Ba’m be talɛ’n i su afɔtuɛ kpakpa mun

KƐ RITI kán i wa klikli’n m’ɔ wunnzɛli i’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “I blɛ sɔ nun’n, nn n le afuɛ 19, yɛ min awlofuɛ wie fi mantanman min koko. M’an siesieman min wun laa.” Kɛ mɔ i sɔ nun’n nn Riti bɔbɔ’n te yo talua kan’n ti’n, w’a lafiman su kɛ ɔ́ wá yó bla ta. ?Ninfan yɛ ɔ́ kwlá tó i ti naan w’a ɲan afɔtuɛ kpakpa sa ɔ?

Jan liɛ’n, kɛ é sé yɛ’n ɔ le ba kaklaka nɲɔn. I ndɛ liɛ’n ng’ɔ kan yɛ. I waan: “I klikli nun’n, n lafi min wun su kpa liɛ su. Sanngɛ w’a cɛman naan m’an wun kɛ kannzu, n siman like fi.” ?Kannzɛ i klikli’n nun yɛ ɔ yo siɛ nin niɛn’m be kɛ be siman wafa nga be kwla ta ba’m be kpa o, annzɛ kɛ ɔ́ jú i ɲrun yɛ be wun i kɛ be sa sɔnmɛn i sɔ junman’n su o, sanngɛ ninfan yɛ be kwla ɲan like m’ɔ kwla uka be naan b’a ta be mma mun ɔn?

Andɛ Ɛntɛnɛti’n i lika yɛ siɛ nin niɛn sunman be to be ɲin ɔn. Sanngɛ sran wie kwla usɛ i wun kɛ: “?Afɔtuɛ nga be mɛn i lɔ’n, be lafi su ɔ, ɔ yo ye?” Sɛ e nian e wun su i sɔ yolɛ’n nun’n, ɔ ti kpa. ?Afin, wan yɛ ɔ si sran ng’ɔ man afɔtuɛ lika sɔ’n nun lɔ’n niɔn? ?Sran sɔ’m be bɔbɔ’n be si be mma liɛ’m be ta? Nanwlɛ, kɛ m’ɔ ti awlobofuɛ’m be su ndɛ’n ti’n, e si kɛ amun kunndɛ kɛ amún nían amun wun su. Kɛ nga e fa wunnin i ndɛ ng’ɔ sinnin’n nun lɛ sa’n, blɛ wie nun’n afɔtuɛ nga ba talɛ’n i su afɔtuɛ manfuɛ mun bɔbɔ be man’n, be kpɛnman su. Ɔ maan kosan nga e kwla usa’n yɛ: ?Ninfan yɛ e kwla to e ti ɔ?

Ba talɛ’n i su afɔtuɛ manfuɛ’n, i Bo’n yɛle Zoova. Afin i yɛ maan osuosu kwlaa o lɛ ɔ. (Efɛzfuɛ Mun 3:15) Kɛ be se kɛ ba talɛ i su afɔtuɛ manfuɛ’n, yɛle Zoova bɔbɔ ba’n. Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, ɔ kle e like mɔ be lafi su ɔ yo ye kpa’n. (Jue Mun 32:8; Ezai 48:17, 18) Sanngɛ sɛ é fá su o, sɛ e faman su o, ɔ ti e bɔbɔ e sa nun ndɛ.

Be usali be nga be o aja’n nun’n, be nun wie’m be kosan. Be usali be kɛ, kɛ bé tá be mma mun’n, like ng’ɔ ukali be mɔ maan kɛ ba’m bé ɲín’n, be yoli sɛsɛ’n, mɔ be ɲin kwla yili Zoova’n, maan be kɛn i nun ndɛ. Be tɛli su kɛ like klikli nga ti mɔɔ be junman’n dili kpa’n, yɛle kɛ be nantili Biblu’n nun mmla’m be su. Be wunnin i kɛ, kɛ bé klɛ́ Biblu’n i uflɛ nun’n, wafa nga sran’m be fa lafili su’n, e lafi su sɔ wie andɛkɛn ɔn, ɔ yo ye.

