-
Be fa Zezi ɔli jɔlɛ difuɛ’m be ja su, i sin’n be fɛ i ɔli Pilati lɔZezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 127
Be fa Zezi ɔli jɔlɛ difuɛ’m be ja su, i sin’n be fɛ i ɔli Pilati lɔ
MATIE 27:1-11 MARKI 15:1 LIKI 22:66–23:3 ZAN 18:28-35
JƆLƐ DIFUƐ DANDAN’M BE DILI I JƆLƐ NGLƐMUN NUN
ZIDA ISKARIƆTI ƆLI IKƆMIN BOLƐ
ZUIFU’M BE FA ZEZI ƆLI PILATI LƆ NAAN Ɔ BU I FƆ
I kpɛ nsan su nga Piɛli sé kɛ ɔ siman Zezi’n, nn lika’n su wa cɛn. Jɔlɛ difuɛ dandan’m b’a wie Zezi i jɔlɛ di yɛ b’a sanndi. Ya cɛn nglɛmun’n, Jɔlɛ difuɛ dandan’m be wa yiali, be dili Zezi i jɔlɛ ekun. Kɔlɛ’n, be yoli sɔ naan bé klé kɛ Zezi i jɔlɛ nga be dili i kɔnguɛ’n, ɔ ti su. Ɔ maan be fali Zezi bali be ɲrun lɛ.
Kɛ be fa Zezi bali’n, be seli i ekun kɛ: “Sɛ wɔ yɛ a ti Klisi’n, kan kle e.” Zezi seli be kɛ: “Kannzɛ n kan kle amun’n, amun su faman su mlɔnmlɔn. Asa kusu’n, sɛ n usa amun sa’n, amun su tɛman su.” Zezi kannin ndɛ kleli be yakpa su. Ɔ seli be kɛ i yɛ be kɛnnin i ndɛ Daniɛl 7:13 nun’n niɔn. Ɔ seli be kɛ: “Kɛ ɔ fɛ i andɛ’n, Sran wa’n wá trán Ɲanmiɛn m’ɔ ti kwlafuɛ’n i sa fama su.”—Liki 22:67-69; Matie 26:63.
Be usɛli i ekun kɛ: “?Ɔ maan, a ti Ɲanmiɛn i Wa?” Zezi seli be kɛ: “Amun bɔbɔ amun su kɛn i kɛ n ti i wa.” Ndɛ nga be kunndɛ kɛ bé tí naan b’a kun i’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Ɔ maan be jrannin ndɛ sɔ’n su seli kɛ w’a saci Ɲanmiɛn wun naan i ti’n, ɔ nin kunlɛ fata. Be seli be wiengu kɛ: “?É klé e wun yalɛ é kúnndɛ lalofuɛ ekun?” (Liki 22:70, 71; Marki 14:64) Be ja nun lɛ’n be cili Zezi, kpɛkun be fɛ i ko mannin Pɔnsu Pilati m’ɔ ti Rɔmunfuɛ’n, m’ɔ sie nvle’n.
Kɛ be fali Zezi ɔli Pilati lɔ’n, kɔlɛ Zida Iskariɔti wunnin nun. Ɔ maan ɔ wunnin i wlɛ kɛ be su wa kun Zezi. Yɛ ɔ yoli i nsisɔ, kpɛkun i akunndan’n buli i fɔ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, w’a kpataman Ɲanmiɛn. Sanngɛ ɔ fali jɛtɛ ufue ablasan’n (30) sɛli i sin kɛ ɔ́ fá kó mán Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun. Ɔ seli be kɛ: “N yoli sa tɛ, afin sran nga n fɛli i n mannin’n, w’a yoman like fi.” Sanngɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’m b’a bumɛn i wie. Be seli i kɛ: “?E ndɛ o nun sɛ? Ɔ bɔbɔ ɔ ndɛ-ɔ!”—Matie 27:4.
Kɛ Zida tili i sɔ’n, ɔ toli jɛtɛ mma ablasan’n (30) guali Ɲanmiɛn i sua’n nun lɔ. Kpɛkun ɔ ɔli kɛ ɔ́ kó yó sa tɛ uflɛ úka laa liɛ’n su. Yɛle kɛ ɔ ɔli i kɔmin bolɛ. Sanngɛ waka sama nga i waan ɔ́ bó i kɔmin su’n, ɔ kpali. Kpɛkun ɔ fin lɔ tɔli yɛbuɛ’m be su, yɛ i ku’n kpukeli-ɔ.—Sa Nga Be Yoli’n 1:17, 18.
Nglɛmun ndɛ kpa yɛ Zuifu’m be fali Zezi be ɔli Pɔnsu Pilati i awlo lɔ-ɔ. Sanngɛ Zuifu nga be fali Zezi be ɔli’n, b’a wluman awlo’n i klun lɔ. Be seli be wun kɛ, kɛ mɔ Pilati timan Zuifu’n ti’n, sɛ be wlu i awlo lɔ cɛn sɔ’n nun’n, fiɛn kán be. Ɔ maan be su kwlá diman Nizan i le blu-nin-nnun (15) su aliɛ’n wie. Afin cɛn sɔ’n ti Kpanwun mɔ kpanwun ayre nunman nun’n, i cɛn klikli’n, yɛ ɔ ti Delɛ cɛn’n i dilɛ wie.
Pilati toli be gua su lɛ, naan w’a usa be kɛ: “?Sa tɛ onin yɛ amun waan bian nga yoli-ɔ?” Be tɛli i su kɛ: “Sɛ bian nga timan sa tɛ yofuɛ’n, nn y’a fɛmɛn i y’a baman ɔ ja su.” Pilati wunnin i wlɛ kɛ be su miɛnmiɛn i kɛ ɔ fa ajalɛ kun. I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ: “Amun bɔbɔ amun fɛ i be wɔ naan amun ko di i jɔlɛ kɛ nga amun mmla’n kle amun’n sa.” Zuifu’m be seli i kɛ: “E leman atin kunman sran.” (Zan 18:29-31) I lɛ’n kle kɛ be kunndɛ kpa kɛ be kun Zezi.
Sɛ Zuifu’m be kun Zezi Delɛ cɛn’n nun’n, nvlefuɛ’m bé jáso be wun. Sanngɛ sɛ be se kɛ Zezi jasoli Rɔmun siefuɛ’n i wun’n, Rɔmunfuɛ’m be le atin be kun i. Ɔ maan nvlefuɛ’m be su seman kɛ kpɛnngbɛn mun yɛ be kunnin Zezi-ɔ.
Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m b’a seman Pilati kɛ Zezi sacili Ɲanmiɛn wun ti yɛ be fɛ i ko mɛnnin i-ɔ. Sanngɛ kɛ ɔ ko yo naan b’a laka Pilati’n, be kannin ato ndɛ uflɛ wie mun. Be seli kɛ: “E wunnin kɛ bian nga [1] su wlawla e nvle’n nunfuɛ mun naan be jaso siefuɛ’m be wun. Kpɛkun [2] ɔ se sran’m be kɛ nán be tua lapo be man Sezaa. Asa ekun’n, [3] i waan ɔ ti Klisi naan ɔ ti i liɛ famiɛn.”—Liki 23:2.
Pilati ti Rɔmun siefuɛ’n i janunfuɛ. I sɔ’n ti’n, kɛ Zuifu’m be seli kɛ Zezi waan ɔ ti famiɛn’n, Pilati klun titili i. Ɔ maan ɔ wluli i sua’n nun lɔ ekun. Kpɛkun ɔ flɛli Zezi naan w’a usɛ i kɛ: “?Wɔ yɛ a ti Zuifu’m be Famiɛn’n niɔn?” Ɔ ti kɛ ɔ su usa Zezi kɛ: ‘?A diman Rɔmunfuɛ’m be mmla’n su, kpɛkun a jaso Sezaa wun a se kɛ ɔ bɔbɔ a ti famiɛn?’ Zezi kunndɛli kɛ ɔ́ sí ndɛ nga be kan kleli Pilati’n. I sɔ’n ti’n, ɔ usɛli i kɛ: “?Ndɛ nga á kɛ́n i lɛ’n, ɔ fin ɔ bɔbɔ annzɛ sran uflɛ yɛ ɔ kannin min wun ndɛ kleli wɔ-ɔ?”—Zan 18:33, 34.
