‘Maan asiɛ’n su wa’n yo kɛ ɲanmiɛn su lɔ’n sa’
George Brantl i fluwa Le Catholicisme nun’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ mɛn’n i awieliɛ’n wá jú’n, Katoliki mun be waan sran’m bé wú, bé dí be jɔlɛ, bé kɔ́ sin fɛtɛ’n nun annzɛ bé kɔ́ ɲanmiɛn su lɔ.”
SƐ AMUN niɛn i kpa’n, amún wún kɛ w’a kanman asiɛ’n i ndɛ. I sɔ’n boman e nuan, afin Katoliki mun be waan asiɛ’n wá núnnún mlɔnmlɔn. I sɔ ndɛ liɛ’n, Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ’m be lafi su wie. Fluwa Dictionnaire de Théologie Catholique nun’n, i lika nga be klɛli “mɛn’n i awieliɛ’n,” ɔ kɛn i weiin kɛ: “Katoliki mun be waan asiɛ mɔ Ɲanmiɛn yili m’ɔ o lɛ andɛ’n, ɔ su kaman lɛ titi.” Koko nga nun’n, be katesisi fluwa kun seli kɛ: “Saan mɛn nga ɔ́ sáci.” ?Sanngɛ yo, sɛ asiɛ’n ɔ́ núnnún niɔn, ngue ti yɛ Biblu’n se kɛ ɔ́ wá káci mɛn klanman ɔn?
Ndɛ nga Biblu’n kan’n, ɔ ti weiin, akplowa nunman nun. I waan asiɛ’n wá káci mɛn klanman. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin asiɛ’n, ɔ nin sran’m be ndɛ kɛ: ‘Sɛ min sran’m be kplan sua’n, bé trán be nun, sɛ be ta viɲi’n, bé dí i su mma. Be su kplanman sua be yaci manman sran wie kɛ ɔ tran nun. Be su taman waka be yaci manman sran uflɛ kɔ ɔ di i su mma. Afin min nvle nunfuɛ’m bé cɛ́ cɛcɛcɛcɛ. Yɛ min sran kpa’m bé dí be bɔbɔ be sa nuan ninnge’m be su.’ (Ezai 65:21, 22) Laa Zuifu mun yɛ Ɲanmiɛn tali be nda sɔ’n niɔn. Be lafi su kɛ nán be mɛn nga Ɲanmiɛn fa mannin be’n, i kunngba yɛ ɔ́ káci klanman ɔn. Sanngɛ, asiɛ wunmuan’n yɛ ɔ́ káci sɔ ɔ.
Jue Mun 37 kle kɛ ɔ́ wá yó sɔ sakpa. Ɔ se kɛ: “Yalɛfuɛ mun yɛ mɛn’n ɔ́ wá yó be liɛ ɔ. Be wun jɔ́ be kpa fɔuun!” (Jue Mun 37:11) Sran wie’m be waan ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle kɛ, Izraɛlifuɛ’m bé sá be sin mɛn nga Ɲanmiɛn fa mannin be’n, i nun lɔ le nɲɔn kun. Sanngɛ, nɛ́n i sɔ yɛ Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n kan ɔn. Afin, Jue 37 kunngba’n se kɛ: “Mɛn’n ɔ́ yó sran kpa’m be liɛ. Bé trán su tititi.” (Jue Mun 37:29) An sie i nzɔliɛ kpa. “Yalɛfuɛ” mun yɛ jue sɔ’n se kɛ asiɛ’n wá yó be liɛ ɔ. Fluwa kun waan: “Yalɛfuɛ sɔ mun’n, nán be yɛle be nga be leman sika’n. Sanngɛ, be yɛle be nga be leman sran mɔ be ti wɛtɛɛfuɛ, mɔ ‘Zoova’ dunman nun ti be kle be yalɛ’n. Afin, be lo be wun be man Ɲanmiɛn.”
?Asiɛ’n su wa annzɛ ɲanmiɛn su lɔ?
Ɲanmiɛn ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n nun’n, ɔ kannin ndɛ kun m’ɔ nin Biblu’n nun ndɛ mma nga y’a be bo su lɛ’n, be fa be wun ɔn. Ɔ seli kɛ: “Be nga be ti wɛtɛɛfuɛ’n, be liɛ su ti ye, afin mɛn’n ɔ́ wá yó be liɛ!” (Matie 5:5) Kɛ nga e fa wun i lɛ’n sa’n, be nga be nin Ɲanmiɛn be nanti klanman’n, be su tranman asiɛ’n su le nɲɔn kun. Asiɛ’n wá yó be liɛ tititi. Sanngɛ, Zezi seli i akoto mun kɛ ɔ́ kɔ́ ɲanmiɛn su lɔ naan ɔ́ kó síesíe “i Si i awlo’n nun” lika naan ɔ nin bé trán lɔ. (Zan 14:1, 2; Lik 12:32; 1 Piɛr 1:3, 4) ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, asiɛ mɔ be waan ɔ́ káci mɛn klanman’n i bo’n ti sɛ? ?E kwla fa e wla’n gua su? ?Yɛ wan mun yɛ asiɛ’n wá yó be liɛ ɔ?
