Maan e yo naan e wiengu’m be wla gua ase
ƐRMƆN oka’n o Amana oka’m be ja ngua kpa lɔ. Ɛrmɔn oka sɔ’n i nglonglo su’n ju mɛtri 2814. Blɛ sunman nun’n, laglasi o Ɛrmɔn oka’n i ti afiɛn lɔ. Ɔ maan kɛ kɔnguɛ asiɛ’n i kpukpuwa nglɛnglɛ ju oka’n i ti su lɔ’n, m’ɔ sin laglasi’n su’n, kpɛkun w’a kaci bɔlɛ. Bɔlɛ sɔ’n gua sapɛn waka nin waka nga be su mma’n, ɔ nin viɲi fie nga be o oka’n i bo’n be su. Laa nun Izraɛli mɛn nun lɔ’n, wawa blɛ ti tɛnndɛn. Wawa blɛ sɔ nun’n, bɔlɛ’n yɛ ɔ guagua waka nin ijre’m be su ɔ.
Ɲanmiɛn maan jue tofuɛ’n toli jue kun. Jue sɔ nun’n, jue tofuɛ’n fali anuannzɛ m’ɔ o Zoova i sufuɛ’m be afiɛn’n, m’ɔ yo maan be wla gua ase’n, ɔ fa sunnzunnin “bɔlɛ m’ɔ fin Ɛrmɔn oka’n su lɔ ɔ gua Siɔn oka’m be su’n.” (Jue Mun 133:1, 3) Wafa kunngba nga Ɛrmɔn oka’n su bɔlɛ’n guagua waka nin ijre’m be su’n, e kusu e kwla guagua e wiengu’m be awlɛn su nzue maan be wla gua ase. ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo i sɔ ɔ?
Zezi yoli maan sran’m be wla guali ase
Zezi i wun yoli sran’m be fɛ dan. Kannzɛ bɔbɔ sran’m be nin i trannin blɛ kaan sa’n, sanngɛ blɛ sɔ nun’n, be wla guali ase. Zezi Klist i jasin fɛ’n mɔ Mark klɛli nun’n, ɔ seli kɛ: ‘Zezi to i sa blali be [ba kanngan mun], ɔ fɛ i sa fuafuali be su, yɛ ɔ rali be nguan.’ (Mark 10:16) Nanwlɛ, i sɔ’n yoli maan ba kanngan sɔ’m be wla guali ase dan.
Kɔnguɛ kasiɛn ka naan b’a kun Zezi’n, ɔ wunnzinnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be ja. I wun ase kanlɛ sɔ’n kɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be awlɛn’n. I sin’n, Zezi seli be kɛ: ‘N yoli i sɔ kleli amun naan amun kusu an nian nga n yoli amun’n su yo.’ (Zan 13:1-17) Ɔ maan ɔ fata kɛ be kusu be yo wun ase kanfuɛ wie. Be ja nun lɛ’n, Zezi i akoto’m b’a wunman ndɛ sɔ’n i wlɛ. Ɔ maan kɔnguɛ kunngba sɔ nun’n, kɛ ɔ cɛli kan’n, akplowa kun tɔli be afiɛn. Be waan bé wún be nun sran nga be bu i sran tra be kwlaa’n. Sanngɛ ndɛ ngalɛ nun’n, Zezi w’a faman be wun ya. Ɔ trɛli i awlɛn be wun, ɔ nin be kokoli yalɛ amanniɛn su. (Lik 22:24-27) Sran’m ‘be kpɛli Zezi nzowa, w’a yiman a manman be.’ I nun mɔ ‘be kleli i ɲrɛnnɛn, w’a fuaman be ti, sanngɛ ɔ fɛ i ndɛ liɛ’n wlali Ɲanmiɛn m’ɔ di ndɛ nanwlɛ’n i sa nun.’ Ɔ fata kɛ e kusu e sɔnnzɔn wafa nga Zezi fa guali i wiengu i wla ase’n.—1 Piɛr 2:21, 23.
