?Amun ‘nian ninnge nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n ɔ mannin e’n be su’?
“An klo amun wun kpa kɛ sran nin i niaan sa, an bu amun wiengu sran.”—RƆMFUƐ MUN 12:10.
1. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n wla e fanngan ɔn?
ƝANMIƐN NDƐ’N wla e fanngan kpalɛ sunman kɛ sɛ e sa sin bubu e naan e awlɛn’n kpɔtɔ e klun’n, Zoova úka e. I wie yɛle fɔnvɔlɛ ndɛ ng’ɔ o yɛ’n. I waan: “Be kwlaa nga be tɔ’n, Anannganman suan be bo. Be kwlaa nga b’a cia’n, ɔ tinngɛ be.” “Sran nga be anwlɛn’n w’a kpɔtɔ be klun’n, i yɛ ɔ ti be fɔnvɔfuɛ ɔ.” (Jue Mun 145:14; 147:3) Asa ekun’n, e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n bɔbɔ kɛn i kɛ: “N ti Anannganman amun Nyanmiɛn, n sɔ amun sa. Min yɛ n se amun kɛ: ‘Nán srɛ kun amun naan ń úka amun nin ɔn.’”—Ezai 41:13.
2. ?Wafa sɛ yɛ Zoova suan i sufuɛ’m be bo ɔ?
2 ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Zoova m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ kwla ‘sɔ e sa’ ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ kɛ sa yalɛ’n tɔ e su mɔ i ti ‘e cia’n, ɔ tinngɛ e ɔ’? Ɲanmiɛn Zoova suan e bo wafa kpanngban. I wie yɛle kɛ i nvlefuɛ’m be “kwlá yoman like fi, sanngɛ Nyanmiɛn b’ɔ kwla like kwlaa yo’n yɛ ɔ yo sa ɔ.” Ɔ fɛ i wawɛ’n yɛ ɔ fa yo sa sɔ mun ɔn. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:7; Zan 14:16, 17) Ɲanmiɛn Ndɛ’n mɔ maan sran’m be kaci’n, ɔ tinngɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ nga b’a cia’n. (Ebre Mun 4:12) ?Sanngɛ ɔ le wafa uflɛ ekun mɔ Zoova suan e bo ɔ? Piɛr fluwa klikli’n tɛ kosan sɔ’n su.
‘Ninnge fanunfanun nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n ɔ mannin sran’n’
3. (a) ?Sa nga be tɔ e su’n, be su ndɛ benin yɛ akoto Piɛli kannin ɔn? (b) ?Ngue yɛ Piɛr fluwa klikli’n i atabo’n kɛn i ndɛ ɔ?
3 Akoto Piɛli klɛli fluwa ko mannin i niaan mɔ Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mannin be’n. Ɔ seli be kɛ ɔ fata kɛ be klun jɔ afin Ɲanmiɛn waan ɔ́ mán be like kpa kun. Kpɛkun, ɔ seli be kɛ: ‘Kɛ é sé yɛ’n sa fanunfanun tɔ amun su’n ti amun wla bo le nnyɔn kun. Sa sɔ’n b’ɔ tɔ amun su’n, ɔ ti i su.’ (1 Piɛr 1:1-6) Maan e sie ndɛ mma “fanunfanun” i nzɔliɛ. Ɔ kle kɛ sa nga be tɔ be su’n, be ti wafa kpanngban. Sanngɛ Piɛli w’a kanman sa sɔ’m be ngunmin be ndɛ sa ngbɛn. Sɛ ɔ yoli sɔ nn wafa nga aniaan’m be ko yo naan b’a fite sa fanunfanun sɔ’m be nun’n, b’a wunmɛn i wlɛ. Ɔ seli kɛ Klistfuɛ’m be kwla lafi su kɛ sɛ sa tɔ be su’n, kannzɛ ɔ ti sɛ ɔ ti sɛ’n, Zoova súan be bo. Piɛli i fluwa’n i atabo nun’n, kɛ ɔ kannin “like kwlaa be awieliɛ’n” i ndɛ’n yɛ ɔ yiyili i sɔ liɛ’n nun ɔn.—1 Piɛr 4:7.