Biblu’n i nun like sifuɛ kpanngban be waan “mɛn” nga Jue 37 kɛn i ndɛ’n, mɔ Zezi kɛnnin i ndɛ wie i nun m’ɔ o oka’n su lɔ’n, ɔ ti nzɔliɛ like. Biblu’n nga be flɛ i Bible de Glaire nun’n, bian kun mɔ be flɛ i Vigouroux waan like nga be kɛn i ndɛ, ndɛ mma sɔ’m be nun’n, ɔ ti “ɲanmiɛn su lɔ nin asɔnun’n be nzɔliɛ.” Blɔfuɛ bian kun suan M. Lagrange, yɛ ɔ suan Biblu’n i su like. I waan: “Kɛ be se kɛ mɛn’n wá yó yalɛfuɛ’m be liɛ’n, yɛle kɛ bé trán Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n nun. Lika nga Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ sɔ’n o’n, nɛ́n i yɛ ɔ ti ndɛ’n niɔn. Sanngɛ ɔ su yoman asiɛ’n su wa e blɛ nga nun, annzɛ blɛ uflɛ kpa kun nun.” Biblu’n i su like suanfuɛ uflɛ seli kɛ: “Asiɛ nga be kɛn i ndɛ’n, ɔ ti ɲanndra nun ndɛ. Be fa kan ɲanmiɛn su lɔ’n i ndɛ.” Kun ekun seli kɛ: “Kanaan ti Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i nzɔliɛ. I nun yɛ yalɛfuɛ’m bé trán ɔn. I sɔ yɛ ɔ fata kɛ e fa wun Jue 37, ɔ nin Biblu’n nun ndɛ mma uflɛ wie mun ekun be bo ɔ.” ?Ndɛ sɔ’m be ti’n, é sé kɛ Ɲanmiɛn su yoman like fi asiɛ’n su?
Like nga ti yɛ Ɲanmiɛn yili asiɛ’n, ɔ kaciman
I bo bolɛ’n nun’n, sran’m be ti yɛ Ɲanmiɛn yili asiɛ’n niɔn. Ɲanmiɛn i klun sa’n yɛ ɔ o lɛ. Jue tofuɛ’n waan: “Nglo lɔ lika’n ti Anannganman bɔbɔ i lika. Ɔ fali asiɛ’n kusu mannin sran mun.” (Jue Mun 115:16) Ndɛ’n ti weiin, Zoova w’a yiman sran mun kɛ be tran ɲanmiɛn su. Kɛ Zoova yili Adam nin Ɛvu’n, ɔ seli be kɛ be sie asiɛ’n naan i wunmuan’n, ɔ kaci kɛ Edɛni fie’n sa. (Bo Bolɛ 1:28) Ɲanmiɛn klun sa sɔ’n timan le nɲɔn kun like. Afin, Zoova bɔbɔ kɛnnin i Biblu’n nun kɛ asiɛ’n ká lɛ tititi. I waan: ‘Kɛ sran’m bé wú bé kɔ́’n, nn uflɛ’m bé káci be, kɛ ɔ́ yó sɔ tititi ɔ. Sanngɛ asiɛ’n o i osu’n nun titi.’—Akunndanfuɛ’n 1:4; 1 Be Nyoliɛ 16:30; Ezai 45:18.
Ɲanmiɛn i ndɛ ng’ɔ ko kan’n nn w’a kan. Saan ɔ́ kpɛ́n su. Afin, Ɲanmiɛn ti Kpli. Yɛ i bɔbɔ’n, ɔ jrɛn i ndɛ’n su naan w’a kpɛn su. Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ kpa kɛ i klun sa’n kpɛ́n su’n ti’n, ɔ fali nzue m’ɔ tɔ’n i su sunnzun ase. Biblu’n i klɛfuɛ’n kun seli kɛ: ‘Kɛ nzue’n tɔ’n, yɛ kɛ bɔlɛ ufue’n gua’n, mɔ be saman be sin nglo lɔ ngbɛn saan bé lúalúa asiɛ’n naan ɔ yo like ye’n, kɛ min ndɛ m’ɔ fin min nuan fite’n ɔ ti sɔ ɔ, sɛ ɔ ti sran’n, nn ń sé kɛ ɔ sɛmɛn i sin min wun wa sa ngbɛn, saan ɔ́ yó min klun sa, saan ɔ́ yó nga mɔ i ti yɛ n sunmɛnnin i’n.’ (Ezai 55:10, 11) Kɛ Ɲanmiɛn ta sran’m be nda’n, ɔ́ cɛ́ ɔ, ɔ́ cɛ́ ɔ, saan ɔ́ kpɛ́n su. Nda nga Ɲanmiɛn ta’n, sɛ ɔ ti sran’n, nn é sé kɛ sɛ ‘ɔ sɛ i sin’n,’ nn w’a yo like nga ti yɛ Ɲanmiɛn sunmɛnnin i’n.
