“An nian amun wun su naan amu’an kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn”
“An nian amun wun su naan amu’an kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.”—1 PIƐ. 4:7.
1, 2. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn’ ɔn? (b) ?Kosan benin mun yɛ ɔ fata kɛ e fa usa e wun ɔn?
BIAN kun mɔ laa ɔ di junman kɔnguɛ’n seli kɛ: “Kɛ ɔ ka kan aliɛ njɛnniɛn wá jú’n, yɛ ɔ ti kekle kpa kɛ sran’n i ɲin tran su ɔ.” Be kwlaa nga be di junman kɔnguɛ’n, be si kɛ ndɛ nga bian’n kɛnnin i lɛ’n ti nanwlɛ. I kunngba’n yɛle e Klistfuɛ mun e liɛ’n. E su minndɛ kɛ Satan i mɛn’n wie naan e tran mɛn uflɛ nun. Kɛ ɔ yo naan e tran e ɲin su blɛ sɔ nun’n, ɔ timan pɔpɔ. (Rɔm. 13:12) Sanngɛ Ɲanmiɛn i sulɛ’n nun’n, ɔ fataman kɛ e yo kɛ sran m’ɔ su lafi’n sa. Sɛ e yo sɔ’n, ɔ́ yó tɛ kpa mán e. I sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e “bu akunndan” yɛ e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.’—1 Piɛ. 4:7.
2 Kɛ mɔ Satan i mɛn’n su wa wie’n ti’n, ɔ ti kpa kɛ e fa kosan nga mun e usa e wun: ‘?Ɲanmiɛn srɛlɛ’n ti min cinnjin? ?N srɛ Ɲanmiɛn kpa titi, yɛ n kacikaci min srɛlɛ’n? ?N srɛ m man min wiengu titi? ?Annzɛ min ngunmin min like liɛ ng’ɔ lo min’n i ti yɛ n srɛ ɔ? ?N wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ n srɛ naan m’an ɲan min ti?’
MAAN E SRƐ ƝANMIƐN
3. ?Ninnge benin ekun ti yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Zoova ɔ?
3 Fluwa nga akoto Pɔlu klɛli ko mannin Efɛzfuɛ mun i nun’n, ɔ seli be kɛ be “srɛ Nyanmiɛn.” (Efɛ. 6:18) Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, wie liɛ’n e kan ninnge nga be mian e sa’n be ndɛ. Annzɛ e srɛ kɛ ɔ uka e naan e wun sa nga be o e su’n be ɲrun jranwlɛ. Biblu’n waan Ɲanmiɛn mɔ be srɛ i ɔ ti’n, ɔ sie i su e srɛlɛ’n i bo naan ɔ́ úka e, afin ɔ klo e. (Jue. 65:3) Sanngɛ nán ninnge sɔ’m be ngunmin ti yɛ ɔ fata kɛ e srɛ ɔ. Ɔ fata kɛ e srɛ e manman Zoova, e srɛ e lɛ i ase, yɛ maan e srɛ e sun flɛ i e jran su kpa wie.
4. ?Ngue ti yɛ kɛ é srɛ́’n, ɔ fata kɛ e manman Zoova kpɛ sunman ɔn?
4 Ninnge kpanngban ti’n, ɔ fata kɛ e srɛ e manman Zoova. Ninnge sɔ’m be nun wie yɛle “sa dandan b’ɔ yo be’n,” ɔ nin i “dan b’ɔ lɛ-man wunsu’n.” Kɛ e bu be akunndan’n, ɔ su e bo kɛ e manman Zoova. (An kanngan Jue Mun 150:1-6 nun.) Jue Mun 150 nun’n, jue tofuɛ’n kɛn i kpɛ 13 kɛ e manman Zoova. Jue tofuɛ uflɛ kun liɛ’n, ɔ kleli kɛ ɔ klo Zoova dan. I ti ɔ seli kɛ: “Aliɛ ba kun nun’n, m manman wɔ kpɛ nso sa nga a kan be’n bɔ be ti su’n ti.” (Jue. 119:164) Zoova nin manmanlɛ fata dan. I sɔ’n ti’n, maan ‘aliɛ ba kun nun’n, e mɛnmɛn i kpɛ nso.’ Yɛle kɛ maan e manman Zoova kpɛ sunman.
5. ?Sɛ e srɛ Zoova e lɛ i ase titi’n, ngue yɛ e su yoman ɔn?
