Kɛ e nin aniaan mun e afiɛn mantan kpa’n ɔ ti kpa man e

1-2. (1) ?Ngue yɛ ɔ ti Zoova i cinnjin kpa-ɔ? (2) ?Yɛ ngue yɛ ɔ kunndɛ kɛ e yo-ɔ?

WAFA nga e nin e wiengu mun e tran’n, ɔ ti cinnjin kpa Zoova ɲrun. Zezi seli kɛ ɔ fata kɛ e klo e wiengu mun kɛ nga e fa klo e bɔbɔ e wun’n sa. (Mat. 22:​37-39) Be nga be suman Zoova bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ e yo be ye wie. Kɛ e yo sɔ’n, e kle kɛ e nian e Ɲanmiɛn Zoova i ajalɛ’n su. Afin “ɔ bo i wia’n man klunwifuɛ mun nin sran kpa mun, yɛ ɔ tɔ nzue man be nga be yo sa kpa’n, ɔ nin be nga be yoman sa kpa’n.”—Mat. 5:45.

² Ɔ ti su kɛ Zoova klo sran kwlaa, sanngɛ be nga be yo sa kpa’n be yɛ ɔ klo be kpa’n niɔn. (Zan 14:21) Ɔ kunndɛ kɛ e kusu e niɛn i ajalɛ’n su. Ɔ wla e fanngan kɛ e klo aniaan mun “tankaan kpa” yɛ e ‘klo e wun kpa kɛ sran kun nin i niaan sa.’ (1 Piɛ. 4:8; Rɔm. 12:10) I sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ e klo e wun kɛ nga e fa klo e osufuɛ nin e janvuɛ’m be sa.

3. ?Ngue yɛ ɔ fataman kɛ e ɲin kpa su-ɔ?

³ Kɛ waka mɔ be niɛn i lika naan w’a ɲin naan w’a yo dan’n sa’n, ɔ fata kɛ e yo like nga e kwla yo naan e sran klolɛ’n w’a yo dan w’a tra laa’n. Akoto Pɔlu wlali Klisifuɛ’m be fanngan kɛ: “Maan amun klo amun wun kɛ sran kun nin i niaan sa titi.” (Ebr. 13:1) Zoova kunndɛ kɛ e kle titi kɛ e klo e wiengu mun. Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e nin e niaan Klisifuɛ mun e afiɛn mantan kpa’n, ɔ nin wafa nga e kwla yo sɔ titi’n.

LIKE NGA TI YƐ Ɔ FATA KƐ E AFIƐN MANTAN KPA’N

4. ?É yó sɛ naan y’a bu e bo m’ɔ ti kun’n i like dan titi? (Jue Mun 133:1) (An nian foto mun wie.)

⁴ An kanngan Jue Mun 133:1 nun. Kɛ nga jue tofuɛ’n fa kannin’n sa’n, e wun kɛ kɛ e nin aniaan mun e afiɛn mantan’n, i sɔ’n ti “kpa dan, yɛ ɔ yo ɲɛnmɛn.” Sɛ sran kun wun waka kun m’ɔ ti dan kpa’n, waka sɔ’n kwla yo i ɲɛnmɛn. Sanngɛ kɛ afuɛ’m bé sín m’ɔ́ wún waka sɔ’n cɛn kwlaa’n, wie liɛ’n ɔ su yomɛn i ɲɛnmɛn kun. I kunngba’n yɛle e niaan’m be liɛ’n. E wun be titi. Wie liɛ bɔbɔ’n, lemɔcuɛ kun nun’n e wun be kpɛ sunman. Ɔ maan sɛ e nianman e wun kpa’n e bo m’ɔ ti kun’n, ɔ su yoman e ɲɛnmɛn kun. ?É yó sɛ naan y’a bu e bo m’ɔ ti kun’n i like dan titi? Sɛ e wun i wlɛ kɛ e niaan’m be tinuntinun be ti cinnjin man asɔnun’n nin e bɔbɔ’n, naan e fa blɛ e bu i sɔ liɛ’n i akunndan’n, klolɛ nga e klo be’n ɔ́ yó dan trá laa’n.

