?Kɛ e konvi sɔ sa tɛ wie i yolɛ’n, é yó sɛ naan y’a jran kekle?

1. ?Ngue yɛ ɔ kle e kwlaa e yalɛ-ɔ?

NINNGE wie’m be o lɛ’n e si kpa kɛ Zoova kpɔ be, sanngɛ e konvi kwla sɔ be yolɛ tankaan kpa. ?I sɔ’n w’a ju ɔ su le? Sɛ ɔ ti sɔ’n, nán bu i kɛ ɔ su sa liɛ’n ɔ tra ɔ wiengu’m be liɛ’n. Biblu’n se kɛ: “Sa nga be tɔ amun su’n, nán amun ngunmin amun su yɛ be tɔ-ɔ.” (1 Kor. 10:13) I sɔ’n kle kɛ ɔ wiengu’m be kpli kpa wie kɛ ɔ sa naan b’a tɔman sa tɛ yolɛ’n nun. Ɔ maan nán ɔ ngunmin yɛ sa sɔ’n o ɔ su-ɔ. Yɛ Zoova fanngan nun’n a kwla jran kekle.

2. ?Sa nga be kwla kle Kisifuɛ mun nin Biblu’n nun like suanfuɛ wie’m be yalɛ’n, be nun wie mun yɛle benin? (An nian foto mun wie.)

² Biblu’n se kɛ: “Sran kun bɔbɔ i konvi’n yɛ ɔ lɛkɛ i-ɔ. I konvi sɔ’n kaci kɛ aya sa. Ɔ tɔ nun, kpɛkun ɔ trɛ i.” (Zak. 1:14) Wie liɛ’n like nga sran kun i konvi sɔ i’n, ɔ nin sran uflɛ liɛ’n timan kun. Klisifuɛ wie’m be o lɛ’n be konvi sɔ bla annzɛ bian kunndɛlɛ. Wie’m be kusu’n, be wiengu yasua annzɛ be wiengu bla mɔ be nin i si sua’n yɛ be konvi sɔ i-ɔ. Be nga laa’n be niannin bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n, ɔ ju wie’n ɔ yo be kɛ be sa be sin be niɛn i ekun sa. Wie’m be liɛ’n drɔgi annzɛ nzan mɔ be yacili i nɔnlɛ’n, ɔ ju wie’n ɔ yo be kɛ be sa be sin be nɔn i ekun sa. Sa nga be kle Kisifuɛ mun nin Biblu’n nun like suanfuɛ wie’m be yalɛ’n be nun ba nɲɔn kun yɛle nga e boli su lɛ’n. Ɔ ju wie’n e kwlakwla e wun yo e kɛ akoto Pɔlu liɛ’n sa. Ɔ seli kɛ: “Kɛ min waan ń yó sa kpa’n, sa tɛ’n jin min bue.”—Rɔm. 7:21.

3. ?Sɛ sran kun su kpli kpa naan w’a yoman sa tɛ kunngba’n i ekun’n, akunndan benin yɛ ɔ kwla bu-ɔ?

³ Sɛ dɔ nga su’n a su kpli kpa naan w’a yoman sa tɛ wie mɔ a yoli i laa’n kun’n, ɔ kwla yo ɔ kɛ a su ɲanman wunmiɛn naan w’a jran kekle sa. A kwla bu i kɛ ɔ liɛ’n be yo ɔ sa fi-ɔ ɔ yoman ye kun, naan sa tɛ sɔ m’ɔ konvi sɔ i yolɛ’n ti’n, Zoova su manman ɔ nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Sanngɛ ɔ fata kɛ a wun i wlɛ kɛ akunndan sɔ mɔ a bu’n, ɔ timan su. Kosan nɲɔn nga’m bé wá úka ɔ naan w’a wun sa nga ti yɛ e se sɔ’n i wlɛ. Yɛle kɛ: ?Wan yɛ ɔ kunndɛ kɛ a bu i sɔ akunndan’n niɔn? ?Yɛ ngue yɛ ɔ kwla uka ɔ naan w’a jran kekle-ɔ?

AKUNNDAN NGA “KLUNWIFUƐ’N” KUNNDƐ KƐ E BU’N

4. (1) ?Ngue ti yɛ Satan kunndɛ kɛ e bu i kɛ sɛ e konvi sɔ sa tɛ wie yolɛ’n, e su kwlá jranman kekle-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ e kwla jran kekle-ɔ?

