NDƐ TRE 4

?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn?

“An bu sran’m be kwlaa be sran.”—1 PIƐR 2:17.

1, 2. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ ti kekle kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn? (b) ?Kosan benin yɛ é wá tɛ́ be su ɔ?

?KƐ BE se bakan kun kɛ ɔ yo like ng’ɔ timɛn i klun su’n, amun a sie i ɲrun’n i nzɔliɛ le? Kɛ a niɛn i ɲrun sa’n, a si kɛ like sɔ’n timɛn i klun su. Sanngɛ kɛ ɔ ti i si annzɛ i nin i nɛn’n, ɔ si i klun lɔ kɛ ɔ fata kɛ i ɲin yi be. I kpa bɔbɔ’n, i waan ɔ yoman like nga be seli i kɛ ɔ yo’n. Sanngɛ mianlɛ ti yɛ ɔ su yo ɔ. Sunnzun ase sɔ’n kle sa ng’ɔ ju e kwlaa e su’n.

² Ɔ timan pɔpɔ kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun. ?Ɔ ju wie’n, ɔ ti kekle man ɔ kɛ ɔ ɲin yi be nga be nian ɔ su’n? Sɛ ɔ ti sɔ’n, nán ɔ ngunmin yɛ ɔ ti sɔ man wɔ ɔ. Blɛ nga e o nun yɛ’n ti’n, kpɛnngbɛn’m be ɲin yilɛ’n timan like cinnjin kun. Biblu’n se kɛ maan e ɲin yi be nga be di kpɛnngbɛn e su’n. (Nyanndra Mun 24:21) Sɛ e waan é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e’n, ɔ fata kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun. I sɔ’n ti’n, e kwla usa e wun kosan nga mun. ?Ngue ti yɛ ɔ kwla yo kekle kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn? ?Ngue ti yɛ Zoova waan e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn? ?Yɛ ngue yɛ ɔ́ úka e naan y’a yo sɔ ɔ? ?Sa benin nun yɛ e ɲin yí kpɛnngbɛn mun ɔn?

?NGUE TI YƐ AƝINYIƐ’N KWLA YO KEKLE Ɔ?

3, 4. ?Wafa sɛ yɛ sa tɛ’n nin fɔ’n boli i bo ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ fɔ’n m’ɔ o e nun’n ti yɛ ɔ ti kekle man e kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn?

³ Like nɲɔn nga ti yɛ ɔ kwla yo kekle kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun’n yɛ. I klikli’n, yɛle kɛ fɔ’n o e nun. I nɲɔn su’n, yɛle kɛ fɔ’n o be kusu be nun wie. Nán andɛ sa yɛ fɔ’n nin sa tɛ’n be wluli klɔ sran’n nun ɔn. Ɔ fin i nun mɔ Adam nin Ɛvu be yoli ɲin kekle Ɲanmiɛn su Edɛni fie nun lɔ’n. Ɔ maan, ɲin kekle yolɛ’n i sinma yɛle sa tɛ’n. I sɔ’n ti yɛ andɛ kusu kpɛnngbɛn’m be wun jasolɛ’n o e nzuɛn’n nun’n niɔn.—Bo Bolɛ 2:15-17; 3:1-7; Jue Mun 51:7; Rɔmfuɛ Mun 5:12.

⁴ Fɔ m’ɔ o e nun ti’n, tutre’n nin ɲin kekle’n be ti e nun sunman e nzuɛn. Sanngɛ nn, be wun ase kanlɛ’n yɛ ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yi i nglo titi ɔ. Kannzɛ bɔbɔ e boli Ɲanmiɛn sulɛ bo w’a cɛ’n, sanngɛ wie liɛ’n ɲin kekle yolɛ nin tutre’n be te kle e yalɛ. Maan e fa Kɔre i su ndɛ’n e nian. Kɔre nin Izraɛlifuɛ’m be suli Zoova klanman afuɛ kpanngban kpa. Be wunnin be ɲrun kpa wie kusu. Sanngɛ ɔ wa juli blɛ kun’n, Kɔre waan be mɛn i sasu tra laa liɛ’n. Ɔ maan i ɲinfu ɔ yoli maan sran wie’m be jasoli Moizi mɔ blɛ sɔ nun’n, sran fi tomɛn i be wun ase kanlɛ nun’n, i wun. (Kalɛ 12:3; 16:1-3) Oziasi kusu i ndɛ liɛ’n o lɛ wie. I tutre’n ti’n, ɔ wluli Zoova i sua’n nun kpɛkun i bɔbɔ ko rali ansans. Sanngɛ nn junman sɔ’n ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be liɛ. (2 Be Nyoliɛ 26:16-21) Kɛ mɔ be jasoli ninnge nga be siesieli be’n, be wun ti’n, sa tɛ ɲannin be. Maan e kwlaa e fa be ndɛ’n, e fa tu e wun fɔ. Tutre mɔ maan aɲinyiɛ’n ti kekle’n, maan e jrɛn i ɲrun kpa.

5. ?Ngue ti yɛ sran mɔ fɔ o be nun mɔ be le kwlalɛ’n, be sieman sran mun kɛ ɔ nin i fata’n sa ɔ?