Pilati yoli kɛ ɔ siman ndɛ nun sa naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sí nun kpa. Ɔ maan ɔ tɛli Zezi su kɛ: “?Zuifu yɛle min?” Ɔ seli i ekun kɛ: “Ɔ bɔbɔ ɔ nvle’n nunfuɛ mun nin Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun yɛ be fali wɔ wlali min sa nun-ɔn. ?Sa onin yɛ a yoli-ɔ?”—Zan 18:35.
Zezi w’a fiaman ndɛ cinnjin ng’ɔ fata kɛ be koko su yalɛ’n i su. Ndɛ sɔ’n yɛle famiɛn dilɛ’n. Ndɛ ng’ɔ́ wá kán fá tɛ́ Pilati su’n, ɔ́ wá bó Pilati nuan.
-
-
Pilati nin Erɔdu be wunnin kɛ Zezi w’a yoman sa tɛZezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 128
Pilati nin Erɔdu be wunnin kɛ Zezi w’a yoman sa tɛ
MATIE 27:12-14, 18, 19 MARKI 15:2-5 LIKI 23:4-16 ZAN 18:36-38
PILATI NIN ERƆDU BE USALI ZEZI I SA WIE MUN
Zezi seli Pilati kɛ ɔ ti famiɛn sakpa. Sanngɛ ɔ nunman nun kɛ srɛ kun Rɔmunfuɛ mun. Afin Zezi seli kɛ: “Min Famiɛn diwlɛ’n nunman mɛn nga nun wa. Sɛ ɔ ti kɛ min Famiɛn diwlɛ’n o mɛn nga nun wa’n, nn min sufuɛ’m be kplili kpa naan b’a faman min b’a wlaman Zuifu’m be sa nun. Sanngɛ min Famiɛn diwlɛ’n nunman wa.” (Zan 18:36) Zezi ti Famiɛn sɔ, sanngɛ i famiɛn diwlɛ’n nunman mɛn nga nun.
Sanngɛ Pilati w’a yaciman Zezi i sa usalɛ. Ɔ usɛli i ekun kɛ: “?Ɔ maan a ti famiɛn?” Wafa nga Zezi tɛli su’n kle kɛ Pilati i ndɛ’n ti nanwlɛ. Ɔ seli kɛ: “Yɛ ɔ bɔbɔ ɔ nuan o su lɛ-ɔ. Like nga ti yɛ be wuli min’n ɔ nin like nga ti yɛ n bali mɛn’n nun’n yɛ: N bali kɛ ń dí ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n i ti lalo. Ɔ maan sran kwlaa ng’ɔ o nanwlɛ’n i sin’n, ɔ sie i su min nuan bo.”—Zan 18:37.
I osu nin-a cɛman sɔ liɛ, Zezi seli Toma kɛ: “Min yɛ n ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n niɔn.” Siɛn’n, Zezi su se Pilati kɛ ‘nanwlɛ’ ng’ɔ su kɛn i ndɛ’n, yɛle i Famiɛn dilɛ’n i su nanwlɛ’n, naan ɔ bali asiɛ’n su wa kɛ ɔ́ wá kán nanwlɛ sɔ’n i ndɛ klé sran mun. Ɔ maan sɛ nanwlɛ sɔ’n i ndɛ kanlɛ’n ti’n be waan bé kún i bɔbɔ’n, ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ kɛ́n i titi. I sin’n, Pilati usali Zezi kɛ: “?Ngue yɛle nanwlɛ’n?” Sanngɛ Pilati w’a minndɛman naan Zezi tɛ i su. Ɔ seli i klun lɔ kɛ ndɛ kwlaa ng’ɔ tili i lɛ’n ti kpa sɔ, naan ɔ kwla jran su di Zezi i jɔlɛ.—Zan 14:6; 18:38.
Pilati fiteli gua su lɔ naan w’a se Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun, ɔ nin sran nga be yiali lɛ’n be kɛ: “N wunman sa tɛ nga bian nga yoli’n.” Atrɛkpa kɛ ɔ́ sé be sɔ’n, nn Zezi o i wun lɛ. Sanngɛ kɛ be nga be o lɛ’n be tili ndɛ nga Pilati kannin’n, be fali ya dan kpa. Ɔ maan be jrannin su kpa seli kɛ: “Kɛ ɔ́ klé nvle’n nunfuɛ’m be like’n, ɔ wlawla be. Ɔ yoli sɔ Zide mɛn wunmuan’n nun. Ɔ boli i bo Galile lele w’a fa ju wa bɔbɔ.”—Liki 23:4, 5.
Zuifu sɔ’m be ya nga be fali’n, ɔ boli Pilati i nuan dan. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun, ɔ nin kpɛnngbɛn’m b’a yaciman kpankpanlɛ. I sɔ’n ti’n, Pilati usali Zezi kɛ: “?A timan ɔ wun ndɛ kpanngban nga be kan’n?” (Matie 27:13) Sanngɛ Zezi w’a tɛmɛn i su. Kannzɛ sran’m be tɔnnin i suɛn sɛ’n, ndɛ ba kun sa w’a finmɛn i nuan w’a fiteman. I sɔ’n boli Pilati i nuan dan.
Zuifu’m be waan Zezi ‘boli i sa sɔ’n i yolɛ bo Galile’ lɔ. Ɔ maan Pilati wunnin i wlɛ kɛ Zezi ti Galilefuɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ wa fali akunndan kun naan w’a diman Zezi i jɔlɛ. Ɔ seli kɛ be fa Zezi be ko man Erɔdu Antipasi (Erɔdu Dan’n i wa-ɔ) m’ɔ ti Galile mɛn’n i siefuɛ’n. Delɛ cɛn’n ti’n, ɔ bali Zerizalɛmun lɛ. I yɛ ɔ kpɛli Zan Batɛmun yofuɛ’n i ti’n niɔn. Kɛ ɔ kunnin i’n, i sin’n, ɔ tili i kɛ Zezi su yi atrɛ kpanngban. Ɔ maan ɔ usɛli i wun sɛ Zan sɔ’n yɛ w’a cɛn nguan-o.—Liki 9:7-9.
Erɔdu i klun jɔli dan, afin ɔ su wa wun Zezi. Nán kɛ Zezi i ndɛ lo i naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úkɛ i ti-ɔ. Asa kusu’n, nán kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ nían sɛ Zezi i su ndɛ nga be kan’n ti su ti-ɔ. Erɔdu kunndɛ kɛ ɔ́ wún i sa ngbɛn. Asa ekun’n, “ɔ kunndɛ kɛ [Zezi] yo abonuan sa wie mun naan ɔ nian.” (Liki 23:8) Sanngɛ Zezi w’a yoman abonuan sa fi w’a kleman Erɔdu. Asa kusu’n, w’a tɛman ndɛ nga Erɔdu usɛli i’n be nun wie fi su. I sɔ’n yoli Erɔdu i ya dan. Ɔ maan ɔ nin i sonja’m be yoli i “finfin.” (Liki 23:11) Yɛle kɛ be fali tralɛ klanman kpa kun wlɛli i wun kpɛkun be yoli i finfin. I sin’n, Erɔdu fɛ i sɛli i sin Pilati wun lɔ. Cɛn kunngba sɔ’n nun’n, Erɔdu nin Pilati be kacili janvuɛ. Kusu nn laa’n, be kpɔ be wun.
