E wun Zoova i ngwlɛlɛ’n ninnge ng’ɔ yili be’n be nun

“Ninnge kwlaa ng’ɔ yo be bɔ be wun be’n, ɔ maan be wun i wlɛ weiin kɛ Nyanmiɛn o lɛ.”—RƆMFUƐ MUN 1:20.

1. ?Ngue yɛ mɛn nun ngwlɛlɛ’n maan sran’m be yo i andɛ ɔ?

ANDƐ’N, be ng’ɔ fataman kɛ be flɛ be ngwlɛlɛfuɛ bɔbɔ’n, be flɛ be ngwlɛlɛfuɛ. Sran wie’m be waan sɛ sran kun si ninnge kpanngban’n, nn ɔ ti ngwlɛlɛfuɛ. Sanngɛ be nga be flɛ be ngwlɛlɛfuɛ sɔ’n, atin nga be kle sran mun’n, be kwlá faman be wla guaman su kɛ ɔ kwla yo be wun sa ye. I li bɔbɔ be nga mɛn nun ngwlɛlɛ sɔ’n yɛ ɔ sie be’n, i agualiɛ su’n, be ‘fa ato ndɛ kwlaa nga sran’m be gblɛ’n ti be kɛn i kɛ bé fá lákaláka sran mun’n su, ɔ maan be kɔ wa kɔ wa kɛ mmeli bɔ aunngban’n fɛ i kɔ wa kɔ wa’n sa.’—Efɛzfuɛ Mun 4:14.

2, 3. (a) ?Ngue ti yɛ Zoova yɛ “ngwlɛlɛfuɛ fi nun-mɛn i sin’n” niɔn? (b) ?Ngbaciɛ benin yɛ ɔ o ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n nin klɔ sran’m be liɛ’n be afiɛn ɔn?

² Be nga ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn Zoova yɛ ɔ sie be’n, nanwlɛ be liɛ’n timan sɔ! Biblu’n se kɛ ‘ngwlɛlɛfuɛ fi nun-man [Zoova] sin.’ (Rɔmfuɛ Mun 16:27) Ɔ si nglo nin asiɛ’n be su like kwlaa kpan. Ɔ si ninnge nga be fa yili be’n ɔ nin wafa nga be yili be’n. Mmla nga nglo lɔ ninnge nin asiɛ’n su wa ninnge’m be nanti su’n, be su yɛ klɔ sran’m be nian be yi ninnge mun ɔn. I sɔ mmla’m be kusu’n, Zoova yɛ ɔ siesieli be ɔ. Ɔ maan ninnge nga sran’m be yi be’n, ɔ nin be ngwlɛlɛ’n, be timan like fi i ɲrun. Afin “sran’m be ngwlɛlɛ’n bɔ be waan be si i’n, ɔ ti sinnzin Nyanmiɛn nyrun.”—1 Korɛntfuɛ Mun 3:19.

³ Biblu’n se e kɛ Zoova ‘mɛn i sufuɛ’m be akunndan.’ (Nyanndra Mun 2:6) Akunndan ng’ɔ fin Ɲanmiɛn’n timan kɛ klɔ sran’m be ngwlɛlɛ m’ɔ ti paloo’n sa. Sanngɛ Ɲanmiɛn i akunndan liɛ’n, ɔ yo maan kɛ sran kun fá ajalɛ’n, ɔ bu i sin. Yɛ akunndan sɔ’n taka sa silɛ’n nin sa wlɛ wunlɛ’n su. (An kanngan Zak 3:17 nun.) Zoova i ngwlɛlɛ’n boli akoto Pɔlu i nuan. Ɔ maan ɔ klɛli i kɛ: “Eee, Nyanmiɛn ti anyanbeunfuɛ o! Ɔ si ngwlɛlɛ o! Ɔ si sa’n kwlakwla kpan! ?Wan yɛ ɔ si i klun lɔ akunndan nin-ɔn? ?Wan yɛ ɔ wun sa ng’ɔ yo be’n be wlɛ-ɔ?” (Rɔmfuɛ Mun 11:33) Kɛ mɔ ngwlɛlɛfuɛ fi nunman Zoova sin’n ti’n, e lafi su kɛ atin nga i mmla’m be kle e’n, be kwla yo e wun sa ye. I kpa bɔbɔ’n, like ng’ɔ fata kɛ e ɲɛn i naan y’a di aklunjuɛ’n, Zoova si i tra sran kwlaa.—Nyanndra Mun 3:5, 6.