⁵ Be nga be di kpɛnngbɛn’n, fɔ’n m’ɔ o be nun ti’n, be yoli maan sran’m be kusu be ɲin kwlá yiman be kpa sa. Afin kpɛnngbɛn wie’m be klun yo wi kpa. Be tintin sran’m be su annzɛ be kle be wiengu’m be ɲrɛnnɛn. Kɛ e nian mɛn’n nun sa mun’n, e wun kɛ be nga sielɛ’n o be sa nun’n, be kle be wiengu’m be ɲrɛnnɛn. (Kanngan Akunndanfuɛ’n 8:9 nun.) I wie yɛle Saili liɛ’n. I nun mɔ Zoova fɛ́ i kɛ ɔ yo famiɛn’n, nn ɔ ti sran kpa. Ɔ ti wun ase kanfuɛ. Sanngɛ ɔ wa tɔli tutre’n nin kwla silɛ’n nun. Ɔ maan ɔ wa kleli Davidi m’ɔ ti sran kpa’n, i ɲrɛnnɛn kpa. (1 Samiɛl 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Izraɛli famiɛn nga be ti kpa’n, be nun kun yɛle Davidi. Sanngɛ ɔ wa fɛli i kwlalɛ’n fa yoli sa tɛ. Yɛle kɛ ɔ deli Iri m’ɔ ti Ɛtifuɛ’n i yi’n. Bian’n m’ɔ siman sa sɔ’n nun. Sanngɛ Davidi maan be kunnin i alɛ’n nun. (2 Samiɛl 11:1-17) Fɔ’n ti’n, be nga sielɛ’n o be sa nun’n, be kwlá sieman sran mun kɛ ɔ nin i fata’n sa. Yɛ sɛ be ɲin yiman Zoova i ninnge siesielɛ’n, be sielɛ’n i tɛ liɛ’n be kanman. Wafa nga Katoliki’m be kpɛnngbɛn nga be flɛ be Papu’n, be yoli maan be kleli sran’m be ɲrɛnnɛn lika’n nun’n, bian kun m’ɔ ti Angle’m be kpɛnngbɛn kun’n, ɔ yiyili nun. Ɔ seli kɛ: “Kwlalɛ’n saci be. Ɔ maan, sɛ kwlalɛ ng’ɔ o sran kun sa nun’n, ɔ tratra su’n saan sran sɔ’n sáci.” Y’a wun kɛ mɛn’n nun sa’m be kle kɛ, kɛ sran’m be sie be wiengu’n, be kle be ɲrɛnnɛn. Sanngɛ kosan kun yɛ. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn?

?NGUE TI YƐ Ɔ FATA KƐ E ƝIN YI BE Ɔ?

6, 7. (a) ?Ngue yɛ Zoova mɔ e klo i’n ti’n, e yo ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ e yo sɔ ɔ? (b) ?Kɛ be se kɛ sran lo i wun’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla yi i nglo ɔ?

⁶ E klo Ɲanmiɛn nin sran ti ɔ. Kpɛkun e klo e bɔbɔ e wun. Kɛ mɔ e klo Zoova tra like kwlaa’n ti’n, e kunndɛ kɛ é yó naan i klun jɔ. (Kanngan Nyanndra Mun 27:11 nin Mark 12:29, 30 be nun.) Kɛ Edɛni fie’n nun lɔ klɔ sran klikli’m be jasoli Zoova wun’n, sran’m be nun sunman be wa suli Satan su yɛ be kpaloli Zoova i Sielɛ liɛ’n. Kɛ ɔ fin lɛ’n, atin mɔ Zoova le i sie nglo nin asiɛ’n, i su akplowa wa tɔli. E liɛ’n, ɔ yo e fɛ kɛ e suan Zoova i sielɛ’n i bo. E tu e klun e kan ndɛ ng’ɔ o Sa Nglo Yilɛ 4:11 nun’n wie. E liɛ’n, ɔ ti weiin kɛ sran kunngba ng’ɔ fata kɛ ɔ sie nglo nin asiɛ’n yɛle Zoova! E suan Zoova i sielɛ’n i bo. Ɔ maan, e nanti i mmla’m be su cɛn kwlaa.

⁷ I sɔ aɲinyiɛ liɛ’n, yɛle kɛ like kwlaa nga Ɲanmiɛn se e kɛ e yo’n yɛ e yo ɔ. E tu e klun e nanti Zoova i ndɛ’m be su, afin e klo i. Sanngɛ ɔ ju wie’n, aɲinyiɛ’n kwla yo kekle man e. Sɛ ɔ yo sɔ’n, ndɛ tre nga i su fitilɛ’n nun’n, bakan nga e kɛnnin i ndɛ’n, maan e bu su akunndan. Maan e lo e wun. Nán e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n nun’n, kannzɛ bɔbɔ ɔ yoli kekle mannin Zezi’n, sanngɛ ɔ loli i wun mɛnnin i Si’n. Zezi seli i Si kɛ: “Nán yo nga n klo kɛ ɔ yo su’n, sanngɛ yo nga a klo kɛ ɔ yo i su’n.”—Lik 22:42.

8. (a) ?Andɛ kɛ be kan kɛ e lo e wun man Zoova naan ɔ sie e’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ Zoova bu i sɔ liɛ’n sɛ? (b) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a sɔ afɔtuɛ nin fɔ nga be tu e’n nun ɔn? (An nian kuku nga be flɛ i “Be man wɔ afɔtuɛ ɔ, fa ɔ su sie su. Lo ɔ wun maan be kle wɔ ngwlɛlɛ” i nun.)

