“?Wan yɛ ɔ si e Min’n i Akunndan nin-ɔn?”

“‘?Wan yɛ ɔ si e Min’n i akunndan nin-ɔn? ?Wan yɛ ɔ kle i like-ɔ?’ Sanngɛ e liɛ’n, e nin Krist ye akunndan’n ti kun.”—1 KOR. 2:16.

1, 2. (a) ?Ngue yɛ ɔ ti kekle man sran sunman ɔn? (b) ?Zoova i akunndan’n nin e liɛ’n be su like benin yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su ɔ?

?SRAN wie i akunndan bulɛ wafa’n i wlɛ wunlɛ w’a yo kekle w’a man amun le? Atrɛkpa’n, amun jali bian annzɛ bla ɔ nin a cɛman. Yɛ ɔ yo amun kɛ wafa nga amun wun’n annzɛ amun yi’n bu akunndan’n, amun wunmɛn i wlɛ kaan sa. Ɔ ti su kɛ yasua nin bla’m be akunndan bulɛ wafa’n timan kun. Wie liɛ bɔbɔ’n wafa nga be fa koko yalɛ’n ɔ ti fanunfanun. I kpa’n, lika wie’n, kannzɛ yasua’n nin bla’n be kan aniɛn kunngba’n, sanngɛ i kanlɛ wafa’n kaci. Asa ekun’n, be ninnge yolɛ wafa’n, ɔ nin be aniɛn m’ɔ timan kun’n, ɔ kwla yo maan be akunndan bulɛ wafa’n nin be aeliɛ’n kwla yo ngunminngunmin. Sanngɛ sɛ amun si amun wiengu’m be kpa’n, amun kwla wun wafa nga be bu akunndan’n i wlɛ blɛblɛblɛ.

² I sɔ’n ti’n, sɛ wafa nga e bu akunndan’n ɔ nin Zoova liɛ’n be timan kun’n, ɔ fataman kɛ ɔ bo e nuan. Ɔ sinnin i nuan ijɔfuɛ Ezai lika seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: “Min klun akunndan’n nin amun liɛ’n ti-man kun. Atin nga amun fa su’n nin min liɛ’n ti-man kun.” I sin’n, Zoova fali sunnzun ase kun yiyili i sɔ’n nun. I waan: “Kɛ nyanmiɛn’n b’ɔ la nglo lɔ plaii’n nin asiɛ’n be afiɛn’n fa ti nun fuun ju’n, i kunngba’n yɛ min atin’n bɔ n fa su’n nin amun liɛ’n be fa ti-ɔ, yɛ i kunngba’n yɛ min klun akunndan’n nin amun liɛ’n be fa ti-ɔ.”—Eza. 55:8, 9.

3. ?Ninnge nɲɔn benin yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo naan e nin Zoova y’a yo “janvuɛ” ɔ?

³ ?Sanngɛ i sɔ’n kle kɛ ɔ fataman kɛ e kunndɛ kɛ é wún Zoova i akunndan bulɛ wafa’n i wlɛ? Cɛcɛ, nɛ́n i sɔ ɔ. Kannzɛ e kwlá wunman Zoova i akunndan’n i wlɛ kpa sa’n, sanngɛ Biblu’n wla e fanngan kɛ maan e yo Zoova “i janvuɛ.” (An kanngan Jue Mun 25:14 nin Nyanndra Mun 3:32 nun.) Like kun mɔ e kwla yo naan e nin Zoova e afiɛn’n w’a mantan kpa’n, yɛle ninnge ng’ɔ yoli be mɔ be o Biblu’n nun’n, be su akunndan bulɛ. (Jue. 28:5) Like kun ekun mɔ e kwla yo’n, yɛle kɛ e si ‘Krist i akunndan’n.’ Afin “ɔ fa Nyanmiɛn bɔ be wun-mɛn i’n.” (1 Kor. 2:16; Kol. 1:15) Sɛ e fa blɛ naan e suan Biblu’n nun like naan e bu be su akunndan’n, blɛblɛblɛ e kwla wun sran’n i wafa nga Zoova ti’n i wlɛ. Kpɛkun e kwla wun wafa ng’ɔ fa bu akunndan’n i wlɛ wie.

Maan e nian e wun

akunndan tɛ wie i lika

4, 5. (a) ?Like tɛ benin yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun i lika ɔ? An yiyi nun. (b) ?Akunndan tɛ benin yɛ Izraɛlifuɛ’m be buli ɔ?

