Wafa nga amun kwla uka amun janvuɛ ng’ɔ kpinndinman’n

WIE liɛ’n, tukpacɛ kekle kpa kun w’a tɔ amun janvuɛ kun su. ?Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, ɔ nin a yoman amun le kɛ amun wunman ndɛ nga amun ko kan naan b’a fɔnvɔ i’n sa? Sɛ w’a yo amun sɔ le’n, nán srɛ kun amun. Amun kwla ɲan ndɛ kun be kan. ?Wafa sɛ? Ɔ lemɛn i su mmla kun sa trele. Afin, e finwlɛ’n timan kunngba. Kusu sran’m be ti fanunfanun. Ɔ maan, ndɛ nga amun kan m’ɔ kwla fɔnvɔ tukpacifuɛ kun’n, ɔ kwla lo uflɛ ngasi. Kusu kɛ lika’n cɛn kɔ́’n, ɔ le sran kun nin i su sa nin wafa nga i wun fa yo i’n.

Like cinnjin ng’ɔ fata kɛ amun yo’n, yɛle kɛ amun yo kɛ amun bɔbɔ yɛ tukpacɛ’n o amun su sa. Naan amun a wun wafa nga sran ng’ɔ kpinndinman’n i wun fa yo i’n. I sɔ’n yó maan amún wún like ng’ɔ miɛn i sa’n, ɔ nin ukalɛ nga amun kwla ukɛ i’n, be wlɛ. ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n kwla yo ye ɔ? Ajalɛ wie mɔ be fin Biblu’n nun’n be yɛ.

Maan amun si amun su sie

BIBLU’N NUN MMLA:

“Maan sran’m be kwlakwla be sie be su be tie ndɛ nga be kan’n kpa, nán maan sran fi kan ndɛ ndɛndɛ.”​—ZAK 1:19.

“Like kwlakwla lɛ i yolɛ blɛ. [...] Ɔ lɛ blɛ kun bɔ be fa muan be nuan-an, yɛ ɔ lɛ blɛ kun bɔ be fa ijɔ-ɔ.”​—AKUNNDANFUƐ’N 3:1, 7.

◼ Kɛ amun janvuɛ kun kpinndinman mɔ amun kɔ i osu nianlɛ’n, maan amun fa amun su sie i nuan bo diin naan amun nin i amun fɛ likawlɛ. Nán amun kpli mɛn i afɔtuɛ. Kusu nán ɔ yo kɛ like kwlaa ng’ɔ o i su’n, amun wun i trawlɛ sa. Sɛ amun kpli kan ndɛ’n, ɔ cɛman naan amun a lo i ngasi. Atrɛkpa’n, ɔ kunndɛman kɛ amun tɛ ndɛ ng’ɔ kan’n su. Sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kɛ́n i klun ndɛ naan amun tie i ngbɛn.

Maan amun yaci amun janvuɛ’n nun naan ɔ kɛn i klun ndɛ’n. Nán amun kpɛ i nuan jɔlɛ kpɛ kunngba naan amun jrɛn i fanngan wlalɛ’n su sa cɔcɔcɔ. Afin ɔ cɛman naan w’a bu i kɛ i ndɛ’n timan amun cinnjin. Emílioa waan: “N ɲannin tukpacɛ nga blɔfuɛ’n flɛ i méningite. I agualiɛ su’n min ɲinma sili. Ɔ ju blɛ wie’n, min sa sin’n bubu min dan kpa. Kɛ ɔ yo sɔ’n, min janvuɛ’m be ba min fɔnvɔlɛ. Be se min kɛ: ‘Yako, naan nán ɔ kunngba su yɛ sa sɔ’n o ɔ. Wie’m be liɛ’n i tɛ’n tra ɔ liɛ’n lelele.’ Sanngɛ nga be wunmɛn i wlɛ’n yɛle kɛ, kɛ be se min kɛ min su sa liɛ’n timan like fi’n, i sɔ’n ukaman min. Ɔ bubu min sa sin dan. I sɔ’n yoman min fɛ kaan sa.”

