?Wafa sɛ yɛ Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su-ɔ?

1-2. ?Ɲanmiɛn srɛlɛ’n i su sa benin yɛ e kwla usa-ɔ?

ATRƐKPA’N w’a usa ɔ le sɛ kɛ a srɛ Zoova’n ɔ tɛ ɔ su-o. Sɛ ɔ ti sɔ sakpa’n, nán ɔ ngunmin yɛ a usa ɔ wun sɔ-ɔ. Aniaan kpanngban be usa be wun sɔ wie. I li kɛ sa tɔ be su’n yɛ be usa be wun sɔ kpa’n niɔn. E kusu kɛ sa o e su’n, wie liɛ’n kɛ ɔ ko yo naan y’a wun wafa nga Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su’n ɔ ti kekle.

² Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán like nga ti yɛ e kwla lafi su kɛ Zoova tɛ i sufuɛ’m be srɛlɛ’n su’n i ndɛ. (1 Zan 5:15) Asa’n, é wá tɛ́ kosan yɛ’m be su: ?Ngue ti yɛ ɔ ju wie’n ɔ yo e kɛ Zoova tɛman e srɛlɛ’m be su-ɔ? ?Wafa sɛ yɛ Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su andɛ-ɔ?

WIE LIƐ’N ZOOVA TƐMAN E SRƐLƐ’M BE SU KƐ NGA E BƆBƆ E FA KLO’N SA

3. ?Ngue ti yɛ Zoova kunndɛ kɛ e srɛ i-ɔ?

³ Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ Zoova klo e tankaan kpa yɛ e ti i cinnjin kpa. (Aze 2:7; 1 Zan 4:10) I sɔ’n ti yɛ ɔ wla e fanngan kɛ e srɛ i kɛ ɔ uka e’n niɔn. (1 Piɛ. 5:6, 7) I kpa bɔbɔ’n, ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e naan e nin i e afiɛn mantan kpa. Asa’n, i waan ɔ́ úka e naan e jran e su sa’m be ɲrun kekle.

4. ?Wafa sɛ yɛ e wunnin i wlɛ kɛ Zoova tɛ i sufuɛ’m be srɛlɛ’n su-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

⁴ Ɔ ju wie’n, kɛ e kanngan Biblu’n nun’n e wun kɛ Zoova tɛli i sufuɛ’m be srɛlɛ’n su. Atrɛkpa’n, ɔ wla kpɛn sran sɔ’m be nun kun su. Sran sɔ’n kwla yo Famiɛn Davidi. Sran kaka be kpɔli i yɛ ɔ srɛli Zoova kpɛ sunman kɛ ɔ ukɛ i. Blɛ kun nun liɛ’n, ɔ srɛli Zoova seli kɛ: “Ee Zoova, tie min srɛlɛ’n. Tie srɛlɛ mɔ n srɛ wɔ kɛ a uka min’n. Nanwlɛ mɔ a di’n nin ɔ sa nuan su sɛsɛ yolɛ’n ti’n, tɛ min su.” (Jue. 143:1) Zoova tɛli srɛlɛ mɔ Davidi srɛli i kɛ ɔ de i’n i su. (1 Sam. 19:10, 18-20; 2 Sam. 5:17-25) I sɔ’n ti’n, Davidi kwla seli kɛ: “Zoova o be kwlaa nga be kpan flɛ i’n be wun koko.” E kusu e kwla lafi su kɛ Zoova yó i sɔ e lika wie.—Jue. 145:18.

5. ?Laa’n, Zoova tɛli i sufuɛ’m be srɛlɛ’n su kɛ nga be bɔbɔ be klo’n sa blɛ kwlaa nun’n? An fa sa kun be yiyi nun. (An nian desɛn’n wie.)

