E ti kɛ bua sa, Anannganman yɛ ɔ nian e su ɔ

“N ti kɛ bua sa, Anannganman yɛ ɔ nian min su ɔ.” —JUE MUN 23:1.

1-3. ?Kɛ Davidi fali Zoova sunnzunnin bua sunianfuɛ’n, ngue ti yɛ i sɔ’n boman e nuan ɔn?

?SƐ be se e kɛ e kan wafa nga Zoova nian i sufuɛ’m be lika’n i ndɛ’n, e se sɛ? ?Yɛ wan yɛ é kwlá fá Zoova i sufuɛ’m be lika nianlɛ’n sɔ’n, súnnzun i ɔ? I lɛ nun’n, famiɛn Davidi toli jue fɛfɛ kpa kun i afuɛ 3.000 tra su yɛ. Jue fɛfɛ sɔ nun’n, Davidi fali junman nga i bɔbɔ dili i laa’n fa kannin Zoova i ndɛ klanman kpa.

² Davidi i bakan nun’n, ɔ yoli bua sunianfuɛ. Ɔ maan, ɔ si like nga be flɛ i bua lika nianlɛ’n i kpa. Ɔ si kɛ sɛ w’a niɛnmɛn i wun kpa’n, bua’m be nun kun kwla didi kɔ i liɛ ngunmin. Ɔ maan sran wie kwla wua, annzɛ kusu nnɛn wlɛfuɛ wie kwla trɛ i di. (1 Samiɛl 17:34-36) Wie liɛ kusu’n, lika nga ijre nɔnman o lɛ naan bua’m b’a didi’n, i ɲanlɛ’n kwla yo kekle. Ɔ maan ɔ fa nnɛn mun wlan lele naan b’a ɲɛn i sɔ lika’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn ɔ́ sásá be kusu. Nanwlɛ, sa sɔ mɔ Davidi yoli be laa’n, i wla kwlá fiman be su le.

³ Ɔ maan, kɛ Davidi fa wafa nga Zoova niɛn i sufuɛ’m be lika’n sunnzun bua sunianfuɛ’n, i sɔ’n boman e nuan. Wafa sɔ mɔ Zoova niɛn i sufuɛ’m be lika’n, i ndɛ o Jue Mun 23 mɔ Davidi bɔbɔ toli’n nun. Davidi bo i jue’n bo kɛ: “N ti kɛ bua sa, Anannganman yɛ ɔ nian min su ɔ. Like fi su mianman min.” Nanwlɛ, ndɛ’n i kanlɛ kɛ ngalɛ’n sa’n ɔ nin Zoova fata kpa. I lɛ’n nun’n, amun e fa Jue Mun 23 naan e yiyi nun e nian. I liɛ’n, wafa nga Zoova niɛn i sufuɛ’m be lika kɛ nga bua sunianfuɛ’n fa yo’n sa’n, é wún i wlɛ.—1 Piɛr 2:25.

Ɔ nin Zoova fata kpa

4, 5. ?Biblu’n waan bua’m be ti sɛ?

⁴ Biblu’n nun’n, Zoova i manmanlɛ dunman’n sɔnnin. Sanngɛ “bua sunianfuɛ” mɔ be fa flɛ i’n, yɛ ɔ yi Zoova i wɛtɛɛ m’ɔ ti’n i nglo kpa ɔ. (Jue Mun 80:2) Sɛ e waan é wún i wlɛ kpa kɛ bua sunianfuɛ mɔ be fa flɛ Zoova’n ɔ nin i fata sakpa’n, amun e fa e ɲin sie like nɲɔn su. Like klikli’n, yɛle wafa nga bua’m be bɔbɔ be fa ti’n. Yɛ i nɲɔn su’n, yɛle junman nga bua sunianfuɛ kpa’n ɔ di’n, ɔ nin i nzuɛn’n mɔ fa nannan junman ng’ɔ di’n su’n.

⁵ Biblu’n kan wafa nga bua’m be fa ti’n i ndɛ. I waan, kɛ bua’m be sunianfuɛ’n yo be kpa’n, bua’m be klo i sɔ’n. (2 Samiɛl 12:3) Yɛ bua’m be timan wlɛfuɛ.( Ezai 53:7) Be ti flɔlɔ. (Mise 5:8) I lɛ nun’n, fluwa klɛfuɛ kun m’ɔ tali bua afuɛ kpanngban kpa’n, ɔ seli kɛ: “Bua’m be timan kɛ klɔ nnɛn onga’m be sa. Be liɛ’n, saan bé nían be lika sa trilili.” Nanwlɛ, nnɛn sɔ mɔ be leman wunmiɛn’n, ɔ fata kɛ bua sunianfuɛ’n nian be lika kpa naan b’a wuman.—Ezekiɛl 34:5.