Kɛ be fa Zezi ko mannin Pilati’n, i kusu flɛli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin Zuifu’m be kpɛnngbɛn mun, ɔ nin nvle’n nunfuɛ mun. Ɔ seli be kɛ: “N usɛli i sa amun ɲrun wa. Sanngɛ ninnge nga amun kɛnnin i kɛ ɔ yoli be lɛ’n, n wunman kɛ ɔ yoli be. Erɔdu kusu w’a wunman kɛ ɔ yoli sa tɛ. I sɔ’n ti yɛ ɔ fɛ i sɛli i sin e wun wa’n niɔn. Ɔ maan w’a yoman sa fi m’ɔ nin kunlɛ fata-ɔ. Ń má yó naan be bo i, kpɛkun ń yáci i nun.”—Liki 23:14-16.
Pilati si kɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be ɲin ci Zezi ti yɛ be trɛli i ko wlɛli i sa nun-ɔn. Ɔ maan ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yáci Zezi nun. Sanngɛ nán ndɛ ngalɛ’n ngunmin ti yɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yáci i nun-ɔn. Yɛle kɛ kɛ ɔ ko trannin ase jɔlɛ dilɛ bia’n su’n, i yi sunmannin sran naan be ko se i kɛ: “Nán yó bian ngalɛ’n i like fi. Ɔ ti sran kpa. Afin i dunman nun ti’n, n fɛli kpa laliɛ nun andɛ.” Kɔlɛ Ɲanmiɛn yɛ maan ɔ cɛnnin laliɛ sɔ’n niɔn.—Matie 27:19.
Zezi timan sa tɛ yofuɛ. Ɔ maan ɔ fata kɛ Pilati yaci i nun. ?Sanngɛ ɔ́ yó sɛ naan w’a kwla yaci i nun?
-
-
Pilati seli kɛ: “An nian! Bian’n yɛ!”Zezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 129
Pilati seli kɛ: “An nian! Bian’n yɛ!”
MATIE 27:15-17, 20-30 MARKI 15:6-19 LIKI 23:18-25 ZAN 18:39–19:5
PILATI SU YO NAAN ZEZI ƝƐN I TI
ZUIFU’M BE WAAN BARABASI YƐ BE YACI I NUN-ƆN
BE YOLI ZEZI I FINFIN, YƐ BE BOLI I TƐ KPA
Pilati tɛli be nga be kunndɛ kɛ Zezi wu’n, be su kɛ: “Ninnge nga amun kɛnnin i kɛ ɔ yoli be lɛ’n, n wunman kɛ ɔ yoli be. Erɔdu kusu w’a wunman kɛ ɔ yoli sa tɛ.” (Liki 23:14, 15) I sin’n, Pilati fali ajalɛ uflɛ naan ɔ́ yáci Zezi nun. Ɔ seli sran’m be kɛ: “Ɔ ti amun nzuɛn kɛ Delɛ cɛn dilɛ nun’n, n yaci sran kun nun n man amun. ?Ɔ maan amun klo kɛ n yaci Zuifu’m be Famiɛn’n i nun n man amun?”—Zan 18:39.
Pilati si kɛ bian kun o bisua’n, be flɛ i Barabasi. Ɔ ti awiefuɛ, i kunngba’n ɔ ti sran kunfuɛ. Kpɛkun ɔ wlawla sran mun naan be jaso mɛn siefuɛ’m be wun. Pilati usali sran’m be kɛ: “?Barabasi nin Zezi mɔ be flɛ i ekun kɛ Klisi’n, be nun onin yɛ amun klo kɛ n yaci i nun n man amun-ɔn?” Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’m be di be wlali sran mun. Be waan be tɛ Pilati su kɛ nán maan ɔ yaci Zezi nun, sanngɛ ɔ yaci Barabasi nun. Pilati usali be ekun kɛ: “?Sran nɲɔn nga mun’n, be nun onin yɛ amun kunndɛ kɛ n yaci i nun-ɔn?” Be tɛli su kɛ: “Barabasi.”—Matie 27:17, 21.
Ndɛ nga be kannin’n boli Pilati i wla dan naan w’a usa be kɛ: “?Yɛ Zezi mɔ be flɛ i ekun kɛ Klisi’n nin? ?N yo i sɛ?” Yɛ sran’m be kpannin kɛ: “Bobo i waka’n su!” (Matie 27:22) Nanwlɛ, sran sɔ’m be siman ɲannzuɛn-o! Sran mɔ w’a yoman sa tɛ fi’n yɛ be waan ɔ wu-ɔ! Pilati kpatali be ekun. Ɔ seli kɛ: “?Ngue ti-ɔ? ?Sa tɛ onin yɛ bian nga yoli-ɔ? M’an wunman kɛ ɔ yoli sa mɔ i ti’n ɔ nin kunlɛ fata-ɔ. I sɔ’n ti’n, ń má yó naan be bo i, kpɛkun ń yáci i nun.”—Liki 23:22.
Pilati yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan b’a kunman Zezi. Sanngɛ w’a yoman ye. Sran nga be o lɛ’n, be kwlaa be kpannin kekle kpa seli kɛ: “Bobo i waka’n su!” (Matie 27:23) Kɛ mɔ Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn’m be di wlali sran nga be o lɛ’n ti’n, sran sɔ’m be kacili kɛ nnɛn wlɛfuɛ sa. Be waan saan sran mmoja gua. Nán sa tɛ yofuɛ mmoja annzɛ sran kunfuɛ wie mmoja yɛ be waan ɔ gua-ɔ. Sanngɛ sran mɔ w’a yoman sa fi’n yɛ be waan i mmoja gua-ɔ. Sran sɔ’n yɛle Zezi. Kusu nn i cɛn ba nnun yɛ, kɛ Zezi wlú Zerizalɛmun klɔ’n nun’n, be sɔli i nun kɛ Famiɛn sa. Sɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be o be nga be o lɛ’n be nun-o, annzɛ be nunman lɛ-o, e siman nun. I kwlaa yoli-o, b’a yiman be wun nglo.
Pilati wunnin kɛ like kwlaa ng’ɔ yo’n, ɔ yoman ye. I kpa bɔbɔ’n, lika’n su keje yekee kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ fali nzue wunnzinnin i sa nun sran’m be ɲrun lɛ, naan w’a se kɛ: “Bian nga i mmoja mɔ amun su wa guɛ i ase yɛ’n, min sa nunman nun wie. Maan i wie’n ka amun su.” Sanngɛ ndɛ ng’ɔ kɛnnin i lɛ’n w’a yoman be like fi. I kpa bɔbɔ’n, be kpannin seli kɛ: “Maan i wie’n ka e nin e mma mun e su.”—Matie 27:24, 25.
Pilati kunndɛli kɛ sran’m be klun jɔ i wun. I sɔ’n ti’n, w’a yoman like ng’ɔ si jrɛiin kɛ ɔ ti kpa’n. Like nga sran’m be kunndɛli kɛ ɔ yo’n, yɛ ɔ yoli mannin be-ɔ. Yɛle kɛ ɔ yacili Barabasi nun mannin be. Kpɛkun Zezi liɛ’n, ɔ yoli maan be yili i wun tralɛ’n naan b’a bo i nin ngble.
Be boli i tɛ kpa. I sin’n, sonja’m be fɛli i be ɔli Pilati i awlo lɔ. Kɛ be juli lɔ’n, be bo sin yiɛli i, kpɛkun be yoli i finfin ekun. Yɛle kɛ be fali owieowie wɔli famiɛn kle kun naan b’a fa wlɛ i ti. Yɛ be fali ndɛma kun be wlɛli i sa fama’n nun naan ɔ tra nun. Kpɛkun be fali tralɛ ɔkwlɛ nga famiɛn’m be wla’n i kun be wlɛli i wun. Yɛ be seli i kɛ: “Zuifu’m be Famiɛn, é yó ɔ like-o!” (Matie 27:28, 29) Sanngɛ b’a jranman ngalɛ’n su. Be tili be nuan nzue be tɛli i wun. Be kpacikpacili i ɲrun. I sin’n, be deli ndɛma ng’ɔ o i sa nun’n, be fa finfinnin i ti’n su. I sɔ’n ti’n, famiɛn kle ng’ɔ wlɛ i ti’n, i owieowie’m be wɔwɔli i ti’n.