5 Kɛ é srɛ́ Zoova’n, ɔ fata kɛ e lɛ i ase wie titi. Pɔlu seli i niaan nga be o Filipu lɔ’n be kɛ: “Nán amun koko sa fi su, sanngɛ sa’n kwlaa nun nin like kwlaa ng’ɔ mian amun’n, an kan kle Nyanmiɛn, an srɛ i, an jran su kpa, yɛ an lɛ i ase.” (Fil. 4:6) Satan i mɛn m’ɔ su kɔ i bue nuan yɛ nun’n, sran sunman be “si-man ye.” (2 Tim. 3:1, 2) Sran sɔ’m be afiɛn kusu yɛ e tran ɔn. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su. Sɛ y’a yoman sɔ’n, ɔ su cɛman naan y’a nian be ayeliɛ’n su. I sɔ’n ti’n, ninnge kpakpa nga Zoova yo man e’n ti’n, ɔ fata kɛ e srɛ e lɛ i ase dan. Sɛ e yo sɔ titi’n, e klun jɔ́ like nga e lɛ i’n su. E su ‘ijɔman e konviabo yɛ e su faman sa’n kwlaa guaman sran wie’m be su.’ (Zid 16) Awlobo kpɛnngbɛn’m be kusu kɛ bé srɛ́’n, ɔ fata kɛ be la Zoova i ase. I liɛ’n, be yi nin be mma’m bé wún i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ be yo sɔ wie.
6, 7. ?Sa uflɛ benin ti yɛ ɔ fata kɛ e sun flɛ Zoova e jran su kpa ɔ?
6 Kɛ é srɛ́ Ɲanmiɛn’n, wie liɛ e sun flɛ i e jran su kpa. ?Titi’n, blɛ onin yɛ e yo sɔ ɔ? ?Nán kɛ be kle e ɲrɛnnɛn’n, annzɛ tukpacɛ kekle wie o e su’n, yɛ e srɛ sɔ ɔ? ?Sanngɛ sa ngalɛ’m be nun ngunmin yɛ ɔ fata kɛ e srɛ Zoova e sun flɛ i, e jran su kpa ɔ?
7 Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, maan e fa e ɲin sie Ɲanmiɛn srɛlɛ ajalɛ nga Zezi kleli’n su. Ɔ kannin Ɲanmiɛn dunman’n nin Ɲanmiɛn Sielɛ’n, ɔ nin Ɲanmiɛn klun sa’n be ndɛ. (An kanngan Matie 6:9, 10 nun.) Mɛn nga nun ti klunwi yolɛ’n ngunmin. Be nga be sie mɛn’n kusu’n, be kwlá nianman be nvle nunfuɛ’m be lika. I kwlaa ngalɛ’n ti’n, ɔ fata kɛ e srɛ kɛ Ɲanmiɛn dunman’n fu. Yɛ maan i Sielɛ’n ju naan Satan w’a sieman mɛn’n kun. Ɔ ti cinnjin kpa wie kɛ dɔ nga su’n, e srɛ kɛ be yo Ɲanmiɛn klun sa’n asiɛ’n su wa kɛ be mɔ be o ɲanmiɛn su lɔ’n be yo’n sa. I sɔ’n ti’n, maan e nian e wun su titi naan y’a kwla koko yalɛ a Ɲanmiɛn.
“NÁN E YACI ƝANMIƐN SRƐLƐ
8, 9. ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e bu Piɛli nin i wiengu’m be fɔ ɔ?
8 Akoto Piɛli seli kɛ: “An nian amun wun su naan amu’an kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.” Sanngɛ cɛn kun’n, i bɔbɔ w’a yoman sɔ. Kɛ ɔ nin i wiengu’m be o Zɛtsemane fie’n nun lɔ mɔ Zezi ɔli srɛlɛ’n, be lafili. Sanngɛ nn Zezi seli be kɛ be ‘nyin tran su, yɛ be srɛ Nyanmiɛn.’—An kanngan Matie 26:40-45 nun.