6. ?Laa Izraɛli lɔ’n, bua sunianfuɛ’n i cɛn kun junman ng’ɔ di mɔ fluwa kun kɛnnin i ndɛ’n yɛle mennin?

⁶ ?Laa Izraɛli lɔ’n, bua sunianfuɛ’n i cɛn kun junman ng’ɔ di’n yɛle mennin? Fluwa kun m’ɔ yiyi Biblu’n nun ndɛ’m be nun’n waan: “Nglɛmun ndɛ kpa’n, bua sunianfuɛ’n tian i bua’m be nuan. Kpɔkun ɔ dun mmua be ɲrun, ɔ fa be kɔ lika nga ijre nɔnman o lɛ’n. Yɛ kɛ ɔ ko ɲɛn i sɔ lika’n mɔ bua’m bé dídí’n, ɔ jran lika kun ɔ nian be su kpa naan nnɛn’m be nun kun w’a mlinman. Sɛ kusu bua’m be nun kun mlin’n, ɔ yaci be onga mun lɛ. Ɔ ko kunndɛ bua kun ng’ɔ mlinnin’n, kpɔkun ɔ fɛ i ba i wiengu’m be nun [...]. Yɛ kɛ nnɛn’m b’a didi lele mɔ aliɛ’n w’a san’n, bua sunianfuɛ’n kankan be kɔ awlo, kpɔkun ɔ fa be wla be tuin nun. Sanngɛ kɛ ɔ́ fá nnɛn mun wlá be tuin nun sɔ’n, ɔ ka be nian sɛ kun w’a tuman be nun o [...]. Kpɔkun kɔnguɛ tuun nun’n, nnɛn wlɛfuɛ mun nin awiefuɛ’m be ti’n, ɔ sa lika kun nian i bua tuin su.”a

7. ?Ngue ti yɛ wie liɛ’n, ɔ fata kɛ bua sunianfuɛ’n trɛ i awlɛn naan ɔ yo wɛtɛɛfuɛ ɔ?

⁷ Blɛ wie nun’n, ɔ fata kɛ bua sunianfuɛ’n ɔ yo bua’m be cɛcɛ. I li bua bla nga b’a wunnzɛ’n, ɔ nin bua ba mun yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo be cɛcɛ kpa’n niɔn. (Bo Bolɛ 33:13) I lɛ nun’n, Biblu’n i akua kun waan: “Wie liɛ’n, bua bla’n wu ba’n tuin i sin lika mmuammua kpa oka’m be nun lɔ. Sɛ i sɔ’n ju’n, bua sunianfuɛ’n fa bua ba’n m’ɔ leman wunmiɛn’n ba bua tuin’n nun. Kpɔkun ɔ fa blɛ niɛn i lika kpa. Wie liɛ kusu’n, lele naan bua ba’n i ja’n w’a tin naan w’a kwla nanti’n, ɔ man bua ba’n su sie i wue’n nun. Annzɛ kusu’n tralɛ m’ɔ wlɛ i wun’n, ɔ fa bua ba’n wlɛ i kotokun’n nun.” (Ezai 40:10, 11) Nanwlɛ, sɛ bua sunianfuɛ kpa’n ti yakpafuɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ yo wɛtɛɛfuɛ wie.

8. ?Sa mennin mun ti yɛ Davidi fɛ i wla’n gua Zoova su ɔ?

⁸ Davidi seli kɛ: “N ti kɛ bua sa, Anannganman yɛ ɔ nian min su ɔ.” Nanwlɛ, i sɔ ndɛ m’ɔ kannin’n, ɔ nin e Si’n m’ɔ o nglo lɔ’n fata kpa sakpa. Ɔ maan, amun e fa Jue Mun 23 naan e yiyi nun. I liɛ’n, wafa nga Ɲanmiɛn nian e lika yakpa su ɔ nin wɛtɛɛ su kɛ nga bua sunianfuɛ’n fa yo’n sa’n, é wún i wlɛ. Jue ɲanman klikli’n nun’n, Davidi kle kɛ ɔ fɛ i wla’n gua Ɲanmiɛn su kpa kɛ ajalɛ kwlaa ng’ɔ ti su’n, Ɲanmiɛn fá be. Ɔ maan be nga be ti kɛ i bua mun sa’n, ‘like fi su mianman’ be. Kpɔkun jue ɲanman kasiɛn’m be nun’n, Davidi kan sa nsan mɔ i ti yɛ ɔ fɛ i wla’n gua Zoova su’n be ndɛ. Sa nsan sɔ’n yɛle kɛ, be nga be ti kɛ Zoova i bua mun sa’n, Zoova kle be atin, ɔ sasa be, kpɔkun ɔ man be aliɛ be di. Sa sɔ mɔ Zoova yo be’n, amun e fa be naan e yiyi be nun kunngunngun.

