Nán e sa sin bubu e!

1. ?Ngue ti yɛ Zoova i Lalofuɛ mɔ e ti’n, ɔ ti e cenjele like dan-ɔn?

ZOOVA i Lalofuɛ mɔ e ti’n, ɔ ti e cenjele like dan! Afin e ti Ɲanmiɛn Kpli i sufuɛ, yɛ e di i ti lalo. Kpɛkun e uka sran mun naan b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Nanwlɛ, kɛ e uka sran kun m’ɔ nin “nguan m’ɔ leman awieliɛ’n fata’n” naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, e klun jɔ dan. (Yol. 13:48) Blɛ sɔ’n nun’n, e wun yo e kɛ Zezi sa. Kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be seli i kɛ jasin fɛ nga be boli’n bali nvlɛ’n, “Ɲanmiɛn wawɛ’n maan i klun jɔli dan kpa.”—Lik. 10:1, 17, 21.

2. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ jasin fɛ bolɛ junman’n ti e cinnjin-ɔn?

² Jasin fɛ bolɛ junman’n ti e cinnjin kpa. Cɛn kun’n, akoto Pɔlu seli Timote kɛ: “Nian ɔ bɔbɔ ɔ wun su kpa, yɛ fa ɔ ɲin sie like nga a kle’n su kpa.” I sin’n, ɔ kan guali su kɛ: “Sɛ a yo sɔ’n, á dé ɔ bɔbɔ ɔ wun, yɛ á dé be nga be ti ɔ ndɛ’n.” (1 Tim. 4:16) Ndɛ sɔ’n kle kɛ jasin fɛ bolɛ junman’n de sran. Ɔ maan e mɔ e suan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i bo’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su titi. Yɛle kɛ maan blɛ kwlaa nun’n e ayeliɛ’n manman Zoova, yɛ maan ɔ nin jasin fɛ nga e bo’n be wɔ likawlɛ. (Fp. 1:27) Wafa nga e kwla kle kɛ ‘e fa e ɲin e sie i like nga e kle’n su kpa’n,’ i wie yɛle kɛ kwlaa naan y’a ɔ jasin fɛ’n i bolɛ’n maan e siesie e wun kpa. Kpɛkun maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e junman sɔ’n i dilɛ’n nun.

3. ?Kɛ e bo jasin fɛ’n, wafa sɛ yɛ sran’m be kwla sɔ nun-ɔn? An fa sa kun be yiyi nun.

³ Kannzɛ bɔbɔ e tu e klun e bo jasin fɛ’n, sanngɛ ɔ ju wie’n sran’m be sɔman nun. I wie yɛle aniaan bian kun m’ɔ suan Zɔɔzu Linindali’n i liɛ’n. Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1929 nun lele m’ɔ́ fá jú afuɛ 1947 nun’n, i ngunmin boli jasin fɛ’n nvle nga be flɛ i kɛ Isilandi’n i nun lɔ. Ɔ fali fluwa akpi kpanngban mannin sran mun. Sanngɛ be nun wie fi w’a kaciman Zoova i Lalofuɛ. Aniaan bian’n seli kɛ: “Sran wie’m be tanndannin min ɲrun kpa. Wie’m be liɛ’n, kannzɛ Ɲanmiɛn ndɛ’n loman be’n sanngɛ b’a kleman min yalɛ.” I sin’n, be fali ngaliɛ difuɛ wie mɔ be dili Galaadi suklu’n be ɔli lɔ. Ɔ nin i sɔ ngba’n ɔ dili afuɛ klonglo ngwlan, ka naan nvle sɔ’n nunfuɛ’m be nun wie’m b’a fa be wun b’a man Zoova naan b’a yo be batɛmun.b

4. ?Sɛ e bo jasin fɛ’n naan sran’m be sɔman nun klanman’n, wafa sɛ yɛ e wun kwla yo e-ɔ?