⁵ Ɔ ju wie’n, Zoova tɛman e srɛlɛ’m be su kɛ nga e fa sunnzunnin’n sa. I sɔ sa’n juli akoto Pɔlu su. Blɛ wie nun’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn kɛ ɔ yi ‘owie kun m’ɔ o i kplo’n’ nun’n. I kpa bɔbɔ’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn kpɛ nsan kɛ ɔ yo naan like sɔ’n jaso i su. ?Blɛ sɔ’n nun’n, Zoova tɛli Pɔlu i srɛlɛ’n su? Ɛɛn, ɔ tɛli i su. Sanngɛ w’a tɛman Pɔlu su kɛ nga Pɔlu bɔbɔ fa klo’n sa. Afin w’a yiman like ng’ɔ kle Pɔlu i yalɛ’n, sanngɛ ɔ mɛnnin i wunmiɛn maan ɔ kwla suli i kpa titi.—2 Kor. 12:7-10.

6. ?Ngue ti yɛ blɛ wie nun’n, ɔ yo e kɛ Zoova tɛman e srɛlɛ’m be su-ɔ?

⁶ E kusu ɔ ju wie’n, Zoova tɛman e srɛlɛ’m be su kɛ nga e bɔbɔ e fa sunnzunnin’n sa. Sanngɛ e kwla lafi su kɛ Zoova si wafa trele ng’ɔ́ úka e’n. I kpa bɔbɔ’n, ɔ “kwla yo like kwlaa nga e srɛ i’n annzɛ e bu i akunndan’n man e lele tratra su bɔbɔ.” (Efɛ. 3:20) Ndɛ sɔ’n kle kɛ, ɔ ju wie’n kɛ e srɛ Zoova’n ɔ tɛman e su blɛ nga e bɔbɔ e klo’n i nun. Yɛ ɔ tɛman e su kɛ nga e bɔbɔ e fa sunnzunnin’n sa.

7. ?Ngue ti yɛ ɔ ju wie’n ɔ fata kɛ e kaci ndɛ nga e kɛn i e srɛlɛ’n nun’n niɔn? An fa sa kun be yiyi nun.

⁷ Kɛ e ko wun Zoova i klun sa’n i wlɛ kpa’n, ɔ fata kɛ e kaci ndɛ nga e kɛn i e srɛlɛ’m be nun’n. Aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Maatin Pozingɛɛ i su ndɛ’n kwla uka e naan y’a wun ndɛ sɔ’n i wlɛ. Kɛ ɔ jali bla’n w’a cɛman, Itilɛɛ i sonja’m be trɛli i be wlɛli i bisua. I klikli nun’n, ɔ srɛli Zoova kɛ ɔ yo maan ɔ fin bisua lɔ fite. I liɛ’n, ɔ́ kwlá níɛn i yi’n i lika kpɛkun ɔ́ kwlá bó jasin fɛ’n juejue ekun. Sanngɛ lele nin i kɛ lemɔcuɛ nɲɔn fá sín’n, ɔ wunmɛn i kɛ Zoova tɛ i srɛlɛ’n su. I sɔ’n ti’n, ɔ srɛli Zoova seli kɛ: “Zoova, yaci, kle min like nga a kunndɛ kɛ n yo’n.” Kpɛkun ɔ wa buli sa ng’ɔ o aniaan onga nga be o bisua lɔ wie’n be su’n i akunndan. Be nun kpanngban be koko be yi nin be mma’m be ti. Ɔ maan aniaan bian Pozingɛɛ srɛli Zoova kɛ: “Zoova, junman uflɛ mɔ w’a fa man min yɛ’n ti’n, ń yó ɔ kwla. Ɔ maan uka min maan n kwla wla min niaan’m be fanngan yɛ n wla be yakpa.” Aniaan bian’n dili afuɛ ngwlan bisua lɔ. Blɛ kwlaa sɔ’n nun’n, ɔ wlɛli i niaan’m be fanngan yɛ ɔ wlali be yakpa.