Amun yaci amun janvuɛ’n nun naan ɔ kɛn i klun ndɛ. Nán srɛ kun i kɛ amún wá kɛ́n i wun ndɛ tɛ. Sɛ ɔ se amun kɛ srɛ kun i’n, amun se i kɛ ndɛ ng’ɔ kan’n, amun wun i wlɛ sɔ. Nán amun se i ngbɛn kɛ nán srɛ kun wɔ. Eliana mɔ tukpacɛ kansɛli’n kle i yalɛ’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ sa ng’ɔ kwla ju min su’n ti’n srɛ kun min mɔ n sun’n, nán kɛ n lafiman Ɲanmiɛn su kun ɔn.” Maan amun mian be ɲin naan be wun amun janvuɛ’n kɛ ng’ɔ fa ti’n sa. Nán wafa nga amun klo kɛ amún wún i’n, yɛ ɔ fata kɛ amun wun i ɔ. Nán amun wla fi kɛ sa ng’ɔ o amun janvuɛ’n su’n ti’n, ɔ kwla fa ya ndɛndɛ. Naan kɛ ng’ɔ o lɛ’n, ɔ timan kɛ laa’n sa kun. I sɔ’n ti’n, amun tra be awlɛn. Kannzɛ ɔ kan ndɛ kunngba’n flan nun’n, sanngɛ maan amun tra be awlɛn be fa be su sie i nuan bo. (1 Famiɛn Mun 19:9, 10, 13, 14) Atrɛkpa’n, i kwlaa ng’ɔ kunndɛ’n yɛle kɛ amun wun fɛlɛ ng’ɔ su fɛ’n i wlɛ.

Maan i afɛ’n yo amun liɛ yɛ amun bu i wie

BIBLU’N NUN MMLA:

“Sɛ sran kun i klun jɔ’n, maan ɔ yo amun fɛ, sɛ sran kun sún’n, maan ɔ yo amun annvɔ.”​—RƆMFUƐ MUN 12:15.

“Like kwlaa nga an klo kɛ sran yo man amun’n, an yo i kunngba sɔ’n man be.”​—MATIE 7:12.

◼ Maan amun si amun janvuɛ’n i aunnvuɛ. Yɛle kɛ atrɛkpa’n be su wa kpaci i nun, annzɛ be su wa yo i are wie, annzɛ kusu dɔɔtrɔ’m be niɛnnin i kplo nun. Ɔ maan ɔ su minndɛ kɛ like nga be wunnin i’n, be bo su be kle i. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, wie nun ɔn, i klun titi i dan, ɔ maan ɔ kwla fa ya ndɛndɛ. Maan amun wun i wlɛ kɛ, kɛ mɔ lika’n ti kekle mɛn i’n, i ti yɛ maan i wun yo i sɔ ɔ. Nɛ́n i sɔ blɛ’n nun yɛ ɔ fata kɛ amun ijɔ kaka be usɛ i kosan kpanngban i bɔbɔ i ninnge wie’m be su ɔ.

Ana Katalifós ti dɔɔtrɔ. Ɔ di sran’m be ti nun junman. Ɔ seli kɛ: “Maan amun yaci be nga tukpacɛ’n o be su’n be nun naan be kan be klun ndɛ blɛ nga be klo’n, ɔ nin wafa nga be kunndɛ kɛ bé kɛ́n i’n, i su. Sɛ be waan bé kókó like kwlaa su yalɛ’n, amun nin be koko like kwlaa su yalɛ. Sanngɛ sɛ ɔ yoman be kɛ be koko yalɛ’n, amun ka lɛ diin. Amun tra be sa’n nun. I sɔ’n ti kpa dan man be. Annzɛ sɛ be waan bé sún’n, maan be wun kɛ amun o lɛ naan afɛ ng’ɔ tin be su’n, ɔ tin amun su wie.”