4. ?Ngue ti yɛ ndɛ nga 1 Piɛr 4:10 kan’n, ɔ wla e fanngan ɔn?
4 Piɛli waan: “Kɛ mɔ an nian ninnge fanunfanun nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n ɔ mannin sran kɛ be yo’n be su’n, maan sran kun fɛ i liɛ nga Ɲanmiɛn mɛnnin i’n ukɛ i wiengu.” (1 Piɛr 4:10, NW) Ndɛ mma “fanunfanun” kunngba’n yɛ Piɛli fa kan ndɛ ekun ɔn. Ɔ maan, ndɛ ng’ɔ su kan’n yɛle kɛ ‘kannzɛ sa fanunfanun tɔ e su’n, sanngɛ wafa nga Ɲanmiɛn yi i aklunye’n i nglo’n ti fanunfanun wie.’ ?Ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n wla e fanngan ɔn? Ɔ kle kɛ kannzɛ sa ng’ɔ tɔ e su’n ti sɛ ti sɛ’n, Ɲanmiɛn yí i aklunye i nglo titi naan ɔ nin sa sɔ’n b’a sɛ. ?Sanngɛ ndɛ nga Piɛli kannin nun’n, wafa nga Ɲanmiɛn yi i aklunye i nglo’n e lika’n, amun sieli i nzɔliɛ? Ɔ sin e niaan’m be lika yi i aklunye’n i nglo.
‘Maan e uka e wiengu’
5. (a) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ’m be tinuntinun be yo ɔ? (b) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su ɔ?
5 Piɛli seli Klistfuɛ’m be asɔnun nunfuɛ’m be kwlaa kɛ: “Sa ng’ɔ ti dan trɛ i ngba’n yɛlɛ kɛ an klo amun wun.” I sin’n, ɔ seli kɛ: “Maan sran kun fɛ i liɛ nga Nyanmiɛn mɛnnin i’n ukɛ i wiengu.” (1 Piɛr 4:8, 10) Ɔ maan, e niaan Klistfuɛ’m be fanngan wlalɛ’n ti e tinuntinun e junman. Piɛli waan Zoova fali like cinnjin kpa kun ‘mannin e’ kɛ e nian su, yɛ i waan e fa man e wiengu mun. ?Ngue yɛle like sɔ’n? ?Wafa sɛ yɛ e kwla ‘fa uka e wiengu’ ɔ?
6. ?Ninnge benin wie mun yɛ Ɲanmiɛn fa mannin Klistfuɛ mun ɔn?
6 Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan: ‘Like kpa kwlaa nga be fa man sran’n, ɔ nin like kpa kwlaa nga be nyɛn i’n, be fin e Si b’ɔ o nglo lɔ’n.’ (Zak 1:17) Nanwlɛ, like kwlaa nga Zoova fa mɛn i sufuɛ mun’n, i aklunye’n ti yɛ ɔ fa man be ɔ. I like ɲɛnmɛn kun m’ɔ fa man e’n yɛle i wawɛ’n. Ɔ maan, e nzuɛn’n yó kpa Ɲanmiɛn ɲrun afin é kló sran, é yó aklunye yɛ é yó wɛtɛɛfuɛ. Kusu’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n maan é yó like kpa uflɛ ekun. Yɛle kɛ é sí akunndan, yɛ é wún sa wlɛ. (1 Korɛntfuɛ Mun 2:10-16; Galasifuɛ Mun 5:22, 23) I li maan ɔ yo e wunmiɛn nin o, annzɛ e ngwlɛlɛ nga e fa yo like nin o, i kwlaa sɔ’n fin e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su’n. Ɔ maan, e kwla fa yi i ayɛ. Junman nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n, yɛle kɛ e fa e nzuɛn kpa’n nin ninnge nga e si be yo’n, e fa yi i aklunye’n i nglo e niaan’m be lika.