⁴ Sɛ e bo jasin fɛ’n naan sran’m be sɔman nun klanman’n, i sɔ’n kwla bubu e sa sin. E wun kwla yo e kɛ Pɔlu sa. Kɛ ɔ wunnin i kɛ Zifu’m b’a lafiman su kɛ Zezi yɛ ɔ ti Mesi’n, ‘i wla boli i wun dan, kpɛkun i awlɛn’n kpɛli i klun tititi.’ (Rɔm. 9:1-3) Atrɛkpa’n, e tu e klun e kle sran kun i Biblu’n nun like. Yɛ e srɛ Ɲanmiɛn e mɛn i titi. Ɔ nin i sɔ ngba’n, ɔ kɔmɛn i ɲrun. Ɔ maan ɔ fata kɛ e yaci i like klelɛ. Annzɛ kusu e tu e klun e bo jasin fɛ’n i kpa, sanngɛ e nin-a ukaman sran kun naan b’a yo i batɛmun. Kɛ i sɔ sa’n ju’n, e kwla se e wun kɛ e diman junman kpa ti yɛ ɔ ti sɔ-ɔ. Annzɛ e kwla bu i kɛ Zoova yraman e junman’n su ti-ɔ. ?Sɛ e bu i sɔ’n, ɔ ti su? Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, é wá tɛ́ kosan nɲɔn nga’m be su: (1)?Ngue yɛ ɔ kle kɛ jasin fɛ nga sran kun bo’n ɔ ba nvlɛ-ɔ? (2) ?Kɛ é bó jasin fɛ’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

?NGUE YƐ Ɔ KLE KƐ JASIN FƐ NGA SRAN KUN BO’N Ɔ BA NVLƐ-Ɔ?

5. ?Ngue ti yɛ ɔ ju wie’n junman nga e di e man Zoova’n ɔ baman nvlɛ-ɔ?

⁵ Biblu’n kan sran ng’ɔ yo Ɲanmiɛn i klun sa’n i ndɛ se kɛ: “Like kwlaa nga i sɔ sran liɛ’n yo’n, saan ɔ́ yó ye i sa nun.” (Jue. 1:3) Sanngɛ i sɔ’n kleman kɛ junman kwlaa nga é dí mán Zoova’n, saan ɔ́ bá nvlɛ. Afin fɔ ng’ɔ o e nun’n ti’n, e nguan’n “ti afɛ ngunmin.” (Zɔb 14:1) Asa’n, ɔ ju wie’n e kpɔfuɛ’m be tanndan e ɲrun lele e kwlá boman jasin fɛ’n kun. (1 Kor. 16:9; 1 Tes. 2:18) ?Sanngɛ ngue su yɛ Zoova jran naan w’a se kɛ jasin fɛ nga sran kun bo’n ɔ ba nvlɛ-ɔ? Maan e fa e ɲin e sie i Biblu’n nun ndɛ wie’m be su naan y’a wun kosan sɔ’n i su tɛlɛ’n.

6. ?Ngue su yɛ Zoova jran naan w’a se kɛ junman nga e dili’n bali nvlɛ-ɔ?

⁶ Zoova fɛ i ɲin sie i e klun mɔ e tu e di i junman’n i su. Sɛ e tu e klun e bo jasin fɛ’n naan sran’m b’a sɔman nun bɔbɔ’n, sanngɛ Zoova ɲrun’n e junman’n bali nvlɛ. Akoto Pɔlu seli kɛ: “Ɲanmiɛn yoman sa m’ɔ timan su’n. Ɔ maan junman nga amun di mɛnnin i’n, ɔ nin klolɛ nga an fa kloli i dunman mɔ i ti’n, amun dili junman mɛnnin i sran mun’n, mɔ amun te di te man be’n, i wla su fiman su.” (Ebr. 6:10) Ɔ maan sɛ e tu e klun e di Zoova i junman’n naan ɔ baman nvlɛ bɔbɔ’n, sanngɛ maan e lafi su kɛ Zoova i wla su fiman e ɲin mɔ e miannin e dili i junman’n ɔ nin klolɛ mɔ e fa kloli i’n be su le. Asa’n, nán e wla fi ndɛ nga Pɔlu kan kleli Klisifuɛ nga be o Korɛnti lɔ’n su. Ɔ seli be kɛ: “E Min’n i junman nga amun di’n, ɔ su kaman ngbɛn.” Ɔ maan kannzɛ bɔbɔ e junman’n i bo’n guaman kɛ nga e fa sunnzunnin’n sa’n, sanngɛ junman nga e dili’n w’a yoman ngbɛn.—1 Kor. 15:58.

7. (1) ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu buli jasin fɛ bolɛ’n niɔn? (2) ?Ngue yɛ i sɔ liɛ’n kle e-ɔ?

