Maan e lafi Zoova m’ɔ ti “Nyanmiɛn kun b’ɔ jran e sin sa’n kwlaa” nun’n i su
“E Min Jésus-Krist i si Nyanmiɛn i kwla o! Ɔ ti e Si, ɔ si aunnvuɛ, ɔ ti Nyanmiɛn kun b’ɔ jran e sin [ɔ fɔnvɔ e] sa’n kwlaa nun.”—2 KOR. 1:3.
1. ?Ngue yɛ e ngba e klo kɛ be yo e ɔ?
KƐ Ɔ fin e nɔnman nun lele’n, e klo kɛ be fɔnvɔ e. Sɛ ba nɔnman kun kunndɛ kɛ i si annzɛ i nin ju i’n annzɛ ɔ mɛn i aliɛ’n, ɔ sun flɛ i. Kɛ e ko yo kpɛnngbɛn bɔbɔ’n, ɔ ju wie’n e kunndɛ kɛ be fɔnvɔ e. I li kɛ kekle o e su’n yɛ e kunndɛ sɔ kpa ɔ.
2. ?Nda benin yɛ Zoova ta be nga be lafi i su’n niɔn?
2 E osufuɛ nin e janvuɛ’m be fɔnvɔ e. Sanngɛ ɔ ju wie’n, sa nga be tɔ e su’n, be kekle liɛ’n, ɔ tra be kpɛn. I ti’n, be kwlá yoman like fi manman e. Ɲanmiɛn liɛ’n kannzɛ sa ng’ɔ tɔ e su’n ti sɛ ti sɛ’n, ɔ kwla fɔnvɔ e. I Ndɛ’n wla e fanngan se kɛ: “Be kwlaa nga be kpan flɛ Anannganman’n, ɔ mantan be. [...] Ɔ ti be nɛn’n yɛ ɔ de be.” (Jue. 145:18, 19) Biblu’n kɛn i ekun kɛ: “Anannganman i nyin wo i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be su, i su o yalɛ nga be koko kle i’n su.” (Jue. 34:16) Sanngɛ sɛ e klo kɛ Ɲanmiɛn suan e bo naan ɔ fɔnvɔ e’n, ɔ fata kɛ e fa e wla’n guɛ i su. I sɔ yɛ jue nga Davidi toli i yɛ’n, ɔ kle e ɔ. Ɔ seli kɛ: “Anannganman ti be nga be mian-mian be’n be fiawlɛ. Sɛ nyrɛnnɛn tɔ be su-ɔ, i yɛ be talo i-ɔ. Be nga be si wafa bɔ a ti’n, be fa be wun wla ɔ sa nun. Afin Anannganman, be bɔ be fa be wun man wɔ’n, a yi-man be ase.”—Jue. 9:10, 11.
3. ?Ndɛ benin yɛ Zezi kannin m’ɔ kle kɛ Zoova klo i sufuɛ mun dan ɔn?
3 Zoova i sufuɛ’m be ti i cinnjin dan. Zezi kleli sɔ weiin. Ɔ seli kɛ: “?Be yo-man ndrofia nnun atɛ bablu nnyɔn? Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, Nyanmiɛn nyin fi-man be nun kun. Ɔ si amun ti ndrɛ’n bɔbɔ i nuan. Ɔ maan, nán srɛ kun amun mlɔnmlɔn, sran kun ti kpa tra ndrofia kpanngban.” (Lik 12:6, 7) Zoova sinnin i nuan ijɔfuɛ Zeremi i lika seli Izraɛli nvle’n i kɛ: “Klolɛ nga n fa klo wɔ’n, ɔ lɛ-man kpɛbo. N tɛ di wɔ nɛnnɛn kɛ ɔ́ yó naan w’a mantan min’n ti.”—Zer. 31:3.
4. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ kasiɛ nga Zoova boli be’n, bé kpɛ́n su ɔ?