Amun janvuɛ tukpacifuɛ’n i ndɛ ng’ɔ kan kle amun’n, maan ɔ yo amun kunngba amun liɛ. Rosanne Kalick ɲannin tukpacɛ nga be flɛ i kansɛli’n kpɛ nɲɔn. Sanngɛ ɔ kwla fiteli nun. Ɔ klɛli i fluwa kun nun kɛ: “Maan amun wun i wlɛ kɛ ndɛ nga sran kan’n, ɔ ti amun kunngba amun liɛ. Sɛ i bɔbɔ nin i awlobofuɛ’m be waan amun jran be nuan kan ndɛ’n, i liɛ’n ɔ le i fa. Ɔ timɛn i ti’n, ɔ fataman kɛ ndɛ ng’ɔ kan kle amun’n, amun fa fite gua su. Kusu amun usa tukpacifuɛ’n sɛ ndɛ wie o lɛ m’ɔ kunndɛ kɛ amun kan kle sran uflɛ o.” Edson mɔ kansɛli’n trɛli i mɔ sanngɛ ɔ fiteli nun’n, ɔ seli kɛ: “Min janvuɛ kun ko kan kleli sran’m be kɛ n le kansɛli naan n su ɲanman nguan. I yo, n si kɛ tukpacɛ’n o min wun. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɛ́n i sɔ’n nn min nun kpacilɛ ngbɛn yɛ be kpacili ɔ. Dɔɔtrɔ’m be ɔli min mmoja’n i nianlɛ, ɔ maan n su minndɛ ndɛ nga bé wá kán’n. Be kɛnnin i kɛ kansɛli’n w’a saman min wunnɛn’n i lika uflɛ. Sanngɛ min janvuɛ’n w’a dun mmua kɛn i kɛ ɔ leman yowlɛ naan saan min wulɛ. Ndɛ m’ɔ nin kanlɛ fataman’n nin kosan m’ɔ nin i usalɛ fataman’n mɔ be nga’m be usali min yi’n ti’n, i wla tɔli blo.”

Sɛ amun janvuɛ’n se kɛ are kɛ nga sa yɛ ɔ su wa yo’n, nán amun nuan’n fite ndɛndɛ se kɛ min liɛ’n sɛ ɔ ti min’n, nn ń yó sa ń yó sa. Be flɛ bla kun kɛ Lori Hope ɔ ti fluwa klɛfuɛ. I kusu ɲannin kansɛli sanngɛ ɔ fiteli nun. Ɔ seli kɛ: “Ka naan amun a fa fluwa wie m’ɔ kan kansɛli’n i ndɛ b’a ko man sran wie mɔ tukpacɛ sɔ’n o i wun’n, annzɛ mɔ be yoli i are ɔ jasoli’n, ɔ fata kɛ amun usa amun wun sɛ sran sɔ’n klo kɛ ɔ́ kɛ́nngɛn i sɔ fluwa’n nun o. Atrɛkpa’n ukalɛ yɛ amun klo kɛ amún úka amun janvuɛ’n niɔn. Sanngɛ i sɔ’n kwla lo i ngasi. Yɛ wie liɛ’n, ɔ su kan kleman amun le.” Sran fi kloman kɛ wafa nga be kwla yo i tukpacɛ’n i are’n, be fɛ i su ndɛ kpanngban be tintin i wun.

Kannzɛ bɔbɔ sran’n ti amun janvuɛ kpa’n, sanngɛ kɛ amun kɔ i osu nianlɛ’n, nán amun ka lɔ lele naan ɔ flan. I yo, kɛ amun kɔ i osu nianlɛ’n, ɔ ti kpa. Sanngɛ atrɛkpa’n, blɛ nga amun bali lɛ’n nun’n, ɔ kloman kɛ ɔ nin amun bé kókó yalɛ sɔ liɛ. Atrɛkpa’n w’a fɛ. Ɔ maan, ɔ leman wunmiɛn naan amun a koko yalɛ lele annzɛ naan w’a ti amun nuan ndɛ. Sanngɛ kusu’n, nán amun kle i kɛ amun a baman cɛlɛ. Ɔ fata kɛ amun janvuɛ’n wun kɛ i ndɛ lo amun.