?Wafa sɛ yɛ ‘sran kun fɛ́ i liɛ’n úkɛ i wiengu’ ɔ?
7. (a) ?Kɛ be se kɛ sran kun ‘i liɛ’n,’ i bo’n yɛle benin? (b) ?Kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e fa usa e wun ɔn? ?Yɛ ngue ti ɔ?
7 Kɛ Piɛli kán ninnge nga Ɲanmiɛn mannin e’n be ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Maan sran kun fɛ i liɛ nga Ɲanmiɛn mɛnnin i’n ukɛ i wiengu.’ Kɛ ɔ se kɛ ‘i liɛ’n,’ ɔ kle kɛ sran kun i nzuɛn kpa’n ɔ nin i ngwlɛlɛ ng’ɔ fa yo like’n, ɔ nin i wiengu liɛ’n, be timan kun. Yɛ ɔ le wafa nga sran kun yi i liɛ nglo lele ju ɔ. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, be wla e tinuntinun e fanngan kɛ e ‘fa [like kwlaa nga Ɲanmiɛn mannin e’n] e uka e wiengu.’ Kpɛkun, kɛ be se kɛ: ‘Maan sran kun fɛ i liɛ nga be mɛnnin i kɛ ɔ nian su’n ukɛ i wiengu’n,’ nán kɛ sɛ ɔ klo’n yɛ ɔ́ yó i sɔ like’n niɔn. Ɔ ti like m’ɔ fata kɛ ɔ yo ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e usa e wun kɛ: ‘?Ninnge nga Ɲanmiɛn fa mannin min’n, n fa wla min niaan’m be fanngan sakpa?’ (An fa sunnzun 1 Timote 5:9, 10.) ‘?Annzɛ kusu ngwlɛlɛ nga Zoova fa mannin min mɔ n fa yo like’n, min like liɛ ngunmin yɛ n fa yo ɔ? ?Yɛle kɛ wienun ɔn, n kunndɛ kɛ ń ɲán min wun annzɛ ń yó sran dan?’ (1 Korɛntfuɛ Mun 4:7) Sɛ e fa ninnge nga Zoova mannin e’n, ‘e fa uka e wiengu’n,’ i klun jɔ́.—Nyanndra Mun 19:17; an kanngan Ebre Mun 13:16 nun.
8, 9. (a) ?Wafa sɛ yɛ mɛn’n wunmuan’n nun’n, aniaan’m be uka be wiengu ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ amun asɔnun’n nun aniaan’m be uka be wiengu ɔ?
8 Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan wafa nga Klistfuɛ klikli’m be ukali be wiengu’n i ndɛ. (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 15:25, 26 ɔ nin 2 Timote 1:16-18 be nun.) I sɔ kunngba’n, ukalɛ nga be seli e kɛ e fa like nga Ɲanmiɛn mannin e’n e uka e wiengu’n, Klistfuɛ kpa’m be nian su be nanti andɛ. Maan e nian wafa nga be yo i sɔ’n be nun wie mun.
9 Aniaan wie’m be fa dɔ kpanngban be siesie be wun naan b’a wɔ aɲia’m be bo. Aɲia’m be bo lɔ’n, kɛ be kan ninnge kpakpa nga be wunnin be be Biblu’n nun like suanlɛ nun’n be ndɛ’n, ɔ wla asɔnunfuɛ’m be kwlakwla be fanngan naan b’a tra be awlɛn. (1 Timote 5:17) Aniaan wie’m be kusu be like liɛ nga e fa sie be nzɔliɛ’n yɛle kɛ be klo be niaan Klistfuɛ mun yɛ be si be aunnvuɛ. (Rɔmfuɛ Mun 12:15) Wie’m be liɛ’n, be ko nian be niaan nga be akunndan w’a sanngan’n be osu yɛ be nin be srɛ Ɲanmiɛn. (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:14) Wie’m be kusu be klɛ fluwa be kan ndɛ kpakpa be wla be niaan nga sa tɔ be su’n be fanngan. Yɛ wie’m be tu be klun be uka be nga be kwlá kanman be wun kpa’n naan b’a kwla wɔ aɲia’m be bo. Aniaan nga sa kɛ aunmuan annzɛ nzue m’ɔ tɔ dan’n sa’n, ɔ sacili be sua mun’n, Zoova i Lalofuɛ kpanngban kpa be ukali be. Be wiengu klolɛ sɔ mɔ aniaan bian nin aniaan bla’m be yi i nglo’n, be ti ‘ninnge fanunfanun nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n, ɔ mannin sran kɛ be yo’n,’ be nun wie.—An kanngan 1 Piɛr 4:11 nun.
