Gbaflɛn nin talua mun, amun kpɛ bɛtrɔ kpa kun m’ɔ saciman’n be sie
‘Amun wun angunndan nga m bu’n, m bɔbɔ min yɛ n si i ɔ. Angunndan kpa yɛ m bu i amun wun ɔn, nán angunndan tɛ ɔ. N kunndɛ kɛ amun ɲrun atin’n yo weiin.’—ZEREMI 29:11.
1, 2. ?Angunndan fanunfanun mennin yɛ be kwla bu i gbaflɛn nin talua blɛ’n i lika ɔ?
KƐ SRAN kpɛnngbɛn’m bé kán be gbaflɛn nin be talua blɛ’n i ndɛ’n, be nun sunman be waan sran’m be nguan’n nun’n, blɛ sɔ’n yɛ ɔ ti blɛ kpafuɛ’n niɔn. Blɛ sɔ’n nun mɔ gbaflɛn nin talua nzue’n te sonji be nun’n, mɔ be te kwla ninnge kpanngban yo’n, kɛ be ɲin kpɛnkpɛn su’n, be wla lo i dan. Blɛ sɔ nun mɔ trɔ nunman be su mɔ cɛn kwlaa ngowa yɛ be kɛnnin i sa trilili’n, be buli i kɛ mɛn dilɛ’n te o be ɲrun naan ɔ wieman.
2 Amun mɔ amun ti gbaflɛn nin talua’n, atrɛkpa’n nɛ́n i sɔ kunngba’n yɛ amun wun gbaflɛn nin talua blɛ’n niɔn. Afin, atrɛkpa kɛ amún ɲín bé kɔ́ mɔ amun wunnɛn’n nun káci’n, amun wunman amun wun fɛ. Kpɔkun suklu lɔ’n, amun wiengu’m be mian amun kɛ amun nin be yo ninnge wie mun. Kpɔkun wie liɛ’n, amun tra amun awlɛn kpa naan amun a kwla jran kekle drɔgi nin nzan kekle nɔnlɛ’n, ɔ nin sa sukusuku yolɛ’n, be ɲrun. Amun nun wie’m be liɛ kusu’n, politiki ninnge mɔ be yoman’n, annzɛ sa wie mun mɔ be sa be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n nian’n, ɔ tin be su. Nanwlɛ, gbaflɛn nin talua blɛ’n, ɔ kwla yo blɛ kekle. Sanngɛ, blɛ sɔ’n ti ninnge wie’m be yolɛ blɛ kpa. Ɔ maan, kosan nga e kwla usa’n yɛle kɛ: ?Ngue yɛ amún fá ninnge’m be yolɛ blɛ sɔ’n yó ɔ?
Blɛ mɔ amun te yo gbaflɛn nin talua’n, maan amun klun jɔ
3. ?Ngue yɛ Salomɔn seli gbaflɛn nin talua mun kɛ be yo ɔ? ?Sanngɛ afɔtuɛ mennin yɛ ɔ mannin be ɔ?
3 Sran kpɛnngbɛn’m be waan gbaflɛn nin talua nzue’n wie ndɛndɛ. I sɔ mɔ be kan’n kusu ti nanwlɛ. Afin, ɔ ka kan’n, be su flɛman amun gbaflɛn annzɛ talua kun. I sɔ’n ti’n, kɛ amun te o i sɔ blɛ nun’n, maan amun klun jɔ kpa! I sɔ afɔtuɛ yɛ Famiɛn Salomɔn mannin ɔn. I waan: ‘Gbaflɛn kan, yo like nga mɔ maan sran klun jɔ sakpa’n. Kɛ a te yo gbaflɛn kan’n, maan ɔ klun jɔ kpa. Like nga wɔ awlɛn’n wo su’n, yo i sɔ like’n.’ Sanngɛ, Salomɔn wlali gbaflɛn nin talua’m be su nun kpa seli kɛ: ‘Maan klunngbɔ’n tu ɔ klun, nán yo sa nga ɔ́ fá ɲrɛnnɛn yí ɔ wunnɛn su’n.’ Kpɔkun, ɔ guɛ i ndɛ’n i bo se kɛ: ‘Afin gbaflɛn nzue’n nin wunmiɛn’n be sin ndɛndɛ.’—Akunndanfuɛ’n 11:9, 10.
