Amun yo naan amun awlobo’n di alaje titi

1. ?Ngue ti yɛ maan awlobo wie’m be kwla bubu be wun nun ɔn?

BE NGA be awlobo nun’n be klo be wiengu mɔ be ti be wun aniɛn’n, mɔ be di alaje’n, be liɛ su ti ye. E lafi su kɛ, kɛ amun awlobo’n ti sɔ ɔ. Sanngɛ nán awlobo ngba yɛ ɔ ti sɔ ɔ. Aunjuɛ nin anuansɛ nunman be nun kpanngban be nun. Sa wie’m be ti be bubu be wun nun. ?Ngue yɛ maan awlobo’m be bubu be wun nun ɔn? Ndɛ tre nga nun’n é wá wún like nsan. Awlobo wie nun’n, ɔ le sran kun nin i Ɲanmiɛn sulɛ wafa liɛ. Wie mun ekun be nun’n, ba’m be kwlaa be si annzɛ be nin timan kun. Ɔ le wie mun ekun’n, be sa ti like ɲanlɛ’n ti’n, annzɛ aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n ti’n, nga kɔ wa nga kɔ wa. Sanngɛ like ng’ɔ kwla kaci ndɛnngan awlobo wie nun’n, ɔ timan ndɛ awlobo uflɛ nun. ?Ngue ti ɔ?

2. ?Sran’m be awlobo tranlɛ nun’n, nin yɛ be kunndɛ afɔtuɛ ɔ? ?Sanngɛ nin yɛ be kwla ɲan afɔtuɛ’n i kpafuɛ’n niɔn?

² Ndɛ’n i ja kun yɛle wafa nga e bu ninnge mun’n. Sɛ amun mian amun ɲin naan amun wun wafa nga amun wiengu kun’n bu akunndan’n i wlɛ’n, amun awlobo’n nun kwla jɔ fɔuun. Like’n i nɲɔn su’n yɛle amun afɔtuɛ manfuɛ mun. Sran sunman be liɛ’n, afɔtuɛ nga be wiengu junman difuɛ mun, annzɛ be mantanfuɛ mun, annzɛ aladio’n annzɛ sran uflɛ wie mun be man be’n i su yɛ be fa ɔ. Sanngɛ wie’m be liɛ’n, be wunnin ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan’n, kpɛkun be nantili su. ?Wafa sɛ yɛ i sɔ yolɛ’n kwla uka awlobo kun naan w’a di alaje titi ɔ?—2 Timote 3:16, 17.

SƐ AMUN WUN’N TIMAN KLISTFUƐ’N

3. (a) ?Sran ng’ɔ nin e suman Ɲanmiɛn’n, i jalɛ’n i su ndɛ benin yɛ Biblu’n kan ɔn? (b) ?Be nga be jali’n, sɛ be nun kun suman Ɲanmiɛn’n, mmla benin yɛ be kwla di su ɔ?

³ Biblu’n wla e su nun kpongbongbo kɛ nán e ja sran nga e nin i e Ɲanmiɛn sulɛ’n timan kun’n. (Mmla’n 7:3, 4; 1 Korɛntfuɛ Mun 7:39) Sanngɛ, atrɛkpa’n amun jali kwlaa naan amun a si ndɛ nanwlɛ ng’ɔ o Biblu’n nun’n. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, amún yó i sɛ? Ngalɛ’n saciman amun aja’n. (1 Korɛntfuɛ Mun 7:10) Biblu’n kle kɛ, kɛ be ko ja’n nn b’a ja, yɛ ɔ wla be nga be o aja nun’n be fanngan kɛ sɛ ndɛ tɔ be afiɛn’n, maan be siesie. Ɔ kloman kɛ be wanndi be wiengu. (Efɛzfuɛ Mun 5:28-31; Tit 2:4, 5) ?Yɛ sɛ amun wun’n jran su kpa kɛ ɔ kloman kɛ amun su Ɲanmiɛn kɛ nga Biblu’n fa kle’n sa’n nin? Ɔ kwla tanndan amun ɲrun asɔnun aɲia’m be bo kɔlɛ nun, annzɛ ɔ kwla se kɛ ɔ kloman kɛ i yi’n ko wlanwlan awlo’m be nun bo jasin fɛ’n. ?Amún yó i sɛ?

4. ?Sɛ bla kun i wun’n suman Ɲanmiɛn’n, wafa sɛ yɛ ɔ kwla kle kɛ i wun’n i ndɛ lo i ɔ?