5. ?Kɛ sran wie’m be wun klolɛ mɔ e klo e wun’n, ngue yɛ be yo-ɔ?

⁵ Kpɛ klikli nga sran wie’m be tran e aɲia’m be bo’n mɔ be wun wafa nga e klo e wun’n, nanwlɛ, ɔ yo be ɲɛnmɛn dan. I sɔ’n yo maan be kwla wun i wlɛ kɛ e o nanwlɛ atin’n su. Zezi seli kɛ: “Sɛ amun klo amun wiengu’n, yɛ sran’m be kwlaa bé sí kɛ amun ti min sɔnnzɔnfuɛ-ɔ.” (Zan 13:35) Talua kun suan Sitra’n. I nun m’ɔ kɔ inivɛsite’n, Zoova i Lalofuɛ’m be kle i Biblu’n nun like. Kɛ be yiɛli i nvle kun aɲia kun bo’n, ɔ ɔli. Kɛ aɲia’n i cɛn klikli’n wieli’n, ɔ seli sran ng’ɔ kle i like’n kɛ: “Min si nin min nin be nin-a tɔman min nun le. Sanngɛ amun aɲia’n i bo’n, be tɔli min nun kpɛ 52 cɛn ba kunngba’n nun. N wunnin kɛ Zoova sinnin i sufuɛ’m be lika kleli kɛ ɔ klo min. N klo kɛ ń trɛ́n i sufuɛ sɔ’m be nun wie.” Sitra ɔli i ɲrun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun yɛ be yoli i batɛmun afuɛ 2024 nun. Nanwlɛ, kpɛ klikli nga sran wie’m be tran e aɲia’m be bo’n, mɔ be wun junman dan nga e di’n ɔ nin klolɛ mɔ e klo e wun’n, blɛ sunman’n be fa ajalɛ naan bé sú Zoova wie.—Mat. 5:16.

6. ?Kɛ e nin e niaan mun e afiɛn mantan’n, wafa sɛ yɛ i sɔ’n kwla sasa e-ɔ?

⁶ Kɛ e nin e niaan mun e afiɛn mantan’n, i sɔ’n kwla sasa e. Pɔlu seli i wiengu Klisifuɛ’m be kɛ: “Amun wla amun wiengu fanngan cɛn kwlakwla. I liɛ’n, sa tɛ yolɛ m’ɔ laka sran’n ɔ su yoman naan amun awlɛn’n w’a kete.” (Ebr. 3:13) Sɛ e sa sin bubu e naan e ja su seli kɔ atin tɛ su’n, Zoova kwla yo maan e niaan kun sie i nzɔliɛ, kpɛkun ɔ uka e. (Jue. 73:​2, 17, 23) Nanwlɛ, kɛ be uka e kɛ ngalɛ’n sa’n, ɔ ti kpa dan.

7. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ klolɛ’n yɛ ɔ fa bo kun yolɛ’n ba-ɔ? (Kolɔsufuɛ Mun 3:​13, 14)

⁷ Anuannzɛ nga e o nun’n i nunfuɛ’m be mian be ɲin kpa be kle kɛ be klo be wiengu. Yɛ e ɲɛn i sɔ liɛ’n i su ye dan. (1 Zan 4:11) I wie yɛle kɛ klolɛ mɔ e klo e niaan mun’n ti’n, sa nga be yo e’n, ‘ɔ sɔn e nun.’ Yɛ i sɔ’n yo maan e bo yo kun. (An kanngan Kolɔsufuɛ Mun 3:​13, 14 nun; Efɛ. 4:​2-6) I sɔ’n ti’n, kɛ e kɔ aɲia’m be bo’n aklunjɔɛ nga e di’n, anuannzɛ uflɛ fi i nunfuɛ’m be kwlá diman aklunjɔɛ kɛ ngalɛ’n sa.

MAAN E BU E NIAAN’M BE SRAN

8. ?Ngue yɛ Zoova yo naan e bo w’a yo kun-ɔn?

