Ɲanmiɛn ti’n e lafi su kɛ é trán asiɛ’n su tititi
“Like ng’ɔ yili be’n, ɔ sieli be kwlaa be kɛ be saci. [...] Be wla tɛ o i su.”—RƆMFUƐ MUN 8:20.
ATRƐKPA’N, le kunngba nga amun sili kɛ ɔ cɛ kaan sa’n, sran’m be su yoman kpɛnngbɛn kun naan be su wuman kun, yɛ bé trán nguan nun asiɛ’n su tititi’n, ɔ yoli amun fɛ kpa. (Zan 17:3; Sa Nglo Yilɛ 21:3, 4) Atrɛkpa’n, ɔ yoli amun fɛ kpa kɛ amun kan Biblu’n nun ndɛ sɔ m’ɔ cici sran wla’n kle sran mun. I kwlaa yoli o, anannganman nguan mɔ e wla o su’n, ɔ ti jasin fɛ’n nga e bo’n i nun ndɛ cinnjin’n kun. Ɔ yo maan wafa nga e di mɛn’n ɔ kaci.
2 Be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klistfuɛ’n, be sunman lika be kpaloli anannganman nguan nun tranlɛ asiɛ’n su wa mɔ e wla o su’n. Biblu’n waan sran lemɛn i sin like kun m’ɔ wuman ɔn. Sanngɛ asɔnun sunman nun’n, like ng’ɔ takaman Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n yɛ be kle ɔ. Yɛle kɛ be waan sran le i sin like kun m’ɔ wunman ɔn, naan ɔ kɔ lika uflɛ. (Akunndanfuɛ’n 9:5) Ɔ maan sran kpanngban be lafiman su kɛ sran kwla ɲan anannganman nguan asiɛ’n su wa. I sɔ’n ti’n, e kwla usa kɛ: ?Biblu’n kle sakpasakpa kɛ sran kwla ɲan anannganman nguan asiɛ’n su wa? ?Sɛ ɔ ti sɔ’n, blɛ benin nun yɛ Ɲanmiɛn yili i sɔ’n i nglo kleli sran mun ɔn?
“Ɔ sieli be kwlaa be kɛ be saci. [...] Be wla tɛ o i su”
3 Like nga Zoova waan ɔ́ yó mán klɔ sran mun’n, i ɲin fiteli blɛ ng’ɔ yili klɔ sran’n i nun. Ɲanmiɛn kleli weiin kɛ sɛ Adam i ɲin yi i’n, ɔ́ trán nguan nun tititi. (Bo Bolɛ 2:9, 17; 3:22) Adam i afinliɛ nunfuɛ klikli’m be sili kɛ fɔ wa wluli klɔ sran nun. Ninnge nga be wun be’n, be kle sɔ weiin. Ɲanmiɛn tanninnin Edɛni fie’n i anuan’n. Kpɛkun sran’m be yo kpɛnngbɛn yɛ be wu. (Bo Bolɛ 3:23, 24) Kɛ lika’n kɔ́ i ɲrun nn afuɛ nga be di i asiɛ’n su’n, ɔ́ kpɛ́ su kɔ. Adam dili afuɛ 930 yɛ ɔ wuli ɔ. Sɛm m’ɔ fin nzue dan ng’ɔ tɔli’n nun fiteli’n, ɔ dili afuɛ 600 cɛ. Kpɛkun i wa Arpaksad dili afuɛ 438. Abraamu i si Terak dili afuɛ 205. Abraamu bɔbɔ dili afuɛ 175, kpɛkun i wa Izaaki dili afuɛ 180. Zakɔbu liɛ’n ɔ dili afuɛ 147 yɛ ɔ wuli ɔ. (Bo Bolɛ 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28) Atrɛkpa’n sran kpanngban be wunnin i kɛ nguan nun tranlɛ m’ɔ kpɛ su sɔ’n, ɔ kle kɛ anannganman nguan nun tranlɛ’n fili be sa! ?Sanngɛ be kwla lafi su kɛ bé kwlá ɲán anannganman nguan’n i wun atin ekun?
