Hinalon daw Kaiyan si Jonas?
AN Biblia nagsasaysay sato na si Jonas, sarong propeta ni Jehova kan ikasiyam na siglo B.C.E., sa pagdulag sa sarong asignasyon, luminunad sa barko. Durante nin nagbabagyong pagbiyahe sa Mediterraneo, ihinolog sia kan mga tripulante sa dagat. “Si Jehova nagsugo nin sarong dakulang sira na halonon si Jonas, kaya si Jonas namugtak sa tulak kan sira nin tolong aldaw asin tolong banggi.”—Jonas 1:3-17.
An iba nagsasabing, ‘Imposible! Mayong linalang sa dagat na makahahalon nin tawo.’ Pero arin man sa sperm whale o sa great white shark dai makahahalon. An National Geographic (Disyembre 1992) iinatubang an saro pang posibilidad—an whale shark. An midbid na pinakadakulang pating, puwede iyan dumakula sagkod sa 20 metros an laba asin gabat na 70 toneladas.
“An pambihirang estruktura nin bituka kan whale shark nagsusuportar mismo sa mga estorya ni Jonas. Pasil imahimaron an saindong sadiri na sa dai tinutuyo inugom sa ngoso nin whale shark, na dakulaon na marhay . . . An garo kuweba kadakulang ngoso nin minsan sadit na gurang nang whale shark puwedeng ikalaog tolos an magkapadis na Jonas.”
An whale shark nagkakakan nin saradit na hayop asin pananom sa dagat (plankton asin krill), na “minaagi sa esofago palaog sa dakulaon asin nauunat na bangketehan na iyo an tulak.” Alagad, paano an saro makakaluwas? An National Geographic nagsasabi: “An mga pating igwang maluway na paagi nin pagluwa sa nahahalon nindang darakulang bagay na dai kayang tunawon kan tulak . . . An pating puwedeng luway-luway na halean nin laog an tulak kaiyan paagi sa pagpabaliktad kaiyan asin pagbusol kaiyan pasiring sa ngoso. . . . Kaya, puwede kamong magpadalinas paluwas sa natatahoban nin liwoy na alpombra, medyo nagniwang pero tibaad may nanodan gikan sa eksperyensia.”
Ngonyan an mga whale shark dai manonompongan sa Mediterraneo, minsan ngani nanompongan na sinda sagkod sa harayong amihanan na arog kan Siudad nin Nueba York. Yaon na daw sinda sa Mediterraneo kan panahon ni Jonas? Siisay an siertong makakasabi? An Biblia dai espisipikong sinasabi kun anong klaseng linalang sa dagat an ginamit ni Jehova, pero si Jesus mismo pinatunayan na totoo an tala ni Jonas.—Mateo 12:39, 40.
[Picture Credit Line sa pahina 32]
Norbert Wu/Peter Arnold Inc.