Zezi “i sa o junman’n su”

4. ?Wafa nga e kwla wun Zoova i ngwlɛlɛ’n i wlɛ’n, be nun kun yɛle benin?

⁴ Kɛ e nian ninnge nga Zoova yili be’n, e wun i ngwlɛlɛ’n ɔ nin i nzuɛn m’ɔ leman wunsu’n be wlɛ. (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 1:20 nun.) Kɛ ɔ fɛ i ninnge dandan’m nga Zoova yili be’n be su lele m’ɔ́ fá jú i kanngan be su’n, be yi i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n i nglo. Kɛ e nian ɲanmiɛn m’ɔ la e ti su nglo lɔ’n ɔ nin asiɛ’n, e wun kɛ ninnge kwlaa nga be o lɛ’n, be yi e Yifuɛ’n i sran klolɛ’n, ɔ nin i ngwlɛlɛ’n mɔ like fi nunmɛn i sin’n be nglo. Sɛ e suan ninnge ng’ɔ yili be’n be su like’n, e kwla si i su like kpanngban.—Jue Mun 19:2; Ezai 40:26.

5, 6. (a) ?Kɛ Zoova yí ninnge mun’n, wan yɛ i sa trannin nun wie ɔ? (b) ?Ngue yɛ é wá fá e ɲin síe su ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

⁵ Kɛ Zoova ‘yí nglo nin asiɛ’n,’ nn nɛ́n i ngunmin yɛ ɔ o lɛ ɔ. (Bo Bolɛ 1:1) Biblu’n kle kɛ lele naan w’a bo ninnge nga e wun be’n be yilɛ bo’n, ɔ yili aolia nun sran kun. Sran sɔ’n yɛ maan ɔ yili “ninnge’n kwlaa” ɔ. Aolia nun sran sɔ’n yɛle Ɲanmiɛn i Wa kunngba cɛ’n. Ɔ ti i ‘Wa Kpɛn bɔ i kpa’n tra like ng’ɔ yili be’n be kwlaa’n.’ I yɛle Zezi mɔ i sin’n ɔ bali asiɛ’n su wa kɛ klɔ sran sa’n. (Kolɔsfuɛ Mun 1:15-17) Kɛ Zoova sa’n, Zezi si ngwlɛlɛ wie. I kpa bɔbɔ’n, i yɛ ɔ ti akunndan nga Nyanndra Mun ndɛ tre 8 kɛn i ndɛ’n niɔn. Ndɛ tre sɔ’n kɛn i ekun kɛ Zezi yɛ “i sa o junman su” Ɲanmiɛn wun lɔ’n niɔn.—Nyanndra Mun 8:12, 22-31.

⁶ Ɔ maan ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n be nun’n, e wun Zoova nin Zezi mɔ i sa o junman su’n be ngwlɛlɛ’n. Ninnge sɔ’m be kle e ninnge kpanngban kpa. Ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n, Nyanndra Mun 30:24-28 kan be nun nnan be ndɛ kɛ “be ngwlɛlɛ nga be si i’n ɔ ti dan.” Maan e fa e ɲin e sie be su.a

Ijrewa’m be junman dilɛ dan’n man e afɔtuɛ

7, 8. ?Ijewa’m be su like benin yɛ ɔ yo amun ɲɛnmɛn ɔn?

⁷ Kannzɛ ‘nnɛn wie’m be ti kanngan kpa’n,’ sanngɛ sɛ e nian wafa nga be ti’n, ɔ nin junman nga be di’n, be kwla kle e ninnge kpanngban. I wie yɛle ijrewa’n i ngwlɛlɛ liɛ’n. Maan e fa e ɲin e sie su kan e nian.—An kanngan Nyanndra Mun 30:24, 25 nun.