“Ɔ fa min sin atin kpa’n nun”

9. ?Ndɛ mennin yɛ Davidi kannin m’ɔ kle kɛ i wun jɔ i fɔun naan srɛ kunmɛn i ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ bua’m be wun kwla jɔ be fɔun sɔ wie ɔ?

⁹ Sa klikli nga ti yɛ Davidi fɛ i wla’n gua Zoova su’n yɛle kɛ, Zoova fɛ i sufuɛ mun sin atin kpa’n nun. Davidi waan: ‘Ɔ maan n de wunmiɛn lika mɔ ijre nɔnman o lɛ’n nun. Nzue ba mɔ be nuan ti fɔun’n, lɛ yɛ ɔ fa min kɔ ɔ. Kɛ min wunmiɛn’n wie’n, ɔ man min uflɛ. Ɔ fa min sin atin kpa’n nun, kɛ ɔ́ yó naan i dunman kpa’n w’a fite’n ti.’ (Jue Mun 23:2, 3) Nanwlɛ, be nga be ti kɛ Ɲanmiɛn i bua mun sa’n, lika nga ijre nɔnman o lɛ mɔ lɛ’n ti fɔun’n, lɛ yɛ be de wunmiɛn ɔn. I sɔ mɔ Davidi kannin’n, ɔ kle kɛ like fi miɛnmɛn i naan i wun jɔ i fɔun, srɛ kunmɛn i. Ebre aniɛn’n nun ndɛ mma nga i kacilɛ’n nun be se kɛ “lika mɔ ijre nɔnman o lɛ’n,” i bo’n yɛle kɛ “didiwlɛ kpa.” “Didiwlɛ kpa” sɔ’n kusu’n, nán bua’m be bɔbɔ yɛ be ɲɛn i naan b’a de wunmiɛn lɛ ɔ. Be sunianfuɛ’n yɛ ɔ fata kɛ ɔ fa be kɔ i sɔ lika’n nun ɔn.

10. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn kle kɛ ɔ lafi e su ɔ?

¹⁰ ?Andɛ’n, wafa sɛ yɛ Zoova fa e sin atin kpa’n nun ɔn? Wafa kun ng’ɔ yo i sɔ liɛ’n, yɛle ajalɛ nga i bɔbɔ kle e’n. I lɛ’n nun’n, Ɲanmiɛn bɔbɔ wla e fanngan Biblu’n nun kɛ e ‘nian like ng’ɔ yo’n su, e yo.’ (Efɛzfuɛ Mun 5:1) Fanngan wlalɛ sɔ mɔ Ɲanmiɛn Ndɛ’n wla e’n, i ɲrun nin i sin’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn si aunnvuɛ, ɔ yaci sa cɛ, kpɔkun ɔ klo sran. (Efɛzfuɛ Mun 4:32; 5:2) Nanwlɛ, nzuɛn sɔ mɔ maan sran fɛ i wun mantan i wiengu’n, Zoova yi i nglo klanman kpa. ?Ɔ maan sɛ Zoova se kɛ e nian su e yo’n, é sé kɛ trɔ nɔnnin yɛ ɔ su fa sua e ɔ? Cɛcɛ. I kpa bɔbɔ’n, i sɔ mɔ Zoova se kɛ e yo’n, ɔ kle kɛ ɔ lafi e su. ?Yɛ ngue ti yɛ Zoova lafi e su ɔ? Sa nga ti yɛ ɔ lafi e su’n yɛle kɛ, ɔ yili e kɛ i bɔbɔ Ɲanmiɛn sa cɛ. I sɔ’n m’ɔ yili e’n i bo’n yɛle kɛ, ɔ fali nzuɛn kpa mun nin i sulɛ angunndan mannin e. (Bo Bolɛ 1:26) Ɔ maan kannzɛ bɔbɔ sa tɛ’n wo e nun’n, sanngɛ Zoova si kɛ nzuɛn kpa ng’ɔ kle e’n, e kwla nian be su e yo. Amun bɔbɔ amun nian. E Ɲanmiɛn m’ɔ ti sran klofuɛ’n, ɔ lafi su kɛ e kwla yo like ng’ɔ yo’n wie. Nanwlɛ, sɛ e nian Zoova i ajalɛ’n su’n, ɔ́ fá e kɔ́ lika nga sɛ é kwlá sé’n, ɔ ti ‘didiwlɛ kpa’n,’ i nun. Ɔ maan andɛ mɛn tɛ nga nun’n, ‘sa tɛ fi su ɲanman e.’ É dí alaje, afin e si kɛ Ɲanmiɛn klun jɔ e wun.—Jue Mun 4:9; 29:11.

