Ninnge ng’ɔ fata kɛ e yo be naan b’a yo e batɛmu’n

‘?Ngue yɛ maan n kwlá yoman batɛmu ɔ?’—SA NGA BE YOLI’N 8:36.

1, 2. ?Ngue yɛ Filipu yoli naan ɔ nin Etiopi bian’n b’a koko yalɛ ɔ? ?Yɛ ngue yɛ ɔ kle kɛ bian’n klo Ɲanmiɛn ndɛ’n niɔn?

KƐ ZEZI wuli’n i afuɛ kun annzɛ nɲɔn su’n, Etiopi lɔ awa’n i sran dan kun tuli ajalɛ ɔli Zerizalɛmu Ɲanmiɛn sulɛ. Kɛ ɔ́ sɛ́ i sin’n, ɔ fali mɛn’n i ngua lɔ atin m’ɔ fɛ i Zerizalɛmu kɔ Gaza’n. Atin ng’ɔ te o i ɲrun’n, ɔ timan kaan. Ɔ kwla ju kilo 1.500. Yɛ kɛ mɔ kakaklolo nun yɛ ɔ kɔ’n ti’n, ɔ ti afɛ dan. Kɛ ɔ́ kɔ́’n, nn ɔ́ kánngan Ɲanmiɛn ndɛ’n nun. E wun i lɛ’n nun kɛ bian’n klo Ɲanmiɛn Ndɛ’n kpa liɛ su. Zoova wunnin i sɔ liɛ’n. Ɔ maan, i anzi kun ko seli Filipu kɛ ɔ ko bo jasin fɛ’n kle bian’n.—Sa Nga Be Yoli’n 8:26-28.

² Kɛ Filipu toli Etiopi bian’n, be yalɛ kokolɛ’n i bo bolɛ’n w’a yoman kekle. Afin, ɔ wunnin kɛ ɔ su kanngan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai i fluwa’n nun. Yɛ kɛ nga be blɛ liɛ’n nunfuɛ’m be fa kanngan fluwa nun titi’n sa’n, ɔ kanngan nun kekle. Filipu usɛli i kɛ: “?Ndɛ nga a kɛnngɛn i lɛ’n a si i bo?” Kosan kpe kan sɔ’n ti’n, be kokoli Ezai 53:7, 8 i su yalɛ. I agualiɛ su’n, Filipu ‘kannin Zezi i jasin fɛ’n kleli i.’—Sa Nga Be Yoli’n 8:29-35.

3, 4. (a) ?Ngue ti yɛ Filipu yoli Etiopi bian’n i batɛmu be ja nun lɛ ɔ? (b) ?Kosan onin mun yɛ é wá yíyí be nun ɔn?

³ Be ja nun lɛ’n, Etiopi bian’n wunnin Ɲanmiɛn i klun sa’n i nun junman nga Zezi di’n i wlɛ. Asa ekun’n, ɔ wunnin kɛ ɔ fata kɛ be yo i batɛmu naan ɔ kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Kɛ be wunnin nzue’n, ɔ usali Filipu kɛ: ‘?Ngue yɛ maan n kwlá yoman batɛmu ɔ?’ Be jrali naan Filipu w’a yo bian’n i batɛmu. Sanngɛ, e kwlá seman kɛ bian’n i batɛmu mɔ be yoli i be ja nun lɛ’n, ɔ ti like kun mɔ é nían su ɔ. Afin Etiopi bian’n kacili Zuifu, kpɔkun nán andɛ sa yɛ ɔ lafili Ɲanmiɛn su ɔ. Kpɔkun sɛ b’a yomɛn i batɛmu’n, atrɛkpa’n ɔ su ɲanman blɛ kpa kɛ ngalɛ’n sa ekun icra’n. Sanngɛ sa’n i cinnjin kpafuɛ’n yɛle kɛ, Etiopi bian’n wunnin Ɲanmiɛn klun sa’n i wlɛ, yɛ ɔ kplinnin su kɛ ɔ́ yó. Ɔ maan kɛ be yoli i batɛmu m’ɔ́ “kɔ́’n, i klun ti jɔwa kpa.” E kwla se kɛ, ɔ boli jasin fɛ’n i juejue su kleli i nvle nunfuɛ mun.—Sa Nga Be Yoli’n 8:36-39.

