?A si Zoova i Lalofuɛ wie mun? Atrɛkpa’n, be nga a si be’n, be ti ɔ mantanfuɛ annzɛ a nin be di junman, annzɛ a nin be o suklu kunngba’n nun. Annzɛ kusu be nin wɔ kokoli Biblu’n nun ndɛ’n i su yalɛ. ?Sanngɛ wan mun yɛle be bɔbɔ ba’n? ?Yɛ ngue ti yɛ be kan ninnge nga be lafi su’n i ndɛ kle sran mun ɔn?

Be ti kɛ sran onga’m be sa. Yɛle kɛ be fin nvlenvle kwlaa nun. Be nun wie’m be ti aɲanbeunfuɛ, yɛ wie’m be ti yalɛfuɛ. Asa ekun’n, laa’n, be nun wie’m be o Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ wie nun. Wie mun bɔbɔ’n, laa be lafiman su kɛ Ɲanmiɛn o lɛ. Sanngɛ kwlaa naan b’a kaci Zoova i Lalofuɛ’n, be fali be ɲin sieli i like nga Biblu’n kle’n su kpa. (Sa Nga Be Yoli’n 17:11) Yɛ be wa wunnin i kɛ like nga Biblu’n kle’n ti nanwlɛ. I sin’n, be fali ajalɛ kɛ bé sú Ɲanmiɛn Zoova.

Biblu’n nun like suanlɛ’n yɛ ɔ uka be ɔ. Kɛ sran onga mun sa’n, be kusu sa o be su wie, yɛ be di fɔ. Sanngɛ kɛ mɔ be fa Ɲanmiɛn i mmla’m be su’n ti’n, be aeliɛ’n w’a yo kpa w’a tra laa’n. (Jue Mun 128:1, 2) Sa nga ti yɛ be ko kan Biblu’n nun ndɛ fɛfɛ’m be kle sran mun’n, i nun kun yɛ ɔ o lɛ ɔ.

Ɲanmiɛn i mmla’m be su yɛ be nanti ɔ. Mmla sɔ’m be o Biblu’n nun. Kɛ mɔ be fa mmla sɔ’m be su’n ti’n, be klun jɔ, be ɲin yi sran yɛ be di nanwlɛ kpɛkun be yo be wiengu’m be ye. Asa ekun’n, be wun kpaja be yɛ be fa be wunmiɛn’n di junman kekle kpa. Asa kusu’n, be nin be awlobofuɛ’m be afiɛn’n sɛ, kpɛkun be nzuɛn ti kpa. Kɛ mɔ be lafi su kpa kɛ ‘Nyanmiɛn liɛ’n, ɔ kpa-man sran nun’n’ ti’n, be bu Zoova i Lalofuɛ nga be o mɛn wunmuan’n nun’n kɛ be niaan sa. Asa ekun’n, be yoman politiki yɛ be kpɔman be wiengu. Nanwlɛ, Zoova i Lalofuɛ’m be ti klɔ sran kɛ sran kwlaa sa, sanngɛ be nvle liɛ’n lemɛn i wunsu.​—Sa Nga Be Yoli’n 4:13; 10:34, 35.

• ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be ti kɛ sran onga’m be sa ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n nun like suanlɛ’n ukali be ɔ?

Kɛ sran’m be ti dunman Zoova i Lalofuɛ’n, be nun kpanngban be bu i kɛ Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛuflɛ kun ɔn. Sanngɛ dunman sɔ’n finman andɛ. I afuɛ 2.700 tra su yɛ, Ɲanmiɛn Kpli flɛli i sufuɛ mun kɛ i “lalofuɛ.” (Ezai 43:10-12) Ka naan afuɛ nga be flɛ i 1931 w’a ju’n, be flɛ be Biblu’n nun like suanfuɛ. ?Yɛ ngue ti yɛ be wa fali dunman Zoova i Lalofuɛ’n niɔn?

Dunman ng’ɔ o be su’n kle kɛ be su Ɲanmiɛn Zoova. Ɲanmiɛn i dunman Zoova’n, ɔ wo laa fluwa nga be niannin nun be kacili Biblu’n, be nun kpɛ akpiakpi tra su. Sanngɛ be nunnunnin dunman sɔ’n Biblu’n kpanngban nun. Kpɛkun be fɛli i tɔnndɔnlɛ dunman kɛ Min annzɛ Ɲanmiɛn’n be sieli i osu. Kusu nn Ɲanmiɛn kan kleli Moizi kɛ i dunman’n yɛle Zoova. Yɛ ɔ seli kɛ: “Min dunman ng’ɔ o lɛ titi’n yɛ ɔ o lɛ-ɔ.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 3:15) I dunman’n ti’n e wun i kɛ i bɔbɔ Ɲanmiɛn’n ɔ nin amuɛn’m be timan kun. Nanwlɛ, Ɲanmiɛn bɔbɔ i dunman sa’n, m’ɔ o i Lalofuɛ’m be su’n, ɔ yo be fɛ kekleke!