Amun fa blɛ naan amun nin be tran

Katrine le ba nɲɔn. Kɛ be usɛli i kɛ afɔtuɛ mennin yɛ ɔ ukɛli i kpa tra like kwlakwla’n, ɔ ka lɛ kannin Mmla’n 6:7 i ndɛ. Ndɛ ng’ɔ o ndɛ mma sɔ’n nun’n yɛ: “Amun fa kle amun mma mun, sɛ amun ti amun awlo lɔ, amun kan, sɛ amun wo atin su amun su kɔ lika o, amun kan, sɛ amun wa la o, sɛ amun tinnge o, amun kan.” Katrine wunnin i kɛ, sɛ i waan ɔ́ nánti afɔtuɛ sɔ’n su’n, ɔ fata kɛ ɔ fa blɛ naan ɔ nin i mma mun be tran.

Sran kun kwla se i wun kɛ: ‘Ndɛ’n i kanlɛ’n yoman ya, sanngɛ i yolɛ’n yɛ ɔ ti ndɛ’n niɔn.’ Awlobo nga mɔ i nun’n, siɛ nin niɛn’m be nɲɔn’n be di junman naan be sa w’a sɔn awlo’n su b’a sɔn. Ɔ maan e kwla usa kɛ: ?Wafa sɛ yɛ i sɔ siɛ nin niɛn’m be kwla yo naan b’a ɲan blɛ naan be nin be mma’m b’a tran ɔn? Torlif mɔ i wa yasua’n w’a ɲin’n, yɛ i wa’n su niɛn i bɔbɔ i wa liɛ su’n, i waan like nga i yolɛ kwla uka e’n yɛle afɔtuɛ ng’ɔ o Mmla’n nun’n i su falɛ’n. Lika kwlaa nga é kɔ́’n, e fa e mma mun, kɛ ɔ yo sɔ’n, yalɛ kokolɛ’n su yoman ya mlɔnmlɔn. Ɔ kan gua su kɛ: “E nin min wa’n e di awlo lɔ junman likawlɛ. Sɛ ajalɛ yɛ é tú’n, e nin awlobofuɛ wunmuan’n yɛ e kɔ ɔ. E di like likawlɛ.” Ɔ maan ɔ se kɛ, “e wa’n wunman kɛ ɔ nin e yalɛ kokolɛ yo ya.”

?Sanngɛ, yɛ sɛ e kokoman yalɛ nin? ?Annzɛ sɛ e yalɛ kokolɛ’n ti kekle’n nin? Wie liɛ’n kɛ ba’m bé ɲín bé kɔ́’n, yɛ i sɔ’n sa ba ɔ. Sɛ i sɔ’n ju’n, like ng’ɔ kwla uka e’n, yɛle blɛ’n ekun. Maan e fa blɛ kpanngban naan e nin be e tran. Kɛni m’ɔ ti Katrine i wun’n waan, kɛ be wa’n ɲín talua’n, ba’n waan ɔ kan ndɛ ɔ i si’n siemɛn i su. Gbaflɛn nin talua nga be su ɲin’n be junman yɛle i sɔ ndɛ kanlɛ’n. ?Kɛni yó i sɛ? I waan: “N fali ajalɛ kɛ ń fá blɛ kpanngban naan e nin min wa’n é kókó e afiɛn yalɛ. Yɛle kɛ ndɛ ng’ɔ o min wa’n i klun’n, sa ng’ɔ yo i ya’n kwlakwla, é kán. I sɔ’n ukali ba’n.” (Nyanndra Mun 20:5) Sanngɛ Kɛni bu i kɛ, kɛ mɔ be koko yalɛ awlo lɔ titi’n, i ti yɛ maan i sɔ’n yoli ye ɔ. I waan: “E nin min wa’n e afiɛn’n sɛ titi, ɔ maan ɔ nin min e yalɛ kokolɛ’n w’a yoman kekle i sa nun.”

Koko nga nun’n, be suannin gbaflɛn nin talua’m be su like. Nga be wunnin i’n yɛle kɛ ba mun yɛ be ta se kɛ siɛ nin niɛn’m be faman blɛ naan be nin be b’a tran ɔn. I sɔ mɔ be kan’n, ɔ tra siɛ nin niɛn’m be liɛ’n kpɛ nsan. ?Ɔ maan siɛ nin niɛn mun, ngue ti yɛ amun faman afɔtuɛ nga Biblu’n man’n su ɔ? Amun fa blɛ naan amun nin amun mma’m be tran. Sɛ amún ló wunmiɛn o, sɛ amún dí junman o, sɛ amun o awlo lɔ o, sɛ amun o atin su amun su kɔ lika o, kɛ amun jaso nglɛmun nin o, sɛ ka naan amun a la kɔnguɛ o, amun yo i sɔ. Sɛ amun kwla yo i sɔ’n, lika kwlaa nga amún kɔ́’n, amun nin be ɔ. Kɛ nga Mmla’n 6:7 fa kan’n sa’n, like fi kwla kaciman blɛ’n nga an fa naan amun nin amun mma’m b’a tran’n.