⁴ Be wun Ɲanmiɛn fa manlɛ’n nin batɛmu yolɛ’n, ɔ timan like mɔ be tɔ su be yo ɔ. Sanngɛ, Etiopi bian’n i su ndɛ’n kle kɛ blɛ wie nun’n, kɛ sran’m be tili Ɲanmiɛn Ndɛ’n mɔ be fali su’n, be ka lɛ yoli be batɛmu.a I sɔ’n ti’n, amun e yiyi kosan nga be lɔngɔ su yɛ’n be nun kan e nian: ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ sran kun dun mmua siesie i wun naan b’a yo i batɛmu ɔ? ?Ɔ fata kɛ be fa be ɲin sie i afuɛ’n su? ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ fata kɛ sran’n ɔ dun mmua yo naan w’a kle kɛ be kwla yo i batɛmu ɔ? ?I kpa bɔbɔ’n, ngue ti yɛ Zoova se i sufuɛ’m be kɛ be fɛ i sɔ ajalɛ ɔ?

Be nin Ɲanmiɛn be nuan sɛ be wun kɛ bé nánti

5, 6. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova i nvle laa’n, ɔ tɛli klolɛ mɔ Zoova kloli i’n su ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ sran nga be yoli i batɛmu’n, ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n sɛ ɔ?

⁵ Kɛ Zoova fali Izraɛlifuɛ mun Ezipti lɔ fiteli’n, ɔ seli kɛ ɔ́ fá be yó ‘nvle m’ɔ ti i liɛ klonglo’n,’ naan ɔ́ kló be naan ɔ́ sásá be. Sanngɛ, sɛ Izraɛlifuɛ’m be waan bé ɲán suyralɛ sɔ’n, ɔ fata kɛ be nanti Ɲanmiɛn i atin liɛ’n su titi. Be kwlaa be kɛnnin i likawlɛ kɛ ‘bé yó like kwlaa nga Anannganman waan be yo’n.’ Ɔ maan Ɲanmiɛn nin be trali aenguɛ. (Ezipt Lɔ Tulɛ 19:4-9) Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ be kle nvlenvle kwlaa be like maan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ. Be nga be fali Zezi i ndɛ’n su’n, be yoli be batɛmu. Sran ng’ɔ lafi Zezi Klist su naan be yo i batɛmu’n, i yɛ ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n kwla sɛ ɔ.—Matie 28:19, 20; Sa Nga Be Yoli’n 2:38, 41.

⁶ Biblu’n nun sa sɔ’m be kle kɛ be nga be ta nda kɛ bé sú Zoova mɔ be kaciman be nuan’n, Zoova yra be su. E Klistfuɛ mun e liɛ’n, like cinnjin nga e ko yo naan Zoova w’a yra e su’n, yɛle kɛ maan e fa e wun mɛn i naan be yo e batɛmu. E tali nda kɛ é nánti Zoova i atin nin i afɔtuɛ’m be su. (Jue Mun 48:15) Sɛ é kwlá sé’n, Zoova kusu ɔ tra e sa’n kpɔkun ɔ fa e sin atin kpa’n su.—Jue Mun 73:23; Ezai 30:21; 41:10, 13.

7. ?Ngue ti yɛ sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ ɔ fɛ i wun man Ɲanmiɛn naan be yo i batɛmu ɔ?

