“Sin Maseduanin wa naan uka e”

1-3. (1) ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kleli Pɔlu nin i janvuɛ’m be atin-ɔn? (2) ?Sa benin mun yɛ é wá kán be ndɛ-ɔ?

BLA wie’m be o Maseduanin asa’n su lɔ klɔ nga be flɛ i Filipu’n i su lɔ. B’a ju nzue ba nga be flɛ i Ganzitɛsi’n i nuan lɛ. Kɛ nga be fa yo i titi’n sa’n, be trantrannin ase nzue ba sɔ’n i nuan lɛ naan bé srɛ́ Izraɛli Ɲanmiɛn’n. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Zoova i ɲin ta be.—2 Ɲol. 16:9; Jue. 65:2.

² Yasua wie’m be fin Galasi i ngua lɔ klɔ nga be flɛ i Listri’n i su lɔ. Klɔ sɔ’n wo Filipu i wia afiliɛ lɔ. Be afiɛn’n ti nun kilo ya mɔcuɛ (800) tra su. Yasua sɔ mun yɛle Pɔlu nin Silasi nin Timote. Kɛ ɔ dili le nɲɔn kun’n, be wa juli Rɔmunfuɛ’m be akpɔ dan mɔ yɔbuɛ yɛ be fa yoli’n i su lɔ. Akpɔ sɔ’n be fa kɔ wia atɔliɛ lɔ, Azi asa’n su lɔ lika nga sran’m be sɔnnin lɔ kpa’n nun. Yasua sɔ’m be klo kpa kɛ bé kɔ́ Efɛzi nin klɔ nga be mantan lɛ’n be su. Afin sran kpanngban kpa be o lɔ m’ɔ fata kɛ be ti Klisi’n i su ndɛ’n niɔn. Sanngɛ kwlaa naan b’a fa atin’n ekun’n, Ɲanmiɛn wawɛ’n jrannin be. W’a manman be atin kɛ be ko bo jasin fɛ’n Azi lɔ. Biblu’n w’a kleman wafa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n yoli sɔ’n. ?Ngue ti yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a manman be atin-ɔn? Afin Ɲanmiɛn wawɛ’n i fanngan nun’n, Zezi waan ɔ́ klé be kɛ be sin Azi Minɛɛ naan be ko kpɛ Eze Jenvie’n naan be wɔ nzue ba nga be flɛ i Ganzitɛsi’n i nuan lɔ.

³ Kɛ e wun wafa nga Zezi kleli Pɔlu nin i janvuɛ’m be atin naan b’a wɔ Maseduanin’n, i sɔ’n man e afɔtuɛ cinnjin kpa wie mun. I sɔ’n ti’n, maan e fa e ɲin sie i Pɔlu i ajalɛ tulɛ nɲɔn su’n su. Ɔ boli i bo afuɛ 49 nun. É wá kán sa nga be juli blɛ sɔ nun’n be nun wie’m be ndɛ.

“Ɲanmiɛn w’a flɛ e” (Yol. 16:6-15)

4, 5. (1) ?Kɛ Pɔlu nin i janvuɛ’m be mantannin Bitinin’n, ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ? (2) ?Ajalɛ benin yɛ be fali-ɔ? ?Yɛ i bo’n guali sɛ?