Maan amun kle be ajalɛ kpa

Mario di avoka junman, yɛ ɔ le ba nɲɔn. I kusu waan: “Amun klo ba mun kpa, yɛ amun kanngan fluwa nun kle be.” Sanngɛ nán kɛ e waan be si fluwa ti ɔ. Ɔ fata kɛ e kle be like naan be wun sa tɛ’n ɔ nin sa kpa’m be wlɛ. Mario kan gua su kɛ: “Amun nin be suan Biblu’n nun like.”

I sɔ’n ti’n Biblu’n man afɔtuɛ nga. I waan: ‘Nja mun, amun kusu, nán an yo sa m’ɔ kun amun mma’m be ya, sanngɛ an ta be kpa e Min’n liɛ’n su, yɛ an tu be fɔ, an kle be ngwlɛlɛ.’ (Efɛzfuɛ Mun 6:4) Andɛ awlo sunman nun sran’m be kleman ba’m be ajalɛ kpa. Wie’m be bu i kɛ ɔ ti kpa kɛ be yaci ba’m be nun naan sɛ be ɲin’n, nn be bɔbɔ b’a fa ajalɛ nga be klo i’n. ?Amun bu i kɛ ngwlɛlɛ yɛle i sɔ’n? Wafa kunngba ng’ɔ fata kɛ ba kanngan’m be di aliɛ kpa naan b’a ɲin kpa, naan b’a yo juejue’n, i sɔ kunngba’n, yɛ ɔ fata kɛ be nian be angunndan’n, ɔ nin be awlɛn’n i lika ɔ. Sɛ amun bɔbɔ amun a kleman amun mma’m be ajalɛ ng’ɔ ti kpa’n awlo lɔ’n, be suklu lɔ janvuɛ mun, ɔ nin be like klefuɛ mun, ɔ nin guasu lɔfuɛ mun yɛ bé klé be ɔ.

Biblu’n kwla uka siɛ nin niɛn mun naan b’a kle be mma mun sa kpa’n nin sa tɛ’m be wlɛ wunlɛ’n. (2 Timote 3:16, 17) Asɔnun kpɛnngbɛn mɔ i sa w’a tɔ junman’n nun’n, i kun yɛle Jɛf. I kusu tali ba nɲɔn laa. Ɔ se kɛ ɔ fata kɛ e fa Biblu’n e kle ba’m be ajalɛ kpa. I waan: “Kɛ be fa Biblu’n be kle ba’m be like’n, ɔ uka be maan be wun sa’m be su angunndan nga e Yifuɛ’n bu’n. Be wun i kɛ nán Manmin nin Baba be ngunmin be ndɛ ɔ. Like nga e bɔbɔ e sieli i nzɔliɛ’n yɛle kɛ Biblu’n le ta dan kpa be angunndan’n nin be awlɛn’n su. Kɛ ɔ ko yo naan y’a uka ba’n angunndan tɛ m’ɔ bu’n, annzɛ i ayeliɛ tɛ kun su’n, e fa blɛ e kunndɛ Biblu’n nun ndɛ mma kpa kun. Kpɔkun e flɛ i aamiɛn, yɛ e se i naan ɔ kanngan nun. Kɛ ɔ yo sɔ’n, blɛ sunman i ɲinmuɛn gua kpa bɔɔ pioo. Ɔ bo e nuan. Junman nga Biblu’n di’n, ɔ tra ndɛ kwlaa nga e bɔbɔ e kwla kan’n, annzɛ like kwlaa nga e kwla yo’n.”