⁸ Andɛ’n, Zoova nin e ijɔman trele sa. Ɔ sin i Ndɛ’n, ɔ nin i janunfuɛ nga be o asiɛ’n su wa’n, be lika. I sɔ’n ti’n, sɛ e ɲin yi be nga Zoova sieli be’n, annzɛ ɔ kplin su kɛ be di be kpɛnngbɛn junman’n e su’n, nn ɔ ti kɛ y’a lo e wun y’a man Zoova kɛ ɔ sie e sa. Sɛ e yo ɲin kekle be su’n, yɛle kɛ sɛ be nian Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun be man e afɔtuɛ annzɛ be tu e fɔ naan e faman su’n, nn Zoova bɔbɔ yɛ y’a wɔ i safle ɔ. I nun mɔ Izraɛlifuɛ’m be ijɔli Moizi’n, mɔ be jasoli i wun’n, Zoova waan i bɔbɔ wun yɛ be yoli ninnge sɔ mun ɔn.—Kalɛ 14:26, 27.

9. ?Ngue ti yɛ klolɛ mɔ e klo e wiengu mun ti’n, e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn? An fa sunnzun ase kun be yiyi nun.

⁹ Like kun ekun mɔ i ti yɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun’n, yɛle kɛ e klo e wiengu mun. ?Ngue ti yɛ e se sɔ ɔ? Maan e fa sunnzun ase kun. Sɛ e ti sonja sa naan e waan é kwlá annzɛ bɔbɔ sɛ sonja’m be kwlaa be waan bé fín nun bé fíte’n, ɔ fata kɛ be tinuntinun be di junman likawlɛ. Ɔ fata kɛ be ɲin yi ninnge nga be siesieli’n, ɔ nin be kpɛnngbɛn nga be siesieli be’n mun. Afin sɛ ninnge nga be siesieli’n, e nianman su’n, sa tɛ kwla ɲan e wiengu sonja’m be kwlaa. Andɛ’n, klɔ sran’m be sonja’m be kle sran’m be ɲrɛnnɛn kpa asiɛ’n su wa. Sanngɛ Zoova i sonja’m be liɛ’n, sa kpa ngunmin yɛ be yo ɔ. Biblu’n kan Zoova ndɛ kɛ “Anannganman b’ɔ sie mɛn wunmuan’n.” Ɔ kɛn i sɔ kpɛ ya tra su. (1 Samiɛl 1:3) Zoova sie anzi kpanngban kpa mɔ be le wunmiɛn’n. Wie liɛ’n, Zoova fa i sufuɛ nga be o asiɛ’n su wa’n fa sunnzun sonja mun. (Jue Mun 68:12; Ezekiɛl 37:1-10) Klɔ sran nga Zoova maan be sie e’n, sɛ Klistfuɛ kun jaso be wun’n, i sɔ’n kwla fa ɲrɛnnɛn yi i wiengu Klistfuɛ’m be su. Asa kusu’n, sɛ Klistfuɛ kun ɲin yiman asɔnun kpɛnngbɛn mun’n, ɔ kwla yo kekle man aniaan nga be o lɛ’n be wie. (1 Korɛntfuɛ Mun 12:14, 25, 26) Sɛ ba kun ɲin yimɛn i si nin i nin’n, awlobo wunmuan’n fɛ. Ɔ maan, e wiengu’n i klolɛ’n ti’n, e suan aɲinyiɛ’n yɛ e yo sran m’ɔ nin i wiengu’m be nuan sɛ be di junman likawlɛ ɔ.

10, 11. ?Ngue ti yɛ e bɔbɔ e kpa yolɛ ti’n, ɔ fata kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun ɔn?

¹⁰ E bɔbɔ e kpa yolɛ ti’n, ɔ fata kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun. Blɛ sunman nun’n, kɛ Zoova se e kɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun’n, mmlusuɛ nga sɛ e yo sɔ é ɲɛ́n i’n, ɔ kan kle e. I wie yɛle bakanngan’m be liɛ’n. Ɔ seli be kɛ sɛ be bu be si nin be nin sran’n, be nguan ɲanman’n yó tɛnndɛn yɛ be wun wá jɔ́ be fɔuun. (Mmla’n 5:16; Efɛzfuɛ Mun 6:2, 3) Ɔ se e kɛ e ɲin yi asɔnun kpɛnngbɛn mun, naan Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, y’a mlinman. (Ebre Mun 13:7, 17) Zoova se e kusu kɛ e bɔbɔ e wun sasalɛ ti’n, maan e ɲin yi awa.—Rɔmfuɛ Mun 13:4.

¹¹ Kɛ e wun like nga ti yɛ Zoova se e kɛ e ɲin yi sran’n, i sɔ’n uka e naan e ɲin w’a yi kpɛnngbɛn mun. ?Nɛ́n i ɔ? Siɛn’n maan e nian lika nsan nga be nun’n, e ɲin kwla yi kpɛnngbɛn mun’n.

AWLOBO’N NUN AƝINYIƐ LIƐ’N

12. ?Junman benin yɛ Zoova fa mannin siɛ mun awlobo’n nun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ yasua’n kwla di i sɔ junman’n niɔn?