4 Sɛ blɛ kekle nun’n, e wla’n kwlaa o Zoova su naan e lafi su kɛ kasiɛ ng’ɔ boli be’n bé kpɛ́n su’n, i sɔ’n fɔ́nvɔ e. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su kɛ Zozie sa. Ɔ seli kɛ: “Kasiɛ nga Anannganman b’ɔ ti amun Nyanmiɛn’n boli amun’n, i wie fi nun-man lɛ b’ɔ kali ngbɛn-ɔn. Be kwlaa be nuan yiali, wie fi a ka-man.” (Zoz. 23:14) Asa ekun’n, kannzɛ bɔbɔ sa kekle m’ɔ o e su’n ti’n e su wun ɲrɛnnɛn dɔ nga su’n, maan e si kɛ “e kwla fa e wla’n kwlaa guɛ i Nyanmiɛn su” naan ɔ su kpɔciman i sufuɛ kpa mun le.—An kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 10:13 nun.
5. ?Ngue ti yɛ e kwla fɔnvɔ e wiengu ɔ?
5 Akoto Pɔlu kannin Zoova ndɛ seli kɛ “ɔ ti Nyanmiɛn kun b’ɔ jran e sin [ɔ fɔnvɔ e] sa’n kwlaa nun.” Kɛ be se kɛ be fɔnvɔ sran’n yɛle kɛ be yo maan i wla’n gua ase annzɛ i awlɛn’n tɔ nzue nun. I sɔ yolɛ nun’n, be ukɛ i maan afɛ’n ng’ɔ o i su’n, ɔ kan ase. Ɔ maan sran sɔ’n i wun fɛ i feke. I sɔ bɔbɔ yɛ Zoova yo ɔ. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 1:3, 4 nun.) Sɛ e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n waan ɔ́ yó like wie’n, like fi annzɛ sran fi kwlá tɛnndɛnmɛn i ja nun. I sɔ’n ti’n, ɔ kwla yo like kwlaa ng’ɔ fata’n naan w’a fɔnvɔ be nga be klo i’n. Kɛ m’ɔ fɔnvɔ e sɔ’n ti’n, e kwla fɔnvɔ e niaan mun “sa kwlaa b’ɔ tɔ be su’n i nun” wie. Nanwlɛ, ɔ leman sran uflɛ m’ɔ kwla fɔnvɔ e kpa kɛ Zoova sa ɔ!
Ɲrɛnnɛn sa’m be ɲrun kekle jranlɛ
6. ?Ninnge benin wie mun ti yɛ e sa kwla mian fɔnvɔlɛ wun ɔn?
6 Ninnge nga be ti’n, e sa kwla mian fɔnvɔlɛ wun’n, be sɔnnin. Sa nga be kwla yo maan e sa mian fɔnvɔlɛ wun kpa’n be nun kun yɛle e awlɛn su sran kun i wie’n. Ɔ kwla yo e yi annzɛ e wun annzɛ sɛ e wa kun i wie’n. Wie’m be liɛ’n, like nga ti yɛ be mian fɔnvɔlɛ wun’n, yɛle kɛ sran wie’m be bu sran wie’m be kpa tra be annzɛ be di be lufle. Aunkpinndiɛ’n annzɛ kpɛnngbɛn yolɛ’n annzɛ yalɛ’n annzɛ awlobo nun m’ɔ jɔman’n annzɛ mɛn’n i wafa nga w’a yo yɛ’n ti’n, e kwla kunndɛ kɛ be fɔnvɔ e.
7. (a) ?Kekle blɛ nun’n, ngue yɛ e sa miɛn i wun kpa ɔ? (b) ?Sɛ e awlɛn’n w’a “kpɔtɔ” e klun’n, wafa sɛ yɛ Zoova kwla uka e naan y’a wun e wun fɛ ɔ?