4 Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan: “[Sran] ng’ɔ yili be’n, ɔ sieli be kwlaa be kɛ be saci. [...] Be wla tɛ o i su.” (Rɔmfuɛ Mun 8:20) ?Ngue su yɛ be wla te o ɔ? Ɲanmiɛn nuan ndɛ klikli nga Biblu’n kɛn i ndɛ’n, ɔ fa e ɲin sie i “osu” kun su. I waan osu sɔ’n wá ‘kpɔ́tɔ wuo’n i ti’n.’ (An kanngan Bo Bolɛ 3:1-5, 15 nun.) Osu sɔ mɔ Ɲanmiɛn waan ɔ́ bá’n ti’n, sran kpa’m be lafi su kɛ Ɲanmiɛn su yaciman like nga i waan ɔ́ yó mán klɔ sran mun’n. I sɔ’n yoli maan sran kɛ Abɛli nin Nowe sa be kwla lafili su kɛ Ɲanmiɛn wá yó maan bé ɲán suralɛ ng’ɔ fili Adam i sa’n ekun. Sran sɔ’m be wunnin i wlɛ kɛ, kɛ be ‘ka bla’n i osu’n i ja sin’n,’ mmoja gúa.—Bo Bolɛ 4:4; 8:20; Ebre Mun 11:4.
5 Maan e fa e ɲin e sie i Abraamu su. Kɛ Ɲanmiɛn sɛli i niannin’n, ɔ ka kan naan w’a fa Izaak, i wa kunngba cɛ’n w’a mɛn i. (Ebre Mun 11:17) ?Ngue ti yɛ ɔ kplinnin su ɔ? (An kanngan Ebre Mun 11:19 nun.) Ɔ lafili sran cɛnlɛ’n su ti ɔ! Like kun su yɛ Abraamu jran naan w’a lafi sran cɛnlɛ’n su ɔ. Zoova bɔbɔ maan ɔ nin i yi Sara be kpɛnngbɛn nun’n, be kwla wuli ba yasua kun. (Bo Bolɛ 18:10-14; 21:1-3; Rɔmfuɛ Mun 4:19-21) Ndɛ nga Zoova kannin’n kusu o Abraamu klun. Ɲanmiɛn seli i kɛ: “Osu nga n kɛnnin i kɛ ḿ mán wɔ’n ɔ fin Izaak.” (Bo Bolɛ 21:12) Ɔ maan like kpa su yɛ Abraamu jran lafi Ɲanmiɛn su kɛ ɔ kwla cɛn Izaaki ɔ.
6 Abraamu i Ɲanmiɛn sulafilɛ dan’n ti’n, Zoova nin i be trali aenguɛ. Aenguɛ sɔ’n kan Abraamu i ‘anunman’ mɔ be ti i osu nunfuɛ mun’n. (An kanngan Bo Bolɛ 22:18 nun.) Zezi Klist yɛ ɔ yoli ‘osu’ sɔ’n i nun sran klikli’n niɔn. (Galasifuɛ Mun 3:16) Zoova seli Abraamu kɛ i “osu’n” i nunfuɛ’m bé sɔ́n “kɛ nyanmiɛn su lɔ nzraama mun sa annzɛ kɛ jenvie nuan aunnyan’n sa.” Abraamu siman ninnge sɔ’m be kusu be nuan. (Bo Bolɛ 22:17) Sanngɛ i sin’n, be wa kleli i osu nunfuɛ sɔ’m be nuan. Zezi Klist nin sran 144.000 m’ɔ nin bé dí famiɛn i Sielɛ’n nun’n, be yɛle ‘osu’ sɔ’n. (Galasifuɛ Mun 3:29; Sa Nglo Yilɛ 7:4; 14:1) Mɛsi’n i Sielɛ’n i sin yɛ Ɲanmiɛn sín ɔ́ “yó asiɛ’n su nvle-nvle’m be kwlaa be ye” ɔ.
7 Aenguɛ nga Zoova nin Abraamu be trali’n, Abraamu w’a kwlá wunmɛn i wlɛ kpa. Sanngɛ Biblu’n waan “ɔ minndɛ klɔ kpa nga be wlɛli i sua’m be bo ase kpa’n.” (Ebre Mun 11:10) Klɔ sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n. Kɛ ɔ ko yo naan suralɛ nga klɔ sɔ’n wá mán’n, Abraamu w’a ɲan wie’n, ɔ fata kɛ ɔ cɛn nguan ekun. Sran cɛnlɛ’n ti’n, ɔ́ kwlá ɲán anannganman nguan asiɛ’n su wa. Kpɛkun be nga bé fín Armagedɔn alɛ’n nun fíte’n, yɛ be nga bé cɛ́n be’n, bé kwlá ɲán anannganman nguan.—Sa Nglo Yilɛ 7:9, 14; 20:12-14.