⁴ Amun usa amun wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ min wun’n yo sɔ ɔ?’ (Nyanndra Mun 16:20, 23) Sɛ ɔ wunman like nga amun su yo i lɛ’n i wlɛ’n, ɔ́ kwlá sɛ́nngɛn i akunndan’n. Atrɛkpa’n, i osufuɛ wie mun mɔ be wunman like nga ti yɛ a faman ɔ wun wlaman be like liɛ nga be yo’n nun’n i wlɛ’n, be yɛ be su tintin i su ɔ. Yasua kun seli kɛ: “Kɛ min kunngba n ti awlo’n nun’n, ɔ ti kɛ m’an ka min ngunmin sa.” Bian sɔ’n bu i kɛ asɔnun wie su de i yi’n i sa nun. Sanngɛ tutre’n ti’n, ɔ kwlá kɛnmɛn i trele kɛ i wun yo i flɔlɔ. Ɔ fata kɛ amun se amun wun’n kɛ nán kɛ amun klo Zoova’n ti yɛ amun klomɛn i kun kɛ laa’n sa ɔ. Maan amun fa blɛ naan amun nin i tran.

5. ?Wafa sɛ yɛ bla ng’ɔ nin i wun’n be suman Ɲanmiɛn likawlɛ’n, ɔ kwla yo ninnge mun be nuan su sɛsɛsɛ ɔ?

⁵ Sanngɛ ninnge sɔ’m be nun’n, sɛ amun waan amún fá ngwlɛlɛ nánti’n, like cinnjin kpa kun o lɛ m’ɔ fata kɛ amun fa amun ɲin sie su ɔ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se bla’m be kɛ: “Nán an fa amun nyin wlawla amun wun mun, an bu be sran, [kɛ e Min’n i ɲrun ɔ nin i fata’n sa, NW] afin e Min’n i nyrun sɛ an yo sɔ-ɔ, ɔ ti kpa.” (Kolɔsfuɛ Mun 3:18) I sɔ’n ti’n, ɔ nin i fata kɛ bla’n niɛn i wun naan w’a yoman ɲin kekle bian’n su. Asa ekun’n, kɛ Biblu’n nun ndɛ mma nga se kɛ ‘kɛ e Min’n i ɲrun ɔ nin i fata’n sa’n,’ i sɔ’n kle kɛ, kɛ bla kun i ɲin yí i wun’n, maan ɔ bu wafa nga i ɲin fa yi e Min’n i akunndan. Maan amun yo ninnge mun be nuan su sɛsɛsɛ.

6. ?Biblu’n nun mmla benin yɛ ɔ nin i fataman kɛ Klistfuɛ bla kun i wla fi su ɔ?

⁶ Asɔnun aɲia’m be bo kɔlɛ’n, nin jasin fɛ’n bolɛ’n be ti Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n i nun ninnge cinnjin m’ɔ nin i fataman kɛ Klistfuɛ kun i ɲin kpa su ɔ. (Rɔmfuɛ Mun 10:9, 10, 14; Ebre Mun 10:24, 25) ?Ɔ maan sɛ klɔ sran kun se amun kɛ nán amun yo like nga Ɲanmiɛn kɛn i trele kɛ amun yo’n, amún sé sɛ? Zezi Klist i akoto’m be seli kɛ: “Sɛ e nyin yi Nyanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e nyin yi sran’n.” (Sa Nga Be Yoli’n 5:29) Like nga be yoli’n kle e ajalɛ kpa sa sunman nun. ?Klolɛ mɔ amun klo Zoova’n, ɔ su amun bo naan amun a tu amun klun b’a su i kɛ ɔ nin i fata’n sa? ?Asa kusu klolɛ mɔ amun klo amun wun’n, ɔ́ yó naan amun Zoova sulɛ’n w’a lomɛn i ngasi?—Matie 4:10; 1 Zan 5:3.

7. ?Ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ bla kun fa ɔ?

⁷ Zezi seli kɛ nán cɛn kwlaa yɛ be kwla yo i sɔ ɔ. Ɔ kleli kɛ Ɲanmiɛn sulɛ kpa’n i ɲrun tanndanlɛ’n ti’n, awlobo wie’m be nun Klistfuɛ’m be nin be osufuɛ’m be afiɛn’n sáci. Ɔ́ yó kɛ tokofi yɛ b’a fa kpaci be nun sa. (Matie 10:34-36) I sɔ’n juli Zapɔn lɔ bla kun su. I wun’n tɛnndɛnnin i ɲrun afuɛ lele 11. Ɔ yo i sa yaya. Kpɛ sunman ɔ to anuan’n nun, bla’n la gua su. Sanngɛ bla’n i sa sin w’a bubumɛn i. Aniaan Klistfuɛ’m be ukɛli i. Ɔ srɛli Ɲanmiɛn tankaan, ɔ maan ndɛ ng’ɔ o 1 Piɛr 2:20 nun’n, ɔ wlɛli i fanngan. Aniaan bla sɔ’n si jrɛiin kɛ sɛ ɔ jran kekle’n, cɛn wie lele i wun’n nin i bé sú Zoova. Ɔ yoli sɔ sakpa.