?Beninfuɛ’n yɛ ɔ ti cinnjin ɔn?
10. (a) ?Ɲanmiɛn junman i wafa nɲɔn benin yɛ be yoli Pɔlu i cinnjin ɔn? (b) ?Andɛ’n, wafa sɛ yɛ e nian Pɔlu liɛ’n su ɔ?
10 Ɲanmiɛn w’a mɛnmɛn i sufuɛ’m be like kɛ be fa uka be niaan’m be ngunmin. Sanngɛ ɔ seli be kɛ be kan ndɛ kle sran’m be kwlakwla. Kɛ akoto Pɔlu dí i junman’n, ɔ wunnin ninnge nɲɔn sɔ’m be wlɛ. Fluwa ng’ɔ klɛli ko mannin asɔnun ng’ɔ o Efɛzi lɔ nun’n, ɔ kannin like nga ‘Nyanmiɛn i klun ufue’n ti ɔ yo’ man be’n i ndɛ. (Efɛzfuɛ Mun 3:2) Sanngɛ, ɔ seli ekun kɛ: “[Nyanmiɛn] bu ye sran ɔ fɛ i jasin fɛ’n wlali e sa nun.” (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:4) Kɛ Pɔlu sa’n, e kusu e si kɛ Ɲanmiɛn mannin e junman kɛ e bo i Sielɛ’n i jasin fɛ’n. Kɛ e bo jasin fɛ’n juejue su’n, Pɔlu m’ɔ boli jasin fɛ’n w’a fɛman’n, i liɛ’n su yɛ e mian e ɲin e nian ɔn. (Sa Nga Be Yoli’n 20:20, 21; 1 Korɛntfuɛ Mun 11:1) E si kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n mɔ e bo’n ti’n, sran’m bé fíte nun. Kpɛkun e kunndɛ kɛ ‘Nyanmiɛn wawɛ’n i like nga e nyɛnnin i’n,’ e niaan’m be ɲan wie kɛ Pɔlu fa yoli’n sa.—An kanngan Rɔmfuɛ Mun 1:11, 12; 10:13-15 nun.
11. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu jasin fɛ bolɛ’n nin e niaan’m be fanngan wlalɛ’n niɔn?
11 ?Aniaan’m be fanngan wlalɛ’n, ɔ nin jasin fɛ’n bolɛ’n, beninfuɛ yɛ ɔ ti cinnjin ɔn? Sɛ e waan é wún kosan sɔ’n i bo’n, maan e bu kosan nga i akunndan e nian. ?Yɛle kɛ anunman’n i ndɛwa nɲɔn’m be nun’n, benin yɛ i kpa tra kun ɔn? E kwlaa e si kɛ kun timan kpa traman kun. Afin anunman’n i ndɛwa nɲɔn’n yɛ ɔ fa tu ɔ. I kunngba’n, ɔ fata kɛ e di Ɲanmiɛn junman’n i wafa nɲɔn sɔ mun naan y’a yo Klistfuɛ kpa. Ɔ fataman kɛ e se kɛ jasin fɛ’n bolɛ’n, ɔ nin e niaan’m be fanngan wlalɛ’n be ti ngunminngunmin. Kɛ akoto Piɛli nin Pɔlu sa’n, maan e si kɛ junman nɲɔn sɔ’m be kɔ likawlɛ. ?Wafa sɛ?
12. ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo Zoova i sa nun like m’ɔ fa di junman ɔn?
12 E mɔ e ti jasin bofuɛ’n, wafa nga e ko yiyi Ɲanmiɛn Sielɛ ndɛ’n nun naan w’a kan sran’m be awlɛn’n naan w’a tinngɛ be’n, yɛ e mian e ɲin e yo ɔ. E yo sɔ naan be kusu’n, b’a kaci Klist i sɔnnzɔnfuɛ. Sanngɛ e kaman ngalɛ’n su. Ngwlɛlɛ mɔ e fa yo like’n annzɛ like uflɛ nga Ɲanmiɛn mannin e’n, e fa suan e niaan’m be bo. Yɛle kɛ, ndɛ ng’ɔ ko wla be fanngan’n yɛ e kan ɔn. Kpɛkun wafa nga e ko uka be’n yɛ e mian e ɲin e uka be ɔ. I kwlaa sɔ’n yi Ɲanmiɛn i aklunye’n i nglo. (Nyanndra Mun 3:27; 12:25) E yo sɔ naan be ka Klist i sɔnnzɔnfuɛ titi. Jasin fɛ bolɛ’n nin ‘e wiengu ukalɛ’n’ ti e cenjele like. Afin e ti kɛ Zoova i sa nun like m’ɔ fa di junman’n sa.—Galasifuɛ Mun 6:10.
“An klo amun wun kpa”
13. ?Sɛ ‘e ukaman e wiengu’n,’ i bo’n gúa sɛ?
13 Pɔlu seli i niaan’m be kɛ: “An klo amun wun kpa kɛ sran nin i niaan sa, an bu amun wiengu sran.” (Rɔmfuɛ Mun 12:10) Nanwlɛ, sɛ e klo e niaan’m be kpa’n, ninnge nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n, ɔ mannin e kɛ e nian su’n, é tú e klun é nían su kpa. E si kɛ, sɛ Satan kwla yo naan ‘y’a ukaman e wiengu’n,’ e nin be e afiɛn’n su mantanman kpa kun. (Kolɔsfuɛ Mun 3:14) Sɛ ɔ ti sɔ kusu’n, e wun su kpɛman jasin bolɛ’n nun. Sɛ e ti anunman’n, Satan si kɛ sɛ ɔ bu e ndɛwa kun’n, sɛ é kwlá sé’n, e su kwlá tuman.
14. ?‘Kɛ e uka e wiengu’n,’ wan yɛ ɔ di su ye ɔ? An fa sa kun yiyi nun.
14 Kɛ ‘e uka e wiengu’n,’ nán be nga e yi Ɲanmiɛn i aklunye’n i nglo’n be lika’n be ngunmin yɛ be di ye ɔ. Sanngɛ e bɔbɔ mɔ e yo sɔ’n, e ɲan su ye wie. (Nyanndra Mun 11:25) Maan e fa e niaan Rian nin i yi Roni mɔ be tran Amlɛnkɛn’m be lɔ’n, be lika nga be flɛ i Ilinoi be ndɛ’n e nian. Kɛ be wunnin kɛ aunmuan dan nga be tɔnnin i dunman kɛ Katrina ti’n, e niaan kpanngban be sua’m be sacili’n, b’a kwlaman tran. Be yacili be junman’n i dilɛ, be tuli be sua nun, klolɛ mɔ be klo be niaan mun ti. Be ko toli loto nvuɛn kun mɔ be kwla la nun kɛ sua sa’n, be siesieli i ye yɛ be tuli ajalɛ ɔli lele kilo 1.400 lika nga be flɛ i Louisiani nun lɔ’n. Be trannin lɔ afuɛ kun tra su. Be sika ng’ɔ o be sa nun’n, be wunmiɛn ɔ nin be blɛ’n, be fɛli i kwlaa’n ukali be niaan mun. Rian m’ɔ le afuɛ 29, ɔ seli kɛ: “Aniaan’m be ukalɛ mɔ n ko ukali be ti’n, nanwlɛ e nin Ɲanmiɛn e afiɛn mantannin kpa ekun. Kɛ be se kɛ Zoova nian i sufuɛ’m be su’n, n wunnin i wlɛ. Aniaan kpɛnngbɛn nga n nin be dili junman’n maan n wunnin wafa nga n kwla nian n niaan’m be su’n. E mɔ e te yo gbanflɛn’n, n wunnin kɛ, junman nga e kwla di i Zoova i anuannzɛ nun’n, ɔ sɔnnin.” Roni m’ɔ i liɛ’n, ɔ le afuɛ 25, ɔ seli kɛ: “Aniaan’m be ukalɛ’n yoli n fɛ dan. Aklunjuɛ sɔ’n, n nin a dimɛn i le. Ye nga ń dí i’n like ɲɛnmɛn sɔ’n ti’n, n si kɛ ɔ́ cɛ́ lele.”