⁷ Akoto Pɔlu dili i ngaliɛ dilɛ junman’n i kpa, yɛ ɔ takali asɔnun bo klɔ kaka su. Ɔ nin i sɔ ngba’n, sran wie’m be kɛnnin i wun ndɛ tɛtɛ be seli kɛ ɔ siman like kle. Sanngɛ kɛ Pɔlu kplí i ti’n, w’a faman be ɲin w’a siemɛn i be ng’ɔ ukali be naan b’a kaci Klisifuɛ’n be nuan’n su. Ɔ seli be ngbɛn kɛ: “N dili junman.” (2 Kor. 11:23) Kɛ Pɔlu sa’n, nán e wla fi su kɛ like ng’ɔ ti cinnjin Zoova ɲrun’n yɛle kɛ e tu e klun e di i junman’n. Kpɛkun kannzɛ bɔbɔ lika’n ti kekle sɛ’n, e mian e ɲin e di i titi.

8. ?Kɛ é bó jasin fɛ’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

⁸ Zoova i klun jɔ junman nga e di e mɛn i’n su. Cɛn kun’n, Zezi sunmɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ 70 kɛ be ko bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n be kle sran mun. Kɛ be ɔli mɔ be sali be sin’n, ‘be klun jɔli kpa.’ ?Ngue ti yɛ be klun jɔli sɔ-ɔ? Be seli Zezi kɛ: “Kɛ e bo ɔ dunman sa’n, mmusu mun bɔbɔ be lo be wun be man e.” Sanngɛ Zezi seli be kɛ: “Nán amun di aklunjuɛ mmusu mɔ amun kwla be’n ti. Sanngɛ amun di aklunjuɛ, afin b’a klɛ amun dunman ɲanmiɛn su lɔ.” (Lik. 10:17-20) Like nga ti yɛ Zezi seli be sɔ’n yɛle kɛ ɔ si kɛ nán blɛ kwlaa nun yɛ jasin fɛ nga bé bó’n ɔ́ bá nvlɛ sɔ-ɔ. I kpa bɔbɔ’n, e siman sɛ be nga be boli jasin fɛ’n be kleli be’n, be nun wie’m be kacili Klisifuɛ-o. Ɔ maan sɛ be bo jasin fɛ’n naan sran’m be sie be su be nuan bo’n, be kwla di aklunjɔɛ sɔ. Sanngɛ like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo be fɛ kpa’n, yɛle kɛ Zoova i klun jɔ junman nga be tuli be klun be dili’n su.

9. ?Kɛ nga Galasifuɛ Mun 6:7-9 fa kan’n sa’n, sɛ e mian e ɲin e bo jasin fɛ’n titi’n ngue yɛ é ɲɛ́n i-ɔ?

⁹ Sɛ e mian e ɲin e bo jasin fɛ’n titi’n, é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Kɛ e tu e klun e bo jasin fɛ’n mɔ e kle sran’m be like’n, ɔ ti kɛ ‘e su lua ninnge nga Ɲanmiɛn wawɛ’n klo be’n’ sa. Yɛle kɛ e yaci Ɲanmiɛn wawɛ’n i nun naan ɔ kle e atin. Zoova ta e nda kɛ sɛ ‘e sa sin bubuman e’ i junman sɔ’n i dilɛ’n nun’n, ɔ́ mán e nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Kannzɛ y’a kwlá ukaman sran kun naan b’a yo i batɛmun bɔbɔ’n, é ɲán nguan sɔ’n wie.—An kanngan Galasifuɛ Mun 6:7-9 nun.

?KƐ É BÓ JASIN FƐ’N, NGUE YƐ Ɔ FATAMAN KƐ E WLA FI SU-Ɔ?

10. ?Ngue ti yɛ kɛ e bo jasin fɛ’n, sran wie’m be sie be su mɔ wie’m be sieman be su-ɔ?

