Ndɛ tre nsiɛn

?Wan sin yɛ é jrán ɔn?

1, 2. (a) ?Akplowa benin yɛ Satan kpɛli i ba Edɛni fie’n nun lɔ ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ akplowa sɔ’n i ɲin fite ndɛ ng’ɔ kannin’n nun ɔn?

NDƐ cinnjin kpa kun o lɛ’n, ɔ ti klɔ sran kwlaa liɛ. Ndɛ sɔ’n kan e wie. I nun ajalɛ nga é fá’n yɛ ɔ́ klé kɛ é ɲán anannganman nguan annzɛ e su ɲɛnmɛn i ɔ. Ndɛ sɔ’n fin ɲin kekle mɔ be yoli i Ɲanmiɛn su Edɛni fie’n nun lɔ’n. Blɛ sɔ nun’n, Satan usali Ɛvu kɛ: ‘?Naan Ɲanmiɛn seli amun sakpa kɛ: “Nán amun di fie’n su waka’m be mma’n wie fi?”’ Ɛvu tɛli Satan su kɛ waka’n i su ndɛ nga Ɲanmiɛn kannin’n yɛ: ‘Ɲanmiɛn’n seli e kɛ nán e di. Sɛ ɔ yo sɔ ɔ, é wú.’ I sin’n, Satan buali Zoova su ato. Ɔ seli kɛ Ɛvu nin Adam be nguan nun tranlɛ’n ɔ finman be ɲin m’ɔ yi Ɲanmiɛn’n. Satan kpɛli gblɛ kɛ Ɲanmiɛn maan sran’m be like kpa kun w’a sin be sin. Yɛle kɛ Ɲanmiɛn manman be atin kɛ be bɔbɔ be kpɛ be tinun mmla liɛ’n nga bé nánti su’n. Satan seli kɛ: ‘Ɲanmiɛn bɔbɔ si kɛ cɛn nga amun di’n, amun ɲin tí. Amún yó kɛ i bɔbɔ sa, amún sí sa kpa’n nin sa tɛ’n.’—Bo Bolɛ 3:1-5.

² Sɛ e niɛn i kpa sa’n, Satan su se kɛ, sɛ sran’m be kpalo Ɲanmiɛn i mmla mun naan be bɔbɔ be fa be ajalɛ liɛ’n, yɛ be wun jɔ́ be kpa ɔ. Ɔ maan, ɔ sili wafa nga Ɲanmiɛn sie sran mun’n i su akplowa. Ninnge kwlaa be nun cinnjin kpafuɛ’n mɔ yɛle atin nga Ɲanmiɛn le i sie nglo’n nin asiɛ’n, yɛ Satan kpɛli i su akplowa silɛ’n i ba ɔ. Kosan nga ɔ mannin su’n yɛ: ?Wafa nga Zoova sie sran mun’n yɛ ɔ ti kpa man be annzɛ kɛ sran’m be bɔbɔ be sie be wun’n, yɛ ɔ ti kpa man be ɔ? Nanwlɛ, sɛ Zoova waan ɔ́ núnnún Adam nin Ɛvu be ja nun lɛ’n, nn ɔ yoli. Sanngɛ kusu’n, i sɔ liɛ’n su kpɛman nglo nin asiɛ’n be sielɛ’n i su akplowa’n i nun klanman. I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn mannin sran mun blɛ kpanngban naan be bɔbɔ be sie be wun. Ɔ maan, kɛ klɔ sran’m be kpɔci Ɲanmiɛn mɔ be kpalo i mmla mun naan be bɔbɔ b’a sie be wun’n, i sin sa nga ɔ bali’n, Ɲanmiɛn maan ɔ yoli weiin.

3. ?Akplowa’n i nɲɔn su nga Satan kpɛli i ba’n yɛle benin?

