Zezi: I su ndɛ nga sran’m be kan’n

“Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n [...] awlanmannun’n, e nin a wunman sran kɛ i sa.”​—H. G. Wells m’ɔ fin Angle’n ti laa sa’m be su like suanfuɛ.

“Be nga be trannin asiɛ’n su wa mɔ be le ɲrun’n be nun’n, Zezi ti i liɛ ngunmin.”​—Philip Schaff fin nvle nga be flɛ i Suisi’n, ɔ ti Ɲanmiɛn Ndɛ’n nin laa sa’m be su like suanfuɛ.

?WAN cɛ yɛ e kwla se kɛ e su ɲɛnmɛn i wunsu asiɛ’n su wa le ɔ? ?Ngue su yɛ e kwla jran e se kɛ sran kun le ɲrun ɔn? ?Safuɲrɛn m’ɔ ti’n, annzɛ wunmiɛn m’ɔ le i’n annzɛ kusu’n, ngwlɛlɛ m’ɔ si i’n ti ɔ? ?Annzɛ, nán sran kpanngban mɔ be nian like ng’ɔ kle’n, ɔ nin i nzuɛn kpa’n su be nanti’n, i su yɛ ɔ fata kɛ e jran ɔn?

Amun e nian ndɛ nga lalafuɛ sran wie mun nin e blɛ sufuɛ wie’m be kannin be Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n i su’n. Wie’m be ti laa sa’m be su like suanfuɛ, siansifuɛ, fluwa klɛfuɛ, politikifuɛ, yɛ wie’m be yo like uflɛ.

“Afuɛ akpi nɲɔn nga be sinnin lɛ nun’n, maan ɔ yo lalafuɛ nun lele fa ju andɛ’n, sɛ sran kun waan Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n timan sran’m be nun danfuɛ’n, nn sran sɔ’n diman nanwlɛ, ɔ kpɛkpɛ ndɛ wun.”​—Reynolds Price fin Amlɛnkɛn’m be lɔ, ɔ klɛ fluwa yɛ ɔ suannin Biblu’n su like kpa.

“Sran kun sa mɔ w’a yoman tɛ’n, ɔ fɛli i wun mannin naan i kpɔfuɛ mun nin sran nga’m be di ye. I yɛ ɔ yoli mɛn’n wunmuan’n nunfuɛ’m be ti kpɔfuɛ ɔ. Nanwlɛ, like kpa yɛ ɔ yoli ɔ.”​—Mohandas K. Gandhi, ti politikifuɛ yɛ ɔ ti Ɛndifuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ kpɛnngbɛn.

“Biblu’n nin Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ fluwa’n (Talmudu’n) yɛ min si nin min nin be fa tali min ɔn. Kannzɛ n ti Zuifu’n, sanngɛ Nazarɛti bian’n i sran wafa’n yo min ɲɛnmɛn.”​—Albert Einstein, fin Alemaɲin, ɔ ti siansifuɛ.

“N liɛ’n, min waan Zezi m’ɔ kacili sran’n, m’ɔ ti Ɲanmiɛn Wa’n, nanwlɛ i nzuɛn’n ti kpa lele be ɲɛnmɛn i wunsu. Ndɛ kwlaa ng’ɔ fin i nuan fiteli’n, ɔ nin wafa ng’ɔ nantili’n, andɛ ɔ kwla yo e ye. Awlanmannun sran fi nin a yoman sɔ le.”​—Sholem Asch fin Polɔɲi, ɔ klɛ fluwa. Be klɛli i ndɛ kun wlali zronali nga be flɛ i Christian Herald nun. Y’a kaciman wafa nga be klɛli’n.

“M’an lafiman like fi su lele afuɛ 35. Sanngɛ n lafi Zezi su i afuɛ nnun yɛ. Like kwlaa nga Zezi Klist kleli’n, n fa su. Ɔ maan min nzuɛn’n wa kacili kpɛ kunngba.”​—Leo Tolstoy ti Risi lɔ sran dan kun, ɔ klɛ fluwa yɛ ɔ ti mɛn’n nun ngwlɛlɛ sifuɛ.

“Asiɛ’n su wa’n, sran fi nin a ɲanman ta sran’m be su kɛ [Zezi] sa le. Andɛ nin andɛ’n, sran’m be te fɛ i ndɛ’n su te kɔ i ɲrun.”​—Kenneth Scott Latourette ti amlɛnkɛn bian. Ɔ ti laa sa’m be su like suanfuɛ yɛ ɔ klɛ fluwa.

“?Ngua dilɛ yɛle Zezi i jasin fɛ nga be klɛli’n? Aniaan mun, nanwlɛ, ɔ fɛmɛn i sɔ like mlɔnmlɔn. Sran fi siman Sokrati i su ndɛ nga be klɛli’n i su akplowa mlɔnmlɔn. Sanngɛ like ng’ɔ kle kɛ Zezi Klist i su ndɛ’n ti nanwlɛ’n, ɔ tra Sokrati liɛ’n lele.”​—Jean-Jacques Rousseau ti Aflansi lɔfuɛ yɛ ɔ ti mɛn’n nun ngwlɛlɛ sifuɛ.

Ɔ maan, kɛ e niɛn i siin’n, sran ng’ɔ fata kɛ e niɛn i ajalɛ’n su’n, yɛle Zezi Klist. Pɔlu ti Klistfuɛ klikli’m be blɛ su sran. Ɔ si fluwa kpa yɛ Zezi kpɛli i kɛ ɔ yo i sɔnnzɔnfuɛ naan ɔ bo jasin kle be nga be timan Zuifu’n. Ɔ wla e fanngan kɛ ‘e kpɛ e nyin nian Jésus.’ (Ebre Mun 12:2; Sa Nga Be Yoli’n 9:3) ?E nantilɛ nun’n, ngue yɛ Zezi kle e ɔ? ?Wafa sɛ yɛ i nantilɛ’n kwla kle e ajalɛ kpa ɔ?