⁴ Kɛ é bú ninnge nga Zoova yo be’n be akunndan é kɔ́’n, ɔ fataman kɛ e jran klɔ sran’m be mmla’m be su e di Zoova i jɔlɛ. Jue Mun 50:21 nun’n, Zoova boli i sɔ aeliɛ’n su. I waan: “A bu i kɛ wuun n ti kɛ wɔ sa.” Biblu’n su like suanfuɛ kun kɛnnin i sɔ liɛ’n i ndɛ i afuɛ 175 tra su yɛ. I waan: “Sran’m be bɔbɔ be di Ɲanmiɛn i jɔlɛ. Kpɛkun be bu i kɛ mmla ng’ɔ fata kɛ klɔ sran’m be fa su’n, i kunngba’n su yɛ ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn fa ɔ.”

⁵ Ɔ fata kɛ e nian e wun su naan y’a jranman e mmla nin e klunklo ninnge’m be su y’a diman Zoova i jɔlɛ. ?Ngue ti yɛ i sɔ’n ti cinnjin ɔn? Yɛle kɛ, kɛ é súan Biblu’n nun like é kɔ́’n, fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n ninnge wie mɔ Zoova yoli be’n be kwla yo tɛ e ɲrun. Laa ɔ yoli Izraɛlifuɛ’m be sɔ wie. Ɔ maan be buli wafa nga Zoova nin be tran’n i wun akunndan tɛ. Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ nga Zoova kan kleli be’n su. I waan: “Amun se kɛ: ‘Nga Anannganman yo’n ɔ ti-man su.’ Izraɛlfuɛ mun, amun tie. ?Nga n yo i yɛ’n ɔ ti-man su? ?Nán nga amun bɔbɔ amun yo’n yɛ ɔ ti-man su-ɔ?”—Eze. 18:25.

6. ?Ngue yɛ Zɔbu suannin ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla ɲan sa ng’ɔ tɔli i su’n i su ye ɔ?

⁶ Like kun kwla uka e naan y’a jranman e klɔ sran mmla’m be su y’a diman Zoova i jɔlɛ. Yɛle kɛ maan e wun i wlɛ kɛ e siman sa naan ɔ ju wie’n e fɔn tɛ kpa. Zɔbu suɛnnin i sɔ liɛ’n. I nun mɔ ɲrɛnnɛn’n o Zɔbu su’n, i wla m’ɔ boli i wun ti’n, ɔ buli i ngunmin i wun akunndan. I wla fili ndɛ nga be ti cinnjin’m be su. Sanngɛ klolɛ su Zoova ukɛli i naan ɔ wun sa wlɛ. Ɔ usɛli i kosan 70 tra su. Sanngɛ Zɔbu w’a kwlá tɛman wie fi su. Zoova yoli sɔ fa kleli Zɔbu kɛ Zɔbu siman sa. Zɔbu kusu kɛnnin i wun ase kacili i akunndan’n.—An kanngan Zɔb 42:1-6 nun.

Like nga e kwla yo naan “e nin Krist ye akunndan’n” w’a yo kun’n

7. ?Sɛ e fa e ɲin e sie i ninnge nga Zezi yoli’n su’n, ngue ti yɛ i sɔ’n kwla uka e naan y’a wun wafa nga Zoova bu akunndan’n i wlɛ ɔ?

⁷ Ndɛ kwlaa nga Zezi kannin’n nun’n, ɔ nin like kwlaa ng’ɔ yoli’n nun’n, ɔ niɛnnin i Si i ajalɛ’n su sɛsɛsɛ. (Zan 14:9) I sɔ’n ti’n, sɛ e fa e ɲin e sie i ninnge nga Zezi yoli’n su’n, i sɔ’n úka e naan y’a wun wafa nga Zoova fa bu akunndan’n i wlɛ. (Fil. 2:5) Maan e nian Zezi i su ndɛ nga be klɛli’n, be nun nɲɔn.

8, 9. ?Kɛ nga be fa klɛli i Zan 6:1-5 nun sa’n, sa benin ti yɛ Zezi usali Filipu i kosan ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ Zezi yoli sɔ ɔ?