Dunman sɔ’n kle kɛ be ti Ɲanmiɛn i lalofuɛ. Laa sran kpanngban kpa be kannin Zoova i su mɔ be lafi’n, i ndɛ. Sran sɔ’m be yoli Ɲanmiɛn i lalofuɛ. Abɛli yɛ ɔ ti be nun klikli’n niɔn. Yɛ kɛ i osu cuɛnnin nun kpa’n, like kunngba’n yɛ ‘lalofuɛ kpanngban kpa,’ be wa yoli ɔ. Be nun wie mun yɛle Nowe, Abraamu, Sara, Moizi, Davidi ɔ nin sran wie mun ekun. (Ebre Mun 11:4—12:1, Anuãsɛ Fuflɛ) Kɛ be tɔn sran kpa kun mɔ w’a yoman sa’n i suɛn’n, sran nga m’ɔ si ndɛ’n nun’n, ɔ́ kó jrán nun dí nanwlɛ, afin i yɛ ɔ ti lalofuɛ’n niɔn. ?Nɛ́n i ɔ? I kunngba’n, Zoova i Lalofuɛ’m b’a fua kɛ bé kán Ɲanmiɛn i su nanwlɛ ndɛ’n bé klé sran mun.

Dunman sɔ m’ɔ o be su’n kle kɛ be sɔnnzɔn Zezi. Biblu’n nun’n, be kan kɛ Zezi yɛ ɔ ti ‘lalofuɛ seiin ɔ nin nanwlɛ’n’ niɔn. (Sa Nglo Yilɛ 3:14, Anuãsɛ Fuflɛ) Zezi bɔbɔ seli kɛ ‘ɔ yoli maan be sili [Ɲanmiɛn].’ Kpɛkun ɔ kan guali su kɛ ‘ɔ́ kán [Ɲanmiɛn i su] ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n klé sran mun.’ (Zan 17:6; 18:37) I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ Zoova i dunman’n tran be nga be ti Klist i sɔnnzɔnfuɛ sakpasakpa’n be su, naan be bo dunman sɔ’n be kle sran mun. I sɔ’n yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be mian be ɲin be yo ɔ.

• ?Ngue ti yɛ Biblu’n nun like suanfuɛ’m be fali dunman Zoova i Lalofuɛ sieli be su ɔ?

• ?Andɛ sa yɛ Zoova le i lalofuɛ mun asiɛ’n su wa ɔ? Yiyi nun.

• ?Wan yɛ ɔ ti Zoova i Lalofuɛ dan’n niɔn?

Biblu’n kannin kɛ, kɛ Klist ko wu’n, sran wie’m bé kpɛ́ Biblu’n nun nanwlɛ ndɛ’n i wun. (Sa Nga Be Yoli’n 20:29, 30) Kɛ ɔ yoli sɔ sakpa ɔ. Sran sɔ’m be wa fali amuɛn sɔfuɛ’m be ndɛ mun sanngannin ninnge nga Zezi kleli’n. Ɔ maan be wa kpɛli Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ ba. (2 Timote 4:3, 4) ?Kɛ m’ɔ ti sɔ’n niɔn, wafa sɛ yɛ a kwla si kɛ like nga Biblu’n kle i sakpasakpa’n yɛ be kleli wɔ ɔ?

Kɛ i blɛ’n juli’n, Zoova yoli maan nanwlɛ’n i ɲin fiteli. Zoova seli kɛ, kɛ mɛn’n i ‘awieliɛ blɛ’n wá jú’n, sran kpanngban kpa be silɛ’n ɔ́ úka su.’ (Daniɛl 12:4) Ɔ maan afuɛ 1870 nun’n, sran akpasua kaan kun wa wunnin i kɛ ndɛ nga be kɛn i asɔnun’m be nun’n, be dan lika finman Biblu’n nun. I sɔ’n ti’n, sran sɔ’m be wa suannin ndɛ nga ɔ o Biblu’n nun’n i kpa naan b’a wun like nga Biblu’n kle i sakpasakpa’n i wlɛ. Kɛ be yoli sɔ’n, Zoova ukeli be ɲin naan b’a wun Ɲanmiɛn Ndɛ’n i wlɛ.

Sran nanwlɛfuɛ wie’m be suannin Biblu’n nun like kpa. Ajalɛ nga Biblu’n nun like suanfuɛ sɔ’m be fɛli i laa be suannin like’n, i kunngba’n yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be nian su andɛ ɔ. Biblu’n nun like suanfuɛ klikli sɔ mun be koko Biblu’n nun ndɛ’m be su yalɛ kunngunngun. Kpɛkun kɛ be wun kɛ ndɛ mma kun i wlɛ wunlɛ’n ti kekle’n, be fa Biblu’n nun ndɛ mma uflɛ be yiyi nun. Kɛ be ko wun wafa nga ndɛ mma sɔ’n nin Biblu’n i onga’n be kɔ likawlɛ’n, kpɛkun b’a klɛ b’a sie. Be yacili Biblu’n nun naan i bɔbɔ yiyi i nun ndɛ’n nun. Ɔ maan be wa wunnin Ɲanmiɛn i dunman’n ɔ nin i Sielɛ’n ɔ nin like nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó i asiɛ’n su wa ɔ́ mán klɔ sran mun’n, ɔ nin wie’n nin sran cɛnlɛ’n be su ndɛ’n be wlɛ kpa. I sɔ’n ukali be maan be ɲannin be ti ato ndɛ mɔ sran’m be kle’n, ɔ nin aeliɛ wie m’ɔ timan su’n, be sa nun.​—Zan 8:31, 32.