9 Maan e si kɛ cɛn sɔ nun’n, Piɛli nin i wiengu’m be fɛli dan. Afin be yiayiali Delɛ cɛn dilɛ’n i wun ninnge’m be nuan lele. Kpɛkun i nnɔsua nun’n, be dili cɛn’n. Kɛ be wieli i di’n, Zezi kpɛli i Aliɛ’n i cɛn dilɛ’n i ba. Kpɛkun ɔ seli be kɛ kɛ ɔ́ wá wú’n, be yo sɔ naan be wla kpɛn i wie’n su. (1 Kor. 11:23-25) Asa ekun’n, “kɛ be toli Nyanmiɛn manmanlɛ jue’n, be ɔli Olivie Oka’n su lɔ.” (Mat. 26:30, 36) Atin nga be fa juli lɔ’n kusu wali. Kɛ ɔ yo sɔ’n, nn kɔnguɛ mbluniɛn w’a sin lele. I kwlaa sɔ’n ti yɛ Piɛli nin i wiengu’m be lafili ɔ. Sɛ ɔ ti e bɔbɔ’n, nn atrɛkpa’n e lafili wie. I sɔ’n ti’n, nán e kpli e bu Piɛli nin i wiengu akoto’m be fɔ. Zezi wunnin afɛ ng’ɔ o be su’n. Ɔ maan w’a ijɔman be. Ɔ seli be kɛ: “Amun anwlɛn’n wo su kɛ amún yó, sanngɛ an lɛ-mɛn i wun fanngan.”
Sa ng’ɔ ɲannin Piɛli ti’n, ɔ wunnin kɛ ɔ fata kɛ ɔ ‘nian i wun su naan w’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.’ (An nian ndɛ kpɔlɛ 10, 11 nun.)
Sa ng’ɔ ɲannin Piɛli ti’n, ɔ wunnin kɛ ɔ fata kɛ ɔ ‘nian i wun su naan w’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.’ (An nian ndɛ kpɔlɛ 10, 11 nun.)
10, 11. (a) ?Ngue yɛ sa ng’ɔ ɲannin Piɛli Zɛtsemane fie’n nun lɔ’n kleli i ɔ? (b) ?Ngue yɛ sa sɔ’n kle e wie ɔ?
10 Zɛtsemane fie’n nun lɔ’n, Piɛli i ɲin w’a kwlá tranman su, ɔ lafili. Ɔ fɛli i sɔ’n tuli i wun fɔ kpa. Afin Zezi dun mmua seli kɛ: “Ndɛ kɔnguɛ nga amun kwlaa amun ti nun wá sáci min ti.” Kɛ ɔ seli sɔ’n, Piɛli sɔli su kɛ: “Kannzɛ wɔ ti be kwlaa be ti nun sáci’n, n liɛ’n su saci-man wie mlɔnmlɔn.” Kpɛkun Zezi seli i kɛ: “Á wá sé kɛ a si-man min sɔ kpɛ nsan.” Piɛli kusu seli kɛ: “Kannzɛ min nin wɔ é wú’n, saan é wú, n su se-man kɛ n si-man wɔ le.” (Mat. 26:31-35) Ndɛ nga Zezi kannin’n kpɛnnin su. Yɛle kɛ, Piɛli wa seli kɛ ɔ simɛn i. Kɛ ɔ wunnin i wlɛ kɛ ndɛ nga Zezi kannin’n yɛ w’a kpɛn su’n, ɔ ‘sunnin dan kpa.’—Lik 22:60-62.
11 Sa sɔ’n kleli Piɛli kɛ ɔ fataman kɛ ɔ lafi i wun su ngboko. Sanngɛ, ɔ fata kɛ ɔ srɛ Ɲanmiɛn. I sɔ kusu yɛ ɔ yoli ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ mannin afɔtuɛ kun. Ɔ seli kɛ: “An nian amun wun su naan amu’an kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.” ?E fɛ i afɔtuɛ sɔ’n su? ?E “srɛ” Zoova titi kle kɛ i fanngan nun ti yɛ e kwla like yo ɔ? (Jue. 85:9) Maan e fa akoto Pɔlu i afɔtuɛ nga su. Ɔ seli kɛ: “Sran ng’ɔ bu kɛ w’a jran kpa’n, maan ɔ niɛn i wun kpa naan w’a tɔ-man!”—1 Kor. 10:12.
ƝANMIƐN TƐLI NEEMI SU
12. ?Ngue yɛ Neemi yoli m’ɔ ti ajalɛ kpa ɔ?
12 Sran kun ekun mɔ é wá kɛ́n i ndɛ’n yɛle Neemi. Kɛ afuɛ nga be flɛ i 450 ka naan b’a wu Zezi’n wá jú’n, nn ɔ ti Pɛrsi Famiɛn Artaksɛrksɛsi i nzan sufuɛ. Neemi tuli i klun srɛli Ɲanmiɛn. I sɔ m’ɔ yoli’n, ɔ kle e kwlakwla e ajalɛ kpa. Yɛle kɛ, kɛ ɔ tili sa ng’ɔ o i niaan Zuifu’m be su Zerizalɛmu lɔ’n, ɔ ‘srɛli Nyanmiɛn b’ɔ o nglo lɔ’n’ tititi. (Nee. 1:4) Kɛ famiɛn’n usɛli i sa nga ti yɛ i ɲrun’n ti mlanwa’n, ɔ “srɛli nglo lɔ Nyanmiɛn’n” i ja nun lɛ. (Nee. 2:2-4) ?Kɛ Neemi yoli sɔ’n i bo guali sɛ? Zoova tɛli i su. Yɛle kɛ Neemi srɛlɛ’n ti’n, Zoova i nvle nunfuɛ’m be liɛ yoli ye. (Nee. 2:5, 6) Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Neemi wa lafili Ɲanmiɛn su kpa ekun.
