Sɛ e kle kɛ e lafi Ɲanmiɛn su’n ɔ́ bú e sran kpa

1. ?Kɛ a bu Ɲanmiɛn su mɔ Abraamun lafili’n i akunndan’n, kosan benin yɛ a kwla fa usa ɔ wun-ɔn?

SRAN kpanngban b’a ti Abraamun i su ndɛ le. Sanngɛ be nun sunman be simɛn i kpa. Ɔ liɛ’n a si Abraamun kpa. A si kɛ Biblu’n nun’n, be flɛ i kɛ ‘be nga be lafi Ɲanmiɛn su’n be si.’ (Rɔm. 4:11) Sanngɛ atrɛkpa’n, a usa ɔ wun kɛ: ‘?N kwla lafi Ɲanmiɛn su tankaan kpa kɛ Abraamun sa?’ Ɛɛn-ɛn, a kwla yo sɔ.

2. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e fa e ɲin e sie i Abraamun i su ndɛ’n su-ɔ? (Zak. 2:​22, 23)

² Like kun mɔ e kwla yo naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kɛ Abraamun sa’n, yɛle kɛ e suɛn i su like. Abraamun yoli like nga Ɲanmiɛn seli i kɛ ɔ yo’n. I wie yɛle kɛ ɔ tu ko trannin nvle kun m’ɔ o mmua’n i nun. Ɔ trannin tannin sua bo afuɛ kpanngban kpa. Yɛ ɔ ka kan naan w’a fɛ i wa Izaaki w’a yi tɛ. Ninnge sɔ m’ɔ yoli be’n, be kle kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su sakpa. Ɲanmiɛn su m’ɔ lafili’n nin ninnge ng’ɔ yoli be’n be ti’n, Ɲanmiɛn i klun jɔli i wun yɛ ɔ kacili i janvuɛ. (An kanngan Zaki 2:​22, 23 nun.) Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ yrá e tinuntinun e su sɔ wie. I sɔ’n ti’n, ɔ yoli maan Pɔlu nin Zaki be klɛli Abraamun i su ndɛ. I su ndɛ sɔ’n i wie o Rɔmunfuɛ Mun ndɛ tre 4 ɔ nin Zaki ndɛ tre 2 be nun. Fluwa sɔ’m be nun’n, Pɔlu nin Zaki be kannin Abraamun i su ndɛ cinnjin kpa kun. Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ sɔ’n su.

3. ?Ndɛ benin yɛ Pɔlu nin Zaki be boli su-ɔ?

³ Pɔlu nin Zaki be boli ndɛ ng’ɔ o Bo Bolɛ 15:6 nun’n su. Ɔ se kɛ: “Abramun lafili Zoova su. I sɔ’n ti’n, ɔ buli Abramun i sran kpa.” Kɛ Zoova bu sran kun i sran kpa’n, i sɔ’n kle kɛ i klun jɔ sran sɔ’n i wun. Nanwlɛ, kɛ e wun kɛ Ɲanmiɛn kwla bu klɔ sran sa mɔ fɔ o i nun m’ɔ ti sa tɛ yofuɛ’n i sran kpa’n, i sɔ’n ti abonuan. Atrɛkpa’n, a klo kɛ Ɲanmiɛn bu ɔ sɔ wie. Yɛ ɔ kwla yo sɔ kusu. Sɛ a si like nga ti yɛ ɔ buli Abraamun i sran kpa’n, i sɔ’n úka ɔ naan w’a wun like ng’ɔ fata kɛ a yo naan w’a bu wɔ sɔ wie’n.

Ɔ FATA KƐ E LAFI I SU NAAN W’A BU E SRAN KPA

4. ?Ngue yɛ ɔ kle klɔ sran’m be yalɛ mɔ Pɔlu kɛnnin i ndɛ-ɔ?

⁴ Fluwa nga Pɔlu klɛ ko mannin Rɔmunfuɛ mun’n nun’n, ɔ seli kɛ klɔ sran’m be kwlaa be ti sa tɛ yofuɛ. (Rɔm. 3:23) ?Ɔ maan ngue ti yɛ Ɲanmiɛn i klun kwla jɔ e wun kpɛkun ɔ bu e sran kpa-ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan Klisifuɛ’m b’a wun i sɔ liɛ’n i wlɛ’n, Pɔlu fali be ɲin sieli i Abraamun i su ndɛ’n su.