Wafa nga Zezi jrannin ɲrɛnnɛn nga be kleli i’n i ɲrun kekle’n, ɔ boli Pilati i nuan dan. I sɔ’n ti’n, kɛ ɔ ko yo naan sran’m b’a seman kɛ Pilati ti yɛ be kunnin Zezi’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yáci Zezi nun. Ɔ maan Pilati seli sran’m be kɛ: “An nian! Ń má fɛ́ i ń fíte gua su wa ekun naan amun wun kɛ m’an wunman sa tɛ fi i wun.” Atrɛkpa’n, Pilati buli i kɛ sɛ sran’m be wun kɛ b’a bo Zezi lele naan mmoja w’a tu i’n, bé sé i kɛ ɔ ti kpa sɔ naan ɔ yaci i nun. I sɔ’n ti’n, ɔ fɛ i jrannin sran sɔ mɔ be siman aunnvuɛ’n be ɲrun lɛ naan w’a se be kɛ: “An nian! Bian’n yɛ!”—Zan 19:4, 5.
Kannzɛ sran’m be boli Zezi lele naan i wunnɛn wunmuan’n yoli kannin’n, sanngɛ ɔ trɛli i awlɛn, yɛ i wla w’a bomɛn i wun. Pilati bɔbɔ sieli i sɔ’n i nzɔliɛ. Afin ndɛ ng’ɔ́ wá kɛ́n i kasiɛn’n klé kɛ ɔ bu Zezi i sran naan ɔ yo i annvɔ.
-
-
Be fali Zezi mannin Zuifu mun naan be ko kun iZezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 130
Be fali Zezi mannin Zuifu mun naan be ko kun i
MATIE 27:31, 32 MARKI 15:20, 21 LIKI 23:24-31 ZAN 19:6-17
PILATI WAAN Ɔ́ YÁCI ZEZI NUN
BE BULI ZEZI I FƆ YƐ BE KO KUNNIN I
Sran’m be yoli Zezi i finfin, kpɛkun be boli i tɛ kpa. Pilati kusu yoli like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan be yaci Zezi nun’n. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin be minniɛn’m b’a kaciman be akunndan’n. Be waan saan be kun Zezi. I kpa bɔbɔ’n, be kpan seli i kɛ: “Bobo i waka’n su! Bobo i waka’n su!” Pilati seli be kɛ: “Amun bɔbɔ amun fɛ i naan amun ko kun i. Afin n wunman sa tɛ kaan sa i wun.”—Zan 19:6.
Zuifu’m be seli Pilati kɛ Zezi jasoli famiɛn’n i wun. Be seli i sɔ naan Pilati jran su se kɛ Zezi nin kunlɛ fata. Sanngɛ w’a yoman ye. I sin’n, be seli Pilati kɛ Zezi sacili Ɲanmiɛn wun. Suɛn nga laa be tɔnnin Zezi Jɔlɛ difuɛ dandan’m be ɲrun’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Be kannin ndɛ sɔ’n ekun naan Pilati jran su se kɛ be kun Zezi. Be seli Pilati kɛ: “E le e mmla. Yɛ e mmla’n kle kɛ ɔ fata kɛ ɔ wu, afin ɔ seli kɛ ɔ ti Ɲanmiɛn wa.” (Zan 19:7) Sanngɛ Pilati nin-a timan ndɛ ngalɛ’n le.
Kɛ Pilati tili i sɔ’n, ɔ sɛli i sin i sua’n nun lɔ. Ɔ ko buli like ng’ɔ ko yo naan w’a yaci Zezi nun’n i akunndan. Afin be kleli Zezi i ɲrɛnnɛn kpa. Asa kusu’n, Pilati bɔbɔ i yi’n cɛnnin Zezi i su laliɛ kun. (Matie 27:19) Sanngɛ ndɛ nga Zuifu be kɛnnin i lɛ’n, blɛ yɛ Pilati w’a ti-ɔ. Be seli kɛ bisuafuɛ sɔ’n waan ɔ ti “Ɲanmiɛn wa.” Kusu Pilati si kɛ Zezi fin Galile. ?Ɔ maan Pilati yó sɛ naan w’a kpɛ ndɛ sɔ’n nun? (Liki 23:5-7) Ɔ usali Zezi kɛ: “?Nin yɛ a fin-ɔn?” (Zan 19:9) Atrɛkpa’n, Pilati usɛli i wun sɛ Zezi dun mmua trannin lika wie ka naan w’a ba asiɛ’n su wa-o, annzɛ sɛ ɔ ti ɲanmiɛn su lɔ sran-o.
Zezi w’a se Pilati le kɛ ɔ ti famiɛn naan i Famiɛn diwlɛ’n nunman mɛn nga nun wa. Ɔ maan kɛ Pilati usali Zezi i sa’n, Zezi w’a tɛmɛn i su. Afin w’a kunndɛman kɛ ɔ́ yíyí ndɛ sɔ’n nun ekun. Kɛ mɔ w’a tɛman Pilati su’n ti’n, i sɔ’n yoli Pilati i ya dan. Afin i bɔbɔ m’ɔ ti sran dan’n, ɔ usa Zezi i sa, kpɛkun ɔ tɛmɛn i su. I sɔ’n ti’n, ɔ ijɔli ya su seli Zezi kɛ: “?A tɛman min su? ?A siman kɛ sɛ n klo’n n kwla yaci ɔ nun, annzɛ kusu n kwla man atin kɛ be kun wɔ?”—Zan 19:10.
Zezi tɛli i su kɛ: “Sɛ Ɲanmiɛn w’a manman wɔ atin’n, a kwlá yoman min like fi. I sɔ’n ti’n, sran ng’ɔ fali min wlali wɔ sa nun’n, i sa ng’ɔ yoli’n i tɛ tra ɔ liɛ’n.” (Zan 19:11) Kɔlɛ nán sran kunngba cɛ ndɛ yɛ Zezi su kan-ɔn. Sanngɛ ɔ su kan Kaifu nin i minniɛn mun, ɔ nin Zida Iskariɔti be ndɛ. Sa nga be yoli’n i tɛ’n tra Pilati liɛ’n lele.
Blɛ sɔ nun’n, Zezi i ayeliɛ’n ɔ nin ndɛ ng’ɔ kannin’n be boli Pilati i nuan. Asa kusu’n, ɔ buli i kɛ Zezi fin ɲanmiɛn su. Ɔ maan srɛ kunnin i dan. I sɔ’n ti’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yáci i nun. Sanngɛ Zuifu’m be kannin ndɛ uflɛ fa wlali Pilati i srɛ. Be seli i kɛ: “Sɛ a yaci bian nga nun’n, a timan Sezaa i janvuɛ. Sran kwlaa ng’ɔ yo i wun famiɛn’n nn w’a jaso Sezaa wun.”—Zan 19:12.
Kɛ Pilati tili ndɛ sɔ’n, ɔ fa Zezi ɔli gua su lɔ. Ɔ trannin ase jɔlɛ diwlɛ lɛ. Kpɛkun ɔ seli sran nga be o lɛ’n be kɛ: “An nian! Amun famiɛn’n yɛ!” Sanngɛ be kpannin kekle kpa be seli kɛ: “Kun i! Kun i! Bobo i waka’n su!” Pilati usali be kɛ: “?N kun amun famiɛn’n?” Zuifu’m be kloman Rɔmun famiɛn’n nin i janunfuɛ’m be sa. Afin be kle be yalɛ. Sanngɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’m be seli i kɛ: “E leman famiɛn uflɛ fi saan Sezaa.”—Zan 19:14, 15.
Kɛ mɔ Zuifu’m b’a yaciman kpankpanlɛ’n ti’n, srɛ kunnin Pilati. I sɔ’n ti’n, ɔ seli be kɛ be fa Zezi naan be ko kun i kɛ be fa klo’n sa. Sonja’m be yili tralɛ ɔkwlɛ ng’ɔ wla Zezi wun’n naan b’a fɛ i tralɛ laa’n b’a wlɛ i wun. Kɛ bé fá Zezi kɔ́ lika nga bé kó kún i lɔ’n, Zezi bɔbɔ suali waka nga i su yɛ bé wá kún i’n.
Sanngɛ afɛ’n ti’n, w’a kwlá suaman waka’n w’a juman mmua. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn bian kun su sin lɛ kɔ lika. Be flɛ i Simɔn, yɛ ɔ fin Sirɛnin. Klɔ sɔ’n wo sran ble mɛn’n i nglo lɔ lika’n nun. Be miɛnnin i kɛ ɔ sua waka nga bé bóbó Zezi su’n lele ɔ fa ju lika nga be su ko kun i’n nun lɔ. Kɛ bé kɔ́’n, sran wie’m be finfin be wue’n nun, kpɛkun be sun. Ya cɛn m’ɔ ti Nizan i le blu-nin nnan (14) su’n, i nun yɛ sa sɔ’m be juli-ɔ. Kɛ ɔ fɛ i Wue cɛn nglɛmun nun lele m’ɔ fa juli Ya cɛn sɔ’n nun’n, Zezi w’a loman wunmiɛn. Sanngɛ ɲrɛnnɛn yɛ be kleli i sa trilili-ɔ.
Bla wie’m be suli Zezi su. Kɛ bé kɔ́’n, nn bé fínfín be wue’n nun. Zezi seli bla sɔ’m be kɛ: “Zerizalɛmun bla mun, nán amun sun min. Sanngɛ amun sun amun bɔbɔ nin amun mma mun. Afin cɛn wie wá jú’n, sran’m bé sé kɛ: ‘Bla nga be klun ti kpan’n, ɔ nin bla nga b’a wuman ba’n, yɛ bla nga b’a manman ba ɲɔnflɛn’n, be liɛ su ti ye!’ Yɛ bé sé oka’m be kɛ: ‘Amun tɔ e su!’ Kpɛkun bé sé kpɔlɛ’m be kɛ: ‘Amun kata e su!’ ?Sɛ be yo ninnge sɔ mun blɛ mɔ waka’n te yo mɔnnɛn’n, yɛ kɛ ɔ́ wá wú kee’n nin?”—Liki 23:28-31.
Zuifu’m be nvle’n i ndɛ yɛ Zezi su kan-ɔn. Nvle sɔ’n ti kɛ waka m’ɔ su wu kee’n sa. Sanngɛ nzue nin-a wieman nun kpa. Ɔ ti sɔ, afin Zezi te o lɛ. Kpɛkun Zuifu wie’m be lafi i su. Sanngɛ kɛ Zezi wá wú, mɔ kusu i sɔnnzɔnfuɛ’m be nin Zuifu’m be su suman Ɲanmiɛn likawlɛ kun’n, Izraɛli nvle’n wá káci kɛ waka kee sa. Blɛ wie wá jú’n, Ɲanmiɛn wá tú nvle sɔ’n i nunfuɛ’m be fɔ. Rɔmun sonja mun yɛ Ɲanmiɛn fá be dí junman sɔ’n niɔn. Nanwlɛ, blɛ sɔ’n nun’n, Zuifu’m bé wá sún dan!
-
-
Be boboli Zezi waka’n suZezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 131
Be boboli Zezi waka’n su
MATIE 27:33-44 MARKI 15:22-32 LIKI 23:32-43 ZAN 19:17-24
BE BOBOLI ZEZI WAKA KUN SU
NDƐ NGA BE KLƐ TƐLI I ZEZI I WAKA’N SU TI’N, BE YOLI I FINFIN
ZEZI KANNIN MƐN KLANMAN’N NUN TRANLƐ ASIƐ’N SU WA’N, I NDƐ
Be fali Zezi nin sran nɲɔn mɔ be ti sa tɛ yofuɛ’n, be ɔli lika nga bé kó kún be lɔ’n nun. Be flɛ lika sɔ’n kɛ Gɔlgota annzɛ Ti kongloman lika. Sɛ sran kun o Zerizalɛmun lɛ’n, i ɲin ta lika sɔ’n “mmua lɔ.”—Marki 15:40.
Be yili be sran nsan’n be wun tralɛ mun. Kpɛkun be guali duvɛn nun like wiwi be fa mannin be kɛ be nɔn. Sɛ sran kun nɔn duvɛn sɔ’n naan be yo i like yaya’n, ɔ yomɛn i ya. Kɔlɛ Zerizalɛmun lɔ bla mun yɛ be yili nzan sɔ’n niɔn. Sɛ sran wie waan ɔ́ fá nzan sɔ’n mán be nga be su wa kun be’n, Rɔmunfuɛ’m be tanndanman be ɲrun. Sanngɛ kɛ be fa mannin Zezi m’ɔ wɔli su’n, w’a nɔnman. ?Ngue ti yɛ w’a nɔnman-ɔn? Afin ɔ kunndɛman kɛ blɛ kekle ngalɛ’n nun’n, like wie saci i ti nun. Ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sú Zoova nanwlɛ su lele guɛ i ti nin i bo.
Be lali Zezi waka’n su. (Marki 15:25) I sin’n, sonja’m be fali kpɛngbɛ be boboli i sa nin i ja’m be nun. Kpɛngbɛ’m be wluli i nɛn’n nun, kpɛkun be kpɛkpɛli i ndin’m be nun. Nanwlɛ, ɲrɛnnɛn’n yoli dan-o! Sanngɛ kɛ bé mán waka’n su bé jín i nglo mɔ Zezi sénde su’n, nanwlɛ, i ya liɛ’n be kanman. Afin kɛ mɔ Zezi sende nglo m’ɔ yo nɔnnin’n ti’n, kpɛngbɛ’m be titili i nɛn’n nun. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Zezi w’a faman sonja’m be wun ya. Ɔ srɛli Ɲanmiɛn mannin be. Ɔ seli kɛ: “Min Si, yaci cɛ be, afin be siman like nga be su yo’n.”—Liki 23:34.
Titi’n, kɛ Rɔmunfuɛ’m be kun sran kun’n, be klɛ sa nga ti yɛ be kunnin i’n tɛ i wun lɛ. Zezi liɛ’n su’n, Pilati klɛli i kɛ: “Zezi m’ɔ ti Nazarɛtifuɛ’n m’ɔ ti Zuifu’m be Famiɛn’n yɛ.” Be klɛli ndɛ sɔ’n Ebre nin Latɛn nin Glɛki nun. Ɔ maan sran kpanngban be kwla kanngan. Like nga Pilati yoli i lɛ’n, ɔ kle kɛ Zuifu nga be miɛnnin i kɛ ɔ fa Zezi man naan be kun i’n, be wun yo i tɛ kpa. Sanngɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’m be seli Pilati kɛ: “Nán klɛ i kɛ ‘Zuifu’m be Famiɛn,’ sanngɛ se kɛ i waan ‘N ti Zuifu’m be Famiɛn.’” Pilati tɛli su kɛ: “M’an dun mmua m’an klɛ w’a wie.” Pilati kunndɛman kɛ be miɛn i kɛ ɔ yo like uflɛ ti yɛ ɔ seli be sɔ-ɔ.—Zan 19:19-22.
I sɔ’n yoli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be ya kpa. I sɔ’n ti’n, suɛn nga be tɔnnin Zezi Jɔlɛ difuɛ dandan’m be ɲrun lɔ’n, be kan flannin nun ekun. Ɔ maan be nga be sin lika sɔ’n nun lɛ’n, kɛ be wun Zezi’n, be keje be ti’n, kpɛkun be kpɛ Zezi i nzowa be se kɛ: “Wɔ mɔ ɔ waan á búbú Ɲanmiɛn i sua’n, naan á fá cɛn ba nsan á kplán’n, de ɔ bɔbɔ wun-e! Fin ɲrɛnnɛn waka’n su jra!” Asa ekun’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin mmla klɛfuɛ’m be yoli i finfin wie. Be seli kɛ: “Maan Klisi’n m’ɔ ti Izraɛli Famiɛn’n, ɔ fin ɲrɛnnɛn waka’n su jra. Sɛ ɔ yo sɔ naan e wun i’n, é láfi i su.” (Marki 15:29-32) Be nga be boboli be waka su Zezi wun lɛ bɔbɔ’n, be yoli i finfin wie. Kusu nn Zezi kunngba cɛ yɛ ɔ timan sa tɛ yofuɛ be nun-ɔn.
Rɔmunfuɛ’m be sonja nnan nga be o lɛ’n, be kusu be yoli Zezi i finfin wie. Kɔlɛ be nɔnnin duvɛn kun m’ɔ w’a ɲan’n. Be fali wie mannin Zezi kɛ ɔ sɔ nun naan ɔ nɔn. Kusu nn Zezi kwlá sɔman nun. Sonja sɔ’m be srili i. Be seli i kɛ: “Sɛ a ti Zuifu’m be Famiɛn’n, de ɔ wun.” (Liki 23:36, 37) Ndɛ sɔ’n ti kekle-o! Zezi yɛ be su yo i finfin be kle i ɲrɛnnɛn sa ngbɛn yɛ. Kusu nn ɔ yili i nglo weiin kɛ i yɛ ɔ ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n niɔn. Zezi trɛli i awlɛn. W’a faman Zuifu’m be wun ya. Yɛ w’a faman sonja nga be srili i’n be wun ya. Asa ekun’n, w’a faman sa tɛ yofuɛ nɲɔn nga be boboli be i wun lɛ’n mɔ be yoli i finfin wie’n, be wun ya.
Sonja nnan nga be boboli Zezi waka’n su’n, be fɛli i tralɛ dan’n naan b’a kpacikpaci nun nnan, sran kun liɛ kun sran kun liɛ kun. Sanngɛ Zezi i tralɛ kaan i liɛ’n, tannin kpa yɛ be fa yoli-ɔ. “Kɛ ɔ fɛ i nglo m’ɔ́ fá jú ngua’n, ɔ leman ngbaliɛ. Be wuli i kwlaa kunngle.” Sonja’m be seli be wiengu kɛ: “Nán maan e titi nun. Sanngɛ maan e tu i wun fɔtɔ naan e wun sran nga tralɛ’n ɔ́ wá yó i liɛ’n.” Sa sɔ’n yoli naan Ɲanmiɛn i ndɛ’n ɔ kpɛn su. Ndɛ sɔ’n se kɛ: “Be cɛcɛli min tralɛ’m be nun, yɛ be tuli min tralɛ’m be wun fɔtɔ.”—Zan 19:23, 24; Jue Mun 22:19.
I sin’n, sa tɛ yofuɛ nga be boboli be Zezi i wun lɛ’n be nun kun wa wunnin i wlɛ Zezi ti famiɛn sakpa. I sɔ’n ti’n, ɔ ijɔli i wiengu kun’n. Ɔ seli i kɛ: “?A sroman Ɲanmiɛn? ?Sa nga be fa yoli wɔ’n, nɛ́n i kunngba’n yɛ be fa yoli i-ɔ? E liɛ’n, ɔ ti su. Afin like nga e yoli’n, i nuan su sa yɛ e ɲɛnnin i-ɔ. Sanngɛ bian nga liɛ’n, w’a yoman sa tɛ fi.” Kpɛkun ɔ seli Zezi kɛ: “Sɛ a ju ɔ Famiɛn diwlɛ’n nun lɔ’n, maan ɔ wla kpɛn min su.”—Liki 23:40-42.
Zezi tɛli i su kɛ: “Nanwlɛ, andɛ ń kán klé wɔ kɛ e nin wɔ é trán Mɛn klanman’n nun lɔ.” (Liki 23:43) Nda nga Zezi tɛli i lɛ’n, ɔ nin nda ng’ɔ tɛli i akoto’m be timan kun. Afin i sɔnnzɔnfuɛ’m be liɛ’n, ɔ seli be kɛ be nin i bé wá trán famiɛn bia’m be su i Famiɛn diwlɛ’n nun. (Matie 19:28; Liki 22:29, 30) Kɔlɛ Zuifu sɔ m’ɔ ti sa tɛ yofuɛ dan’n, ɔ tili i kɛ Zoova kunndɛli kɛ Adan nin Ɛvu be nin be mma’m be tran Mɛn klanman kun nun asiɛ’n su wa. Ɔ maan sa tɛ yofuɛ sɔ’n lafi su kɛ, kannzɛ bɔbɔ ɔ wu’n, ɔ kwla tran mɛn klanman sɔ’n nun wie.
-
-
“Nanwlɛ, bian sɔ’n ti Ɲanmiɛn i Wa sakpa”Zezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 132
“Nanwlɛ, bian sɔ’n ti Ɲanmiɛn i wa sakpa”
MATIE 27:45-56 MARKI 15:33-41 LIKI 23:44-49 ZAN 19:25-30
ZEZI WULI WAKA’N SU
KƐ ZEZI WÚ’N, ABONUAN SA WIE’M BE JULI
Kɛ “dɔ nsiɛn” su annzɛ mindi juli’n, lika’n luli tuun “nvle wunmuan’n su lele fa juli dɔ ngwlan su’n su.” Wafa nga lika’n fa luli’n, sran’m be nin-a wunmɛn i sɔ’n le. (Marki 15:33) Titi’n, kɛ anglo’n nin wia’n be yia nun’n, lika’n lu tuun. Sanngɛ kɛ Zezi wú’n, wafa nga lika’n fa luli’n kle kɛ nán wia nin anglo’n yɛ be yiali nun-ɔn. Afin titi’n, kɛ anglo’n fi uflɛuflɛ’n yɛ ɔ nin wia’n be kwla yia nun-ɔn. Asa ekun’n, Zezi wuli Delɛ cɛn’n i blɛ’n nun. Ɔ maan anglo’n fili w’a di le nɲɔn kun. Asa kusu’n, kɛ lika’n luli cɛn sɔ’n nun’n, ɔ cɛli naan w’a titi. I kwlaa sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn yɛ maan lika’n luli wia nun sɔ-ɔ.
Lika m’ɔ luli wia’n nun’n ti’n, srɛ dan kpa kunnin be nga be o lɛ bé yó Zezi i finfin’n. Lika tuun sɔ’n nun’n, bla nnan be wunngeli waka nga be boboli Zezi su’n i wun lɔ. Be yɛle Zezi i nin Mari, nin Salome, nin Mari m’ɔ fin Magdala’n, ɔ nin Mari m’ɔ ti akoto Zaki Kan’n i nin’n.
Akoto Zan nin Zezi i nin’n be jinjin “ɲrɛnnɛn waka” nga Zezi o su’n i wun lɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Zezi i nin Mari i awlɛn’n w’a kpɔtɔ i klun dan. Mari jin lɛ nían ba m’ɔ wuli i’n, m’ɔ niɛnnin i lika lele’n m’ɔ su wu ɲrɛnnɛn wie’n. Ɔ yoli Mari kɛ b’a fa “tokofi tɛnndɛn kun” b’a wɔ i sa. (Zan 19:25; Liki 2:35) Zezi wunnin i ɲrun dan. Sanngɛ ɲrɛnnɛn blɛ sɔ’n nun’n, i wla w’a fimɛn i nin su. Ɔ miɛnnin i ɲin mɛnnin i ti’n su, kpɛkun ɔ niannin Mari naan w’a se i kɛ: “Mmo, nian! Ɔ wa’n yɛ ɔ o yɛ!” I sin’n, ɔ kpɛli i ɲin’n Zan wun lɔ naan w’a se i kɛ: “Nian! Ɔ nin yɛ ɔ o yɛ!”—Zan 19:26, 27.
Zezi fɛli i nin wlali i sɔnnzɔnfuɛ ng’ɔ klo i kpa’n i sa nun. Kɔlɛ blɛ sɔ’n nun’n, nn Mari ti angbeti. Asa ekun’n, Zezi si kɛ i niaan bian onga mɔ be ti Mari i mma mun wie’n, be nin-a lafimɛn i su. Ɔ maan ɔ fali ajalɛ naan sran kun nian Mari i lika, yɛ ɔ ukɛ i Ɲanmiɛn sulɛ’n nun. Nanwlɛ, Zezi kle e ajalɛ kpa dan!
Kɛ lika tuun sɔ’n wá títí’n, Zezi seli kɛ: “Nzuewe kun min.” Kɛ m’ɔ kannin ndɛ sɔ’n ti’n, ndɛ kun mɔ Ɲanmiɛn kannin’n kpɛnnin su. (Zan 19:28; Jue Mun 22:16) Zezi wunnin kɛ i Si sɛsɛmɛn i kun. I Si yoli sɔ naan Zezi kle weiin kɛ ɔ kwla jran kekle lele guɛ i ti nin i bo. I sin’n, ɔ kpannin kekle kpa seli kɛ: “?Eli, Eli, lama sabaktani?” I bo’n yɛle kɛ: “?Min Ɲanmiɛn, min Ɲanmiɛn, ngue ti yɛ a yili min ase-ɔ?” Be nga be jinjin koko lɛ’n, b’a wunman ndɛ sɔ’n i wlɛ. Ɔ maan be seli kɛ: “Amun nian! Ɔ su kpan flɛ Eli.” Kɛ ɔ yoli sɔ’n, sran kun wanndili ko fali like kun m’ɔ ti kɛ fɔkɔ sa’n, ɔ fa boli i duvɛn klakla wie nun. Ɔ fa sieli i ndɛma kun su, kpɛkun ɔ fa mɛnnin i kɛ ɔ nɔn. Sanngɛ sran wie’m be seli kɛ: “Yaci i lɛ ke! É wá nían, sɛ Eli wá bá naan ɔ́ fɛ́ i jrá-o.”—Marki 15:34-36.
Zezi kpannin kekle kpa seli kɛ: “I kwlaa i ti w’a yia!” (Zan 19:30) Nanwlɛ, Zezi yoli like kwlaa nga i Si sunmɛnnin i asiɛ’n su wa kɛ ɔ wa yo’n. Kasiɛn su’n, Zezi seli kɛ: “Min Si, ń fá min nguan’n ń wlá ɔ sa nun.” (Liki 23:46) Ɔ fɛli i nguan’n wlali Zoova sa nun, afin ɔ lafi su kpa kɛ ɔ́ wá cɛ́n i. I sin’n, ɔ kluli i ti’n naan w’a wu.
Kɛ Zezi wuli cɛ’n, asiɛ’n kejeli, kpɛkun yɔbuɛ dandan’m be nun kpukekpukeli. Asiɛ’n i kejelɛ m’ɔ kejeli dan’n ti’n, ndia nga be o Zerizalɛmun klɔ i wun lɛ’n, be su tiketikeli. Kpɛkun fuɛn’m be fiteli gua su wa. Sran wie mɔ be fin asieliɛ su lɔ lika’n nun’n, be wunnin fuɛn sɔ mun. Kpɛkun be wluli “Ɲanmiɛn i klɔ’n nun” naan b’a kan sa nga be wunnin be’n be ndɛ.—Matie 12:11; 27:51-53.
Asa ekun’n, Ɲanmiɛn i sua nun lɔ tannin dan ng’ɔ o Sua ba m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo’n nin Sua ba ngunmin kun m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo’n be afiɛn’n, i nun kpacili nɲɔn. Ɔ fɛ i nglo lele juli i ja ngua. Abonuan sa sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn w’a fa be nga be kunnin i Wa’n be wun ya dan kpa. Ɔ kle ekun kɛ Sua ba ngunmin kun m’ɔ ti Ɲanmiɛn liɛ klonglo’n, m’ɔ ti ɲanmiɛn su lɔ’n i nzɔliɛ’n, i atin’n w’a tike, naan be kwla kɔ lɔ siɛn’n.—Ebre Mun 9:2, 3; 10:19, 20.
Sa kwlaa sɔ’m be ti’n, srɛ dan kpa kunnin sran mun. Sonja ya su kpɛn mɔ be fali Zezi wlɛli i sa nun kɛ ɔ kun i’n seli kɛ: “Nanwlɛ, bian sɔ’n ti Ɲanmiɛn i Wa sakpa.” (Marki 15:39) Atrɛkpa’n, i nun mɔ Zezi o Pilati i ɲrun lɛ, m’ɔ́ úsɛ i sɛ ɔ ti Ɲanmiɛn i Wa’n, nn sonja ya su kpɛn sɔ’n wo lɛ wie. Siɛn’n, w’a wun i wlɛ weiin kɛ Zezi w’a yoman sa tɛ fi, naan ɔ ti Ɲanmiɛn i Wa sakpa.
Be nga be yiali lɛ mɔ be bali Zezi i nianlɛ’n, kɛ be wunnin sa nga be juli’n, be sali be sin be awlo. Kɛ bé kɔ́’n, nn “bé fínfín be wue nun.” Be yoli sɔ afin i wie’n yo be ya, yɛ ɲannzuɛn kun be. (Liki 23:48) Bla wie m’ɔ ju wie’n, kɛ Zezi kɔ́ lika’n be su i su’n, be o lɛ wie. Sanngɛ be jinjin mmua lɔ yɛ be niɛn i-ɔ. Sa nga be juli’n, be boli be nuan dan.
-
-
Be sieli Zezi i fuɛn’n ndia’n nunZezi ti atin’n nin nanwlɛ’n nin nguan’n
-
-
NDƐ TRE 133
Be sieli Zezi
MATIE 27:57–28:2 MARKI 15:42–16:4 LIKI 23:50–24:3 ZAN 19:31–20:1
BE YILI ZEZI I FUƐN’N WAKA’N SU
BE SIESIELI ZEZI I FUƐN’N KA NAAN B’A SIE I
BLA WIE’M BE WUNNIN KƐ ZEZI I FUƐN’N NUNMAN NDIA’N NUN KUN
Ya cɛn m’ɔ ti Nizan i le blu-nin-nnan’n (14), ɔ su wa wie. Ɔ cɛ kan’n, wia’n tɔ́. Ɔ maan Nizan i le blu-nin-nnun’n (15) su wa bo i bo. Zezi w’a wu, sanngɛ sa tɛ yofuɛ nɲɔn nga be boboli be i wun lɛ’n, be nin-a wuman. Moizi Mmla’n se kɛ sɛ be kun sran kun’n, ɔ fataman kɛ i “fuɛn’n ka waka’n su lɛ.” Sanngɛ ɔ fata kɛ be “ka lɛ be sie i le kunngba’n nun.”—Mmla’n 21:22, 23.