7 Kekle blɛ nun’n, e kwla mian kɛ be fɔnvɔ e naan e awlɛn’n nin e akunndan’n nin e wunnɛn’n nun tɔ e fɔuun. Wie liɛ bɔbɔ’n, e kunndɛ kɛ be uka e naan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n w’a sin i osu. Maan e kan e awlɛn’n i ndɛ kan e nian. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ e awlɛn kwla “kpɔtɔ” e klun. (Eza. 61:1) Sa kɛ ngalɛ sa’n nun’n, Zoova kwla uka e afin “sran nga be anwlɛn’n w’a kpɔtɔ be klun’n, i yɛ ɔ ti be fɔnvɔfuɛ-ɔ. Sɛ like yo be’n, ɔ nian be lika.” (Jue. 147:3) Ɲrɛnnɛn blɛ kpa nun bɔbɔ’n, sɛ e lafi Ɲanmiɛn su kpa naan e srɛ i naan kusu e fɛ i mmla’m be su’n, Ɲanmiɛn kwla yo maan e wla’n gua ase.—An kanngan 1 Zan 3:19-22 ɔ nin 5:14, 15 nun.
8. ?Sɛ e akunndan’n ti sannganwa’n, wafa sɛ yɛ Zoova kwla uka e ɔ?
8 Sa kekle fanunfanun nga be tɔ e su’n, be kwla sanngan e akunndan’n. Ɔ maan ɔ ju wie’n, ɔ fata kɛ be fɔnvɔ e. Afin ɔ ti kekle man e kɛ e ngunmin e jran sa sɔ’m be ɲrun. Jue tofuɛ’n seli kɛ: “Blɛ bɔ min akunndan’n sanngan sa sunman ti’n, a fɔnvɔ min ɔ maan n nyan aklunjuɛ.” (Jue. 94:19) Asa ekun’n, Pɔlu klɛli i kɛ: “Nán amun koko sa fi su, sanngɛ sa’n kwlaa nun nin like kwlaa ng’ɔ mian amun’n, an kan kle Nyanmiɛn, an srɛ i, an jran su kpa, yɛ an lɛ i ase. Yɛ ɔ maan amun wun jɔ́ amun fɔuun, amun su wun-man sa ti bɔ amun wun jɔ amun fɔuun sɔ’n i bo mlɔnmlɔn. Aunjuɛ sɔ’n maan amun wla su bo-man, yɛ amun akunndan su sanngan-man sran wunmuan bɔ amun nin Krist-Jésus ti’n ti.” (Fil. 4:6, 7) Ɔ maan, sɛ e akunndan’n sanngan’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun kannganlɛ’n nin i su akunndan bulɛ’n kwla uka e kpa.—2 Tim. 3:15-17.
9. ?Sɛ e bu i kɛ e su kwlaman Ɲanmiɛn i junman wie di’n, ngue yɛ maan e kwla lafi su kɛ é kwlɛ́ i di ɔ?
9 Ɔ ju wie’n, wafa nga e wun fa yo e’n maan e sa sin bubu e. Ɔ maan atrɛkpa’n, e bu i kɛ e kwlá yoman like wie mɔ Zoova kunndɛ kɛ e yo’n. Annzɛ e kwla bu i kɛ Ɲanmiɛn junman’n wie o lɛ’n e su kwlá diman. I lɛ nun kusu’n, Zoova kwla fɔnvɔ e yɛ ɔ suan e bo. I wie yɛle Zozie liɛ’n. Zoova seli i kɛ ɔ dun Izraɛlifuɛ’m be ɲrun mmua naan be nin be kpɔfuɛ mɔ be le kwlalɛ kpa’n be ko kun alɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Moizi seli i kɛ: “Jran kekle, tra ɔ anwlɛn, afin wɔ yɛ á wá fá Izraɛl nvle’n á wlú mɛn nga Anannganman tali be nannan’m be nda kɛ ɔ́ fá mán be’n i nun-ɔn. Wɔ yɛ á cɛ́ nun mán be-ɔ. Anannganman bɔbɔ ɔ́ dún ɔ nyrun mmua. Ɔ́ jrán ɔ sin. Ɔ su kpɔci-man wɔ, ɔ su yi-man wɔ ase. Ɔ maan, nán srɛ kun wɔ, nán usu.” (Mml. 31:7, 8) Kɛ mɔ Zoova suannin Zozie i bo’n ti’n, Zozie kwla fali Ɲanmiɛn i nvle’n wluli mɛn nga Zoova waan ɔ́ fá mán be’n i nun lɔ. Yɛ be kwlali be kpɔfuɛ’m be kwlaa. Ndɛ Mma jenvie’n i nuan lɔ’n kɛ Zoova ukali Moizi i sɔ wie.—Tul. 14:13, 14, 29-31.