4, 5. ?Ngue ti yɛ sɛ gbaflɛn nin talua’m be kpɛ bɛtrɔ kun m’ɔ saciman’n be sie’n, i sɔ’n ti ngwlɛlɛ ayeliɛ ɔ? Amun fɛ i su sunnzun ase.
4 ?Amun wun ndɛ sɔ mɔ Salomɔn kannin’n i wlɛ kpa? Kɛ ɔ ko yo naan amun a wun i wlɛ kpa’n, amun fa gbaflɛn kun mɔ be mɛnnin i like nanndoliɛ kpa kun’n, i su sunnzun ase naan amun bu i angunndan be nian. Like nanndoliɛ sɔ’n kwla yo aja like kɛ sika sa. ?Ngue yɛ gbaflɛn sɔ’n kwla fa sika kpanngban sɔ’n yo ɔ? Ɔ kwla saci i kwlaa mɛn dilɛ’n nun, kɛ nga ba wannzofuɛ fa yoli mɔ Zezi fa buli ɲanndra’n sa (Lik 15:11-23). ?Kɛ sika’n wá wíe’n, ngue yɛ ɔ́ yó ba sɔ’n niɔn? Nanwlɛ, ɔ́ yó i nsisɔ dan kpa! ?Yɛ kɛ ɔ ko yo naan cɛn wie lele w’a diman yalɛ’n, sɛ w’a saciman sika’n naan ɔ fa di junman’n nin? ?Kɛ ɔ́ wá ɲán junman ng’ɔ fali sika’n wlali nun’n i su nvasuɛ’n, amun bu i kɛ ɔ́ yó i nsisɔ? Nanwlɛ, ɔ su yomɛn i nsisɔ mlɔnmlɔn!
5 ?Amun bu amun gbaflɛn nin talua blɛ’n kɛ aja like mɔ Ɲanmiɛn fa mannin amun’n sa? Nanwlɛ, aja like sakpa kusu ɔ. ?Yɛ ngue yɛ amún fá blɛ sɔ’n yó ɔ? ?Kɛ ɔ yo naan amun bu amun ɲrun lɔ’n i angunndan’n, mɛn dilɛ’n nun yɛ amun saci amun wunmiɛn’n nin amun gbaflɛn nin talua nzue’n i kwlaa ɔ? Sɛ amun yo sɔ’n, nanwlɛ, amun ‘gbaflɛn nzue’n nin wunmiɛn’n’ bé “sín ndɛndɛ.” Sanngɛ, sɛ amun fa amun blɛ sɔ’n be kpɛ bɛtrɔ kpa kun m’ɔ saciman’n be sie’n, nanwlɛ, i sɔ’n yó kpa dan!
6. (a) ?Afɔtuɛ mennin yɛ Salomɔn mannin gbaflɛn nin talua mun ɔn? (b) ?Ngue yɛ Zoova kunndɛ kɛ ɔ́ yó mán gbaflɛn nin talua mun ɔn? ?Yɛ ngue yɛ gbaflɛn nin talua’m be kwla yo naan b’a ɲɛn i sɔ like’n niɔn?
6 Salomɔn kannin like cinnjin kpa ng’ɔ kwla uka amun naan amun a fa amun gbaflɛn nin talua nzue’n b’a yo ninnge mun ngwlɛlɛ su’n, i ndɛ. Ɔ seli kɛ: ‘Blɛ mɔ a tɛ yo gbaflɛn’n, maan ɔ wla kpɛn ɔ Yifuɛ’n i su.’ (Akunndanfuɛ’n 12:1). Afɔtuɛ sɔ mɔ i bo’n yɛle kɛ, be tie Zoova nuan ndɛ’n naan be yo i klun sa’n, i su falɛ’n yɛ maan be ɲrun atin’n yo weiin ɔn. Laa nun’n, Zoova kannin like ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó mán Izraɛlifuɛ mun’n, i ndɛ kleli be weiin. I waan: ‘Amun wun angunndan nga m bu’n, m bɔbɔ min yɛ n si i ɔ. Angunndan kpa yɛ m bu i amun wun ɔn, nán angunndan tɛ ɔ. N kunndɛ kɛ amun ɲrun atin’n yo weiin.’ (Zeremi 29:11). I sɔ kunngba’n, Zoova kunndɛ kɛ amun ‘ɲrun atin’n yo weiin.’ Sɛ amun wla kpɛn i su’n, sa kwlaa nga amún yó’n, ɔ nin ajalɛ nga amún fá’n, amun ɲrun atin’n yó weiin.—Sa Nglo Yilɛ 7:16, 17; 21:3, 4.