Asa ekun’n, Zuifu’m be flɛ Ya cɛn’n kɛ Be wun buabualɛ cɛn. Afin blɛ sɔ’n nun’n, Zuifu’m be tɔn aliɛ nga bé dí Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n nun’n, kpɛkun be di junman nga be kwlá fa siemɛn i Mɔnnɛn cɛn’n. Asa kusu’n, Nizan i le blu-nin-nnun (15) sɔ’n ti i liɛ ngunmin. Be flɛ i kɛ cɛn “dan.” (Zan 19:31) Afin ɔ ti Kpanwun nga be guaman nun kpanwun ayre’n i cɛn dilɛ mɔ be di i lele cɛn ba nso’n, i cɛn ba klikli. Be flɛ cɛn ba klikli sɔ’n kɛ Wunmiɛn-lolɛ-cɛn. Kannzɛ bɔbɔ ɔ tɔman Fue cɛn’n, be flɛ i sɔ wie. (Saun Yolɛ 23:5, 6) I nun mɔ Zezi wú’n, Kpanwun nga be guaman nun kpanwun ayre’n i cɛn dilɛ’n i cɛn ba klikli’n tɔli Fue cɛn. Ɔ maan be di Wunmiɛn-lolɛ-cɛn nɲɔn blɛ kunngba’n nun. I sɔ’n ti yɛ be flɛ i ‘cɛn dan’n’ niɔn.
I kwlaa sɔ’n ti’n, Zuifu’m be seli Pilati kɛ ɔ yo naan Zezi nin sa tɛ yofuɛ nɲɔn’m be wu ndɛndɛ. ?Yɛ ngue yɛ bé yó be naan b’a kwla wu ndɛndɛ-ɔ? Ɔ fata kɛ be bubu be ja mun. I liɛ’n, be su kwlá tinngɛman be wun kun naan b’a lo wunmiɛn. Sonja’m be dun mmua bubuli sa tɛ yofuɛ nɲɔn’m be ja mun. Kɛ be juli Zezi su’n, be wunnin kɛ w’a wu. I sɔ’n ti’n, b’a bubumɛn i ja mun wie. Ɔ maan ndɛ ng’ɔ o Jue Mun 34:21 nun’n kpɛnnin su. Ɔ se kɛ: “Ɔ niɛn i wunnɛn’n i akpɔlɛ’m be ngba su, i owie kun sa bu-man.”
Sonja’m be kunndɛli kɛ bé nían sɛ Zezi wuli sakpa-o. I sɔ’n ti’n, be nun kun fali cua wɔli Zezi i awlɛn ba lika, kpɛkun “mmoja nin nzue be fiteli.” (Zan 19:34) I sɔ’n yoli maan ndɛ kun ekun mɔ Ɲanmiɛn ndɛ’n kannin’n kpɛnnin su. Ɔ seli kɛ: “Bé káci be nyin min bɔ be wɔli min cua’n min wun wa.”—Zakari 12:10.
“Bian kun m’ɔ le sika kpa’n,” m’ɔ fin klɔ nga be flɛ i Arimate’n su’n, ɔ o lɛ wie. Be flɛ i Zozɛfu. Ɔ ti Jɔlɛ difuɛ dandan’m be nun sran dan kun. Kɛ bé kún Zezi’n, ɔ wunnin nun. (Matie 27:57) Biblu’n se kɛ Zozɛfu sɔ’n ti “sran kpa, yɛ ɔ ti seinfuɛ,” naan ɔ “su minndɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn dilɛ’n.” Asa ekun’n, ‘ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun kun, sanngɛ Zuifu’m be wun srɛ ti w’a yimɛn i wun nglo.’ Kɛ Jɔlɛ difuɛ dandan’m be buli Zezi i fɔ’n, w’a yoman Zozɛfu i fɛ. (Liki 23:50; Marki 15:43; Zan 19:38) Zozɛfu trɛli i awlɛn ko srɛli Zezi i fuɛn’n Pilati i sa nun. Kpɛkun Pilati flɛli sonja ya su kpɛn’n naan w’a usɛ i sɛ Zezi wuli sakpa-o. Kɛ ɔ seli Pilati kɛ Zezi wuli’n, ɔ mannin Zozɛfu i atin kɛ ɔ ko yi i fuɛn’n.
Zozɛfu toli lɛn kondro kpa kun. Kpɛkun ɔ yili Zezi i fuɛn’n naan w’a fa lɛn kondro sɔ’n w’a cici i wun. Ɔ siesieli Zezi i fuɛn’n naan b’a sie i. Nikodɛmun “m’ɔ ko wunnin [Zezi] wun cɛn kun kɔnguɛ’n,” ɔ wa ukali Zozɛfu naan b’a siesie Zezi i fuɛn’n. (Zan 19:39) Kɛ ɔ́ bá’n, ɔ fali miri mɔ be sɛnngɛnnin i nin aloɛsi’n m’ɔ ju kilo kɔe ablasan’n (30) bali. Be fali Zezi i fuɛn’n, kpɛkun be fali lɛn tanmue mɔ be guaguali nun ayre fannin’n, be cicili i wun kɛ nga Zuifu’m be fa yo i titi’n sa.
Zozɛfu le ndia uflɛuflɛ kun lika nga be kunnin Zezi lɛ’n i wun koko lɛ. Be nin-a sieman sran nun le. Ɔ maan be fali Zezi i fuɛn’n be ko sieli nun. Kpɛkun be kondoli yɔbuɛ dan kun be fa katali ndia’n i nuan. Be sieli i ndɛndɛ kpa, kɛ ɔ ko yo naan Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n w’a toman su’n ti. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, Mari m’ɔ fin Magdala’n, nin Mari m’ɔ ti Zaki Kan’n i nin’n, be o lɛ wie. Atrɛkpa’n, be ukali Nikodɛmun nin Zozɛfu naan b’a siesie Zezi i fuɛn’n. I sin’n, be sali be sin ndɛndɛ kpa “be ko yoli ayre nin ngo fanninfannin mun.” I liɛ’n, sɛ Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n sin’n, bé fá gúagúa Zezi i fuɛn’n su kpa ekun.—Liki 23:56.
Kɛ aliɛ cɛnnin’n, m’ɔ ti Wunmiɛn-lolɛ-cɛn’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin Farizifuɛ’m be yiali Pilati lɔ. Be seli i kɛ: “E wla w’a kpɛn su kɛ i nun mɔ gblɛfuɛ sɔ’n nin-a wuman’n, ɔ seli kɛ: ‘I cɛn nsan su’n, bé cɛ́n min nguan.’ I sɔ’n ti’n, yi sran naan be nian ndia’n su lele cɛn ba nsan. Sɛ w’a yoman sɔ’n, i sɔnnzɔnfuɛ’m bé wúɛ i fuɛn’n, kpɛkun bé sé sran’m be kɛ ‘Be cɛnnin i nguan!’ Gblɛ kasiɛn sɔ’n, ɔ́ yó tɛ trá klikli liɛ’n.” Pilati seli be kɛ: “Amun fa sonja naan be ko nian su kpa kɛ amun kwla yo’n sa.”—Matie 27:63-65.
Mɔnnɛn cɛn nglɛmun ndɛ kpa’n, Mari m’ɔ fin Magdala’n, ɔ nin Mari m’ɔ ti Zaki Kan’n i nin’n, be nin bla wie mun ekun be ɔli Zezi i ndia’n su lɔ. Kɛ bé kɔ́’n, be fali ayre nin ngo fanninfannin mun naan bé fá kó gúagúa Zezi i fuɛn’n su. Be usali be wiengu kɛ: “?Wan yɛ ɔ́ kóndo ndia’n i nuan su yɔbuɛ’n mán e-ɔ?” (Marki 16:3) Sanngɛ asiɛ’n kejeli, kpɛkun Ɲanmiɛn i anzi kun kondoli ndia’n i nuan su yɔbuɛ’n. Asa ekun’n, sonja nga be nian ndia’n su’n be nunman lɛ, yɛ Zezi i fuɛn’n nunman ndia’n nun kun.
-