Ɲanmiɛn wawɛ’n maan “min wun blibli min, min waan ń íjɔ”
8 Abraamu i anunman siansian Zozɛfu blɛ liɛ’n, ɔ nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Moizi blɛ liɛ’n, be afiɛn’n nun’n, bian kun mɔ be flɛ i Zɔbu’n, ɔ trannin asiɛ’n su. Biblu’n nun fluwa nga be flɛ i Zɔb’n mɔ Moizi klɛli’n, ɔ yiyi sa nga ti yɛ Zoova yacili Zɔbu nun m’ɔ wunnin ɲrɛnnɛn’n i nun. Kpɛkun wafa nga i bo’n guali kpa mɛnnin i’n, ɔ yiyi nun wie. Sanngɛ nán sran kun i ɲrɛnnɛn ng’ɔ wunnin i’n, i ndɛ kanlɛ sa ngbɛn yɛ Zɔb fluwa’n kan ɔn. I nun ndɛ’n wɔ klɔ sran nin aolia nun sran’m be wie. Fluwa sɔ’n kle wafa nga Zoova i sielɛ’n ti kpa’n. Kpɛkun ɔ yiyi nun wie kɛ sa ng’ɔ juli Edɛni fie’n nun lɔ’n, ɔ kan Ɲanmiɛn i sufuɛ nga be o asiɛ’n su wa’n be seiin nantilɛ’n, ɔ nin be nguan nun tranlɛ’n. Kannzɛ bɔbɔ Zɔbu w’a wunman ndɛ sɔ’n i wlɛ’n, sanngɛ w’a manman i janvuɛ nsan’m be atin kɛ be sɛnngɛn i akunndan’n naan w’a bu i kɛ w’a nantiman seiin. (Zɔb 27:5) Ɔ nin i fata kɛ i sɔ’n wla e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i bo ase kpa. Kpɛkun ɔ uka e naan e wun i wlɛ kɛ e kusu e kwla nanti seiin yɛ e kwla suan Zoova i sielɛ’n i bo.
9 Kɛ Zɔbu i janvuɛ nsan nga be tɔn be wun suɛn kɛ bɛli i fɔnvɔlɛ’n be wieli be ndɛ liɛ’n kan’n, “Barakɛel i wa Elii m’ɔ fin Biz” ɔ kɛnnin i ndɛ liɛ. ?Ngue yɛ ɔ suli i bo mɔ i waan ɔ́ íjɔ ɔ? I waan: “Ndɛ sunman o min klun. Min wun blibli min, min waan ń íjɔ.” (Zɔb 32:5, 6, 18) Kannzɛ kɛ Zɔbu i ɲrɛnnɛn’n wieli’n yɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan Elii kannin’n ɔ kpɛnnin su’n, sanngɛ ɔ kwla yo sran uflɛ’m be ye. Ndɛ sɔ’n cici be nga be nin Ɲanmiɛn be nanti klanman titi’n, be wla.
10 Ɔ ju wie’n, Zoova kan ndɛ kun kle sran kun. Sanngɛ ndɛ sɔ’n kan klɔ sran’m be kwlaa. Ɲanmiɛn nuan ndɛ nga Daniɛli kɛnnin i Babilɔni famiɛn Nɛbikadnɛzar i laliɛ ng’ɔ cɛnnin’n su’n, i sɔ yɛ ɔ o nun ɔn. Laliɛ sɔ nun’n, be buli waka dan kun bo. (Daniɛl 4:7-24) Laliɛ sɔ’n kpɛnnin su Nɛbikadnɛzar lika. Sanngɛ i su kpɛnlɛ uflɛ’n yoli dan trali ngalɛ’n. Ɔ kleli i kɛ famiɛn diwlɛ kun mɔ i nun famiɛn’n fín Famiɛn Davidi osu’n nun’n, Ɲanmiɛn sín i lika síe asiɛ’n. Naan ɔ́ dí afuɛ 2.520 naan famiɛn diwlɛ sɔ’n w’a bo i junman’n i dilɛ bo. Afuɛ nga be flɛ i 607 ka naan b’a wu Zezi’n i su yɛ be bo afuɛ 2.520 i kalɛ’n bo ɔ.a Kɛ be sieli Zezi Klist Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ afuɛ nga be flɛ i 1914 nun’n, yɛ Ɲanmiɛn i asiɛ’n i sielɛ’n boli i bo uflɛ ɔ. Wafa nga Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá yó like nga sran kpa’m be wla o su’n, maan e bu i akunndan!
