n waan be fa Iri sie kan alɛ’n yri lɛ kpa’n, ɔ maan be sa kwla kɛn i naan w’a wu. Zoabu fali ndɛ’n su, ɔ maan be kunnin Iri. Kɛ Bat-Seba wieli sɛ’n yo’n, Davidi jɛli i.—2 Samiɛl 11:1-27.
11. ?Sa mennin yɛ Natan kan kleli Davidi ɔ? ?Kɛ Davidi tili sa sɔ’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ?
11 Sa’n i yolɛ nga Davidi yoli’n, ɔ bui kɛ w’a ka bui bo sakpa. Sanngɛ nn ɔ si jrɛiin kɛ sa fi kwlá fiaman Zoova ɲrun (Ebre Mun 4:13). Anglo’m be sinnin, kpɔkun bla’n wa wuli ba’n. Ɲanmiɛn bɔbɔ maan i nuan ijɔfuɛ Natan ko toli Davidi. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n kannin aɲanbeunfuɛ kun m’ɔ le bua kpanngban kpa mɔ sanngɛ ɔ ko fali yalɛfuɛ kun i bua kunngba cɛ’n fa wlɛli i aofuɛ’n i tro nun’n, i ndɛ kleli i. Ndɛ sɔ’n yoli Davidi i ya dan, sanngɛ ɔ siman kɛ i yɛ be fɛ i sunnzun aɲanbeunfuɛ sɔ’n niɔn. Ɔ maan, ɔ buli aɲanbeunfuɛ sɔ’n i fɔ tɛ kpa. Ya m’ɔ te kun i’n ti’n, ɔ seli Natan kɛ: ‘Sran ng’ɔ yoli i sɔ sa’n, ɔ nin wie wulɛ yɛ ɔ fata ɔ.’—2 Samiɛl 12:1-6.
12. ?Jɔlɛ mennin yɛ Zoova dili Davidi ɔ?
12 Natan seli Davidi kɛ: ‘Sran sɔ’n yɛle wɔ!’ Davidi buli i bɔbɔ i wun fɔ. Ya yɛ ɔ dun mmua kunnin i ɔ, sanngɛ siɛn’n ɲannzuɛn dan kpa nin awlaboɛ yɛ be su kun i ɔ. Kɛ ɔ́ tíe jɔlɛ nga Zoova wá dí i’n mɔ Natan kan kle i’n, ɔ kwlaman i ti’n su man kun. Fɔnvɔlɛ ndɛ fi w’a fiteman Natan nuan. Afin Davidi w’a faman Zoova nuan ndɛ’n su’n, sa tɛ’n yɛ ɔ yoli ɔ. ?Nɛ́n i yɛ ɔ yoli maan i kpɔfuɛ’m be kunnin Iri alɛ nun’n niɔn? Alɛ’n su jasoman i awlo’n nun le kusu. ?Nɛ́n i yɛ ɔ fali Iri i yi’n i nvialiɛ nun’n niɔn? Sa tɛ kunngba sɔ’n jú i su wie kusu, sanngɛ ɔ́ yó sran kwlaa be ɲrun.—2 Samiɛl 12:7-12.
13. ?Wafa sɛ yɛ Davidi sɔli fɔ nga Zoova tuli i’n i nun ɔn?
13 Nanwlɛ, Davidi w’a siman sa’n su akplowa, yɛ w’a faman Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Natan i wun ya. W’a faman sa’n w’a guaman sran uflɛ su, yɛ w’a seman kɛ nán i ɲinfu naan sa wie ti yɛ ɔ yoli sɔ ɔ. Kɛ be fali sa ng’ɔ yoli’n miɛnnin i wun’n, Davidi dili nanwlɛ seli kɛ: “N yoli sa tɛ Anannganman wun.” (2 Samiɛl 12:13). Jue Mun 51 ɔ kle nsisɔ dan m’ɔ yoli Davidi’n, ɔ nin i klun m’ɔ tuli kokoli i sa tɛ’n. Ɔ srɛli Zoova kɛ: ‘Nán fuan min maan n jaso ɔ ɲrun lɛ, nán yi ɔ wawɛ m’ɔ o min nun’n.’ Ɔ lafili su kɛ Zoova i sran aunnvuɛ silɛ’n ti’n, ‘be wun ase kanlɛ mɔ maan be di sa nga be yoli’n i nanwlɛ’n,’ ɔ su kaman ngbɛn (Jue Mun 51:13, 19). Davidi lafili Ɲanmiɛn wawɛ’n su titi. Kannzɛ ɔ wunnin sa nga ɔ yoli’n i su ɲrɛnnɛn’n, sanngɛ Zoova yacili i wun sa cɛli i.
14. ?Kɛ Zoova tu e fɔ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?
