Olɛ nga e o yɛ’n, nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o ɔ
‘Klist wuli be ngba be ti, i sɔ’n ti’n, olɛ nga be o lɛ’n, nán be bɔbɔ be olɛ yɛ be o ɔ.’—2 KORƐNTFUƐ MUN 5:15.
1, 2. ?Biblu’n nun mmla mennin yɛ ɔ suli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ klikli’m be bo naan b’a buman be ngunmin be wun angunndan ɔn?
E O KƆNGUƐ kasiɛn nga Zezi trannin asiɛ’n su wa’n i nun. Ɔ ka kan’n, Zezi wá fɛ́ i nguan’n mán naan sran kwlaa nga bé wá láfi i su’n be fite nun. Kɔnguɛ sɔ nun’n, Zezi kannin ndɛ kpanngban kpa kleli i akoto nanwlɛfuɛ mun. Ndɛ sɔ’m be nun kun yɛle nzuɛn cinnjin kpa mɔ bé wá fá síe i sɔnnzɔnfuɛ’m be nzɔliɛ kɛ be ti i liɛ sakpa’n. Ɔ seli kɛ: ‘Ḿ mán amun mmla kun ekun: an klo amun wiengu. Klolɛ nga n fa kloli amun’n, amun kusu an fa klo amun wiengu sɔ. Sɛ an klo amun wiengu’n, i sɔ’n nun yɛ sran’m be kwlaa bé sí kɛ an ti n sɔnnzɔnfuɛ ɔ.’—Zan 13:34, 35.
2 Klistfuɛ kpa’m be sran klolɛ’n, ɔ nin be wiengu Klistfuɛ’m be ndɛ m’ɔ lo be’n ti’n, be klɛn be wun. Kannzɛ bɔbɔ ɔ fata kɛ be ‘janvuɛ mun ti be fa be wun man’n,’ be sisiman be bo. (Zan 15:13) ?Wafa sɛ yɛ Klistfuɛ klikli’m be nantili mmla uflɛ sɔ’n su ɔ? Klistfuɛ’m be su ndɛ nga sran wie’m be kannin’n, Tertulien m’ɔ ti laa fluwa klɛfuɛ’n, ɔ fa be wlɛli i fluwa kun m’ɔ klɛli’n nun. (Apology) Ɔ seli kɛ: ‘Amun nian kɛ be klo be wiengu ɔ. Kannzɛ bɔbɔ be wiengu kun ti’n ɔ fata kɛ be wu’n, amun nian, be sisiman be bo.’
3, 4. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e jran kekle e bɔbɔ e wun angunndan bulɛ’n i ɲrun ɔn? (b) ?Ngue yɛ é wá yíyí nun like suanlɛ nga nun ɔn?
3 E kusu’n, kɛ ‘e wun e niaan kun mɔ i trɔ’n su ti i’n, e ukɛ i. Sɛ e yo i sɔ’n, nn y’a wie Klist mmla’n su fa.’ (Galasifuɛ Mun 6:2) Sanngɛ, e ngunmin e wun angunndan bulɛ’n tanndan e ɲrun dan kpa. Ɔ maan kɛ ɔ yo naan e fa Klist mmla’n su naan e ‘klo e Min Ɲanmiɛn kpa’n, naan e fa e wla’n kwlaa e guɛ i su’n, naan e angunndan’n kwlaa trɛn i su’n, naan e klo e wiengu kɛ e fa klo e bɔbɔ e wun sa’n,’ i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ. (Matie 22:37-39) Kɛ mɔ fɔ’n wo e nun’n ti’n, e bɔbɔ e like liɛ’n yɛ ɔ lo e titi ɔ. Asa ekun’n, cɛn kwlaa ngokoɛ’n, ɔ nin suklu lɔ annzɛ junman diwlɛ lɔ akplowa silɛ’n, ɔ nin cɛn kun nun like ng’ɔ ju e’n i kunndɛlɛ’n m’ɔ timan pɔpɔ’n be ti’n, e bɔbɔ e wun angunndan bulɛ’n yo dan ekun. Nanwlɛ, sran bɔbɔ i wun angunndan bulɛ sɔ’n, ɔ su kanman ase mlɔnmlɔn. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Cɛn wie lele’n, kɛ mɛn’n ɔ́ kɔ́ i bue nuan’n, sran’m bé bú be bɔbɔ be wun angunndan.’—2 Timote 3:1, 2.