8, 9. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ bla kun yo naan ɔ nin i wun’n be afiɛn’n w’a tanndanman ngbɛn ɔn?

⁸ Ninnge kpanngban wie o lɛ mɔ amun kwla yo naan amun wun i aeliɛ’n w’a kaci ɔ. I wie yɛle kɛ sɛ amun wun’n kloman amun Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n, nán maan ndɛ uflɛ wie nun’n, amun mɛn i atin naan ɔ kan amun wun ndɛ tɛ. Maan amun sua’n nun yo yɛinyɛin. Amun bɔbɔ, amun yo amun wun yɛinyɛin. Maan amun yi i nglo kɛ amun klo i, yɛ like ng’ɔ yo’n, amun yo i mo. Nán amun kɛnkɛn i wun ndɛ tɛtɛ, amun suɛn i bo. Maan amun kle i kɛ i yɛ ɔ ti amun siefuɛ’n niɔn. Sɛ ɔ yo amun tɛ’n, nán amun yi mɛn i. (1 Piɛr 2:21, 23) Maan amun si kɛ fɔ o sran kwlaa nun, yɛ sɛ ndɛnngan wie tɔ’n, aenvuɛ su, amun bu i ɲrun be kpɛtɛ i.—Efɛzfuɛ Mun 4:26.

⁹ Nán maan aɲia’m be bo kɔlɛ’n ti’n bian’n i aliɛ’n ka siɛn. Blɛ nga mɔ amun wun’n nunman awlo lɛ’n, amun kwla siesie amun wun ko bo jasin fɛ’n. Klistfuɛ bla ng’ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ’n, sɛ blɛ’n nin i fataman’n, ɔ kanman Ɲanmiɛn ndɛ’n klemɛn i wun’n. Sanngɛ ɔ nanti akoto Piɛli i afɔtuɛ yɛ’n su. I waan: “Mmo mun, amun kusu an bu amun wun’m be sran, nán an fa amun nyin wlawla be. I liɛ’n sɛ be nun wie’m be fa-man Nyanmiɛn ndɛ’n su’n, kɛ be wun amun nzuɛn kpa’n nin sran bɔ an bu be’n, an su kan-man ndɛ fi naan b’a yaci.” (1 Piɛr 3:1, 2) Klistfuɛ mmla’m be mian be ɲin kpa be yo sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n.—Galasifuɛ Mun 5:22, 23.

SƐ AMUN YI’N TIMAN KLISTFUƐ’N

10. ?Sɛ Klistfuɛ kun i yi’n suman Ɲanmiɛn’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ ɔ nin i be nanti ɔ?

¹⁰ ?Yɛ sɛ amun yi’n timan Klistfuɛ’n nin? Sa ngalɛ’m be nun’n, Biblu’n kle e ajalɛ. I waan: “Sɛ e niaan kun lɛ bla b’ɔ lafi-man Krist su’n, sɛ bla sɔ’n kplin su kɛ ɔ nin i bé trán’n, nán maan ɔ yrɛ i.” (1 Korɛntfuɛ Mun 7:12) Yasua’m be kusu ɔ se be kɛ: “Yasua mun, an klo amun yi mun.”—Kolɔsfuɛ Mun 3:19.

11. ?Wafa sɛ yɛ wɛtɛɛ su’n, yasua kun kwla fa ngwlɛlɛ fa sie i yi m’ɔ timan Klistfuɛ’n niɔn?

¹¹ Sɛ amun yi’n le i Ɲanmiɛn sulɛ wafa liɛ’n, maan amun ɲin yi i, nán amun yo i finfin. Ɔ timan bakan, ɔ maan kannzɛ bɔɔ i Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n timan amun liɛ’n su o, sanngɛ ɔ le atin fa Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ klo i’n. Kpalɛ klikli nga amún kán amun Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n i ndɛ’n klé i’n, nán amun bu i kɛ be ja nun lɛ’n, ɔ́ wá kpálo ng’ɔ yo i titi mɔ w’a tra nun ndin’n, naan ɔ́ sɔ́ ndɛ uflɛ nga amun su kan kle i’n nun. Nán amun tɔ i su gblu be se i kɛ ɔ nin i osufuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n timan su, sanngɛ blɛblɛblɛ amun fa Ɲanmiɛn Ndɛ’n naan amun koko su yalɛ. Atrɛkpa’n, sɛ amun fa blɛ kpanngban kpa di asɔnun’n nun junman’n, ɔ́ kwlá bú i kɛ i ndɛ loman amun. Wienun ɔn, ɔ kwla tanndan amun ɲrun Zoova i sulɛ nun. Sanngɛ atrɛkpa’n, ndɛ nga i waan ɔ́ kán klé amun’n yɛle kɛ: “A nin min ka awlo wa kan!” Amun tra amun awlɛn. Kɔlɛ’n, kɛ ɔ́ jú i ɲrun’n, wafa nga amun nin i trannin klolɛ su’n, ɔ́ úkɛ i naan w’a su Zoova.—Kolɔsfuɛ Mun 3:12-14; 1 Piɛr 3:8, 9.