⁴ Satan kunndɛ kɛ e bu i kɛ sɛ e konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n, e su kwlá jranman kekle. Kɛ mɔ Zezi si sɔ’n ti’n ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ, kɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn’n maan be se kɛ: “Nán yaci e lɛ naan be laka e, sanngɛ de e klunwifuɛ’n i sa nun.” (Mat. 6:13) Satan waan sɛ klɔ sran’m be konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n, be su nantiman Zoova i mmla’m be su. (Zɔb. 2:4, 5) Kusu nn Satan bɔbɔ yɛ konvi tɛ’n ti’n, ɔ nin Zoova b’a nantiman klanman-ɔn. Ɔ maan ɔ bu i kɛ e ti kɛ i sa naan sɛ e konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n, e nin Zoova e su nantiman klanman wie. I kpa bɔbɔ’n ɔ buli i kɛ sɛ ɔ laka Ɲanmiɛn i Wa mɔ fɔ nunmɛn i nun’n, ɔ́ yó sa tɛ wie. (Mat. 4:8, 9) ?Sanngɛ sakpasakpa naan sɛ e konvi sɔ tɛ wie yolɛ’n, e kwlá jranman kekle? Ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn. Ndɛ kun mɔ akoto Pɔlu kannin’n, ɔ ti e liɛ su. Ɔ seli kɛ: “Sa kwlaa nun’n, sran ng’ɔ man min tinmin’n ti’n, n le wunmiɛn.”—Fip. 4:13.

5. ?Ngue ti yɛ e si kɛ Zoova lafi su kɛ sɛ e konvi sɔ sa tɛ wie yolɛ’n, e kwla jran kekle-ɔ?

⁵ Zoova buman e wun akunndan tɛ kɛ Satan sa. Zoova liɛ’n ɔ lafi su kɛ sɛ e konvi sɔ sa tɛ wie i yolɛ’n, e kwla jran kekle. ?Ɔ yo sɛ yɛ e si sɔ-ɔ? Afin Zoova seli kɛ sran nga be nin i be nanti klanman mɔ bé fín ɲrɛnnɛn dan nun bé fíte’n, be ti sran kpanngban kpa. Zoova kwlá buaman ato. Ɔ seli kɛ sran sɔ mɔ “be kpuli be tralɛ’n Bua Ba’n i mmoja’n nun, kpɛkun be yoli ufue” mɔ bé wlú i mɛn uflɛ nun lɔ’n be sɔnnin kpa. W’a seman kɛ be ti ba nɲɔn cɛ. (Ngl. 7:9, 13, 14) I sɔ’n kle weiin kɛ Zoova si kɛ sɛ e konvi sɔ sa tɛ wie yolɛ’n, e kwla jran kekle.

6-7. ?Akunndan benin yɛ Satan kunndɛ kɛ e bu-ɔ?

⁶ Satan kunndɛ kɛ e bu i kɛ kɛ m’ɔ ju wie’n e konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n ti’n, Zoova su manman e nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Kusu nn Satan bɔbɔ yɛ Zoova i klun su jɔmɛn i wun le-ɔ. Zoova w’a bu i fɔ w’a wie. Ɔ maan ɔ su kwlá tranman nguan nun tititi. (Bob. 3:15; Ngl. 20:10) Kɛ mɔ e liɛ’n, e lafi su kɛ e kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n ti’n, Satan fɛ i ɲin ci e. Ɔ kunndɛ kɛ e bu i kɛ e ti kɛ i sa naan e liɛ w’a wie mlɔnmlɔn. Sanngɛ e timan kɛ i sa mlɔnmlɔn. I kpa bɔbɔ’n Biblu’n kle kɛ Zoova w’a buman e fɔ, naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e naan y’a kwla ɲan nguan m’ɔ leman awieliɛ’n. Ɔ “kunndɛman kɛ sran kun sa nunnun. Sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ sran kwlaa kaci i akunndan’n.”—2 Piɛ. 3:9.

⁷ Sɛ e konvi sɔ sa tɛ wie yolɛ naan e se e wun kɛ ɔ fataman kɛ e kle e wun yalɛ e jran kekle kun naan e liɛ w’a wie mlɔnmlɔn’n, nn y’a tɔ Satan i aya’n nun. Akunndan kɛ ngalɛ’n sa’n yɛ ɔ kunndɛ kɛ e bu-ɔ. Kɛ e wun akunndan nga Satan bu’n i wlɛ weiin’n, i sɔ’n kwla uka e naan y’a jrɛn i ɲrun kekle.—1 Piɛ. 5:8, 9.