³ Atin mɔ Zoova le i sie ninnge kwlaa’n i su akplowa nga Satan si’n, w’a kaman Edɛni fie’n nun liɛ’n su. Wafa nga klɔ sran mun nin aolia nun sran’m be nin Ɲanmiɛn be nanti ndɛnman su’n, Satan sili su akplowa wie. Ɔ maan i sɔ liɛ’n yoli akplowa nga Satan si’n i ndɛ nɲɔn su’n. Ndɛ sɔ’n nin klikli liɛ’n be ti kun. I sɔ’n ti’n, akplowa sɔ’n kannin Adam nin Ɛvu be afinliɛ nunfuɛ mun nin Ɲanmiɛn i aolia nun ba mun. I li bɔɔ Zoova i Wa Kpɛn’n m’ɔ ti i awlɛn su ba’n, akplowa sɔ’n kɛnnin i wie. I wie yɛle kɛ Zɔbu blɛ su’n, Satan seli kɛ be nga be su Zoova’n, nán kɛ be klo i nin i sran sielɛ wafa’n ti ɔ, sanngɛ be bɔbɔ be wun akunndan mɔ be bu’n, i ti yɛ be su i ɔ. Ɔ seli kɛ sɛ sa tɔ cinnjin kpa’n sran’m be kwlaa bé bú be bɔbɔ be ngunmin be wun akunndan.—Zɔb 2:1-6; Sa Nglo Yilɛ 12:10.

?Ngue yɛ laa sa’m be kle e ɔ?

4, 5. ?Ngue like yɛ laa sa’m be kle i sran’m be bɔbɔ be wun sielɛ’n su ɔ?

⁴ Nglo nin asiɛ’n be sielɛ’n i su akplowa’n i nun ndɛ cinnjin kun yɛ: Ɲanmiɛn w’a yiman sran kɛ i bɔbɔ fɛ i tiaun ajalɛ, naan ɔ sie i wun naan i bo’n gua kpa. Sran’m be kpa yolɛ ti’n, ɔ yili be kɛ be nian i mmla sanwun’m be su be nanti. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zeremi dili i nanwlɛ kɛ: ‘Anannganman, n si kɛ sran’n i nguan’n nunmɛn i sa nun. Ajalɛ ng’ɔ tu’n, ɔ finmɛn i. Anannganman tu min fɔ.’ (Zeremi 10:23, 24) I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n se e kɛ: ‘Nán lafi ɔ bɔbɔ wɔ akunndan liɛ’n su. Anannganman i su yɛ lafi ɔ.’ (Nyanndra Mun 3:5) Wafa nga e wunnɛn’n nin ninnge nga be sin yia e’n be ti’n, Ɲanmiɛn kpɛli i su mmla, ɔ maan sɛ e di be su’n, é trán nguan nun. I kunngba’n, wafa nga ɔ fata kɛ e nin e wiengu mun e tran’n, ɔ kpɛli i su mmla wie. Sɛ e nian mmla sɔ’m be su e nanti’n, e nin e wiengu mun e nuan sɛ́.

⁵ Nanwlɛ, Ɲanmiɛn si kɛ sɛ klɔ sran’m be kpɔci i’n, wafa nga bé síe be wun’n, ɔ su kwlá yoman ye le. Sran’m be kleli be wun yalɛ ngbɛn kɛ bé kpɔ́ci Ɲanmiɛn i sielɛ’n naan be bɔbɔ bé síe be wun. Ɔ maan, i politiki nun o, i sika kunndɛlɛ nun o, i Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n nun o, be kpɛli sran sielɛ wafawafa ba. Ninnge nga be siesieli be sɔ’n be yoli maan titi’n, sran’m be timan be wun aniɛn, be yo nzaje sa mun, be kun alɛ, kpɛkun sran’m be wu. Ɔ maan, ‘sran kun sie i wiengu kun kpɛkun ɔ kle i ɲrɛnnɛn.’ (Akunndanfuɛ’n 8:9) I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ fɛ i lalafuɛ nun lele nin andɛ’n, ninnge nga e wun be’n, yɛ be o lɛ ɔ. Kɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n dun mmua kannin’n sa’n, sran nga be klun yo wi mɔ be ti gblɛfuɛ’n, ‘be sa tɛ nga be yo’n i tɛ’n ɔ́ trá laa liɛ’n,’ yɛ ɔ́ yó tɛ kɔ́ i ɲrun titi. (2 Timote 3:13) Afuɛ ya kpɔlɛ 20 nun’n, sran’m be ɔli be ɲrun kpa fluwa silɛ dandan’n nun ɔ nin ninnge’m be kacikacilɛ’n nin mannzin’m be yilɛ’n nun. Sanngɛ, blɛ kunngba sɔ nun yɛ ninnge tɛtɛ kpa mɔ be nin a wunman be le’n, be juli ɔ. Ndɛ ng’ɔ o Zeremi 10:23 nun’n, ɔ kpɛnnin su lele trali su. B’a yiman sran mun kɛ be bɔbɔ be sie be wun.