⁷ Klolɛ mɔ e klo Zoova mɔ e kunndɛ kɛ é sú i’n, yɛ ɔ fata kɛ ɔ su e bo naan e fa e wun man Ɲanmiɛn naan be yo e batɛmu ɔ. Sran nga bé yó i batɛmu’n, nán kɛ sran wie w’a se i kɛ, kɛ m’ɔ suannin Biblu’n nun like w’a cɛ’n ti maan be yo i batɛmu siɛn’n. Annzɛ kusu nán kɛ i janvuɛ mɔ be yoli be batɛmu’n, i ti yɛ i kusu kunndɛ kɛ be yo i liɛ’n wie ɔ. Sanngɛ siɛ nin niɛn mun, ɔ nin Klistfuɛ nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a yo sran’n, be kwla wla be wa’n, annzɛ sran kun i fanngan kɛ ɔ bu i wun Ɲanmiɛn fa manlɛ’n, ɔ nin batɛmu yolɛ’n, be angunndan. Akoto Piɛli seli be nga Pantkɔtu nun be tieli i ndɛ’n kɛ be ‘yo be batɛmu.’ (Sa Nga Be Yoli’n 2:38) Sanngɛ i kwlaa yoli o, sran kun bɔbɔ i tiaun yɛ ɔ fɛ i wun man Ɲanmiɛn ɔn, nán sran uflɛ yɛ ɔ́ fɛ́ i ajalɛ’n mɛ́n i ɔ. Kpɔkun Ɲanmiɛn klun sa mɔ be yo’n, sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ ɔ fɛ i su ajalɛ ɔ.—Jue Mun 40:9.

Be siesie be wun kpa ka naan b’a yo be batɛmu’n

8, 9. (a) ?Ngue ti yɛ ba kanngan’m be batɛmu yolɛ’n ɔ timan Biblu’n i liɛ su ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ ba gbaflɛn nin talua kanngan’m be dun mmua wun i wlɛ ka naan b’a yo be batɛmu ɔ?

⁸ ?Ba kanngan’m be kwla fa ajalɛ ngwlɛlɛ su kɛ be yo be batɛmu? Biblu’n kanman afuɛ ng’ɔ fata kɛ sran kun ɲɛn i ka naan b’a yo i batɛmu’n, i ndɛ. Sanngɛ, e kwla se kɛ ba kanngan’m be siman like nga be flɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i bo kpa naan b’a fa ajalɛ kɛ bé fá be wun mán Ɲanmiɛn. (Sa Nga Be Yoli’n 8:12) Augustus Neander m’ɔ ti laa sa’m be su like suanfuɛ’n, ɔ kannin Klistfuɛ klikli’m be ndɛ i fluwa m’ɔ klɛli’n i nun. Ɔ seli kɛ: “Sran kpɛnngbɛn mun yɛ be yo be batɛmu ɔ. Afin sran kpɛnngbɛn’m be wun i wlɛ kɛ, kɛ be lafi Ɲanmiɛn su’n yɛ be yo be batɛmu ɔ.”—Histoire générale de la religion chrétienne et de l’Église.

⁹ Sanngɛ gbaflɛn nin talua kanngan wie mun’n, be wun Ɲanmiɛn i su ndɛ’n, ɔ nin i klun sa’n, be wlɛ ndɛndɛ tra be wiengu wie mun. Ɔ maan be kunndɛ kɛ bé yó Ɲanmiɛn klun sa’n. Sanngɛ i kwlaa yoli o, ka naan b’a yo gbaflɛn annzɛ talua kan kun i batɛmu’n, ɔ fata kɛ i bɔbɔ nin Zoova be afiɛn’n sɛ. Kpɔkun, maan ɔ wun Ɲanmiɛn Ndɛ’n klelɛ’n i bo bolɛ ninnge mun, ɔ nin like nga be flɛ i be wun Ɲanmiɛn fa manlɛ’n, be wlɛ kɛ nga sran kpɛnngbɛn’m be fa wun i wlɛ’n sa.

10. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun dun mmua yo naan w’a fɛ i wun w’a man Ɲanmiɛn naan b’a yo i batɛmu ɔ?