BA’M BE LIKE KLELƐ’N

12. ?Kannzɛ bɔɔ yasua’n nin bla’n be suman Ɲanmiɛn likawlɛ’n, ba’m be like klelɛ nun’n, wafa sɛ yɛ be kwla nanti Biblu’n nun mmla’n su ɔ?

¹² Awlobo nga yasua’n nin bla’n be suman Ɲanmiɛn likawlɛ’n i nun’n, wie liɛ’n ba’m be like klelɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ kwla yo ndɛ. ?Wafa sɛ yɛ be kwla nanti Biblu’n nun mmla’n su ɔ? Biblu’n se kɛ siɛ mun yɛ ba’m be like klelɛ’n o be sa nun ɔn. Sanngɛ niɛn’n kusu le junman cinnjin wie m’ɔ kwla di ɔ. (Nyanndra Mun 1:8; an nian Bo Bolɛ 18:19; Mmla’n 11:18, 19.) Kannzɛ bɔɔ siɛ’n timan Klistfuɛ’n, sanngɛ i yɛ ɔ ti awlobo’n i siefuɛ’n niɔn.

13, 14. ?Sɛ yasua’n tannin i yi’n kɛ nán ɔ fa ba mun ɔ asɔnun aɲia’m be bo’n, annzɛ nán ɔ nin be suan Biblu’n nun like’n, ngue yɛ ɔ kwla yo ɔ?

¹³ Sɛ niɛn nga be ti Klistfuɛ’n be kle be mma’m be Ɲanmiɛn ninnge mun’n, siɛ wie mɔ be timan Klistfuɛ’n be fa yoman ndɛ. Sanngɛ wie’m be fa yo ndɛ. ?Yɛ sɛ amun wun’n kplinman su kɛ amun fa ba mun ɔ asɔnun aɲia’m be bo’n, annzɛ ɔ tannin amun kɛ nán amun nin ba’m be suan Biblu’n nun like awlo lɔ’n nin? I lɛ nun yɛ ɔ fata kɛ amun nian nun di junman nga Zoova fa man amun’n i nuan su sɛsɛsɛ ɔ. Afin ɔ le ninnge wie mun mɔ amun yo man Ɲanmiɛn Zoova ɔ, yɛ ɔ le like ng’ɔ fata kɛ amun yo man amun wun m’ɔ ti amun siefuɛ’n ɔ nin amun mma mun ɔn. ?Wafa sɛ yɛ amun sa kwla yiɛ i wunmuan ngalɛ’n niɔn?

¹⁴ Nanwlɛ saan kɛ amún fá ndɛ sɔ’n wlɛ́ i srɛlɛ nun. (Filipfuɛ Mun 4:6, 7; 1 Zan 5:14) Sanngɛ i kwlaa yoli o amun bɔbɔ yɛ amún fɛ́ i su ajalɛ’n niɔn. Sɛ ngwlɛlɛ su amun yiyi nun weiin kle amun wun’n kɛ nán kɛ amun nin i su kpli sielɛ’n, ɔ́ kwlá kán amun ɲrun tanndanlɛ’n i ase. Kannzɛ bɔbɔ amun wun’n tannin amun kɛ nán amun fa ba mun ɔ asɔnun aɲia’m be bo’n, annzɛ nán amun nin be suan Biblu’n nun like’n, sanngɛ amun kwla kle be like. Yalɛ nga amun koko i cɛn kwlaa ɔ nin ajalɛ kpa nga amun kle be’n nun’n, maan amun mian amun ɲin be kle be kɛ be klo Zoova, be lafi i Ndɛ’n su, be ɲin yi be si nin be nin, be klo be wiengu yɛ be klo junman dilɛ. Atrɛkpa’n, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, siɛ’n wún amun junman nga amun dili’n i nuan like, kpɛkun ɔ́ yó amun mo.—Nyanndra Mun 23:24.