Kɛ be se kɛ amun bu i wie’n, i wie yɛle kɛ amun yo ninnge mun ngwlɛlɛ su. Ɔ kwla yo kɛ amun waan bé tɔ́n aliɛ bé kó mán amun janvuɛ’n sa. Annzɛ bé yó like uflɛ bé mɛ́n i. I sɔ’n nun’n, ɔ fata kɛ amun dun mmua usa ka. Wie liɛ kusu’n, amun kpinndinman. Ɔ kwla yo kɛ gbɔgbɔ’n o amun wun. Sɛ ɔ ti sɔ’n, ngwlɛlɛ aeliɛ’n yɛle kɛ amun minndɛ naan kɛ amun ko yo juejue’n, nn amun a ko niɛn i osu.

Maan amun nuan nun ndɛ’n wlɛ i yakpa

BIBLU’N NUN MMLA:

“Akunndanfuɛ’m be kusu kɛ be kan ndɛ sa’n, ɔ klun tɔ nun sa fɔuun!”​—NYANNDRA MUN 12:18.

“Maan amun ijɔlɛ wafa’n yo sran’m be fɛ, maan amun nuan nun ndɛ’n yo fɛ kɛ njin sa.”​—KOLƆSFUƐ MUN 4:6.

◼ Sɛ akunndan nga amun bu i amun janvuɛ tukpacifuɛ’n i su’n ti kpa’n, amun nuan nun ndɛ’n nin like nga amún yó’n, bé yí i sɔ liɛ’n i nglo. I nun mɔ amun janvuɛ’n ti juejue’n, i nzuɛn ng’ɔ yili i nglo m’ɔ yoli mɔ amun kali lɛ be trali janvuɛ’n, maan amun wla kpɛn be su. Nɛ́n i tukpacɛ’n, ɔ yo naan amun afiɛn’n ti nun. Sɛ amun ijɔlɛ’n kle i kɛ i tukpacɛ’n ti’n, i liɛ w’a wie’n, i kusu kwla bu i wun kɛ ɔ lemɛn i yowlɛ kun. Roberta i tukpacɛ liɛ’n be wunmɛn i finfin. Yɛle kɛ ɔ le owie nun tukpacɛ. Ɔ seli kɛ: “Maan amun yo min kɛ sran mɔ tukpacɛ’n nunmɛn i su’n sa. N kpinndinman sɔ. Sanngɛ n te o klɔ sran’m be nun. Ɔ maan, n bu akunndan, yɛ n le min ninnge liɛ mun mɔ min waan ń yó be ɔ. Nán amun nian min kɛ m’an wie wu sa. Nán amun kan ndɛ kle min kɛ sran kun m’ɔ kpɛnman su’n sa.”

Nán amun wla fi su kɛ nán ndɛ nga amun kan’n ngunmin yɛ ɔ kwla fa ndɛ ba ɔ. Sanngɛ wafa nga amun kan ndɛ’n ɔ kwla fa ndɛ ba wie. Amun nɛn’n bɔbɔ sa’n kwla yo sa ye. Ernesto ɲannin tukpacɛ nga be flɛ i kansɛli’n. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, w’a cɛman i janvuɛ kun m’ɔ tran nvle uflɛ nun’n, ɔ flɛli i telefɔnu nun. Ɔ seli Ernesto kɛ: “N kwlá bumɛn i akunndan kaan sa kɛ sran kɛ wɔ sa kwla ɲan kansɛli!” Ernesto i wla te kpɛn su. I waan: “Wafa nga min janvuɛ’n tinnin ‘sran kɛ wɔ sa’n,’ ɔ nin ‘kansɛli’n’ su’n, ɔ bubuli min sa sin dan kpa. Arɛ nzinma kali lɛ guali min wun.”

Fluwa klɛfuɛ Lori Hope fali ndɛ uflɛ yiyili nun. I waan: “Kɛ a usa tukpacifuɛ’n kɛ: ‘?Ɔ wun ti kpa?’ i sɔ ngalɛ’n i bo’n kwla sɔn i ɲrun. I sɔ’n fin wafa nga sran’n fa yo i nɛn’n, ɔ nin wafa ng’ɔ nin tukpacifuɛ’n be fa tran’n. I sɔ’n kusu fin blɛ nga be usa kosan sɔ’n. Afin kosan sɔ’n kwla fɔnvɔ tukpacifuɛ’n annzɛ ɔ kwla rɛ i fiaan annzɛ kusu ɔ kwla yo maan srɛ kun i.”