¹⁰ Sɛ sran kun sɔ́ jasin fɛ’n nun annzɛ ɔ su sɔman nun’n, i dan lika fin wafa nga i awlɛn’n fa ti’n. Zezi fali sunnzun ase kun fa yiyili ndɛ sɔ’n nun. Ɔ kannin sran kun m’ɔ lua like asiɛ fanunfanun su’n i ndɛ. Kɛ ɔ luali like’n, ng’ɔ tɔli asiɛ kpa’n su’n i ngunmin cɛ yɛ ɔ yoli kpa-ɔ. (Lik. 8:5-8) Zezi waan asiɛ fanunfanun’m be ti sran’m be awlɛn’n be nzɔliɛ. Afin kɛ e kan ‘Ɲanmiɛn ndɛ’ e kle sran mun’n, wafa nga be sɔ nun’n ti fanunfanun. (Lik. 8:11-15) Kɛ sran kun lua like kun’n, ɔ siman sɛ ɔ́ yó kpa-o annzɛ ɔ su yoman kpa-o. I wafa kunngba’n, kɛ e bo jasin fɛ’n e kle sran kun’n, e siman wafa ng’ɔ́ sɔ́ nun’n. Afin i sɔ’n fin wafa nga i bɔbɔ i awlɛn’n fa ti’n. E liɛ nga e si i’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i bolɛ. Kɛ nga akoto Pɔlu fa kannin’n sa’n, ‘junman nga e tinuntinun e di’n i su yɛ Ɲanmiɛn nían túa e kalɛ-ɔ.’ Nán wafa nga e junman’n i bo’n guali’n i su yɛ ɔ́ nían-ɔn.—1 Kor. 3:8.

11. ?Kannzɛ sran’m b’a sieman be su Nowe i nuan bo’n, sanngɛ ngue ti yɛ Zoova i klun jɔli i wun-ɔn? (An nian foto ng’ɔ o fluwa’n i bui’n su’n.)

¹¹ Be nga be suli Zoova laa nun’n, be nun wie’m be boli jasin fɛ’n be kleli sran mun. Sanngɛ sran’m b’a sieman be su be nuan bo. Zoova i sufuɛ sɔ’m be nun kun yɛle Nowe. Ɔ “boli sa nga be yo-ɔ ɔ ti su’n i ndolo” afuɛ 40 annzɛ 50. (2 Piɛ. 2:5) Nowe buli i kɛ sran’m bé sɔ́ i ndɛ’n nun klanman. Sanngɛ Zoova w’a semɛn i sɔ. I kpa bɔbɔ’n, ɔ seli i kɛ sɛ ɔ wie mmeli’n i bobo’n, ‘ɔ nin i yi, nin i mma mun, ɔ nin i mma’m be yi’m be wlu mmeli’n nun.’ (Bob. 6:18) I sɔ’n kle kɛ sran fi su fɛmɛn i ɲin siemɛn i i ndɛ’n su. Asa ekun’n, kɛ Zoova kléklé i wafa ng’ɔ fata kɛ ɔ bobo mmeli’n, kɔlɛ’n ɔ wunnin i wlɛ kɛ be nga bé fú mmeli’n nun’n be su sɔnman. I sɔ’n kusu kle kɛ sran’m be su sieman be su i nuan bo. (Bob. 6:15) I sɔ sa’n kusu yɛ ɔ juli-ɔ. I blɛ su sran’m be nun wie fi w’a siemɛn i su. (Bob. 7:7) ?Zoova seli kɛ Nowe w’a tumɛn i klun w’a boman jasin fɛ’n ti yɛ sran uflɛ fi w’a wluman mmeli’n nun wie-ɔ? Cɛcɛ. I kpa bɔbɔ’n i klun jɔli Nowe i wun. Afin Nowe yoli like kwlaa ng’ɔ seli i kɛ ɔ yo’n.—Bob. 6:22.

12. ?Kannzɛ sran’m b’a sieman be su Zeremin i nuan bo’n, ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a bo jasin fɛ’n aklunjɔɛ su titi-ɔ?

¹² Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zeremin kusu tuli i klun boli jasin fɛ’n. Ɔ yoli sɔ afuɛ 40 tra su. Sanngɛ sran’m b’a sieman be su i nuan bo. I kpa bɔbɔ’n ‘be srili i, be kpɛli i nzowa’ yɛ be kleli i yalɛ tɛtɛ kpa. I sɔ’n ti’n, i sa sin bubuli i yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ jrɛ́n i junman’n. (Zer. 20:8, 9) Sanngɛ w’a yoman sɔ. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a bo jasin fɛ’n aklunjɔɛ su titi-ɔ? Like ng’ɔ ukɛli i’n yɛle kɛ ɔ fɛli i ɲin sieli i like cinnjin nɲɔn su. I klikli’n yɛle kɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn fa wlɛli i nuan kɛ ɔ kan kle nvlefuɛ mun’n, ɔ ti ndɛ fɛ. Afin Ɲanmiɛn ‘bu be wun akunndan kpa yɛ ɔ kunndɛ kɛ be ɲrun atin’n yo weiin.’ (Zer. 29:11) I nɲɔn su’n yɛle kɛ Zoova i dunman’n wo i su. (Zer. 15:16) Andɛ kusu’n, jasin nga e bo’n yo maan sran’m be fa be wla be guɛ i like kpa kun su. Asa ekun’n, Zoova i dunman’n wo e su wie, afin e ti i lalofuɛ. Sɛ e fa e ɲin e sie i like nɲɔn sɔ’m be su’n, kannzɛ sran’m be sieman be su e nuan bo bɔbɔ’n sanngɛ é dí aklunjɔɛ.