15. ?Ba’m be talɛ nun’n, junman benin yɛ ɔ ti siɛ ng’ɔ su Ɲanmiɛn’n i liɛ ɔ?

¹⁵ Amun mɔ amun ti yasua’n, sɛ amun yɛ amun ti Ɲanmiɛn sufuɛ’n naan amun yi’n suman Ɲanmiɛn’n, ba’m be talɛ nun’n, ɔ nin i fata kɛ amun yɛ amun “ta be kpa e Min’n liɛ’n su, yɛ an tu be fɔ, an kle be ngwlɛlɛ” ɔ. (Efɛzfuɛ Mun 6:4) Kɛ amún yó sɔ’n, maan amun yo aklunye yɛ amun yo wɛtɛɛ amun yi’n i lika, amun klo i.

SƐ AMUN NIN AMUN SI NIN AMUN NIN’M BE SUMAN ƝANMIƐN KUNNGBA’N

16, 17. ?Sɛ ba’m be nin be si nin be nin’m be Ɲanmiɛn sulɛ’n ti ngunminngunmin’n, Biblu’n nun mmla benin yɛ ɔ fata kɛ be ɲin kpɛn su ɔ?

¹⁶ Siɛn’n, ba kanngan wie’m be o lɛ’n be nin be si nin be nin’m be Ɲanmiɛn sulɛ’n ti ngunminngunmin. ?Kɛ amun liɛ’n ti sɔ wie ɔ? Sɛ ɔ ti sɔ’n Biblu’n kwla uka amun.

¹⁷ Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Maan amun nyin yi amun si nin amun nin e Min’n liɛ bɔ an ti’n ti, afin i sɔ’n ti kpa. [...] ‘Bu ɔ si nin ɔ nin be sran.’” (Efɛzfuɛ Mun 6:1, 2) I sɔ’n kle kɛ ɔ nin i fata kɛ amun bu amun si nin amun nin’m be sran. Ɔ ti cinnjin kɛ amun ɲin yi amun si nin amun nin mun sɔ, sanngɛ nán amun wla fi Ɲanmiɛn su. Kɛ bakan kun ko ɲin naan ɔ kwla fa i tiaun ajalɛ’n, ajalɛ ng’ɔ fa’n, i bɔbɔ yɛ ɔ suɛ i su trɔ’n niɔn. I klɔ sran ɲrun o, i Ɲanmiɛn ɲrun o, ndɛ ngalɛ’n ti nanwlɛ. Biblu’n se kɛ: “Ɔ maan e kwlaa é wá kán sa nga e yoli be’n klé Nyanmiɛn.”—Rɔmfuɛ Mun 14:12.

18, 19. ?Sɛ bɔɔ ba’m be nin be si nin be nin’m be Ɲanmiɛn sulɛ’n ti ngunminngunmin’n, wafa sɛ yɛ be kwla uka be si nin be nin mun naan b’a wun be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n i wlɛ kpa ɔ?

¹⁸ Kannzɛ amun Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n ti amun kaci amun aeliɛ wie amun mɛn dilɛ nun’n, sanngɛ kusu akunndan nga amun si nin amun nin’m be bu’n, maan amun wun i wlɛ. Sɛ Biblu’n nun mmla mɔ amun nanti su’n ti, amun yo aɲinyiɛfuɛ kpa tra laa’n, yɛ sɛ be se amun kɛ amun yo like wie’n, mɔ amun cuɛncuɛnman amun ja ase’n, i sɔ’n yó be fɛ kpa. Sanngɛ sɛ amun Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ’n ti amun buman ninnge nga be lafi su’n, ɔ nin be nannan’m be mmla’n mɔ be ti be cinnjin kpa’n be like fi kun’n, bé bú i kɛ aja like nga be waan bé fá mán amun’n, amun su kpalo i. Sɛ sran ngba siman like uflɛ nga amun su yo i lɛ’n, amun bɔbɔ amun kpa yolɛ ti’n, srɛ kwla kun amun si nin amun nin mun. Annzɛ kusu sɛ i sɔ like’n ti’n, amun faman amun ɲin siemɛn i like nga be bu i kɛ i yɛ ɔ kwla uka amun’n i su’n, srɛ kwla kun be wie kɛ nán maan ɔ saci amun ti nun naan amun sa w’a kpi ase ngbɛn. Tutre yolɛ’n kusu kwla saci lika’n wie. Ɔ kwla yo amun si nin amun nin’m be kɛ amun su se kɛ amun yɛ amun si ngwlɛlɛ tra be ɔ.