13, 14. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa titi naan Satan w’a ɲanman e ɔ?
13 Sɛ e srɛ Ɲanmiɛn titi kɛ Neemi liɛ’n sa’n, é láfi Ɲanmiɛn su kpa wie. Satan siman aunnvuɛ. Kɛ ɔ wun kɛ sa wie o e su’n, kpɛkun ɔ tin su naan e kpɔtɔ. Ɔ ju wie’n, e wla bo e wun annzɛ tukpacɛ tɔ e su kekle. Kɛ ɔ yo sɔ’n, e kwla bu i kɛ jasin fɛ kan nga e bo’n, Zoova bumɛn i like. Wie liɛ kusu’n, sa wie mɔ e yoli i laa ti’n, e akunndan’n sanngan. Satan kunndɛ kɛ e bu i kɛ y’a baman kpa yolɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛ kɛ e wla bo e wun naan e yaci Zoova su lafilɛ. Sanngɛ sɛ e ‘nian e wun su naan e koko yalɛ kle Ɲanmiɛn’n,’ é láfi Ɲanmiɛn su kpa titi. Biblu’n se kɛ ‘maan Ɲanmiɛn su mɔ e lafi’n ɔ yo kɛ e ɲrɛn sa naan Klunwifuɛ’n i ta’n m’ɔ sɔ i nuan to’n, i kwlaa wie su.’—Efɛ. 6:16.
Sɛ e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn’n,’ é kwlá jrán sa fanunfanun ɲrun kekle. (An nian ndɛ kpɔlɛ 13, 14 nun.)
Sɛ e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn’n,’ é kwlá jrán sa fanunfanun ɲrun kekle. (An nian ndɛ kpɔlɛ 13, 14 nun.)
14 Maan e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.’ I liɛ’n, sɛ sa wie fu e nun’n, e su yaciman Ɲanmiɛn i su lafilɛ. Asa ekun’n, sɛ ndɛ wie mian e sa’n, maan e nian Neemi i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ e ka lɛ e srɛ Zoova. Afin Zoova kunngba cɛ yɛ ɔ kwla suan e bo naan y’a jran sa’m be ɲrun kekle ɔ.
MAAN E SRƐ MAN E WIENGU
15. ?Kosan benin yɛ ɔ fata kɛ e fa usa e wun ɔn?
15 Zezi srɛli akoto Piɛli i ti jrannin su kpa kɛ nán maan ɔ kpɔnzɔ. (Lik 22:32) Akoto’m be blɛ su Klistfuɛ kun mɔ be flɛ i Epafras niannin Zezi i ajalɛ’n su. Ɔ srɛli i niaan nga be o Kolɔs lɔ’n be ti Ɲanmiɛn. Pɔlu kɛnnin i ndɛ fluwa ng’ɔ klɛli ko mannin be’n i nun. Ɔ seli kɛ Epafras “miɛn i nyin srɛ Nyanmiɛn kɛ an yo sran, ɔ srɛ kɛ an wun sa ng’ɔ ti Nyanmiɛn i klun sa’n i wlɛ kpa naan an jran kekle.” (Kol. 4:12) ?Yɛ e bɔbɔ li? Maan e fa kosan nga mun e usa e wun: ‘?N srɛ min niaan nga be o mɛn wunmuan nun’n be ti Ɲanmiɛn n jran su kpa? Sanvuɛ sa kɛ nzue m’ɔ tɔ di lika’n sa’n, ɔ tɔ aniaan wie’m be su. ?Kɛ ɔ yo sɔ’n, kpɛ nɲɛ yɛ n kan be ndɛ n kle Ɲanmiɛn ɔn? ?Aniaan nga Zoova mannin be junman i anuannzɛ nun’n, n srɛli be ti Ɲanmiɛn w’a di cɛn nɲɛ? ?Yɛ be nga sa kekle o be su asɔnun nun’n nin? ?N srɛli be ti le nɲɔn nga nun?’
16. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e srɛ e niaan’m be ti Ɲanmiɛn ɔn?
