Nán maan ‘klolɛ nga e kloli Ɲanmien laa’n,’ ɔ kan ase
“Like ng’ɔ o amun sa nun’n, an trɛ i kekle.”—NGL. 3:11.
1, 2. ?Kɛ e wunnin i wlɛ weiin kɛ like nga be kle e Zoova su’n ɔ ti nanwlɛ’n, ɔ yoli e sɛ?
?KƐ I bo bolɛ nun bé klé e ninnge ɲɛnmɛn nga Zoova waan ɔ́ yó mán aɲinyiɛfuɛ mun’n, wafa ng’ɔ yoli e fɛ’n, ɔ te o e klun? Atrɛkpa’n, sɛ laa’n e o Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ nun’n, kɛ be fali Biblu’n yiyili ninnge nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó be’n i nun kleli e’n, ɔ yoli e fɛ dan. Annzɛ kusu’n, sɛ ndɛ wie mɔ e wunmɛn i wlɛ yɛ be yiyili nun kleli e’n, ɔ yoli e fɛ kekleke. Afin, e wunnin i wlɛ kɛ kannzu ato ndɛ yɛ be kleli e ɔ. Sanngɛ siɛn mɔ e si ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n, e klun jɔ dan. ?Nɛ́n i ɔ? Wie kusu ɔ, e si annzɛ e nin m’ɔ tali e’n ti Klistfuɛ. Sɛ ɔ ti sɔ’n, kɛ e wunnin i wlɛ weiin kɛ Zoova i su like nga be kleli e’n, ɔ ti nanwlɛ’n, ɔ yoli e fɛ kpa. Ɔ maan, e fali ajalɛ kɛ é nían like sɔ’n su é nánti. ?Ɔ timan sɔ?—Rɔm. 12:2.
2 Kɛ Zoova maan e niaan nga be o asɔnun’n nun’n be bɛli i sin’n, be klun jɔli dan, kpɛkun be wunnin i wlɛ kɛ kannzu Zoova nin be nun wie fi nunman mmua. Ɔ maan, be lɛli i ase. (Zan 6:44) I fɛ m’ɔ yoli be’n ti be fali be wun wlɛli i asɔnun’n nun junman’m be nun. B’a kwlá tranman, be kunndɛli kɛ bé kɛ́n i sɔ ndɛ’n klé sran kwlaa. ?Kɛ e kusu e liɛ’n yoli sɔ wie ɔ?
3. ?Kɛ Zezi klɛ́ Efɛzi lɔ asɔnun’n i fluwa’n, ngue ndɛ yɛ ɔ o lɔ ɔ?
3 Kɛ Zezi klɛli Klistfuɛ klikli nga be o Efɛzi lɔ asɔnun nun’n be fluwa’n, ɔ kannin ‘klolɛ nga be fa kloli i laa’n,’ i ndɛ. Efɛzifuɛ’m be yoli ninnge kpakpa kpanngban. Sanngɛ, klolɛ mɔ be kloli Zoova laa’n, ɔ wa kannin ase. Ɔ maan Zezi seli be kɛ: ‘N si amun ɲoliɛ’n, nin fɛlɛ nga an fɛli’n, ɔ nin amun awlɛn mɔ an trɛ i’n. N si kɛ amun nin sran tɛtɛ mun sɔnman. An sa be nga be tɔn be wun suɛn kɛ n sunmannin be’n niannin, yɛ an wunnin kɛ be bua ato. An le awlɛn kpa, min ti an wunnin ɲrɛnnɛn, sanngɛ amun sa sin a bubuman amun. Sanngɛ amun wun sa o n klun, yɛle kɛ klolɛ nga an fa klo min laa’n, an kloman min sɔ kun.’—Ngl. 2:2-4.
4. ?Ngue ti yɛ ndɛ nga Zezi kan kleli Efɛzi lɔ asɔnun’n ti kpa man e wie andɛ ɔ?