Ebre Mun 4:12 se kɛ: ‘Ɲanmiɛn i ndɛ nga ɔ ko kan’n, nn w’a kan ɔ kacimɛn i. Ɔ si be klun angunndan’n, ɔ nin be klun sa’n.’ Ɔ maan ndɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n, nán sran nga Ɲanmiɛn seli be kɛ be klɛ’n, be bɔbɔ be klun angunndan, annzɛ ninnge nga be wunnin be be mɛn dilɛ nun’n yɛ be klɛli ɔ. Sanngɛ sa kpa yolɛ’n i su angunndan nga Ɲanmiɛn bɔbɔ bu’n, yɛ be klɛli ɔ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n, ɔ nin afɔtuɛ nga sran uflɛ’m be man’n timan kun mlɔnmlɔn. Kɛ an fa Biblu’n kle amun mma’m be like’n, nn amun su uka be naan be wun angunndan nga Ɲanmiɛn bu i ninnge’m be su’n i wlɛ. Kɛ an ta amun mma’m be sɔ’n, ɔ ti kpa, kpɔkun amun kwla lafi su kɛ amún kán amun mma’m be awlɛn’n.

Katrine mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n, ɔ yoli sɔ. I waan: “Kɛ lika’n jran kekle’n, yɛ e nian Biblu’n nun kpa’n niɔn. Kpɔkun ɔ uka e!” ?Amun kwla fa Biblu’n kle amun mma’m be like naan b’a wun sa kpa’n nin sa tɛ’n be ngbaciɛ titi?

An yo wɛtɛɛfuɛ

Ba’m be talɛ’n nun’n, akoto Pɔlu kannin mmla kun ekun m’ɔ kwla uka siɛ nin niɛn mun’n, i ndɛ. Ɔ seli i niaan Klistfuɛ’m be kɛ: ‘Maan sran’m be kwlaa be wun kɛ an ti wɛtɛɛfuɛ.’ (Filipfuɛ Mun 4:5) Nanwlɛ, ndɛ sɔ’n kan e wie, afin ɔ fata kɛ ba’m be wun i sɔ e lika. Nán maan e wla fi su kɛ sran ng’ɔ ti wɛtɛɛfuɛ’n, nn ɔ le ‘ngwlɛlɛ m’ɔ fin ɲanmiɛn su’n,’ wie.—Zak 3:17.

?Ɲanman mennin yɛ ɔ kwla tran ba’m be talɛ’n, ɔ nin wɛtɛɛ yolɛ’n be afiɛn ɔn? Nán ninnge i tɛkɛtɛkɛ kwlaa nga be yo’n i su yɛ é fá e ɲin síe ɔ. I wie yɛle Mario mɔ e kɛnnin i ndɛ icra lɛ’n. Ɔ ti Zoova i Lalofuɛ’m be nun kun. I waan: “Cɛn kwlaa e wla e mma’m be fanngan kɛ be yo be batɛmu’n, e kan blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman dilɛ’n, ɔ nin Zoova i anuannzɛ nun junman uflɛ wie mun ekun be ndɛ kle be. Sanngɛ e se be kɛ sɛ i blɛ’n ju naan be waan bé yó i sɔ’n, maan be yo.” ?I agualiɛ’n yoli sɛ? Kɛ é sé yɛ’n i mma nɲɔn’n be ti blɛ kwlaa nun jasin bofuɛ.

Kolɔsfuɛ Mun 3:21 nun, Biblu’n se siɛ nin niɛn’m be kɛ: ‘Nja mun, nán an yo sa ng’ɔ kun amun mma’m be ya’n maan be sa sin bubu be’n.’ Kɛ siɛ nin niɛn’m be ko fɛ’n, ya falɛ’n, ɔ nin ba’m be yalɛ klelɛ’n ti kpe kan sa. I sɔ’n ti Katrine klo ndɛ mma sɔ’n kpa. I waan: “Like nga ɔ bɔbɔ a su kwlá yoman’n, nán fa tin ɔ wa’n i wun kɛ ɔ yo.” Katrine kusu ti Zoova i Lalofuɛ wie. Ɔ kan gua su kɛ: “An yo maan Zoova i sulɛ’n yo fɛ.”

Jɛf mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ’n waan yoo: “Kɛ e mma’m bé ɲín’n, e janvuɛ kpa kun seli e kɛ i bɔbɔ sieli i nzɔliɛ kɛ, ninnge nga i mma be srɛ i atin kɛ bé yó m’ɔ kplinman su’n be sɔnnin. I sɔ’n yoman ba’m be fɛ, kpɔkun ɔ yo be kɛ be mianmian be sa. Kɛ ɔ ko yo naan i sɔ sa’m b’a juman e su’n, ɔ seli i kɛ e bɔbɔ e kunndɛ ninnge nga ba’m be klo i yolɛ’n mɔ be ti kpa’n.”