“De i, nán maan ɔ wɔ wie’n i nuan nun”
11 Kɛ Elii tɛ́ Zɔbu su’n, ɔ kannin ‘Ɲanmiɛn i sunmanfuɛ yɛle kɛ i nuan ijɔfuɛ kpanngban nga be nanti Ɲanmiɛn nin sran be afiɛn’n be nun kun m’ɔ se kɛ sran sɔ’n ti kpa’n’ i ndɛ. ?Yɛ sɛ sunmanfuɛ sɔ’n “kpata Ɲanmiɛn man sran’n” nin? Elii se kɛ: “[Ɲanmiɛn] si i aunnvuɛ kpɛkun ɔ se kɛ: ‘De i, nán maan ɔ wɔ wie’n i nuan nun! Afin m’an ɲɛn i ti kpɔlɛ like. Maan i wunnɛn’n ba nun. Maan ɔ sɛ i sin yo kpinndinkpinndin kɛ i gbanflɛn nun’n sa.’” (Zɔb 33:23-26, NW) I sɔ ndɛ’n kle kɛ sɛ be ɲan klɔ sran nga be kaci be nzuɛn’n be ti ‘kpɔlɛ like’n,’ yɛle kɛ like nga be kwla fa to be ti’n, Ɲanmiɛn kplin su.—Zɔb 33:24.
12 Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ kpanngban b’a wunman ndɛ nga be klɛli’n i ngba wlɛ. I wie yɛle Daniɛli. Kɛ i sa’n, atrɛkpa’n Elii w’a wunman sran’n i ti kpɔlɛ ndɛ ng’ɔ klɛli’n, i wlɛ kpa. (Daniɛl 12:8; 1 Piɛr 1:10-12) I kwlaa yoli o, Elii i ndɛ’n cici sran’m be wla kɛ cɛn wie lele’n, Ɲanmiɛn kplín sran’n i ti kpɔlɛ like kun su. Ɔ maan ɔ́ dé be kpɛnngbɛn yolɛ’n nin wie’n be sa nun. Elii i ndɛ’n kle kɛ sran’m be kwla ɲan anannganman nguan. Zɔb fluwa’n kle ekun kɛ bé cɛ́n sran’m be nguan.—Zɔb 14:14, 15.
13 Andɛ’n, Klistfuɛ miliɔn kpanngban mɔ be wla o su kɛ, kɛ bé wá núnnún mɛn nga’n bé fín nun fíte’n, ndɛ nga Elii kannin’n, ɔ ti be liɛ wie. Be nga bé fín nun fíte sɔ’n, be nun kpɛnngbɛn’m bé sá be sin bé yó kpinndinkpinndin ekun kɛ be gbanflɛn nun’n sa. (Sa Nglo Yilɛ 7:9, 10, 14-17) Asa ekun’n, be nga bé cɛ́n be’n, bé sá be sin bé yó gbanflɛn annzɛ talua ekun. Kɛ sran kpa’m be wla o su kɛ bé wún i sɔ liɛ’n, ɔ jɔ be klun titi. Nanwlɛ, sɛ Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n bé kɔ́ ɲanmiɛn su annzɛ sɛ Zezi i “bua’m be wie” bé ɲán anannganman nguan asiɛ’n su’n, ɔ fin e ti kpɔlɛ tɛ nga Klist yili’n i su lafilɛ’n.—Zan 10:16; Rɔmfuɛ Mun 6:23.
Ɔ́ núnnún wie’n mɛn’n nun mlɔnmlɔnmlɔn
14 Kɛ Abraamu i osu nunfuɛ’m be nin Ɲanmiɛn be trali aenguɛ’n, be nvle’n ɲɛnnin i ti. Kɛ Zoova fá mmla’n mán be’n, ɔ seli kɛ: ‘Amun di min mmla’m be su, yɛ amun fa min nuan ndɛ’m be su. Sran ng’ɔ nanti be su’n, ɔ́ ɲán nguan be dunman nun.’ (Saun Yolɛ 18:5) Kɛ mɔ Izraɛlifuɛ’m be kwlá nantiman Mmla’n i nun ndɛ sɛsɛ’m be su’n ti’n, mmla sɔ’n cili be. Ɔ maan ɔ nin i fata kɛ be de be.—Galasifuɛ Mun 3:13.