4 Zezi i Ɲanmiɛn junman dilɛ asiɛ’n su wa’n i blɛ kasiɛn’n nun’n, ɔ mannin i sɔnnzɔnfuɛ’m be ajalɛ nsan m’ɔ kwla uka be naan b’a wla be bɔbɔ be wun angunndan bulɛ’n i ase ɔ. ?Ajalɛ sɔ mun yɛle mennin? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla ɲan i afɔtuɛ’m be su mmlusuɛ ɔ?
Like kpa kun m’ɔ kwla uka e’n
5. ?Kɛ Zezi bó i jasin fɛ’n Galile mɛn’n i nglo lɔ lika nun’n, sa mennin yɛ ɔ boli su kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n boli be wla dan ɔn?
5 Kɛ Zezi bó i jasin fɛ’n, ɔ juli Sezare Filipi asa liɛ’n su, Galile mɛn’n i nglo lɔ lika’n nun. Lika sɔ’n i fɔuun ti’n lɔ nin wunmiɛn lolɛ fata, ɔ nin ɲrɛnnɛn wunlɛ lika fataman. Sanngɛ, Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be lɔ kɛ ‘saan ɔ́ kɔ́ Zerizalɛmu ɔ́ wún ɲrɛnnɛn dan kpɛnngbɛn mun, nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dandan mun, ɔ nin mmla klefuɛ’m bé sa nun naan bé kún i, yɛ i le nsan su, ɔ́ cɛ́n.’ (Matie 16:21) Nanwlɛ, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mun mɔ be buli i kɛ ɔ cɛ kan be Min’n wá yí i Famiɛn dilɛ’n i nglo asiɛ’n su’n, e kwla se kɛ jasin uflɛ sɔ’n boli be wla dan kpa!—Lik 19:11; Sa Nga Be Yoli’n 1:6.
6. ?Ngue ti yɛ Zezi ijɔli Piɛli ɔ?
6 Be ja nun lɛ’n, Piɛli ‘fali [Zezi] ɔli aamiɛn naan w’a ijɔ i, ɔ seli i kɛ: “N kpla e, Nannan, nán maan Ɲanmiɛn di su maan sa nga tɔ wɔ su.”’ ?Wafa sɛ yɛ Zezi tɛli su ɔ? Ɔ ‘kpɛli i ɲin seli Piɛli kɛ: “Satan fa jaso min wun lɛ, a su saci min ti nun, afin wɔ angunndan’n timan Ɲanmiɛn liɛ, sran liɛ ɔ.”’ Nanwlɛ, Zezi nin Piɛli be angunndan’n w’a yoman kun mlɔnmlɔn! Zezi klɛnnin i wun kɛ ɔ́ dí junman mɔ Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n, mɔ i bo’n gúa i kunlɛ’n m’ɔ ka kan bé kún i waka’n su’n i su. Sanngɛ mɛn pɔɔ dilɛ yɛ Piɛli se i kɛ ɔ di ɔ. Ɔ seli kɛ: “N kpla e!” Nanwlɛ, angunndan mɔ Piɛli buli’n, ɔ timan tɛ sɔ liɛ. Sanngɛ, Zezi ijɔli i. Afin blɛ sɔ’n nun’n, ɔ loli i wun mannin Satan. Piɛli i ‘angunndan’n w’a yoman Ɲanmiɛn liɛ, ɔ yoli sran liɛ.’—Matie 16:22, 23.
7. ?Kɛ nga Matie 16:24 fa kan’n sa’n, ajalɛ mennin yɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be fa ɔ?