Jɛf seli kɛ ndɛ sɔ’n mɔ be kan kleli be’n ti kpa. I sɔ ti i waan: “E fa e ɲin sie i ninnge wie mɔ ba’m be kwla yo m’ɔ́ yó e fɛ’n be su. Kɛ ɔ yo sɔ’n e se be kɛ: ‘?Amun si kɛ sran nga sa’m be su yo like nga sa? ?Ngue ti yɛ amun ko yoman wie ɔ?’ Annzɛ sɛ ba’m be srɛ e kɛ e fa be wɔ lika wie’n, kannzɛ y’a fɛ sɛ, sanngɛ e mian e ɲin, kɛ ɔ ko yo naan y’a kpaloman be’n ti.” Wɛtɛɛ yolɛ’n, i ba’n yɛle ngalɛ’n. Be yo sa’n i nuan su, be bu sran’n i sran, be kplin ninnge nga, kannzɛ i yolɛ yoman e fɛ’n, mɔ sanngɛ be fɔnman Biblu’n nun mmla mun, be yolɛ’n su.

Maan amun ɲan afɔtuɛ kpa’m be su mmlusuɛ’n wie

Kɛ é sé yɛ’n, siɛ nin niɛn nga e kan be ndɛ yɛ’n be le anunman mun. Kɛ be wun i kɛ be mma’m be fa Biblu’n nun mmla sɔ’m be su be ta be bɔbɔ be mma liɛ mun klanman’n, ɔ yo be fɛ. ?Yɛ amun li? ?Amun kwla ɲan Biblu’n nun afɔtuɛ sɔ’m be su mmlusuɛ’n wie?

Riti mɔ e dun mmua kɛnnin i ndɛ fluwa nga i bo bolɛ nun’n, kɛ ɔ wuli ba’n, ɔ nin i wun’n ɔ yoli be kɛ be leman sran naan w’a uka be. Sanngɛ nɛ́n i sɔ mlɔnmlɔn ɔn. Be le Biblu’n, mɔ i nun afɔtuɛ liɛ’n leman wunsu’n. Zoova i Lalofuɛ’m be yili Biblu’n i akua kpakpa kpanngban kpa. I sɔ liɛ’n kwla uka siɛ nin niɛn mun. I wie yɛle Biblu’n nun ndɛ’m be kpɔlɛ bolɛ fluwa’n, Écoute le grand Enseignant, Les jeunes s’interrogent — Réponses pratiques, Le plus grand homme de tous les temps. Riti i wun Torlif se kɛ: “Biblu’n i akua nga andɛ siɛ nin niɛn’m be le i’n, be diman be yalɛ. Sɛ ɔ ti kɛ be fa be uka be mma mun, nn kɛ ba’m bé ɲín’n, blɛ kwlaa nun’n, ɔ́ úka be.”

[Foto, bue 7]

Siɛ nin niɛn nga be si ngwlɛlɛ’n be siesie ngowa kanlɛ blɛ man be mma mun.

[Foto, bue 5]

Ndɛ nga FLUWA SIFUƐ’M be kan’n ɔ nin nga BIBLU’N kan’n

Be klolɛ’n nun:

Dɔɔtrɔ bian John Broadus klɛli ndɛ nga fluwa kun nun siɛ nin’m be lika. I waan: “Nán an to amun sa bla amun mma mun le. Nán an fa be sie amun ja su le.” (The Psychological Care of Infant and Child, 1928) Sanngɛ koko nga nun, Vira Lane ɔ nin Dorothy Molyneaux mɔ be ti dɔɔtrɔfuɛ wie’m be klɛli kɛ: “Ninnge nga e suan be’n be kle kɛ ba kanngan nga be faman be mantanman be wun mɔ be kleman kɛ be klo be’n, kpɛ sunman be ɲinman kpa.”—Our Children magazine, Marsi 1999.