8. ?Kɛ é srɛ́ Zoova’n, like cinnjin benin yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

⁸ Zoova sieli blɛ kun mɔ i nun’n, ɔ́ wá yó maan i klun sa’n kpɛn su-ɔ. Kɛ é srɛ́ Zoova’n, ɔ fataman kɛ e wla fi i sɔ’n su. I klun sa sɔ’n i wie yɛle kɛ i waan ɔ́ núnnún sa kwlaa nga be kle sran’m be yalɛ andɛ’n. I wie yɛle sanvuɛsa mun nin tukpacɛ’n nin wie’n. Zoova i Sielɛ’n yɛ ɔ́ wá fá síesíe sa kwlaa sɔ mun-ɔn. (Dan. 2:44; Ngl. 21:3, 4) Ka naan blɛ nga Zoova sieli’n w’a ju’n, ɔ yaci Satan lɛ naan ɔ sie mɛn’n.b (Zan 12:31; Ngl. 12:9) Asa’n, sɛ Zoova siesie sa kwlaa ng’ɔ o sran’m be su’n dɔ nga su’n, ɔ́ yó kɛ Satan i sielɛ liɛ’n ti kpa sa. Ɔ maan ɔ fata kɛ e minndɛ kɛ Zoova yia nda ng’ɔ tali be’n be nuan. Sanngɛ i sɔ’n kleman kɛ ɔ ukaman e naan ɔ yaci e lɛ sa ngbɛn. Maan e fa e ɲin e sie i wafa nga Zoova uka e’n, be nun wie’m be su.

WAFA NGA ZOOVA TƐ E SRƐLƐ’M BE SU ANDƐ’N

9. ?Kɛ e waan é fá ajalɛ kun’n, wafa sɛ yɛ Zoova uka e-ɔ? An fa sa kun be yiyi nun.

⁹ Ɔ man e ngwlɛlɛ. Zoova ta e nda kɛ ɔ́ mán e ngwlɛlɛ naan y’a kwla fa ajalɛ kpa. I li, kɛ ɔ fata kɛ e fa ajalɛ wie m’ɔ́ ɲán ta e su cɛ́ kpa’n yɛ e mian ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n i wun kpa’n niɔn. I wie yɛle ajalɛ nga sran kun kwla fɛ i kɛ ɔ́ já bla annzɛ bian annzɛ ɔ́ ká cɛgbaka’n. (Zak. 1:5) I wie yɛle aniaan bla kun m’ɔ nin-a jaman bian mɔ be flɛ i kɛ Maria’n i liɛ’n.c Ɔ ti atin bofuɛ yɛ ɔ di aklunjɔɛ junman sɔ’n i dilɛ’n nun. Sanngɛ ɔ nin aniaan bian kun be wa trali janvuɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, aniaan bla’n seli kɛ: “E nin i e afiɛn w’a mantannin kpa yɛ e wa kloli e wun. N si kɛ ɔ fata kɛ n fa ajalɛ kun. I ti’n, kpɛ sunman’n n srɛli Zoova tankaan kpa. N kunndɛ kɛ Zoova kle min like ng’ɔ fata kɛ n yo’n. Sanngɛ kusu n si kɛ nɛ́n i yɛ ɔ́ fá ajalɛ’n mán min-ɔn.” Aniaan bla’n wunnin i wlɛ kɛ Zoova tɛli i srɛlɛ’n su yɛ ɔ mɛnnin i ngwlɛlɛ. ?Wafa sɛ? Aniaan bla’n kunndɛli sa sɔ’n i su ndɛ wie mun e fluwa’m be nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ wunnin ndɛ trele wie mɔ be kwla uka i’n. Asa’n, ɔ fali afɔtuɛ nga i manmin m’ɔ su Zoova kpa’n mɛnnin i’n i su wie. I sɔ’n ukali Maria naan w’a bu sa ng’ɔ o i su’n i su akunndan kpa. Ɔ maan ɔ kwla fali ajalɛ ngwlɛlɛ su.

10. ?Kɛ nga Filipufuɛ Mun 4:13 fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zoova yo fa ukɛ i sufuɛ mun-ɔn? An fa sa kun be yiyi nun. (An nian foto’n wie.)