15 Kɛ Zoova kannin ndɛ kleli Moizi’n, ɔ yoli maan Biblu’n i klɛfuɛ uflɛ wie’m be kannin anannganman nguan mɔ be wla o su’n i ndɛ. (Jue Mun 21:5; 37:29) I wie yɛle jue tofuɛ Davidi m’ɔ toli Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa’m be bo kun yolɛ’n, i su jue Siɔn oka’n su lɔ’n, i liɛ’n. Ɔ guɛli i jue sɔ’n i bo kɛ: “Lɛ yɛ Anannganman sieli kɛ ye bɔ be nyɛn i’n nin nguan’n be fin bla tititi ɔ.”—Jue Mun 133:3.
16 Zoova maan Ezai kannin anannganman nguan asiɛ’n su’n, i ndɛ. (An kanngan Ezai 25:7, 8 nun.) Sa tɛ’n nin wie’n b’a tin klɔ sran’m be su, kɛ kondro wie m’ɔ kata nvle’m be ti, mɔ be ɲanman wunmiɛn lowlɛ’n sa. Zoova guɛ i sran’m be awlɛn su nzue kɛ ɔ́ núnnún sa tɛ’n nin wie’n, “mɛn’n” nun mlɔnmlɔnmlɔn.
17 Maan e fa e ɲin e sie i Moizi i Mmla nun boli nga be fa man Azazɛli’n i su naan e nian. Afuɛ nuan kwlaa nun’n, kɛ bé dí Ɲanmiɛn i Kpatalɛ Cɛn’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ ‘fɛ i sa nnyɔn’n guɛ i boli’n su, yɛ Izraɛlfuɛ’m be sa tɛ nga be yoli’n, ɔ kɛnngɛn i ngba guɛ i boli’n su. Kpɛkun be fa boli’n be kɔ aawlɛ flɛnnɛn’n nun lɔ. I lɔ fa kɔlɛ’n, ɔ kle kɛ Izraɛlfuɛ’m be sa tɛ nga be yoli’n, i fa kɔlɛ yɛ boli’n w’a fa ɔ lɛ.’ (Saun Yolɛ 16:7-10, 21, 22) Ezai kannin Mɛsi’n m’ɔ́ wá yó i sɔ like kunngba’n wie’n i balɛ ndɛ. Mɛsi sɔ’n ɔ́ fá sran’m be “tukpacɛ’n” nin be “afɛ’n,” ɔ́ jrán “sran kpanngban be sa tɛ’n i nuan.” I sɔ’n yó maan bé kwlá ɲán anannganman nguan.—An kanngan Ezai 53:4-6, 12 nun.
18 Zoova sinnin Ezai lika seli Izraɛlifuɛ mɔ be ti i nvle’n kɛ: “Amun fuɛ nga be wuli’n bé sá be sin wa ekun. Min sran nga be sinnin wie nun’n bé cɛ́n. Amun nga amun o ndutre’n nun’n, amun tinnge, maan amun klun jɔ, yɛ amun bo sro. Anannganman, ɔ bɔlɛ ufue’n ɔ ti kɛ like m’ɔ kpaja weiin’n sa, yɛ asiɛ’n ɔ maan be nga be wuli’m bé sá be sin wa ekun.” (Ezai 26:19) Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n kle weiin kɛ sran’m be kwla lafi su kɛ bé ɲán anannganman nguan asiɛ’n su wa. Kɛ Daniɛli wá ɲán afuɛ 100, ndɛ nga Zoova kan kleli i’n ɔ kle sɔ. Ɔ seli i kɛ: “Á wá dé wunmiɛn. I sin á wá jáso kó fá wɔ akatua’n mɛn’n i awieliɛ lɔ.”—Daniɛl 12:13.