7 Ndɛ nga Piɛli kan kleli Zezi’n, e kwla ti i sɔ ndɛ kunngba’n wie andɛ. Yɛle kɛ, sɛ mɛn’n ti sran’n, nn é sé kɛ ɔ se sran kɛ ‘n kpla e,’ annzɛ kusu ‘kunndɛ mɛn pɔɔ dilɛ.’ Sanngɛ Zezi liɛ’n, nɛ́n i sɔ angunndan yɛ ɔ fa wla sran’m be ti nun ɔn. Ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Sran nga i waan ɔ́ sú n su’n, maan ɔ klɛn i wun man min, yɛ ɔ suɛ i waka’n naan ɔ su n su.” (Matie 16:24) Fluwa kun seli kɛ: “Ndɛ sɔ’n timan be nga be nin a yoman Klistfuɛ’n be liɛ. Sanngɛ ɔ ti be nga be ti Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n be liɛ, naan be bu i sɔnnzɔnfuɛ mɔ be ti’n i su angunndan naan be wun i bo’n i wlɛ kpa.” (The New Interpreter’s Bible) Ajalɛ nsan nga Zezi kannin be ndɛ Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n nun’n, ɔ fata kɛ be nga be lafi i su’n be fa be su. Amun e yiyi be nun kunngunngun e nian.
8. Kɛ be se kɛ be klɛn be wun’n, amun yiyi nun.
8 Ajalɛ klikli’n yɛle kɛ, ɔ fata kɛ e klɛn e wun. Glɛki nun ndɛ mma nga be kaci i kɛ ‘be klɛn be wun’n,’ ɔ kle kɛ sran’n ɔ tu i klun se kɛ ɔ yoman i bɔbɔ i like liɛ ng’ɔ lo i’n, annzɛ i klunklo like kun. E wun klɛnlɛ’n, nɛ́n i yɛle ninnge wie mun mɔ cɛn kunngun e se kɛ e yoman be’n. Nɛ́n i kusu yɛle ninnge’n wie fi mɔ e yoman be mlɔnmlɔnmlɔn, annzɛ e bɔbɔ e wun sa kekleekle yolɛ’n. Kɛ e se kɛ ‘nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o ɔ,’ yɛle kɛ e fa e nguan wunmuan’n, ɔ nin e ninnge’n kwlaa e man Zoova. (1 Korɛntfuɛ Mun 6:19, 20) I sɔ’n ti’n, e yoman e bɔbɔ e like liɛ ng’ɔ lo e’n, sanngɛ e yo Ɲanmiɛn i klun sa liɛ’n. E wun klɛnlɛ sɔ’n yɛle kɛ kannzɛ bɔbɔ Ɲanmiɛn klun sa’n i yolɛ’n timan e liɛ’n su’n, sanngɛ e mian e ɲin e yo. Kɛ e fa e wun man Ɲanmiɛn mɔ be yo e batɛmu’n, e kle kɛ é sú Ɲanmiɛn kunngba cɛ mlɔnmlɔn. Ɔ maan e mian e ɲin e di nda nga e tali’n su lele e guɛ i ti’n nin i bo.
9. (a) ?Zezi blɛ su’n, ngue nzɔliɛ yɛle waka sualɛ’n? (b) ?Waka mɔ e sua’n, i bo’n yɛle mennin?
9 Ajalɛ’n i nɲɔn su’n yɛle kɛ, ɔ fata kɛ e sua e waka’n. Afuɛ ya kpɔlɛ klikli’n nun’n, waka sualɛ’n ti ɲrɛnnɛn wunlɛ’n, ɔ nin be ɲin ase gualɛ’n, nin wie’n be nzɔliɛ. Titi’n, kodiawiefuɛ’m be ngunmin cɛ yɛ be kun be waka’n su, annzɛ kusu be fa be fuɛn’n sende i waka’n su ɔ. Ɔ maan waka sualɛ mɔ Zezi kɛn i ndɛ’n, ɔ kle kɛ, kɛ mɔ Klistfuɛ’n timan mɛn nunfuɛ’n ti’n, ɔ fata kɛ ɔ siesie i wun naan yalɛ nin ɲrɛnnɛn nga bé klé i’n, annzɛ sɛ ɔ ti kunlɛ yɛ bé kún i’n, ɔ kplin su. (Zan 15:18-20) E Klistfuɛ mmla’m be su falɛ’n ti’n, e timan kɛ mɛn nunfuɛ mun sa. Ɔ maan be kwla ‘kpɛ e nzowa.’ (1 Piɛr 4:4) I sɔ liɛ’n kwla yo suklu lɔ, annzɛ junman diwlɛ lɔ, yɛ wie liɛ awlo lɔ bɔbɔ. (Lik 9:23) Sanngɛ, kɛ mɔ nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o ti’n, e jran ɲrɛnnɛn nga mɛn’n nunfuɛ’m be kle e’n i ɲrun kekle. Zezi seli kɛ: ‘Kɛ bé kpɛ́ amun nzowa, mɔ bé klé amun yalɛ, mɔ bé tɔ́n amun suɛn tɛtɛ’n kwlaa n dunman nun’n, amun liɛ su ti ye, yɛle kɛ amun mo’n ɔ́ wá yó dan ɲanmiɛn su lɔ. I sɔ’n ti’n, maan amun klun jɔ, maan amun wun blibli amun.’ (Matie 5:11, 12) Nanwlɛ, Ɲanmiɛn i klun m’ɔ jɔ sran kun wun’n, i li yɛ ɔ ti cinnjin kpafuɛ’n niɔn.