¹² Zoova bɔbɔ yɛ ɔ takali awlobo’n niɔn. Zoova kloman sa sukusuku. Ɔ maan ɔ siesieli junman ng’ɔ fata kɛ sran kun di i awlo’n nun naan awlobo’n w’a yo kpa’n. (1 Korɛntfuɛ Mun 14:33) Siɛ mɔ be yɛ be ti yasua’n, ɔ sieli be kɛ be sie awlobo’n. Ɔ fata kɛ yasua’n i ɲin yi Zezi Klist m’ɔ ti i siefuɛ’n. Ɔ maan, ɔ fata kɛ yasua’n yo kɛ nga Zezi fa sieli asɔnun’n sa. (Efɛzfuɛ Mun 5:23) I sɔ’n ti’n, ɔ fataman kɛ awlobo’n i sielɛ nun’n, yasua’n yi i sa. Sanngɛ ɔ fata kɛ ɔ miɛn i ɲin kpa sie awlobo’n. Kusu ɔ fataman kɛ yasua’n sie awlobo’n i wue kekle su. Sanngɛ maan ɔ sie i klolɛ su nin wɛtɛɛ su nin klun ufue su. Nán maan yasua’n i wla fi su kɛ i sielɛ sɔ’n, ɔ le tiwa. I liɛ’n traman Zoova liɛ’n.

Siɛ nga be ti Klistfuɛ’n, be nian wafa nga Klist sie asɔnun’n su

13. ?Wafa sɛ yɛ bla’n kwla di i awlobo nun junman liɛ’n naan Zoova i klun w’a jɔ ɔ?

¹³ Niɛn mun mɔ yɛle bla mun’n, be uka be wun mun. Ɔ maan, bla’m be sie awlobo’n wie. Afin Biblu’n kan “fɔ nga ɔ nin tu wɔ’n,” i ndɛ. (Nyanndra Mun 1:8) Sanngɛ bla’n i sielɛ liɛ’n traman yasua’n i liɛ’n. Klistfuɛ bla’n, i ɲin yi awlobo kpɛnngbɛn junman nga i wun di’n. Yɛle kɛ ɔ ukɛ i wun’n naan w’a kwla di i kpɛnngbɛn junman sɔ’n. Ɔ yomɛn i wun’n i finfin. Ɔ faman gblɛ lakaman i wun’n naan ɔ yo i klun sa. Annzɛ ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ trɛ́n i wun su. Sanngɛ ɔ suɛn i bo yɛ ɔ nin i be di junman likawlɛ. Sɛ ajalɛ nga i wun’n fali’n yomɛn i fɛ’n, ɔ kɛn i klun ndɛ aɲinyiɛ su. Sanngɛ ɔ lo i wun. Ɔ maan, ɔ nian i wun’n i ajalɛ’n su. Sɛ aniaan bla’n i wun’n timan Klistfuɛ’n, ninnge wie’m be yolɛ’n kwla yo kekle mɛn i. Sanngɛ ɔ fata kɛ i ɲin yi i wun’n. Atrɛkpa’n, bian’n kwla fa ajalɛ kɛ ɔ́ sú Zoova.—Kanngan 1 Piɛr 3:1 nun.

Siɛ kun i wa’n w’a yo sua’n nun fiɛn, klolɛ su ɔ su tu ba’n i fɔ

14. ?Wafa sɛ yɛ ba’m be kwla yo naan be si nin be nin, ɔ nin Zoova be klun w’a jɔ ɔ?

¹⁴ Sɛ ba’m be ɲin yi be si nin be nin’n, Zoova i klun jɔ. I sɔ’n kusu man siɛ nin niɛn’m be kɔmin su yɛ ɔ jɔ be klun wie. (Nyanndra Mun 10:1) Ba nga be si annzɛ be nin ngunmin yɛ ɔ ta be’n, ɔ fata kɛ be ɲin yi be wie. Afin, be si kɛ be si annzɛ be nin sɔ’n, i kunngba yɛ ɔ ta be ɔ, naan ɔ fata kɛ be suɛn i bo kpa. Awlobo nga be nun’n, sran kun di i junman liɛ nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n, aklunjuɛ nin alaje dan tran nun. I sɔ’n yo maan Ɲanmiɛn Zoova mɔ awlobo’n fin i’n, i ɲrun ba ɲan.—Efɛzfuɛ Mun 3:14, 15.

ASƆNUN’N NUN AƝINYIƐ LIƐ’N

15. (a) ?Wafa sɛ yɛ asɔnun’n nun e kle kɛ e ɲin yi ninnge nga Zoova siesieli’n niɔn? (b) ?Mmla benin mun yɛ be kwla uka e naan e ɲin w’a yi be nga be ti e su kpɛnngbɛn’n niɔn? (An nian kuku nga be flɛ i “Maan amun Ɲin yi amun kpɛnngbɛn mun” i nun.)

¹⁵ Zoova sieli i Wa’n kɛ ɔ sie Klistfuɛ asɔnun’n. (Kolɔsfuɛ Mun 1:13) Zezi kusu sieli “sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n” i kɛ ninnge ng’ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ nga be o asiɛ’n su wa’n be ɲan be naan be nin Ɲanmiɛn be afiɛn w’a sɛ’n, ɔ fa man be. (Matie 24:45-47) “Sran kpa nanwlɛfuɛ” yɛle e Anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ mun. Kɛ nga be fa yoli i Klistfuɛ klikli’m be blɛ su sa’n, andɛ kusu’n e anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ mun yɛ be kle asɔnun kpɛnngbɛn’m be ajalɛ kpɛkun be man be afɔtuɛ ɔ. Be kwla man be afɔtuɛ sɔ’n i trele. Annzɛ be kwla sin akpasua sunianfuɛ nin nvlenvle’m be sunianfuɛ mɔ be sieli be’n, be lika. Ɔ maan, sɛ e tinuntinun e ɲin yi asɔnun kpɛnngbɛn mun’n, nn Zoova yɛ e ɲin yi i ɔ.—Kanngan 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:12 nin Ebre Mun 13:17 be nun.

16. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n maan be sie asɔnun kpɛnngbɛn mun ɔn?