14 Fɔ’n wo e kwlaa e nun, yɛ e kwlaa e yo sa tɛ (Rɔmfuɛ Mun 3:23). Cɛn wie’n, e kwla yo sa tɛ kpa kɛ Davidi liɛ’n sa. Yɛ kɛ siɛ kpa kun fa tu i mma’m be fɔ’n sa’n, Zoova kusu tu be nga be kunndɛ kɛ bé sú i’n be fɔ wie. Kannzɛ mmlusuɛ o fɔ tulɛ’n i sin’n, sanngɛ i nun sɔlɛ’n timan pɔpɔ. Afin wie liɛ’n, ‘ɔ yoman e fɛ.’ (Ebre Mun 12:6, 11). Sanngɛ sɛ ‘afɔtuɛ nga be man’n, e sie e su tie’n,’ é síesíe e nin Zoova e afiɛn (Nyanndra Mun 8:33). Sɛ e waan Zoova fɛ i wawɛ’n yra e su titi’n, ɔ fata kɛ e sɔ fɔ nga be tu e’n i nun. Kpɔkun e yo naan Ɲanmiɛn klun jɔ e wun.
Nán e fa e wla gua aɲanbeun ninnge mɔ be su kaman lɛ’n su
15. (a) ?Ngue yɛ sran wie’m be fa be aɲanbeun ninnge’n yo ɔ? (b) ?Ngue yɛ Davidi kunndɛli kɛ ɔ́ fɛ́ i aɲanbeun ninnge liɛ mun yó ɔ?
15 Like fi kleman kɛ Davidi i osu nun be ti aɲanbeunfuɛ’n. Sanngɛ i famiɛn dilɛ blɛ nun’n, ɔ yoli aɲanbeunfuɛ kpa. E kwlaa e si kɛ sran sunman be fa be bo sika’n sie naan ɔ sɔn kpa, annzɛ kusu be yo su awɛn, kpɔkun be fa yo be ngunmin be wun sa ye. Wie’m be liɛ kusu’n, be fa be sika’n kunndɛ dunman (Matie 6:2). Davidi liɛ’n, ɔ fɛli i aɲanbeun ninnge mun yoli like uflɛ. Yɛle kɛ, Zoova i manmanlɛ yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ fɛ́ i aɲanbeun ninnge mun fá yó ɔ. Ɔ seli Natan kɛ, angunndan nga i bɔbɔ Davidi bu’n yɛle kɛ, ɔ́ kplán sua kun mán Zoova naan be fa Ɲanmiɛn i alaka’n m’ɔ “o tannin sua” nun Zerizalɛmu lɔ’n, be sie nun. Zoova klun jɔli angunndan nga Davidi buli’n su. Sanngɛ, ɔ sinnin Natan lika seli Davidi kɛ i klun ba Salomɔn yɛ ɔ́ kplán sua’n niɔn.—2 Samiɛl 7:1, 2, 12, 13.
16. ?Ngue yɛ Davidi siesieli kɛ be fa kplan Zoova i sua’n niɔn?
16 Davidi yiali ninnge nga be ko fa ko kplan sua dan sɔ’n i nuan. Ɔ seli Salomɔn kɛ: ‘Nian, junman nga n dili’n yɛ ɔ o yɛ: n ɲannin sika ɔkwlɛ tɔnun akpi nsan (3.000), nin jɛtɛ ufue tɔnun akpiakpi ablasan (30.000), ɔ nin aaba nin blalɛ kpanngban kpa, be simɛn i tɔnun’n i nuan, yɛ n ɲannin waka mun, nin yɛbuɛ mun. Sɛ ɔ yo ɔ, kunndɛ wie uka su.’ Davidi bɔbɔ fɛli i sa nun sika ɔkwlɛ tɔnun ya, ɔ nin jɛtɛ ufue tɔnun ya nɲɔn tɔnun ablaɔn (220) mannin.a (1 Be Nyoliɛ 22:14; 29:3, 4). Like nga Davidi mannin’n ɔ timan i klun ufue’n i nglo yilɛ sa ngbɛn. Sanngɛ, ɔ yi Zoova su m’ɔ lafi’n, ɔ nin i wun m’ɔ fa mɛntɛn i’n i nglo. Kɛ m’ɔ si kɛ i aɲanbeun ninnge’m be finmɛn i bɔbɔ’n ti’n, ɔ seli Zoova kɛ: ‘Ninnge’n kwlaa fin wɔ, wɔ yɛ a mannin ninnge nga e fa mannin wɔ yɛ’n niɔn.’ (1 Be Nyoliɛ 29:14). Davidi i klun ufue’n suli i bo maan ɔ yoli like kwlaa nga ɔ kwla yo naan Ɲanmiɛn sulɛ ng’ɔ ti kpa’n w’a trɛ’n.
17. ?Ngue ti yɛ 1 Timote 6:17-19 i nun afɔtuɛ’n ti aɲanbeunfuɛ nin yalɛfuɛ’m be kwlaa be liɛ ɔ?