⁸ Be nga be kunndɛ sa’m be su like’n, be waan ijrewa’m be sɔnnin be tra sran mun kpɛ 200.000. Ijrewa sɔ’m be mian be ɲin be di junman asiɛ’n su nin asiɛ’n i bo lɔ. Be kunman sunman nun’n, be ti akpasua nsan. Ɔ le be nun famiɛn bla mun, ɔ le be nun yasua mun yɛ be nun junman difuɛ mun. Akpasua kun di i junman liɛ ng’ɔ fata kɛ ɔ di’n naan be kwlaa be bo w’a yo kun b’a nian be kunman’n su. Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i ngua lɔ ijrewa m’ɔ kpɛkpɛ nɲa’n, ɔ si fie di kpa. Kɛ ɔ ko yo naan asiɛ’n w’a yo like ye’n ɔ luɛluɛ i, kpɛkun ɔ tu like ta, yɛ ɔ kpɛkpɛ i ninnge’m be su naan b’a su kpa. Be nga be kunndɛ sa’m be su like’n be wunnin i kɛ ijrewa wafa sɔ mun’n, aliɛ ng’ɔ kwla ju kunman kunngba nunfuɛ mun’n, i nuan su junman yɛ be di ɔ.b

9, 10. ?Wafa sɛ yɛ e kwla mian e ɲin e di junman kpa kɛ ijrewa mun sa ɔ?

⁹ Ijrewa’m be kle e like. Yɛle kɛ be kle e kɛ sɛ e mian e ɲin e di junman kpa’n, é ɲán su akatua. Biblu’n se e kɛ: “Fuɛnfuɛ, ko nian ijrewa mun. Nian be like bɔ be yo’n su siin. Sɛ a nian su’n, á wá nyán akunndan i nun! Be lɛ-man kpɛn, be lɛ-man sunianfuɛ, be lɛ-man sran kle-man be like. Sanngɛ wawa nun’n, be kunndɛ be nuan nun aliɛ sie. Like nga bɔ be ko di’n, aliɛ fitelɛ blɛ nun’n, be tiɛntiɛn i nuan be sie.” (Nyanndra Mun 6:6-8) Zoova nin Zezi mɔ i sa o junman su’n, be ti junman difuɛ dan kpa. Zezi seli kɛ: “Cɛn kwlakwlakwla n Si di junman, n kusu n di junman.”—Zan 5:17.

¹⁰ Kɛ mɔ e ti Ɲanmiɛn nin Klist be sɔnnzɔnfuɛ’n ti’n, ɔ fata kɛ e kusu e mian e ɲin e di junman kpa wie. Kannzɛ junman nga e di i Ɲanmiɛn i sulɛ’n nun ti sɛ ti sɛ’n, ɔ nin i fata kɛ e kwlaa e ‘di e Min’n i junman’n kpa wɔ e nyrun tititi.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 15:58) I sɔ’n ti’n, maan e fa afɔtuɛ yɛ mɔ Pɔlu mannin Klistfuɛ nga be o Rɔmu lɔ’n, i su. I waan: “Nán an yo fuɛn, sanngɛ an yo keklefuɛ. An yo sran waka-wakafuɛ. An di e Min’n i junman’n kpa.” (Rɔmfuɛ Mun 12:11) E ɲin nga e mian e yo Zoova i klun sa’n, ɔ su kaman ngbɛn. Afin Biblu’n se e kɛ: ‘Nyanmiɛn yo-man sa b’ɔ ti-mɛn i su’n, i wla fi-man junman nga an dili nin klolɛ nga an fa klo i’n.’—Ebre Mun 6:10.

Like ng’ɔ sasa e naan e nin Ɲanmiɛn e afiɛn w’a saciman’n

11. Amun kan oya’n i wafa ng’ɔ ti’n nin ninnge ng’ɔ yo be’n, be nun wie’m be ndɛ.

¹¹ Oya’n kusu ti nnɛn kaan kun m’ɔ kwla kle e ninnge cinnjin kpa wie mun ɔn. (An kanngan Nyanndra Mun 30:26 nun.) Ɔ ti kɛ gbanmlɔ sa sanngɛ i liɛ’n, i sukpɔ’m be ti kukluuklu tikatika sa. Kpɛkun i ja’m be ti tikatika wie. Nnɛn kan sɔ’n tran yɛbuɛ buɛ’m be nun (annzɛ waka buɛ’m be nun). Oya’n wun ase kpa ti’n i sɔ’n sɛsɛ i. Kpɛkun kɛ m’ɔ la yɛbuɛ buɛ’m be nun’n ti’n, nnɛn wlɛfuɛ’m be kwlá dimɛn i. Sɛ oya’m be tran likawlɛ’n yɛ be trɛ ɔ. Afin i sɔ’n sasa be, kpɛkun arɛ blɛ nun’n be yo be wiengu wun nglɛnglɛ.c

12, 13. ?Ngue like yɛ oya’n kle e ɔ?