5. ?Ngue ti yɛ Zoova buli Abraamun i sran kpa-ɔ? (Rɔm. 4:​2-4)

⁵ I nun nga Abraamun o Kanaan mɛn’n nun lɔ’n, Zoova seli kɛ ɔ ti sran kpa. ?Ngue ti yɛ Zoova seli sɔ-ɔ? Nán kɛ Abraamun niannin Moizi Mmla’n su nantili ti-ɔ. (Rɔm. 4:13) Afin kɛ Ɲanmiɛn kannin sɔ’n, i afuɛ 400 tra su sinnin ka naan b’a fa Moizi Mmla’n b’a man Izraɛli nvle’n. ?Ɔ maan ngue su yɛ Zoova jrannin naan w’a se kɛ Abraamun ti sran kpa-ɔ? I su mɔ Abraamun lafili’n ti-ɔ. Afin Zoova i klun ti ufue dan.—An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 4:​2-4 nun.

6. ?Ngue ti yɛ Zoova kwla bu sran kun m’ɔ ti sa tɛ yofuɛ’n i sran kpa-ɔ?

⁶ I sin’n, Pɔlu seli kɛ, kɛ sran kun lafi Ɲanmiɛn su’n, Ɲanmiɛn “su m’ɔ lafi’n ti’n, be bu i sran kpa.” (Rɔm. 4:5) Yɛ ɔ kan guali su kɛ: “I wafa kunngba’n, sran nga Ɲanmiɛn niɛnmɛn i ayeliɛ’n su naan w’a bu i sran kpa’n, Davidi kannin aklunjɔɛ nga i sɔfuɛ’n di’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘Be nga be yacili be fɔnlɛ mun cɛli be’n, mɔ be katali be sa tɛ’m be su’n, be liɛ su ti ye. Sran nga Zoova fɛmɛn i wun sa siemɛn i klun’n, i liɛ su ti ye. Sran nga be yaci i fɔnlɛ’n be cɛ i’n, mɔ be kɛtɛ i sa tɛ’n su’n, i liɛ su ti ye. Sran nga Zoova bumɛn i fɔ’n, mɔ sran lakalɛ nunmɛn i akunndan’n nun’n, i liɛ su ti ye.’” (Rɔm. 4:​6-8; Jue. 32:​1, 2) Be nga be lafi Ɲanmiɛn su’n ɔ kata be sa tɛ’n su, yɛle kɛ ɔ yaci cɛ be. I su mɔ be lafi’n ti’n, ɔ bu be sran kpa kɛ sran mɔ b’a yoman sa tɛ sa.

7. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ be nga be suli Ɲanmiɛn laa’n be ti sran kpa-ɔ?

⁷ Kannzɛ Abraamun nin Davidi nin Ɲanmiɛn i sufuɛ nanwlɛfuɛ onga’m be ti sa tɛ yofuɛ’n, sanngɛ ɔ buli be sran kpa. Ɲanmiɛn su mɔ be lafili’n ti’n, Ɲanmiɛn ɲrun’n be nantili seiin. Be timan kɛ be nga b’a lafimɛn i su’n sa. (Efɛ. 2:12) Fluwa nga Pɔlu klɛ ko mannin Rɔmunfuɛ Mun’n i nun’n, ɔ kleli kɛ ɔ fata kɛ e lafi Ɲanmiɛn su naan e nin i e afiɛn w’a mantan kpa. I sɔ yɛ Abraamun nin Davidi be yoli-ɔ. Ɔ maan sɛ e yo sɔ wie’n, é káci i janvuɛ.

Ɔ FATA KƐ BE WUN ƝANMIƐN SU MƆ E LAFI’N E AYELIƐ’N NUN

8-9. ?Ndɛ nga Pɔlu nin Zaki be klɛli be’n, i su ndɛ benin sran yɛ wie’m be kan m’ɔ timan su-ɔ? ?Yɛ ngue ti-ɔ?