¹⁹ Sɛ amun ɲɛn i wun atin’n, amun fa Klistfuɛ wie mɔ be ɲin w’a ti’n, annzɛ asɔnun kpɛnngbɛn wie’m be kle amun si nin amun nin. Amun wla be fanngan naan be ɔ asɔnun aɲia’m be bo naan be bɔbɔ b’a wun sran’n i wafa nga Zoova i Lalofuɛ’m be ti’n. Ɔ́ jú i ɲrun’n, amun si nin amun nin’m bé ló be wun. Kannzɛ bɔɔ siɛ nin niɛn wie’m be jran su kpa kɛ nán amun su Ɲanmiɛn’n, naan be titi Biblu’n i akua’m be nun’n, naan be tannin amun aɲia’m be bo kɔlɛ’n, amun kwla fa ajalɛ uflɛ be kanngan fluwa’m be nun. Yɛ sɛ amun ɲan jasin bolɛ’n i wun atin’n, amun kwla bo. Asa kusu amun kwla srɛ Zoova. Gbanflɛn nin talua wie’m be minndɛ kɛ blɛ nga bé jáso be si nin be nin’m be bo wun’n ju naan b’a kwla di Ɲanmiɛn junman’n b’a uka su. Kannzɛ maan awlobo tranlɛ’n yo sɛ yo sɛ o, nán amun wla fi su kɛ “maan amun nyin yi amun si nin amun nin.” Like kwlaa nga amun kwla yo i awlo lɔ mɔ amun nin sran su kanman ndɛ’n, amun yo. (Rɔmfuɛ Mun 12:17, 18) I kwlaa yoli o, maan amun nin Ɲanmiɛn amun afiɛn’n mantan.

KƐ BA’M BE TIMAN AMUN KLUN BA’N Ɔ TI KEKLE

20. ?Sɛ nán ba’m be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn yɛ be nin i o awlo lɔ’n, wafa sɛ yɛ ba’m be kwla yo ɔ?

²⁰ Awlobo sunman nun’n, nán Ɲanmiɛn sulɛ wafa ndɛ’n yɛ ɔ ti kekle ɔ. Sanngɛ ng’ɔ ti kekle’n yɛle ba mɔ be timan amun klun ba’n. Ba nga yasua’n annzɛ bla’n be nin sran uflɛ be dun mmua wuli be naan be sran nɲɔn’n b’a ja siɛn’n, be o andɛ awlobo sunman be nun. Awlobo sɔ’m be nun’n, ba’m be kwla si kwla annzɛ klunngbɔ kwla tran be klun. Annzɛ, atrɛkpa’n be kwlá wunman sran nga be ko fa be wun be ko mɛntɛn i ɔ. I sɔ’n ti’n, sɛ ba’n i si’n i yi’n, annzɛ i nin’n i wun’n miɛn i ɲin naan i waan ɔ́ níɛn i lika kpa’n, ba sɔ’n kwla kpalo i. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka awlobo wafa sɔ’n naan i nun tranlɛ’n w’a yo fɛ ɔ?

21. ?Kannzɛ bɔɔ amun timan ba’m be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn’n, ngue ti yɛ sɛ amun nian Biblu’n nun mmla’n su’n ɔ kwla uka amun ɔn?

²¹ Kannzɛ bɔɔ amun awlobo liɛ’n ti i liɛ sɛ o, sanngɛ maan amun si kɛ Biblu’n nun mmla mɔ be yo awlobo uflɛ wie’m be kpa’n, be kwla yo amun liɛ’n i kpa wie. Sɛ amun ɲin kpa su’n, be ja nun lɛ’n, ɔ kwla yo kɛ w’a ti amun wun ɲanman nun sa. Sanngɛ i sin’n amún wá tí i tɛlɛ. (Jue Mun 127:1; Nyanndra Mun 29:15) Maan amun si akunndan naan amun yo ngwlɛlɛfuɛ. Akunndan yɛ be fa nanti Ɲanmiɛn mmla’n su ɔ, afin e ɲin o i su mmlusuɛ’n su. Yɛ ngwlɛlɛ kusu yɛ maan be wun like nga ti yɛ awlobofuɛ kun yo like nga sa annzɛ ɔ kan ndɛ nga sa ɔ. Maan amun si amun wiengu aunnvuɛ.—Nyanndra Mun 16:21; 24:3; 1 Piɛr 3:8.

22. ?Ngue ti yɛ wie liɛ’n ba’m be nin be nga be timan be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn’n, be afiɛn’n sɛman’n niɔn?

