‘Ɔ kan aunjuɛ’n i ndɛ’

‘Kɛ jasin fɛ bofuɛ’n ɔ fin oka’m be su lɔ ba’n, i ja’m be yo ɲɛnmɛn o! Ɔ kan aunjuɛ’n i ndɛ.’—EZAI 52:7.

1, 2. (a) ?Sa sroesroe mennin mun yɛ be wun be cɛn kwlaa ɔ? (b) ?Kɛ sran’m be ti jasin tɛ sɔ mun titi’n, wafa sɛ yɛ ɔ yo be ɔ?

JASIN tɛtɛ’m b’a sɔn sran’m be su mɛn wunmuan’n nun. Kɛ be sɔ aladio’n nuan’n, jasin nga be tie’n, nanwlɛ ɔ yo sro. Afin tukpaciɛ tɛtɛ mɔ be kunkun sran mun siɛn’n, yɛ be ti be nganniɛn ɔn. Kɛ be nian televiziɔn nun kusu’n, ba kanngan mɔ be wunnɛn’n w’a wiewie be wun mɔ be su kpan flɛ ukalɛ’n, yɛ be wun be ɔ. I sɔ liɛ’n ka sran’m be ti nun lelee. Kɛ be nian zronali nun ekun’n, be kɛnngɛn i kɛ sran’m be fa bɔmbu be saci nglo sua mlomlo mun. Ɔ maan sran kpanngban mɔ b’a yoman like fi’n be wu.

² Nanwlɛ, ninnge sroesroe’m be ju cɛn kwlakwla. Mɛn nga ɔ o yɛ’n ɔ cɛman, ɔ yo tɛ kɔ i ɲrun. (1 Korɛntfuɛ Mun 7: 31) Blɔfuɛ’m be mɛn’n nun lɔ’n, zronali kun seli kɛ blɛ wie nun’n, ɔ ti kɛ “be su wa wɔ mɛn wunmuan’n nun sa.” Ɔ maan jasin tɛtɛ sɔ’m be ti’n, sɛ sran kpanngban be wla bo be wun’n, i sɔ’n boman e nuan. Kɛ sran kun kán Amlɛnkɛn’m be mɛn nun lɔ jasin nga be bo i televiziɔn nun’n i ndɛ’n, ɔ kannin ndɛ kun m’ɔ yi sran ko ju akpinngbin kpanngban be angunndan nga be bu’n i nglo ɔ. I waan: ‘Kɛ n ko nian jasin nga be bo i televiziɔn nun’n, min wla bo min wun mlɔnmlɔn. Afin, jasin tɛtɛ ngunmin ɔn. Nanwlɛ, i sɔ’n yo maan sran i wla tɔ blo.’

Jasin nga sran kwlaa kunndɛ kɛ ɔ́ tíe’n

3. (a) ?Jasin fɛ’n mennin yɛ Biblu’n bo ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n ti amun cinnjin kpa ɔ?

³ ?Mɛn nga ɔ bo sran wla yɛ nun’n, e kwla tie jasin fɛ? Ɛɛn! Nga m’ɔ gua e awlɛn su nzue’n, yɛle kɛ Biblu’n bo jasin fɛ’n kle e. Jasin fɛ sɔ’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n maan tukpaciɛ’n, ɔ nin awe’n, ɔ nin sran kunlɛ’n, ɔ nin alɛ’n, ɔ nin sa kwlaa nga be tin sran’m be su’n, bé wíe mlɔnmlɔn. (Jue Mun 46:10; 72:12) ?Nán jasin kɛ ngalɛ’n sa yɛ ɔ fata kɛ sran kwlaa tie ɔ? Kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be bu i sɔ ɔ. I sɔ ti’n, sran kwlaa si kɛ e mian e ɲin titi e bo Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n e kle nvlenvle’n kwlaa be nunfuɛ mun.—Matie 24:14.

4. ?E jasin fɛ’n bolɛ’n i nun ajalɛ mennin mun yɛ é wá fá e ɲin síe be su ɔ? ?Yɛ menninfuɛ’n yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?

⁴ ?Sɛ bɔbɔ e jasin fɛ’n bolɛ lika’n ti kekle’n, ngue yɛ e kwla yo naan y’a kwla bo jasin fɛ’n i kpa liɛ su naan w’a jɔ e klun ɔn? (Lik 8:15) É wá bú e jasin fɛ’n junman’n i su ajalɛ nsan be su angunndan kan. É wá wún (1) like nga ɔ su e bo mɔ e bo jasin fɛ’n, annzɛ ngue ti yɛ e bo jasin fɛ’n niɔn. (2) Ndɛ nga e kan’n, annzɛ like nga e bo i su jasin fɛ’n. Kpɔkun, (3) ajalɛ nga e fa bo jasin fɛ’n, annzɛ wafa nga e bo jasin fɛ’n. Sɛ like nga ɔ su e bo mɔ e bo jasin fɛ’n ti kpa naan ndɛ nga e kan’n ti weiin, naan e jasin fɛ’n bolɛ wafa’n ti kpa’n, e kwla yo maan jasin fɛfɛ kpafuɛ mɔ be kwla tie i andɛ’n, asiɛ’n su sran fanunfanun’m be kwla sɔ nun klanman. Jasin fɛ’n sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n.a

Like nga ti yɛ e bo jasin fɛ’n

5. (a) ?Like cinnjin kpa mennin yɛ ɔ su e bo mɔ e bo jasin fɛ’n niɔn? (b) ?Ngue ti yɛ be kwla se kɛ Biblu’n nun mmla m’ɔ se kɛ e bo jasin fɛ’n i su falɛ’n, ɔ kle kɛ e klo Ɲanmiɛn ɔn?

⁵ Like klikli nga ɔ su e bo mɔ e bo jasin fɛ’n, amun e fa e ɲin sie su. Yɛle kɛ: ?Ngue ti yɛ e bo jasin fɛ’n niɔn? Like kunngba nga ɔ suli Zezi bo’n, i kunngba’n yɛ ɔ su e bo wie ɔ. Ɔ seli kɛ: “N klo e Si’n.” (Zan 14:31; Jue Mun 40:9) Like cinnjin kpa nga ti yɛ e yo sɔ’n, yɛle klolɛ mɔ e klo Ɲanmiɛn’n. (Matie 22:37, 38) Biblu’n kle kɛ Ɲanmiɛn i klolɛ’n, ɔ nin jasin fɛ’n be kɔ likawlɛ. Afin Biblu’n se kɛ: ‘Ɲanmiɛn i klolɛ’n yɛle kɛ e fɛ i ndɛ’n su.’ (1 Zan 5:3; Zan 14:21) ?Ɲanmiɛn i ndɛ’n su falɛ i wie yɛle kɛ e ‘wɔ ko kle sran’m be like naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’? (Matie 28:19) Ɛɛn, i wie ɔ. I yo, Zezi yɛ ɔ kannin ndɛ sɔ’n niɔn, sanngɛ sran ng’ɔ seli i kɛ ɔ kan’n yɛle Zoova. ?Wafa sɛ? Zezi yiyi nun kɛ: ‘M bɔbɔ n kpɛman n klun n yoman like fi saan ndɛ nga n Si kan kle min’n yɛ n kan ɔn.’ (Zan 8:28; Matie 17:5) Ɔ maan kɛ e fa ndɛ sɔ’n su’n, e yi klolɛ dan nga e klo Ɲanmiɛn’n i nglo.

6. ?Wafa sɛ Ɲanmiɛn klolɛ’n su e bo maan e bo jasin fɛ’n niɔn?

⁶ Asa ekun’n, Ɲanmiɛn i klolɛ’n su e bo maan e bo jasin fɛ’n, afin ato nga Satan buɛ i Ɲanmiɛn su’n, e kunndɛ kɛ é yíyí i bo. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:4) Satan waan Ɲanmiɛn i sielɛ’n timan sɛsɛ. (Bo Bolɛ 3:1-5) Kɛ mɔ e ti Zoova i Lalofuɛ’n ti’n, e kunndɛ kɛ é yí Satan i gblɛ’m be nglo naan é bó Ɲanmiɛn i dunman fɛ’n sran kwlaa’n be ɲrun. (Ezai 43:10-12) Asa ekun’n, e waan é bó jasin fɛ’n, afin e si Zoova i sran’n i wafa nga ɔ ti’n, ɔ nin i atin mun. E klo i kpa, yɛ e kunndɛ kɛ é kɛ́n i ndɛ é klé sran uflɛ mun. Nanwlɛ, Zoova i klun ufue nin i atin kpa’m be aklunjuɛ mɔ be man e ti’n, sɛ e waan é yáci i ndɛ kanlɛ’n, ɔ su yoman ye. (Jue Mun 145:7-12) E kunndɛ kɛ é mɛ́nmɛ́n i yɛ é yí i “ayɛ” é klé be kwlaa nga be klo’n.—1 Piɛr 2:9; Ezai 43:21.

7. ?Sɛ e fa Ɲanmiɛn klolɛ’n e sie i bue kun’n, like cinnjin uflɛ mennin ti yɛ e bo jasin fɛ’n niɔn?

⁷ Sanngɛ, ɔ le like cinnjin kun ekun mɔ i ti yɛ e bo jasin fɛ’n titi ɔ. E bo jasin fɛ’n afin be nga jasin tɛtɛ’m b’a bo be wla’n, ɔ nin be nga ɲrɛnnɛn uflɛ o be su’n, e kunndɛ kɛ é tú e klun é cící be wla. I sɔ nun’n, e mian e ɲin e fa Zezi i ajalɛ liɛ’n su. I ti’n, maan e nian ajalɛ nga be kɛn i ndɛ Mark ndɛ tre 6 nun’n.

8. ?Ngue yɛ Mark ndɛ tre 6 yi i nglo angunndan nga Zezi bu i sran’m be lika’n i su ɔ?

⁸ Sa kwlaa nga akoto mɔ Zezi sunmannin be’n be yoli’n, ɔ nin nga be kleli’n, be kan kleli Zezi. Zezi wunnin kɛ i akoto’m b’a fɛ, i ti ɔ seli be kɛ be nin i ‘be ko lo wunmiɛn kan.’ Ɔ maan, be fuli alie kun nun kɛ bé kɔ́ lika srolo kun nun. Sanngɛ, kɛ Zezi nin i akoto’m bé kɔ́’n, sran’m be wanndili nzue’n nuan be ko toli be ndɛndɛ. ?Ngue like yɛ Zezi yoli ɔ? Biblu’n se kɛ: ‘Ɔ wunnin sran sɔ mun b’a bo nzra dan kpa, naan b’a yo i annvɔ, afin be ti kɛ bua mun mɔ be leman tafuɛ’n sa, yɛ ɔ boli be like klelɛ’n bo ɔ, ɔ kleli be like kpanngban.’ (Mark 6:31-34) Kannzɛ bɔɔ Zezi w’a fɛ’n, sanngɛ annvɔ mɔ sran’m be yo i’n ti’n, w’a yaciman jasin fɛ’n bolɛ. Nanwlɛ, sran sɔ’m be ndɛ loli i kpa. Ɔ sili be aunnvuɛ.

9. ?Ta cinnjin mennin yɛ ndɛ ng’ɔ o Mark ndɛ tre 6 nun’n ɲɛn i e jasin fɛ’n bolɛ’n, ɔ nin like ng’ɔ su e bo mɔ e bo jasin fɛ’n be su ɔ?

⁹ ?Ngue like yɛ ndɛ sɔ’n kle e ɔ? E mɔ e ti Klistfuɛ’n, ɔ fata kɛ e bo jasin fɛ’n naan e uka sran mun, naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Kɛ mɔ Ɲanmiɛn ‘klo kɛ ɔ́ dé sran’m be kwlaa’n’ ti’n, jasin fɛ’n bolɛ’n ɔ ti e su kalɛ. (1 Timote 2:4) Sanngɛ, jasin fɛ’n bolɛ timan junman mɔ kɛ m’ɔ fata kɛ e di’n, i ti yɛ e di ɔ. Ɔ ti aunnvuɛ silɛ like. Ɔ maan, sɛ sran’m be ndɛ lo e kɛ Zezi liɛ’n sa’n, e awlɛn’n su e bo maan e yo like kwlaa nga e kwlɛ i yo’n naan y’a bo jasin fɛ’n y’a kle be. (Matie 22:39) Nanwlɛ, sɛ angunndan nga ɔ su e bo mɔ e bo jasin fɛ’n ɔ ti kpa’n, i sɔ’n wlá e fanngan maan e su yaciman jasin fɛ’n bolɛ le.

Ndɛ nga e kan’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin’n

10, 11. (a) ?Ezai i ndɛ nun’n, ngue yɛ e bo i su jasin fɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zezi boli “aunjuɛ” jasin’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e blɛ liɛ’n su Zoova sufuɛ mun be fɛli i ajalɛ’n su ɔ?

¹⁰ ?E junman’n i ajalɛ nɲɔn su’n yɛle mennin? ?Ngue like yɛ e bo i su jasin fɛ’n niɔn? Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin jasin fɛ’n nga e bo’n i ndɛ kɛ: ‘Kɛ jasin fɛ bofuɛ’n ɔ fin oka’m be su lɔ bá’n, i ja’m be yo ɲɛnmɛn o! Ɔ kan aunjuɛ’n i ndɛ, ɔ kan sran’m be delɛ’n i ndɛ. Ɔ se Siɔnfuɛ’m be kɛ: “Amun Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ ti famiɛn’n niɔn!”’—Ezai 52:7.

¹¹ Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n i nun kpɔlɛ cinnjin kpa’n yɛle ‘amun Ɲanmiɛn’n yɛ ɔ ti famiɛn’n niɔn.’ Ndɛ sɔ’n maan e wla kpɛn jasin ng’ɔ fata kɛ e bo’n su. I sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n. (Mark 13:10) Amun sie i nzɔliɛ kɛ ndɛ mma sɔ’n yi jasin nga e bo’n i nun ndɛ fɛfɛ’n i nglo wie. Ezai kan “sran’m be delɛ’n” ɔ nin “jasin fɛ’n” nin “aunjuɛ’n” i ndɛ. Kɛ Ezai i blɛ liɛ’n sinnin lele’n, afuɛ ya kpɔlɛ klikli nun E.B.N. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i ndɛ sɔ’n kpɛnnin su klanman kpa. Yɛle kɛ Zezi Klist boli Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ mɔ w’a mantan’n i jasin fɛ’n juejue su. Ɔ maan ɔ kleli e ajalɛ kpa kun. (Lik 4:43) Andɛ blɛ liɛ nun’n, i li kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1919 nun’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be niannin Zezi i ajalɛ’n su. Ɔ maan, be wla be wun ase be bo Sielɛ Blɛ mɔ Ɲanmiɛn takali’n, ɔ nin ninnge kpakpa nga Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n wá yó’n, i su jasin fɛ’n kpa.

12. ?Ta mennin yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n ɔ ɲɛn i be nga be sɔ nun’n, be su ɔ?