¹⁰ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ ninnge ng’ɔ kleli be’n, be fa kle be nga b’a bɛ i sulɛ uflɛuflɛ’n. (Matie 28:20) Afin, ɔ fata kɛ i sɔfuɛ’m be si ndɛ nanwlɛ’n i kpa naan b’a kwla lafi Zoova nin i nuan ndɛ’n su. (Rɔmfuɛ Mun 10:17; 1 Timote 2:4; Ebre Mun 11:6) Kɛ ndɛ nanwlɛ’n kan sran kun i awlɛn’n, i sɔ’n su i bo maan ɔ kaci i nzuɛn’n, kpɔkun ɔ yoman sa ng’ɔ yo be laa’n kun. (Sa Nga Be Yoli’n 3:19) I agualiɛ su’n, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ fɛ́ i wun mán Zoova naan be yo i batɛmu kɛ nga Zezi fa kannin’n sa.

11. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ sran kun bo jasin fɛ’n titi ka naan b’a yo i batɛmu ɔ?

¹¹ Like cinnjin kun ekun ng’ɔ fata kɛ sran kun yo ka naan b’a yo i batɛmu’n, yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bolɛ’n. Junman cinnjin sɔ’n yɛ blɛ kasiɛn nga nun’n, Zoova fa mɛnnin i sufuɛ mun ɔn. (Matie 24:14) Sran nga be nin a yomɛn i batɛmu’n, ɔ kwla kɛn i Ɲanmiɛn su m’ɔ lafi’n i ndɛ kle i wiengu mun. Sɛ ɔ dun mmua di junman sɔ’n, i liɛ’n, kɛ bé wá yó i batɛmu’n, ɔ́ kwlá dí i juejue su titi.—Rɔmfuɛ Mun 10:9, 10, 14, 15.

?Ngue ti yɛ sran wie’m be sisi be bo ɔ?

12. ?Batɛmu yolɛ’n nun’n, ngue ti yɛ sran wie’m be sisi be bo ɔ?

¹² Kɛ mɔ sran wie’m be kunndɛman kɛ bé súa batɛmu yolɛ’n i sin trɔ’n ti’n, be seman kɛ be yo be batɛmu. Be si kɛ, sɛ be waan bé nánti Zoova i mmla’m be su’n, saan bé yáci ninnge wie’m be yolɛ. Wie liɛ kusu’n, srɛ kun be kɛ sɛ be yo be batɛmu’n, wie nun ɔn be su kwla yoman Ɲanmiɛn klun sa’n. Sran wie’m be liɛ bɔbɔ’n, be se kɛ: “Ɔ cɛman naan ainman m’an yo sa tɛ wie naan b’a tu min asɔnun’n nun.”

13. ?Ngue ti yɛ Zezi blɛ su’n, sran wie’m b’a kwlá kacimɛn i sɔnnzɔnfuɛ ɔ?

¹³ Zezi blɛ su’n, sran wie’m be awlofuɛ’m be klolɛ dan’n, ɔ nin be bɔbɔ be like liɛ m’ɔ lo be’n ti’n, b’a kwlá yoman Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. I sɔfuɛ’n kun yɛle Mmla klefuɛ m’ɔ seli kɛ lika kwlaa nga Zezi kɔ́’n, ɔ́ sú i su’n. Sanngɛ Zezi yiyili nun kleli i kɛ i bɔbɔ ba’n, ɔ leman lika kun bɔbɔ sa naan w’a lo wunmiɛn. Zezi seli sran kun ekun kɛ ɔ bla naan ɔ su i su’n, sanngɛ ɔ seli Zezi kɛ ɔ́ kó ‘síe’ i si’n ka. Nanwlɛ, kɛ ɔ yo naan ɔ su Zezi su naan sɛ i si’n i sielɛ blɛ ju’n nn w’a ko sie i’n, like ng’ɔ kloli kɛ ɔ́ yó’n yɛle kɛ, ɔ́ trán mínndɛ lele naan i si’n wu naan ɔ sie i kwlaa ka. Sran nsan su’n i liɛ’n, ɔ seli Zezi kɛ ɔ́ ‘kó kále i awlofuɛ mun ka’ naan w’a su i su. Like ng’ɔ fata kɛ be ka lɛ be yo’n mɔ sanngɛ be tu sie i cɛn uflɛ’n, Zezi waan sran ng’ɔ yo sɔ’n, ɔ ti kɛ nn w’a ‘niɛn i sin’ sa. Klistfuɛ nga be trɔ’n i sualɛ’n nun be cuɛncuɛn be ja ase’n, cɛn kwlaa ɔ le ndɛ kun mɔ be kan.—Lik 9:57-62.