¹⁰ Ɔ man e wunmiɛn naan w’a kwla jran kekle. Zoova mannin akoto Pɔlu i wunmiɛn maan ɔ kwla jrannin sa nga be tɔli i su’n be ɲrun kekle. E kusu blɛ kekle nun’n, Zoova kwla yo i sɔ wie e lika. (An kanngan Filipufuɛ Mun 4:13 nun.) Maan e fa e ɲin e sie i wafa nga Zoova ukali aniaan bian kun mɔ be flɛ i kɛ Bɛnzamɛn naan w’a kwla jrɛn i su sa’m be ɲrun kekle’n i su. I gbanflɛn nun’n, sa wie ti’n be tuli ko trannin aofuɛ’m be nanmue kun m’ɔ o Sran ble mɛn nun’n i nun. Bɛnzamɛn seli kɛ: “N srɛli Zoova titi kɛ ɔ man min wunmiɛn naan n yo sa ng’ɔ ti kpa i ɲrun’n. Zoova tɛli min srɛlɛ’n su. Yɛle kɛ ɔ yoli maan min wla guali ase yɛ n kwla boli jasin fɛ’n yakpa su. Kpɛkun ɔ yoli maan n ɲannin fluwa nga be kwla uka min naan m’an su i kpa titi’n.” Ɔ seli ekun kɛ: “Kɛ n kanngannin aniaan wie’m be su ndɛ’n nun mɔ n wunnin wafa nga Zoova ukali be naan b’a jran kekle’n, i sɔ’n yoli maan n fuali kpa kɛ ń sú Zoova kpa titi.”

11-12. ?Wafa sɛ yɛ Zoova sin aniaan’m be lika tɛ e srɛlɛ’m be su-ɔ? (An nian foto’n wie.)

¹¹ Ɔ fa e niaan Klisifuɛ mun uka e. Kɔnguɛ kasiɛn ka naan Zezi w’a yi e ti kpɔlɛ tɛ’n, ɔ srɛli Ɲanmiɛn tankaan kpa. Ɔ srɛli Zoova kɛ nán ɔ kplin su naan sran’m be bu i kɛ ɔ saci i wun naan i ti’n be bu i fɔ. Zoova w’a yoman like nga Zezi srɛli i’n. Sanngɛ ɔ ukɛli i wafa uflɛ. Yɛle kɛ ɔ sunmannin anzi kun kɛ ɔ wa wlɛ i fanngan. (Lik. 22:42, 43) E kusu, Zoova kwla uka e wie. I wie yɛle kɛ ɔ kwla yo maan aniaan wie flɛ e telefɔnun nun annzɛ ɔ ko nian e o su. I sɔ’n ti’n, sɛ e ɲɛn i wun atin’n maan e kan “ndɛ fɛ” e kle e niaan mun.—Ɲan. 12:25.

¹² Maan e kan aniaan bla kun mɔ be flɛ i kɛ Miriamun’n i ndɛ kan. Kɛ i wun’n wuli m’ɔ dili lemɔcuɛ nɲɔn kun’n, cɛn kun’n i ngunmin o i awlo lɔ ɔ wunmɛn i wun fɛ kaan sa. I akunndan’n w’a sanngan saa, ɔ sun-ɔn, ɔ wieman. Ɔ maan ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kɛ́n i klun ndɛ klé sran. Aniaan bla bɔbɔ seli kɛ: “Blɛ sɔ’n nun’n, n leman wunmiɛn bɔbɔ naan m’an flɛ sran. Ɔ maan n srɛli Zoova. Kɛ ń sún mɔ ń srɛ́ Ɲanmiɛn’n, kpɛkun min telefɔnun’n w’a tɛ. Kannzu asɔnun kpɛnngbɛn kun m’ɔ ti min janvuɛ kpa’n yɛ ɔ su flɛ min-ɔn.” Asɔnun kpɛnngbɛn sɔ’n nin i yi’n be fɔnvɔli aniaan bla’n i kpa. Aniaan bla’n wunnin i wlɛ kɛ Zoova yɛ ɔ yoli maan aniaan sɔ’n flɛli i-ɔ.