17 I sɔ kunngba’n, maan e fa e sa nun ninnge kpakpa mun e yo like ng’ɔ ti kpa’n. Kɛ ɔ yo naan e fa e ti wla aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n nun mlɔnmlɔn’n, ɔ ti kpa kɛ e kunndɛ su yralɛ Ɲanmiɛn sa nun. Afin, i sɔ’n yɛ ɔ ti ngwlɛlɛ kpafuɛ’n nin aklunjuɛ ɲanlɛ’n be atin’n niɔn. Pɔlu seli kɛ: ‘Kan kle blɛ nga e o nun yɛ’n i nun aɲanbeunfuɛ’m be kɛ nán maan be di tutre, yɛ nán maan be fa be wla gua be aɲanbeun m’ɔ su kaman lɛ’n su sanngɛ be fa gua Ɲanmiɛn m’ɔ man e like kwlaa mɔ maan e klun jɔ’n i su. Se be kɛ be yo sa ng’ɔ ti kpa’n, yɛ be yo sran ye, i sɔ’n yɛ ɔ ti aɲanbeun kpa’n niɔn. Maan be yo aklunye, yɛ be cɛ sran like. Sɛ be yo sɔ’n, nn bɛtrɔ kpa kun m’ɔ saciman’n yɛ b’a kpɛ b’a sie ɔ, yɛ bé ɲán nguan sakpa.’ (1 Timote 6:17-19). Sɛ e sa nun yo fɛ o, annzɛ ɔ yoman fɛ o, maan e lafi Ɲanmiɛn wawɛ’n su. Kpɔkun e mɛn dilɛ nun’n, maan e yo ninnge nga mɔ maan é ɲán ‘Ɲanmiɛn ninnge’m be wie’n.’ (Lik 12:21). Like fi i kpa traman e Siɛ kpa m’ɔ o nglo lɔ i klun m’ɔ jɔ e wun’n.
Di junman maan Ɲanmiɛn yo ɔ mo
18. ?Ngue nun yɛ Davidi mannin Klistfuɛ’m be ajalɛ kpa ɔ?
18 Davidi i mɛn dilɛ nun’n, ɔ kunndɛli kɛ Zoova klun jɔ i wun titi. Kɛ ɔ́ tó jue kun’n, ɔ kpan seli kɛ: ‘Ee Ɲanmiɛn, si min aunnvuɛ o, si min aunnvuɛ. Ɔ sin yɛ n fia ɔ.’ (Jue Mun 57:2). Davidi i Zoova su lafilɛ’n w’a kaman ngbɛn. Afin, ɔ ‘yoli kpɛnngbɛn kpa.’ I klun jɔli i nguan’n su (1 Be Nyoliɛ 29: 28). Kannzɛ Davidi yoli sa tɛ kpa’n, sanngɛ be bo i dunman Ɲanmiɛn i sufuɛ kpanngban nga be lafili i su’n be nun wie.—Ebre Mun 11:32.
19. ?Wafa sɛ yɛ e kwla di junman kpa maan Ɲanmiɛn yo e mo’n niɔn?
19 Kannzɛ sa’m be o amun su’n, maan ɔ kpɛn amun klun kɛ wafa kunngba nga Zoova suannin Davidi bo m’ɔ wlɛli i fanngan’n, m’ɔ tuli i fɔ’n, ɔ kwla yo amun i sɔ wie. Kɛ Davidi sa’n, sa fanunfanun juli akoto Pɔlu su. Sanngɛ kɛ m’ɔ lafili Ɲanmiɛn wawɛ’n su’n ti’n, w’a yacimɛn i su lafilɛ le. Ɔ seli kɛ: ‘Klist m’ɔ wla n fanngan’n ti’n, n kwla like kwlaa yo.’ (Filipfuɛ Mun 4:12, 13). Sɛ e fa e wun wla Zoova sa nun’n, ɔ́ úka e maan é fíte nun. Ɔ kunndɛ kɛ e fite nun. Sɛ e tie Zoova nuan ndɛ’n naan e fa e wun mɛntɛn i’n, ɔ́ wlá e fanngan naan y’a yo i klun sa’n. Kpɔkun sɛ e lafi Ɲanmiɛn wawɛ’n su titi’n, é kwlá ‘dí junman kpa maan Ɲanmiɛn yó e mo’ andɛ nin ainman.—2 Timote 2:15.
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
a Sika nga Davidi mannin’n, andɛ ɔ tra miliar ya nsiɛn (600.000.000.000. C.F.A).
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Ngue nun yɛ e kwla sasa e wun tutre dilɛ’n i lika ɔ?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e bɔbɔ e tu e klunngbɔ’n niɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu fɔ nga be tu e’n niɔn?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e fa e wla gua aɲanbeun ninnge’m be su naan sanngɛ e fa e wla’n gua Ɲanmiɛn su ɔ?