¹⁶ Asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’m be kusu fɔ’n o be nun wie. Be kwla fɔn kɛ e sa. Sanngɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be ti ‘sran mɔ be mannin be like kɛ be yo ɔ.’ Be uka asɔnunfuɛ mun naan be nin Zoova be afiɛn’n sɛ titi. (Efɛzfuɛ Mun 4:8) Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ ɔ sie asɔnun kpɛnngbɛn mun ɔn. (Sa Nga Be Yoli’n 20:28) ?Wafa sɛ? Ɲanmiɛn Ndɛ’n mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ maan be klɛli’n, ɔ kan nzuɛn wie’m be ndɛ. Ɔ fata kɛ sran nga bé síe i asɔnun kpɛnngbɛn’n, ɔ yi nzuɛn sɔ’m be nglo. (1 Timote 3:1-7, 12; Tit 1:5-9) Asa kusu’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be nian naan sɛ aniaan kun kwla di asɔnun kpɛnngbɛn junman o. Kɛ bé yó sɔ’n, be srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa naan ɔ fɛ i wawɛ’n kle be atin.

17. ?Ɲanmiɛn i junman’n i dilɛ nun’n, ngue ti yɛ ɔ ju wie’n ɔ fata kɛ Klistfuɛ bla’m be kata be ti ɔ?

¹⁷ Asɔnun’n nun’n, ɔ ju wie’n, asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’m b’a sɔnman. Ɔ maan, be sa yiaman junman’n i ngba. Ɔ kwla yo jasin fɛ’n bolɛ aɲia’n i siesielɛ. I lɛ nun’n, aniaan bian uflɛ mɔ b’a yo i batɛmu’n, ɔ kwla di i sɔ junman’n. Sɛ be ɲɛnmɛn i sɔfuɛ’n, aniaan bla kun mɔ i sa w’a tɔ junman nun’n, ɔ kwla di i sɔ junman’n. Sanngɛ, sɛ junman nga aniaan bian’m be di i titi awlo lɔ annzɛ asɔnun’n nun’n, yɛ ɔ fata kɛ aniaan bla kun di’n, maan ɔ kɛtɛ i ti.a (1 Korɛntfuɛ Mun 11:3-10) Sɛ bla’m be kata be ti’n, b’a sokpaman. Sanngɛ kɛ be yo sɔ’n, be yi i nglo kɛ i awlobo’n nun o, annzɛ asɔnun’n nun o, be nga Zoova sieli be kpɛnngbɛn’n, be ɲin yi be.

MAAN E ƝIN YI FAMIƐN MUN

18, 19. (a) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yiyi mmla ng’ɔ o Rɔmfuɛ Mun 13:1-7 nun’n, i nun ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ɲin yi e siefuɛ mun ɔn?

¹⁸ Klistfuɛ kpa’m be tu be klun be nanti mmla ng’ɔ o Rɔmfuɛ Mun 13:1-7 nun’n, i su. (Kanngan nun.) Kɛ amún kánngan nun bé kɔ́’n, amún wá wún i wlɛ kɛ “kpɛnngbɛn” nga be kan be ndɛ’n yɛle mɛn siefuɛ mun. Sɛ Zoova kplin su kɛ e siefuɛ sɔ’m be tran lɛ’n, ɔ fin junman cinnjin kpa mɔ be di be man e’n. Yɛle kɛ be yɛ maan lika’n timan sukusuku dan ɔn. Be yɛ maan e ɲan ninnge wie mun ɔn. Sɛ e nian mmla nga awa kpɛ be’n su e nanti’n, ɔ ti kɛ nn e ɲin yi i sa. E lapo liɛ ng’ɔ fata kɛ e su’n, maan e su. Sɛ fluwa wie yɛ awa waan e yo’n, maan e yo. Sɛ e bɔbɔ’n, annzɛ e awlobofuɛ mun annzɛ e junman nga e di’n, annzɛ e asiɛ annzɛ like nga e le i’n, yɛ mmla wie kɛn i’n, maan e nian su e nanti. Sanngɛ sɛ e siefuɛ’m be se e kɛ e fɔn Ɲanmiɛn i mmla’n, nán e kplin be su. Maan e yo kɛ nga akoto’m be yoli i laa’n sa. Be seli kɛ: “Sɛ e nyin yi Nyanmiɛn tra sran mun’n, ɔ ti kpa tra kɛ e nyin yi sran’n.”—Sa Nga Be Yoli’n 5:28, 29; an nian kuku nga be flɛ i “?Wan yɛ ɔ fata kɛ min ɲin yi i ɔ?” i nun.

¹⁹ E aeliɛ’n kusu kwla kle kɛ e ɲin yi e siefuɛ mun. Blɛ sunman nun’n, ɔ fata kɛ e wɔ awa ɲrun. Akoto Pɔlu kusu yoli sɔ wie. Yɛle kɛ ɔ ɔli famiɛn Erɔdu Aglipa nin Fɛstisi m’ɔ ti siefuɛ kun’n be ɲrun. Sran sɔ’m be nzuɛn’n ti tɛ. Sanngɛ aɲinyiɛ su yɛ Pɔlu kannin i ndɛ’n kleli be ɔ. (Sa Nga Be Yoli’n 26:2, 25) Maan e yo kɛ Pɔlu sa. Sɛ sran’n le kwlalɛ dan o, sɛ e lika’n nun polisie wie o, maan e ɲin yi i. Suklu lɔ’n, ɔ fata kɛ Klistfuɛ gbanflɛn nin talua’m be mian be ɲin naan be ɲin yi be like klefuɛ nin be kwlaa nga be di junman be suklu’m be nun’n. Nán be nga be bu e Ɲanmiɛn sulɛ’n i like’n, be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ e ɲin yi be ɔ. E mɔ e ti Zoova i Lalofuɛ’n, be nga be tanndan e ɲrun bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ e ɲin yi be wie. Ɔ maan, ɔ fata kɛ be nga be timan Zoova Lalofuɛ’n be sie i nzɔliɛ kɛ e ɲin yi sran.—Kanngan Rɔmfuɛ Mun 12:17, 18 nun; 1 Piɛr 3:15.