⁴ Kɛ mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a manman Pɔlu nin i janvuɛ’m be atin kɛ be ko bo jasin’n Azi lɔ’n ti’n, be fali atin ng’ɔ kɔ nglo lɔ lika’n nun’n naan bé kó bó jasin Bitinin lɔ. Kɛ ɔ ko yo naan b’a ju lɔ’n, be sinnin atin tɛtɛ nga be o Frizi nin Galasi be afiɛn’n nun’n be su. Be nga be tran lɔ’n, b’a sɔnman. Sanngɛ kɛ ɔ ka kan bé wlú Bitinin lɔ’n, Zezi w’a manman be atin kɛ be wlu lɔ. (Yol. 16:6, 7) Atrɛkpa’n, Pɔlu nin i janvuɛ’m be akunndan’n sanngannin kan. Afin be si jasin ng’ɔ fata kɛ be bo’n, ɔ nin wafa ng’ɔ fata kɛ be bo jasin sɔ’n. Sanngɛ be siman lika ng’ɔ fata kɛ be wɔ be ko bo jasin sɔ’n. Be kunndɛli kɛ bé kɔ́ Azi lɔ naan bé kó bó jasin fɛ’n lɔ. Sanngɛ b’a manman be atin kɛ be wɔ lɔ. Be kunndɛli kɛ bé kɔ́ Bitinin, sanngɛ b’a manman be atin ekun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Pɔlu i sa sin w’a bubumɛn i. Ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun naan w’a ɲan lika kun w’a bo jasin’n lɔ. I sɔ’n ti’n, Pɔlu nin i janvuɛ’m be fali ajalɛ wie mɔ sran’m be kwla bu i kɛ ɔ timan ajalɛ kpa-ɔ. Yɛle kɛ be kpɛli be ɲin wia atɔliɛ lɔ. Kpɛkun be nantili kilo ya nnun ablenun (550). Be sannin klɔ sunman be wun lele be juli Troasi m’ɔ ti mmeli jranwlɛ’n. Lɔ yɛ be fa mmeli’n be kɔ Maseduanin-ɔn. (Yol. 16:8) I kpɛ nsan su’n, Pɔlu kunndɛli kɛ ɔ́ kɔ́ akpasua kun su ɔ́ kó bó jasin fɛ’n lɔ. Blɛ sɔ nun liɛ’n, Zezi mɛnnin i atin.

⁵ Liki m’ɔ klɛli Zezi i su ndɛ’n wie’n, ɔ toli Pɔlu nin i janvuɛ mun Troasi lɔ. Ɔ kannin sa ng’ɔ juli’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɔnguɛ’n, Pɔlu wunnin like kun aolia nun. Ɔ wunnin Maseduanin bian kun, ɔ jin lɛ, ɔ srɛli i kpa seli kɛ: ‘Sin Maseduanin wa naan uka e.’ Kɛ ɔ wunnin like sɔ’n aolia nun’n, e fali ajalɛ kɛ é kɔ́ Maseduanin. Afin e si kɛ Ɲanmiɛn w’a flɛ e kɛ e ko bo jasin fɛ’n e kle lɔfuɛ mun.”a (Yol. 16:9, 10) Siɛn’n Pɔlu si lika ng’ɔ fata kɛ ɔ ko bo jasin’n. Nanwlɛ, ɔ yoli i fɛ dan, afin ɔ kunndɛli titi kɛ ɔ́ bó jasin’n klé be nga be o likalika’m be nun’n. Ɔ maan be sran nnan’n b’a sisiman be bo, be fali mmeli’n be ɔli Maseduanin.

6, 7. (1) ?Afɔtuɛ benin yɛ sa ng’ɔ juli Pɔlu su’n, ɔ man e-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ Pɔlu i su ndɛ’n wla e fanngan-ɔn?

⁶ ?Afɔtuɛ benin yɛ ndɛ sɔ’n man e-ɔ? Maan e sie ndɛ nga i nzɔliɛ: Pɔlu dun mmua ɔli Azi lɔ kwlaa naan Ɲanmiɛn wawɛ’n w’a kle i atin. Ɔ dun mmua ɔli Bitinin lɔ kwlaa naan Zezi w’a kle i atin ekun. Yɛ ɔ dun mmua ɔli Troasi lɔ kwlaa naan Zezi w’a se i kɛ ɔ wɔ Maseduanin. Andɛ kusu’n, Zezi m’ɔ ti asɔnun’n i su kpɛn’n ɔ kwla kle e atin kɛ ngalɛ’n sa wie. (Kol. 1:18) I wie yɛle kɛ atrɛkpa’n, e kunndɛ kɛ é káci atin bofuɛ, annzɛ e kunndɛ kɛ é kɔ́ lika nga be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n. Sanngɛ sɛ e dun mmua e fɛ i wun ajalɛ’n, yɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n i fanngan nun’n Zezi klé e atin-ɔn. ?Ngue ti yɛ e kwla se sɔ-ɔ? Maan e fa sa kun e yiyi nun. Kɛ ɔ ko yo naan loto nun cisanfuɛ kun w’a kwla fa loto’n w’a wɔ bɛ su annzɛ fama su’n, ɔ fata kɛ ɔ dun mmua tu i bo ka. I kunngba’n yɛle e liɛ’n. Sɛ e kunndɛ kɛ é úka Ɲanmiɛn junman nga e di’n su’n, ɔ fata kɛ e dun mmua fɛ i wun ajalɛ. I sin yɛ Zezi wá klé e atin-ɔn.