4 Kɛ ɔ fɛ i afuɛ nga be flɛ i 1914 nun’n, sa ng’ɔ tɔli Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n be afiɛn’n ti’n, afɔtuɛ nga Zezi mannin Efɛzi asɔnun’n, ɔ yoli kpa mannin be. (Ngl. 1:10) Atrɛkpa andɛ bɔbɔ’n, ‘klolɛ nga Klistfuɛ wie’m be fa klo Zoova nin ndɛ nanwlɛ’n laa’n,’ be kloman be sɔ kun. I sɔ’n ti’n, maan e nian wafa nga e wla kwla kpɛn sa nga be tɔli e su’n be su’n, ɔ nin wafa nga e kwla bu su akunndan’n. I sɔ’n úka e naan klolɛ nga e fa kloli Ɲanmiɛn nin ndɛ nanwlɛ’n juejue su laa’n, y’a klo be dan kpa sɔ ekun.
?Ngue yɛ ɔ kleli e kɛ like nga e suannin’n ti nanwlɛ ɔ?
5, 6. (a) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ kwlaa wun i wlɛ weiin ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ amun wunnin kɛ like nga Zoova i Lalofuɛ’m be kle’n, ɔ ti nanwlɛ ɔ? (c) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a klo Zoova nin ndɛ nanwlɛ’n kɛ laa’n sa ɔ?
5 Ɔ fata kɛ sran kwlaa ng’ɔ fɛli i wun mannin Zoova’n, ɔ ‘wun Ɲanmiɛn i klun sa’n i wlɛ, yɛ ɔ si sa ng’ɔ ti kpa, m’ɔ jɔ i klun’n.’ (Rɔm. 12:1, 2) Like ng’ɔ kwla uka e naan y’a yo sɔ’n, i kun yɛle kɛ e suan ndɛ nanwlɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n. Ɔ le sran kun nin i like liɛ nga ti yɛ ɔ wunnin i wlɛ weiin kɛ, like nga Zoova i Lalofuɛ’m be kle’n, i yɛ ɔ ti nanwlɛ’n niɔn. Wie’m be liɛ’n, Ɲanmiɛn i dunman mɔ be wunnin i Biblu’n nun’n ti ɔ. Wie mun kusu’n, be nga be wuli’n be su ndɛ nanwlɛ’n mɔ be wunnin i wlɛ’n, i ti ɔ. (Jue. 83:18, NW; Aku. 9:5, 10) Yɛ wie mun ekun be liɛ’n, klolɛ nga Zoova i nvle nunfuɛ’m be klo be wun’n, yɛ ɔ kannin be awlɛn ɔn. (Zan 13:34, 35) Wie’m be liɛ’n, mɛn’n nunfuɛ m’ɔ fataman kɛ Klistfuɛ’m be yo’n, be buli su akunndan. Ɔ maan, be wunnin i wlɛ kɛ, ɔ fataman kɛ Klistfuɛ kpa’m be fa be wun wlɛ i politiki akplowa mun annzɛ nvlenvle’m be alɛ’m be nun.—Eza. 2:4; Zan 6:15; 17:14-16.
6 Kɛ sran kpanngban be wunnin ninnge nga y’a kan be ndɛ lɛ’n be wlɛ’n, yɛ be kloli Ɲanmiɛn ɔn. Sanngɛ, nán sa kunngba mun yɛ e tinuntinun e wunnin be ɔ. Kpɛkun, ɔ le sran kun nin i nzuɛn. Ɔ maan, nán like kunngba’n yɛ ɔ yoli yɛ maan e kloli Zoova ɔ, mɔ e lafili su kɛ ɔ́ yó ninnge nga i waan ɔ́ yó be’n niɔn. I sɔ’n ti’n, like nga ti yɛ e bɔbɔ e wunnin kɛ like nga e suannin’n ti nanwlɛ’n, maan e bu i akunndan kpa. Ndɛ nanwlɛ sɔ’n, w’a kaciman. I sɔ ti ndɛ m’ɔ wluwluli e wun laa’n atrɛkpa’n, ɔ te wluwlu e wun andɛ. Ɔ maan, sɛ e bu ndɛ nanwlɛ sɔ’n ɔ nin wafa ng’ɔ fa yoli e fɛ’n i su akunndan’n, é kló ndɛ sɔ’n ekun, kɛ nga e kloli i laa’n sa.—An kanngan Jue Mun 119:151, 152 ɔ nin 143:5 be nun.