11. ?Kɛ Zoova klé be nga be ti kɛ i bua mun sa’n be atin’n, ngue yɛ ɔ bu i angunndan ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n i ɲin fite like ng’ɔ se e kɛ e yo’n nun ɔn?

¹¹ Kɛ Zoova klé e atin’n, ɔ trɛ i awlɛn kpɔkun ɔ yo e cɛcɛ. Titi’n, bua sunianfuɛ’n bu wafa nga i bua’m be fa ti’n i angunndan. Ɔ maan kɛ ɔ́ fá be kɔ́ lika’n, ɔ ‘su be su blɛblɛ.’ (Bo Bolɛ 33:14) I sɔ kunngba’n yɛ Zoova fa yo be nga be ti kɛ i bua mun sa’n mun ɔn. Yɛle kɛ Zoova bu like nga e kwla yo’n, ɔ nin wafa nga e ti’n, be angunndan. Ɔ maan, ɔ yo e “blɛblɛ.” Ɔ seman kɛ e yo like nga e kwlá yoman’n. Like ng’ɔ se kɛ e yo’n yɛle kɛ like nga é yó’n, maan e tu e klun yo. (Kolɔsfuɛ Mun 3:23) ?Yɛ sɛ y’a yo kpɛnngbɛn naan e leman wunmiɛn kun’n nin? ?Annzɛ kusu’n, sɛ tukpaciɛ wie ti e kwlá yoman ninnge mun kɛ laa sa’n nin? I lɛ nun’n, like nga Ɲanmiɛn se kɛ é yó’n i klanman lika’n yɛle kɛ like nga é yó’n, maan e tu e klun yo. Nanwlɛ, ɔ le sran kun nin i wunmiɛn. Ɔ maan kɛ Ɲanmiɛn se kɛ e tu e klun yo like’n, i bo’n yɛle kɛ maan e fa e wunmiɛn’n kwlaa yo like nga Ɲanmiɛn se kɛ e yo’n. I liɛ’n, kannzɛ bɔbɔ like nga e yoli’n ti kaan sɛ’n, sanngɛ Zoova bu i like dan.—Mark 12:29, 30.

12. ?Moizi Mmla’n nun’n, ninnge’m be siesielɛ mennin yɛ ɔ kle kɛ, kɛ Zoova klé be nga be ti kɛ i bua mun sa’n be atin’n, ɔ yo be “blɛblɛ” ɔ?

¹² Nanwlɛ, kɛ Zoova klé be nga be ti kɛ i bua mun sa’n be atin’n, ɔ yo be “blɛblɛ.” Sɛ e waan é wún i sɔ liɛ’n i wlɛ kpa’n, amun e fa Moizi Mmla’n naan e nian. Mmla sɔ nun’n, Zoova kannin i like manlɛ’n i su ajalɛ wie’m be ndɛ. Zoova klo like nga be fa mɛn i be klunklo su’n. Sanngɛ kusu’n, i bɔbɔ siesieli ninnge mun naan like nga sran’n i sa’n ju nun’n, yɛ ɔ fa mɛn i ɔ. I sɔ’n ti’n, sɛ sran’n waan ɔ́ mán like’n, Zoova seli kɛ: ‘Sɛ like fi nunmɛn i sa nun mɔ i ti ɔ kwlá toman bua bla’n, ɔ fa okunmomo nɲɔn.’ ?Yɛ kusu sɛ sran’n kwlá toman okunmomo nɲɔn’n nin? I lɛ nun’n, ɔ kunndɛ “ble sanmlɛn mlɛnnɛnnɛn kpa’n” ɔ fa man. (Saun Yolɛ 5:7, 11) I kwla ngalɛ’n kle kɛ like nga sran kun lemɛn i’n, Ɲanmiɛn seman kɛ ɔ fa mɛn i kekle nun. Yɛ kɛ mɔ Ɲanmiɛn w’a kaciman’n, i sɔ’n fɔnvɔ e kpa. Afin e si kɛ like nga e sa’n juman nun’n, ɔ su seman le kɛ e fa mɛn i. Sanngɛ, like nga e sa’n ju nun’n, kɛ e fa mɛn i’n, i klun jɔ su. (Malasi 3:6) Nanwlɛ, kɛ e Sunianfuɛ’n ɔ́ klé e atin ɔn, ɔ kle i ngwlɛlɛ su’n, i sɔ’n jɔ e klun dan!