⁷ ?Yɛ sɛ e ja nun lɛ’n, ajalɛ kwlaa nga e fa’n, i bo’n guaman kpa manman e’n nin? ?É sé kɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n kleman e atin ti’n, e yoman like fi kun? Cɛcɛ, nán maan e se sɔ. Maan e wla kpɛn akoto Pɔlu su. I klikli nun’n, like ng’ɔ sunnzunnin kɛ ɔ́ yó’n, w’a yoman ye. Ɔ nin i sɔ ngba’n i sa sin w’a bubumɛn i. Ɔ kunndɛli lika kun m’ɔ kwla kɔ lɔ ko bo jasin-ɔn. Kɛ ɔ yoli sɔ lele’n yɛ ɔ ɲannin lika’n niɔn. E kusu sɛ e mian e ɲin e kunndɛ ‘anuan dan m’ɔ maan e kwla di junman kpa’n,’ Zoova wá yrá e ɲin nga e mian’n su.—1 Kor. 16:9.

8. (1) Amun kan Filipu klɔ’n i ndɛ kan. (2) ?Kɛ Pɔlu ɔli lika nga ‘sran’m be yia lɛ be srɛ Ɲanmiɛn’n,’ wafa sɛ yɛ i bo’n guali-ɔ?

⁸ Kɛ Pɔlu nin i janvuɛ’m be juli Maseduanin lɔ’n, be ɔli klɔ nga be flɛ i Filipu’n su lɔ. Klɔ sɔ’n nunfuɛ’m be fa Rɔmunfuɛ mɔ be ti’n, be di be nuan. Asa kusu’n, ninnge nga be o Rɔmun klɔ’n su lɔ’n, i sunman o Filipu lɔ. Rɔmunfuɛ nga be ti sonja laa mɔ b’a fa antrɛti’n, be tran klɔ sɔ’n su lɔ wie. Klɔ sɔ’n i anuan’n i sin lɔ’n, nzue ba kun o lɔ. Pɔlu nin i janvuɛ’m be ɔli lɔ, afin be buli i kɛ lika kun o lɔ naan ‘sran’m be yia lɛ be srɛ Ɲanmiɛn.’b Kɛ wunmiɛn-lolɛ-cɛn nun’n be ɔli lika sɔ’n nun’n, be wunnin bla wie mun. B’a yia lɛ be su su Ɲanmiɛn. Pɔlu nin i janvuɛ mun be trannin ase, kpɛkun be kannin ndɛ kleli be. Bla kun mɔ be flɛ i Lidi’n ‘sieli i su tieli ndɛ’n. Zoova tikeli i akunndan’n naan ɔ fɛ i ɲin sie ndɛ’n su kpa.’ Ndɛ nga Pɔlu nin i janvuɛ’m be kan kleli Lidi’n ɔ yoli i fɛ dan ti’n, be yoli i bɔbɔ nin i awlo’n nunfuɛ’m be batɛmun. I sin’n, ɔ seli Pɔlu nin i wiengu ng’ɔ nin be su tu ajalɛ’n kɛ be ko sike i awlo lɔ.c—Yol. 16:13-15.

9. ?Wafa sɛ yɛ aniaan wie’m be niannin Pɔlu i ajalɛ’n su-ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zoova yrali be su-ɔ?