20, 21. ?Sɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun’n, i su mmlusuɛ’n yɛle benin?

²⁰ Aɲinyiɛ’n nun’n, nán maan e yo awɛn. Akoto Piɛli seli kɛ: “An bu sran’m be kwlaa be sran.” (1 Piɛr 2:17) Nán e wla fi kɛ andɛ’n, sran’m be ɲin yiman like fi. Ɔ maan, sɛ sran kun wun kɛ amun ɲin yi i sakpa’n, atrɛkpa’n i sɔ’n kwla kɛn i awlɛn’n. I sɔ yolɛ’n ti like kun m’ɔ kle kɛ e nanti Zezi i ndɛ ng’ɔ o yɛ’n su ɔ. Ɔ seli kɛ: “An yo kɛ kannin sa sran’m be nyrun, maan be wun amun nyoliɛ kpa’n naan be manman amun Si b’ɔ o nyanmiɛn su lɔ’n.”—Matie 5:16.

²¹ Mɛn saciwa nga nun’n, Ɲanmiɛn ninnge mɔ be kpaja kɛ kannin sa’n, be cuɛn be nga be awlɛn ti kpa’n. Ɔ maan, sɛ e ɲin yi kpɛnngbɛn mun awlobo’n nun’n, ɔ nin asɔnun’n nun naan e ɲin yi famiɛn mun’n, atrɛkpa’n i sɔ’n kwla yo maan sran wie’m be nanti lika kpajawa nun kɛ e sa. Nanwlɛ e ɲrun lɔ like fɛ yɛle i sɔ’n! Sɛ bɔbɔ w’a yoman sɔ’n, sanngɛ e liɛ’n e lafi su kɛ e ɲin m’ɔ yi sran ti’n, Ɲanmiɛn Zoova i klun jɔ. Yɛ ɔ uka e naan y’a yo like nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e’n. ?Ngue like yɛ ɔ kwla yo dan tra ngalɛ’n niɔn?

a Ndɛ’m be bo tulɛ lika nga be flɛ i “?Blɛ benin nun yɛ ɔ fata kɛ bla’m be kata be ti ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?” yiyi ajalɛ wie mɔ be nun’n, e kwla nanti mmla sɔ’n su’n, be nun.

‘BE MAN WƆ AFƆTUƐ Ɔ, FA Ɔ SU SIE SU. LO Ɔ WUN MAAN BE KLE WƆ NGWLƐLƐ’

Satan i akunndan tɛ’n mɔ yɛle ɲin kekle yolɛ’n nin ndɛnngan kpɛlɛ’n, b’a tru mɛn’n nun. Ɔ maan Biblu’n kan Satan i ndɛ kɛ i yɛ ‘ɔ wlawla sran nga be ɲin yiman Ɲanmiɛn’n niɔn.’ (Efɛzfuɛ Mun 2:2) Like nga w’a ju su andɛ’n, yɛle kɛ sran’m be kunndɛman kɛ sran kun sie be kaan sa. Ng’ɔ ti tɛ’n, yɛle kɛ be klunklo like yolɛ akunndan’n w’a sa Klistfuɛ wie mun. I wie yɛle sa sukusuku yolɛ’n annzɛ be ɲin su yiyilɛ m’ɔ yi nzaje sa nglo’n. Asɔnun kpɛnngbɛn’m be tu be klun be man e be su afɔtuɛ. Sanngɛ Klistfuɛ wie’m be faman su. Wie liɛ bɔbɔ’n, afɔtuɛ’n lo be ngasi. Ɔ fata kɛ e tinuntinun e nanti Nyanndra Mun 19:20 su. I waan: “Be man wɔ afɔtuɛ ɔ, fa ɔ su sie su. Lo ɔ wun maan be kle wɔ ngwlɛlɛ, i liɛ’n cɛn wie á fá sí ɔ ngwlɛlɛ liɛ.”

?Ngue yɛ ɔ kwla uka e ɔ? Like nsan mɔ i ti yɛ sran’m be nantiman afɔtuɛ’m be su’n, e fa e ɲin e sie be su e nian. Yɛ be su ndɛ nga Biblu’n kan’n, maan e sie be nzɔliɛ.