14. (a) ?Kɛ Zezi seli Piɛli nin Andre nin Zaki, ɔ nin Zan kɛ be su i su’n, ngue yɛ be yoli ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e sisi e bo naan y’a fa e ti y’a wla Zezi i kɔmin su waka’n i bo ɔ?

¹⁴ Piɛli nin Andre nin Zaki, ɔ nin Zan b’a yoman sɔ. Kɛ Zezi seli kɛ be su i su naan ɔ́ fá be káci sran’m be trafuɛ kɛ jue trafuɛ sa’n, Biblu’n waan “be yacili be lala’m be lɛ, yɛ be suli i su.” (Matie 4:19-22) Kɛ mɔ b’a sisiman be bo naan b’a su Zezi su’n ti’n, be wunnin ndɛ nga i sin’n ɔ kan kleli be’n, i nanwlɛ. Zezi seli kɛ: ‘An fa amun ti wla n kɔmin su waka’n bo, yɛ an fa min nzuɛn’n su, afin n ti sran wɛtɛɛ yɛ min awlɛn’n ti flɔlɔ. Yɛ amun wla wá gúa ase. Afin n kɔmin su waka’n i sualɛ yo fɛ, yɛ n trɔ’n yoman nɔnnin.’ (Matie 11:29, 30) Kannzɛ trɔ o batɛmu mɔ be yo’n i sin’n, sanngɛ Zezi gua e awlɛn su nzue kɛ Klistfuɛ trɔ sɔ’n, i sualɛ’n yo fɛ naan ɔ yoman nɔnnin.

15. ?Wafa sɛ yɛ Moizi nin Zeremi be su ndɛ’n kle kɛ sɛ e sa mian’n, e kwla lafi Zoova su ɔ?

¹⁵ Sɛ sran kun bu i kɛ ɔ su kwla suaman trɔ m’ɔ o batɛmu yolɛ’n i sin’n, i su ɔ. Kɛ Zoova mannin Moizi nin Zeremi be tinuntinun be junman’n, i klikli nun srɛ kunnin be. (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:11; Zeremi 1:6) ?Sanngɛ, wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wlali be fanngan ɔn? Ɔ seli Moizi kɛ: “N jin ɔ sin.” Zeremi liɛ’n, ɔ seli i kɛ: “N jin ɔ sin, ń dé wɔ.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:12; Zeremi 1:8) E kusu e kwla lafi su kɛ Ɲanmiɛn jrán e sin wie. Sɛ e klo Ɲanmiɛn naan e lafi i su’n, i sɔ’n kwla uka e maan é kwlá dí junman nga ti yɛ e fali e wun e mɛnnin i’n. Akoto Zan seli kɛ: ‘Srɛ kunman be sran nga be klo i’n i wun, sɛ be klo i sakpa’n, srɛ kwlá kunman be i wun.’ (1 Zan 4:18) Bakan ng’ɔ nin i si be kɔ lika’n, srɛ kunmɛn i afin ɔ lafi i si’n su. Sanngɛ sɛ i ngunmin yɛ ɔ kɔ’n, srɛ kwla kun i. I sɔ kunngba’n, Zoova waan sɛ e fa e wla’n kwlaa guɛ i su’n, kɛ e nin i é nánti’n ɔ́ ‘bó e ɲrun atin.’—Nyanndra Mun 3:5, 6.

Maan e kle kɛ batɛmu yolɛ’n ti like nanndoliɛ

16. ?Ngue ti yɛ kɛ bé yó batɛmu’n, be fa sran’n wla nzue’n nun mlɔnmlɔn ɔn?