6. ?Wafa sɛ yɛ ɔ ka kaan’n, Ɲanmiɛn wá kpɛ́ kpɔcilɛ mɔ sran’m be kpɔcili i’n, i su ndɛ’n nun ɔn?

⁶ Sran’m be kpɔcili Ɲanmiɛn kpɛkun be sieli be wun. I agualiɛ’n yɛle sa tɛtɛ kpa nga e wunnin be’n nin nga e te wun be’n. I sɔ liɛ’n kle weiin kpa kɛ, sɛ sran’m be bɔbɔ be sie be wun’n, ɔ kwlá yoman ye manman be le. Ɲanmiɛn i sran sielɛ’n i ngunmin cɛ yɛ ɔ kwla yo maan sran’m be di aklunjuɛ, be bo yo kun, be wun kpinndin be, kpɛkun be ɲan nguan ɔn. Kpɛkun, Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle kɛ sran’m be kpɔcili Ɲanmiɛn yɛ be bɔbɔ be sieli be wun sɔ. Sanngɛ Ɲanmiɛn i awlɛn m’ɔ trɛli i be wun’n, ɔ su cɛman kun. (Matie 24:3-14; 2 Timote 3:1-5) Ɔ cɛ kaan’n, Ɲanmiɛn wá yó maan i sielɛ’n ɔ́ trán asiɛ wunmuan’n su. ‘Famiɛn sɔ’m be blɛ su’n [sran’m be awa nga be o lɛ andɛ’n], Ɲanmiɛn m’ɔ o nglo lɔ’n ɔ́ síe famiɛn diwlɛ kun [ɲanmiɛn su lɔ] m’ɔ su saciman le, yɛ mɛn uflɛ su siemɛn i le [be su wunman sran’m be sielɛ’n asiɛ’n su wa kun mlɔnmlɔn]. Famiɛn diwlɛ sɔ’n ɔ́ núnnún famiɛn diwlɛ kun nga mun [mɔ be o lɛ andɛ’n] kpɛkun i bɔbɔ ɔ́ ká lɛ tititi.’—Daniɛl 2:44.

Maan e fite nun naan e tran Ɲanmiɛn i mɛn uflɛ’n nun

7. ?Kɛ Ɲanmiɛn i sielɛ’n wá núnnún sran’m be liɛ’n, wan yɛ ɔ́ fíte nun ɔn?

⁷ ?Kɛ Ɲanmiɛn i sielɛ’n ɔ́ wá núnnún sran’m be liɛ’n, wan yɛ ɔ́ fíte nun ɔn? Biblu’n tɛ su kɛ: ‘Sran kpafuɛ mun [be nga be kle kɛ Ɲanmiɛn le atin sie’n], be yɛ bé wá trán mɛn nga nun ɔn, bé trán be nga be nanti sein’n be mɛn’n nun. Klunwifuɛ’m [be nga be kle kɛ Ɲanmiɛn leman atin sieman nglo nin asiɛ’n] be liɛ’n, bé trá be mɛn nga nun bé kɔ́.’ (Nyanndra Mun 2:21, 22) I kunngba’n jue tofuɛ waan: ‘Ɔ ka kaan sa, be su wunman klunwifuɛ’n kun. Mɛn’n ɔ́ yó sran kpa’m be liɛ. Bé trán su tititi.’—Jue Mun 37:10, 29.

8. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wá klé weiin kpa kɛ i yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn?