⁹ Nanwlɛ, Lidi i batɛmun yolɛ’n yoli be kwlaa be fɛ dan! Asa kusu’n, kɛ Pɔlu sɔli yialɛ nga Zoova yiɛli i kɛ ɔ ‘wɔ Maseduanin lɔ’ nun’n, m’ɔ sinnin i bɔbɔ Pɔlu nin i janvuɛ’m be lika naan be tɛ bla sɔ mɔ be sro Ɲanmiɛn’n be srɛlɛ’n su’n, ɔ yoli i fɛ dan wie. Andɛ kusu’n, i kunngba’n yɛ aniaan bian nin aniaan bla wie’m be yo-ɔ. Be kɔ lika nga be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n. Aniaan sɔ’m be nun wie’m be ti kpɛnngbɛn, yɛ wie’m be ti gbanflɛn annzɛ talua. Wie’m b’a ja bla annzɛ bian, yɛ wie’m be nin-a yoman sɔ. Lɔ tranlɛ’n timan pɔpɔ. Sanngɛ kɛ be mian be ɲin mɔ be to sran nga be sɔ Ɲanmiɛn ndɛ’n nun kɛ Lidi sa’n, kpɛkun be nanti i nun ndɛ’n su’n, be di aklunjɔɛ dan. ?Yɛ ɔ li? ?A kwla siesie ɔ wun naan w’a ɔ lika nga be mian jasin bofuɛ’m be wun lɔ’n nun wie? Sɛ a yo sɔ’n, Zoova wá yrá ɔ su. I wie yɛle e niaan bian Aarɔn, m’ɔ le afuɛ ablaɔn (20), m’ɔ ɔli Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i afiɛn lɔ’n i liɛ’n. Ndɛ nga be nga be ko su Zoova nvle uflɛ nun’n be kan’n, i wie yɛ ɔ kannin-ɔn. Ɔ seli kɛ: “Zoova i sulɛ nvle uflɛ nun’n, ɔ ukali min naan e nin Zoova e afiɛn w’a mantan kpa. Asa kusu’n, jasin bolɛ’n yo fɛ dan. Dɔ nga su bɔbɔ’n, n kle sran lele mɔcuɛ be Biblu’n nun like!”

“Sran’m be [...] jasoli be wun” (Yol. 16:16-24)

10. ?Ngue yɛ mmusu’m be yoli naan sran’m be tanndan Pɔlu nin i janvuɛ’m be ɲrun-ɔn?

¹⁰ Mɛn’n i bue sɔ’n nun lɔ’n, like fi tanndanman Satan nin i mmusu’m be ɲrun. Ɔ maan kɛ Satan wunnin kɛ sran’m be sɔ jasin fɛ’n nun klanman mɔ be su yo be batɛmun’n, w’a yomɛn i fɛ kaan sa. I sɔ’n ti’n, mmusu’m be yoli like kwlaa nga be kwla yo’n naan sran’m be tanndan Pɔlu nin i janvuɛ’m be ɲrun. Yɛle kɛ cɛn kun mɔ bé kɔ́ lika nga be srɛ Ɲanmiɛn lɔ’n, afanniɛn talua kun mɔ mmusu kun o i su’n suli be su. Wunnzue m’ɔ yi’n ti’n, i min’m be ɲan sika kpa. Kɛ ɔ́ sú be su’n, nn ɔ́ kpán sé kɛ: “Bian nga’m be ti Ɲanmiɛn m’ɔ o Like Kwlaa Ti Su’n i sran mun. Be su kan wafa nga sran’m be kwla ɲan be ti’n i ndɛ kle amun.” Atrɛkpa’n, mmusu’m be yoli maan talua sɔ’n kan ndɛ sɔ’n naan sran’m be bu i kɛ ndɛ ng’ɔ kan’n nin ndɛ nga akoto Pɔlu kan’n i kwlaa fin Ɲanmiɛn. Sɛ sran’m be bu i sɔ kusu’n, be su sieman be su tieman ndɛ nga Klisi i sɔnnzɔnfuɛ kpa’m be kan’n. I sin’n, Pɔlu yoli maan mmusu’n jasoli talua’n su. Ɔ maan ɔ muɛnnin i nuan.—Yol. 16:16-18.

11. ?Kɛ Pɔlu fuannin mmusu ng’ɔ o talua’n su’n, ngue sa yɛ be fa yoli Pɔlu nin Silasi-ɔ?

¹¹ Kɛ talua’n i min’m be wunnin kɛ like nga be fa ɲan be sika’n w’a saci’n, be fali ya dan kpa. I sɔ’n ti’n, be trali Pɔlu nin Silasi yɛ be fa be ɔli gua bo lɔ. Lɔ yɛ klɔ siefuɛ mɔ be ti Rɔmun famiɛn’n i janunfuɛ mun’n be di sran’m be jɔlɛ-ɔ. Talua’n i min’m be si kɛ jɔlɛ difuɛ sɔ’m be kpɔ Zifu mun, naan be fa Rɔmunfuɛ mɔ be ti’n be di be nuan. Ɔ maan be seli jɔlɛ difuɛ’m be kɛ: ‘Like nga Zifu nga’m be kle’n, ɔ timan kpa kaan sa. E mɔ e ti Rɔmunfuɛ’n e di su-ɔ, ɔ yoman ye.’ Ndɛ nga be kannin’n, ɔ yoli maan sran’m be fali ya. ‘Ɔ maan sran [nga be o gua bo lɛ’n] be bo yoli kun be jasoli [Pɔlu nin Silasi] be wun. Klɔ siefuɛ’m be seli kɛ be fa ngble bo be.’ I sin’n, be wlali Pɔlu nin Silasi be bisua. Bisua sunianfuɛ’n fali Pɔlu nin Silasi mɔ be wunnɛn ngba yo be ya’n ɔ to be yili i bisua’n i klun mmua kpa lɔ. Kpɛkun ɔ boli be kpanwun. (Yol. 16:19-24) Ɔ toli bisua’n i anuan’n nun, yɛ lika’n luli tritritri. I sɔ’n ti’n, Pɔlu nin Silasi be wunman be wun bɔbɔ. Sanngɛ Zoova lafiman.—Jue. 139:12.