Sanngɛ Ezai 66:12 nun’n, kɛ bla ta fa klo i wa sa’n Ɲanmiɛn kle kɛ ɔ klo i nvle nunfuɛ mun, yɛ i sɔ ndɛ’n fite i nuan nun. I sɔ kunngba’n, kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be ijɔli be nga be fa ba kanngan mun blɛli i’n, ɔ seli be kɛ: ‘An yaci ba kanngan’m be nun maan be bla n sin, nán an fuan be.’ I sin’n “ɔ to i sa blali be, ɔ fɛ i sa fuafuali be su, yɛ ɔ yrali be nguan.”—Mark 10:11-16.

Be ajalɛ kpa klelɛ’n nun:

Afuɛ nga be flɛ i 1969 nun’n, fluwa kun nun’n, dɔɔtrɔ bian Bruno Bettelheim seli kɛ: “Ɔ fata kɛ be yaci ba kanngan’m be nun maan ninnge nga be bɔbɔ be ɲinma’n wun i’n, be yo i nuan su like, nán maan be si nin be nin’m be fa be ijɔlɛ’n mianmian be.” (New York Times Magazine) Sanngɛ i afuɛ ko ju 30 m’ɔ́ jú’n, Robert Coles dili i nanwlɛ i fluwa’n m’ɔ klɛli’n nun kɛ: “Ajalɛ kpa mɔ ba kanngan’m be miɛn i wun’n yɛle kɛ be kle be ngwlɛlɛ naan be wun ninnge’m be wlɛ.” Ninnge sɔ’n yɛle atin nga be si nin be nin ɔ nin sran kpɛnngbɛn uflɛ wie’m be klun jɔ su’n.—The Moral Intelligence of Children, 1997.

Nyanndra Mun 22:6 se siɛ nin niɛn’m be kɛ: ‘Atin m’ɔ ti klanman mɔ bakan’n ko fa su’n, kle i i bakan nun. I liɛ’n, kɛ ɔ fá yó kpɛnngbɛn’n, ɔ su yaci ko faman uflɛ.’ Ebre aniɛn nun’n, ndɛ mma “kle” i bo’n wie ekun yɛle “i bo bolɛ.” Ɔ maan kɛ be kɛn i sɔ’n wa yɛ’n, be wla siɛ nin niɛn’m be fanngan kɛ be bo ba’m be like klikli i klelɛ bo. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be kle be mma’m be like be kaan nun. (2 Timote 3:14, 15) Blɛ sɔ m’ɔ ti kɛ i nun yɛ be suan ninnge mun’n, ninnge nga be suan’n be’n, be su mlinman be klun.

Be fɔ tulɛ’n nun:

Dɔɔtrɔ bian James Dobson klɛli ndɛ nga fluwa kun nun. I waan: “Siɛ nin niɛn nga be klo be mma mun mɔ be tu be fɔ be kplo nun’n, yɛ maan be kwla yi nzuɛn tɛ’n niɔn.” (The Strong-Willed Child, 1978) Sanngɛ fluwa kun i kpɛ nso su mɔ bé káci i uflɛ’n, i nun’n, amun tie nga Dɔɔtrɔ bian Benjamin Spock klɛli’n. I waan: “Ba’m be bo wun kpacikpacilɛ’n kle ba’m be kɛ sran ng’ɔ ti kpɛnngbɛn’n, mɔ i wunmiɛn’n trɛ i wiengu liɛ’n, maan i ndɛ yo fɛ o, annzɛ nán ɔ yo fɛ o, ɔ le atin yo like kwlaa nga i waan ɔ́ yó’n.”—Baby and Child Care, 1998.

Biblu’n kle kɛ sɛ be tu ba’m be fɔ be kplo nun kɛ ɔ nin i fata sa’n, ɔ timan tɛ. Nyanndra Mun 29:15 se kɛ: ‘Ɲantiaan’n nin fɔ tulɛ’n be kle ngwlɛlɛ.’ Sanngɛ nán ba ngba yɛ ɔ fata kɛ be tu be fɔ be kplo nun ɔn. Nyanndra Mun 17:10 waan: “Sran ng’ɔ si ngwlɛlɛ’n, sɛ be tu i fɔ be nuan nun ngbɛn bɔbɔ’n, ɔ ti. Sanngɛ sinnglinfuɛ’n, maan be tu i fɔ nin ngble nuan ya bɔbɔ, ɔ timan afɔtuɛ’n.”

[Foto, bue 5]

An fa Biblu’n naan amun a kan sran’n i awlɛn’n.