Maan e klo Ɲanmiɛn kpa tra laa’n
7. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e klo ndɛ nanwlɛ’n kpa e wɔ e ɲrun ɔn? ?Yɛ, wafa sɛ yɛ e kwla yo i sɔ’n niɔn?
7 Atrɛkpa’n, kɛ e fali e wun mannin Zoova lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, lika’n w’a kaci e su. Klolɛ mɔ e klo ndɛ nanwlɛ’n i bo bolɛ nun’n, ɔ ti cinnjin sɔ. Sanngɛ kɛ aliɛ’n cɛ́n kɔ́’n, ɔ nin i fatali kɛ klolɛ sɔ’n yo dan wɔ i ɲrun naan y’a kwla jran sa nga be tɔli e su’n, be ɲrun kekle. Sanngɛ kusu’n, Zoova suannin e bo sa kwlaa sɔ’m be nun. (1 Kor. 10:13) Ɔ maan, i sɔ mɔ e wunnin i sa kwlaa sɔ’m be nun’n, ɔ ti e cinnjin kpa. Afin, i sɔ’n yoli maan e kloli Zoova dan kpa ekun. Kpɛkun i sɔ’n ti’n, e wunnin Ɲanmiɛn i klun sa’n i wlɛ, yɛ e sili sa ng’ɔ ti kpa’n, m’ɔ jɔ i klun’n.—Zoz. 23:14; Jue. 34:9.
8. ?Zoova bɔbɔ i wun ndɛ benin yɛ ɔ kan kleli Moizi ɔ? ?Yɛ, sran’n i wafa benin yɛ Izraɛlifuɛ’m be wunnin kɛ ɔ kacili naan w’a de be ɔ?
8 Amun e nian Izraɛlifuɛ’m be liɛ’n. Zoova seli be kɛ ɔ́ dé be Eziptifuɛ’m be sa nun, ɔ maan be su yoman be kanga kun. Ɲanmiɛn yili sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i nglo kleli Moizi. Ɔ seli kɛ: “Sran’n i wafa nga n kunndɛ kɛ ń káci’n, yɛ ń káci ɔ.” (Tul. 3:7, 8, 13, 14, NW) I lɛ’n, Zoova seli Moizi kɛ sran’n i wafa ng’ɔ fata kɛ ɔ kaci naan i nvle’n w’a ɲɛn i ti’n, ɔ kaci i sɔ sran’n. Izraɛlifuɛ’m be wunnin kɛ Zoova ti Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin, ɔ ti Jɔlɛ Difuɛ nin Atin Klefuɛ, ɔ nin Defuɛ. Asa ekun’n, ɔ yoli Alɛ Kunfuɛ nin Like Manfuɛ.—Tul. 12:12; 13:21; 14:24-31; 16:4; Nee. 9:9-15.
9, 10. ?Sa benin mun yɛ be kwla yo maan sran kun si Ɲanmiɛn Kpli kpa ɔ? ?Yɛ, ngue ti yɛ ɔ ti kpa kɛ e wla kpɛn sa sɔ’m be su ɔ?