‘Srɛ bɔ kaan sa kunman min, afin Anannganman, a nin min yɛ e kɔ ɔ’

13. ?Jue Mun 23:4 nun’n, wafa sɛ yɛ Davidi kle kɛ ɔ nin Zoova be afiɛn’n mantan kpa ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ m’ɔ kan’n, ɔ boman e nuan ɔn?

¹³ Sa’n i nɲɔn su nga ti yɛ Davidi fɛ i wla’n gua Zoova su’n yɛle kɛ, Zoova sasa be nga be ti kɛ i bua mun sa’n. I waan: ‘Sɛ bɔ n su sin kongo tuun kpa m’ɔ yo sro’n i nun’n, srɛ bɔ kaan sa kunman min, afin Anannganman, a nin min yɛ e kɔ ɔ, yɛ ɔ waka mɔ a fa kle min atin’n, ɔ nin ɔ kpɔnman mɔ a fa sasa min’n, be ti n kokoman.’ (Jue Mun 23:4) Jue ɲanman nga nun’n, Davidi kle weiin kɛ ɔ nin Zoova be afiɛn’n mantan kpa. Afin kɛ ɔ́ kán ndɛ klé Zoova’n, ɔ kan kle i trele, ɔ se kɛ “a.” I sɔ mɔ Davidi kan’n, ɔ boman e nuan mlɔnmlɔn. Afin kɛ sa’m be tɔli i su’n, Ɲanmiɛn ukɛli i maan ɔ kwla jrannin kekle. Nanwlɛ, Davidi sinnin kongo tuun kpa m’ɔ yo sro’n sunman be nun. Afin blɛ wie nun’n, ɔ ka kan naan w’a wu. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, srɛ bɔ kaan sa w’a kunmɛn i. Afin, ɔ wunnin kɛ ɔ nin Ɲanmiɛn yɛ be kɔ naan Ɲanmiɛn fɛ i ‘waka’n’ fa kle i atin. Kpɔkun ɔ fɛ i ‘kpɔnman’n’ fa sɛsɛ i. Nanwlɛ, sasalɛ sɔ mɔ Davidi wunnin kɛ Zoova sɛsɛ i’n, ɔ fɔnvɔli i dan. Ɔ maan ɔ fɛ i wun mantannin Zoova kpa.b

14. ?Sasalɛ’n mɔ Zoova sasa e’n i su ndɛ mennin yɛ Biblu’n kan mɔ gua e awlɛn su nzue ɔ? ?Sanngɛ i sɔ mɔ Zoova yo’n, ngue yɛ ɔ kleman ɔn?

¹⁴ ?Andɛ’n, wafa sɛ yɛ Zoova sasa be nga be ti kɛ i bua mun sa’n mun ɔn? I lɛ nun’n, Biblu’n gua e awlɛn su nzue kɛ maan ɔ yo Satan annzɛ sran o, Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ fi kwlá nunnunman be nga be ti kɛ i bua mun sa’n asiɛ’n su. Afin Zoova su yacimɛn i kpɔfuɛ’m be lɛ naan be yo i sɔ like’n. (Ezai 54:17; 2 Piɛr 2:9) Sanngɛ kusu’n, i sɔ’n kleman kɛ sa tɛ kwlaa nga be tɔ’n, Zoova ɔ́ sásá e be nun. Nanwlɛ, ɲrɛnnɛn nga be tɔ sran’m be su’n, be tɔ e su wie. Yɛ i tɛ bɔbɔ’n, kɛ mɔ e ti Klistfuɛ’n ti’n, be kle e yalɛ. (2 Timote 3:12; Zak 1:2) Ɔ maan blɛ wie nun’n, ɔ kwla yo e kɛ e su ‘sin kongo tuun kpa m’ɔ yo sro’n nun’ sa. Yɛle kɛ, e yalɛ klelɛ’n annzɛ tukpaciɛ wie ti’n, e kwla tran wie nuan. Wie liɛ kusu’n, e awlɛn su sran wie yɛ i sɔ sa’n kwla ɲɛn i ɔ. Annzɛ kusu’n, ɔ wu. Sanngɛ blɛ sɔ m’ɔ yo e kɛ e su sin kongo tuun kpa m’ɔ yo sro’n nun’n, Zoova yaciman e, ɔ sasa e. ?Ɔ sasa e wafa sɛ?