13. ?Ngue yɛ sunnzun ase nga Zezi fali m’ɔ o Marki 4:26-29 nun’n, ɔ kle e-ɔ?

¹³ Kɛ ɔ ko yo naan sran kun w’a fa ajalɛ kɛ ɔ́ sú Zoova’n, ɔ fa blɛ. Zezi fali sunnzun ase kun kɛnnin i sɔ liɛ’n i ndɛ. Ɔ kannin sran kun m’ɔ lua like’n kpɛkun ɔ kɔ lalɛ’n i ndɛ. (An kanngan Marki 4:26-29 nun.) Kɛ bian’n luali like’n, like sɔ’n ɲinnin blɛblɛblɛ. Yɛ w’a kwlá yoman like fi naan like ng’ɔ luali’n w’a ɲin ndɛndɛ. I wafa kunngba’n, kɛ ɔ ko yo naan Biblu’n nun like suanfuɛ kun w’a nanti like ng’ɔ suan’n su’n, ɔ fa blɛ. Yɛ e kwlá yoman like fi naan w’a yo i sɔ liɛ’n ndɛndɛ. Ɔ maan sɛ e kle sran kun i Biblu’n nun like naan ɔ kɔmɛn i ɲrun ndɛndɛ’n, nán e sa sin bubu e. Kɛ fie difuɛ sa’n, maan e tra e awlɛn e minndɛ naan sran’n bɔbɔ fa ajalɛ kɛ ɔ́ fɛ́ i wun mán Zoova naan be yo i batɛmun.—Zak. 5:7, 8.

14. ?Sa benin yɛ ɔ kle kɛ kɛ ɔ ko yo naan sran’m b’a sɔ jasin fɛ’n nun’n, ɔ kwla cɛ kpa-ɔ?

¹⁴ Lika wie’m be nun’n, kɛ ɔ ko yo naan sran’m b’a sɔ jasin fɛ’n nun’n, ɔ kwla cɛ kpa. I wie yɛle aniaan bla kun m’ɔ suan Gladisi Alɛnin’n i liɛ’n. I niaan bla kun suan Ribi. Afuɛ 1959 nun’n, be seli be kɛ be ko di titi atin bolɛ junman’n Kanada lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Kebɛki’n su.c Sanngɛ klɔ sɔ’n sufuɛ’m b’a kunndɛman kɛ be nin be kókó yalɛ. Afin be sro be mantanfuɛ mun nin plɛti mun. Gladisi seli kɛ: “E boli jasin fɛ’n awloawlo’m be nun afuɛ lele nɲɔn. Cɛn kwlakwla’n, e di dɔ mɔcuɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n nun. Sanngɛ sran ba kun sa w’a siemɛn i su e nuan bo. Kɛ e bobo sran kun i anuan’n, ɔ ba, ɔ wa nian. Kɛ ɔ wun kɛ e yɛ e o lɛ’n, kpɛkun w’a sɛ i sin. Ɔ nin i sɔ ngba’n, e sa sin w’a bubuman e.” Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, sran’m be ayeliɛ’n wa kacili. Ɔ maan sran wie’m be sieli be su be tieli jasin fɛ’n. Kɛ é sé yɛ’n, b’a taka asɔnun bo nsan klɔ sɔ’n su.—Eza. 60:22.

15. ?Ngue yɛ 1 Korɛntifuɛ Mun 3:6, 7 kle e sran’m be like klelɛ junman’n su-ɔ?