15. ?Ninnge nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n ɔ mannin sran kɛ ɔ yo mɔ e nian be su’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian be su titi ɔ?
15 Ɲanmiɛn se e kɛ e ko bo jasin fɛ’n, yɛ e wla e niaan’m be fanngan. Nanwlɛ sɛ e yo sɔ’n, é ɲán su ye dan. Be nga e uka be’n, be ɲan wunmiɛn be di Zoova junman’n titi. Kɛ e uka be sɔ’n ɔ ti kɛ y’a cɛ be like sa, ɔ maan aklunjuɛ nga e di’n, ɔ ti i liɛ ngunmin. (Sa Nga Be Yoli’n 20:35) Kɛ ɔ yo sɔ’n, klolɛ nga asɔnun nunfuɛ’m be klo be wun’n, ɔ yo dan tra laa’n, afin be bu be wiengu akunndan. Kɛ e klo e wiengu sɔ’n kusu’n, ɔ kle weiin kɛ e ti Klistfuɛ kpa sakpa. Afin Zezi seli kɛ: “Sɛ an klo amun wiengu’n, i sɔ’n nun yɛ sran’m be kwlaa bé sí kɛ an ti n sɔnnzɔnfuɛ ɔ.” (Zan 13:35) Sanngɛ i kwlaa ngalɛ nun’n, Zoova yɛ i dunman’n fu ɔ. Afin i sufuɛ mɔ be o asiɛ’n su’n, be kle kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka be nga kekle o be su’n. Ɔ maan, kɛ e bu i sin’n, nanwlɛ, ɔ fata kɛ ‘ninnge nga Ɲanmiɛn i aklunye’n ti’n ɔ mannin sran kɛ ɔ yo mɔ e nian be su’n, maan sran kun fɛ i liɛ nga Ɲanmiɛn mɛnnin i’n ukɛ i wiengu.’ (1 Piɛr 4:10) ?I sɔ yɛ é yó sakpa ɔ naan e su yaciman?—An kanngan Ebre Mun 6:10 nun.
?Amun wla te kpɛn su?
• ?Wafa sɛ yɛ Zoova wlɛ i sufuɛ’m be fanngan ɔn?
• ?Ngue yɛ be fa mannin e kɛ e nian su ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ e kwla nian e niaan’m be lika ɔ?
• ?Ngue yɛ ɔ kwla wla e fanngan naan like nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n y’a fa ‘uka e wiengu’ titi ɔ?
[Foto mun, bue 17]
?‘Like nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n,’ e fa yo e wun sa ye annzɛ e fa uka e wiengu?
[Foto mun, bue 19]
E bo jasin fɛ’n yɛ e wla e niaan Klistfuɛ’m be fanngan.
[Foto, bue 20]
Be nga be ko uka be niaan mɔ sa kekleekle tɔ be su’n, ɔ fata kɛ e la be ase.