¹² ?Ngue like yɛ oya’n kle e ɔ? I klikli’n, yɛle kɛ ɔ yacimɛn i wun lɛ sa ngbɛn naan nnɛn uflɛ di i. Kɛ m’ɔ wun ase kpa’n ti’n, kɛ nnɛn wlɛfuɛ’m be o mmua kpa lɔ’n ɔ wun be. Kpɛkun ɔ tran buɛ’m be nuan koko naan sɛ i sa mian’n, w’a wlu be nun. I kunngba’n, ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, sɛ é kwlá sé’n maan e wun ase kpa. I liɛ’n e kwla wun aya nga be o Satan i mɛn’n nun’n. Akoto Piɛli wlali Klistfuɛ’m be su nun kɛ: “An sasa amun wun, an nian-nian! Afin mmusu’m be si Satan b’ɔ ti amun kpɔfuɛ’n, ɔ ti kɛ asɔmɔli b’ɔ wlan-wlan ɔ kpan kunndɛ nnɛn’n sa.” (1 Piɛr 5:8) Blɛ nga Zezi o asiɛ’n su wa’n, ɔ niɛnnin i wun kpa. Ɔ sɛsɛli i wun naan Satan w’a kwlá saciman i seiin nantilɛ’n. (Matie 4:1-11) Nanwlɛ Zezi kleli i sɔnnzɔnfuɛ’m be ajalɛ kpa!

¹³ Like kun mɔ e kwla fa sasa e wun’n, yɛle ninnge nga Zoova siesie man e’n i sulɛ’n nun’n. Ɔ fataman kɛ e ɲin kpa Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like suanlɛ’n nin asɔnun aɲia’m be bo kɔlɛ’n be su. (Lik 4:4; Ebre Mun 10:24, 25) Kɛ oya’m be tran likawlɛ’n be trɛ. E kusu ɔ fata kɛ e nin e wiengu Klistfuɛ mun e tran likawlɛ naan y’a kwla y’a “wla e wun fanngan.” (Rɔmfuɛ Mun 1:12) Kɛ e yo like ng’ɔ fata kɛ e yo naan Zoova w’a sasa e’n, e kle kɛ ndɛ nga jue tofuɛ Davidi klɛli’n, ɔ ti e liɛ su wie. Ɔ klɛli i kɛ: “Anannganman, a ti kɛ yɛbuɛ sa, wɔ yɛ n talo wɔ-ɔ. A ti min fiawlɛ kpa sakpa, wɔ yɛ a de min-ɔn! Min Nyanmiɛn, a ti kɛ yɛbuɛ sa, wɔ nun yɛ n nyan fiawlɛ-ɔ!”—Jue Mun 18:3.

Be tanndan be ɲrun o, be jran kekle

14. ?Kannzɛ bɔbɔ lalo kun sa timan like fi’n, sanngɛ kɛ be ta be wiengu su’n ngue yɛ be kwla yo ɔ?

¹⁴ Lalo’m be kusu be kwla kle e like wie. Lalo’n i tɛnndɛn ti santimɛtri nnun cɛ. Kɛ a wun i sa’n a bumɛn i like fi, sanngɛ sɛ be ta be wiengu su’n, be yo sro. (An kanngan Nyanndra Mun 30:27 nun.) Lalo’m be kwla like di kpa. Ɔ maan sɛ fie wie w’a yo ye naan be tɔ nun’n, be kwla di i wunmuan’n ndɛndɛ kpa. Biblu’n fa kakaa nga be sɔnnin mɔ bé bá’n, mɔ i wie yɛle lalo mun’n, ɔ fa sunnzun alɛ kunlɛ kakaklolo’m be kplalɛ’n. Annzɛ sin wie mɔ w’a tɔ ijre kee nun’n i tɛtɛlɛ’n. (Zoɛl 2:3, 5) Sran’m be trɔli sin naan bé fá jrán lalo mun, sanngɛ w’a yoman ye. ?Ngue ti ɔ? Kɛ lalo nga be wu’n be gua sin nun’n be nuɛn i, kpɛkun be onga’m be su kɔ. Kannzɛ bɔbɔ lalo’m be leman kpɛn’n, sanngɛ be di junman kpa likawlɛ kɛ sonja mun sa. Like fi kwlá jranman be ɲrun.d—Zoɛl 2:25.