12. (1) ?Wafa sɛ yɛ Klisi i sɔnnzɔnfuɛ’m be bu ɲrɛnnɛn nga be kle be’n niɔn? ?Yɛ ngue ti-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ Satan nin i minniɛn’m be kle Klisi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yalɛ andɛ-ɔ?

¹² Zezi dun mmua seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: “Bé klé amun yalɛ.” (Zan 15:20) Ɔ maan kɛ Pɔlu nin i janvuɛ’m be ɔli Maseduanin lɔ’n, be si kɛ sran’m bé tánndan be ɲrun. I sɔ’n ti’n, kɛ sran’m be kleli be ɲrɛnnɛn’n, b’a seman be wun kɛ Ɲanmiɛn i klun jɔman be wun ti yɛ sa sɔ’n ju be su-ɔ. Sanngɛ be si kɛ Satan su yi i ya’n i nglo. Like nga Satan i minniɛn’m be yoli i Filipu lɔ’n, i kunngba’n yɛ be yo i dɔ nga su-ɔ. Yɛle kɛ suklu lɔ nin junman su lɔ’n, sran wie’m be bua e su ato fa saci e wun. Ɔ maan sran’m be tanndan e ɲrun. Lika wie’m be nun’n, Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be fa e kɔ jɔlɛ difuɛ’m be ja su naan bé tɔ́n e suɛn. Be se kɛ: “Like nga Zoova i Lalofuɛ sɔ’m be kle’n, ɔ timan kpa kaan sa. E nga e o wa’n, e di su-ɔ, ɔ yoman ye.” Lika wie’m be nun’n, be bo e niaan mun kpɛkun be wla be bisua. Sanngɛ Zoova lafiman.—1 Piɛ. 3:12.

“Be ka lɛ be yoli [...] be batɛmun” (Yol. 16:25-34)

13. ?Ngue ti yɛ bisua sunianfuɛ’n seli kɛ be kle i like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo naan w’a fite nun’n niɔn?

¹³ Ɲrɛnnɛn nga be kleli Pɔlu nin Silasi’n ti’n, ɔ fali blɛ kan naan b’a wun be wun fɛ. Kɛ kɔnguɛ afiɛn bolɛ nga be boli be’n, i ya’n kannin ase’n, “be srɛli Ɲanmiɛn kpɛkun be toli jue mɛnmɛnnin i.” Kpɛkun asiɛ’n ka lɛ kejeli dan kpa! Kɛ bisua’n i sunianfuɛ’n tinngeli’n, ɔ wunnin kɛ bisua’n i anuan’m be la su. Ɔ maan ɔ buli i kɛ bisuafuɛ’m be kwlaa b’a wanndi. Ɔ si kɛ sa sɔ’n ti’n, fɔ nga bé wá tú i’n su yoman blɛblɛ. I sɔ’n ti’n, “ɔ cuɛnnin i tokofi’n naan ɔ́ fá kún i wun.” Sanngɛ Pɔlu kpan seli kɛ: “Nán yo ɔ wun like, afin e kwlaa e o wa!” Yɛ bisua sunianfuɛ’n usali be kɛ: “?Nja mun, ngue yɛ ɔ fata kɛ n yo naan m’an fite nun-ɔn?” Pɔlu nin Silasi be kwlá yoman naan bian’n w’a fite nun. Saan Zezi kunngba yɛ ɔ kwla yo sɔ-ɔ. Ɔ maan be tɛli i su kɛ: ‘Lafi e Min Zezi su. I liɛ’n, á fíte nun.’—Yol. 16:25-31.