⁸ E bo m’ɔ ti kun mɛn wunmuan’n nun’n, ɔ ti abonuan. Sɛ Zoova i sa nunman nun’n, i sɔ’n kwlá yoman ye, afin fɔ o e nun. (1 Kor. 12:25) Biblu’n se kɛ ‘Ɲanmiɛn kle e kɛ ɔ fata kɛ e klo e wiengu.’ (1 Tes. 4:9) I sɔ’n kle kɛ Biblu’n nun’n, Zoova kle e like trele ng’ɔ fata kɛ e yo naan e nin e niaan mun e afiɛn w’a mantan kpa’n. Kɛ e bo e ɲin ase e suan Biblu’n nun like mɔ e nian su e nanti’n, i lɛ nun yɛ ‘Ɲanmiɛn kle e like-ɔ.’ (Ebr. 4:12; Zak. 1:25) I sɔ’n kusu yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be mian be ɲin be yo-ɔ.

9. ?E nin e niaan mun e tranlɛ nun’n, ngue yɛ Rɔmunfuɛ Mun 12:​9-13 kle e-ɔ?

⁹ ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n uka e naan e nin e niaan mun e afiɛn w’a mantan kpa-ɔ? Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ cinnjin kun mɔ Pɔlu kannin m’ɔ o Rɔmunfuɛ Mun 12:​9-13 nun’n su. (An kanngan nun.) Pɔlu seli kɛ ‘nán e minndɛ kɛ e wiengu bu e sran ka naan y’a bu i sran.’ Ndɛ sɔ’n kle e wafa nga e kwla kle kɛ e ‘klo e wun kpa kɛ sran kun nin i niaan sa’n.’ I wie yɛle kɛ e yaci sa cɛ, e sɔ sran nun klanman, yɛ e yo e wiengu’m be ye. (Efɛ. 4:32) ‘Nán e minndɛ’ kɛ e niaan’m be dun mmua fa be wun mantan e naan y’a yo sɔ wie. Zezi seli kɛ: “Sɛ a cɛ sran like’n, ɔ klun jɔ kpa tra kɛ be cɛ wɔ like’n.”—Yol. 20:35.

10. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu be nga be mian ukalɛ wun’n be sran-ɔn? (An nian foto’n wie.)

¹⁰ Kɛ Pɔlu seli kɛ nán e minndɛ kɛ e wiengu bu e sran ka naan y’a bu i sran’n, ɔ kan guali su kɛ e ‘di junman kekle, nán e yo fuɛnfuɛ.’ Sran ng’ɔ di junman kekle’n kɛ be se i kɛ ɔ yo like wie’n, ɔ nian nun yo i kpa. Ɲanndra Mun 3:​27, 28 se kɛ: “Be nga be sa mian ukalɛ wun’n, nán yo be awɛn, sɛ a kwla uka be’n, uka be.” Ɔ maan kɛ e wun kɛ sran kun mian ukalɛ wun’n, e yo like nga e kwla yo naan y’a ukɛ i’n. E seman kɛ cɛn uflɛ e ko ukɛ i, annzɛ sran uflɛ wá úkɛ i.—1 Zan 3:​17, 18.

11. ?Ngue yɛ e kwla yo naan e nin e niaan mun e afiɛn w’a mantan kpa-ɔ?

¹¹ Like kun ekun nga e kwla yo fa kle kɛ e bu e niaan’m be sran’n, yɛle kɛ nán e sisi e bo naan y’a yaci sa nga be yo e’n y’a cɛ be. Efɛzifuɛ Mun 4:26 se kɛ: “Nán amun fa ya lele naan wia’n tɔ su.” I ndɛ mma 27 se kɛ sɛ e yo sɔ’n é ‘mán Suɛn Tɔnfuɛ’n i wluwlɛ.’ Zoova i nuan ndɛ’n nun’n, ɔ wla e fanngan titi kɛ e yaci e niaan’m be wun sa cɛ be. Kolɔsufuɛ Mun 3:13 wla e fanngan kɛ e ‘yaci sa nga be yoli e’n e cɛ klun ufue su.’ Ninnge cinnjin nga e kwla yo be naan e nin e wiengu mun e afiɛn w’a mantan kpa’n, be nun kun yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Kɛ e yaci e niaan’m be wun sa cɛ be’n, e nin “be tran klanman” yɛ e “bo yo kun titi.” (Efɛ. 4:3) Nanwlɛ, kɛ e yaci sa nga e niaan’m be yo e’n cɛ be’n, e bo yo kun, yɛ e nuan sɛ e wun.

12. ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e naan y’a yaci sa y’a cɛ-ɔ?

¹² I yo, kɛ ɔ yo naan e yaci sa wie m’ɔ yo e ya’n e cɛ’n, ɔ kwla yo kekle. Sanngɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla uka e naan y’a yo sɔ. Kɛ Biblu’n se kɛ maan ‘e klo e wun kpa kɛ sran kun nin i niaan sa’n’ yɛ e ‘di junman kekle’n,’ i sin’n ɔ kan gua su kɛ: “Maan Ɲanmiɛn wawɛ’n yo maan amun yo wakawakafuɛ.” (Rɔm. 12:11) Kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n i fanngan nun’n sran kun ti wakawakafuɛ’n, ɔ tu i klun yo sa ng’ɔ ti kpa’n. Ɔ maan Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla uka e naan y’a klo e wiengu mun kɛ e niaan sa, naan y’a yaci sa nga be yo e’n y’a cɛ be. I sɔ’n ti’n, e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e.—Lik. 11:13.

“NÁN AMUN BUBU AMUN WUN NUN”

13. ?Ngue yɛ ɔ kwla yo maan e bubu e wun nun-ɔn?

¹³ “Sran wafawafa kwlaa” mɔ be fin lika fanunfanun nun’n yɛ be o asɔnun’n nun-ɔn. (1 Tim. 2:​3, 4) I sɔ’n ti’n, e wun wlawlalɛ nun’n, nin e wun ayre yolɛ nun’n, nin e ɲin su yiyilɛ nun’n, ɔ nin ninnge uflɛ wie’m be nun’n, nán ajalɛ kunngba’n yɛ e fa-ɔ. Ɔ maan sɛ y’a nianman e wun kpa’n, ɔ cɛman naan y’a bubu e wun nun ninnge sɔ’m be ti. (Rɔm. 14:4; 1 Kor. 1:10) Kɛ mɔ ‘Ɲanmiɛn kle e kɛ ɔ fata kɛ e klo e wiengu’n’ ti’n, ɔ fataman kɛ e jran e wiengu’m be wun kɛ ajalɛ nga e fa’n, i kunngba’n yɛ be fa-ɔ.—Fip. 2:3.

14. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo i titi-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ?

¹⁴ Sɛ sa kwlaa nun’n e yo maan e wiengu’m be wla gua ase yɛ e wla be fanngan’n, i sɔ’n kwla yo naan y’a bubuman e wun nun asɔnun’n nun. (1 Tes. 5:11) Koko nun wa’n, aniaan wie mɔ be yacili jasin fɛ’n i bolɛ, annzɛ be tuli be asɔnun’n nun’n, be nun kpanngban be sali be sin. Kɛ be sa be sin asɔnun’n nun’n, e sɔ be nun klanman. (2 Kor. 2:8) Aniaan bla kun liɛ’n, ɔ yacili aɲia’m be bo tranlɛ afuɛ lele blu. Kɛ ɔ sɛli i sin Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n nun lɔ’n, wafa nga aniaan’m be sɔli i nun’n ɔ kɛnnin i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Be sunmannin min nun. Yɛ kɛ bé yó min like’n srilɛ o be nuan.” (Yol. 3:19) ?Ninnge kanngan sɔ mɔ aniaan’m be yoli’n ɔ yoli i sɛ? Ɔ seli kɛ: “I sɔ mɔ be yoli’n ti’n, n seli min wun kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ su uka min naan n di aklunjɔɛ kɛ laa’n sa-ɔ.” Sɛ e mian e ɲin e wla e wiengu’m be fanngan’n, Klisi kwla sin e lika fɔnvɔ be nga be ‘su fɛ’n, mɔ trɔ w’a ti’ be’n.—Mat. 11:​28, 29.