¹² ?Ta mennin yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n ɔ ɲɛn i be nga be sɔ nun klanman’n be su ɔ? Kɛ nga ɔ fa yoli Zezi blɛ su sa’n, andɛ jasin fɛ’n yo maan sran’m be lafi like kpa kun su, kpɔkun ɔ gua be awlɛn su nzue. (Rɔmfuɛ Mun 12:12; 15:4) Ɔ yo maan sran kpa’m be wla o like kpa kun su, afin be wun i wlɛ ekun kɛ é wá ɲán ninnge kpakpa mun e ɲrun lɔ. (Matie 6:9, 10; 2 Piɛr 3:13) Nda sɔ mɔ Ɲanmiɛn tali’n ti’n, be nga be ɲin yi i’n be wla o like kpa kun su, ɔ maan e ɲrun lɔ sa’m be kunman be srɛ. Jue tofuɛ’n se kɛ: ‘Sɛ be ti ndɛ tɛ wie’n srɛ ba kun sa su kunman be mlɔnmlɔn.’—Jue Mun 112:1, 7.

Jasin m’ɔ ‘cici be nga be awlɛn’n w’a kpɔtɔ’n be wla’n’

13. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin mmlusuɛ nga be nga be sɔ jasin fɛ’n nun be ɲɛn i ikisa’n i ndɛ ɔ?

¹³ Asa ekun’n, jasin fɛ’n nga e bo’n, ikisa ɔ gua be nga be sɔ nun’n be awlɛn su nzue, kpɔkun be ɲan su mmlusuɛ. ?Wafa sɛ? Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin mmlusuɛ sɔ wie’m be ndɛ. I waan: ‘Anannganman Ɲanmiɛn i wawɛ’n o min su, afin Anannganman guali n su ngo kɛ m bo jasin fɛ’n n kle yalɛfuɛ mun. Ɔ sunmannin min kɛ n wa cici be nga be awlɛn’n w’a kpɔtɔ be klun’n be wla, naan n kan kle be mɔ be trali be lomuɛn’n kɛ bé ɲán be ti, yɛ n se be nga be ti bisuafuɛ’m be kɛ bé ɲán alaje. I waan n wa kan afuɛ nga Anannganman ɔ́ yó sran’m be ye’n nin cɛn ng’ɔ́ tú i klunngbɔ i kpɔfuɛ’m be su’n, be ndɛ. I waan n wa fɔnvɔ be nga be o sɛ nun mun.’—Ezai 61:1,  2; Lik 4:16-21.

14. (a) ?Ngue yɛ ndɛ ɔ ‘cici be nga be awlɛn’n w’a kpɔtɔ be klun’n be wla’n’ ɔ yi i nglo Sielɛ Blɛ ndɛ’n i lika ɔ? (b) ?Angunndan nga Zoova bu i be nga be awlɛn w’a kpɔtɔ’n be lika’n, wafa sɛ yɛ e yi i nglo ɔ?

¹⁴ Kɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n i ndɛ ngalɛ’n fa kan’n sa’n, kɛ Zezi boli jasin fɛ’n, ɔ ‘cicili be nga be awlɛn’n w’a kpɔtɔ be klun’n be wla.’ Nanwlɛ, Ezai i ndɛ ɲanman sɔ’n nin i fata! Biblu’n nun ndɛ mma’m be bo tulɛ fluwa kun se kɛ ndɛ mma nga be kacili i kɛ ‘cici be wla’n’ ɔ fin Ebre nun ndɛ mma mɔ i bo’n yɛle “like cicilɛ kekle kpa’n”, ɔ maan “kannin mɔ be yo i ayre’n, be fa ndɛ mma sɔ’n be fa kɛn i su cicilɛ’n, i ndɛ.” Ayre yofuɛ kpa kun kwla yo lika nga be boli sran kun i kannin lɛ’n i ayre ɔ cici su naan w’a yo sran sɔ’n i ye. I kunngba’n niɔn, kɛ be bo Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n, jasin fɛ’n bofuɛ kpa’m be cici be kwlaa nga be sɔ ndɛ nun mɔ sa o be su’n be wla. Kɛ bé úka sran’m be sɔ’n, be yi Zoova i sran angunndan bulɛ’n i nglo. (Ezekiɛl 34:15, 16) Jue tofuɛ’n kannin ndɛ nga Ɲanmiɛn i lika. I waan: ‘Sran nga be awlɛn’n w’a kpɔtɔ be klun’n, i yɛ ɔ ti be fɔnvɔfuɛ ɔ. Sɛ like yo be’n, ɔ nian be lika.’—Jue Mun 147:3.