‘An fa amun wun mantan Ɲanmiɛn’
7, 8. ?Wafa sɛ yɛ gbaflɛn annzɛ talua kun kwla fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn ɔn?
7 Kɛ Zaki wlá e fanngan naan e wla kpɛn Zoova su’n, ɔ seli kɛ: ‘An fa amun wun mantan Ɲanmiɛn, yɛ i kusu fɛ́ i wun mántan amun ɔn.’ (Zak 4:8). Zoova yɛ ɔ ti like kwlaa Yifuɛ’n niɔn. Ɔ sie mɛn wunmuan’n, yɛ ɔ nin manmanlɛ’n fata (Sa Nglo Yilɛ 4:11). Sanngɛ, sɛ e fa e wun mɛntɛn i’n, ɔ́ fɛ́ i wun mántan e wie. ?E sran mɔ Ɲanmiɛn bu e sɔ’n, ɔ jɔman e klun dan?—Matie 22:37.
8 E wun Zoova fa mantanlɛ’n i wafa’n sɔnnin. I wie yɛle nga akoto Pɔlu kɛnnin i ndɛ’n. I waan: ‘An koko yalɛ kle Ɲanmiɛn titi, an fa amun wla’n kwlaa gua su yo, yɛ an lɛ i ase.’ (Kolɔsfuɛ Mun 4:2). Pɔlu i ndɛ’n i bo’n yɛle kɛ, maan Ɲanmiɛn srɛlɛ’n yo amun nzuɛn. Nán maan amun nin Ɲanmiɛn be yalɛ kokolɛ’n, ɔ ka srɛlɛ nga amun si’n ɔ srɛ’n, annzɛ asɔnun’n nun be srɛ mɔ amun tɛ su kɛ “maan ɔ yo sɔ’n,” i li ngunmin su. ?Amun a kan amun klun ndɛ, ɔ nin angunndan nga amun bu’n, ɔ nin sa nga be o amun su’n be ndɛ b’a kle Zoova le? ?Sa nga be mian amun mɔ amun nin sran fi be kwlá kokoman su yalɛ’n, amun a kan be ndɛ b’a kle Zoova le? Kɛ be tu be klun be srɛ Ɲanmiɛn’n, be wun jɔ be fɔuun (Filipfuɛ Mun 4:6, 7). Srɛlɛ sɔ’n uka e maan e fa e wun e mantan Zoova, kpɔkun e wun kɛ i kusu fɛ i wun mantan e wie.
9. ?Wafa sɛ yɛ gbaflɛn annzɛ talua kun kwla fɛ i su sie i Zoova nuan bo ɔ?
9 Wafa nga e kwla fa e wun e mantan Zoova’n, i ɲin fite ndɛ kun ekun nga nun. I waan: ‘Be man wɔ afɔtuɛ ɔ, fa ɔ su sie su. Lo ɔ wun maan be kle wɔ ngwlɛlɛ, i liɛ’n cɛn wie á fá sí ɔ ngwlɛlɛ liɛ.’ (Nyanndra Mun 19:20). Ɛɛn, sɛ amun fa amun su sie i Zoova nuan bo naan amun ɲin yi i’n, amun kpɛ bɛtrɔ kpa kun m’ɔ saciman’n be sie. ?Wafa sɛ yɛ amun kwla kle kɛ amun sie amun su Zoova i nuan bo ɔ? Atrɛkpa amun kɔ asɔnun aɲia’m be bo titi, kpɔkun amun sie amun su ndɛ nga be kɛn i lɔ’n i bo. Asa ekun’n, amun ‘ɲin yi amun si nin amun nin.’ Afin, amun tran amun awlobo’n i Biblu’n nun like suanlɛ’n i bo (Efɛzfuɛ Mun 6:1, 2; Ebre Mun 10:24, 25). I sɔ yolɛ’n ti kpa. ?Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, amun bɔbɔ amun “fa blɛ” amun siesie amun wun naan amun a wɔ aɲia’m be bo? ?Amun fa blɛ be kanngan Biblu’n nun titi, kpɔkun amun kunndɛ ndɛ’m be bo tulɛ’n Biblu’n i akua’m be nun? ?Amun mian amun ɲin be fa like nga amun kanngannin nun’n su be fa nanti kɛ “ngwlɛlɛfuɛ’n” fa nanti’n sa (Efɛzfuɛ Mun 5:15-17, NW; Jue Mun 1:1-3)? Sɛ i sɔ yɛ amun yo’n, nn amun su fa amun wun mantan Zoova.