13. An kan sa kun m’ɔ kle kɛ Zoova kwla sin be nga be sumɛn i’n be lika tɛ e srɛlɛ’m be su’n i ndɛ.

¹³ Ɔ kwla sin be nga be sumɛn i’n be lika ukɛ i sufuɛ mun. (Ɲan. 21:1) Ɔ ju wie’n, Zoova sin be nga be sumɛn i’n be lika tɛ e srɛlɛ’m be su. I wie yɛle kɛ ɔ sinnin Famiɛn Atazɛɛzɛsi i lika tɛli Neemin i srɛlɛ’n su. Yɛle kɛ ɔ mannin Neemin i atin kɛ ɔ sɛ i sin Zerizalɛmun. Asa’n, ɔ seli i kɛ ɔ́ úkɛ i naan ɔ kplan klɔ’n. (Nee. 2:3-6) Andɛ kusu’n, Zoova kwla sin be nga be sumɛn i’n, be lika uka e blɛ mɔ e mian ukalɛ wun’n i nun.

14. ?Ngue yɛ Suu Ingi i su ndɛ’n kle e-ɔ? (An nian foto’n wie.)

¹⁴ Be flɛ aniaan bla kun kɛ Suu Ingi. Blɛ kun nun’n, Zoova sinnin dɔɔtrɔ bian kun i lika ukɛli i. I wa yasua’n i ti nun wa sanngannin tɛtɛ kpa. I sin’n, ba’n floli lika nglonglo kun su tɔli kpɛkun like yaya yoli i. Ɔ maan, ɔ nin i wun’n be tuli be junman’n nun naan b’a kwla nian be wa’n i lika. I sɔ’n ti’n, sika ndɛ’n wa yoli kekle be su. Aniaan bla’n seli kɛ ɔ yo i kɛ ɔ ti kɛ potomo mɔ b’a cuɛn nun lele ɔ su wa kpɛ’n sa. Ɔ maan ɔ srɛli Zoova tankaan kɛ ɔ ukɛ i. Kpɛkun be ko wunnin Dɔɔtrɔ bian kun wun. Bian’n kunndɛli kpa kɛ ɔ́ úka be. Ɔ yoli maan awa’n ukali be. I ti’n be kwla ɲannin sua kpa kun be trannin nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Suu Ingi seli kɛ: “E wunnin i kɛ Zoova yɛ ɔ ukali e-ɔ. Nanwlɛ, Zoova ‘tie e srɛlɛ’n’ sakpa.”—Jue. 65:2.

Ɔ FATA KƐ E LAFI ZOOVA SU NAAN Y’A SƆ WAFA NG’Ɔ TƐ E SRƐLƐ’M BE SU’N I NUN

15. ?Ngue yɛ aniaan bla kun yoli naan w’a wun i wlɛ kɛ Zoova tɛ i srɛlɛ’m be su-ɔ?

¹⁵ Kɛ e srɛ Zoova’n, nán cɛn ngba yɛ ɔ yo abonuan sa fa tɛ e su-ɔ. Sanngɛ like ng’ɔ fata kɛ e ɲɛn i naan y’a kwla su i titi’n yɛ ɔ fa man e-ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie i wafa nga Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su’n i su kpa. Blɛ wie nun’n, ɔ yoli aniaan bla kun mɔ be flɛ i kɛ Yoko’n i kɛ Zoova tɛmɛn i srɛlɛ’m be su sa. Sanngɛ ɔ wa klɛli ninnge ng’ɔ seli Zoova kɛ ɔ yo mɛn i’n fluwa kun nun. Kɛ i osu cɛli kan m’ɔ niannin fluwa sɔ’n nun’n, ɔ wunnin i kɛ Zoova tɛli srɛli ng’ɔ srɛli i’n i dan lika su. Ninnge ng’ɔ srɛli Zoova mɔ i wla fili su bɔbɔ’n, ɔ tɛli su wie. Ndɛ sɔ’n kle kɛ ɔ ju wie’n ɔ fata kɛ e fa blɛ kan e bu wafa nga Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su’n i akunndan.—Jue. 66:19, 20.

16. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e lafi Zoova su naan y’a sɔ wafa ng’ɔ tɛ e srɛlɛ’m be su’n i nun-ɔn? (Ebre Mun 11:6)

¹⁶ Kɛ e srɛ Zoova’n, i sɔ’n kle kɛ e lafi i su. Sanngɛ kusu ɔ fata kɛ e lafi i su wie naan y’a sɔ wafa ng’ɔ tɛ e srɛlɛ’m be su’n i nun. I li kɛ ɔ tɛman e su kɛ nga e bɔbɔ e fa klo’n sa’n yɛ ɔ fata kɛ e lafi i su kpa naan y’a sɔ nun-ɔn. (An kanngan Ebre Mun 11:6 nun.) Maan e kan aniaan bian Miki nin i yi Klisi be ndɛ kan. Be kunndɛli kɛ bé dí junman Betɛli lɔ. Miki seli kɛ: “E nin min yi e klɛli Betɛli i fluwa kɛ be man e atin naan e ko di junman lɔ. I sɔ’n ti’n, e srɛli Zoova kpɛ sunman. Sanngɛ b’a seman e le kɛ e ko di junman Betɛli lɔ.” Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, aniaan bian Miki nin i yi be lafili su kɛ Zoova si wafa ng’ɔ́ fá be di junman’n. Ɔ maan be yoli be liɛ nga be kwlɛ i yo’n titi. Be dili titi atin bolɛ junman’n kan be mian jasin fɛ bofuɛ’m be wun lɔ’n yɛ be suannin aniaan nga be kplan Ɲanmiɛn sulɛ sua mun’n be bo. Andɛ’n, be di akpasua sunianlɛ junman’n. Miki seli kɛ: “Zoova w’a tɛman e srɛlɛ’m be su kɛ nga e bɔbɔ e fa sunnzunnin’n sa blɛ kwlaa nun. Sanngɛ kusu ɔ tɛli e su. Wafa ng’ɔ tɛli e su’n, ɔ trali nga e sunnzunnin’n bɔbɔ.”

17-18. ?Kɛ nga Jue Mun 86:6, 7 fa kan’n sa’n, ngue yɛ e kwla lafi su-ɔ?

¹⁷ An kanngan Jue Mun 86:6, 7 nun. Davidi m’ɔ klɛli Jue Mun 86 su’n ɔ lafili su kɛ Zoova tie e srɛlɛ mun yɛ ɔ tɛ be su. E kusu e kwla lafi su sɔ wie. Be nga e kannin be ndɛ like suanlɛ nga nun’n, be su ndɛ’n kle kɛ Zoova kwla man e ngwlɛlɛ nin wunmiɛn naan y’a kwla jran e su sa’m be ɲrun kekle. Asa’n, ɔ kwla sin aniaan mun nin be nga be sumɛn i’n be lika tɛ e srɛlɛ’m be su.

¹⁸ Kannzɛ bɔbɔ nán cɛn ngba yɛ Zoova tɛ e srɛlɛ’m be su kɛ nga e bɔbɔ e fa sunnzunnin sa’n, sanngɛ e si kɛ ɔ tɛ be su. Like nga e sa miɛn i wun sakpa’n yɛ ɔ fa man e-ɔ. Kpɛkun ɔ fa man e blɛ ng’ɔ si kɛ e mian like sɔ’n i wun kpa’n i nun. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ i titi yɛ e lafi su kɛ ɔ́ nían e lika andɛ. Kpɛkun maan e lafi su kɛ mɛn klanman’n nun lɔ’n, ɔ́ mán “ninnge nga be o nguan nun’n be like ng’ɔ ju be’n.”—Jue. 145:16.