Zezi bɔbɔ seli kɛ: ‘An fa amun ti wla n kɔmin su waka’n bo, yɛ an fa min nzuɛn’n su, afin n ti sran wɛtɛɛ yɛ min awlɛn’n ti flɔlɔ. Yɛ amun wla wá gúa ase.’ (Matie 11:29) ?Sɛ Zezi bɔbɔ ba’n, ɔ jin e ɲrun lɛ ɔ su kle e like’n, e wun’n yó e sɛ? Kɛ Zezi kleli sran’m be like Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua nun lɔ’n, ɔ boli be nuan yɛ be seli kɛ: “Ɔ nin i ngwlɛlɛ nin i sa kekleekle yolɛ nga fin nin?” (Matie 13:54) Sɛ e kanngan Zezi i mɛn dilɛ’n nin i junman dilɛ’n su ndɛ mun’n, i sɔ’n klé e wafa nga e kwla yo naan e wiengu’m be wla w’a gua ase’n. Zezi i ndɛ’m be wla fanngan, yɛ be uka sran. I sɔ yolɛ nun’n, maan e nian wafa nga ɔ kleli e ajalɛ’n.
Maan ndɛ nga e kan’n wla sran fanngan
Sua bubulɛ’n ti pɔpɔ trɛ i kplanlɛ’n. Ndɛ nga e kan’n kusu kwla yo kɛ e su kplan sua annzɛ e su bubu sua sa. Kɛ mɔ fɔ’n o e nun’n ti’n, e kwlaa e fɔn. Famiɛn Salomɔn seli kɛ: ‘Sran kun m’ɔ yo sa kpa lele guɛ i ti nin i bo’n, m’ɔ yoman sa tɛ kaan sa le’n, i sɔ nunman ɲanmiɛn’n bo wa.’ (Akunndanfuɛ’n 7:20) E wiengu uflɛ i fɔ’n i wunlɛ’n, ɔ nin i sin ndɛ tɛtɛ kanlɛ’n ti pɔpɔ. (Jue Mun 64:3-5) Sanngɛ kɛ e ko yo naan ndɛ nga e kan’n w’a wla sran fanngan’n, i sɔ liɛ’n ti kekle.
Zezi i ndɛ’m be wlali sran’m be fanngan. Ɔ bo Ɲanmiɛn Sielɛ jasin fɛ’n kleli be. Ɔ maan be wla guali ase. (Lik 8:1) Asa ekun’n, Zezi yoli maan i sɔnnzɔnfuɛ’m be wla guali ase wie. Yɛle kɛ ɔ yoli maan be sili i Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n. (Matie 11:25-27) Nanwlɛ, sɛ sran’m be fali be wun mantannin Zezi, i sɔ’n boman e nuan.
Farizifuɛ’m be liɛ’n, be timan kɛ Zezi sa. Be buman ninnge nga be mian sran’m be sa’n i akunndan. Zezi seli kɛ: ‘Kɛ bé dí like nzra nun’n, be klo sran dandan’m be tranwlɛ’n nun tranlɛ, be klo Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua nun bia kpakpa’m be su tranlɛ.’ (Matie 23:6) Be nga be timan kɛ be sa’n be wun yo be tɛ. Be kan be ndɛ se kɛ: ‘Sran nga’m be liɛ’n, be siman mmla’n ɔ maan Ɲanmiɛn a bo be sannzan!’ (Zan 7:49) Nanwlɛ be ayeliɛ sɔ’n, ɔ kwlá guaman sran i wla ase.
Akunndan nga e bu’n, ɔ nin wafa nga e bu e wiengu’n, i ɲin’n fite ndɛ nga e kan’n nun. Zezi seli kɛ: ‘Sran kpa’n ɔ yi like kpakpa m’ɔ o i awlɛn m’ɔ ti kɛ bɛtrɔ sa’n nun, sran tɛ’n kusu yi like tɛtɛ i bɛtrɔ’n nun, afin ndɛ kwlaa ng’ɔ o sran i awlɛn nun’n, yɛ ɔ fite i nuan ɔn.’ (Lik 6:45) ?Ɔ maan ngue yɛ e kwla yo naan y’a si kɛ ndɛ nga é kán’n, ɔ́ yó maan e wiengu i wla gúa ase ɔ?