15, 16. ?Wafa sɛ yɛ andɛ jasin bofuɛ’m be ti kɛ lalo’m be sa ɔ?

¹⁵ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zoɛli fali junman nga Zoova i sufuɛ’m be di’n, ɔ fa sunnzunnin lalo’m be aeliɛ’n. Ɔ klɛli i kɛ: “Be wanndi kɛ safunyrɛn’m be sa, be fu klɔ’n wun talɛ’n su kɛ alɛ kunfuɛ mun sa. Nga fɛ i nyrun atin liɛ trele, nga fɛ i nyrun atin liɛ trele, be kpaci-man. Wie fi su-mɛn i wiengu bo, sran nga nanti i atin liɛ’n su, nga nanti liɛ’n su. Lika nga be sin nun lɛ-ɔ ɔ yo-man ye’n, be fa be wun be tin lɛ fii be sin, [kannzɛ bɔbɔ be kun wie mun’n, NW] like fi kwlá jran-man be [onga mun].”—Zoɛl 2:7, 8.

¹⁶ Nanwlɛ Ɲanmiɛn nuan ndɛ sɔ’n kan be nga be bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n andɛ’n, be ndɛ klanman! Like kwlaa ng’ɔ kwla tanndan be ɲrun kɛ ‘talɛ’ sa’n, ɔ kwlá jranman be jasin fɛ’n i bolɛ’n. Be nian Zezi mɔ kannzɛ bɔbɔ sran kpanngban be yoli i finfin’n, sanngɛ ɔ miɛnnin i ɲin yoli Ɲanmiɛn klun sa’n, i liɛ’n su. (Ezai 53:3) Ɔ ti su kɛ Klistfuɛ wie’m be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n ti’n, be ‘kunnin wie mun.’ Sanngɛ i sɔ’n w’a jranman jasin fɛ’n bolɛ junman’n. Yɛ jasin bofuɛ’m be te sɔn te kɔ. Ɔ ju wie bɔbɔ’n e ɲrun tanndanlɛ maan sran wie’m be kwla ti Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ’n. Sɛ ɔ timɛn i sɔ’n ti’n, nn be su kwlá timan ndɛ sɔ’n mlɔnmlɔn. (Sa Nga Be Yoli’n 8:1, 4) Amun bɔbɔ amun jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, wienun ɔn sran’m be tanndan amun ɲrun annzɛ be sieman be su. ?Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, amun mian amun ɲin be di junman’n kɛ lalo mun sa?—Ebre Mun 10:39.

Like ng’ɔ ti kpa’n maan e “tra nun kpa”

17. ?Ngue ti yɛ ablɔ’n i ja’n kwla mantan lika treketreke’m be su ɔ?

¹⁷ Ablɔ’n ti kaan sa, sanngɛ ɔ mantan talɛ nglonglo’m be wun ɔn, ɔ tɔman. Biblu’n se kɛ: “Ablɔ’n fɛ i sa’n tra like kpɛkun famiɛn’m be sua kpakpa’m be nun yɛ ɔ tran ɔn.” (Nyanndra Mun 30:28, NW) Wafa nga nnɛn kaan sɔ’n kwla ta talɛ mun annzɛ lika treketreke’m be wun’n, ɔ bo fluwa sifuɛ dandan’m be nuan. ?Wafa sɛ yɛ ablɔ’n kwla yo sɔ ɔ? Nán kɛ amantan wie o i ja bo ti ɔ. Sanngɛ ablɔ’n i ja mma’m be kwlaa be bo lɔ’n ti klɛklɛwaklɛklɛwa sa. I klɛklɛwa sɔ’m be nun’n, ndrɛ kannganngan kpanngban kpa wie’m be o nun. Ndrɛ kanngan sɔ’m be nun kun su’n, ndɛnndɛn kpanngban be o su. I kwlaa sɔ’n ngalɛ’n ti yɛ maan ɔ kwlɛ i wun nun’n niɔn. Kannzɛ bɔbɔ ɔ wanndi plafɔn mun nin lika treketreke kɛ niannun sa’m be su ndɛndɛ’n, sanngɛ ɔ tɔman. Ɲɛnmɛn mɔ ablɔ’n i ja’n yo be nga be kunndɛ sa’m be su like’n ti’n, be waan sɛ be nian su be yi amantan kun’n, ɔ́ wá yó kpa dan.e

18. ?É yó sɛ yɛ é sí kɛ like ng’ɔ ti kpa’n e “tra nun kpa” ɔ?