¹⁵ Aniaan kaka yɛ be uka sran kun naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ-ɔ. E si kɛ aniaan’m be kwlaa yɛ be uka sran kun naan w’a ɔ i ɲrun lele b’a yo i batɛmun-ɔn. (An kanngan 1 Korɛntifuɛ Mun 3:6, 7 nun.) I wie yɛle kɛ aniaan kun kwla fa fluwa nɲa kun annzɛ periodiki kun man sran kun. Kpɛkun i sin’n ɔ ɲɛnmɛn i ti naan w’a ko nian sran sɔ’n i osu. Ɔ maan ɔ se aniaan uflɛ kɛ ɔ ko niɛn i osu mɛn i. Aniaan sɔ’n bo sran’n i Biblu’n nun like klelɛ bo. Kɛ ɔ́ kɔ́ i like klelɛ’n, ɔ se aniaan fanunfanun kɛ be ko sunmɛn i. Aniaan sɔ’m be yo like fanunfanun fa uka like suanfuɛ’n. Aniaan kwlaa ngá bé bá’n, bé úkɛ sran’n naan w’a si Zoova kpa. Ɔ maan blɛblɛblɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun lele bé yó i batɛmun. Ɔ maan i agualiɛ su’n, kɛ nga Zezi fa kannin’n sa’n, i sran ng’ɔ luali like’n nin-o, i sran ng’ɔ kpɛli like’n nin-o, be kwlaa be di aklunjɔɛ.—Zan 4:35-38.

16. ?Kannzɛ sa wie ti’n e kwlá boman jasin fɛ’n kɛ nga e fa klo’n sa’n, ngue ti yɛ e kwla di aklunjɔɛ-ɔ?

¹⁶ Atrɛkpa’n, tukpacɛ annzɛ kpɛnngbɛn yolɛ’n ti’n, a kwlá boman jasin fɛ’n kɛ nga a fa klo’n sa. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ maan ɔ klun jɔ like kan nga a yo fa suan aniaan’m be bo’n i su. Bu sa ng’ɔ tɔli Famiɛn Davidi su’n i akunndan kan nian. Cɛn kun’n, Amalɛkifuɛ’m be fɛnnin be bo ninnge mun kpɛkun be trali be yi nin be mma’m be ɔli. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Davidi nin i sran’m be waan bé kó dé be. Sanngɛ afɛ’n ti’n, Davidi i sran’m be nun ya nɲɔn b’a kwlá ɔman wie. Ɔ maan be liɛ’n, be kali lɛ be niannin trɔ’m be su. Kɛ Davidi nin i sran’m be ɔli’n, be kwlali be kpɔfuɛ mun yɛ be deli ninnge kpakpa kpanngban be sa nun. Kɛ be sali be sin’n, ɔ seli kɛ maan be nga be ɔli alɛ kunlɛ’n, ɔ nin be nga be niannin trɔ’m be su’n be ninnge nga bé ɲɛ́n i’n, be sɛ. (1 Samiɛl 30:21-25) I kunngba’n yɛle sran’m be like klelɛ junman liɛ’n. Sɛ sa wie ti’n a kwlá boman jasin fɛ’n kɛ nga a fa klo’n sa’n, tu ɔ klun yo ɔ liɛ nga a kwlɛ i yo’n. Sɛ a yo sɔ’n, blɛ kwlaa nga sran kun fɛ i wun man Zoova mɔ be yo i batɛmun’n, á dí aklunjɔɛ kɛ aniaan onga’m be sa.

17. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e la Zoova i ase-ɔ?

¹⁷ Kɛ e si kɛ Zoova bu junman nga e di e mɛn i’n i like dan’n, ɔ yo e fɛ kpa. I ti’n é lɛ́ i ase lele. Zoova si kɛ e kwlá mianman sran fi kɛ ɔ sie i su e nuan bo annzɛ ɔ su i. I sɔ’n ti’n, ɔ fɛ i ɲin sie i e klun mɔ e tu e di i junman’n ɔ nin klolɛ mɔ e klo i’n be su. Asa ekun’n, i fanngan nun’n kɛ e di i junman’n, kannzɛ ɔ ti kaan sɛ sanngɛ e di aklunjɔɛ. (Zan 14:12) Maan e yo like kwlaa nga e kwla yo naan e sa sin w’a bubuman e jasin fɛ’n i bolɛ nun’n. Sɛ e yo sɔ’n, e kwla lafi su kɛ Ɲanmiɛn i klun jɔ́ e wun titi.