Amun janvuɛ ng’ɔ kpinndinman’n, ɔ klo kɛ i ndɛ lo amun. Ɔ klo kɛ amun wun i afɛ’n i wlɛ yɛ ɔ kunndɛ kɛ amun bu i wie. I ti’n, maan amun yo naan sran’n wun i wlɛ kɛ i ndɛ lo amun naan amun su kpɔcimɛn i le. Rosemary mɔ tukpacɛ wie o i tinun miɛn’n nun’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ min janvuɛ’m be se min kɛ be klo min naan sɛ ɔ yo sɛ ɔ yo sɛ’n, be nin min’n, i sɔ’n wla min fanngan dan.”—Nyanndra Mun 15:23; 25:11.

Maan amun ukɛ i

BIBLU’N NUN MMLA:

“Nán maan amun sran klolɛ’n yo amun nuan bui su, nin nuan nun fɛ su, sanngɛ maan be wun i sakpa like nga amun yo’n nun.”​—1 ZAN 3:18.

◼ Kɛ tukpacɛ’n o amun janvuɛ’n i wun mɔ bé yó i are bé kɔ́’n, i sa kwla mian like sunman wun. Sanngɛ ng’ɔ ti cinnjin kpa blɛ sɔ’n nun’n, yɛle ukalɛ. Nán e se i ngbɛn kɛ: “Sɛ ɔ sa mian like wie wun’n kan kle min.” Nga ɔ fata kɛ amun yo’n, yɛle kɛ amun se i kɛ like kɛ nga sa’n, sɛ ɔ sa miɛn i wun’n kan kle min. I wie yɛle kɛ amun kwla tɔn aliɛ be mɛn i, be nunnun i sua’n nun, be kpu i ninnge mun. Kusu amun kwla ko toto i ninnge’m be blɛ i, annzɛ amun kwla fɛ i loto nun be kɔ dɔɔtrɔ naan amun a fɛ i b’a sa be sin. Maan amun yo sran mɔ be kwla lafi i su ɔ. Ndɛ nga amun kannin’n, amun nian su be yo.—Matie 5:37.

Rosanne Kalick m’ɔ ti fluwa klɛfuɛ’n seli kɛ: “Kannzɛ like nga e yo e man tukpacifuɛ’n ɔ ti kaan annzɛ ɔ ti dan’n, sanngɛ i sɔ’n kwla ukɛ i kpa.” Sílvia m’ɔ ɲannin kansɛli kpɛ nɲɔn m’ɔ fiteli nun’n, i waan i sɔ’n ti nanwlɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ mɔ min janvuɛ fanunfanun be fa min loto nun kɔ klɔ uflɛ su min are yolɛ’n ti’n, min wun jɔli min! Atin’n su’n, e koko sa sunman su yalɛ. Kɛ be ko yo min are ko wie’n, cɛn kwlaa e ko nɔn kafe kan lika wie. I sɔ’n yo maan ɔ yo min kɛ m’an yo juejue sa.”

Sanngɛ nán amun se amun wun kɛ amun si like kwlaa ng’ɔ mian amun janvuɛ’n i sa’n. Kalick waan: “Cɛn kwlaa amun usɛ i like ng’ɔ miɛn i sa’n.” Ɔ kan gua su kɛ: “Min mɔ n ti tukpacifuɛ’n, ɔ waan á úka min sɔ. Sanngɛ ɔ bɔbɔ mɔ ɔ waan a su uka min’n, nán maan ɔ yo kɛ á wá yó like kwlaa naan n sa su kanman like wie fi sa. I sɔ’n kwla yo tɛ kpa, kpɛkun ɔ kwla lo min ngasi. Afin, n klo kɛ be bu min kɛ n kwla yo ninnge mun ekun. N kloman kɛ a nian min kɛ sran kun mɔ i liɛ w’a wie sa. Sɛ ɔ waan nán n sa kan like wie fi’n, n kwla bu i kɛ min liɛ w’a wie sa. Uka min naan n yo like nga e kwlɛ i yo’n.”

Maan amun yo naan amun janvuɛ’n wun i kɛ ɔ kwla yo ninnge mun ekun. Adilson m’ɔ le SIDA’n waan: “Sran ng’ɔ kpinndinman’n, ɔ kloman kɛ be yi i blo kɛ sran wie m’ɔ kwlaman like fi yo’n sa. I li ɔ klo kɛ ɔ́ súɛn i wiengu bo. Kannzɛ bɔbɔ i sɔ’n yó kaan sɛ’n, sanngɛ ɔ klo kɛ ɔ́ yó i sɔ liɛ’n. Kɛ a wun kɛ a kwla yo like ekun’n, nanwlɛ ɔ wla fanngan dan! Ɔ man ɔ wunmiɛn naan a kpli a ka nguan nun. N kunndɛ kɛ be yaci min nun naan n fa min klunklo ajalɛ. Naan be fa ndɛ nga n kan’n su wie. Kannzɛ bɔbɔ sran’n le tukpacɛ’n, sanngɛ ɔ kwla di i siɛ annzɛ i niɛn junman’n. Annzɛ kusu ɔ kwla di junman uflɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ di’n.”

Nán maan amun kpɔci i

BIBLU’N NUN MMLA:

“Janvuɛ kpa’n ɔ yi i klolɛ’n nglo blɛ kwlaa nun, ɔ ti kɛ aniaan kun mɔ ɲrɛnnɛn blɛ’n ti yɛ be wuli i’n sa.”​—NYANNDRA MUN 17:17, NW.

◼ Sɛ atin’n wali annzɛ kusu sa uflɛ ti amun kwlá ko nianman amun janvuɛ ng’ɔ kpinndinman’n, amun kwla flɛ i telefɔnu nun. Annzɛ amun kwla klɛ i fluwa annzɛ kusu be klɛ i fluwa ɛntɛnɛti su. ?Yɛ ngue ndɛ yɛ amun kwla klɛ i sa ɔ? Alan D. Wolfelt m’ɔ kle sran mun wafa nga be kwla yo naan be wla w’a gua ase’n, i waan: “Blɛ fɛfɛ nga amun dili i likawlɛ’n, amun kwla bo su be kle i. Sɛ amun se i kɛ ainman sin ń klɛ́ wɔ fluwa’n, ngalɛ’n maan amun di su.”

Wie liɛ’n, kɛ mɔ amun se amun wun kɛ amun kwla kan ndɛ wie annzɛ amun kwla yo sa wie m’ɔ kwla bubu amun janvuɛ tukpacifuɛ’n i sa sin’n ti’n, amun ko wlɛmɛn i fanngan. Nán maan ɔ yo sɔ. Blɛ sunman nun’n, balɛ mɔ amun bali i nianlɛ ngbɛn sa’n, ɔ kwla ukɛ i kpa dan. Lori Hope i fluwa’n nun’n, ɔ klɛli i kɛ: “E kwlaa e kan ndɛ annzɛ e yo sa wie m’ɔ kwla wɔ e wiengu safle ɔ. Nán ngalɛ’n yɛ ɔ ti ndɛ’n niɔn. Ng’ɔ ti ndɛ’n, yɛle kɛ, kɛ mɔ e kunndɛman kɛ é fɔ́n’n ti’n, e kpɛ i kpo kɛ e ukaman be nga be sa w’a mian’n.”

Amun janvuɛ nga tukpacɛ wie wo i wun’n, nanwlɛ ɔ le amun awuliɛ lele tratra su. Maan amun kle kɛ amun ti i ‘janvuɛ kpa.’ Atrɛkpa’n, nán ukalɛ nga amún úkɛ i’n ti yɛ i afɛ’n wíe ɔ. Sanngɛ kusu amun kwla yo maan awunyalɛ ng’ɔ o sran sɔ mɔ amun klo i’n i su’n, ɔ sɔn i nun.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]