10. ?Sɛ kekle nga be tɔ e su’n ti’n, e wunnɛn yo e ya’n, ngue yɛ ɔ kwla uka e ɔ?
10 Kekle nga be tɔ e su’n, be kwla yo maan e wunnɛn yo e ya. I yo, sɛ aliɛ kpa yɛ e di’n, naan e lo wunmiɛn naan e kpinngbin e wun naan e yo e wun saun’n, e wun kpája e. Sanngɛ sa nga bé bá e ɲrun lɔ’n be su ndɛ nga Biblu’n kan’n, sɛ e bu i akunndan’n, ɔ kwla yo maan e wun e wun fɛ. Ɔ maan sɛ like wie ti e wunman e wun fɛ kaan sa’n, maan e wla kpɛn su kɛ Pɔlu kusu wunnin i ɲrun wie. Asa ekun’n, maan e bu i ndɛ yɛ’n m’ɔ wla fanngan’n i akunndan. Ɔ seli kɛ: “E wun nyrɛnnɛn wafa-wafa’n kwlaa, sanngɛ e nyan e ti, e akunndan sanngan, sanngɛ e wla bo-man, be su e su, sanngɛ Nyanmiɛn yaci-man ye, be tɛ ye ase, sanngɛ be kwla-man ye.”—2 Kor. 4:8, 9.
11. ?Sɛ e wun kɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n su kan ase’n, ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ e fa ɔ?
11 Ɲrɛnnɛn nga be tɔ e su’n, be kwla yo maan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n kan ase. I sɔ nun kusu’n, Zoova kwla uka e wie. I Ndɛ’n wla e fanngan se kɛ: “Be kwlaa nga be tɔ’n, Anannganman suan be bo. Be kwlaa nga b’a cia’n, ɔ tinngɛ be.” (Jue. 145:14) Sɛ e wun kɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n su kan ase’n, maan e ko wun asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun naan be uka e. (Zak 5:14, 15) Yɛ maan e akunndan’n tran anannganman nguan mɔ Biblu’n waan é ɲɛ́n i’n, i su titi. I sɔ’n mán e wunmiɛn naan sɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti’n be kle e yalɛ’n, y’a kpɔnzɔman.—Zan 17:3.
Wafa nga Ɲanmiɛn fɔnvɔli sran wie mun’n
12. ?Wafa sɛ yɛ Zoova fɔnvɔli Abraamu ɔ?