⁸ Kɛ Satan i mɛn’n ko wie nunnun’n, Ɲanmiɛn wá táka i mɛn uflɛ’n. Mɛn uflɛ sɔ’n wá núnnún nzaje sa yolɛ m’ɔ saci like dan’n, ɔ nin alɛ dilɛ’n, ɔ nin yalɛ dilɛ’n, ɔ nin ɲrɛnnɛn’n, ɔ nin tukpacɛ’n, ɔ nin wie’n. Be kwlaa sɔ’m be tin sran’m be su w’a di afuɛ akpiakpi. Ninnge kpakpa nga aɲinyiɛfuɛ’m bé wá ɲán be’n, Biblu’n kan be ndɛ klanman kpa. I waan: ‘Ɔ́ [Ɲanmiɛn] núnnún be ɲinmuɛn’n kwlaa, wie’n su tranman lɛ kun. Be su yoman sɛ kun, be su sunman kun, be su wunman ɲrɛnnɛn kun, afin laa ninnge sɔ’m be su tranman lɛ kun.’ (Sa Nglo Yilɛ 21:3, 4) Ɲanmiɛn i Sielɛ Blɛ m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n ti awa kun. I su famiɛn’n yɛle Klist. Ɲanmiɛn wá fá awa sɔ’n ɔ́ fá klé weiin kɛ i yɛ ɔ ti e Siefuɛ ɔ, afin i yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn.—Rɔmfuɛ Mun 16:20; 2 Piɛr 3:10-13; Sa Nglo Yilɛ 20:1-6.

?Wan sin yɛ be jrannin ɔn?

9. (a) ?Sran nanwlɛfuɛ nga be nin Zoova nantili titi’n, wafa sɛ yɛ be buli i nuan ndɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Nowe kleli kɛ ɔ ti sran nanwlɛfuɛ ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla ɲan ajalɛ klanman ng’ɔ kleli e’n i su mmlusuɛ ɔ?

⁹ Kɛ ɔ fɛ i lalafuɛ nun m’ɔ́ fá jú andɛ’n, yasua nin bla nanwlɛfuɛ kpanngban be lafili Ɲanmiɛn su tankaan kpa. Be kleli kɛ Zoova yɛ ɔ ti be Siefuɛ ɔ. Be wunnin i wlɛ kɛ sɛ be tie Ɲanmiɛn i nuan ndɛ’n naan be ɲin yi i’n, yɛ bé ɲán nguan ɔn. Sran sɔ’m be nun kun yɛle Nowe. I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn seli i kɛ: ‘E nin sran mun e liɛ’n w’a wie. Ɔ maan, bobo like kɛ mmeli sa.’ Kpɛkun Nowe niannin like nga Zoova kleli i’n su yoli. Kannzɛ bɔbɔ be boli sa ng’ɔ́ wá jú’n i ndolo kleli blɛ sɔ’n i nunfuɛ mun’n, sanngɛ be dili be mɛn’n kɛ nga be fa di i titi’n sa. B’a buman like fi akunndan. Sanngɛ kusu’n, Nowe boboli mmeli dan kpa kun, kpɛkun w’a yaciman Zoova i atin seiin’n i ndɛ kanlɛ. Biblu’n se kɛ: ‘Nowe yoli i kwlakwla ng’ɔ o lɛ’n kpan! Ndɛ nga Ɲanmiɛn fa sieli i ɲrun’n, ɔ niannin i kwlaa su yoli.’—Bo Bolɛ 6:13-22; Ebre Mun 11:7; 2 Piɛr 2:5.

10. (a) ?Wafa sɛ yɛ Abraamu nin Sara be kleli kɛ Zoova yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Abraamu nin Sara be ajalɛ’n kwla uka e ɔ?

¹⁰ Abraamu nin Sara be kusu be kleli e ajalɛ kpa. Be kleli kɛ Zoova yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn, afin be yoli like kwlaa ng’ɔ seli be kɛ be yo’n. Be trannin Iri m’ɔ ti Kaldefuɛ’m be klɔ’n i nun. Klɔ sɔ’n ti aboje klɔ. Zoova seli Abraamu kɛ ɔ tu Iri klɔ’n su naan ɔ ko tran mɛn uflɛ kun m’ɔ simɛn i’n, i nun. Sanngɛ, ‘Abraamu ɔli kan Anannganman kleli i kɛ ɔ wɔ lɔ’n.’ Nanwlɛ, i sɔ nun nn Sara o pɔɔ nun. Ɔ le sua, ɔ le janvuɛ mun nin osufuɛ mun. Sanngɛ, i ɲin yili Zoova yɛ i ɲin yili i wun’n wie. Ɔ maan, kannzɛ bɔbɔ ɔ siman wafa nga Kanaan mɛn’n ti’n, sanngɛ ɔ ko trannin mɛn sɔ’n nun.—Bo Bolɛ 11:31–12:4; Sa Nga Be Yoli’n 7:2-4.

11. (a) ?Sa benin nun yɛ Moizi kleli kɛ Zoova yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla ɲan Moizi i ajalɛ’n i su mmlusuɛ ɔ?

¹¹ Moizi ti sran’m be nun kun ekun m’ɔ kleli kɛ Zoova yɛ ɔ le atin sie nglo nin asiɛ’n niɔn. Sa’m be nun kekle kpafuɛ’n i nun yɛ ɔ yoli sɔ ɔ. Yɛle kɛ Ezipti famiɛn’n i ɲrun yɛ ɔ yoli i sɔ’n niɔn. Nán kɛ Moizi lafi i bɔbɔ wun su ti ɔ. I kpa bɔbɔ’n, ɔ buli i kɛ ɔ siman ijɔ kpa. Sanngɛ, i ɲin yili Zoova. Zoova suannin Moizi bo, kpɛkun Moizi i niaan bian Aarɔn ukɛli i. Ɔ maan, kpalɛ sunman, ɔ kannin Zoova i nuan ndɛ’n kleli Ezipti famiɛn’n. Famiɛn sɔ’n ti ɲin keklefuɛ. Izraɛlifuɛ wie mun bɔbɔ be kannin Moizi i ndɛ tɛtɛ. Sanngɛ, ndɛnman su’n, Moizi yoli like kwlaa nga Zoova seli i kɛ ɔ yo’n. Ɔ maan, i dunman nun ti’n, Izraɛlifuɛ’m be fiteli nun.—Ezipt Lɔ Tulɛ 7:6; 12:50, 51; Ebre Mun 11:24-27.

12. (a) ?Ngue like yɛ ɔ kle kɛ, kɛ be nin Zoova nanti ndɛnman su titi’n, nɛ́n i mmla ng’ɔ ti klɛwa’n i ngunmin i su yɛ ɔ fata kɛ be nanti ɔ? (b) ?Sɛ e wun ndɛnman su nantilɛ sɔ’n i wlɛ’n, wafa sɛ yɛ ɔ́ kwlá úka e naan y’a fa 1 Zan 2:15 su ɔ?

¹² Sran wie’m be yoli sran nanwlɛfuɛ, be nin Zoova nantili titi. Sran sɔ’m b’a seman kɛ like ng’ɔ fata kɛ be yo’n, yɛle kɛ Ɲanmiɛn i mmla ng’ɔ ti klɛwa’n i ngunmin i su yɛ bé nánti ɔ. Potifali i yi’n jrannin Zozɛfu i wun kɛ ɔ nin i be la. Kɛ ɔ́ yó i sɔ’n nn blɛ sɔ nun be nin a klɛman Ɲanmiɛn i mmla kun sa trele m’ɔ se kɛ nán be kunndɛ bian be wun bo annzɛ bla be yi bo. Sanngɛ, Zozɛfu si wafa nga Zoova siesieli aja’n Edɛni fie’n nun lɔ’n i su ndɛ. Ɔ wunnin i wlɛ kɛ sɛ ɔ nin sran uflɛ i yi be si sua’n, i sɔ liɛ’n su jɔman Ɲanmiɛn klun. Zozɛfu w’a kunndɛman kɛ ɔ́ sá Ɲanmiɛn nían naan sɛ ɔ kwla mɛn i atin kɛ ɔ sɔnnzɔn Eziptifuɛ mun o. Ɔ buli wafa nga Zoova nin sran’m be trannin’n i su akunndan. Ɔ maan, ɔ fali atin nga Zoova klo i’n su. Kpɛkun i sin’n, ɔ niannin nun kpa ɔ yoli Ɲanmiɛn i klun sa’n.—Bo Bolɛ 39:7-12; Jue Mun 77:12, 13.

13. ?Wafa sɛ yɛ Satan buali ato (a) Zɔbu su ɔ? (b) Ebre nsan’m be su ɔ?

¹³ Kannzɛ bɔbɔ be nga be si Zoova sakpa’n be wun ɲrɛnnɛn dan sɛ’n, sanngɛ be kpɔcimɛn i. Satan tɔnnin Zɔbu suɛn kɛ Zɔbu mɔ Zoova fa di i nuan bɔbɔ’n, sɛ i aɲanbeun’n nin i aunkpinndiɛ’n be fi i sa’n, ɔ́ kpɔ́ci Zoova. Sanngɛ, kannzɛ bɔɔ Zɔbu w’a wunman like nga ti yɛ ɲrɛnnɛn dan sɔ’m be tɔli i su’n i wlɛ’n, sanngɛ kusu’n ɔ kleli kɛ Bae’n ti ato buafuɛ. (Zɔb 2:9, 10) I sin’n, kɛ ɔ dili afuɛ ya kpanngban’n, Satan yoli maan Babilɔni famiɛn kun m’ɔ fali ya dan’n, ɔ wlanwlannin Ebre gbanflɛn nsan. Ɔ seli be kɛ sɛ b’a kotoman sika ɔkwlɛ sran gbendengble wie mɔ famiɛn’n yoli’n i bo b’a sumɛn i’n, bé tó be yí sin dan kpa kun nun. Nanwlɛ ɔ jrannin kpa. ?Famiɛn’n i mmla’n su yɛ bé fá annzɛ Zoova i mmla m’ɔ tannin be amuɛn sɔlɛ’n yɛ bé dí su ɔ? Gbanflɛn sɔ’m be yili i nglo weiin kɛ be ti Zoova sufuɛ naan i yɛ ɔ ti be Min’n nin be Siefuɛ’n niɔn. Ɲanmiɛn sulɛ ndɛnman su’n yoli be cinnjin trali be bɔbɔ be nguan’n!—Daniɛl 3:14-18.

14. ?Wafa sɛ yɛ e mɔ e nin sa tɛ yolɛ’n e fin e nin klun’n, e kwla kle kɛ e nin Zoova e nanti seiin sakpa ɔ?

¹⁴ ?I sɔ liɛ’n kle kɛ be nga be nin Zoova nanti seiin’n be fɔnman annzɛ sɛ sran kun fɔn’n nn i liɛ’n w’a wie mlɔnmlɔn? Ɔ timan sɔ mlɔnmlɔn! Biblu’n kle e kɛ blɛ wie nun’n, Moizi fɔnnin. Kannzɛ bɔɔ i sɔ liɛ’n w’a yoman Zoova fɛ’n, sanngɛ w’a yiman Moizi i ase. Zezi Klist i akoto’m be kusu be fɔnnin. Zoova si kɛ e nin sa tɛ yolɛ’n fin e nin klun. I sɔ’n ti’n, sɛ e ɲinfu e kpalomɛn i klun sa yolɛ’n, ɔ yo i fɛ. Sanngɛ kusu sɛ fɔ m’ɔ o e nun’n ti e yo sa tɛ’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e wla sa tɛ sɔ’n i ase. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ sakpa naan e klo like nga Zoova se kɛ ɔ ti kpa’n, yɛ e kpɔ like ng’ɔ se kɛ ɔ ti tɛ’n. Sɛ e lafi e nin Ɲanmiɛn e afiɛn siesielɛ tɛ mɔ Zezi yili’n i su’n, Ɲanmiɛn kwla klo e sa.—Amɔs 5:15; Sa Nga Be Yoli’n 3:19; Ebre Mun 9:14.

15. (a) ?Wan yɛ ɔ suli Zoova ndɛnman su, ɔ guɛli i ti nin i bo ɔ? ?Yɛ ngue yɛ i sɔ liɛ’n kle ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ like nga Zezi yoli’n, ɔ uka e ɔ?

¹⁵ ?Sanngɛ yoo, klɔ sran wie fi sa kwlá yimɛn i nglo, ɔ guɛmɛn i ti nin i bo kɛ Zoova le atin sie nglo nin asiɛ’n? Kosan sɔ’n i su tɛlɛ’n yoli like kun mɔ “sran wunmɛn i wlɛ” ɔ. I sɔ’n dili afuɛ kɔe 4.000. (1 Timote 3:16) Kannzɛ bɔbɔ kɛ bé yí Adam fɔ nunmɛn i nun’n, sanngɛ w’a suman Ɲanmiɛn ndɛnman su w’a guɛmɛn i ti nin i bo. ?Ɔ maan, wan yɛ ɔ kwlɛ i yo ɔ? Adam i afinliɛ nunfuɛ mɔ fɔ o be nun’n, be nun wie fi kwlá yoman. Sran’n i kunngba cɛ ng’ɔ kwla yoli i sɔ like liɛ’n yɛle Zezi Klist. (Ebre Mun 4:15) Like nga Zezi yoli’n ɔ kleli weiin kɛ, sɛ Adam waan ɔ́ sú Ɲanmiɛn ndɛnman su lele fá gúɛ i ti nin i bo’n, nn ɔ yoli. Afin, Adam liɛ’n w’a wunman afɛ nga Zezi wunnin i’n wie. Ɔ maan, nán wafa nga Ɲanmiɛn yili i’n ti yɛ ɔ fɔnnin ɔn. I sɔ’n ti’n, Zoova mɔ like fi nunmɛn i sin’n i mmla’m be su falɛ nun ɔ nin i sulɛ kpa nun o, Zezi Klist i ajalɛ’n su yɛ e kunndɛ kɛ é fá ɔ.—Mmla’n 32:4, 5.

?Wan sin yɛ e bɔbɔ é jrán ɔn?

16. ?Atin nga Zoova le i sie nglo nin asiɛ’n i su akplowa nun’n, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa e nantilɛ’n nun ɔn?

¹⁶ Nglo nin asiɛ’n be sielɛ’n i su akplowa’n nun’n, ɔ fata kɛ andɛ e tinuntinun e kle sran nga é jrɛ́n i sin’n. Kɛ e yi i nglo kɛ e jran Zoova sin’n, Satan fɛ i ɲin ci e. Ɔ fa sa kpanngban mian e kplɔlɔlɔ. Saan kɛ i mɛn tɛ’n w’a nunnun yɛ ɔ́ yáci i sɔ yolɛ ɔ. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa. (1 Piɛr 5:8) Zoova le atin sie nglo nin asiɛ’n. Ɲrɛnnɛn nun bɔbɔ’n sran’m be nin Ɲanmiɛn nanti ndɛnman su. Ndɛ nɲɔn ngalɛ’n Satan si be su akplowa. Ɔ maan akplowa sɔ nun’n, e ayeliɛ’n yɛ ɔ́ klé sran nga e jrɛn i sin’n niɔn. Kɛ mɔ sa tɛ yolɛ’n w’a tru mɛn nun dan’n ti’n, sɛ e bu i kɛ Ɲanmiɛn i mmla’n i fɔnlɛ’n timan like fi’n, nn e su laka e wun tɛ kpa. Kɛ ɔ ko yo naan y’a yo ndɛnmanfuɛ titi’n, ɔ fata kɛ sa kwlaa nun’n, e kplin e ɲin e nanti Zoova i mmla’m be su titi.

17. ?Ato bualɛ’n nin awie wualɛ’n be fin wan, mɔ i ti yɛ ɔ fata kɛ e kpalo be ɔ?