⁸ Kɛ ɔ fɛ i laa lele andɛ’n, Ɲanmiɛn sulɛ wafa wie’m be su kpɛn’m be si like ng’ɔ ti cinnjin man sran kun naan Ɲanmiɛn i klun w’a jɔ i wun’n i su akplowa. Wie’m be waan like kunngba ng’ɔ fata kɛ sran kun yo’n, yɛle kɛ ɔ lafi e Min Zezi Klisi su. Kɔlɛ’n, amun a ti ndɛ nga be kan’n i wie le. Be se kɛ: “Sɛ a sɔ Zezi nun’n, á fíte nun.” Wie’m be jran ndɛ kun mɔ Pɔlu kannin’n su. Pɔlu seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn nianman [sran kun] i ayeliɛ’n su naan w’a bu i sran kpa.’ (Rɔm. 4:6) Sanngɛ wie’m be liɛ’n, be waan sran kun i ayeliɛ’n yɛ maan ɔ́ fíte nun-ɔn. Yɛle kɛ ɔ fata kɛ ɔ wɔ asɔnun’m be Ɲanmiɛn sulɛ lika’m be nun, yɛ ɔ yo ninnge kpakpa mun. Atrɛkpa’n be jran ndɛ ng’ɔ o Zaki 2:24 nun’n su. Ɔ se kɛ: “Nán Ɲanmiɛn su mɔ sran kun lafi’n i ngunmin ti yɛ bé bú i sran kpa-ɔ, sanngɛ ɔ fata kɛ be wun i sɔ’n i nzuɛn’n nun wie.”

⁹ I sɔ’n ti’n, Biblu’n su like suanfuɛ wie’m be waan Pɔlu nin Zaki be nuan sɛman like ng’ɔ fata kɛ sran kun yo naan Ɲanmiɛn i klun w’a jɔ i wun’n su. Be bu i kɛ Pɔlu waan e ayeliɛ’n timan cinnjin naan Ɲanmiɛn su mɔ sran kun lafi’n yɛ ɔ ti cinnjin-ɔn, naan sanngɛ Zaki liɛ’n i waan e ayeliɛ’n ti cinnjin. Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be like klefuɛ dan kun waan: “Sa nga ti yɛ Pɔlu jran su kɛ Ɲanmiɛn su mɔ sran kun lafi’n ti yɛ ɔ́ fíte nun’n, naan nɛ́n i ayeliɛ’n, Zaki w’a wunmɛn i wlɛ.” Sanngɛ nán e wla fi su kɛ Zoova yɛ maan Pɔlu nin Zaki be klɛli ndɛ sɔ mun-ɔn. (2 Tim. 3:16) Ɔ maan sɛ e bu sa nga ti yɛ be tinuntinun be kannin ndɛ sɔ mun’n i akunndan’n, é wún kɛ be ndɛ’n sɛnsɛnmɛn i wun.

10. ?Sran’n i “ayeliɛ” benin yɛ Pɔlu kɛn i ndɛ-ɔ? (Rɔm. 3:​21, 28) (An nian desɛn’n wie.)

¹⁰ ?Sran’n i “ayeliɛ” benin yɛ Pɔlu kɛn i ndɛ Rɔmunfuɛ Mun ndɛ tre 3 nin 4 be nun-ɔn? Moizi mmla mɔ Ɲanmiɛn fa mannin Izraɛlifuɛ mun Sinai Oka’n su lɔ’n, i su nantilɛ’n i ndɛ yɛ ɔ kan-ɔn. (An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 3:​21, 28 nun.) Pɔlu blɛ su’n, Zifu wie’m be bu i kɛ ɔ fata kɛ be nanti Moizi Mmla’n su titi. I sɔ’n ti’n, Pɔlu jrannin Abraamun i su ndɛ’n su naan ɔ́ klé kɛ nán ‘mmla’n i su mɔ sran kun nanti’n,’ i ti yɛ Ɲanmiɛn bú i sran kpa-ɔ, sanngɛ Ɲanmiɛn su m’ɔ lafi’n ti-ɔ. I sɔ’n wla e fanngan dan. Afin e wun i wlɛ kɛ sɛ e lafi Ɲanmiɛn nin Klisi be su’n, Ɲanmiɛn i klun kwla jɔ e wun.

11. ?Sran’n i “ayeliɛ” benin yɛ Zaki kɛn i ndɛ-ɔ?