12 Sran ng’ɔ klɛli Jue Mun 119 seli Zoova kɛ: “Ndɛ nga a kan kleli min bɔ n ti ɔ sufuɛ’n, nán maan ɔ wla fi su! Afin i yɛ maan n wla’n ɔ guali ase ɔ. Kɛ n wo nyrɛnnɛn nun’n, i yɛ n fa cici min wla-a. Ɔ ndɛ bɔ a kan’n yɛ ɔ man nguan-an.” (Jue. 119:49, 50) Andɛ’n, Biblu’n m’ɔ ti Zoova nuan Ndɛ’n o e sa nun. I nun’n, be kan wafa nga Ɲanmiɛn fɔnvɔli sran wie mun’n, i ndɛ. I wie yɛle Abraamu liɛ’n. Kɛ ɔ tili i kɛ Zoova su wa nunnun Sodɔmu nin Gomɔru klɔ mun’n, i akunndan’n sanngannin. Ɔ usali Ɲanmiɛn kɛ: “?Naan á kán sran kpa mun nin sran tɛ mun bó nun á núnnún be ngba?” Zoova fɔnvɔli Abraamu, ɔ seli i kɛ sɛ sran kpa 50 be o Sodɔmu klɔ’n su’n, ɔ su nunnunmɛn i. Sanngɛ Abraamu usali Zoova i kosan ekun lele kpɛ nnun. Ɔ usɛli i kɛ: ?Sɛ sran kpa 45 yɛ be o klɔ su’n, á núnnún klɔ’n? ?Yɛ sɛ be ti 40 nin? ?Sɛ be ti 30 nin? ?Sɛ be ti 20 nin? ?Yɛ sɛ be ti 10 nin? I kwlaa sɔ’n nun’n, Zoova trɛli i awlɛn Abraamu wun. Wɛtɛɛ su ɔ seli i kɛ sɛ sran kpa blu cɛ yɛ be o klɔ sɔ’n su’n, ɔ su nunnunmɛn i. Zoova w’a wunman sran kpa blu bɔbɔ klɔ sɔ’n su. I ti ɔ nunnunnin i. Sanngɛ ɔ deli Lɔtu nin i wa bla mun.—Bob. 18:22-32; 19:15, 16, 26.
13. ?Ngue yɛ Ani yoli m’ɔ kle kɛ ɔ fɛli i wla’n guɛli i Zoova su ɔ?
13 Ɛlkana i yi Ani kunndɛli kpa kɛ ɔ́ wú ba. Sanngɛ ɔ kwlaman ba wu. Ɔ maan i wla boli i wun. Ɔ fali ndɛ sɔ’n wlɛli i Zoova sa nun srɛlɛ nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Eli m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n seli i kɛ: “Maan Izraɛl Nyanmiɛn’n ɔ man wɔ like nga a srɛli i’n.” Kɛ ɔ tili i sɔ’n, i wla guali ase, “yɛ i nyrun b’ɔ ti mlanwa’n ɔ titili.” (1 Sam. 1:8, 17, 18) Ani fɛli i wla’n guɛli i Zoova su yɛ ɔ yacili ndɛ’n i sa nun. Ɔ siman wafa nga ndɛ’n i bo’n gúa’n, sanngɛ i klun tɔli i nun fɔuun. Kɛ lika’n wɔli i ɲrun’n, Zoova tɛli i srɛlɛ’n su. Ɔ maan, ɔ wunnzɛli yɛ ɔ wuli ba. Ɔ tɔnnin i dunman Samiɛli.—1 Sam. 1:20.
14. ?Like benin ti yɛ ɔ fata kɛ be fɔnvɔ Davidi ɔ? ?Wan yɛ ɔ srɛli i kɛ ɔ fɔnvɔ i ɔ?
14 Sran kun ekun mɔ Ɲanmiɛn fɔnvɔli i’n yɛle Davidi m’ɔ yoli laa Izraɛli nvle’n i su famiɛn’n. Zoova “nian lele ju anwlɛn’n i bo lɔ.” I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ fali Davidi kɛ ɔ yo Izraɛli nvle’n i su famiɛn’n, ɔ si kɛ Davidi ti sran kpa naan ɔ faman i sulɛ’n tratraman i sa bɛ’n nun. (1 Sam. 16:7; 2 Sam. 5:10) Sanngɛ kɛ i osu lali nun kan’n, Davidi kunndɛli Bat-Seba m’ɔ ti sran uflɛ yi’n. Kpɛkun kɛ ɔ ko yo naan sran fi w’a timan nun’n, ɔ yoli maan be kunnin bla’n i wun’n. Kɛ Davidi wunnin i kɛ sa tɛ kpa yɛ w’a yo’n, ɔ srɛli Zoova seli kɛ: “Nian wɔ aunnvuɛ bɔ a si klɔ sran’n ti, nunnun min sa tɛ mun. Wunnzin min weiin kpa, maan fɔnlɛ bɔ n fɔnnin’n ɔ wie. Yo min saun kpa maan min wun sa’n kwlaa wie weiin. Afin n wun sa tɛtɛ nga n yo be’n. Sa tɛtɛ sɔ’m be sinsin min nyin su.” (Jue. 51:3-5) Like nga Davidi yoli’n, ɔ yoli i nsisɔ dan. Yɛ Zoova yacili i sa tɛ’n cɛli i. Kannzɛ Zoova yoli sɔ’n, sanngɛ Davidi isali sa nga ɔ yoli’n i bo nzuɛn’n. (2 Sam. 12:9-12) I kwlaa yoli o, aunnvuɛ nga Zoova sili i’n, ɔ fɔnvɔli i.