9 Sa ng’ɔ o e su’n timan kɛ Izraɛlifuɛ’m be liɛ’n sa. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ e tinuntinun e wunnin sa fanunfanun mɔ be kleli e weiin kɛ e ndɛ lo Ɲanmiɛn ɔn. Ɔ maan, e lafili i su kpa tankaan. Atrɛkpa sa sɔ’m be nun’n, e wunnin kɛ Zoova yoli e Like Manfuɛ annzɛ e Wla Cicifuɛ. Annzɛ kusu’n, ɔ yoli e Like Klefuɛ. (An kanngan Ezai 30:20b, 21 nun.) Asa kusu’n, e wunnin weiin kɛ Zoova tɛli e srɛlɛ’n su. Yɛle kɛ atrɛkpa’n, e sa miannin, kpɛkun e niaan kun wa tili e wun ɲanman nun. Wie kusu ɔ, kɛ é súan Biblu’n nun like’n, yɛ e wunnin Biblu’n nun ndɛ mma m’ɔ kwla uka e’n niɔn.
10 Sɛ e kan sa sɔ’m be ndɛ e kle sran uflɛ mun’n, atrɛkpa’n ɔ su kanman be nun wie mun kɛ nga ɔ fa kannin e awlɛn’n sa. I kwlaa yoli o, sa sɔ’m be timan abonuan sa. Sanngɛ e liɛ’n, be yoli e cinnjin. Yɛle kɛ, sran’n i wafa ng’ɔ fata kɛ Zoova kaci naan w’a uka e’n, yɛ ɔ kacili ɔ. Maan e bu afuɛ nga y’a di i Zoova i sulɛ nun’n i akunndan. ?E wunman kɛ kpɛ sunman’n, Zoova yoli like nga e sa miɛn i wun’n, ɔ mannin e? Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e wla kpɛn i sɔ liɛ’n ɔ nin wafa ng’ɔ fa yoli e fɛ’n i su. Sɛ e yo sɔ’n, é kló Zoova kɛ e fa kloli i laa’n sa. Maan e si ukalɛ sɔ’n i su ye. Maan e bu su akunndan. Sa sɔ’m be ti’n, e si kɛ nanwlɛ, Zoova nian e lika. Naan sɛ bɔbɔ e wiengu’m be bumɛn i sɔ’n, sanngɛ e liɛ’n e lafi i sɔ liɛ’n su.
Maan e bu e klun lɔ e nian
11, 12. ?Sɛ Klistfuɛ kun kloman ndɛ nanwlɛ’n kɛ laa’n sa kun’n, atrɛkpa’n ngue ti yɛ ɔ wa yoli sɔ ɔ? ?Yɛ, afɔtuɛ benin yɛ Zezi mannin e ɔ?
11 Sɛ e kloman Ɲanmiɛn nin ndɛ nanwlɛ’n kɛ nga e fa kloli be laa’n sa kun’n, nán kɛ Ɲanmiɛn kacili ti ɔ. Zoova kaciman mlɔnmlɔn. (Mal. 3:6; Zak 1:17) Kɛ nga e ndɛ loli i laa’n sa’n, yɛ e ndɛ te lo i andɛ ɔ. ?Ɔ maan, sɛ e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n mantanman kpa kɛ laa’n sa kun’n, ngue ti yɛ ɔ wa yoli sɔ ɔ? ?Ninnge kpanngban mɔ be ti e koko siɛn’n, be ti ɔ? Atrɛkpa kusu’n e srɛman Ɲanmiɛn tankaan kɛ laa’n sa kun. Kpɛkun laa’n, e nian nun kpa e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n, sanngɛ siɛn’n e yoman sɔ kun. Annzɛ kusu laa’n, e ta Ɲanmiɛn Ndɛ’n i su akunndan bu tra siɛn liɛ’n. Wie liɛ kusu’n, e bo jasin fɛ’n juejue su laa tra andɛ liɛ’n, yɛ e kɔ aɲia’m be bo titi tra nga e yo i andɛ’n.—2 Kor. 13:5.