Zoova bɔbɔ ‘klun’ su yɛ ɔ yili asiɛ’n mannin sran mun ɔn. Cɛn’n i nsiɛn su’n, kɛ Ɲanmiɛn wieli ninnge’m be yi’n, ɔ seli kɛ be “yoli kpa dan.” (Bo Bolɛ 1:31) E si kɛ asiɛ’n nin a yoman mɛn klanman kɛ nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ ɔ yo’n sa. Sanngɛ, ndɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn nuan fite’n, sɛ ɔ ti sran’n, nn é sé kɛ ɔ ‘sɛmɛn i sin i wun sa ngbɛn.’ Nda ng’ɔ tɛli i kɛ asiɛ’n yó mɛn klanman kpa naan sran’m bé trán su fɔun, naan bé dí alaje tititi’n, saan ɔ́ kpɛ́n su.—Jue Mun 135:6; Ezai 46:10.
Saan Ɲanmiɛn klun sa’n kpɛ́n su
Ɲanmiɛn klun sa’n yɛle kɛ asiɛ’n kaci mɛn klanman. Sanngɛ sa tɛ nga Adam nin Ɛvu be yoli’n, ɔ tɛnndɛnnin i ɲrun kan. Kɛ be yoli sɔ’n, Ɲanmiɛn fuannin be Edɛni fie’n nun. Ɔ maan, Ɲanmiɛn klun sa mɔ yɛle kɛ asiɛ wunmuan’n kaci mɛn klanman naan sran kpa’m be tran su’n, i nun cenjele junman m’ɔ fa mannin be’n, b’a kwlá dimɛn i kun. Sanngɛ, Ɲanmiɛn fali ajalɛ naan i klun sa’n kpɛn su. ?Ajalɛ sɔ’n yɛle mennin?—Bo Bolɛ 3:17-19, 23.
Sa ng’ɔ juli Edɛni fie nun lɔ’n, ɔ ti kɛ sran kun m’ɔ su kplɛn i sua lika klanman kun su’n sa. Kɛ ɔ wlali sua’n i bo ase cɛ’n, kpɔkun sran kun wa bubuli i. ?Sanngɛ ɔ́ níɛn i sɔ’n ti naan ɔ su kplɛnmɛn i sua’n kun? Ɔ si’ɛ. Saan ɔ́ fá ajalɛ uflɛ. Sɛ ɔ fata kɛ ɔ bo kalɛ bɔbɔ’n, ɔ́ bó. Sanngɛ, nɛ́n i sɔ’n ti yɛ ɔ́ yáci sua’n i kpanlɛ ɔ.
I kunngba’n yɛ Ɲanmiɛn yoli ɔ. Ɔ fali ajalɛ naan i klun sa’n w’a kpɛn su. Kɛ Adam nin i yi be yoli sa tɛ cɛ’n, Ɲanmiɛn seli kɛ ‘osu’ kun wá bá. Osu sɔ’n yɛ ɔ́ wá dé Adam nin Ɛvu be mma mun ɔn. Ɔ maan, Ɲanmiɛn Wa Zezi bali asiɛ’n su wa, kpɔkun ɔ fɛli i nguan’n kpɔli sran’m be ti. (Galasifuɛ Mun 3:16; Matie 20:28) Kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin Zezi m’ɔ sɛli i sin ɲanmiɛn su lɔ’n, Ɲanmiɛn sieli i famiɛn i Sielɛ Blɛ’n nun. Kɛ be se kɛ mɛn’n wá yó yalɛfuɛ’m be liɛ’n, Zezi yɛ ɔ ti yalɛfuɛ sɔ’m be nun klikli’n niɔn. Ɔ nin sran wie mɔ be ti sran kpa mɔ Ɲanmiɛn kpali be’n, bé dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Kɛ Ɲanmiɛn ko cɛn sran sɔ mun mɔ be ko kɔ ɲanmiɛn su’n, yɛ bé dí famiɛn’n niɔn. (Jue Mun 2:6-9) Be famiɛn diwlɛ sɔ’n wá síe asiɛ’n, naan Ɲanmiɛn klun sa’n w’a kpɛn su. Yɛle kɛ asiɛ wunmuan’n káci mɛn klanman. Kpɔkun sran kpanngban kpa mɔ be ti yalɛfuɛ’n, “mɛn’n wá yó be liɛ.” Zezi Klist nin be nga ɔ nin bé dí famiɛn’n, be yɛ bé síe sran sɔ mun ɔn.—Bo Bolɛ 3:15; Daniɛl 2:44; Sa Nga Be Yoli’n 2:32, 33; Sa Nglo Yilɛ 20:5, 6.
‘Maan asiɛ’n su wa’n yo kɛ ɲanmiɛn su lɔ’n sa’
Aolia nun’n, Zan wunnin kɛ sran wie’m bé kɔ́ ɲanmiɛn su, yɛ wie’m bé ká asiɛ’n su wa. Ɔ wunnin famiɛn mɔ be ti be bia’m be su ɲanmiɛn su lɔ’n. Famiɛn sɔ mun yɛle Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mɔ be nanti seiin mɔ Ɲanmiɛn kpali be’n. Biblu’n kan be ndɛ weiin kɛ: “Be yɛ bé síe sran mun asiɛ’n su wa ɔ.” (Sa Nglo Yilɛ 5:9, 10) ?Amun sieli like nɲɔn nga be kannin be ndɛ lɛ’n, be nzɔliɛ? Yɛle kɛ Ɲanmiɛn i klun sa’n i su kpɛnlɛ’n nun’n, asiɛ’n wá káci mɛn klanman. Yɛ Zezi Klist nin i sran mɔ bé dí famiɛn Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n nun’n, bé síe sran mun. Ajalɛ kwlaa sɔ mɔ Ɲanmiɛn fali be’n, ɔ maan i klun sa’n kpɛ́n su. Yɛle kɛ asiɛ wunmuan’n wá káci mɛn klanman kɛ nga Ɲanmiɛn fa kannin’n sa.
Ɲanmiɛn srɛlɛ nga Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n i nun’n, ɔ seli be kɛ be srɛ ‘maan e mɔ e o asiɛ’n su wa’n e yo Ɲanmiɛn klun sa kɛ be mɔ be o ɲanmiɛn su lɔ’n be yo’n sa.’ (Matie 6:9, 10) ?Sɛ asiɛ’n wá sáci’n, annzɛ sɛ ɔ ti ɲanmiɛn su lɔ’n i nzɔliɛ’n, nn ndɛ sɔ’n i bo ekun liɛ tre? ?Sɛ kusu sran kpa’m be kwlaa bé kɔ́ ɲanmiɛn su lɔ’n niɔn, wan yɛ ɔ́ yó Ɲanmiɛn i klun sa’n asiɛ’n su wa ɔ? Kɛ ɔ fɛ i Bo Bolɛ fluwa’n nun lele m’ɔ́ fá jú Sa Nglo Yilɛ fluwa’n nun’n, sa nga ti yɛ Ɲanmiɛn yili asiɛ’n, ɔ fite weiin. Yɛle kɛ asiɛ’n káci mɛn klanman. Ɲanmiɛn klun sa mɔ i waan ɔ́ kpɛ́n su’n, yɛ ɔ o lɛ. Yɛ i sufuɛ kpa nga be o asiɛ’n su wa’n, be srɛ titi kɛ maan ɔ yo sɔ.
E Yifuɛ Ɲanmiɛn ‘kaciman.’ Kɛ ɔ fɛ i bo bolɛ’n nun’n, ɔ seli kɛ sran’m bé ɲán anannganman nguan asiɛ’n su wa. (Malasi 3:6; Zan 17:3; Zak 1:17) I afuɛ 100 tra su yɛ, Sasafuɛ tranwlɛ’n yiyi nun kɛ Ɲanmiɛn klun sa’n wá kpɛ́n su asiɛ’n su wa, ɔ nin ɲanmiɛn su lɔ. I sɔ’n ti’n, kɛ Biblu’n se kɛ asiɛ’n wá káci mɛn klanman ekun’n, e wun i bo weiin. É yía amun kɛ amun nin Zoova i Lalofuɛ’m be koko i su yalɛ naan amun a si nun kpa ekun. Annzɛ amun klɛ fluwa ko man be nga be yi Sasafuɛ Tranwlɛ’n.
[Foto, bue 4]
Biblu’n kan asiɛ m’ɔ́ wá káci mɛn klanman’n i ndɛ weiin.
[Foto, bue 7]
?Sɛ ɔ ti kɛ asiɛ’n sáci’n nn srɛlɛ nga Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n i bo ekun liɛ tre?