Mga Hapot Hale sa mga Parabasa

Nasasabotan ko na an termino sa Griego na “toʹte” (dangan) ginamit sa pag-introdusir kan minasunod. Kaya taano an Mateo 24:9 ta nagsasabi: “Sa panahon na iyan [“toʹte”] dadarahon kamo nin mga tawo sa kahorasaan,” mantang an konektadong tala sa Lucas 21:12 nagsasabi: “Alagad bago an gabos na bagay na ini dadakopon kamo nin mga tawo asin paglalamagon kamo”?

Tama na an toʹte puedeng gamiton sa pag-introdusir nin sarong bagay na minasunod, sarong bagay na kasunod, sabi ngani. Alagad dai niato kaipuhan na saboton na ini sana an paggamit sa Biblia kan termino.

An A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, ni Bauer, Arndt, asin Gingrich, nagpapaheling na an terminong toʹte ginamit sa duwang pundamental na sentido sa Kasuratan.

An saro iyo an “sa panahon na iyan.” Ini puedeng “manongod sa panahon na iyan kaidto.” An sarong itinaong halimbawa iyo an Mateo 2:17: “Sa panahon na iyan naotob idtong itinaram paagi ki Jeremias na propeta.” Ini dai nanonongod sa sarong bagay sa sarong serye kundi nagpaparisa nin sarong partikular na panahon kan nakaagi, sa panahon na iyan. Kaagid kaiyan, an toʹte puedeng gamiton “manongod sa panahon na iyan sa ngapit.” An sarong halimbawa yaon sa 1 Corinto 13:12: “Huli ta sa ngonyan kita nagheheling nin malibog paagi sa salming na metal, alagad sa panahon na iyan iyan magigin hampangan. Sa ngonyan ako nakaaaram nin kadikit, alagad sa panahon na iyan ako makaaaram nin eksakto siring na ako naaaraman nin eksakto.” Ginamit digdi ni Pablo an toʹte sa sentido na ‘sa ngapit na panahon na iyan.’

Sono sa leksikong ini, an iba pang paggamit sa toʹte iyo an “pag-introdusir kan minasunod kun dapit sa panahon.” An leksikong ini nagtatao nin dakol na halimbawa na yaon sa tolong tala kan simbag ni Jesus sa hapot kan mga apostol manongod sa tanda kan saiyang presensia.a Bilang mga halimbawa kan paggamit sa toʹte “sa pag-introdusir kan minasunod kun dapit sa panahon,” sinitar kan leksiko an Mateo 24:​10, 14, 16, 30; Marcos 13:​14, 21; asin Lucas 21:​20, 27. An pagkonsiderar sa konteksto nagpapaheling kun taano an sarong bagay na kasunod kun dapit sa panahon ta iyo an tamang pagsabot. Asin ini nakatatabang na masabotan an hula ni Jesus kan mga mangyayari sa ngapit.

Minsan siring, dai kita kaipuhan na magkonklusyon na an kada paglataw nin toʹte sa mga talang ini sierto na nag-iintrodusir sana kan minasunod kun dapit sa panahon. Halimbawa, sa Mateo 24:​7, 8, mababasa ta na ihinula ni Jesus na an nasyon matindog tumang sa nasyon asin na magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon asin mga linog. An bersikulo 9 nagpapadagos: “Sa panahon na iyan dadarahon kamo nin mga tawo sa kahorasaan asin gagadanon kamo, asin ikaoongis kamo kan gabos na nasyon huli sa ngaran ko.” Rasonable daw na saboton na an ihinulang mga guerra, kakulangan nin kakanon, asin linog siertong gabos mangyayari, asin posibleng matatapos, bago magpoon an paglamag?

Bako iyan na lohiko, ni iyan pinatutunayan kan satong aram manongod sa kaotoban kan enot na siglo. Ihinahayag kan tala sa libro nin Gibo na haros tolos-tolos pakatapos na magpoon na maghulit an mga miembro kan bagong Kristianong kongregasyon, sinda nag-agi nin grabeng pagtumang. (Gibo 4:​5-21; 5:​17-40) Dai niato masasabi na may kasiertohan na an gabos na guerra, gutom, asin linog na nasambitan ni Jesus nangyari bago an enot na paglamag na idto. Sa kabaliktaran, an pagtumang na idto uminabot “bago” an dakol na iba pang ihinula, na kaoyon sa paagi kan pagkataram ni Lucas sa bagay: “Alagad bago an mga bagay na ini dadakopon kamo nin mga tawo asin paglalamagon kamo.” (Lucas 21:12) Isusuherir kaiyan na sa Mateo 24:​9, an toʹte mas ginamit sa sentido na “sa panahon na iyan.” Durante kan peryodo nin mga guerra, gutom, asin linog, o sa panahon na iyan, an mga parasunod ni Jesus paglalamagon.

[Nota sa Ibaba]