⁸ Maan e bu sa yɛ’n i akunndan. Kɛ afuɛ nga be flɛ i 32 nun delɛ cɛn’n wá mántan koko’n, yɛ sa sɔ’n juli ɔ. Zezi i akoto’m b’a ko bo jasin fɛ’n klanman kpa Galile mɛn’n nun. Yɛ b’a sa be sin. Kɛ mɔ b’a fɛ kpa’n ti’n, Zezi fali be ɔli be ngunmin Galile jenvie nuan lɔ nglo lɔ lika’n nun. Sanngɛ sran akpiakpi kpanngban be suli be su lɔ. Kɛ Zezi yoli sran kpanngban sɔ’m be juejue m’ɔ kleli be like kpanngban’n, sa kun juli. ?Ɔ́ yó sɛ naan sran sɔ’m be kwlaa b’a ɲan like b’a di i lika sɔ’n nun lɔ? Kɛ Zezi wunnin i sɔ’n, ɔ usali Filipu m’ɔ ti lika sɔ nun lɔfuɛ’n i kɛ: “?Nin yɛ é nyán like é tó mán minniɛn nga mun bé dí-ɔ?”—Zan 6:1-5.

⁹ ?Ngue ti yɛ Zezi usali Filipu sɔ ɔ? ?Zezi siman like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n ti yɛ ɔ usali sɔ ɔ? Cɛcɛ, nɛ́n i sɔ ɔ. ?Yɛ ngue akunndan yɛ ɔ o i kosan sɔ’n i sin ɔn? Akoto Zan m’ɔ o lɛ wie’n, ɔ yiyi nun kɛ: “[Zezi] kɛnnin i sɔ kɛ ɔ́ fá kɛ́n i nían, afin i bɔbɔ si like ng’ɔ́ wá yó’n.” (Zan 6:6) Ndɛ sɔ’n nun’n, Zezi kɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun niannin naan sɛ Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nun’n b’a ɔ be ɲrun o. Kɛ ɔ usali kosan sɔ’n, be buli wafa nga bé mán sran’m be aliɛ’n i akunndan. Kpɛkun ɔ mannin be blɛ naan be yi i nglo kɛ be lafi su kɛ ɔ kwla yo like kun. Sanngɛ b’a lafimɛn i su. Be kleli kɛ be akunndan nga be bu’n, ɔ jumɛn i liɛ’n nun kaan sa. (An kanngan Zan 6:7-9 nun.) Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zezi kleli kɛ ɔ kwla yo like kun mɔ be kwlá bumɛn i akunndan kaan sa’n. Ɔ yoli abonuan sa mannin sran akpiakpi sɔ mɔ awe kun be’n be aliɛ.—Zan 6:10-13.

10-12. (a) ?Atrɛkpa’n, ngue ti yɛ Zezi w’a kaman lɛ w’a yoman like nga bla m’ɔ timan Zuifu’n srɛli i’n niɔn? An yiyi nun. (b) ?Ngue yɛ é wá wún i siɛn’n niɔn?

¹⁰ I sɔ ndɛ liɛ’n kwla uka e naan y’a wun akunndan nga Zezi buli i blɛ uflɛ nun’n, i wlɛ. Kɛ Zezi mannin sran kpanngban be aliɛ’n, i sin ɔ nin i akoto’m be tuli ajalɛ be ɔli Izraɛli nvle’n i nglo lɔ lika liɛ’n nun. Be ɔli Tiri nin Sidɔn lika liɛ’n nun lɔ. Be nin bla kun m’ɔ timan Zuifu’n be yiali lɔ. Bla sɔ’n srɛli Zezi kɛ ɔ yo i wa bla’n i juejue. I klikli nun’n, Zezi w’a tɛmɛn i su. Sanngɛ kɛ mɔ bla’n jin Zezi su cɔcɔcɔ’n ti’n, ɔ seli i kɛ: “Yaci maan ba kanngan’m be ku yi ka, afin sɛ be fa ba kanngan’m be aliɛ’n gua alua’m be bo’n, ɔ ti-mɛn i nuan su.”—Mar. 7:24-27; Mat. 15:21-26.

¹¹ ?Ngue ti yɛ i klikli nun’n Zezi w’a kplinman su kɛ ɔ́ úka bla’n niɔn? ?Kɛ nga Zezi fa yoli Filipu sa’n, ɔ su kɛn i nian naan ɔ́ wún like ng’ɔ́ yó’n? ?I sɔ’n nun’n, Zezi su man bla’n i atin kɛ ɔ yi nglo kɛ ɔ lafi i su? Wafa nga Zezi fa kannin ndɛ’n, kannzɛ b’a klɛman’n, sanngɛ w’a bubuman bla’n i sa sin. Zezi i sunnzun ase sɔ’n nun’n, Ebre nun ndɛ mma mɔ be kacili i kɛ “alua” m’ɔ fa kannin ndɛ’n, ɔ timan sran’n i kuakualɛ. Ɔ maan atrɛkpa’n, Zezi su sɔnnzɔn siɛ kun mɔ i wa’n srɛ i like’n. Siɛ sɔ’n kunndɛ kɛ ɔ́ yó like nga ba’n srɛli i’n, sanngɛ ɔ yimɛn i nglo weiin klemɛn i. Ɔ yo sɔ naan ɔ́ nían naan sɛ ba’n i ndɛ kpa-a o. Sanngɛ i kwlaa yoli o, kɛ bla’n yili i nglo kɛ ɔ lafi Zezi su’n, Zezi i klun su ɔ yoli like nga bla’n srɛli i’n.—An kanngan Mark 7:28-30 nun.