²² Sɛ amun timan ba’m be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn’n, nán amun wla fi su kɛ i nun mɔ amun ti awlobo nunfuɛ’m be janvuɛ ngbɛn’n, atrɛkpa ba’m be sɔli amun nun kpa. Sanngɛ siɛn mɔ amun a yo be si i yi’n annzɛ be nin i wun’n, be aeliɛ’n w’a kaci. Kɛ ba’m be bu be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn m’ɔ nunman lɛ kun i akunndan’n, be o afɛ nun afin be wunman sran nga be klo i tra kun’n niɔn. Be kwla bu i kɛ amun kunndɛ kɛ siɛn’n, amun yɛ be kaci be si annzɛ be nin’n niɔn. Ɔ maan wie liɛ’n be kwla fa ta amun ɲrun kɛ amun timan be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn. Ndɛ kɛ ngalɛ sa’n kwla lo sran ngasi. Sanngɛ, ‘nán amun fa ya ndɛndɛ.’ (Akunndanfuɛ’n 7:9) Ngwlɛlɛ’n ɔ nin aunnvuɛ silɛ’n yɛ ɔ nin i fata naan amun a ti ba’m be aniɛn’n niɔn.

23. ?Awlobo nga yasua nin bla’n be timan ba’m be awuliɛ siɛ annzɛ niɛn’n nun’n, wafa sɛ yɛ ɔ nin i fata kɛ be tu ba’m be fɔ ɔ?

²³ Ba’m be fɔ tulɛ nun yɛ nzuɛn sɔ’n ti cinnjin’n niɔn. Ɔ nin i fata kɛ be tu ba’m be fɔ titi. (Nyanndra Mun 6:20; 13:1) Sanngɛ kɛ mɔ ba’m be ti ngunminngunmin’n, ɔ le kun nin i fɔ tulɛ wafa. Yasua nin bla wie’m be wunnin i wlɛ kɛ i bo bolɛ nun’n, sran ng’ɔ le i wa’n yɛ ɔ nin i fata kɛ ɔ tu i fɔ’n niɔn. Sanngɛ maan bla nin yasua’m be nɲɔn’n be nuan sɛ ba’m be fɔ tulɛ’n su. Nán maan kun bu i wa liɛ’n i kpa tra i wiengu kun liɛ’n. (Nyanndra Mun 24:23) Aɲinyiɛ’n ti cinnjin sɔ, sanngɛ nán maan e wla fi su kɛ fɔ’n o e nun. Nán amun yo ninnge’n ya su. Amun tu be fɔ klolɛ su.—Kolɔsfuɛ Mun 3:21.

24. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka awlobo nga ba’m be si nin be nin be timan kun’n aeliɛ tɛtɛ’m be lika ɔ?

²⁴ Awlobo nun yalɛ kokolɛ’n kwla bu ndɛnngan’n i ɲrun nɲa. Ɔ kwla uka awlobo’n naan w’a fɛ i ɲin w’a sie i like ng’ɔ ti cinnjin’n su. (An nian Filipfuɛ Mun 1:9-11.) Ɔ kwla uka awlobo nunfuɛ mun naan b’a wun wafa nga be kwla uka be wiengu’n, naan anuansɛ nun b’a yia like nga awlobo’n kunndɛ kɛ ɔ́ yó’n i nuan. Asa ekun’n, awlobo nun yalɛ kokolɛ’n kwla bu aeliɛ tɛtɛ’m be ɲrun nɲa wie. Ɔ fata kɛ be kle talua mun wafa nga be kwla wlawla be wun kpa be nin i wun’n nin i mma yasua’m be ɲrun’n, naan b’a faman be wun b’a kleman’n. Yɛ yasua’m be kusu, ɔ nin i fata kɛ be man be afɔtuɛ naan b’a wun wafa nga be nin be si i yi’n ɔ nin i mma bla mun b’a nanti’n.—1 Tɛsalonikfuɛ Mun 4:3-8.

25. ?Nzuɛn benin yɛ be kwla uka amun naan fɔundi w’a tran awlobo nga ba’m be si nin be nin’m be timan kun’n i nun ɔn?

²⁵ Sɛ amun timan ba kun i awuliɛ siɛ annzɛ niɛn’n, maan amun tra amun awlɛn. Lele nin i kɛ amun nin ba’n be ti amun wun aniɛn’n, ɔ́ fá blɛ kan. Ba nga be timan amun klun ba’n, ɔ timan pɔpɔ be sa nun kɛ be klo amun naan be ɲin yi amun. Sanngɛ be yo sɔ ɔ yo ye. Sɛ amun fa ngwlɛlɛ fa yia akunndan nuan’n, naan amun kunndɛ kɛ amún yó Zoova i klun sa’n, fɔundi kwla tran i sɔ awlobo’n nun. (Nyanndra Mun 16:20) Nzuɛn kɛ ngalɛ sa’n be kwla uka amun kusu naan amun a si sa uflɛ wie’m be trawlɛ.