10, 11. ?Kɛ gbaflɛn nin talua’m be sie be su Zoova nuan bo’n, mmlusuɛ dan mennin yɛ be ɲɛn i ɔ?
10 Ɲanndra’m be fluwa’n i su fitilɛ ndɛ nun’n, angunndanfuɛ’n yiyi sa nga ti yɛ be klɛli Biblu’n nun ndɛ mma sɔ mun’n, i nun. Yɛle kɛ: ‘I waan ɔ́ bú i ɲanndra sɔ mun klé sran mun naan be si angunndan, naan ndɛ nga be kan kle be’n, b’a wun i wlɛ, naan angunndan nun ndɛ nga be kan kle be’n, b’a si i bo. I waan ɔ́ bú i sɔ naan be fa ngwlɛlɛ be nanti, naan be yo sran kpa yɛ be yo sa i nuan su, naan be nanti sɛsɛ. I waan ɔ́ bú i sɔ naan be nga be siman sa’n, b’a si like ng’ɔ ti kpa’n annzɛ ng’ɔ ti tɛ’n, naan gbaflɛn’m b’a si sa, naan b’a si angunndan bulɛ’n i wun atin’n.’ (Nyanndra Mun 1:1-4). Kɛ amún kánngan Nyanndra Mun be nun ɔ nin Biblu’n i wunmuan’n nun’n, i sɔ nun yɛ amún súan angunndan silɛ nin ngwlɛlɛ su nantilɛ’n niɔn. Kpɔkun amun wun mɔ amún fá mántan Zoova’n, ɔ́ jɔ́ i klun (Jue Mun 15:1-5). Sɛ amun suan angunndan bulɛ naan amun wun sa’m be wlɛ’n amún fá ajalɛ kpa mun titi.
11 ?Kɛ be se gbaflɛn kun, annzɛ talua kun kɛ ɔ fa ngwlɛlɛ nanti’n, i sɔ’n ti kɛ b’a suɛ i ti su trɔ dan sa? Cɛcɛ. Afin i sɔ yɛ Klistfuɛ gbaflɛn nin talua sunman be yo ɔ. Ɔ maan i agualiɛ su’n, sran’m be ɲin yi be kpɔkun ‘be yoman be finfin.’ (1 Timote 4:12). Be si nin be nin’m be klun jɔ be wun. Kpɔkun Zoova kusu waan i klun jɔ be wun wie (Nyanndra Mun 27:11). Ɔ maan kannzɛ bɔbɔ be te yo gbaflɛn nin talua’n, sanngɛ be kwla fa be wla’n guɛ i ndɛ nga Ɲanmiɛn kɛnnin yɛ’n su. I waan: ‘Nian sran ng’ɔ nanti sein’n i kpa nian. Nian sran ng’ɔ ti sɛsɛ’n i kpa nian. I sɔfuɛ’n, i nzuɛn’n ti flɔlɔlɔ, ɔ maan i ti, saan ɔ́ dí ye le.’—Jue Mun 37:37.
An fa ajalɛ kpa mun
12. ?Ajalɛ cinnjin kpa kun mennin yɛ gbaflɛn nin talua’m be kwla fa ɔ? Amun kan sa nga ti yɛ ajalɛ sɔ’n le i sin sa dan kun’n, i ndɛ.
12 Gbaflɛn nin talua blɛ’n ti ajalɛ’m be falɛ blɛ. Ajalɛ nga be fa be blɛ sɔ nun’n, be nun wie’m be sin sa’n, ɔ kwla cɛ kpa. Ngwlɛlɛ ajalɛ’m be agualiɛ’n yɛle aklunjuɛ nin ye dilɛ’n. Sanngɛ sinnzin ajalɛ’m be sin sa’m be kwla ka amun wun lele amun fa wu. Amun e nian wafa nga i sɔ’n ti nanwlɛ’n, ajalɛ nɲɔn mɔ amun kwla fa’n, be nun. Ajalɛ klikli’n kan sran nga amun nin i san nun’n. ?Wan yɛ amun nin i nanti ɔ? ?Ngue ti yɛ kosan sɔ’n ti cinnjin’n niɔn? Sa nga ti yɛ ɔ ti cinnjin’n yɛle kɛ, ɲanndra ndɛ’n se kɛ: ‘Sran ng’ɔ fɛ i wun mantan ngwlɛlɛfuɛ’n, ɔ kaci ngwlɛlɛfuɛ. Sran nga kusu m’ɔ fɛ i wun mantan sinnglinfuɛ’n, ɔ kaci sinnglinfuɛ.’ (Nyanndra Mun 13:20). Ndɛ sɔ’n kle kɛ, sran nga e fa e wun mɛntɛn i’n, i nzuɛn’n kwla sa e. Yɛle kɛ e kwla yo ngwlɛlɛfuɛ annzɛ sinnglinfuɛ. ?Sran nɲɔn sɔ’m be nun’n, menninfuɛ’n yɛ amun kunndɛ kɛ amún fɛ́ i ɔ?