10. ?Cɛn kwlaa Zezi su sulɛ’n i bo’n yɛle mennin?
10 Ajalɛ’n i nsan su’n, Zezi waan maan cɛn kwlaa e su i su. 1 Zan 2:6 waan: ‘Sran ng’ɔ se kɛ ɔ nin Ɲanmiɛn b’a yo kun’n, maan ɔ yo sa nga Zezi yoli be’n wie.’ (1 Zan 2:6) ?Sa mennin mun yɛ Zezi yoli be ɔ? Kɛ mɔ Zezi kloli i Si’n m’ɔ o nglo lɔ’n, ɔ nin i sɔnnzɔnfuɛ mun ti’n, w’a yomɛn i bɔbɔ i klun sa. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Klist w’a yoman like ng’ɔ jɔ i bɔbɔ i klun’n.’ (Rɔmfuɛ Mun 15:3) Kɛ Zezi fɛ’n, annzɛ kɛ awe kun i bɔbɔ’n, ɔ dun mmua man sran’m be like ng’ɔ mian be sa’n naan w’a kunndɛ i bɔbɔ i liɛ’n. (Mark 6:31-34) Zezi tuli i klun wie kusu dili Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n ndɛ kanlɛ’n, ɔ nin like klelɛ junman’n kpa. ?Kɛ é ‘klé nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n, mɔ like kwlaa nga Zezi kleli e’n, e kusu é klé be maan be fa su’n,’ nán i ajalɛ’n su yɛ ɔ fata kɛ e nian ɔn? (Matie 28:19, 20) Klist yoli ninnge mun naan e nian su e “nanti i ajalɛ liɛ’n su.”—1 Piɛr 2:21.
11. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e klɛn e wun naan e sua e waka’n naan cɛn kwlaa e su Zezi Klist su ɔ?
11 Ɔ ti cinnjin kpa kɛ e klɛn e wun naan e sua e waka’n, naan cɛn kwlaa e su e Ajalɛ Manfuɛ’n, i su. I sɔ yolɛ’n uka e maan e klunklo like yolɛ m’ɔ tanndan e wun klɛnlɛ’n i ɲrun’n, e wlɛ i ase. Zezi seli ekun kɛ: ‘Sran ng’ɔ klo kɛ ɔ́ sɛ́sɛ́ i wun’n, ɔ́ kpɛ́ i nguan’n sin, sanngɛ sran ng’ɔ kpɛ i nguan’n sin min ti’n, ɔ́ ɲɛ́n i ekun. ?Sɛ sran kun ɲan mɛn wunmuan’n, naan i ti i nguan’n kpɛ sin’n, ngue yɛ ɔ yo ye mɛn i ɔ? ?Yɛ ngue like yɛ sran kun kwla fa to i nguan’n niɔn?’—Matie 16:25, 26.
E Min’n kwlá yoman nɲɔn
12, 13. (a) ?Ngue yɛ ɔ ti gbaflɛn m’ɔ usali Zezi i sa’n i cinnjin ɔn? (b) ?Afɔtuɛ mennin yɛ Zezi mannin gbaflɛn’n niɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ mannin afɔtuɛ sɔ’n niɔn?