¹² Zezi i su ndɛ nɲɔn sɔ’m be uka e maan e wun ‘Krist i akunndan’n’ i wlɛ. Siɛn’n maan e nian wafa nga ndɛ nga’m be kwla uka e naan y’a wun Zoova bɔbɔ i akunndan’n i wlɛ kpa’n.

Wafa nga Zoova nin Moizi be trannin’n

13. ?Wafa sɛ yɛ kɛ e wun wafa nga Zezi bu akunndan’n i wlɛ’n i sɔ’n uka e ɔ?

¹³ Kɛ e wun wafa nga Zezi fa bu akunndan’n i wlɛ’n, i sɔ’n uka e naan Biblu’n nun ndɛ nga be wlɛ wunlɛ kwla yo kekle’n, y’a wun be wlɛ. I wie yɛle ndɛ nga Zoova kan kleli Moizi’n. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be yoli sika ɔkwlɛ nannin ba’n yɛ Zoova kannin ndɛ sɔ’n niɔn. Maan e fa e ɲin e sie su. Ɲanmiɛn waan: “M’an wun kɛ nvle nga nunfuɛ mun be nyin ti kekle dan. Siɛn liɛ’n, yaci min nun maan n yo sa wie. Min ya’n wá júe be su kɛ sin sa, yɛ ń núnnún be mlɔnmlɔn. Sanngɛ ɔ liɛ’n, wɔ osu’n wá trɛ́, ɔ́ yó nvle dan kun.”—Tul. 32:9, 10.

14. ?Kɛ Zoova kannin ndɛ’n ngue yɛ Moizi yoli ɔ?

¹⁴ Biblu’n kan gua su kɛ: “Moiz sun flɛli Anannganman i Nyanmiɛn’n, ɔ seli i kɛ ɔ yaci ya, i waan: ‘?Anannganman, ɔ sran bɔ ɔ wunmiɛn nin ɔ tinmin bɔ like fi kwlá jrɛn-mɛn i nyrun’n i ti yɛ a fali be bali’n, ɔ yo sɛ ti yɛ maan ɔ waan ɔ ya’n jue be su kɛ sin sa nin-ɔn? Ɔ maan Eziptfuɛ’m bé wá sé kɛ: “Izraɛlfuɛ’m be nyrɛnnɛn klelɛ ti yɛ Anannganman fali be e mɛn’n nun wa ɔli-ɔ. Be kunlɛ oka’n su lɔ ti-ɔ, be asiɛ’n su wa’n nunnunlɛ ti-ɔ.” Gua ɔ ya’n i ase. Nán yo ɔ nvlefuɛ’m be tɛ nga ɔ waan á yó be’n kun. Maan ɔ wla kpɛn ɔ sufuɛ Abraam, nin Izaak, nin Zakɔb be su. A tali nda, a seli be kɛ: “Ń wá yó maan amun osu’n wá trɛ́ kɛ nzraama nga be o nglo’n sa. Mɛn nga n seli kɛ ń fá mán amun osufuɛ mun’n, ń fá mán be, yɛ bé trán nun tititi.”’ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Anannganman yacili nyrɛnnɛn ng’ɔ guguli kɛ ɔ́ fá yí i nvle’n su’n i ndɛ nun.”—Tul. 32:11-14.a

15, 16. (a) ?Ndɛ nga Zoova kannin’n ti’n, ngue wun ajalɛ yɛ Moizi ɲɛnnin i ɔ? (b) ?Ajalɛ benin yɛ Zoova fali ɔ? (An nian ja ngua lɔ ndɛ ng’ɔ o bue 14 su’n.)