15. ?Ngue ekun yɛ e kwla yo naan e bo w’a yo kun-ɔn? (An nian foto’n wie.)

¹⁵ Like kun ekun mɔ e kwla yo naan e bo w’a yo kun’n, yɛle kɛ maan e nian ndɛ nga e kan’n su. Zɔbu 12:11 se kɛ: “Kɛ nga be taaman’n yɛ be fa nian aliɛ’n i fɛ’n sa’n, be sukpɔ’n yɛ be fa tie ndɛ naan b’a wun ng’ɔ ti kpa nin ng’ɔ ti tɛ’n niɔn.” Sran ng’ɔ si aliɛ tɔn’n, ɔ dun mmua nian sɛ like ng’ɔ tɔnnin’n yo fɛ-o ka naan w’a fa mɛn i wiengu mun. I wafa kunngba’n, kwlaa naan y’a kan ndɛ kun’n maan e bu i sin kpa. (Jue. 141:3) Ɔ fata kɛ ndɛ ng’ɔ fin e nuan fite’n, “ɔ yo be nga be ti’n be ye,” ɔ wla be fanngan yɛ ɔ fɔnvɔ be.—Efɛ. 4:29.

16. ?Wan mun yɛ ɔ fata kɛ be nian ndɛ nga be kan’n su kpa-ɔ?

¹⁶ Ɔ fata kɛ yasua nga be le bla’n ɔ nin be nga be le ba’n, be nian ndɛ nga be kan’n su kpa naan ɔ wla be wiengu’m be fanngan. (Kol. 3:​19, 21; Tit. 2:4) Asɔnun kpɛnngbɛn’m be kusu’n, ɔ fata kɛ ndɛ nga be kan’n ɔ wla Zoova i sran m’ɔ fa mannin be kɛ be nian be lika’n be fanngan. (Eza. 32:​1, 2; Gal. 6:1) Biblu’n nun ɲanndra kun se kɛ: “Ndɛ ng’ɔ ju i kanlɛ sɛsɛsɛ mɔ be kan’n, i kpa liɛ’n be kanman.”—Ɲan. 15:23.

‘MAAN E YI KLOLƐ’N I NGLO E NZUƐN’N NUN, YƐ MAAN Ɔ FIN E AWLƐN’N NUN’

17. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ klolɛ nga e klo e niaan mun’n, ɔ fin e awlɛn’n nun-ɔn?

¹⁷ Akoto Zan wla e fanngan kɛ “nán e kɛn i e nuan nun ngbɛn kɛ e klo sran. Nán e klo sran e nuan bui su. Sanngɛ maan e yi i sɔ liɛ’n i nglo e nzuɛn’n nun, yɛ maan i sɔ’n fin e awlɛn’n nun.” (1 Zan 3:18) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ klolɛ nga e klo e niaan mun’n, ɔ fin e awlɛn’n nun-ɔn? Sɛ e fa blɛ naan e nin aniaan mun e yo ninnge mun likawlɛ’n, e afiɛn mántan kpa yɛ é kló e wiengu kpa. I sɔ’n ti’n, maan e nin be e yo aɲia mun likawlɛ, e bo jasin fɛ’n likawlɛ, yɛ e yo ninnge uflɛ wie mun likawlɛ. Asa’n, maan e nian be osu. Kɛ e yo sɔ’n, e kle kɛ ‘Ɲanmiɛn kle e kɛ ɔ fata kɛ e klo e wiengu.’ (1 Tes. 4:9) Yɛ e bɔbɔ é wún titi kɛ, “kɛ aniaan’m be tran likawlɛ mɔ be bo ti kun’n, i sɔ’n ti kpa dan, yɛ ɔ yo ɲɛnmɛn!”—Jue. 133:1.