12 Atrɛkpa’n, sɛ e bu e klun lɔ kpa e nian’n, e su wunman sa nga y’a kan be ndɛ lɛ’n be nun wie. ?Sɛ kusu e wun sa sɔ’m be nun wie e wun’n, ngue yɛ ɔ yoli maan e kacili ɔ? ?Like kɛ e awlofuɛ’m be lika nianlɛ’n annzɛ aunkpinndiɛ ndɛ sa’n, be ti yɛ e wla fili su kɛ Zoova i cɛn’n w’a mantan koko ɔ? Zezi seli i akoto mun kɛ: ‘An sasa amun wun, nán an yo aliɛ safuɛ mun nin nzanbɔɛfuɛ mun, nán an koko ninnge’m be ti, sɛ an yo sɔ’n, ɔ cɛman naan cɛn sɔ’n w’a fu amun nun. Afin cɛn sɔ’n ɔ́ wá fú sran mɔ be o mɛn wunmuan’n nun’n be kwlaa be nun kɛ aya sa. I sɔ’n ti, an tran minndɛ i cɛn kwlaa, an srɛ Ɲanmiɛn naan an kwla fite sa m’ɔ́ wá bá mɛn nun’n i kwlaa i nun naan amun kwla jran m mɔ n kacili Sran’n min ɲrun.’—Lik 21:34-36.
13. ?Ngue yɛ Zaki fali Ɲanmiɛn Ndɛ’n sunnzunnin i ɔ?
13 Zaki m’ɔ ti Biblu’n i klɛfuɛ kun’n, ɔ seli i niaan mun kɛ be nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n su naan be bu be klun lɔ kpa be nian, i liɛ bé wún sran’n i wafa nga be ti’n. Ɔ seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn ndɛ nga an ti’n, an lafi su. Sɛ an tie i ngbɛn mɔ an faman su’n, nn an su laka amun wun. Afin sɛ sran kun ti Ɲanmiɛn ndɛ’n m’ɔ faman su’n, ɔ ti kɛ sran m’ɔ niɛn i ɲrun niannun nun sa. Kɛ ɔ ko nian nun mɔ w’a wɔ’n, kpɛkun i wla a fi i wafa ng’ɔ ti’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn mmla’n m’ɔ ti niannun kpa’n, mɔ maan sran’m be ɲan be ti’n, sran ng’ɔ nian nun’n, m’ɔ nian nun tititi’n, mɔ kɛ ɔ ti mmla’n i wla fiman sanngɛ ɔ fa su’n, Ɲanmiɛn maan like ng’ɔ yo’n ɔ́ yó ye.’—Zak 1:22-25.
14, 15. (a) ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kwla uka e naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n w’a mantan kpa ɔ? (b) ?Kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e usa e wun ɔn?
14 Kɛ sran kun nian niannun nun’n, yɛle kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ síesíe i wun kpa. Ɔ maan, sɛ yasua kun yɛ ɔ niɛn i wun naan ɔ wun kɛ klavati’n w’a sieman kpa’n, ɔ kwla siesie i ye. Sɛ kusu bla kun yɛ ɔ niɛn i wun niannun naan ɔ wun kɛ i timuɛn’n timan sɛsɛ’n, ɔ kwla siesie i ye. I kunngba’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n uka e naan y’a wun sran’n i wafa nga e ti’n. Kɛ e fa e wun e sunnzun sran’n i wafa nga Biblu’n kle e kɛ e yo’n, ɔ ti kɛ nn e su nian e wun niannun nun sa. ?Sanngɛ, sɛ e nian e wun niannun nun naan e wun like ng’ɔ timan su naan e kaciman’n, nn niannun nun nianlɛ liɛ tre? Sanngɛ, sɛ e nian like nga e wun i ‘Ɲanmiɛn mmla’n m’ɔ ti niannun kpa’n’ i nun e yo’n, é káci sran ‘m’ɔ fa su’ ɔ. I sɔ’n ti’n, sɛ sran kun wun i wlɛ kɛ, klolɛ ng’ɔ fa klo Zoova nin ndɛ nanwlɛ’n laa’n, ɔ kloman be sɔ kun’n, ɔ fata kɛ ɔ usɛ i wun kosan yɛ mun: ‘?Sa benin mun ti yɛ m’an mian kɛ longa sa ɔ? ?Yɛ, ngue like yɛ ń yó naan m’an fite nun ɔn? ?Laa nun’n, ngue yɛ n yoli ɔ? ?Ajalɛ kunngba’n yɛ n te fa ɔ?’ Sɛ e bu e klun lɔ nian naan e wun i wlɛ kɛ e yo like wie m’ɔ nin i fataman’n, nán maan e ɲin kpa su. Sɛ e wun kɛ like kun o lɛ m’ɔ fata kɛ e yo’n, maan ndɛndɛ trɛlɛ e yo i sɔ liɛ’n.—Ebr. 12:12, 13.