13, 14. (a) ?Kɛ be se kɛ be fa be wun mantan sran’n, i bo’n i wie ekun yɛle mennin? (b) ?Sran’n i bɔbɔ wun lakalɛ angunndan mennin yɛ ɔ fataman kɛ gbaflɛn nin talua’m be bu ɔ?
13 Kɛ be kan sran nga amun nin be san nun’n be ndɛ’n, atrɛkpa’n, sran jrɛiin be angunndan yɛ amun bu ɔ. Amun ndɛ yo fɛ, sanngɛ nɛ́n i kunngba ɔ. Afin kɛ amun nian flimu televiziɔn nun’n, annzɛ kɛ amun tie miziki’n, annzɛ kɛ amun kanngan fluwa kun nun’n, annzɛ kusu kɛ amun nian ɛntɛnɛti’n i lika wie’m be nun’n, amun fa amun wun mantan ninnge sɔ’m be nun sran mun. Sɛ ninnge sɔ mɔ amun nian be’n, be kle ninnge kɛ nzaje sa nin sa sukusuku mun, annzɛ drɔgi nin nzan kekleekle’m be nɔnlɛ’n, annzɛ kusu sa wie mun ekun mɔ Biblu’n bu be fɔ’n, nn “sinnglinfuɛ” m’ɔ́ yó sa’n ɔ bu i kɛ Zoova nunman lɛ’n, i yɛ amun nin i su nanti ɔ.—Jue Mun 14:1.
14 Kɛ mɔ amun kɔ asɔnun aɲia’m be bo titi mɔ amun di be nun junman mun ti’n, amun kwla bu i kɛ nzaje sa’m be nianlɛ televiziɔn nun’n, annzɛ miziki mɔ i tielɛ yo fɛ’n, sanngɛ i nun ndɛ’n timan i su’n kpa’n be kwlá yoman amun like fi. Amun kwla bu i ekun kɛ, sɛ amun nian bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku nga be yi be su foto ɛntɛnɛti nun’n, ɔ su saciman amun. Sanngɛ, akoto Pɔlu waan sɛ amun bu i sɔ’n, nn amun su laka amun wun. Afin i waan: “Sɛ sran kpa nin sran tɛ san nun’n, i nzuɛn tɛ’n sɛ i.” (1 Korɛntfuɛ Mun 15:33). Sakpasakpa, Klistfuɛ gbaflɛn nin talua sunman be fali ajalɛ tɛ. Afin, be nin sran tɛ sannin nun. I sɔ’n ti’n, maan amun ta nda kɛ, amun nin sran tɛ be su sanman nun. Sɛ amun yo sɔ’n, nn amun su fa afɔtuɛ nga Pɔlu mannin’n su. I waan: ‘Nán an yo kɛ sran mun mɔ be o lɛ ndɛ’n be sa, sanngɛ maan Ɲanmiɛn kaci amun angunndan’n naan an kaci mlɔnmlɔn. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, amún wún Ɲanmiɛn i klun sa’n i wlɛ, yɛ amún sí sa ng’ɔ ti kpa, m’ɔ jɔ i klun, mɔ maan amún yó kpa’n.’—Rɔmfuɛ Mun 12:2.
15. ?Ngue yɛ ajalɛ’n i nɲɔn su nga saan gbaflɛn nin talua’m bé fá’n, ɔ kɛn i ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ wie liɛ’n, ajalɛ sɔ’n i falɛ’n yo kekle man be ɔ?