¹¹ Sran’n i “ayeliɛ” nga Zaki kɛn i ndɛ i fluwa’n i ndɛ tre 2 nun’n, nɛ́n i yɛle ‘Moizi mmla’n i su nantilɛ’ mɔ Pɔlu kɛn i ndɛ’n. Ninnge nga Klisifuɛ’m be yo be titi’n, i ndɛ yɛ Zaki kan-ɔn. Sɛ Klisifuɛ kun lafi Ɲanmiɛn su sakpa annzɛ ɔ lafimɛn i su’n, ninnge sɔ’m be yi i nglo weiin. Maan e fa e ɲin e sie i sa nɲɔn mɔ Zaki kannin be ndɛ’n be su.

12. ?Wafa sɛ yɛ Zaki kleli kɛ ɔ fata kɛ sran kun i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i ɲin fite i ayeliɛ’n nun-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

¹² Sa klikli’n yɛle kɛ Zaki kannin kɛ ɔ fataman kɛ Klisifuɛ kun kpa sran nun. Kɛ ɔ́ yíyí i ndɛ sɔ’n nun’n, ɔ kannin sa kun i ndɛ. Sa sɔ’n nun’n, ɔ kannin Klisifuɛ kun m’ɔ bu sikafuɛ’n i sran sanngɛ ɔ buman yalɛfuɛ’n i wie’n i ndɛ. Zaki seli kɛ sran kɛ ngalɛ’n sa’n kwla se kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su, kusu nn i ayeliɛ’n kleman sɔ. (Zak. 2:​1-5, 9) I sin’n, ɔ kannin Klisifuɛ kun m’ɔ wun kɛ “aniaan bian annzɛ aniaan bla kun leman tralɛ” annzɛ “ɔ leman like diman’n,” kpɛkun ɔ timɛn i wun ɲanman nun’n i ndɛ. Ɔ maan sɛ sran sɔ’n se kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su’n, ɔ ti gblɛfuɛ. Afin be wunmɛn i sɔ liɛ’n i ayeliɛ’n nun. Kɛ nga Zaki fa kannin’n sa’n, “sɛ sran kun se kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su naan be wunmɛn i sɔ’n i nzuɛn’n nun’n, i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti ngbɛn.”—Zak. 2:​14-17.

13. ?Sran benin yɛ Zaki kɛnnin i ndɛ fa kleli kɛ ɔ fata kɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n i ɲin fite e ayeliɛ’n nun-ɔn? (Zak. 2:​25, 26)

¹³ Zaki kannin Raabu i ndɛ fa kleli kɛ, kɛ sran kun lafi Ɲanmiɛn su’n, be wun i sɔ liɛ’n i ayeliɛ’n nun. (An kanngan Zaki 2:​25, 26 nun.) Raabu tili Zoova i su ndɛ, yɛ ɔ wunnin i wlɛ kɛ ɔ o Izraɛlifuɛ’m be sin. (Zoz. 2:​9-11) I sin’n like ng’ɔ yoli’n kle kɛ ɔ lafi Ɲanmiɛn su. Yɛle kɛ, kɛ Izraɛlifuɛ nɲɔn be bali be klɔ’n i kpla nianlɛ mɔ klɔ’n i sufuɛ’m be kunndɛli kɛ bé kún be’n, ɔ fa be fiali. Bla sɔ’n timan Izraɛlifuɛ yɛ ɔ ti sa tɛ yofuɛ. Sanngɛ like ng’ɔ yoli’n ti’n, Ɲanmiɛn buli i sran kpa kɛ ng’ɔ fa buli Abraamun i sran kpa’n sa. I sɔ’n kle kɛ, kɛ e se kɛ e lafi Ɲanmiɛn su’n, ɔ fata kɛ be wun i sɔ liɛ’n e ayeliɛ’n nun.

14. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ ndɛ nga Pɔlu nin Zaki be klɛli be’n, be sansanman be wun-ɔn?

¹⁴ Nán ndɛ kunngba’n yɛ Pɔlu nin Zaki be fa e ɲin sie su-ɔ. Pɔlu su se Klisifuɛ nga be ti Zifu’n be kɛ nán Moizi mmla’n i su dilɛ’n yɛ maan Zoova i klun jɔ́ be wun-ɔn. Sanngɛ Zaki liɛ’n, ɔ su se kɛ ɔ fata kɛ Klisifuɛ’m be kwlaa be yo be wiengu’m be ye be fa kle kɛ be lafi Ɲanmiɛn su.