Atrɛkpa’n, e kwla bu i kɛ afɔtuɛ nga be mannin e’n, ɔ nin sa ng’ɔ tɔli e su’n be sansan be wun. Annzɛ e kwla bu i kɛ sran ng’ɔ mannin afɔtuɛ’n, ɔ wunman sa wunmuan’n i wlɛ. Ɔ maan e kwla se kɛ: “Afɔtuɛ ngalɛ’n nɛ́n i manlɛ su ɔ.” Kɛ be man e afɔtuɛ’n, i klikli nun’n, e bu i aɔwi ndɛ. (Ebre Mun 12:5) ?Fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n ɔ fataman kɛ wie liɛ’n e kaci e bɔbɔ e akunndan bulɛ wafa’n? (Nyanndra Mun 19:3) ?Kɛ e bɔbɔ e niɛn i sa siin’n, afɔtuɛ sɔ’n, nɛ́n i manlɛ su ɔ? Sɛ ɔ ti su’n maan e fa su. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Like nga be kle wɔ’n, tra nun kpa, nán yaci nun. Fa sie, afin i yɛ ɔ ti ɔ nguan nyanman’n niɔn.”—Nyanndra Mun 4:13.
Wie liɛ kusu’n, e se kɛ: “Afɔtuɛ ngalɛ’n nán min liɛ’n su ɔ.” Sakpa, wafa ng’ɔ fata kɛ be man e afɔtuɛ’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n mɛn i wun ajalɛ wie mun. (Galasifuɛ Mun 6:1) Sanngɛ Biblu’n kusu waan: “Sran’m be kwlaa be yoli sa tɛ, ɔ maan anyrunnyan nga Nyanmiɛn waan ɔ́ mán be’n, ɔ to fuannin be.” (Rɔmfuɛ Mun 3:23) Ɔ maan sɛ wafa nga bé mán e afɔtuɛ’n yó kpa’n, nn sran ng’ɔ man e afɔtuɛ’n fɔ’n nunmɛn i nun. (Zak 3:2) Be nga Zoova sieli be kɛ be man e afɔtuɛ’n fɔ o be nun. I sɔ’n ti’n, nán wafa nga be man e afɔtuɛ’n i su yɛ é jrán ɔn. Sanngɛ akunndan ng’ɔ o afɔtuɛ’n nun’n yɛ e ɲin tran su ɔ. I sin’n, e bu su akunndan yɛ e srɛ Ɲanmiɛn naan e nian su e nanti.
Wie liɛ’n e waan: “Nán sran ng’ɔ fata kɛ ɔ man min afɔtuɛ’n yɛle nga!” Sɛ e bu i kɛ sran ng’ɔ man e afɔtuɛ’n yo sa tɛ naan i ti’n ɔ fataman kɛ ɔ man e afɔtuɛ’n, maan e bu ndɛ nga y’a dun mmua kan be lɛ’n be akunndan. Asa kusu’n, e kwla bu i kɛ be wuli e w’a cɛ, annzɛ y’a cɛ asɔnun’n nun annzɛ kusu junman nga e di i asɔnun’n nun ti dan ti’n, ɔ fataman kɛ be man e afɔtuɛ. Sɛ i sɔ akunndan yɛ e bu’n, maan e kaci i. Laa Izraɛli lɔ’n, famiɛn’n i junman ng’ɔ di’n ti dan kpa. Sanngɛ sɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun nin nvle’n nun sran uflɛ kwlaa mɛn i afɔtuɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ fa su. (2 Samiɛl 12:1-13; 2 Be Nyoliɛ 26:16-20) Andɛ kusu’n, Zoova i anuannzɛ’n siesieli sran mɔ fɔ o be nun’n kɛ be man e afɔtuɛ. Klistfuɛ nga b’a tin Ɲanmiɛn sulɛ nun’n, be sɔ afɔtuɛ sɔ’m be nun yɛ be nanti be su. Sɛ e di junman dan anuannzɛ’n nun annzɛ kusu Ɲanmiɛn sulɛ’n nun y’a wɔ e ɲrun y’a tra be nga mun’n, maan e bɔbɔ’n e wun i wlɛ kɛ, ɔ fata kɛ e kle ajalɛ kpa. Ɔ maan, sɛ be man e afɔtuɛ’n, maan e yo wɛtɛɛfuɛ yɛ e kan e wun ase naan e sɔ nun klanman e nanti su.—1 Timote 3:2, 3; Tit 3:2.

Nanwlɛ, ɔ fata kɛ be man e kwlaa e afɔtuɛ. Ɔ maan, e ta nda kɛ é sɔ́ afɔtuɛ’m be nun yɛ é nánti su. Kusu like sɔ m’ɔ sasa e nguan’n mɔ Zoova fa mannin e’n ti’n, maan e tu e klun e lɛ i ase. Afɔtuɛ nga be man e’n, be kle kɛ Zoova klo e sakpa. I ti’n, maan e yo sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e’n.—Ebre Mun 12:6-11.

‘MAAN AMUN ƝIN YI AMUN KPƐNNGBƐN MUN’

Laa Izraɛli lɔ’n, blɛ kun nun’n, ɔ fata kɛ be uka Moizi naan ɔ sie nvle’n. Afin, sran miliɔn kpanngban nga be su kpɛ aawlɛ flɛnnɛn’n, i kunngba kwlá nianman be su. ?Ngue yɛ ɔ yoli ɔ? Biblu’n waan: “Ɔ kpali Izraɛlifuɛ’m be nun sran nga be lɛ nyrun mun’n, naan w’a sie wie mun sran akpi su kpɛn, wie mun sran ya su kpɛn, wie mun sran ablenun su kpɛn, yɛ wie mun sran blu su kpɛn.”—Ezipt Lɔ Tulɛ 18:25.