FƆ M’Ɔ O E NUN’N TI’N AKUNNDAN NGA E KWLA BU’N

8. ?Kɛ Biblu’n kan sa tɛ yolɛ’n i ndɛ’n, i bo’n i wie ekun yɛle benin? (Jue Mun 51:5) (An nian “Ndɛ’n nun yiyilɛ” nun wie.)

⁸ Satan kle e yalɛ sɔ. Sanngɛ like uflɛ kle e yalɛ wie. Like sɔ’n ti’n, e kwla bu i kɛ ɔ fataman kɛ e kle e wun yalɛ e jran ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be’n, be ɲrun kekle. Like sɔ’n yɛle sa tɛ yolɛ mɔ Adan nin Ɛvu be fa sali e’n.a—Zɔb. 14:4; An kanngan Jue Mun 51:5 nun.

9-10. (1) ?Kɛ Adan nin Ɛvu be yoli sa tɛ’n, wafa sɛ yɛ be wun yoli be-ɔ? (An nian desɛn’n wie.) (2) ?Kɛ mɔ be wuli e sa tɛ nun’n ti’n, wafa sɛ yɛ e wun yo e-ɔ?

⁹ ?Kɛ Adan nin Ɛvu be yoli sa tɛ’n, wafa sɛ yɛ be wun yoli be-ɔ? Kɛ be yoli ɲin kekle Zoova su’n be ko fiali, yɛ be kunndɛli like be fa klali be bo. Sa tɛ mɔ be yoli’n ti’n, be akunndan’n buli be fɔ, be wla boli be wun, b’a wunman be wun fɛ kun yɛ ɲannzuɛn kunnin be dan. Adan nin Ɛvu be nin Zoova be afiɛn kwlá mantanman kun le. Kannzɛ bé yó sɛ bé yó sɛ’n, be akunndan’n bú be fɔ titi, yɛ be wla bó be wun titi, sa tɛ mɔ be yoli’n ti.

¹⁰ Ngbaciɛ kan o e nin Adan nin Ɛvu e afiɛn. Be liɛ’n be kwlá ɲanman e ti kpɔlɛ tɛ’n i su ye wie. Tɛ sɔ’n ti’n e liɛ’n Ɲanmiɛn kwla yaci e sa tɛ mun cɛ e, yɛ e nin i e afiɛn kwla mantan. (1 Kor. 6:11) Kannzɛ ɔ ti sɔ bɔbɔ’n, kɛ bé wú e’n e ti sa tɛ yofuɛ. Ɔ maan e akunndan’n bu e fɔ, e wla bo e wun, e wunman e wun fɛ yɛ ɲannzuɛn kun e wie. Biblu’n se kɛ sa tɛ m’ɔ o sran’m be nun’n ɔ kle be yalɛ dan. Sa tɛ’n sie sran’m be kwlaa. ‘I kpa bɔbɔ’n, be nga be yo sa tɛ mɔ be sa tɛ liɛ’n timan kɛ Adan liɛ’n sa’n, ɔ sie be wie.’ (Rɔm. 5:14) I sɔ’n ti’n e sa sin kwla bubu e. Sanngɛ nán e se e wun le kɛ e lemɛn i yowlɛ naan e liɛ w’a wie mlɔnmlɔn. Sɛ i sɔ akunndan ba e ti nun’n, maan e kpalo i.

11. (1) ?Sɛ ɔ yo e kɛ e kwlá jranman sa tɛ yolɛ’n i ɲrun kekle sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ? (Rɔmunfuɛ Mun 6:12)

¹¹ Kɛ mɔ e ti sa tɛ yofuɛ’n ti’n, ɔ kwla yo e kɛ e kwlá jranman sa tɛ yolɛ’n i ɲrun kekle sa. Ɔ ti kɛ sran kun m’ɔ o e klun lɔ’n, ɔ su se e kɛ e su kle e wun yalɛ ngbɛn naan e kwlá jranman kekle le’n sa. Sanngɛ nán maan e fa su. ?Ngue ti-ɔ? Afin Biblu’n se kɛ nán e man sa tɛ’n i atin naan ɔ ‘sie e kɛ famiɛn’ wie sa. (An kanngan Rɔmunfuɛ Mun 6:12 nun.) I sɔ’n kle kɛ e kwla fa ajalɛ kɛ e yoman ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be’n. (Gal. 5:16) Zoova si kɛ e kwla jran ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be’n, be ɲrun kekle. Ɔ timɛn i ti’n nn ɔ su seman e kɛ e yo sɔ. (Mml. 30:11-14; Rɔm. 6:6; 1 Tes. 4:3) Nanwlɛ, e kwla jran kekle naan y’a yoman ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be’n.