12 Kɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be klɛn be wun mɔ anglo wie’m be sinnin’n, gbaflɛn aɲanbeunfuɛ kun bali Zezi wun lɛ naan w’a usa Zezi kɛ: ‘?Nja, ngue like kpa yɛ ń yó naan m’an ɲan anannganman nguan’n niɔn?’ Zezi seli i kɛ ɔ “fa mmla’n su,” kpɔkun ɔ boli mmla sɔ’n be nun wie’m be su kleli i. Gbaflɛn’n seli kɛ: “N fɛ i kwlaa sɔ’n su.” Gbaflɛn’n i klun lɔ’n, ɔ bumɛn i wun fɔ bɔbɔ kaan sa. Afin i liɛ’n, ɔ yo like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a fa mmla’n su’n. I sɔ’n ti’n, ɔ usali kɛ: “?Ngue yɛ ɔ te ka ekun ɔn?” Gbaflɛn’n i su tɛlɛ nun’n, Zezi seli i kɛ ɔ yo like kunngba cɛ. Ɔ seli i kɛ: ‘Sɛ a klo kɛ á wíe i ngba su fá weiin’n, ko yo ɔ ninnge’m be atɛ, fɛ i sika’n man yalɛfuɛ mun, yɛ á ɲán ninnge kpakpa ɲanmiɛn su lɔ. Naan bla wa su min su.’—Matie 19:16-21.
13 Zezi seli kɛ sɛ gbaflɛn waan ɔ́ fɛ́ i angunndan’n kwlaa gúɛ i Zoova su naan ɔ́ sú i’n, ɔ fata kɛ ɔ yaci ninnge nga be tɛnndɛn i ɲrun’n, mɔ be yɛle i aɲanbeun ninnge mun’n. Klist i sɔnnzɔnfuɛ kpa’n i min’n kwlá yoman nɲɔn. Ɔ ‘kwlá yoman Ɲanmiɛn i sran naan i kunngba’n w’a yo sika klofuɛ.’ (Matie 6:24) Ɔ fata kɛ i ‘ɲinma’n yo kpa’ naan w’a fɛ i ɲin w’a sie i Ɲanmiɛn ninnge’m be su. (Matie 6:22) Sran kun i awlɛn su ninnge m’ɔ́ yáci be kwlaa m’ɔ́ fá be kó mán yalɛfuɛ mun’n, i sɔ’n ti be wun klɛnlɛ dan. Sɛ gbaflɛn aɲanbeunfuɛ’n klɛn i wun kɛ ngalɛ’n sa’n, like uflɛ nga ɔ́ ɲɛ́n i’n yɛle kɛ, Zezi waan ɔ́ ɲán ninnge kpakpa mun ɲanmiɛn su lɔ. Ninnge kpakpa sɔ mun mɔ nán sika yɛ be fa ɲɛn i’n yɛle kɛ, ɔ kwla ɲan anannganman nguan, kpɔkun i sɔ’n kwla mɛn i atin maan ɔ nin Klist bé dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Sanngɛ gbaflɛn’n w’a kwlá klɛnmɛn i wun. Ndɛ’n ‘yoli i ya, ɔ jao ɔli yɛle kɛ ɔ ti aɲanbeunfuɛ dan.’ (Matie 19:22) Sanngɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie’m b’a yoman sɔ.
14. ?Kɛ Zezi seli jue trafuɛ nnan kɛ be su i su’n, ngue yɛ be yoli ɔ?
14 Ndɛ nga Zezi kan kleli gbaflɛn aɲanbeunfuɛ’n, ɔ dun mmua kannin ndɛ wafa kunngba sɔ’n kleli jue trafuɛ nnan i afuɛ nɲɔn yɛ. Jue trafuɛ sɔ mun yɛle Piɛli nin Andre, yɛ Zaki nin Zan. I blɛ sɔ’n nun’n, nn be nun nɲɔn be su tra jue, yɛ be bo nga’m be su tanndan be lala’m be nun. Zezi seli be kɛ: ‘An bla wa su n su, ń fá amun káci sran’m be trafuɛ kɛ jue trafuɛ sa.’ Be sran nnan sɔ’m b’a sisiman be bo lele. Be yacili be jue tralɛ junman’n i dilɛ kpɔkun be suli Zezi su lele be guɛli i ti’n nin i bo.—Matie 4:18-22.
15. ?Wafa sɛ yɛ e blɛ liɛ’n nun Zoova i Lalofuɛ kun klɛnnin i wun naan w’a su Zezi su ɔ?