¹⁵ ?Ɔ o nun kɛ Moizi tinngɛ Zoova i akunndan’n? Cɛcɛ mlɔnmlɔn! Kannzɛ bɔbɔ Zoova kannin like nga i konvi o su kɛ ɔ́ yó’n, sanngɛ nán ajalɛ kasiɛn ng’ɔ fali’n yɛ ɔ o lɛ ɔ. Zoova su kan Moizi nian. Ɔ yo i kɛ nga i sin Zezi fa yoli Filipu nin bla m’ɔ timan Zuifu’n sa’n. Ɲanmiɛn mannin Moizi i blɛ naan ɔ kɛn i klun ndɛ.b Zoova sieli Moizi kɛ ɔ jran ɔ nin Izraɛlifuɛ’m be afiɛn. Zoova niɛnnin i sɔ liɛ’n su. ?Sanngɛ Moizi nían kɛ ɔ kwlaman like fi yo’n ti’n ɔ su faman ajalɛ? ?Ɔ́ níɛn i sɔ’n ti ɔ́ sé Zoova kɛ i wla fi Izraɛli nvle’n su naan ɔ fɛ i bɔbɔ Moizi i osu’n nunfuɛ mun yo nvle dan kun?

¹⁶ Moizi i ndɛ ng’ɔ kannin’n kle kɛ ɔ lafi Zoova i sa nuan su yolɛ’n su. I aeliɛ’n kleli kɛ nɛ́n i klunklo ninnge’m be yolɛ’n yɛ ɔ loli i ɔ. Sanngɛ Zoova i dunman’n yɛ ɔ yoli i cinnjin ɔn. Ɔ kunndɛman kɛ be saci dunman sɔ’n. I sɔ’n nun’n, “e Min’n i akunndan” ng’ɔ bu i sa sɔ’n su’n, Moizi kleli kɛ ɔ si i. (1 Kor. 2:16) ?Wafa sɛ yɛ ndɛ sɔ’n i bo’n guali ɔ? Kɛ mɔ Zoova w’a faman ajalɛ kɛ saan fii ɔ́ yó sa kun’n ti’n, ɔ yoli maan be klɛli i kɛ ɔ “yacili nyrɛnnɛn ng’ɔ guguli kɛ” ɔ́ fá yí i nvle’n su’n.c

Wafa nga Zoova nin Abraamu be trannin’n

17. ?Kɛ Abraamu kɛ́n i klun ndɛ’n, wafa sɛ yɛ Zoova trɛli i awlɛn dan ɔn?

¹⁷ Like kun ekun m’ɔ kle wafa nga Zoova mɛn i sufuɛ’m be atin kɛ be yi be sulafilɛ’n i nglo’n, yɛle Sodɔmu i su srɛlɛ nga Abraamu srɛli’n. Ndɛ sɔ’n nun’n, Zoova trɛli i awlɛn kpa. Ɔ yacili Abraamu nun kɛ ɔ srɛ i like kpɛ mɔcuɛ. Blɛ kun nun’n, Abraamu tuli i klun kannin ndɛ yɛ’n. I waan: “N si kɛ a su nunnun-man klɔ’n. Kɛ á kán sran kpa mun nin sran tɛ mun bó nun á kún be’n naan sa nga ɔ́ jú sran kpa’m be su nin ng’ɔ́ jú sran tɛ’m be su’n be yo kun liɛ’n, a su yo-mɛn i sɔ mlɔnmlɔn. ?Wɔ bɔ a di asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be jɔlɛ’n, sɛ a di-man nanwlɛ’n, wan yɛ ɔ́ dí i ekun-ɔn?”—Bob. 18:22-33.

18. ?Wafa nga Zoova nin Abraamu be trannin’n, ngue yɛ ɔ kle e ɔ?

¹⁸ ?Ngue yɛ ndɛ sɔ’n kle e Zoova i akunndan bulɛ wafa’n su ɔ? ?Ɔ fata kɛ Abraamu yiyi ndɛ nun kle Zoova naan Zoova w’a fa ajalɛ ng’ɔ ti su’n? Cɛcɛ. I kpa’n, ndɛ’n i bo bolɛ’n nun’n, Zoova kwla kan like nga ti yɛ ɔ fali ajalɛ’n kle Abraamu. Sanngɛ Zoova mannin Abraamu i atin kɛ ɔ usa kosan sɔ mun. Ɔ maan kasiɛn su’n kɛ Zoova wá fá ajalɛ’n, Abraamu kwla kplin su naan w’a si Zoova i akunndan’n. Asa ekun’n, i sɔ’n yoli maan Abraamu wunnin Zoova i aunnvuɛ silɛ’n, ɔ nin i sa nuan su yolɛ’n be bo. Nanwlɛ, Zoova nin Abraamu be trannin kɛ sran kun nin i janvuɛ sa sakpa.—Eza. 41:8; Zak 2:23.