12. (1) ?Sɛ e bu i kɛ Zoova w’a bu e fɔ w’a wie’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ?

¹² Sɛ e bu i kɛ ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be yolɛ’n ti’n Zoova w’a bu e fɔ w’a wie’n, maan e wun i wlɛ kɛ fɔ m’ɔ o e nun’n yɛ ɔ su e bo mɔ e bu i sɔ akunndan’n niɔn. Sɛ i sɔ akunndan’n ba e ti nun’n maan e kpalo i. Afin Biblu’n kle kɛ Zoova wun i wlɛ kɛ, kɛ bé wú e’n e ti sa tɛ yofuɛ. (Jue. 103:13, 14) Ɔ si e su sa’n kwlaa. I wie yɛle kɛ ɔ si wafa nga fɔ mɔ e fa fin e nin klun’n, ɔ kle e tinuntinun e yalɛ mɔ i ti yɛ e konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n. (1 Zan 3:19, 20) Kɛ e mian e ɲin e jran kekle naan y’a yoman ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be’n, Zoova ɲrun’n e ti sanwun. ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ-ɔ?

13-14. ?Ninnge tɛtɛ mɔ e konvi sɔ be yolɛ’n ti’n, Zoova i klun kwlá jɔman e wun? An yiyi nun.

¹³ Kɛ be se kɛ be konvi sɔ sa tɛ yolɛ’n ɔ nin kɛ be yo sa tɛ’n bɔbɔ ba’n, Biblu’n kle kɛ ngbaciɛ dan o be afiɛn. E kwlá yoman naan e konvi w’a sɔman sa tɛ’n mlɔnmlɔn, sanngɛ e kwla fa ajalɛ naan y’a yoman sa tɛ’n. I wie yɛle kɛ laa’n be nga be kacili Klisifuɛ’n Korɛnti lɔ’n, be nun wie’m be nin be wiengu yasua annzɛ be wiengu bla be lali. I sɔ’n ti’n Pɔlu seli kɛ: “Kusu nn amun nun wie’m be ti i sɔfuɛ laa.” ?I sɔ’n kle kɛ be konvi w’a sɔman sa sɔ’n i yolɛ kun? Sɛ e bu i sɔ’n ɔ timan su. Afin kɛ ɔ yo naan sran kun m’ɔ yoli ninnge sɔ mun laa’n, w’a yaci i akunndan bulɛ’n ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ Klisifuɛ nga be nian be wun su mɔ be yoman ninnge tɛtɛ nga be konvi sɔ be’n, Zoova bu be sran kpa. I ɲrun’n ɔ ti kɛ ‘b’a wunnzin be yɛiin’ sa. (1 Kor. 6:9-11) Ɔ kusu Zoova kwla bu ɔ sɔ wie.

¹⁴ Kannzɛ ninnge tɛtɛ ng’ɔ konvi sɔ be yolɛ’n be ti sɛ ti sɛ’n, a kwla jran kekle. A kwlá yoman naan w’a buman be akunndan kun mlɔnmlɔn. Sanngɛ a kwla tra ɔ awlɛn naan w’a yoman ɔ ‘klunklo ninnge mun, nin ninnge nga a bu be akunndan’n.’ (Efɛ. 2:3) ?Sanngɛ ninnge trele benin mun yɛ be kwla uka ɔ naan w’a jran ninnge tɛtɛ ng’ɔ konvi sɔ be yolɛ’n be ɲrun kekle-ɔ?

?NGUE YƐ Ɔ KWLA UKA E NAAN Y’A JRAN KEKLE-Ɔ?