15 Andɛ Klistfuɛ kpanngban b’a nianman gbaflɛn aɲanbeunfuɛ’n i ajalɛ’n su. Sanngɛ be niannin jue trafuɛ nnan’n be liɛ’n su. Kɛ ɔ ko yo naan b’a su Zoova’n ti’n, be kpaloli aɲanbeun nin sran dan mɔ be kwla yo i mɛn’n nga nun’n. Deborah seli kɛ: “Kɛ n ɲannin afuɛ 22, n fali ajalɛ cinnjin kpa kun.” I waan: “N suannin Biblu’n nun like anglo nsiɛn, kpɔkun n seli kɛ ń fá min wun ń mán Zoova mlɔnmlɔn. Sanngɛ min awlofuɛ’m be tanndannin min ɲrun kpa liɛ su. Be ti aɲanbeunfuɛ dan. Ɔ maan be liɛ’n, sɛ n kaci Zoova i Lalofuɛ’n, nn m’an gua be ɲin ase dan. Sɛ mɛn pɔɔ dilɛ atin’n yɛ ń fá’n, annzɛ kusu nanwlɛ ndɛ’n yɛ ń fá’n, be mannin min dɔ 24 naan n kan kun nga ń fá’n. Sɛ e nin Zoova i Lalofuɛ mun y’a kpɛman duo nun’n, min awlofuɛ’m bé kpɛ́ min dunman’n nun min aja like liɛ’n su. Zoova ukali min maan n fali ajalɛ kpafuɛ’n, kpɔkun ɔ niannin min lika. M’an di afuɛ 42 blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman dilɛ’n nun. Kusu’n ɔ nin a yoman min nsisɔ le. N bɔbɔ min wun angunndan bulɛ’n, ɔ nin mɛn pɔɔ dilɛ’n mɔ n kpaloli i’n ti’n, ngokoɛ nin awlabɔɛ mɔ be tɔ min awlofuɛ’m be su’n, be to fuan min. E nin min wun y’a uka sran ya tra su nanwlɛ ndɛ’n i silɛ’n nun. Sran sɔ mɔ be ti kɛ min mma mun sa’n, be ti min like nanndoliɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun tra aɲanbeun ninnge’n kwlaa.” Ndɛ kunngba’n yɛ Zoova i Lalofuɛ akpinngbin wie mun ekun be kan ɔn. ?Yɛ wɔ li?
16. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o ɔ?
16 Zoova i Lalofuɛ mun mɔ nán be bɔbɔ be olɛ yɛ be o’n, ɔ su be bo maan be nun kpanngban kpa be yo atin bofuɛ, annzɛ blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ. Be wie mun ekun mɔ sa wie’m be ti be kwlá yoman blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman difuɛ’n, be kle kɛ be le atin bofuɛ’m be nzuɛn’n. Ɔ maan nga be kwlɛ i yo Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i ndɛ kanlɛ nun’n, be mian be ɲin be yo. Kɛ siɛ nin niɛn’m be fa blɛ kpɔkun be yaci be like liɛ ng’ɔ lo be’n, kpɔkun be kle be mma’m be like Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, be yi angunndan kunngba sɔ’n i nglo. I kwlaa yoli o, e kwlaa e kwla kle kɛ e dun mmua fa e wun man Ɲanmiɛn maan ɔ sie e.—Matie 6:33.
?Wan klolɛ yɛ ɔ su e bo ɔ?
17. ?Ngue yɛ ɔ su e bo maan e klɛn e wun man Ɲanmiɛn’n niɔn?
17 Be wun klɛnlɛ’n timan like pɔpɔ yolɛ. Sanngɛ amun e bu like ng’ɔ su e bo mɔ i ti yɛ e yo sɔ’n i angunndan. Pɔlu seli kɛ: ‘Sa kwlaa nga e yo’n, e yo i klolɛ mɔ Klist fa klo sran’n ti. E si kɛ sran kun wuli sran’m be kwlaa be ti. Ɔ wuli be ngba be ti, i sɔ’n ti’n, olɛ nga be o lɛ’n, nán be bɔbɔ be olɛ yɛ be wo ɔ, sanngɛ sran ng’ɔ wuli m’ɔ cɛnnin be ti’n, i dunman nun yɛ be wo ɔ.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 5:14, 15) Klolɛ mɔ Klist fa klo e’n ti’n, nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o ɔ. Nanwlɛ’n, klolɛ sɔ’n su e bo dan! ?Kɛ mɔ e ti yɛ Klist wuli’n niɔn, sɛ e waan é sí ye’n, nán i like liɛ’n yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? Nanwlɛ, klolɛ mɔ Ɲanmiɛn nin Klist be kloli e’n i su ye silɛ’n ti’n, e fa e wun man Ɲanmiɛn kpɔkun e kaci Klist i sɔnnzɔnfuɛ.—Zan 3:16; 1 Zan 4:10, 11.