¹⁶ Kɛ bé wá yó sran’m be batɛmu’n, be dun mmua man nzra nun ijɔlɛ kun. Batɛmu mɔ Klistfuɛ’m be yo’n, nzra nun ijɔlɛ sɔ’n yiyi nun. Kɛ ijɔlɛ’n wá wíe’n, ijɔfuɛ’n usa be mɔ be su wa yo be batɛmu’n be kosan nɲɔn, kpɔkun be tɛ su. (Rɔmfuɛ Mun 10:10; An nian kuku ng’ɔ o fluwa’n i bue 20 nun’n, i nun.) Kpɔkun i sin’n, be yo be batɛmu kɛ Zezi liɛ’n sa. Yɛle kɛ be fa be wla nzue’n nun kan, kpɔkun be fa be fite. Biblu’n kle kɛ, kɛ be yoli Zezi i batɛmu’n, ɔ “fin nzue’n nun fiteli.” (Matie 3:16; Mark 1:10) I sɔ’n kle weiin kɛ Zan batɛmu yofuɛ’n fali Zezi wlali nzue’n nun mlɔnmlɔn.b Kɛ be fa sran’n wla nzue’n nun mlɔnmlɔn’n, sɛ é kwlá sé’n, ɔ ti kɛ b’a wla sran’n nin i laa nzuɛn tɛ’n be ase. Kpɔkun kɛ be fɛ i fite’n, ɔ ti kɛ nn w’a kaci sran uflɛ sa naan siɛn’n ɔ kwla yo Ɲanmiɛn klun sa’n.

17. ?Wafa sɛ yɛ be nga be su wa yo be batɛmu’n, ɔ nin nzrafuɛ’m be kwla kle kɛ batɛmu yolɛ’n ti like nanndoliɛ ɔ?

¹⁷ Batɛmu yolɛ’n ti like nanndoliɛ nin aklunjuɛ like. Biblu’n kle kɛ, kɛ Zan yó Zezi i batɛmu Zurdɛn nzue ba nun’n, nn Zezi srɛ́ Ɲanmiɛn. (Lik 3:21, 22) Zezi i ayeliɛ sɔ’n kle kɛ, ɔ fata kɛ be nga be su wa yo be batɛmu’n be kle be ayeliɛ’n nun kɛ batɛmu yolɛ’n, ɔ ti like nanndoliɛ. Kɛ mɔ Biblu’n wla e su nun kɛ cɛn kwlaa maan e wun wlawlalɛ’n yo kpa’n ti’n, ɔ fata kɛ cɛn nga bé yó e batɛmu’n, e nanti afɔtuɛ sɔ’n su wie. (1 Timote 2:9) Nzrafuɛ’m be kusu be kwla kle kɛ batɛmu yolɛ’n ti like nanndoliɛ wie. Yɛle kɛ, ɔ fata kɛ be sie be su kpa batɛmu yolɛ’n i su ijɔlɛ’n i bo. Kpɔkun kɛ bé yó sran’m be batɛmu’n, ɔ fata kɛ be tran diin be nian.—1 Korɛntfuɛ Mun 14:40.

Batɛmu yolɛ’n i su mmlusuɛ’n

18, 19. ?Cenjele like nin mmlusuɛ onin yɛ be nga be yoli be batɛmu’n be ɲɛn i ɔ?