15, 16. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e naan sa kwlaa ng’ɔ tɔ e su’n, e wun i trawlɛ ɔ? (b) Wafa nga blɛ kekle’n nun Zoova uka e’n, amun fa sa kun be kɛn i ndɛ.

¹⁵ Zoova w’a seman kɛ ɔ́ dé e abonuan delɛ.c Sanngɛ sa kwlaa nga be tɔ e su’n, e kwla lafi su kɛ ɔ́ úka e naan é fíte nun. Yɛle kɛ, Zoova kwla man e ngwlɛlɛ naan ‘sa fanunfanun ng’ɔ tɔ e su’n,’ e wun be trawlɛ. (Zak 1:2-5) Waka’n, annzɛ kpɔnman’n mɔ be o bua sunianfuɛ’n i sa nun’n, ɔ fa fuan nnɛn wlɛfuɛ mun. Sanngɛ kusu’n, ɔ fa kankan i bua mun sie be atin kpa’n su wie. I sɔ kunngba’n, kɛ mɔ e ti kɛ Zoova i bua mun sa’n ti’n, ɔ kwla “kankan” e. Yɛ e kankanlɛ sɔ nun’n, Zoova kwla sin e wiengu Klistfuɛ kun i lika. Ɔ maan, kannzɛ sa m’ɔ o e su’n ti dan sɛ’n, e niaan Klistfuɛ’n ɔ uka e naan e fa Biblu’n nun afɔtuɛ’m be su. Asa ekun’n, Zoova bɔbɔ kwla wla e fanngan naan e tra e awlɛn. (Filipfuɛ Mun 4:13) Yɛle kɛ i wawɛ’n fanngan nun’n, kannzɛ e ‘kwlá yoman like fi, sanngɛ Ɲanmiɛn m’ɔ kwla like kwlaa yo’n yɛ ɔ yo sa ɔ.’ (2 Korɛntfuɛ Mun 4:7) Ɲanmiɛn wawɛ’n kwla yo maan sa wafa kwlaa nga Satan fa yi e su’n, e tra e awlɛn. (1 Korɛntfuɛ Mun 10:13) Nanwlɛ, kɛ e si kɛ Zoova o lɛ titi naan ɔ uka e’n, i sɔ’n gua e wla ase dan. ?Nɛ́n i ɔ?

¹⁶ Nanwlɛ, kannzɛ sa ng’ɔ o e su’n ɔ yo e kɛ e su sin kongo tuun kpa m’ɔ yo sro’n i nun’n, sanngɛ maan e si kɛ nán e ngunmin yɛ e kɔ ɔ. Zoova mɔ nian e su’n, ɔ uka e. Ukalɛ sɔ mɔ Zoova uka e’n kusu’n, wie liɛ’n e kaman lɛ e wunmɛn i trele sa. I sɔ yɛ ɔ yoli asɔnun kpɛnngbɛn kun m’ɔ tɔli tukpaciɛ’n niɔn. Tukpaciɛ m’ɔ tɔli aniaan’n su’n, ɔ ti kɛ yra sa, yɛ ɔ o i ti’n nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, amun nian ndɛ mɔ aniaan’n kannin’n. I waan: “I klikli nun’n, n usali min wun kɛ sɛ Zoova w’a fa ya min wun, annzɛ kusu ɔ kloman min kun o. Sanngɛ, n tali min wun nda kɛ n kaciman n sin siman Zoova. I sɔ’n ti bɔbɔ’n, n kannin sa ng’ɔ o min su’n i ndɛ n kleli i. Kpɔkun ɔ ukali min kusu. Ɔ yoli maan min niaan Klistfuɛ’m be lika be fɔnvɔli min. Fɔnvɔlɛ mɔ aniaan’m be fɔnvɔli min’n yɛle kɛ, be nun sunman be tukpaciɛ liɛ m’ɔ tɔli be su’n, be kannin wafa nga be yoli’n i ndɛ kleli min. Nanwlɛ, wafa nga aniaan’m be kannin be tukpaciɛ’n i ndɛ’n, ɔ kleli min kɛ kannzɛ sa’n ti kekle sɛ’n, sanngɛ n kwla jrɛn i ɲrun kekle. Asa ekun’n, aniaan’m be fali ajalɛ wie mun ekun be niannin min lika. I kwlaa sɔ’n guali min awlɛn su nzue kɛ kannzu Zoova w’a yaciman min naan min wun te yo i fɛ. Nanwlɛ, tukpaciɛ m’ɔ o min wun’n, n siman wafa nga i bo’n gúa’n. Sanngɛ, ɔ fataman kɛ n lo min wun naan ɔ n tin min su. Afin i kwlaa yoli o, n wun i wlɛ kɛ Zoova nin min o nun naan ɔ uka min titi.”