15. ?Ngue yɛ e kwla yo fa kle kɛ e lafi Ɲanmiɛn su-ɔ? (An nian foto mun wie.)

¹⁵ Zoova seman e kɛ e yo like nga Abraamun yoli’n sɛsɛsɛ naan w’a bu e sran kpa. Ninnge sunman be o lɛ mɔ e kwla yo e kle kɛ e lafi Ɲanmiɛn su-ɔ. I wie yɛle kɛ e kwla sɔ be nga b’a ba asɔnun’n nun uflɛuflɛ’n be nun. E kwla uka aniaan nga be sa w’a mian’n. Yɛ e kwla yo e awlofuɛ’m be ye wie. Kɛ e yo be ye’n, Ɲanmiɛn i klun jɔ su yɛ ɔ yra su. (Rɔm. 15:7; 1 Tim. 5:​4, 8; 1 Zan 3:18) Like cinnjin kun ekun mɔ sɛ e yo’n é klé kɛ e lafi Ɲanmiɛn su’n, yɛle kɛ e tu e klun e bo jasin fɛ’n e kle e wiengu mun. (1 Tim. 4:16) Maan e kwlaa e ayeliɛ’n kle kɛ e lafi su kɛ Zoova yía nda ng’ɔ tali be’n be nuan naan atin ng’ɔ kle e’n, yɛ ɔ ti kpa-ɔ. Sɛ e yo sɔ’n, e kwla lafi su kɛ Ɲanmiɛn bú e sran kpa yɛ é káci i janvuɛ.

LIKE NGA E WLA O SU’N YO MAAN E LAFI ƝANMIƐN SU KPA

16. ?Ngue yɛ Abraamun lafili su-ɔ?

¹⁶ Rɔmunfuɛ Mun ndɛ 4 fa e ɲin sie i like cinnjin kpa kun ekun mɔ Abraamun i su ndɛ’n kle e’n su. Yɛle kɛ like nga e wla o su’n ti cinnjin kpa. Zoova tali nda kɛ Abraamun ti’n, “nvle kpanngban” be liɛ yó ye. Nanwlɛ, like nga Abraamun i wla trannin su’n, ɔ yo ɲɛnmɛn dan. (Bob. 12:3; 15:5; 17:4; Rɔm. 4:17) Sanngɛ lele mɔ Abraamun ɲán afuɛ 100, mɔ i yi’n ɲán afuɛ 90, nn be nin-a wuman ba. Klɔ sran’m be ɲrun’n, Abraamun nin Sara be kwlá wuman ba kun. Sanngɛ ɔ lafili ndɛ sɔ’n su, ɔ lafili su kpa kɛ ɔ́ yó nvle kpanngban be si. (Rɔm. 4:​18, 19) Like ng’ɔ lafili su sɔ’n, ɔ ɲɛnnin i sakpa. Yɛle kɛ ba nga i ɲin trɛnnin i sin lelele’n, ɔ wa wuli i, kpɛkun ɔ flɛ i kɛ Izaaki.—Rɔm. 4:​20-22.

17. ?Ngue ti yɛ e si kɛ Ɲanmiɛn kwla bu e sran kpa-ɔ?

¹⁷ Ɲanmiɛn i klun kwla jɔ e wun, yɛ ɔ kwla bu e sran kpa kɛ Abraamun sa. Pɔlu kɛnnin i sɔ liɛ’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘“Ɲanmiɛn buli i sran kpa” nga be klɛli i lɛ’n, nán [Abraamun] i ngunmin ti yɛ be klɛli-ɔ. E kusu mɔ Ɲanmiɛn wá bú e sran kpa’n, e liɛ wie ti yɛ be klɛli ndɛ’n sɔ’n niɔn. Afin e lafi Sran ng’ɔ cɛnnin e Min Zezi’n i su wie.’ (Rɔm. 4:​23, 24) I sɔ’n ti’n, maan e nian Abraamun i ayeliɛ’n su. Yɛle kɛ maan e lafi Ɲanmiɛn su, e yo sa kpakpa mun, yɛ e lafi su kpa kɛ nda nga Ɲanmiɛn tali be’n, bé kpɛ́n su. Pɔlu kannin like nga e wla osu’n i ndɛ ekun Rɔmunfuɛ Mun ndɛ tre 5 nun. É wá kɛ́n i sɔ liɛ’n i ndɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun.