Sa nga Zoova yo be’n, be kwlaa be ti i nuan su

‘Ninnge nga Zoova yo be’n, be kwlaa be kle kɛ ɔ yo sa’n i nuan su.’—Jue Mun 145:17.

1. ?Kɛ be kpli be di amun jɔlɛ’n, i sɔ’n yo amun sɛ? ?Afɔtuɛ mennin yɛ i sɔ liɛ’n man e ɔ?

?KƐ SRAN kun yo sa mɔ be usaman nun mɔ be kpli be kɛn i ndɛ tɛ’n, b’a yo wɔ sɔ wie le? Sɛ sakpa’n, ɔ lemɛn i yowlɛ, saan á fá ya. Yɛ sɛ a fa ya sɔ’n kusu’n, ɔ ti su. Nanwlɛ, sa kɛ ngalɛ sa’n ɔ kwla man e afɔtuɛ cinnjin kpa kun. Yɛle kɛ, sa nga e siman nun’n, nán maan e kpli e di su jɔlɛ.

2, 3. ?Kɛ Biblu’n yiyiman Biblu’n nun sa wie’m be su ndɛ’m be nun kpanngban naan b’a tɛ be su kosan kwlaa nga e fa usa e wun’n be su’n ti’n, ngue yɛ sran wie’m be yo ɔ? ?Sanngɛ Zoova i su ndɛ mennin yɛ Biblu’n kan kle e ɔ?

² Kwlaa naan y’a kan sa nga Ɲanmiɛn Zoova yo be’n be su ndɛ’n, maan afɔtuɛ sɔ’n kpɛn e ti nun. ?Ngue ti ɔ? Afin, Biblu’n nun sa wie’m be o lɛ’n, kɛ be kanngan be su ndɛ’n i klikli nun sa’n, be wunman be wlɛ. Sa sɔ’m be nun wie liɛ’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ wie mun yɛ be yoli be ɔ. Wie liɛ kusu jɔlɛ nga laa nun Ɲanmiɛn dili be’n, i ndɛ yɛ be kan ɔn. Yɛ be yiyiman be su ndɛ’m be nun kusu kpa naan b’a tɛ be su kosan kwlaa nga e fa usa e wun’n, be su. I sɔ’n ti’n, sran wie’m be si sa sɔ’m be su akplowa. Yɛ wie liɛ bɔbɔ’n, be wunman kɛ sa nga Ɲanmiɛn yo be’n be ti i nuan su, naan be ti kpa. Sanngɛ nn, Biblu’n se e kɛ: ‘Ninnge nga Zoova yo be’n, be kwlaa be kle kɛ ɔ yo sa’n i nuan su.’ (Jue Mun 145:17). Kpɔkun ɔ gua e awlɛn su nzue ekun kɛ Zoova ‘yoman sa tɛ.’ (Zɔb 34:12; Jue Mun 37:28). Ɔ maan kɛ be kpli be di Zoova i jɔlɛ’n, wafa nga ɔ yo i’n, amun bɔbɔ amun bu i angunndan be nian!

³ Sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su’n, maan e fa e ɲin sie like nnun su e nian. I sin’n, é wá fá Biblu’n nun sa nɲɔn mɔ sran wie’m be wunman be su ndɛ’m be wlɛ kpa’n, naan é yíyí be nun. Kɛ é yíyí be nun sɔ’n, sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su’n, maan e wla kpɛn be su.

?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su ɔ?

4. ?Ngue ti yɛ kɛ é kán sa nga Ɲanmiɛn yo be’n be ndɛ’n, ɔ fata kɛ e kan e wun ase ɔ? Amun fɛ i su sunnzun ase.

⁴ Sa klikli’n yɛle kɛ, sa nga e siman be nun’n, Zoova si be kwlaa. Ɔ maan, kɛ é kán sa nga Ɲanmiɛn yo be’n be ndɛ’n, ɔ fata kɛ e kan e wun ase. Amun e fa sunnzun ase kun e nian: Jɔlɛ difuɛ kun o lɛ’n, sran kwlaa sieli i nzɔliɛ kɛ ɔ diman ndɛ kwlɛ mlɔnmlɔn. ?Sɛ sran kun siman sa’n nun, kusu ɔ siman jɔlɛ dilɛ’n nun ndɛ’n naan ɔ jaso kan jɔlɛ difuɛ sɔ’n i jɔlɛ m’ɔ dili’n i su ndɛ tɛ’n, á bú i sɔ sran liɛ’n sɛ? Nanwlɛ, sran ng’ɔ yo i sɔ’n sinnzin yɛ ɔ dili ɔ (Nyanndra Mun 18:13). Sɛ ɔ ti sɔ’n, nn sran kusu ng’ɔ kan Ɲanmiɛn m’ɔ “di asiɛ’n sufuɛ’m be kwlaa be jɔlɛ’n” i ndɛ tɛ’n, i sinnzin liɛ’n tra like kwlaa!—Bo Bolɛ 18:25.

5. ?Jɔlɛ nga Ɲanmiɛn dili sran wie mun’n, kɛ é kánngan be su ndɛ mun Biblu’n nun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ kpɛn e klun titi ɔ?

⁵ Sa’n i nɲɔn su nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Ɲanmiɛn di be’n be su’n yɛle kɛ, klɔ sran ɔ kwlá siman sran’n i klun angunndan’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn liɛ’n, ɔ kwla si i (1 Samiɛl 16:7). I bɔbɔ kɛn i nuan ndɛ’n nun kɛ: ‘M bɔbɔ min Anannganman n si klɔ sran klun angunndan’n, n wun i awlɛn’n nun lɔ. Ɔ maan n nian kɛ sran kun fa nanti’n. N nian kɛ i ayeliɛ’n fa ti’n su yɛ n fɛ i nuan like mɛn i ɔ.’ (Zeremi 17:10). Ɔ maan, kɛ é kánngan jɔlɛ nga Ɲanmiɛn dili sran wie mun’n i su ndɛ Biblu’n nun’n, maan ɔ kpɛn e klun titi kɛ, sran’m be klun angunndan’n, ɔ nin be awlɛn’n nun lɔ sa mɔ Biblu’n kanman be ndɛ’n, Zoova wun i kwlaa.—1 Be Nyoliɛ 28:9.

6, 7. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova kleli kɛ kannzɛ bɔbɔ ajalɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ fa’n ɔ ti kekle mɛn i’n, sanngɛ ɔ di i mmla m’ɔ ti kpa’n i su titi ɔ? (b) ?Sɛ Biblu’n nun e kanngan sa wie mɔ Ɲanmiɛn yoli’n i su ndɛ’n nun naan e wunmɛn i wlɛ kpa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e wla kpɛn su ɔ?

⁶ Sa’n i nsan su nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su’n yɛle kɛ, kannzɛ bɔbɔ ajalɛ ng’ɔ fata kɛ Zoova fa’n ɔ ti kekle mɛn i sɛ’n, sanngɛ ɔ di i mmla m’ɔ ti kpa’n i su titi. Amun e fa sunnzun ase kun e nian. I nun mɔ Zoova fɛ́ i Wa’n kpɔ́ sran’m be ti’n naan aɲinyiɛfuɛ’m b’a ɲan be ti sa tɛ’n nin wie’n be sa nun’n, i bɔbɔ dili i mmla m’ɔ ti kpa’n, i su wie (Rɔmfuɛ Mun 5:18, 19). Nanwlɛ, kɛ Zoova níɛn i Wa kunngba cɛ’n m’ɔ́ wú ɲrɛnnɛn wie waka’n su’n, ɔ yoli i ya dan. ?Ɲanmiɛn i su like mennin yɛ i sɔ’n kle e ɔ? Kɛ Biblu’n kán ‘Klist Zezi i delɛ m’ɔ deli e’n’ i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Kɛ ɔ́ yó naan y’a si kɛ ɔ [Ɲanmiɛn] ti kpa’n ti.’ (Rɔmfuɛ Mun 3:24-26). Biblu uflɛ nun’n, be kaci Rɔmfuɛ Mun 3:25 kɛ: “I sɔ’n kle kɛ sa nga Ɲanmiɛn yo be’n, be kwlaa be ti i nuan su naan be ti kpa.” (New Century Version). Nanwlɛ, lele mɔ Zoova yó m’ɔ́ mán e ti kpɔlɛ tɛ’n, i sɔ’n kle kɛ ɔ yo sa nga “be ti i nuan su naan be ti kpa” naan i sɔ yolɛ’n nun’n, ɔ lemɛn i wunsu.

⁷ I sɔ’n ti’n, sɛ Biblu’n nun e kanngan sa wie mɔ Ɲanmiɛn yoli’n i su ndɛ’n nun naan e wunmɛn i wlɛ kpa’n, maan e wla kpɛn sa nga su. Yɛle kɛ, kɛ mɔ Zoova bɔbɔ di i mmla’n m’ɔ ti kpa’n i su’n ti’n, ɔ kplinnin su maan i Wa’n wuli ɲrɛnnɛn wie. ?Sɛ ɔ yoli sɔ’n niɔn, sa mennin ekun ti yɛ ɔ su dimɛn i mmla’m be su ɔ? E si titi kɛ Zoova di i mmla mɔ be ti kpa’n, be su. I sɔ ngalɛ’n kwlaa ti’n, e wun i wlɛ weiin kɛ sa ng’ɔ yo be’n, be kwlaa be ti i nuan su naan be ti kpa.—Zɔb 37:23.

8. ?Ngue ti yɛ klɔ sran’n kwlá seman kɛ ɔ yo sa i nuan su naan Zoova liɛ’n ɔ kwlá yoman ɔn?

⁸ Sa’n i nnan su nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su’n yɛle kɛ, Zoova boli sran mun kɛ i bɔbɔ sa (Bo Bolɛ 1:27). Yɛle kɛ ɔ fɛli i nzuɛn mɔ i wie yɛle sa kpa nin sa nuan su yolɛ’n, ɔ wlali sran’m be nun. Ɔ maan sɛ e yi sa kpa nin sa nuan su yolɛ i nglo e nzuɛn nun’n naan e se kɛ Zoova lemɛn i sɔ nzuɛn liɛ mun’n, ɔ timan su mlɔnmlɔn. Sɛ e kanngan Biblu’n nun sa wie su ndɛ’n nun naan ɔ sanngan e angunndan’n, maan ɔ kpɛn e klun titi kɛ, kɛ mɔ be wuli e fɔ’n nun’n ti’n, e sa kpa nin sa nuan su yolɛ’n timan sɛsɛ. Sanngɛ Zoova m’ɔ boli e kɛ i bɔbɔ sa’n, sa ng’ɔ yo be’n be ti i nuan su sɛsɛsɛ yɛ be ti kpa (Mmla’n 32:4). Ɔ maan, sɛ e se kɛ klɔ sran’m be yo sa’n i nuan su tra Ɲanmiɛn’n, ɔ ti e wun finfin yolɛ!—Rɔmfuɛ Mun 3:4, 5; 9:14.

9, 10. ?Ngue ti yɛ sran’m be kwlá mianman Zoova kɛ ɔ kan sa ng’ɔ yoli be’n be nun ndɛ kle be ɔ?

⁹ Sa’n i nnun su nga ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su’n yɛle kɛ, i ‘kunngba cɛ yɛ like fi nunmɛn i sin asiɛ wunmuan’n su ɔ.’ (Jue Mun 83:19). I sɔ’n ti’n, sran’m be kwlá mianman Zoova kɛ ɔ kan sa ng’ɔ yo be’n be nun ndɛ kle be. I yɛ ɔ ti Sɛ Ufuɛ Dan’n niɔn. Yɛ e ti kɛ ufa sa i sa nun. Ɔ maan like ng’ɔ klo kɛ ɔ́ fá e yó’n, yɛ ɔ yo ɔ (Rɔmfuɛ Mun 9:19-21). ?Sɛ i sa nun’n, e ti kɛ like nga be fa ufa be wu’n sa’n, e le atin e usɛ i like ng’ɔ́ fá e yó’n i su kosan? Kɛ e nannan Zɔbu buli wafa nga Ɲanmiɛn nin sran be nanti’n i fɔ’n, Zoova tuli i fɔ. Ɔ usali Zɔbu kɛ: ‘?Sakpa yɛ ɔ waan jɔlɛ nga n di be’n be jɔman ɔ klun’n niɔn? ?Ɔ waan á bú min fɔ á fá kúnndɛ ɔ ndɛ fɛ?’ Kɛ Zɔbu wunnin i kɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n ɔ timan su’n, ɔ kɛnnin i wun ase (Zɔb 40:8; 42:6). Nanwlɛ, nán maan e bu sa nga Ɲanmiɛn yo be’n be fɔ le!

¹⁰ Nanwlɛ, ɔ fata kɛ sa nga Zoova yo be’n, e lafi su kɛ be ti i nuan su. Siɛn’n mɔ y’a wun sa nga Zoova yo be’n be wlɛ’n, maan e fa Biblu’n nun sa nɲɔn mɔ be kwla sanngan sran wie’m be angunndan’n naan e yiyi be nun. Sa klikli’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ’n kun yɛ ɔ yoli ɔ. Kpɔkun i nɲɔn su’n, ɔ ti jɔlɛ kun mɔ Zoova bɔbɔ dili mɔ sran wuli nun ɔn.

?Ngue ti yɛ Lɔtu seli kɛ ɔ́ fɛ́ i wa talua mun mán sran mɔ be bali ya su kpuu mun ɔn?

11, 12. (a) Kɛ Ɲanmiɛn sunmannin anzi nɲɔn Sodɔmu lɔ’n, amun kan sa ng’ɔ juli’n i ndɛ. (b) ?Kosan mennin mun yɛ sa sɔ’n man su ɔ?

¹¹ Kɛ Ɲanmiɛn sunmannin anzi nɲɔn Sodɔmu lɔ’n, Biblu’n kan sa ng’ɔ juli’n i ndɛ Bo Bolɛ ndɛ tre 19 nun. Lɔtu kpatali aofuɛ sɔ mun lele naan be ko lɛ i awlo lɔ. Sanngɛ kɔnguɛ sɔ nun’n, klɔ’n nun yasua’m be bali kpuu be bo sin yiali sua’n, kpɔkun be seli kɛ aofuɛ’m be fite naan be nin be la. Lɔtu kpatali be lele ngbɛn. Kɛ Lɔtu ko yo naan w’a sasa i aofuɛ mun’n ti’n, ɔ seli sran nga be bali kpuu’n be kɛ: ‘Nja mun, nán an bo tete nga. N wa talua nɲɔn be o wa, be nin yasua nin a siman sua le. Maan n fa be n fite wa naan nga amun waan amún yó’n amun nin be yo. Naan sran nga an kan be ndɛ lɛ liɛ’n, kɛ mɔ b’a sike min awlo’n, nán amun nin be yo.’ Sanngɛ sran sɔ’m be waan nán maan be ti ndɛ ngalɛ’n, ɔ maan be su wa bu anuan’n. I agualiɛ su naan anzi’m b’a si sran kpanngban sɔ’m be ɲin.—Bo Bolɛ 19:1-11.

¹² Nanwlɛ, sa sɔ’n man kosan kpanngban wie’m be su. Sran wie’m be usa be wun kɛ: ‘?Wafa sɛ yɛ Lɔtu kwla se kɛ i aofuɛ’m be sasalɛ ti’n, ɔ́ fɛ́ i wa bla mun mán sran mɔ be bali ya su kpuu mun ɔn? ?Nán srongble ayeliɛ yɛle i sɔ’n?’ ?Sa kɛ ngalɛ’n sa’n niɔn, ngue ti yɛ Ɲanmiɛn yoli maan Piɛli kwla flɛli Lɔtu kɛ “sran kpa” ɔ? ?Lɔtu i ajalɛ’n ti Ɲanmiɛn liɛ’n su ti ɔ (2 Piɛr 2:7, 8)? Amun e yiyi sa sɔ’n nun kan naan y’a kpliman y’a diman jɔlɛ.

13, 14. (a) ?Ajalɛ nga Lɔtu fali’n i su ndɛ nga Biblu’n kan’n, i su nzɔliɛ mennin yɛ ɔ fata kɛ e sie ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ ajalɛ nga Lɔtu fali’n ɔ timan srongble ajalɛ ɔ?

¹³ I klikli nun’n, kwlaa naan y’a se kɛ ajalɛ nga Lɔtu fali’n ɔ ti kpa, annzɛ ɔ timan kpa’n, maan e sie i nzɔliɛ kɛ sa ng’ɔ juli’n i ndɛ bɔbɔ cɛ yɛ Biblu’n kannin ɔn. Angunndan nga Lɔtu buli’n, annzɛ sa nga ti yɛ ɔ fɛli i sɔ ajalɛ liɛ’n, Biblu’n kɛnmɛn i ndɛ. Cɛn nga ‘sran kpa mun be cɛn’ naan ɔ o be nun wie’n, yɛ ɔ́ yíyí nun klé e ɔ.—Sa Nga Be Yoli’n 24:15.

¹⁴ Lɔtu w’a yoman srongble. Sa kekle bɔbɔ yɛ ɔ ɲɛnnin i ɔ. Kɛ Lɔtu kán aofuɛ’m be ndɛ’n, ɔ seli kɛ: ‘Kɛ mɔ b’a sike min awlo’n.’ I sɔ m’ɔ kannin’n, ɔ kle kɛ ɔ́ kúnndɛ sásá i aofuɛ mun. I sɔ’n kusu timan pɔpɔ. Zuifu bian Zozɛfu m’ɔ ti laa sa’m be su like suanfuɛ’n ɔ kan Sodɔmufuɛ’m be ndɛ kɛ be “kloman sran, yɛ be sroman Ɲanmiɛn [...] Be kpɔ aofuɛ mun, kpɔkun be yo be tete sa mun.” Sanngɛ, Lɔtu w’a fiaman be ɲrun be klunwi sɔ’n ti. I kpa bɔbɔ’n, ɔ fiteli jrannin sran sɔ mɔ b’a fa ya’n be ɲrun, ɔ ‘ɲinnin anuan’n i sin,’ kpɔkun ɔ kannin ndɛ kleli be.—Bo Bolɛ 19:6.

15. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Lɔtu lafili Ɲanmiɛn su kpa i ajalɛ ng’ɔ fali’n nun ɔn?

¹⁵ Sanngɛ, sran wie’m be usa be wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ Lɔtu seli kɛ ɔ́ fɛ́ i wa bla mun mán sran mɔ be bali ya su kpuu mun ɔn?’ ?Ngue ti yɛ e kunndɛman e wunman sa nga ti yɛ Lɔtu fali ajalɛ sɔ’n i bo uflɛ ekun ka naan y’a bu i fɔ ɔ? I kwlaa yoli o, Lɔtu lafili Ɲanmiɛn su kpa i ajalɛ falɛ’n nun. ?Ngue ti yɛ e se sɔ ɔ? Nanwlɛ, Lɔtu i wla w’a fiman wafa nga Zoova sasali Sara m’ɔ ti i aɔsua siɛ Abraamu i yi’n, i su. Sara ti bla klanman kpa. Yɛ kɛ ɔ ko yo naan sran wie w’a kunman Abraamu naan w’a fa Sara w’a yo i yi’n, i ti srɛ m’ɔ kunnin Abraamu ti’n, ɔ srɛli Sara naan ɔ se kɛ ɔ ti i niaan bla.a Sakpasakpa, be fali Sara ɔli Ezipti famiɛn’n i awlo lɔ. Sanngɛ, Zoova yoli sa kun naan Ezipti famiɛn’n w’a kunndɛman Sara (Bo Bolɛ 12:11-20). Atrɛkpa’n, Lɔtu lafili su kɛ i wa bla’m bé ɲán sasalɛ kunngba sɔ’n wie. Sakpasakpa, Zoova i anzi’m be yoli sa kun, ɔ maan ba bla’m be fiteli nun.

16, 17. (a) ?Ngue ti yɛ Lɔtu kunndɛli kɛ ɔ́ fá akplowa yí Sodɔmufuɛ’m be afiɛn ɔn? (b) ?Kannzɛ Lɔtu yoli sɛ ɔ yoli sɛ o, ngue yɛ e wla kwlá fiman su ɔ?

¹⁶ Amun e nian ajalɛ mɔ Lɔtu fali’n i bo’n i wafa kun ekun. Atrɛkpa’n, Lɔtu kunndɛli kɛ ɔ́ fá akplowa yí sran sɔ’m be afiɛn. Kɛ mɔ be wiengu yasua kunndɛlɛ’n yɛ ɔ ti Sodɔmufuɛ’m be nzuɛn’n ti’n, Lɔtu si kɛ nɛ́n i wa bla mun yɛ be ɲin blo be wun ɔn (Zid 7). Asa ekun’n, i wa bla’m be boli soman. Ɔ maan atrɛkpa be soman’m be janvuɛ mun, annzɛ be osufuɛ mun, annzɛ be wiengu junman difuɛ’m be o sran kpuu sɔ’m be nun wie (Bo Bolɛ 19:14). I sɔ’n ti’n, Lɔtu lafili su kɛ sran sɔ’m be nun wie’m be su yaciman be nga’m be lɛ naan be yo i wa bla’m be like. Sran mɔ akplowa ko tɔ be afiɛn kɛ ngalɛ sa’n, be kunman srɛ kun.b

¹⁷ Kannzɛ Lɔtu yoli sɛ ɔ yoli sɛ o, sanngɛ e wla kwlá fiman sa kun su. Yɛle kɛ, kɛ mɔ sa nga Zoova yo be’n, be kwlaa be ti i nuan su’n ti’n, ɔ le sa kpa kun nga ti yɛ maan ɔ flɛli Lɔtu kɛ “sran kpa’n.” ?Kpɔkun, kɛ e nian fiaunfuɛ ayeliɛ nga Sodɔmufuɛ mɔ be bali kpuu be yili i nglo’n sa’n, ɔ le sa kun mɔ i ti yɛ e kwla se kɛ ɔ fataman kɛ Zoova di klɔ wunmuan’n i nunfuɛ’m be jɔlɛ naan ɔ nunnun be ɔ?—Bo Bolɛ 19:23-25.

?Ngue ti yɛ Zoova kunnin Iza ɔ?

18. (a) ?I nun mɔ Davidi seli kɛ be fa Zoova i alaka’n be wɔ Zerizalɛmu’n, sa mennin yɛ ɔ juli ɔ? (b) ?Kosan mennin yɛ sa sɔ’n man su ɔ?

¹⁸ Sa kun ekun o lɛ m’ɔ kwla sanngan sran wie’m be angunndan ɔn. I nun mɔ Davidi seli kɛ ɔ́ fá Zoova i alaka’n kɔ́ Zerizalɛmu’n, i nun yɛ sa sɔ’n yoli ɔ. Be fali alaka’n sieli i kakaklolo kun su. Yɛ kɛ bé kɔ́’n, Iza nin i niaan yɛ be nian su ɔ. Biblu’n waan: ‘Kɛ be juli Nakɔn asiɛ’n su’n, nannin’m be boli tanngan, ɔ maan Ɲanmiɛn i alaka’n ciali, nn ɔ́ wá tɔ́. Iza toli i sa trali nun. Yɛ Anannganman fɛli i wun ya ɔ. Naan w’a bu i fɔ i osu kunngba’n nun lɛ, afin ɔ fataman kɛ ɔ kan Anannganman i alaka’n, kpɔkun ɔ kɛnnin i. Iza wuli lɛ, alaka’n wun lɛ.’ Kɛ anglo wie’m be sinnin mɔ siɛn liɛ’n, wafa nga Ɲanmiɛn seli kɛ be suɛ i alaka’n i su yɛ be niannin’n, alaka’n juli klanman. Afin Keatifuɛ mɔ be ti Levifuɛ’n, be yɛ be suali ɔ (2 Samiɛl 6:6, 7; Kalɛ 4:15; 7:9; 1 Be Nyoliɛ 15:1-14). Sran wie’m be kwla usa be wun kɛ: ‘?Ngue ti yɛ Zoova buli Iza i fɔ kekle sɔ ɔ? ?Nán kɛ ɔ ko yo naan alaka’n w’a tɔman’n, yɛ Iza yoli ɔ?’ Sa sɔ m’ɔ juli’n, ɔ fata kɛ e wun i su sa wie’m be wlɛ naan y’a kpliman y’a diman jɔlɛ.

19. ?Ngue ti yɛ Zoova kwlá yoman klunwi ɔ?

¹⁹ Maan ɔ kpɛn e klun titi kɛ Zoova kwlá yoman klunwi (Zɔb 34:10). Sɛ ɔ yo sɔ’n, nn ɔ timan sran klofuɛ. Kusu nn Biblu’n kle e kɛ ‘Ɲanmiɛn yɛ ɔ ti sran klofuɛ’n niɔn.’ (1 Zan 4:8). Asa ekun’n, Biblu’n kle e kɛ: ‘Ɲanmiɛn i famiɛn bia’n taka ndɛ nanwlɛ bulɛ nin mmla’n i su falɛ’n su.’ (Jue Mun 89:15). ?Sɛ ɔ ti sɔ’n niɔn, wafa sɛ yɛ Zoova kwla yo klunwi ɔ? Sɛ ɔ yo sɔ’n, ɔ ti i bɔbɔ m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n i dunman sacilɛ.

20. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ Iza si Alaka’n i wun mmla mun’n niɔn?

²⁰ Maan e si kɛ Iza si Zoova i mmla’n kpa. Alaka’n ti kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ o lɛ sa ɔ. Yɛ mmla’n kle weiin kɛ sran nga b’a mɛnmɛn i atin’n, ɔ fataman kɛ ɔ kan alaka’n. Afin sran ng’ɔ yo sɔ’n, saan wulɛ cɛ yɛ ɔ́ wú ɔ (Kalɛ 4:18-20; 7:89). Ɔ maan alaka’n i sualɛ’n, ɔ timan be ɲin su yiyilɛ like. Iza mɔ atrɛkpa ɔ ti Levifuɛ’n (ɔ timan Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ), ɔ si mmla sɔ’n weiin. Asa ekun’n, afuɛ nga be sinnin be nun’n, be fali Zoova i alaka’n ko sieli Iza bɔbɔ i si i awlo lɔ naan b’a nian su (1 Samiɛl 6:20–7:1). Ɔ kali lɔ lele ɔ dili afuɛ ko ju 70, ka naan Davidi w’a man atin kɛ be ko fa. Ɔ maan, Iza si alaka’n i wun mmla’n kwlaa.

21. ?Ngue ti yɛ Iza i ayeliɛ’n su’n, ɔ ti cinnjin kɛ maan e wla kpɛn su kɛ Zoova nian sran’n i klun angunndan nun’n niɔn?

²¹ Kɛ nga e dun mmua e fa kannin’n sa’n, Zoova kwla nian sran’n i klun angunndan’n nun. Biblu’n waan ‘ɔ fataman kɛ be kan Anannganman i alaka’n, kpɔkun Iza kɛnnin i.’ I lɛ nun’n, Zoova wunnin Iza i ayeliɛ’n nun’n angunndan wie mɔ Biblu’n w’a kɛnmɛn i ndɛ sa trele ɔ. ?Nán tutre’n yɛ atrɛkpa’n ɔ suli Iza bo maan ɔ tɔnnin mmla’n niɔn (Nyanndra Mun 11:2)? ?Alaka mɔ be fa sieli Iza i si i awlo lɔ lele mɔ kɛ be ko fali mɔ bé kɔ́’n, sran kwlaa be ɲrun i bɔbɔ Iza yɛ ɔ nian su’n, i sɔ’n w’a baman i angunndan nun kɛ ɔ ti sran dan (Nyanndra Mun 8:13)? ?Alaka’n m’ɔ ti kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ o lɛ sa’n, Iza w’a bumɛn i kɛ nn Zoova su kwlá yoman sa ng’ɔ seli kɛ ɔ́ yó’n ti ɔ? I kwlaa yoli o, e si weiin kɛ Zoova yo sa ng’ɔ ti i nuan su’n. Ɔ wunnin Iza i angunndan’n nun sa kun mɔ ti yɛ ɔ buli i fɔ ɔ.—Nyanndra Mun 21:2.

Ɔ fata kɛ e lafi Zoova su

22. ?Kɛ Zoova w’a yiyiman sa’n kwlaa nun’n, wafa sɛ yɛ i sɔ’n yi i sa silɛ’n i nglo ɔ?

²² Zoova i sa silɛ dan’n ti’n, w’a yomɛn i kɛ ɔ yiyi sa kwlaa nun i nuan ndɛ’n nun. Zoova yoli sɔ naan e yi i su mɔ e lafi’n i nglo. ?Like nga y’a wun i like suanlɛ nga nun’n, ɔ kleman e weiin kɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su? Nanwlɛ, kɛ e fa awlɛn nin angunndan kpa e suan Biblu’n nun like mɔ e si Zoova kpa’n, e wun i wlɛ weiin kɛ sa nga ɔ yo be’n, be kwlaa be ti i nuan su naan be ti kpa. I sɔ’n ti’n, kannzɛ bɔbɔ e usa e wun kosan mun Biblu’n nun sa wie’m be su’n naan e ɲanman be su tɛlɛ trele kun sa’n, sanngɛ maan e lafi su kɛ sa nga Zoova yo be’n, ɔ yo be i nuan su.

23. ?Kɛ e nian e ɲrun lɔ sa nga Zoova wá yó be’n sa’n, Zoova i sulafilɛ sɛ yɛ ɔ fata kɛ e lafi ɔ?

²³ Kɛ e nian e ɲrun lɔ sa nga Zoova wá yó be’n sa’n, e kwla lafi i su sɔ wie. Ɔ maan, e kwla lafi i su kɛ, kɛ ɲrɛnnɛn dan’n nun Zoova wá dí i jɔlɛ’n, ɔ su ‘kanman sran kpa mun nin sran tɛ mun boman nun ɔ nunnunman be ngba.’ (Bo Bolɛ 18:23). Sa kpa nin sa nuan su yolɛ m’ɔ klo i’n ti’n, ɔ su yoman sɔ le. E kwla lafi su kpa ekun kɛ, mɛn klanman nun’n, ɔ́ mán e ninnge kpa kwlaa ng’ɔ ju e’n.—Jue Mun 145:16.

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Amun wla kwla kpɛn su?

• ?Sa mennin’m be ti yɛ ɔ fata kɛ e kplin jɔlɛ nga Zoova di be’n be su ɔ?

• ?Kɛ Lɔtu seli kɛ ɔ́ fɛ́ i wa bla mun mán sran mɔ be bali ya su kpuu, ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a kpliman y’a dimɛn i jɔlɛ ɔ?

• ?Kɛ ɔ́ fá jú mɔ Zoova kún Iza’n, sa mennin mun yɛ be kwla uka e naan y’a wun i wlɛ ɔ?

• ?Kɛ e nian e ɲrun lɔ sa nga Zoova wá yó be’n sa’n, Zoova i sulafilɛ sɛ yɛ ɔ fata kɛ e lafi ɔ?