Wafa nga Sielɛ Blɛ jasin’n ti i liɛ ngunmin’n

15, 16. ?Sa sakpa mennin mun yɛ be kle wafa nga Sielɛ Blɛ jasin’n suan sran nga be le ukalɛ awuliɛ’n be bo, naan ɔ wla be fanngan ɔn?

¹⁵ Sran’m be mɛn dilɛ sunman kle wafa nga Sielɛ Blɛ jasin’n cici sran nga be awlɛn w’a kpɔtɔ’n be wla’n, kpɔkun ɔ wla be fanngan’n. I wie yɛle Oreanna liɛ’n. Oreanna ti Amlɛnkɛn be mɛn’n i ngua lɔ bla kpɛnngbɛn kun. I bɔbɔ ba sa’n, i ɲin’n w’a tu nguan nun tranlɛ’n su. Zoova i Lalofuɛ kun wa boli Oreanna i wun kɔlɛ bo, kpɔkun ɔ kanngan Biblu’n ɔ nin Biblu’n nun ndɛ’m be kpɔlɛ bolɛ fluwa’n i nun ndɛ kle i.b I klikli nun kɛ bé kánngan fluwa’n nun’n, bla mɔ i angunndan’n ti sannganninwa’n, ɔ muɛnmuɛn i ɲinma’n yɛ ɔ lɛ i bɛ’n su tie ndɛ’n niɔn. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ɔ́ gúɛ i wla ase. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n w’a cɛman, kpɔkun ɔ wa jaso trannin ase li’n su siɛn’n yɛ ɔ tie ndɛ nga be kanngan’n niɔn. I sin’n, ɔ tran bia nun ala’n bo lɔ, yɛ ɔ minndɛ sran ng’ɔ kle i Biblu’n nun like’n niɔn. Kpɔkun ɔ wa boli asɔnun aɲia’m be bo kɔlɛ bo. Kɛ mɔ aɲia’m be wlɛ i fanngan’n ti’n, be kwlaa nga be bɛ i osu nianlɛ i awlo lɔ’n ɔ fa Biblu’n i akua mun man be. I agualiɛ su’n, be wa yoli Oreanna m’ɔ le afuɛ 93 i batɛmu. Sielɛ Blɛ jasin’n wa yoli maan Oreanna wa wunnin nguan’n i fɛ lika’n ekun.—Nyanndra Mun 15:30; 16:24.

¹⁶ Be nga bɔbɔ mɔ be si kɛ tukpaciɛ wie ti’n be su wa wu’n, Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin’n cici be wla wie dan kpa. I wie yɛle Maria m’ɔ ti blɔfuɛ’m be mɛn’n i wia atɔliɛ lɔ nvle kun nunfuɛ’n. Tukpaciɛ m’ɔ o i su’n ɔ lemɛn i sa fi yowlɛ saan wulɛ yɛ ɔ́ wú ɔ, ɔ maan i ti’n, i wla wa boli i wun dan. Kɛ ɔ nin Zoova i Lalofuɛ’m bé yía nun’n nn ngokɔɛ’n w’a kun i kpo. Sanngɛ, kɛ ɔ suannin like nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó’n, i nguan’n ɲannin bo ekun. Be yoli i batɛmu, kpɔkun ɔ yoli juejue su jasin bofuɛ kpa. Afuɛ nɲɔn kasiɛn nga ɔ dili be nun’n, nanwlɛ i ɲrun mlanmlan’n kleli kɛ i wla o like kun su naan ɔ di aklunjuɛ. Kɛ Maria fá wú’n, nn ɔ lafi sran cɛnlɛ’n su kpa.—Rɔmufuɛ Mun 8:38, 39.