14. (1) ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu nin Silasi be ukali bisua sunianfuɛ’n niɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ Zoova yrali Pɔlu nin Silasi be su-ɔ?

¹⁴ ?Ndɛ nga bisua sunianfuɛ’n usɛli i lɛ’n, ɔ ti i cinnjin? Pɔlu wunnin kɛ ɔ ti i cinnjin. Bisua sunianfuɛ sɔ’n timan Zifu, yɛ ɔ siman Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun like fi. Ɔ maan kwlaa naan w’a kwla kaci Klisifuɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ suan Ɲanmiɛn ndɛ’n nun like kpɛkun ɔ lafi su kɛ ɔ ti nanwlɛ. I sɔ’n ti’n, Pɔlu nin Silasi be fali blɛ “be kannin Zoova i ndɛ’n be kleli i.” Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kanlɛ’n yoli Pɔlu nin Silasi be cinnjin dan ti’n, be wla fili bolɛ nga be boli be’n, i ya ng’ɔ yo be’n su. Sanngɛ bisua sunianfuɛ’n i liɛ’n, ɔ wunnin kɛ kanninkannin o be wiasin. Yɛ ɔ fuali be kannin’n. I sin’n, “be ka lɛ be yoli i bɔbɔ ɔ nin i awlo’n nunfuɛ’m be kwlaa be batɛmun.” Pɔlu nin Silasi be wunnin be ɲrun kpa, sanngɛ be jrannin kekle. Ɔ maan Zoova yrali be su!—Yol. 16:32-34.

15. (1) ?Wafa sɛ yɛ aniaan kpanngban be niannin Pɔlu nin Silasi be ajalɛ’n su-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian sran’m be osu tititi-ɔ?

¹⁵ Andɛ’n, be wla aniaan sunman be bisua Zoova sulɛ’n ti. Ɔ maan be yo kɛ Pɔlu nin Silasi sa, be bo jasin fɛ’n bisua lɔ. Yɛ i bo’n gua kpa. I wie yɛle kɛ nvle kun nun’n, b’a manman aniaan’m be atin kɛ be su Zoova lɔ. Sanngɛ blɛ sɔ’n nun’n, sɛ be fa Zoova i Lalofuɛ ya kun (100) nvle sɔ’n nun lɔ’n, be nun ablanan (40) be tili Zoova i ndɛ’n bisua lɔ. (Eza. 54:17) Asa ekun’n, maan e sie i nzɔliɛ kɛ, kɛ asiɛ’n kejeli’n i sin yɛ bisua sunianfuɛ’n kunndɛli kɛ be ukɛ i-ɔ. I kunngba’n yɛle andɛ liɛ’n. Sran wie’m be kunndɛman kɛ bé tíe Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n i mlɔnmlɔn. Sanngɛ kɛ sa tɔ be su’n, be sie be su tie ndɛ sɔ’n. Ɔ maan kɛ e nian sran’m be osu titi’n, e kle be kɛ sɛ be sa mian ukalɛ wun’n, e o lɛ naan e kwla uka be.

“?Ɔ yo sɛ ti yɛ siɛn’n, be kunndɛ kɛ bé yáci e nun nvialiɛ nun-ɔn?” (Yol. 16:35-40)

16. ?Kɛ be boli Pɔlu nin Silasi mɔ i aliɛ cɛnnin’n, ngue ti yɛ e kwla se kɛ lika’n kacili-ɔ?

¹⁶ Kɛ be boli Pɔlu nin Silasi mɔ i aliɛ cɛnnin’n, klɔ siefuɛ’m be wa seli kɛ be yaci be nun. Sanngɛ Pɔlu seli kɛ: “B’a diman e jɔlɛ, sanngɛ be boli e sran’m be ɲrun, kpɛkun be wlali e bisua. Kusu nn e ti Rɔmunfuɛ. ?Ɔ yo sɛ ti yɛ siɛn’n, be kunndɛ kɛ bé yáci e nun nvialiɛ nun-ɔn? E kplinman su! Maan be bɔbɔ be bla naan be wa fa e fite.” Kɛ klɔ siefuɛ’m be tili i kɛ Pɔlu nin Silasi be ti Rɔmunfuɛ’n, “srɛ kunnin be kpa,” afin b’a diman mmla’n su.d Siɛn’n, lika’n w’a kaci. Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be boli be’n, be yɛ ɔ fata kɛ be kpata be nzra nun yɛ. Klɔ siefuɛ’m be seli Pɔlu nin Silasi kɛ be yaci naan be jaso Filipu klɔ’n su. Pɔlu nin Silasi be seli be kɛ be tili. Sanngɛ kwlaa naan b’a wɔ’n, be ko wlali be nga b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’n be fanngan. I sin yɛ be jasoli klɔ’n su-ɔ.