Ninnge nga e kwla yo’n, be nun kun yɛle kɛ maan e dun mmua bu akunndan kwlaa naan y’a ijɔ. Nyanndra Mun 15:28 se kɛ: ‘Sran ng’ɔ ti sran kpa’n, ɔ bu sa sin naan w’a tɛ ndɛ su.’ Sa sin bulɛ sɔ’n, ɔ faman blɛ kpanngban. Sɛ e dun mmua bu akunndan kan’n, ɔ́ yó maan wafa nga sran’m be kwla sɔ ndɛ nga é wá kán nun’n, é wún i wlɛ. E kwla usa e wun kɛ: ‘?Ndɛ nga n su wa kan’n, ɔ kle kɛ n klo sran? ?Ndɛ sɔ’n ti nanwlɛ, annzɛ kusu bewanbewan ndɛ ɔ? ?Ɔ ti ndɛ mɔ w’a “ju i kanwlɛ ɔ?” ?Ndɛ sɔ’n, ɔ́ yó maan be nga ń kán klé be’n, be wla gúa ase, yɛ ɔ́ wlá be fanngan?’ (Nyanndra Mun 15:23) Sɛ e wun kɛ ndɛ sɔ’n su wlaman e wiengu’m be fanngan, annzɛ kusu i kanlɛ blɛ nin a juman’n, maan e mian e ɲin e muan e nuan. I kpa bɔbɔ’n, ndɛ uflɛ m’ɔ kwla wla sran fanngan, mɔ i kanlɛ nin i fata’n, e kwla kunndɛ e kan. Ndɛ nga be kan ɔn, be bumɛn i sin’n, ‘ɔ ra fiaan kɛ kue yɛ b’a fa wɔ sran sa.’ Sanngɛ ndɛ nga be wla fanngan’n, kɛ be kan’n, “ɔ klun tɔ nun sa fɔuun!”—Nyanndra Mun 12:18.
Like kun ekun ng’ɔ kwla uka e’n, yɛle kɛ maan e bu like nga ti yɛ Ɲanmiɛn klo e niaan Klistfuɛ’m be sa’n i akunndan. Zezi seli kɛ: ‘Sran fi kwlá baman n sin saan be nga n Si m’ɔ sunmannin min’n ɔ maan be ba n sin’n.’ (Zan 6:44) Kannzɛ bɔɔ e wun kɛ Klistfuɛ wie’m be like yolɛ yo ya’n, sanngɛ Zoova liɛ’n, nzuɛn kpa ng’ɔ o i sufuɛ kpa’m be nun’n, yɛ ɔ fɛ i ɲin sie su ɔ. Sɛ e kusu e mian e ɲin e kunndɛ nzuɛn kpa nga be o e niaan’m be nun’n, é kwlá ɲán be wun ndɛ kpa é kán.
Maan e uka e wiengu mun
Sa nga be o ɲrɛnnɛn wunfuɛ’m be su mɔ maan be fɛfɛ’n, Zezi wunnin be wlɛ. Ɔ maan ‘kɛ Zezi wunnin sran mun’n, be yoli i annvɔ, afin be ti afɛfuɛ yɛle kɛ b’a bo je kɛ bua mɔ be leman sunianfuɛ’n sa.’ (Matie 9:36) Sanngɛ Zezi w’a nianman be sa ngbɛn. Ɔ ukali be. Ɔ seli kɛ: ‘Amun kwlaa mɔ an sua trɔ mɔ amun a fɛ’n, an bla min sin, ń síke amun, yɛ amún ló wunmiɛn.’ Asa ekun’n ɔ yoli maan be wla guali ase afin ɔ seli kɛ: ‘N kɔmin su waka’n i sualɛ yo fɛ, yɛ n trɔ’n yoman nɔnnin.’—Matie 11:28, 30.
Andɛ’n, ‘lika’n ti kekle.’ (2 Timote 3:1) ‘Mɛn’n nun ninnge’n i ngokɔɛ’n’ w’a ti sran sunman mun kɛ trɔ sa. (Matie 13:22) Wie mun kusu be su sa liɛ’n, be dimɛn i yalɛ. (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:14) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo naan i sɔfuɛ’m be wla w’a gua ase ɔ? Kɛ nga Klist fa yoli’n sa’n, e kusu e kwla uka be naan sɛ é kwlá sé’n, trɔ ng’ɔ o be ti su’n, w’a yo fokofoko.