17. (a) ?Wafa sɛ yɛ Sielɛ Blɛ jasin’n ɲan ta kpa be nga be sɔ nun’n be su ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ sa m’ɔ juli e bɔbɔ e su’n, ɔ kleli e kɛ Zoova ‘tinngɛ be kwlaa nga b’a cia’n’ niɔn?

¹⁷ Sa sɔ’m be kle kɛ Sielɛ Blɛ jasin’n ti i liɛ ngunmin, naan ɔ kwla kaci be nga be kunndɛ Biblu’n nun ndɛ’n i kpa’n be mɛn dilɛ’n. Be nga mɔ be awlɛn su sran kun m’ɔ wuli’n ti’n, be o afɛ nun’n, kɛ be ti sran cɛnlɛ’n i su ndɛ’n, be ɲan wunmiɛn. (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 4:13) Be nga be ti yalɛfuɛ, ɔ nin be nga be fɛfɛ lele naan b’a ɲan be awlobofuɛ’m be nuan nun aliɛ’n, kɛ be suɛn i kɛ sɛ be nin Zoova be nanti seiin’n i wla su fiman be su le’n, ɔ yo maan be bu be wun sran ekun yɛ ɔ wla be fanngan. (Jue Mun 37:28) Be bo mɔ Zoova suan’n ti’n, sran sunman mɔ awlabɔɛ w’a kun be kpo’n, blɛblɛblɛ be ɲan wunmiɛn be jrɛn i sɔ liɛ’n i ɲrun. Blɛ wie nun bɔbɔ’n tukpaciɛ sɔ’n kwla wie be su. (Jue Mun 40:2, 3) Nanwlɛ, fanngan nga ɔ o Zoova i Ndɛ’n nun’n ti’n, Zoova ‘tinngɛ be kwlaa nga b’a cia’n.’ (Jue Mun 145:14) Nanwlɛ, kɛ e wun wafa nga jasin fɛ’n cici e jasin fɛ’n bowlɛ lika’n nunfuɛ mun nin e asɔnun nunfuɛ nga be awlɛn w’a kpɔtɔ’n be wla’n, i sɔ’n kpɛn e wla titi kɛ jasin fɛfɛ kpafuɛ mɔ be kwla tie i andɛ’n, yɛ e le i ɔ!—Jue Mun 51:19.

‘N srɛ Ɲanmiɛn man be’

18. ?Wafa sɛ yɛ jasin fɛ’n mɔ Zuifu mun b’a sɔman nun’n, ɔ yoli Pɔlu ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

¹⁸ Kannzɛ bɔbɔ e jasin’n yɛ ɔ ti jasin’m be nun kpafuɛ’n, sanngɛ sran sunman sɔman nun. ?Ngue yɛ i sɔ’n kwla yo e ɔ? Wafa kunngba nga ɔ ɲannin ta Pɔlu su’n, ɔ kwla yo e sɔ wie. Blɛ sunman nun’n, ɔ boli jasin fɛ’n kleli Zuifu mun. Sanngɛ be nun sunman b’a sɔmɛn i ndɛ nun. Be ayeliɛ sɔ’n yoli Pɔlu i ya kpa. I bɔbɔ seli kɛ: ‘N se kɛ awlabɔɛ o n su dan yɛ min awlɛn’n kpɛ n klun.’ (Rɔmfuɛ Mun 9:2) Yɛle kɛ, Pɔlu sili Zuifu nga ɔ boli jasin fɛ’n kleli be’n, be aunnvuɛ. Ɔ maan, kɛ mɔ b’a tieman jasin fɛ’n, i sɔ’n boli i wla dan kpa.

19. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ ti su kɛ e sa sin kwla bubu e ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ ukali Pɔlu naan w’a bo jasin fɛ’n titi ɔ?

¹⁹ Aunnvuɛ mɔ e si sran mun’n ti yɛ e bo jasin fɛ’n niɔn. Ɔ maan, kɛ sran sunman sɔman Sielɛ Blɛ jasin’n nun’n, ɔ ti su kɛ ɔ kwla bubu e sa sin. I sɔ’n kle kɛ be nga e bo jasin fɛ’n e kle be’n, be nin Ɲanmiɛn be afiɛn ndɛ’n lo e sakpa. Sanngɛ, ɔ nin i fata kɛ e wla kpɛn akoto Pɔlu i ajalɛ’n su kpa. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a bo jasin fɛ’n titi ɔ? Sɛ kannzɛ bɔbɔ jasin fɛ’n mɔ Zuifu’m b’a sɔman nun’n, ɔ boli Pɔlu i wla’n, sanngɛ w’a seman kɛ Zuifu’m be liɛ’n, ɔ lemɛn i yowlɛ naan be kwlá ukaman be kun mlɔnmlɔn. Ng’ɔ lafi su’n, yɛle kɛ saan ɔ́ wún be nun wie mɔ bé fá Klist ndɛ’n su bɔɔ le ɔ. Ɔ maan, angunndan nga ɔ bu i Zuifu’m be tinuntinun be lika’n yɛ. I waan: ‘Min nuan mɔ n yra’n nin sa nga n fa srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yo man Izraɛlifuɛ mun’n, yɛle kɛ be fite nun.’—Rɔmfuɛ Mun 10:1.

20, 21. (a) ?Kɛ ɔ ti kɛ e jasin fɛ’n i bolɛ sa’n, wafa sɛ yɛ e kwla nanti Pɔlu i ajalɛ’n su ɔ? (b) ?E jasin fɛ’n i bolɛ’n i wun ajalɛ mennin yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?

²⁰ Maan e fa e ɲin sie i like cinnjin nɲɔn mɔ Pɔlu tin su’n, be su. Yɛle kɛ ɔ kunndɛ i klun lɔ kɛ maan sran wie’m be fite nun, yɛ ɔ srɛli Ɲanmiɛn kɛ maan i sɔ liɛ’n yo ye. Andɛ’n, e nanti Pɔlu i ajalɛ’n su. E kunndɛ kɛ é wún sran kwlaa nga be awlɛn ti kpa mɔ be kwla sɔ jasin fɛ’n nun’n. É srɛ́ Zoova titi kɛ ɔ yo naan e to i sɔ sran mun naan e uka be naan be fa atin m’ɔ man nguan’n su.—Nyanndra Mun 11:30; Ezekiɛl 33:11; Zan 6:44.

²¹ Sanngɛ, sɛ e kunndɛ kɛ Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n kan sran’m be sunman lika’n, ɔ nin i fata kɛ e nian like nga ti yɛ e bo jasin fɛ’n, ɔ nin like nga e bo i su jasin fɛ’n su kpa. Sanngɛ kusu’n, ɔ ti cinnjin kɛ e nian wafa nga e bo jasin fɛ’n su kpa wie. I sɔ liɛ’n yɛ é wá yíyí nun like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Ngue yɛ amun suannin ɔn?

• ?Like mennin’m be ti yɛ e bo jasin fɛ’n niɔn?

• ?E jasin fɛ’n i nun cinnjinmuɛn’n yɛle mennin?

• ?Mmlusuɛ kpa mennin mun yɛ be nga be sɔ jasin fɛ’n nun’n, be ɲɛn i ɔ?

• ?Ngue yɛ ɔ́ wá úka e naan y’a bo jasin fɛ’n titi ɔ?