15. ?Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla jran ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be yolɛ’n be ɲrun kekle’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹⁵ Kɛ ɔ ko yo naan w’a kwla jran ninnge tɛtɛ ng’ɔ konvi sɔ be yolɛ’n be ɲrun kekle’n, ɔ fata kɛ a sie ninnge nga be kle ɔ yalɛ’n be nzɔliɛ. Nian ɔ wun su naan ‘w’a lakaman ɔ wun.’ (Zak. 1:22) I wie yɛle kɛ sran kun m’ɔ nɔn nzan dan’n, ɔ kwla se i wun kɛ nzan ng’ɔ nɔn’n ɔ jumɛn i wiengu’m be liɛ nun kaan sa. Annzɛ sran kun m’ɔ nian bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n, ɔ kwla se i wun kɛ sɛ ɔ ti kɛ i yi niɛn i lika kpa’n nn ɔ su yoman sɔ. I lɛ nun’n ɔ su se kɛ sran uflɛ ti yɛ ɔ yo sa tɛ-ɔ. Sɛ a bu akunndan kɛ ngalɛ’n sa’n, a su kwlá jranman like tɛ ng’ɔ konvi sɔ i yolɛ’n i ɲrun kekle. Ɔ maan sɛ a yo sa tɛ wie’n, nán se kɛ ɔ timan tɛ sɔ liɛ, annzɛ nán fa guɛ i sran uflɛ su.—Gal. 6:7.

16. ?Kɛ e ko fua kpa kɛ e su yoman sa tɛ wie’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹⁶ Kɛ a ko sie ninnge nga be kle ɔ yalɛ’n be nzɔliɛ’n, fua kpa naan w’a tɔman be yolɛ’n nun. (1 Kor. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Piɛ. 1:15, 16) Bu like ng’ɔ kwla yo maan ɔ konvi sɔ sa tɛ wie i yolɛ’n dan’n, ɔ nin blɛ nga i nun yɛ i sɔ liɛ’n kwla ju’n be akunndan. Ɔ kwla yo like trele kun annzɛ dɔ trele wie’m be su. Wie liɛ’n kɛ e fɛ dan’n, annzɛ kɔnguɛ afiɛn yɛ e konvi sɔ sa tɛtɛ’m be yolɛ dan-ɔn. ?Sɛ ɔ liɛ’n ti sɔ wie’n, ngue yɛ a kwla yo-ɔ? Dun mmua buabua ɔ wun sie. Like ng’ɔ fata kɛ a yo i blɛ kɛ ngalɛ’n sa’n nun’n, dun mmua bu i akunndan sie. I sɔ yɛ ɔ fata kɛ a yo kwlaa naan akunndan tɛ wie w’a b’a ɔ ti nun-ɔn.—Ɲan. 22:3.

17. ?Ngue yɛ Zozɛfu i su ndɛ’n kle e-ɔ? (Bo Bolɛ 39:7-9) (An nian desɛn’n nin foto’n wie.)

¹⁷ Maan e fa e ɲin e sie i Zozɛfu i su ndɛ’n su. Kɛ Potifaa i yi’n jrɛnnin i wun kɛ ɔ nin i be la’n, be ja nun lɛ’n Zozɛfu seli i weiin kɛ ɔ kplinman su. (An kanngan Bo Bolɛ 39:7-9 nun.) ?Ngue yɛ i sɔ’n kle e-ɔ? Zozɛfu dun mmua fuali kpa kɛ ɔ nin sran uflɛ yi be su laman kwlaa naan Potifaa i yi’n w’a fɛ i sɔ ndɛ’n w’a mɛn i. Ɔ kusu dun mmua fua kpa kɛ á yó sa ng’ɔ ti kpa’n. I liɛ’n sɛ sa wie ju naan a wun kɛ a su wa fɔn Zoova i mmla’n, á kwlá jrán kekle, afin w’a dun mmua w’a bu i akunndan w’a sie.

‘MAAN E BU E KLUN LƆ TITI E NIAN’

18. ?Ngue ekun yɛ e kwla yo naan y’a jran ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be yolɛ’n be ɲrun kekle-ɔ? (2 Korɛntifuɛ Mun 13:5)