Afɔtuɛ ng’ɔ man e’n

19. ?Wafa sɛ yɛ e kwla sɔnnzɔn Zɔbu ɔ?

¹⁹ ?Ngue yɛ e suɛnnin i ‘e Min’n i akunndan’n’ su ɔ? Ɔ fata kɛ e yaci Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun naan e wun wafa nga Zoova bu akunndan’n i wlɛ sakpa. Ɔ fataman kɛ e jran e klɔ sran akunndan nin e mmla mɔ fɔ o be nun’n be su e di Zoova i jɔlɛ. Zɔbu seli kɛ: “Min nin Nyanmiɛn sɛ-man. Ɔ ti-man sran, e nin i e kwlá kan-man ndɛ. N kwlá n ko sɛnmɛn-mɛn i.” (Zɔb 9:32) Kɛ Zɔbu sa’n, kɛ e bo Zoova i akunndan bulɛ wafa’n i silɛ bo’n, ɔ lemɛn i yowlɛ saan é kpán kɛ: “Nga ti sa ng’ɔ yo be’n be bue kaan sa. Be nganniɛn nga e ti i wa’n, e ti-mɛn i kpa bɔ ngbɛn. ?Yɛ i sa sroesroe ng’ɔ yo’n, e suɛn i bo sɛ yɛ ɔ yo ye ɔ?”—Zɔb 26:14.

20. ?Sɛ e wun Biblu’n nun ndɛ wie mɔ i wlɛ wunlɛ ti kekle’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

²⁰ ?Kɛ é kánngan Biblu’n nun é kɔ́’n, sɛ e wun ndɛ wie mɔ e wunmɛn i wlɛ’n, sɛ ndɛ sɔ’n wɔ wafa nga Zoova bu akunndan’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? Sɛ e kunndɛkunndɛ i bo naan e wunmɛn i wlɛ kpa’n, ɔ fata kɛ e bu i kɛ i sɔ’n su sa e Zoova i sulafilɛ’n nian. Nán maan e wla fi su kɛ ɔ ju wie’n, ndɛ wie’m be man e blɛ naan e yi i nglo kɛ e lafi Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n su. Maan e di i nanwlɛ kɛ e wunman ninnge ng’ɔ yo be’n be ngba be wlɛ. (Aku. 11:5) Sɛ e yo sɔ’n, ndɛ yɛ mɔ akoto Pɔlu kannin’n, ɔ́ yó e liɛ’n su wie. I waan: “Eee, Nyanmiɛn ti anyanbeunfuɛ o! Ɔ si ngwlɛlɛ o! Ɔ si sa’n kwlakwla kpan! ?Wan yɛ ɔ si i klun lɔ akunndan nin-ɔn? ?Wan yɛ ɔ wun sa ng’ɔ yo be’n be wlɛ-ɔ? Afin be kɛn i Nyanmiɛn ndɛ nga be klɛli’n nun kɛ: ‘?Wan yɛ ɔ si akunndan nga e Min Nyanmiɛn’n buli nin-ɔn? ?Wan yɛ ɔ kleli i ngwlɛlɛ-ɔ? ?Wan yɛ ɔ dun mmua mannin Nyanmiɛn like ti yɛ ɔ mɛnnin i wie-ɔ?’ Ninnge nga be o lɛ’n, be kwlaa be fin i, i yɛ maan be o lɛ-ɔ, yɛ i dunman nun yɛ be o lɛ-ɔ. Maan e yi i ayɛ tititi. Maan ɔ yo sɔ!”—Rɔm. 11:33-36.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Amun wla kwla kpɛn su?

• ?Ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a jranman e klɔ sran mmla’m be su y’a diman Zoova i jɔlɛ ɔ?

• ?Ngue ti yɛ ajalɛ nga Zezi fali be’n be wlɛ wunlɛ’n kwla uka e naan Zoova w’a yo e “janvuɛ” ɔ?

• ?Ngue yɛ yalɛ nga Zoova nin Moizi ɔ nin Abraamu be kokoli’n, ɔ kle e ɔ?

[Foto, bue 13]

?Wafa nga Zoova nin Moizi ɔ nin Abraamu be trannin’n, ngue yɛ ɔ kle e Zoova i akunndan bulɛ wafa’n su ɔ?