15 Kɛ e bu e klun lɔ sɔ e nian’n, like nga e kwla yo naan y’a ɔ e ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, e wun i wlɛ. Ɔ maan, e kwla yo i sɔ like’n. Akoto Pɔlu mannin gbanflɛn Timote m’ɔ nin i di junman’n i afɔtuɛ naan w’a di Ɲanmiɛn junman’n kpa w’a wɔ i ɲrun. Pɔlu seli i kɛ: ‘Mian ɔ ɲin yo ninnge sɔ mun, maan be yolɛ’n lo wɔ kpa naan sran’n kwlaa be wun kɛ a su yo kpa tra laa’n.’ Maan e kusu e bu Ɲanmiɛn Ndɛ’n i sin kpa. I liɛ’n, like ng’ɔ fata kɛ e yo naan y’a wɔ e ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, é kwlá wún i wlɛ.—1 Tim. 4:15.
16. ?Kɛ é nían Ɲanmiɛn Ndɛ’n su mɔ é bú e klun lɔ kpa é nían’n, aya benin yɛ ɔ fataman kɛ e tɔ nun ɔn?
16 Sɛ e bu e klun lɔ kpa e nian naan e di e bɔbɔ e wun nanwlɛ’n, saan é wún sa tɛ wie mɔ e yo’n i wlɛ. I sɔ’n kwla bubu e sa sin. Sanngɛ, nán maan ɔ yo sɔ. Afin, kɛ e bu e klun lɔ e nian’n, like nga i yolɛ nun’n ɔ fata kɛ e kaci e sa’n, e kunndɛ kɛ é wún i wlɛ. Sanngɛ Satan liɛ’n, ɔ kunndɛ kɛ Klistfuɛ’n bu i kɛ fɔ m’ɔ o i nun’n ti’n, ɔ leman ɲrun. Biblu’n nun sran kun seli kɛ like kwlaa nga e tu e klun e yo man Ɲanmiɛn’n, ɔ timan like fi Ɲanmiɛn ɲrun. (Zɔb 15:15, 16; 22:3) Zezi kleli kɛ i sɔ’n ti ato. E tinuntinun’n, Ɲanmiɛn bu e i sran kpa. (An kanngan Matie 10:29-31 nun.) Kɛ e wun i wlɛ kɛ e fɔn like wie yolɛ nun’n, ɔ fata kɛ e kan e wun ase naan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan y’a yo kpa y’a tra laa’n. (2 Kor. 12:7-10) Sɛ tukpacɛ annzɛ kpɛnngbɛn yolɛ’n ti e kwlá yoman ninnge nga e yo be laa’n, maan e fa e ɲin sie ninnge nga e kwla yo be’n be su naan e yo be. Nán maan e sa kpɔ annzɛ klolɛ mɔ e klo Zoova’n, ɔ kan ase.
Ninnge nga be ti yɛ ɔ fata kɛ e si Ɲanmiɛn i ye’n, be sɔnnin
17, 18. ?Wafa sɛ yɛ, sɛ klolɛ nga e kloli Ɲanmiɛn nin ndɛ nanwlɛ’n laa’n ɔ yo dan kɔ i ɲrun’n, i sɔ’n yó e ye dan kpa ɔ?