¹⁸ Kɛ be nin a yoman sran kun i batɛmu’n, ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n sɛman. Sanngɛ, kɛ ɔ fɛ i wun man Ɲanmiɛn mɔ be yo i batɛmu’n, ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n sɛ siɛn’n. Ɔ kaci Ɲanmiɛn i awlo’n nun sran. Kpɔkun, Zoova kaci i Si ɔ nin i Janvuɛ. (2 Korɛntfuɛ Mun 5:19; Kolɔsfuɛ Mun 1:20) Tɛ mɔ Klist yili’n i fanngan nun ti’n, sran sɔ’n fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn. Kpɔkun, Ɲanmiɛn fɛ i wun mɛntɛn i wie. (Zak 4:8) Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Malasi kleli kɛ be nga Zoova fɛ i dunman sie be su’n be yalɛ nga be koko’n, Zoova fɛ i su sie i bo. Kpɔkun, ɔ klɛ be dunman naan i wla w’a fiman be su. Ɲanmiɛn waan: ‘Bé yó min liɛ mlɔnmlɔn. Ń sí be aunnvuɛ kɛ sran fa si i wa mɔ i ɲin yi i’n i aunnvuɛ’n sa.’—Malasi 3:16-18.

¹⁹ Sran nga be yo i batɛmu’n, ɔ kaci e niaan Klistfuɛ nga be o mɛn’n nun’n be niaan wie. ?Sran ng’ɔ yaci i ninnge’n kwlaa m’ɔ kaci Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n, mmlusuɛ onin yɛ ɔ kwla ɲɛn i ɔ? Kɛ akoto Piɛli fɛli i sɔ kosan’n usali Zezi’n, Zezi tɛli i su kɛ: ‘Sran kwlaa nga min ti ɔ yaci sɛ i awlo o, sɛ i niaan bian o, sɛ i niaan bla o, sɛ i si o, sɛ i nin o, sɛ i wa o, sɛ i asiɛ o, ɔ́ ɲán be wunsu kpɛ ya, yɛ ɔ́ ɲán anannganman nguan.’ (Matie 19:29) Kɛ afuɛ kpanngban kpa sinnin’n, Piɛli kannin ‘aniaan nga be o mɛn’n nun’n be kwlaa’ be ndɛ. Nanwlɛ, Piɛli bɔbɔ wunnin wafa nga aniaan mɔ be o mɛn’n nun’n mɔ be klo be wiengu’n, be ukɛli i’n. E kwla wun i sɔ’n wie kusu.—1 Piɛr 2:17; 5:9.

20. ?Mmlusuɛ dan onin yɛ sran nga be yoli i batɛmu’n, ɔ kwla lafi su kɛ ɔ́ ɲɛ́n i ɔ?

²⁰ Zezi kleli kɛ be nga be su i su’n, bé ‘ɲán anannganman nguan.’ Nanwlɛ, sran ng’ɔ fɛ i wun man Ɲanmiɛn mɔ be yo i batɛmu’n, ɔ kwla lafi su kɛ ɔ́ ‘ɲán nguan sakpa.’ Yɛle kɛ ɔ́ ɲán anannganman nguan Ɲanmiɛn i mɛn uflɛ’n nun. (1 Timote 6:19) ?I sɔ bɛtrɔ kpa liɛ’n, uflɛ ekun o lɛ mɔ e kwla se kɛ e bɔbɔ ɔ nin e awlofuɛ mun é kpɛ́ é síe ɔ? Cɛcɛ. Bɛtrɔ sɔ m’ɔ leman wunsu’n, ɔ su e bo maan like ‘nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Ɲanmiɛn’n i klun titi’n yɛ é yó ɔ.’—Mise 4:5.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Amun kwla yiyi nun?

• ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e tɛ klolɛ nga Zoova klo e’n, i su ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

• ?Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun yo ka naan b’a yo i batɛmu ɔ?

• ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ sa tɛ yolɛ’n i wun srɛ ti’n, annzɛ Klistfuɛ trɔ mɔ sran kun bu i kɛ ɔ su kwlá suaman’n ti’n, e sisi i bo batɛmu yolɛ’n nun ɔn?

• ?Mmlusuɛ m’ɔ leman wunsu’n onin yɛ sran nga be yoli i batɛmu’n, ɔ kwla ɲɛn i ɔ?

[Foto i su ndɛ, bue 24]

‘?Ngue yɛ maan n kwlá yoman batɛmu ɔ?’

[Foto i su ndɛ, bue 27]

Batɛmu yolɛ’n ti like nanndoliɛ nin aklunjuɛ like.