15. ?Kwlaa naan b’a kun Zezi’n, wafa sɛ yɛ Zoova ukɛli i ɔ?
15 I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, kekle sunman tɔli i su. Ɲanmiɛn kplinnin su kɛ sa sɔ’m be ɲɛn i, sanngɛ Zezi mɔ fɔ nunmɛn i nun’n ɔ nantili seiin, w’a fɔnman. Ɔ lafili Zoova su titi yɛ ɔ loli i wun mɛnnin i kɛ ɔ sie i. Ka naan b’a fa Zezi b’a man sran mun kɛ be kun i’n, ɔ srɛli Zoova kɛ: “Nán yo nga n klo kɛ ɔ yo su’n, sanngɛ yo nga a klo kɛ á yó i su’n.” Yɛ anzi kun bali ɔ wa wlɛli i fanngan ɔn. (Lik 22:42, 43) I ti’n fɔnvɔlɛ nga Ɲanmiɛn ko fɔnvɔ Zezi naan w’a kwla jran kekle blɛ sɔ nun’n, yɛ ɔ fɔnvɔli ɔ.
16. ?Sɛ Ɲanmiɛn i sulɛ’n ti’n, e o wie nuan’n, ngue yɛ Zoova waan ɔ́ yó m’ɔ kwla fɔnvɔ e ɔ?
16 Sɛ bɔbɔ Zoova i sulɛ’n ti’n e o wie nuan’n, Zoova kwla uka e naan y’a nanti seiin titi. Yɛ kusu ɔ́ yó i sɔ. Kɛ mɔ Ɲanmiɛn wá cɛ́n sran mun ti’n, e wla gua ase. Asa ekun’n, e ɲin o cɛn nga bé ‘tía’ wie’n m’ɔ ti e kpɔfuɛ’m be kwlaa be nun kasiɛnfuɛ’n i su’n i sin kpa. (1 Kor. 15:25, 26) Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa nin sran uflɛ wie mɔ be wuli’n, be o Zoova i akunndan’n nun. Zoova i wla kwlá fiman like. Ɔ maan, ɔ́ cɛ́n be. (Zan 5:28, 29; Yol. 24:15) I sɔ’n ti’n, sɛ be kle e ɲrɛnnɛn’n, e wla gua ase afin e lafi sran’m be cɛnlɛ mɔ Zoova wá cɛ́n be’n i su.
17. ?Kɛ e awlɛn su sran wu’n, ngue yɛ Zoova fa fɔnvɔ e ɔ?
17 E awlɛn su sran nga be wuli’n, bé wá cɛ́n be asiɛ’n m’ɔ́ káci uflɛ’n i su wa. Nanwlɛ i sɔ’n gua e awlɛn su nzue dan. Blɛ sɔ’n nun’n, ninnge nga be yo maan sran i wla bo i wun’n, be su tranman lɛ kun. Kɛ bé wá núnnún mɛn’n, “sran kpanngban kpa” mɔ be ti Zoova i sufuɛ’n bé fíte nun. Kpɛkun bé dí nanndoliɛ junman kun. Yɛle kɛ be nga bé cɛ́n be’n, bé sɔ́ be nun yɛ bé klé be like.—Ngl. 7:9, 10.