17 Sɛ klolɛ nga e kloli Ɲanmiɛn nin ndɛ nanwlɛ’n laa’n ɔ yo dan kɔ i ɲrun’n, i sɔ’n yó e ye dan kpa. Yɛle kɛ é sí Ɲanmiɛn kpa trá laa’n. Kpɛkun é sí i ye atin m’ɔ kle e’n ti. (An kanngan Nyanndra Mun 2:1-9; 3:5, 6 nun.) Jue tofuɛ kun seli kɛ: ‘Sran ng’ɔ fa [Zoova i mmla’m] be su’n, ɔ ɲan be su mmlusuɛ.’ “Anannganman i like ng’ɔ kle’n be ti nanwlɛ. Be kle sran ng’ɔ siman sa’n i ngwlɛlɛ.” I kpa bɔbɔ’n, ‘be nga mɔ be nanti seiin’n, mɔ Anannganman i mmla’n su yɛ be nian be nanti’n, be liɛ su ti ye.’—Jue. 19:8, 12; 119:1.
18 Nanwlɛ, ninnge kpakpa nga be ti yɛ ɔ fata kɛ e tinuntinun e si Zoova i ye’n be sɔnnin. Yɛle kɛ, sa nga be ju mɛn’n nun’n, e si be bo’n. Ninnge kwlaa nga Ɲanmiɛn yo be m’ɔ fa niɛn i nvle nunfuɛ’m be lika andɛ’n, e ɲan be su mmlusuɛ. Nanwlɛ, kɛ mɔ Zoova flɛli e kɛ e blɛ i anuannzɛ m’ɔ o asiɛ’n su’n i nun’n, m’ɔ fali e yoli i Lalofuɛ’n ti’n, é lɛ́ i ase. Ninnge nga Ɲanmiɛn yo mannin e’n, maan e si be su ye! Sɛ e waan é ká be’n, nanwlɛ be sɔnnin dan kpa. Sɛ kpɛ sunman e fa e ɲin sie i ye nga Zoova yo e’n i su’n, é fá ndɛ ng’ɔ o yɛ’n su: “Like ng’ɔ o amun sa nun’n, an trɛ i kekle.”—Ngl. 3:11.
19. ?Kɛ e bu wafa nga e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n fa ti’n i su akunndan’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e fa uka i sɔ yolɛ’n su ɔ?
19 Ninnge nga be kwla uka e naan y’a tra like ng’ɔ o e sa nun’n i kekle’n, be nun kun yɛle kɛ e bu wafa nga e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i bo’n wlali ase kpa ɔli i ɲrun’n i su akunndan. Sasafuɛ Tranwlɛ’n fluwa’n w’a dun mmua kan ninnge wie mun ekun mɔ be kwla uka e naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n w’a mantan kpa’n, be ndɛ. Be nun wie yɛle kɛ maan e srɛ Ɲanmiɛn. Kpɛkun, maan e wɔ Klistfuɛ aɲia’m be bo yɛ e di junman aɲia sɔ’m be bo. Asa ekun’n, maan e tu e klun e bo jasin fɛ’n juejue su. Ninnge sɔ’m be kwla uka e naan klolɛ nga e klo Zoova nin ndɛ nanwlɛ’n, w’a kanman ase. Asa kusu’n, be kwla uka e naan y’a klo Ɲanmiɛn kpa y’a wɔ e ɲrun.—Efɛ. 5:10; 1 Piɛ. 3:15; Zid 20, 21.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ like nga ti yɛ e kloli Zoova’n ɔ kwla wla e fanngan andɛ ɔ?
• ?Sɛ e bu sa nga e wunnin be’n be su akunndan’n, ngue yɛ é wún i wlɛ weiin ɔn?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e bu klolɛ nga e fa klo Zoova nin ndɛ nanwlɛ’n i su akunndan ɔn?
[Foto, bue 29]
?Like nga be kleli e’n i nun ndɛ benin yɛ ɔ yoli e fɛ yɛ e wunnin i wlɛ weiin kɛ y’a wun ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n niɔn?
[Foto, bue 31]
?E si e aeliɛ wie m’ɔ fata kɛ e kaci i ɔ?