“A man min aliɛ n di”

17. ?Jue Mun 23:5 nun’n, ngue yɛ Davidi waan Zoova yo ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ i sɔ mɔ Zoova yo’n, ɔ nin bua sunianfuɛ’n i like liɛ’n ng’ɔ yo’n be kɔ likawlɛ ɔ?

¹⁷ Davidi kan sa’n i nsan su nga ti yɛ ɔ fɛ i wla’n gua Zoova su’n i ndɛ. Sa sɔ’n yɛle kɛ, be nga be ti kɛ Zoova i bua mun sa’n, Zoova man be aliɛ be di. Yɛ kɛ ɔ́ mán be aliɛ’n kusu’n, ɔ man be kpanngban. Davidi waan: “A man min aliɛ n di, min kpɔfuɛ’m be si sɔ. A gua min ti su ngo fanninfannin. Min klowa’n kusu yi lele bu gua.” (Jue Mun 23:5) Ndɛ mma nga nun’n, Davidi kle kɛ i Sunianfuɛ’n sɔ i aofuɛ’m be nun klanman. Afin i Sunianfuɛ’n mɛn i aliɛ ɔ di, kpɔkun ɔ sie su nzue ɔ nɔn. Nanwlɛ, kɛ Davidi se kɛ i sunianfuɛ’n niɛn i lika naan i kunngba’n, ɔ sɔ i aofuɛ’m be nun klanman’n, i kanwlɛ su ɔ. Afin i kwlaa yoli o, bua sunianfuɛ kpa’n si lika ng’ɔ kwla ɲan ijre nɔnman nin nzue ba’n naan ‘like fi w’a mianman’ i bua mun’n.—Jue Mun 23:1, 2.

18. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova sɔ i aofuɛ’m be nun klanman ɔn?

¹⁸ ?Kɛ Davidi i Sunianfuɛ’n sa’n, e Sunianfuɛ liɛ’n kusu sɔ i aofuɛ’m be nun wie klanman? E kɛnmɛn i sɔ liɛ’n i lele! Afin, e le ninnge kpanngban fanunfanun mɔ be ti kpakpa’n ngunmin. Ninnge sɔ mɔ be ti’n, e kwla su Ɲanmiɛn kpa’n, amun e bu be angunndan e nian. Zoova bɔbɔ fanngan nun’n, sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n man e fluwa mɔ be nun ndɛ’m be yo fɛ’n. Asa ekun’n, sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n siesie asɔnun aɲia mun, ɔ nin aɲia dandan mun. Ninnge kwlaa sɔ ngalɛ’m be ti’n, kɛ é sú Ɲanmiɛn’n like fi mianman e. (Matie 24:45-47) Nanwlɛ, ninnge sɔ mɔ Ɲanmiɛn man e naan y’a su i kpa’n, be wieman. I kpa bɔbɔ’n, Zoova uka be su tititi. Afin amun nian, “sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n” w’a yi Biblu’n, ɔ nin i akua akpinngbin. Kpɔkun kɛ é sé yɛ’n, fluwa sɔ’m be fite aniɛn 413 nun. Ninnge sɔ mɔ Zoova man e’n be fanunfanun dan mɔ be ti ekun’n yɛle kɛ, wie’m be ti Ɲanmiɛn Ndɛ’n i bo bolɛ’n ndɛ. Yɛ sran nga be nin ‘ɲɔnflɛn nɔnlɛ’ fata’n, ɔ ti be liɛ. Kpɔkun wie’m be ti “aliɛ.” Afin be nun ndɛ’m be ti kploun. (Ebre Mun 5:11-14) I kwlaa ngalɛ’n ti’n, sɛ sa tanndan e ɲrun’n, annzɛ kusu ajalɛ wie yɛ ɔ fata kɛ e fa’n, e wun i wun ngwlɛlɛ. ?Sɛ e leman ninnge sɔ mɔ Ɲanmiɛn man e’n, nán e ɲrun cɛ yɛ é wún i ɔ? Nanwlɛ, sran like manlɛ nun’n, Zoova m’ɔ ti e sunianfuɛ’n i klun ti kpa dan!—Ezai 25:6; 65:13.