15 Ajalɛ’n i nɲɔn su nga saan amún fá’n, ɔ kan junman nga kɛ amún wá wíe suklu di’n, amún wá kúnndɛ bé dí’n. Sɛ klɔ nga amun tran su lɔ’n i nun junman ɲanlɛ’n ti kekle’n, mianlɛ’n ti juman nga amun sa’n tɔ su’n yɛ amún fá ɔ. Sɛ kusu aboje klɔ su yɛ amun tran’n, i lɛ nun’n, amun kwla ɲan junman fanunfanun be di. Sanngɛ, amun nian amun wunsu kpa. Afin, kɛ mɔ amun ndɛ lo amun like klefuɛ mun, annzɛ amun si nin amun nin mun’n ti’n, be kwla se amun kɛ amun kunndɛ junman ng’ɔ le ɲrun mɔ be ɲan nun sika kpanngban’n. Sanngɛ, junman sɔ’n i suanlɛ’n kwla kpɛ blɛ nga amun kwla fa su Zoova’n, i sin dan kpa.
16, 17. Wafa nga Biblu’n nun ndɛ mma fanunfanun be kwla uka gbaflɛn kun annzɛ talua kun, naan w’a wun junman kun su ajalɛ ng’ɔ́ fá’n, amun yiyi nun.
16 Kwlaa naan amun a fa junman dilɛ su ajalɛ kun’n, amun bu Biblu’n nun afɔtuɛ wie’m be su angunndan. Nanwlɛ, Biblu’n wla e fanngan kɛ e di junman naan e ɲan e nuan nun aliɛ nin tralɛ, ɔ nin ninnge wie mun ekun (2 Tɛsalonikfuɛ Mun 3:10-12). Sanngɛ, ninnge cinnjin uflɛ wie mun ekun be o lɛ m’ɔ fata kɛ e bu be angunndan ɔn. I sɔ’n ti’n, amun kanngan Biblu’n nun ndɛ mma nga be lɔngɔ yɛ’n be nun naan amun bu be su angunndan. I liɛ’n, amún wún wafa nga amun kwla uka gbaflɛn annzɛ talua kun naan w’a fa ajalɛ kpa junman ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ dí’n su: Nyanndra Mun 30:8, 9; Akunndanfuɛ’n 7:11, 12; Matie 6:33; 1 Korɛntfuɛ Mun 7:31; 1 Timote 6:9, 10. ?Kɛ amun wieli ndɛ mma sɔ’m be nun kanngan’n, junman nga amun waan bé dí’n i su angunndan nga Zoova bu’n, amun wun i wlɛ siɛn’n?
17 Ɔ fataman kɛ junman ng’ɔ le ɲrun’n mɔ e kunndɛ kɛ é dí’n, ɔ yo e cinnjin tra Zoova sulɛ’n. Sɛ suklu nga amun di’n, ɔ kwla uka amun naan amun a si junman kun sa trele’n, m’ɔ kwla man amun nuan nun aliɛ’n i sɔ’n ti kpa. Sɛ amun wie i sɔ suklu’n i di naan ɔ fata kɛ amun suan ninnge wie mun ekun be uka su’n, amun nin amun si’n ɔ nin amun nin’n, be koko i sɔ liɛ’n su yalɛ. Sanngɛ, nán amun ɲin kpa ‘like nga be ti kpa’ mɔ yɛle Ɲanmiɛn ninnge’m be wlɛ wunlɛ’n, be su (Filipfuɛ Mun 1:9, 10). Nán amun bu angunndan tɛ nga Bariki m’ɔ ti Zeremi i fluwa klɛfuɛ’n, ɔ buli’n wie. Yɛle kɛ, w’a buman junman nanndoliɛ ng’ɔ di’n i cenjele like kun ti’n, ɔ kunndɛli ‘pɔɔ nun tranlɛ.’ (Zeremi 45:5). I wla fili i wun kan kɛ nán ‘pɔɔ nun tranlɛ’n’ yɛ ɔ́ fɛ́ i mántan Zoova, annzɛ ɔ́ úkɛ i naan w’a ɲɛn i ti ɲrɛnnɛn ng’ɔ́ wá tɔ́ Zerizalɛmu klɔ’n su’n, i nun ɔn. Be kwla kɛn i sɔ kunngba’n i ndɛ’n e lika wie andɛ.
Maan Ɲanmiɛn ninnge’m be yo amun ɲrun like cinnjin
18, 19. (a) ?Like mennin i awe yɛ ɔ kun amun mantanfuɛ mun ɔn? ?Yɛ angunndan mennin yɛ amun kwla bu i be lika ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ sran kpanngban kpa be bu i kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun awe kunman be’n niɔn?