Kɛ ɔ ko yo naan sran wie’m be wun w’a fa be feke’n, be kan sa nga be o be su’n i ndɛ kle sran uflɛ. ?Sɛ sran kun o awlabɔɛ nun naan ɔ kunndɛ fɔnvɔlɛ e sa nun’n, e fa blɛ e tie ndɛ ng’ɔ́ kán’n? Sɛ e kunndɛ kɛ é yó sran mɔ aunnvuɛ su ɔ fɛ i su sie ndɛ nga be kan kle i’n i bo’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su. Yɛle kɛ maan e fa e akunndan’n sie i ndɛ nga sran’n su kan’n su. Ɔ fataman kɛ blɛ m’ɔ́ kán ndɛ klé e’n, e bu wafa nga é tɛ́ i su’n, annzɛ wafa nga é síesíe sa sɔ’n i akunndan. Maan e fa e su sie i ndɛ ng’ɔ kan’n su kpa, yɛ maan e niɛn i. Sɛ ɔ nin i fata bɔbɔ’n, e kwla sri kan munkɛɛn. Kɛ é yó sɔ’n, e kle kɛ sran’n i ndɛ lo e.
Klistfuɛ’m be asɔnun nun’n, e kwla wla e niaan’m be fanngan blɛ sunman nun. Wienun ɔn, kɛ e kɔ aɲia’m be bo Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n nun lɔ’n, e kwla kunndɛ be nga awunyalɛ o be su’n. Blɛ sunman nun’n, kwlaa naan aɲia’n w’a bo i bo annzɛ kɛ aɲia’n ko wie’n, sɛ e fa blɛ kaan sa bɔbɔ e wla be fanngan’n, i sɔ’n kwla yo maan be wla gua ase. Asa ekun’n, be nga b’a kwlá ɔman asɔnun’n i fluwa nun ndɛ suanlɛ nga e trɛn i bo’n i bo wie’n, e kwla sie be nzɔliɛ. Kpɛkun wienun ɔn, e kwla flɛ be telefɔnu nun e usa be wafa nga be wun yo be’n, annzɛ kusu sɛ be sa mian like wie wun’n, e kwla uka be.—Filipfuɛ Mun 2:4.
Junman nga asɔnun kpɛnngbɛn’m be di i asɔnun nun’n cɛnnin kpa. E kwla yo ninnge kpanngban naan be junman’n w’a yo sɔsɔ. Yɛle kɛ sɛ be kan ndɛ kle e’n, maan e fa su. Kpɛkun junman kwlaa nga be fa man e’n, maan e kan e wun ase e di i kpa. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se e kɛ: ‘Maan amun ɲin yi amun kpɛnngbɛn mun, an bu be sran. Be nian amun su titi, afin bé wá kán be junman’n i su ndɛ’n klé Ɲanmiɛn. An yo sa nga mɔ maan be klun jɔ́ be junman’n su’n. Sɛ amun a yomɛn i sɔ mɔ be oto’n, ɔ maan be su kwlá ukaman amun.’ (Ebre Mun 13:17) Sɛ e klo junman dilɛ’n, é kwlá yó maan be nga “be sie asɔnun’n i kpa’n,” be wla gúa ase.—1 Timote 5:17.
Maan fanngan wlalɛ ndɛ kanlɛ’n nin e wiengu ukalɛ’n be yo e nzuɛn
Kɛ bɔlɛ’n ɔ́ gúa’n, ɔ gua blɛblɛblɛ. E wunmɛn i finwlɛ’n. I kunngba’n yɛle like nga e yo naan e wiengu’m be wla w’a gua ase’n. Nán cɛn kunngba like ɔ. Sanngɛ ɔ ti like m’ɔ fata kɛ e yo i blɛblɛblɛ yɛ e yo i cɛn kwlaa ɔ. Ɔ maan blɛ kwlaa nun’n, ɔ fata kɛ e yi Klist i nzuɛn’n i nglo.
Akoto Pɔlu klɛli ndɛ nga: “An klo amun wun kpa kɛ sran nin i niaan sa, an bu amun wiengu sran.” (Rɔmfuɛ Mun 12:10) Maan e nian Pɔlu i afɔtuɛ sɔ’n su e nanti. Maan ndɛ nga e kan’n, ɔ nin ninnge nga e yo be’n, be yo maan e wiengu’m be wla gua ase.
[Foto, bue 31]
Bɔlɛ m’ɔ fin Ɛrmɔn oka’n su lɔ’n, ɔ guagua waka nin ijre’m be su.
[Foto, bue 32]
Sran nga aunnvuɛ su ɔ tie ndɛ nga be kan kle i’n, ɔ yo maan i wiengu’m be wla gua ase.