‘Anannganman, n su yaciman ɔ sua’n nun balɛ le’

19, 20. (a) ?Jue Mun 23:6 nun’n, wafa sɛ Davidi kle kɛ ɔ fɛ i wla’n gua Zoova su ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla fa e wla’n gua Zoova su sɔ wie ɔ? (b) ?Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ nun’n, ngue yɛ é wá kókó su yalɛ ɔ?

¹⁹ Kɛ Davidi m’ɔ ti kɛ bua sa’n, ɔ nian wafa nga i Sunianfuɛ’n fa tɛ i’n, ɔ guɛ i ndɛ’n i bo kɛ: ‘N si kɛ kɛ min ɲin te o su’n, á yí ɔ klun ufue’n nin ɔ klolɛ’n be nglo min lika cɛn’n kwlakwla. Anannganman, n su yaciman ɔ sua’n nun balɛ le, saan m’an wu.’ (Jue Mun 23:6) Nanwlɛ, Davidi kle kɛ ɔ si ye dan naan ɔ fɛ i wla’n gua Ɲanmiɛn su. Yɛle kɛ klun ufue mɔ Ɲanmiɛn yoli i’n, i wla su fiman su le. Kpɔkun i kunngba’n, ɔ lafi su kɛ Ɲanmiɛn yí i klun ufue’n i nglo i lika titi. Davidi bɔbɔ’n m’ɔ yoli bua sunianfuɛ’n, ɔ si like nga be flɛ i bua’m be sasalɛ’n. Ɔ maan kɛ mɔ i bɔbɔ’n ɔ ti kɛ bua sa’n ti’n, ɔ si kɛ sɛ titi ɔ fɛ i wun mantan i Sunianfuɛ’n m’ɔ o nglo lɔ’n, yɛle kɛ sɛ w’a yaciman Zoova i sua’n nun balɛ le’n, Zoova níɛn i lika klolɛ su cɛn kwlakwla.

²⁰ Nanwlɛ, Jue Mun 23 yo e fɛ dan! Afin jue sɔ nun’n, junman nga bua sunianfuɛ’n di’n yɛ Davidi fa kan Zoova i ndɛ ɔ. Yɛle kɛ be nga be ti kɛ Zoova i bua mun sa’n, Zoova kle be atin’n, ɔ sasa be, kpɔkun ɔ man be aliɛ be di. Ndɛ fɛfɛ sɔ mɔ Davidi kannin be’n, be klɛli be sieli i Biblu’n nun. I liɛ’n, be maan e kusu mɔ e ti kɛ bua mun sa’n, e fa e wla’n gua Zoova m’ɔ ti e Sunianfuɛ’n i su. Nanwlɛ, sɛ e fa e wun mantan Zoova titi’n, ɔ́ nían e lika klolɛ su kɛ bua sunianfuɛ’n fa nian i bua’m be lika’n sa. Ɔ́ nían e lika sɔ lele ‘saan y’a wu.’ Yɛ wie liɛ bɔbɔ’n, ɔ́ nían e lika lele anannganman. Sanngɛ kɛ Zoova ɔ́ nían e lika sɔ’n, ɔ le e like liɛ’n m’ɔ fata kɛ é yó ɔ. Like sɔ’n yɛle kɛ, atin nga Zoova m’ɔ ti e Sunianfuɛ dan’n kle e’n, maan e fa su. I sɔ ndɛ liɛ’n, é wá kókó su yalɛ like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɔ’n nun.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

[Picture on page 21]

?Amun wla kwla kpɛn su?

• ?Kɛ Davidi fa Zoova sunnzun bua sunianfuɛ’n, ngue ti yɛ i sɔ’n nin Zoova fata ɔ?

• ?Kɛ Zoova klé e atin’n, wafa sɛ yɛ ɔ kle i ngwlɛlɛ su ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ Zoova uka e naan kɛ sa’m be tɔ e su’n, y’a tra e awlɛn ɔn?

• ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova sɔ i aofuɛ’m be nun klanman ɔn?