¹⁸ Kɛ ɔ ko yo naan w’a kwla jran ninnge tɛtɛ ng’ɔ konvi sɔ be yolɛ’n be ɲrun kekle’n, ɔ fata kɛ a ‘bu ɔ klun lɔ titi a nian’ sɛ a te nanti klanman-o. (An kanngan 2 Korɛntifuɛ Mun 13:5 nun.) Ɔ fata kɛ cɛn kunngun’n a fa blɛ bu ninnge nga ɔ akunndan kɔ be su’n, ɔ nin nga a yo be’n be akunndan. Sɛ a yo sɔ naan a wun kɛ ɔ fata kɛ a kaci ɔ sa ninnge wie’m be nun’n, fɛ i wun ajalɛ. Kannzɛ a jrannin kekle naan w’a tɔman sa tɛ kun nun’n, sanngɛ a kwla usa ɔ wun kɛ: ‘?N sisili min bo ka naan m’an kpalo sa sɔ’n?’ Sɛ ɔ ti sɔ’n nán bu ɔ wun fɔ. Bu like nga a kwla yo naan cɛn uflɛ liɛ’n w’a yoman sɔ kun’n i akunndan. Kosan nga a kwla fa usa ɔ wun’n i wie yɛ: ‘?Kɛ akunndan tɛ wie ba min ti nun’n, n kwlá kpalomɛn i ndɛndɛ? ?Ninnge nga n nian be televiziɔn nun’n, annzɛ fluwa nga n kanngan be nun’n, annzɛ miziki nga n tie be’n ti’n, kɛ n konvi sɔ sa tɛ wie yolɛ’n, kɛ ɔ yo naan n jran kekle’n, ɔ timan pɔpɔ? ?Kɛ n wun like wie m’ɔ kwla yo maan n bu bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n i akunndan’n, n ka lɛ n to min ɲin blo? ?Kannzɛ ɔ fata kɛ n tra min awlɛn naan m’an kwla fa Zoova i mmla’m be su’n, sanngɛ n wun i wlɛ kɛ be su falɛ’n ti kpa dan?’—Jue. 101:3.

19. ?Wafa sɛ yɛ sa nga e bu i kɛ be timan tɛ sɔ liɛ’n, be kwla yo maan ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be’n, be ɲrun kekle jranlɛ’n kwla yo kekle-ɔ?

¹⁹ Biblu’n se kɛ: “Klɔ sran’n i awlɛn’n i gblɛ liɛ’n, ɔ tra like kwlakwla, yɛ ɔ ti tɛ dan.” (Zer. 17:9) Asa’n Zezi seli kɛ e awlɛn’n nun yɛ “akunndan tɛtɛ’n” fin-ɔn. (Mat. 15:19) I sɔ’n ti’n nán e laka e bɔbɔ e wun. Maan e se kɛ sran kun yacili bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n i nianlɛ. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n sɛ ɔ wun foto wie m’ɔ kwla yo naan i akunndan kɔ bian nin bla kunndɛlɛ’n su, mɔ sanngɛ be nga be o foto’n su’n b’a yiyiman be wun kplɛn’n, ɔ kwla se i wun kɛ sɛ ɔ nian’n ɔ timan tɛ sɔ liɛ. Annzɛ ɔ kwla se i wun kɛ sɛ ɔ bu bian nin bla kunndɛlɛ’n i akunndan ngbɛn naan w’a yomɛn i sɔ sa’n, ɔ timan tɛ sɔ liɛ. Sɛ sran kun yo sɔ’n nn ɔ su ‘bu ninnge nga klɔ sran konvi sɔ be’n be yolɛ’n i akunndan sie.’ (Rɔm. 13:14) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka ɔ naan w’a yoman sɔ-ɔ? Nian ɔ wun su naan w’a faman ajalɛ kanngan wie mɔ be timan kpa mɔ be kwla yo maan a yo sa tɛ dan’n.b Asa’n kpalo “akunndan tɛtɛ” kwlaa nga be kwla yo naan w’a lakaman ɔ bɔbɔ wun’n.

20. (1) ?Ngue yɛ e ɲin o i sin kpa-ɔ? (2) ?Wan fanngan nun ti yɛ dɔ nga su’n e kwla jran kekle-ɔ?

²⁰ Kɛ nga e wunnin i’n sa’n, Zoova uka e naan y’a jran kekle naan y’a yoman sa tɛ. Asa’n aunnvɔɛ mɔ Zoova si e’n ti’n, e kwla lafi su kɛ cɛn wie lele’n é ɲán nguan m’ɔ leman awieliɛ’n mɛn uflɛ’n nun lɔ. Blɛ sɔ nun’n akunndan tɛtɛ’m be su baman e ti nun naan se kɛ é jrán be ɲrun kekle, ɔ maan é sú Zoova aklunjɔɛ su. Sanngɛ lele naan blɛ sɔ’n w’a ju’n, e kwla lafi su kɛ e kwla jran ninnge tɛtɛ nga e konvi sɔ be yolɛ’n be ɲrun kekle. Zoova fanngan nun’n e kwla jran kekle sakpa.