AƝANBEUN NINNGE’M BE KUNNDƐLƐ’N

26. ?Wafa sɛ yɛ aɲanbeun ninnge’n i su ndɛ’n kwla sanngan awlobo kun ɔn?

²⁶ Ninnge sunman nun’n, aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n kwla sanngan awlobo’m be nun kpa. Ng’ɔ yo annvɔ’n, yɛle kɛ sika ndɛ ti’n nzanngan tɔli awlobo wie’m be nun. Be kunndɛ kɛ bé ɲán be wun annzɛ bé úka be aɲanbeun ninnge’m be su kan. Sɛ yasua’n nin bla’n be nɲɔn’n be di junman’n naan be ndɛ kanlɛ’n nun’n, be se kɛ “min sika’n, annzɛ wɔ sika’n,” i sɔ’n yɛ ɔ fa ndɛnngan ba awlo nun’n niɔn. Kannzɛ bɔɔ ndɛnngan nunman be afiɛn’n, sanngɛ sɛ be nɲɔn’n be di junman’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a ɲan be ti b’a tran ase likawlɛ’n, ɔ kwla yo kekle. Asa kusu sika kunndɛlɛ ti’n siɛ wie’m be tu ajalɛ be kɔ mmua cɛ kpa be ko di junman wie. Be kwla di anglo annzɛ afuɛ bɔbɔ. I sɔ ngalɛ’n kwla fa sa tɛ kpa yi i awlo’n nun.

27. ?Ajalɛ benin yɛ be kwla uka awlobo kun mɔ sika ndɛ miɛn i sa’n niɔn?

²⁷ Kɛ m’ɔ le awlobo kun nin i nun sa’n ti’n, be kwlá kpɛman ninnge ngalɛ’m be su mmla. Sanngɛ Biblu’n nun afɔtuɛ’m be kwla uka e. Nyanndra Mun 13:10 se kɛ sɛ “be sie be su be ti afɔtuɛ’n,” be kwla bu akplowa ngbɛnngbɛn’n i ɲrun nɲa. Nɛ́n i sɔ’n yɛle e ndɛ liɛ’n i ngunmin i kanlɛ. Sanngɛ maan e usa ngwlɛlɛ afɛ, yɛ sɛ e wiengu kun kan ndɛ’n, maan e sie e su e tie naan e wun sa sɔ’n i su akunndan ng’ɔ bu’n. Sɛ amun jaja wafa nga amún dí sika’n, i sɔ’n kwla uka awlobofuɛ mun naan be bo’n w’a yo kun naan b’a mian be ɲin. Ɔ ju blɛ wie’n, ba kanngan mun annzɛ sa wie ti’n, kannzɛ bɔbɔ ɔ su cɛman’n, ɔ nin i fata kɛ yasua nin bla’n be nɲɔn’n be di junman naan be sa w’a kwla yia awlo nun kalɛ mun. Sɛ ɔ ti sɔ bɔbɔ’n, yasua’n kwla cici i yi’n i wla kɛ ɔ te bu i akunndan. Klolɛ su, ɔ nin ba’m be kwla uka bla’n be di awlo’n nun junman wie mun mɔ i ngunmin di i laa’n.—Filipfuɛ Mun 2:1-4.

28. ?Afɔtuɛ benin yɛ sɛ awlobo kun nanti be su’n, ɔ kwla uka i nunfuɛ mun naan be bo’n w’a yo kun ɔn?

²⁸ Sanngɛ, maan ɔ ka amun klun kɛ kannzɛ bɔɔ andɛ sika’n ti cinnjin’n, sanngɛ ɔ manman aklunjuɛ. Asa kusu ɔ manman nguan. (Akunndanfuɛ’n 7:12) Nanwlɛ, sɛ e ɲin blo aɲanbeun ninnge’m be su ngboko’n, e su lafiman Ɲanmiɛn su kun, yɛ awlabɔɛ’n kun e kpo. (1 Timote 6:9-12) Sɛ e dun mmua fa e wun man Ɲanmiɛn kɛ ɔ sie e’n, naan e yo i klun sa’n, e lafi su kɛ ɔ́ rá e su naan e ɲan e sa ti like. (Matie 6:25-33; Ebre Mun 13:5) Sɛ e fa Ɲanmiɛn ninnge mun e sie i like kwlaa ɲrun’n, naan e dun mmua siesie e nin Ɲanmiɛn e afiɛn’n, atrɛkpa é wún kɛ e awlobo mɔ sa wie’m be ti’n ɔ sanngannin’n, i nunfuɛ’m be bo’n yó kun sa cinnjin kpa’m be nun.