Andɛ kusu’n, ajalɛ kunngba’n yɛ anuannzɛ’n fɛ i asɔnun’m be lika ɔ. I sɔ’n ti yɛ ɔ le asɔnun’n nun akpasua’m be sunianfuɛ’n niɔn. I sɔ’n ti yɛ asɔnun’m be nun’n, ɔ le asɔnun kpɛnngbɛn mun ɔn. I sɔ’n kusu ti yɛ asɔnun akpasua’m be le akpasua sunianfuɛ’n niɔn. Yɛ nvle kun su sa’n, be le Betɛli sunianfuɛ mun mɔ be nian nvle sɔ’n nun Zoova i Lalofuɛ’m be su ɔ. Kɛ mɔ anuannzɛ’n siesieli ninnge mun kɛ ngalɛ’n sa’n ti’n, aniaan kwlaa nga be sieli i kɛ bua sunianfuɛ sa naan ɔ nian Zoova i bua fa’n su’n, ɔ kwla di i junman’n i kpa. Aniaan sɔ mun’n, Zoova nin Klist be ja su yɛ bé wá kán be junman’n i nun ndɛ ɔ.—Sa Nga Be Yoli’n 20:28.

Kɛ mɔ be siesieli asɔnun’n i sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e kwlaa e ɲin yi ninnge sɔ mun naan e bu be nga be mannin be junman kɛ be di’n, be sran. Nán e yo kɛ Diotrɛfu sa. Afin, i liɛ’n, be nga be di kpɛnngbɛn junman blɛ sɔ’n nun’n, i ɲin w’a yiman be. (3 Zan 9, 10) Sanngɛ maan e fa akoto Pɔlu i ndɛ yɛ’n su: “Maan amun nyin yi amun kpɛnngbɛn mun, an bu be sran. Be nian amun su titi, afin bé wá kán be junman’n i su ndɛ’n klé Nyanmiɛn. An yo sa nga bɔ maan be klun jɔ́ be junman’n su’n. Sɛ amun’an yomɛn i sɔ bɔ be oto’n, ɔ maan be su kwlá ukaman amun.” (Ebre Mun 13:17) Aniaan wie mun’n, sɛ afɔtuɛ nga be man be’n, ɔ ti be klun su’n, be nanti su. Sanngɛ sɛ ɔ timan be klun su’n, annzɛ sɛ be wunman like nga ti yɛ be mannin be afɔtuɛ’n i wlɛ’n, be buman ndɛ nga be kan’n, i like fi. Nán e wla fi su kɛ, kɛ be se kɛ be bu sran’n i sran’n, yɛle kɛ ndɛ nga sran’n kan’n, sɛ bɔbɔ ɔ timan e klun su’n, sanngɛ e nian su e yo. Ɔ maan, ɔ fata kɛ e kwlaa e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?Min ɲin yi asɔnun kpɛnngbɛn mun, yɛ n bu be sran?’

Sakpa, ajalɛ nga be kwla fa be naan asɔnun’n nun ninnge siesielɛ’n w’a yoman sukusuku’n, Biblu’n w’a kanman be ndɛ sa tɛɛn w’a guɛmɛn i lɔ. Sanngɛ Biblu’n waan: “An yo i kwlaa i nuan su sɛsɛsɛ, nán maan ɔ yo sukusuku.” (1 Korɛntfuɛ Mun 14:40) Afɔtuɛ sɔ’n i su yɛ e Ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n fa ɔ. Yɛle kɛ ɔ fa ajalɛ wie mun man asɔnun mun, naan be yo ninnge mun sɛsɛ asɔnun’m be nun. Asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’m be kusu be di be junman liɛ ng’ɔ fata kɛ be di’n. Yɛle kɛ be ɲin yi ajalɛ sɔ mun yɛ be nian be su be nanti. Kɛ be yo sɔ’n, be yi i nglo kɛ be “ti wɛtɛfuɛ,” naan be nga be nian be su’n, be ‘nin be kwla koko yalɛ.’ (Zak 3:17) Ɔ maan, ɔ wie asɔnun’n nun akpasua’m be nun o, ɔ wie asɔnun kwlaa nin akpasua kwlaa nun o, Ɲanmiɛn ra be ngba be su. Yɛle kɛ aniaan’m be kwlaa be bo sɛ, be ti sran wunmuan. Yɛ i sɔ’n man Ɲanmiɛn Zoova m’ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ di aklunjuɛ’n i kɔmin su.—1 Korɛntfuɛ Mun 14:33; Jue Mun 104:31.

Pɔlu i ndɛ ng’ɔ o Ebre Mun 13:17 nun’n, ɔ se e kusu kɛ ɲin kekle yolɛ’n ti tɛ kpa. Ɔ kwla yo maan be nga be ti kpɛnngbɛn’n, kɛ bé dí be junman’n “be oto.” Ɲanmiɛn junman nin aniaan’m be ukalɛ Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n, ɔ ti cenjele like. Sanngɛ i sɔ’n kwla kaci trɔ. Yɛle kɛ sɛ aniaan nga be mannin be junman asɔnun’n nun’n, e nin be e nuan sɛman naan e yo ɲin kekle be su’n, be junman’n káci trɔ be su. I sɔ’n kwla yo tɛ kpa man ‘e.’ Yɛle kɛ ɔ kwla yo tɛ kpa man asɔnun wunmuan’n. Sanngɛ sran nga i ɲin yiman ninnge nga Ɲanmiɛn siesieli be’n, sa tɛ kpa uflɛ kwla tɔ i su. Yɛle kɛ sran ng’ɔ yo i wun dandan ngboko mɔ i ɲin yiman ninnge mun’n, ɔ nin Zoova be afiɛn’n kwla saci. (Jue Mun 138:6) Maan e kwlaa e mian e ɲin kpa naan e yo aɲinyiɛfuɛ titi yɛ e bu kpɛnngbɛn’m be sran.