18 ?Ba kanngan nga klɔ wie’m be su, awe’n ti b’a wie wu’n, amun a wun be televiziɔn nun le? Sɛ amun a wun be le’n, atrɛkpa’n, be yoli amun annvɔ. ?Amun mantanfuɛ’m be yo amun annvɔ sɔ wie? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ be yo amun annvɔ ɔ? Sa ti’n, yɛle kɛ awe kun be nun sunman wie kpa liɛ su. Awe sɔ m’ɔ su kun be kpa’n yɛle awe nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Amɔsu kɛnnin i ndɛ’n. Ɔ seli kɛ: ‘Anannganman’n waan: “Cɛn kun ń wá tó awe ń yí mɛn’n su. Awe sɔ m’ɔ́ kún sran mun’n, nán kɛ aliɛ awe ɔ, nán nzuewe ɔ. Anannganman i nuan ndɛ’n i tilɛ i awe yɛ ɔ́ kún be ɔ.”’—Amɔs 8:11.
19 Like ng’ɔ ti nanwlɛ’n yɛle kɛ, sran nga Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n i tilɛ awe’n kun be sɔ’n, be nun sunman be ‘siman kɛ be di Ɲanmiɛn ninnge’m be yalɛ.’ (Matie 5:3). Be nun kpanngban kpa bɔbɔ be waan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun awe kunman be. Wie mun ekun bɔbɔ be kwla bu i kɛ be di aliɛ kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Sa nga ti yɛ ɔ ti sɔ’n yɛle kɛ, be di aliɛ tɛ “sran nga be ti ngwlɛlɛfuɛ mɛn nga nun’n” be sa nun. Aliɛ sɔ’n i wie yɛle aɲanbeun ninnge mun nin fluwa sifuɛ dandan’m be ninnge’m be su akplowa silɛ’n, ɔ nin sa sukusuku’m be su ndɛ mun nin sa wie mun ekun’n, be ndɛ kanlɛ’n. E blɛ liɛ’n nun “ngwlɛlɛfuɛ” wie’m be waan Biblu’n ti laa like naan be diman su kun. Sanngɛ, ‘Ɲanmiɛn m’ɔ si sa kwlaa’n, ɔ wun kɛ sran’m be nin be ngwlɛlɛ mɔ be si i’n, b’a simɛn i.’ Ɔ maan, mɛn’n nun ngwlɛlɛfuɛ’m be kwlá ukaman amun naan amun a fa amun wun b’a mantan Ɲanmiɛn. I kpa bɔbɔ’n, ngwlɛlɛ silɛ sɔ’n ti ‘sinnzin Ɲanmiɛn ɲrun.’—1 Korɛntfuɛ Mun 1:20, 21; 3:19.
20. ?Ngue ti yɛ sɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ fá be nga be suman Zoova be ayeliɛ’n su’n, i sɔ’n timan ngwlɛlɛ ayeliɛ’n niɔn?
20 ?Ba kanngan nga awe’n ti b’a wie wu’n, kɛ amun nian be foto’n, amun kunndɛ kɛ amún yó kɛ be sa? Ɔ si’ɛ! Sanngɛ, Klistfuɛ’m be awlo’m be nun’n, gbaflɛn nin talua wie’m be kunndɛli kɛ bé yó kɛ sran nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun awe’n kun be’n, be sa. Gbaflɛn nin talua sɔ’m be buli i kɛ, be wiengu nga be o mɛn’n nun lɔ’n be le alaje naan be di mɛn. Be wla fi su kɛ be wiengu gbaflɛn nin talua sɔ’m be nin Zoova be afiɛn ti nun (Efɛzfuɛ Mun 4:17, 18). Be wla fi su ekun kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun awe m’ɔ kun be’n i su sa’m be ti tɛtɛ kpan. Sa sɔ’m be nun wie yɛle kɛ, be ɲan bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku’n nun tukpaciɛ, ɔ nin wunnzɛlɛ mɔ b’a sunnzunman’n, kpɔkun awlaboɛ’n tɔ be su. Wie’m be nɔn siklɛti nin nzan kekleekle mun nin drɔgi. Ɲanmiɛn ninnge’m be nun awe’n, ɔ yo maan be yo ɲin kekle, kpɔkun be mlin mlɔnmlɔn.
21. ?Wafa sɛ yɛ e kwla sasa e wun sran nga be suman Zoova’n be nzuɛn tɛ’n i lika ɔ?
21 Kɛ suklu lɔ amun wo be nga be timan Zoova i sufuɛ’m be afiɛn’n, maan amun nian amun wun su kpa be lika (2 Korɛntfuɛ Mun 4:18). Afin, wie’m be kan Ɲanmiɛn ninnge’m be su ndɛ tɛtɛ. Asa ekun’n, televiziɔn nin zronali nin aladio nun’n, sran’m be kpɛ gblɛ kɛ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n, ɔ nin nzan kekleekle’m be nɔnlɛ’n, annzɛ ndɛ tɛtɛ’m be kanlɛ’n, be timan like tɛ. Maan amun jran kekle naan amun a tɔmɛn i sɔ aya’m be nun. Maan amun nin sran nga ‘be lafi Ɲanmiɛn su mɔ be klun titiman be’n,’ be yia titi. Kpɔkun, maan amun “di e Min’n i junman’n kpa” cɛn kwlaa (1 Timote 1:19; 1 Korɛntfuɛ Mun 15:58). Maan ɔ yo Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n nun lɔ o, ɔ nin jasin fɛ’n bolɛ’n nun o, nán amun tran sa ngbɛn. Blɛ nga amun te kɔ suklu’n, maan blɛ wie’m be nun amun yo cɛn kunngun atin bofuɛ. Maan i sɔ yolɛ’n ɔ man amun wunmiɛn Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. I liɛ’n, amun ɲrun yó weiin.—2 Timote 4:5.
22, 23. (a) ?Ngue ti yɛ ajalɛ nga Klistfuɛ gbaflɛn annzɛ talua kun fa’n, sran wie’m be kwla wunman be wlɛ’n niɔn? (b) ?Ngue yɛ be wla gbaflɛn nin talua’m be fanngan kɛ be yo ɔ?
22 Ɲanmiɛn ninnge’m be wlɛ wunlɛ’n ɔ́ yó maan ajalɛ nga amún fá’n, sran wie’m be su wunman be wlɛ. Amun e fa sunnzun ase kun e nian. Gbaflɛn kaan kun i fluwa m’ɔ si i dan’n ti’n, i suklu lɔ be kɛn i ndɛ kpa. I kunngba’n si miziki bo kpa. Sanngɛ, kɛ ɔ ɲɛnnin i diplɔmu’n, fenɛtri nga be ti vitri’n, be wun nunnunlɛ junman nga i si di’n, i wie yɛ ɔ ko dili ɔ. I liɛ’n, ɔ kwla yo blɛ kwlaa nun jasin bofuɛ. Suklu ba’n i like klefuɛ’m b’a wunman sa nga ti yɛ ɔ fɛli i sɔ ajalɛ liɛ’n, i wlɛ le. Sanngɛ sɛ amun fa amun wun mantan Zoova’n, saan amún wún sa nga ti yɛ ɔ fali ajalɛ sɔ’n i bo.
23 Like nga amún fá amun like nanndoliɛ kɛ gbaflɛn nin talua nzue’n nin amun wunmiɛn’n bé fá yó’n, sɛ amun bu i angunndan’n, ‘bɛtrɔ kpa kun m’ɔ saciman’n yɛ amún kpɛ́ bé síe ɔ, yɛ amún ɲán nguan sakpa.’ (1 Timote 6:19). I sɔ’n ti’n, maan amun ta nda kɛ blɛ mɔ amun te yo gbaflɛn nin talua’n, ɔ nin andɛ nin ainman’n, amun ‘wla kpɛ́n amun Yifuɛ’n i su.’ I sɔ yolɛ’n i kunngba cɛ yɛ ɔ ti bɛtrɔ kpa kun m’ɔ saciman mɔ be kpɛ be sie’n, i atin’n niɔn.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ su ɔ?
• ?Biblu’n nun afɔtuɛ mennin yɛ ɔ kwla uka gbaflɛn nin talua nga be su kunndɛ junman nga bé dí’n niɔn?
• ?Ajalɛ wie mennin mun yɛ be falɛ’n kwla yo maan gbaflɛn annzɛ talua kun ‘fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn’ ɔn?
• ?Ajalɛ wie mennin mun yɛ be falɛ’n kwla ɲan ta gbaflɛn annzɛ talua kun su ɔ?