17. ?Kɛ mɔ Pɔlu nin Silasi be jrannin kekle’n ti’n, ngue yɛ i sɔ’n kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ mun-ɔn?

¹⁷ Sɛ ɔ ti kɛ Pɔlu nin Silasi be seli kɛ be ti Rɔmunfuɛ’n, nn atrɛkpa’n b’a boman be. Yɛ sɛ be yoli sɔ kusu’n, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o Filipu lɔ’n, be kwla bu i kɛ Pɔlu nin Silasi be jrannin Rɔmunfuɛ mɔ be ti’n su naan b’a kleman be ɲrɛnnɛn jasin fɛ’n ti. (Yol. 22:25, 26) ?Yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be timan Rɔmunfuɛ’n be li? ?I sɔ’n úka be naan b’a lafi Ɲanmiɛn su kpa? Afin be liɛ’n, Rɔmunfuɛ’m be mmla’n sasaman be. Ɔ maan be kwla bo be. Sanngɛ kɛ be kleli Pɔlu nin Silasi be ɲrɛnnɛn’n, be jrannin kekle. I sɔ’n ti’n, be kleli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’m be ajalɛ kpa. Be kleli be kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mɔ be ti’n ti’n, sɛ be kle be ɲrɛnnɛn’n be kwla jran kekle. Asa ekun’n, kɛ Pɔlu nin Silasi be seli kɛ be ti Rɔmunfuɛ naan ɔ fata kɛ be bu be sran’n, klɔ siefuɛ’m be wunnin kɛ b’a diman mmla’n su. Yɛ i sɔ mɔ be yoli’n ti’n, cɛn wie lele’n klɔ siefuɛ sɔ’m bé nían be wun su bé dí mmla’n su. Kpɛkun be su kleman Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be o klɔ’n su’n be ɲrɛnnɛn kɛ ngalɛ’n sa kun.

18. (1) ?Wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be nian Pɔlu i ajalɛ’n su-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e ‘jran mmla’n su e kpli jasin fɛ’n i ti-ɔ’?

¹⁸ Andɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn nga be o asɔnun’m be nun’n, be nzuɛn kpa’n kle e ajalɛ. Yɛle kɛ like nga be klo kɛ be wiengu Klisifuɛ’m be yo’n, i yɛ be tu be klun be yo-ɔ. E kusu, e yo kɛ Pɔlu sa. Yɛle kɛ e bu wafa nga e kwla fa mmla nga be kpɛli be’n, e kpli e ti’n, ɔ nin blɛ nga e kwla yo sɔ’n, i akunndan. Sɛ e nian naan i sɔ yolɛ’n nin i fata’n, e fa e ndɛ’n e kɔ nvle’n nun jɔlɛ difuɛ’m be ja su annzɛ jɔlɛ difuɛ dandan nga be o nvle uflɛ nun’n be ja su naan be jran mmla’n su be man e atin naan e su Zoova. E yoman sɔ naan be kpɛ e nvle’n nun mmla’n i wun annzɛ be kaci wafa nga awa’n yo ninnge mun’n. Sanngɛ kɛ be wlali Pɔlu i bisua m’ɔ dili afuɛ blu mɔ be yacili i nun’n, ndɛ ng’ɔ klɛli ko mannin Klisifuɛ nga be o Filipu lɔ’n, yɛ e waan é nían su é yó wie-ɔ. Ɔ seli be kɛ: ‘Ɔ́ jrán mmla’n su kplí jasin fɛ’n i ti, yɛ ɔ́ yó naan ɔ taka kpa.’ (Fip. 1:7) Kannzɛ jɔlɛ difuɛ’m be man e ndɛ fɛ annzɛ be yoman sɔ’n, e liɛ nga e si i’n, yɛle kɛ é yó kɛ Pɔlu nin i janvuɛ’m be sa. Yɛle kɛ é mían e ɲin ‘é kó bó jasin fɛ’n’ lika kwlaa nga Ɲanmiɛn se e kɛ e wɔ lɔ’n.—Yol. 16:10.