¹⁸ ?Ngue like yɛ ablɔ’n kle e ɔ? Biblu’n man e afɔtuɛ kɛ: “Like nga be kle wɔ’n, tra nun kpa, nán yaci nun.” (Nyanndra Mun 4:13) Ninnge tɛtɛ nga be yo be Satan i mɛn’n nun’n, be kwla yo naan y’a yaci Ɲanmiɛn i mmla’m be su falɛ. I wie yɛle kɛ sɛ suklu lɔ o annzɛ junman su lɔ o, e nin be nga be nantiman Ɲanmiɛn mmla su’n e san nun annzɛ e yiyi e ɲin su likawlɛ’n, be kwla saci e. Ɔ maan e su kwlá yoman like ng’ɔ ti kpa’n kun. Nán maan e kplin su naan i sɔ’n ɲan e mlɔnmlɔn! Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Nán bu ɔ wun kɛ a si akunndan.” (Nyanndra Mun 3:7) Sanngɛ maan e fa afɔtuɛ yɛ mɔ laa Moizi mannin Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ mun’n, i su. I waan: “Amun nyin yi Anannganman amun Nyanmiɛn’n, amun su i, amun fa mun wun mɛntɛn i.” (Mmla’n 10:20) Kɛ e fa e wun e mantan Zoova’n, nn Zezi mɔ be kɛnnin i ndɛ seli kɛ ‘a klo sa ng’ɔ ti kpa’n, a klo-man sa tɛ’n mlɔnmlɔn’n,’ yɛ e su sɔnnzɔn i ɔ.—Ebre Mun 1:9.

Ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n be man e afɔtuɛ

19. (a) ?Kɛ e nian ninnge nga Zoova yili be’n, wafa sɛ yɛ e bu Zoova ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ ngwlɛlɛ ng’ɔ fin Ɲanmiɛn kwla yo e ye ɔ?

¹⁹ Kɛ nga e fa wunnin i lɛ’n sa’n, e wun Zoova i sran’n i wafa ng’ɔ ti’n, ninnge ng’ɔ yili be’n be nun. Kpɛkun ninnge sɔ’m be kle e ninnge kpakpa wie mun. Kɛ é súan ninnge nga Zoova yili be’n be su like é kɔ́’n, kpɛkun e wun i kɛ i ngwlɛlɛ’n ti abonuan. Sɛ e fa e ɲin e sie i Ɲanmiɛn i ngwlɛlɛ’n su’n, aklunjuɛ nga e di i andɛ’n ɔ́ úka su. Asa ekun’n, i sɔ’n sásá e, e ɲrun lɔ sa’m be lika. (Akunndanfuɛ’n 7:12) E bɔbɔ é wá wún kɛ ndɛ ng’ɔ o Nyanndra Mun 3:13, 18 nun’n, ɔ ti nanwlɛ. I waan: “Sran nga b’ɔ si akunndan’n, nanwlɛ, i liɛ su ti ye! Yɛ sran nga b’ɔ si ngwlɛlɛ’n, aa, sakpa, i liɛ su ti ye! Be nga be nyɛn i’n, ɔ man be nguan.”

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Amun wla kwla kpɛn su?

?Ngue like yɛ

• ijrewa’m be kle e ɔ?

• oya’m be kle e ɔ?

• lalo’m be kle e ɔ?

• ablɔ’m be kle e ɔ?

[Foto mun, bue 18]

Kɛ oya’m be o likawlɛ’n, i sɔ’n sasa be. ?Amun yo i sɔ kunngba’n wie?

[Foto, bue 20]

Like fi kwlá jranman Klistfuɛ’m be ɲrun kɛ lalo mun sa.

[Foto mun, bue 20]

Kɛ nga ablɔ’m be mantan ninnge’m be su sa’n, Klistfuɛ’m be kusu be fa be wun mantan like ng’ɔ ti kpa’n.

[Foto cifuɛ mun, bue 20]

Stockbyte/Getty Images