18. ?Ngue ti yɛ be wun klɛnlɛ’n ɔ ti like kpa yolɛ ɔ?
18 ?Kɛ mɔ nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o’n, i sɔ’n ti like kpa? Kɛ Klist seli gbaflɛn aɲanbeunfuɛ’n kɛ ɔ su i su mɔ w’a kplinman su’n, Piɛli seli Zezi kɛ: ‘Nian, y’a yaci e ninnge kwlaa y’a su ɔ su. ?Ngue yɛ é ɲɛ́n i ɔ?’ (Matie 19:27) Piɛli nin i wiengu akoto mun klolɛ su be klɛnnin be wun. ?Ngue yɛ bé ɲɛ́n i ɔ? I klikli nun’n, Zezi kannin famiɛn mɔ be nin i be kwla di i ɲanmiɛn su lɔ’n i ndɛ. (Matie 19:28) Sanngɛ blɛ kunngba sɔ nun’n, ɔ kannin mmlusuɛ nga i sɔnnzɔnfuɛ’m be kwlaa be kwla ɲɛn i’n i ndɛ wie. Ɔ seli kɛ: ‘Sran kwlaa nga min nin jasin fɛ’n ti ɔ yaci i awlo, nin i niaan mun, ɔ nin i nin, nin i si, nin i mma mun ɔ nin i asiɛ’n, ɔ́ ɲɛ́n i wunsu sɔ kpɛ ya, yɛ ɔ́ ɲán anannganman nguan blɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n.’ (Mark 10:29, 30) Like nga e ɲɛn i’n, ɔ tra nga e yacili be’n. Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, e le siɛ mun, ɔ nin niɛn mun, ɔ nin aniaan bian nin aniaan bla mun, ɔ nin ba mun lele tra ninnge kwlaa nga Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n ti e yacili be mun. ?Nɛ́n i ɔ? ?Piɛli nin gbaflɛn aɲanbeunfuɛ’n be nɲɔn’n, be nun onin yɛ ɔ ɲannin suyralɛ dan ɔn?
19. (a) ?Ngue yɛ ɔ man aklunjuɛ kpafuɛ’n niɔn? (b) ?Kosan mennin mun yɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n wá tɛ́ be su ɔ?
19 Ndɛ nga Zezi kannin be’n ɔ nin i ayeliɛ’n be nun’n, ɔ kleli kɛ nán sran kun i like liɛ’n ng’ɔ lo i’n yɛ ɔ man aklunjuɛ ɔ. Sanngɛ sran’m be like cɛlɛ’n, ɔ nin be sulɛ’n yɛ ɔ man aklunjuɛ ɔ. (Matie 20:28; Sa Nga Be Yoli’n 20:35) Kɛ mɔ nán e bɔbɔ e olɛ yɛ e o mɔ cɛn kwlaa e su Klist su’n ti’n, e di aklunjuɛ dan ikisa. Kpɔkun blɛ ng’ɔ́ bá lɔ nun’n, é kwlá ɲán anannganman nguan. Nanwlɛ, kɛ e klɛn e wun man Zoova’n, ɔ kaci e Min. E kaci Ɲanmiɛn i kanga. ?Ngue yɛ be ɲɛn i kanga yolɛ sɔ’n nun ɔn? ?Wafa sɛ yɛ kanga yolɛ sɔ’n ɲan ta ajalɛ nga e fa be’n be su ɔ? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.
?Amun wla kwla kpɛn su?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e wla e bɔbɔ e wun angunndan bulɛ’n i ase ɔ?
• ?Kɛ be se kɛ e klɛn e wun’n, naan e sua e waka’n, kpɔkun cɛn kwlaa e su Zezi su’n, ndɛ sɔ’m be bo’n yɛle mennin?
• ?Ngue yɛ ɔ su e bo maan e klɛn e wun’n niɔn?
• ?Ngue ti yɛ be wun klɛnlɛ’n ti like kpa yolɛ’n niɔn?