Kɛ ɔ fin lalafuɛ nun lele’n, Ɲanmiɛn ti i sufuɛ’m be fiawlɛ
18, 19. ?Kɛ bé klé Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yalɛ’n, wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn fɔnvɔli be ɔ?
18 Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Moizi kpɛli Izraɛlifuɛ’m be fɔnvɔlɛ nin be fanngan wlalɛ jue fɛfɛ kpa kun. Jue sɔ nun’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ ɔ fin lalafuɛ nun lele’n, Nyanmiɛn yɛ ɔ ti ɔ fiawlɛ nin-ɔn. I fanngan b’ɔ o lɛ titi’n ti, ɔ sasa wɔ.” (Mml. 33:27) Kɛ ɔ juli i ɲrun’n, Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Samiɛli seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: “Nán amun kaci amun sin si Anannganman. Amun nian nun su i kɛ ɔ fata’n sa. [...] Anannganman su yi-mɛn i nvle’n i blo, yɛlɛ kɛ i dunman’n ti dan.” (1 Sam. 12:20-22) Sɛ e su Zoova titi naan e kpɔcimɛn i’n, i kusu ɔ su kpɔciman e. Blɛ kwlaa nga e mian ukalɛ wun’n, ɔ́ úka e.
19 Mɛn i awieliɛ blɛ kekle nga nun’n, Ɲanmiɛn yacimɛn i sufuɛ’m be bo suanlɛ nin be fɔnvɔlɛ. Be kleli e niaan kpanngban kpa be ɲrɛnnɛn yɛ be wlali be bisua Zoova i sulɛ’n ti. Be sɔ i sɔ yolɛ i afuɛ ya tra su yɛ. Aniaan sɔ’m be ndɛ’n kle e kɛ blɛ kekle nun’n, Zoova suan i sufuɛ’m be bo sakpa. I wie yɛle e niaan nga be waan ɔ di bisua afuɛ 23 nvle nga laa be flɛ i Union soviétique i nun lɔ’n. Bisua nun lɔ bɔbɔ’n, ɔ ɲannin Biblu’n i akua wie mun. Fluwa sɔ’m be wlɛli i fanngan yɛ be fɔnvɔli i. Ɔ seli kɛ: “Afuɛ kwlaa sɔ’m be nun’n, n fali min wla’n guali Zoova su yɛ i kusu ɔ wlali min fanngan.”—An kanngan 1 Piɛr 5:6, 7 nun.
20. ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ Zoova su yiman e ase le ɔ?
20 Maan kekle ng’ɔ́ tɔ́ e su e ɲrun lɔ’n, ɔ yo sɛ yo sɛ, sɛ e wla kpɛn fɔnvɔlɛ ndɛ nga jue tofuɛ’n kɛnnin i yɛ’n su, ɔ́ yó e ye dan. Ɔ seli kɛ: “Anannganman yi-mɛn i sran’m be blo le.” (Jue. 94:14) E tinuntinun e sa mian fɔnvɔlɛ wun sɔ. Sanngɛ e kwla fɔnvɔ e wiengu. Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ nun’n, é wá wún wafa nga e kwla fɔnvɔ e wiengu mɔ be fɛ mɛn sukusuku nga nun’n.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ su ɔ?
• ?Ninnge benin wie mun ti yɛ e sa mian fɔnvɔlɛ’n wun ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ Zoova fɔnvɔ i sufuɛ mun ɔn?
• ?Sɛ e o wie nuan’n, ngue yɛ ɔ kwla fɔnvɔ e ɔ?
[Kuku/Foto, bue 23]
WAFA NGA E KWLA WUN E WUN FƐ...
▪ e awlɛn’n nun’n Jue. 147:3; 1 Zan 3:19-22; 5:14, 15
▪ e akunndan nun’n Jue. 94:19; Fil. 4:6, 7
▪ wafa nga e wun fa yo e’n nun’n Tul. 14:13, 14; Mml. 31:6
▪ e wunnɛn’n nun’n 2 Kor. 4:8, 9
▪ Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nun’n Jue. 145:14; Zak 5:14, 15