Afuɛ 1879 nun’n, Biblu’n nun like suanfuɛ’m be wunnin i kɛ ɔ fata kɛ nanwlɛ ndɛ’n ɔ tru. Ɔ maan be wa boli fluwa nga be flɛ i Sasafuɛ Tranwlɛ’n bo Zoova i Sielɛ Blɛ’n i jɔ i yilɛ bo. Lele nin andɛ Zoova i Lalofuɛ’m be te yi fluwa sɔ’n. Kɛ é sé yɛ’n, nvlenvle 240 tra su be nun’n, be kan Biblu’n nun ndɛ’n kle sran mun aniɛnaniɛn ko ju 750 nun. Nanwlɛ, ndɛ nanwlɛ’n i trulɛ’n ti abonuan dan!

• ?Kɛ Klist wuli’n, sran’m be yoli Biblu’n nun ndɛ nanwlɛ’n i sɛ?

• ?Ɔ yoli sɛ yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be wa wunnin Ɲanmiɛn Ndɛ’n, i wlɛ ɔ?

I afuɛ ko ju wie yɛ’n, Zoova i Lalofuɛ’m be fali Biblu fanunfanun be dili junman yɛ be yili wie cɛcɛli sran mun. Sanngɛ, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be fali ajalɛ kɛ bé yí Biblu kun m’ɔ kwla uka sran mun kpa ɔ. Afin Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ sran kwlaa “wun sa ng’ɔ ti nanwlɛ’n i wlɛ kpa.” (1 Timote 2:3, 4) Ɔ maan, afuɛ 1950 nun’n, be boli Biblu’n Traduction du monde nouveau i bue wie’m be yilɛ bo. Be kacili i klanman kpa aniɛnaniɛn 130 tra su be nun.

Be kunndɛ kɛ Biblu’n nun ndɛ’n yo pɔpɔ man sran mun. Like nga ti yɛ be kunndɛli i sɔ’n yɛle kɛ, kɛ é kɔ́ e ɲrun’n, nn aniɛn’m be kanlɛ wafa’n kácikáci. Kusu’n, ndɛ wie’m be kanlɛ wafa mɔ be diman su kun’n, yɛ sran’m be fa kacili Biblu wie mun laa ɔ. Ɔ maan, be nun ndɛ’n be wlɛ wunlɛ ti kekle. Like kun ekun yɛle kɛ fluwa nga be jran su be kaci Biblu’n aniɛn uflɛ nun’n, sran’m be wa wunnin be nun wie mun ekun. Fluwa sɔ’m be nun ndɛ’n, ɔ nin nga Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be klɛli be Ebre nin Arameɛn ɔ nin Glɛki nun’n, be kɔ likawlɛ. Yɛ be ti’n, be wa tili aniɛn sɔ’m be kpa trali laa’n.

Be kunndɛ kɛ Ɲanmiɛn bɔbɔ i ndɛ’n yɛ ɔ tran Biblu’n nun ɔn. Ɔ nin i fataman kɛ Biblu’n i kacifuɛ’m be kpɛ Ɲanmiɛn i nuan ndɛ’n i wun kaan sa. Ɔ fata kɛ be nian lalafuɛ fluwa nga be jran su kaci Biblu’n be nun kpa, naan b’a kaci Ɲanmiɛn Ndɛ’n aniɛn uflɛ nun.

Be kunndɛ kɛ Biblu’n nun ndɛ’n, ɔ yi sran nga Biblu’n fin i’n, i nglo. (2 Samiɛl 23:2) Biblu’n Traduction du monde nouveau nga Zoova i Lalofuɛ’m be yili nun’n, lika kɔe 7.000 nga Ɲanmiɛn i dunman’n o lɛ laa’n, be fali sieli i osu. (Jue Mun 83:18, NW) Be fali blɛ kpanngban naan b’a kaci Biblu’n Traduction du monde nouveau. Ɔ maan i nun kannganlɛ’n yo fɛ, afin ɔ yi Ɲanmiɛn i klun akunndan’n i nglo weiin kpa. Sɛ b’a yi Biblu’n Traduction du monde nouveau ɔ aniɛn’n nun o, annzɛ be nin a yiman o, kanngan Zoova i Ndɛ’n nun cɛn kwlaa.​—Zozie 1:8; Jue Mun 1:2, 3.

• ?Ngue ti yɛ Zoova i Lalofuɛ’m be yili Biblu’n Traduction du monde nouveau niɔn?

• ?Sɛ sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ sí Ɲanmiɛn i klun sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo i cɛn kwlaa ɔ?