16 Kɛ e srɛ e niaan’m be ti Ɲanmiɛn’n, i sɔ’n yo be ye dan. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 1:10, 11 nun.) Nán srɛlɛ mɔ Zoova wun kɛ e nun kpanngban e srɛ aniaan kun i ti cɔcɔcɔ’n, i ti yɛ san fii ɔ́ tɛ́ e srɛlɛ’n su ɔ. Sanngɛ kɛ ɔ wun kɛ e niaan sɔ’n i ndɛ lo e dan’n, i ti yɛ ɔ tɛ e srɛlɛ’n su ɔ. I sɔ’n ti’n, nán e ɲin kpa e niaan’m be ti Ɲanmiɛn srɛlɛ’n su. Maan e bu i like cinnjin kpa. Maan e nian Epafras i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ maan e srɛ e niaan’m be ti Ɲanmiɛn e jran su kpa e kle kɛ be ndɛ lo e. Sɛ e yo sɔ’n, e klun jɔ́. Afin Biblu’n waan: “Sɛ a cɛ sran like’n, ɔ ti kpa tra kɛ be cɛ wɔ like’n.”—Yol. 20:35.
“E TI NYANLƐ’N W’A MANTAN E KOKO”
17, 18. ?Sɛ e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn’n,’ i bo guá sɛ mán e?
17 Pɔlu seli kɛ: “Lika w’a ɔ wie, aliɛ’n su wa cɛn!” Kwlaa naan w’a kan sɔ’n, ɔ seli kɛ: “Amun bɔbɔ an si blɛ nga e o nun yɛ’n, ɔ maan amun bɔ an ti kɛ sran b’ɔ su lafi sa’n, amun tinngelɛ w’a ju, afin e ti nyanlɛ’n w’a mantan e koko a tra i nun nga e lafili Krist su i klikli nun’n.” (Rɔm. 13:11, 12) Zoova tali nda kɛ ɔ́ mán e mɛn uflɛ kun. Blɛ nga é wá ɲɛ́n i sɔ mɛn’n w’a mantan koko. Ɔ maan e ti ɲanlɛ’n w’a mantan e koko kpa, nán e bu i kɛ ɔ tɛ o mmua. I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ dɔ nga su e lafi. Yɛ ɔ fataman kɛ mɛn’n nun ninnge’m be yolɛ’n ti’n, y’a ɲanman e ti y’a srɛman Zoova. Sanngɛ maan ‘e nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle Nyanmiɛn.’ I liɛ’n, kɛ é mínndɛ kɛ Zoova i cɛn’n ju’n, e ‘nzuɛn’n yó kpa, yɛ é fá e wun mántan Nyanmiɛn.’ (2 Piɛ. 3:11, 12) Wafa nga e nanti’n, yɛ ɔ́ klé kɛ e lafiman naan e wun i wlɛ kɛ mɛn’n i awieliɛ’n w’a mantan koko ɔ. I sɔ’n ti’n, maan e ‘koko yalɛ kle Nyanmiɛn titi, nán e yaci.’ (1 Tɛs. 5:17) Kɛ nga Zezi yoli’n sa’n, maan e cuɛn e wun naan e ngunmin e srɛ Zoova. Sɛ e yo sɔ’n, e nin Zoova e afiɛn mántan kpa. (Zak 4:7, 8) I sɔ’n ti aɲrunɲan dan!
18 Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan: “Kɛ Krist sɔ’n wo asiɛ’n su wa’n, ɔ kpannin, i nyinmuɛn’n guali naan w’a srɛ Nyanmiɛn b’ɔ kwla de i wie’n nun’n kɛ ɔ niɛn i su, ɔ jrannin su kpa. I nyin b’ɔ yi Nyanmiɛn’n ti ɔ tili.” (Ebr. 5:7) Zezi srɛli Zoova, ɔ sunnin jrannin su kpa. Ɔ maan ɔ kwla jrannin kekle kpa, w’a kpɔciman Ɲanmiɛn lele ɔ fa wuli. Ɔ maan kɛ Zoova cɛnnin i’n, ɔ ɔli ɲanmiɛn su lɔ, ɔ ɲannin nguan m’ɔ wieman’n. E kusu’n, kannzɛ sa nga bé tɔ́ e su’n be yo sɛ, be yo sɛ’n, e nin e Si Ɲanmiɛn e kwla nanti klanman. Maan e ‘nian e wun su naan y’a kwla koko yalɛ a kle nyanmiɛn.’ Sɛ e yo sɔ’n, é kwlá ɲán anannganman nguan’n.