19 Sran mɔ be kwla cɛn be nguan’n ti’n, kɛ Marti kán i niaan bian m’ɔ wuli’n i ndɛ’n, ɔ kwla seli Zezi kɛ: “N si kɛ mɛn’n i awieliɛ bɔ sran’m bé cɛ́n’n, ɔ́ cɛ́n.” (Zan 11:24) ?Ninnge nga Zezi kleli be’n, ɔ nin ndɛ nga Ɲanmiɛn maan i sɔnnzɔnfuɛ’m be klɛli’n, be kacili i sɔ like liɛ mɔ Marti i wla o su’n? ?Anannganman nguan nga be kwla ɲɛn i asiɛ’n su wa’n, yɛ ɔ te o Zoova klun kɛ ɔ́ fá mán sran mun ɔn? Kosan sɔ mun yɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n, ɔ́ wá tɛ́ be su ɔ.
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
a An nian fluwa Prêtons attention à la prophétie de Daniel ! i ndɛ tre 6 nun.
?Amun kwla yiyi nun?
• ?Sran nga Ɲanmiɛn yili be’n m’ɔ ‘sieli be kwlaa be kɛ be saci’n,’ ngue su yɛ be wla o ɔ?
• ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Abraamu lafili sran cɛnlɛ’n su ɔ?
• ?Ndɛ nga Elii kan kleli Zɔbu’n, ɔ kle kɛ klɔ sran’m be wla o su kɛ be kwla ɲan ngue?
• ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n i bue nga be klɛli i Ebre nun’n, ɔ kan sran cɛnlɛ’n nin anannganman nguan ɲanlɛ asiɛ’n su’n i ndɛ tin su ɔ?
[Kosan mun]
1, 2. (a) ?Ngue ti yɛ anannganman nguan mɔ e wla o su kɛ é ɲɛ́n i asiɛ’n su wa’n, ɔ ti cinnjin man e ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ sran kpanngban be lafiman su kɛ sran kwla ɲan anannganman nguan asiɛ’n su wa ɔ?
3. ?Kɛ Ɲanmiɛn yili klɔ sran’n, wafa sɛ yɛ like nga i waan ɔ́ yó mán be’n, i ɲin fiteli ɔ?
4. ?Ngue su yɛ laa sran kpa’m be jrannin mɔ be lafili su kɛ Ɲanmiɛn maan bé ɲán suralɛ ng’ɔ fili Adam i sa’n ekun ɔn?
5. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Abraamu lafi sran cɛnlɛ’n su ɔ?
6, 7. (a) ?Aenguɛ benin yɛ Zoova nin Abraamu be trali ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ like nga Zoova waan ɔ́ yó mán Abraamu’n, ɔ cici klɔ sran’m be wla ɔ?
8, 9. ?Ngue ti yɛ nán sran kun i ɲrɛnnɛn ng’ɔ wunnin i’n, i ndɛ kanlɛ sa ngbɛn yɛ Zɔb fluwa’n kan ɔn?
10. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ wie liɛ’n ndɛ nga Zoova kɛn i sran kun lika’n, ɔ kwla kan klɔ sran’m be kwlaa ɔ?
11. ?Ngue yɛ Elii i ndɛ’n kle e Ɲanmiɛn su ɔ?
12. ?Elii i ndɛ ng’ɔ kannin’n kle kɛ klɔ sran’m be kwla fa be wla gua ngue su?
13. ?Akunndan benin yɛ ndɛ nga Elii kannin’n, ɔ man Klistfuɛ mun ɔn?
14. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ ɔ nin i fata kɛ like kun mɔ i dan tra Moizi mmla’n ɔ bla, naan Izraɛlifuɛ’m be wla w’a kwla tran anannganman nguan’n su ɔ?
15. ?Ye benin yɛ ɔ o e ɲrun lɔ mɔ Ɲanmiɛn maan Davidi klɛli i su ndɛ ɔ?
16. ?Ngue yɛ Zoova sinnin Ezai lika seli kɛ ɔ́ yó i “mɛn’n” nun ɔn?
17. ?Like benin yɛ Mɛsi’n wá yó m’ɔ maan sran’m bé kwlá ɲán anannganman nguan ɔn?
18, 19. ?Ngue yɛ e wla o su mɔ be kan be ndɛ Ezai 26:19 nin Daniɛl 12:13 nun’n niɔn?
[Foto, bue 11]
Ndɛ nga Elii kan kleli Zɔbu’n maan e wla o su kɛ kpɛnngbɛn yolɛ’n nin wie’n bé wíe.
[Foto, bue 12]
Be guali Daniɛli i awlɛn su nzue kɛ ‘ɔ́ wá jáso kó fɛ́ i akatua’n mɛn’n i awieliɛ lɔ.’