¹⁷ E kwlá sɔnnzɔnman Satan m’ɔ ti ‘ato buafuɛ’m be si’n.’ (Zan 8:44) Ɔ fata kɛ e yo nanwlɛfuɛ ninnge kwlaa nun. Satan i mɛn’n nun’n, wie liɛ’n gbanflɛn nin talua’m be diman be si nin be nin’m be nanwlɛ. Sanngɛ Klistfuɛ gbanflɛn nin talua’m be liɛ’n, be yoman sɔ. Be kle kɛ suɛn mɔ Satan tɔnnin Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ mun kɛ ɲrɛnnɛn’n nun bé yí i ase’n, ɔ ti ato ndɛ. (Zɔb 1:9-11; Nyanndra Mun 6:16-19) Kpɛkun aata dilɛ nun’n, ayeliɛ wie’m be kle kɛ sran kun ti ‘ato buafuɛ’m be si’n’ i sran, naan sanngɛ ɔ timan Ɲanmiɛn nanwlɛfuɛ’n i sran. E kpalo ayeliɛ sɔ mun. (Mise 6:11, 12) Asa ekun’n, kannzɛ bɔbɔ y’a di yalɛ sɛ’n, sanngɛ awie wualɛ’n timan kpa mlɔnmlɔn. I li bɔɔ sɛ sran nga be wuɛ i like’n ɔ ti aɲanbeunfuɛ o, awie’n timan kpa. (Nyanndra Mun 6:30, 31; 1 Piɛr 4:15) Kannzɛ bɔbɔ awie wualɛ’n w’a tru lika nga e tran lɛ’n i nun’n, annzɛ kusu sɛ bɔbɔ like nga be wua’n ɔ ti kaan sɛ’n, sanngɛ awie wualɛ’n fɔn Ɲanmiɛn i mmla.—Lik 16:10; Rɔmfuɛ Mun 12:2; Efɛzfuɛ Mun 4:28.

18. (a) ?Kɛ Klist i afuɛ akpi famiɛn dilɛ’n ko wie’n, wafa sɛ yɛ bé bó sran’m be kwlaa be ta ɔ? (b) ?Ngue like yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e yo i titi blɛ nga nun ɔn?

¹⁸ Klist i afuɛ akpi kun famiɛn dilɛ blɛ nun’n, bé wlá Satan nin i mmusu’m be bisua. Ɔ maan, be su kwlá yoman sran’m be like fi kun. Nanwlɛ, ɔ́ yó aklunjuɛ like dan! Sanngɛ, kɛ afuɛ akpi sɔ’n ko sin’n, bé yáci be nun kan. Satan nin be nga bé sú i su’n, bé klé sran mɔ fɔ nunman be nun kun mɔ bé sú Ɲanmiɛn ndɛnman su titi’n be yalɛ. (Sa Nglo Yilɛ 20:7-10) ?Blɛ nga bé wá yáci Satan nun’n sɛ nja e te o nguan nun’n, nglo nin asiɛ’n be sielɛ’n i su akplowa nun’n, wan sin yɛ é jrán ɔn? Kɛ mɔ blɛ sɔ nun’n fɔ kaan sa su tranman sran’m be nun kun’n ti’n, sran kwlaa nga ɔ fɔn Ɲanmiɛn mmla’n nn i ɲinfu yɛ ɔ́ yó sɔ ɔ. Ɔ maan, bé núnnún i mlɔnmlɔnmlɔn. I sɔ’n ti’n, blɛ nga nun’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ atin kwlaa nga Zoova fa i Ndɛ’n annzɛ i anuannzɛ’n fa kle e’n, e tu e klun e fa su titi! Kɛ e yo sɔ’n, e kle kɛ e ɲin yi i dan kpa naan i yɛ ɔ ti nglo nin asiɛ’n be Siefuɛ’n niɔn.

I nun flanlɛ

• ?Ndɛ cinnjin kpa benin yɛ ɔ ti klɔ sran kwlaa be liɛ ɔ? ?Wafa sɛ yɛ ndɛ sɔ’n wa kannin e wie ɔ?

• ?Wafa nga laa nun yasua nin bla’m be nin Zoova be nantili ndɛnman su’n, ngue ti yɛ ɔ yo ɲɛnmɛn ɔn?

• ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e ayeliɛ’n manman Zoova cɛn kwlaa ɔ?