Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
Mantang an mga prosedimiento sa pag-esterilisar sinasabi ngonyan na puede nang bawion an epekto kun hahagadon, puede daw na mansayon iyan nin sarong Kristiano bilang saro sa mga opsion sa pagkontrol sa pangangaki?
An pag-esterilisar nagin an paagi nin pagplano nin pamilya na ginagamit nin pinakadakol. Para sa dakol na tawo, an pagigin inaako kaiyan garo baga dinedeterminaran nin sosyal asin edukasyonal na kamugtakan, siring man nin relihiosong mga punto de vista. An aspekto nin relihiosong paniniwala sarong bagay na kinokonsiderar kan Mga Saksi ni Jehova, na an kamawotan pareho kan sa salmista: “Tokdoi ako, O Jehova, sa saimong dalan, asin giyahe ako sa dana nin pagkatanos.” (Salmo 27:11) Ano an kalabot sa mga prosedimiento sa pag-esterilisar?
An pag-esterilisar sa lalaki para sa pagkontrol sa pangangaki inaapod na vasectomy. Pinuputol asin binabagatan an duwang sadit na agihan nin semilya nin lalaki, o tubo, sa bayag. Puede ining gibohon sa laen-laen na medikal na paagi, alagad an intension gibohon na imposible para sa semilya nin lalaki na makabalyo hale sa bayag. An pag-esterilisar sa babae inaapod na tubal ligation. Sa parate iyan ginigibo paagi sa pagputol asin pagbogkos (o, pagsolo) tanganing masirrahan an mga Fallopian tube, na inaagihan kan mga semilya nin babae hale sa mga obario pasiring sa matris.
Haloy nang ibinibilang na permanente an mga paaging ini—na an mga iyan nagbubunga nin pag-esterilisar na dai na mababawi an epekto. Alagad may nagkapirang tawo na, huli ta nagbasol sa saindang ginibo o bilang resulta nin bagong mga kamugtakan, naghagad nin medikal na tabang tanganing haleon an epekto kan vasectomy o tubal ligation. Huli sa naimbentong mga instrumento para sa espesyalisadong gamit asin mikrosiruhiya, an mga pagprobar sa pagbawi kan epekto nagin orog na mapanggana. Ordinaryo na sanang mabasa na sa piling mga ooperaran 50 sagkod 70 porsiento an puedeng magin mapanggana sa pagbawi kan epekto nin vasectomy paagi sa pagsumpay liwat kan putol na mga poro kan saraditon na tubo. Hinihingako na 60 sagkod 80 porsiento an mapanggana sa pagbawi kan epekto nin tubal ligation sa babae. An nagkapira na nakaaram kaini naghona na an pag-esterilisar dai na kaipuhan na mansayon na permanente. Tibaad naniniwala sinda na an vasectomy asin tubal ligation puedeng mansayon na nasa kategoriya nin mga tinotomar na pangontra sa pangingidam, kondom, asin diaprama—mga paagi na puedeng iontok kun gustong magbados. Pero, dai maninigo na palimanlimanan an nagkapirang nakapapepensar na mga aspekto.
An saro iyo na an posibilidad sa pagbawi kan epekto puedeng maapektaran na marhay nin mga bagay na siring kan nagin danyos sa mga tubo durante kan prosedimiento sa pag-esterilisar, laba nin tubo na hinale o may pinilaan, mga taon na nakalihis poon kan operasyon, asin sa kaso nin vasectomy, kun baga may napormang pangontra kan hawak sa helang tumang sa semilya kan lalaki. Asin dai dapat palimanlimanan an bagay na mayo nin mga pasilidad para sa mikrosiruhiya sa dakol na lugar, o an gastos tibaad dai makaya nin bulsa. Sa siring, an dakol na tibaad gustong-gusto na ipabawi an epekto nin pag-esterilisar dai iyan mahihimo. Para sa sainda iyan dai na mababago.a Kaya an mga proporsion sa pagbawi kan epekto na nasambitan sa enotan sa katunayan teoretiko sana, bakong mapananarigan na mga promedyo.
May nagkapirang bagay na may koneksion sa tunay na mga nangyayari. An sarong artikulo na ipinublikar sa Estados Unidos mapadapit sa pagbawi kan epekto nin vasectomy nagkomento na pakatapos kan $12,000 na operasyon, “63 porsiento sana kan mga pasyente an puedeng badosan an saindang agom.” Dugang pa, “sais porsiento [sana] kan mga lalaki na nagpa-vasectomy an sa katapustapusi naghagad nin pagbawi kan epekto.” Sa sarong pag-analisar sa Alemania manongod sa sentral na Europa, mga 3 porsiento kan mga lalaki na piniling magpaesterilisar an sa huri naghagad nin pagbawi kan epekto. Dawa kun an kabanga kan mga pagprobar na idto magin mapanggana, mangangahulogan iyan na para sa 98.5 porsiento, an pagpa-vasectomy nagin permanenteng pag-esterilisar. Asin an proporsion mas halangkaw sa mga lugar na pira sana o mayo nin mga mikrosiruhano.
Bilang resulta, bakong realistiko na ibilang na basta-basta sana an pag-esterilisar sa lalaki o sa babae, na garo baga iyan temporaryong pagkontrol sa pangangaki. Asin para sa sinserong Kristiano, igwa nin iba pang aspekto na dapat pensaron.
An sarong importanteng marhay na punto iyo na an mga kakayahan sa pangangaki balaog na hale sa satong Kaglalang. Kabale sa saiyang orihinal na katuyohan an pangangaki nin sangkap na mga tawo, na ‘mapano sa daga patin masakop kaiyan.’ (Genesis 1:28) Kan an populasyon kan daga buminaba sa walo huli sa Baha, inotro nin Dios an pundamental na mga instruksion na idto. (Genesis 9:1) Dai inotro nin Dios an pagboot na iyan sa nasyon nin Israel, alagad minansay kan mga Israelita an pagkaigwa nin mga aki na kawiliwiling marhay na bagay.—1 Samuel 1:1-11; Salmo 128:3.
An Ley nin Dios para sa Israel igwa nin mga nagpaparisa kan saiyang pagpahalaga sa pangangaki nin tawo. Halimbawa, kun an sarong may agom na lalaki magadan bago magkaigwa nin aking lalaki na mapadagos kan saiyang linahe, an saiyang tugang na lalaki maprodusir nin aking lalaki paagi sa pag-agom kan bayaw. (Deuteronomio 25:5) Orog pang may koneksion an ley manongod sa sarong agom na babae na naghingoang tabangan an saiyang agom sa pakikilaban. Kun tinakma nia an ikinabuhay kan kalaban kan saiyang agom, an saiyang kamot puputolon; makahulogan nanggad, dai hinagad nin Dios an kaparehong danyos sa mga organo sa pangangaki nia o kan saiyang agom. (Deuteronomio 25:11, 12) An ley na ini malinaw na patataluboon an paggalang sa mga organo sa pangangaki; an mga ini dai dapat raoton na dai kaipuhan.b
Aram niato na an mga Kristiano bakong sakop kan Ley nin Israel, kaya an susundon sa Deuteronomio 25:11, 12 dai aplikado sa sainda. Dai ipinagboot ni ipinasentido ni Jesus na an saiyang mga disipulo dapat na mag-agom asin magkaigwa nin pinakadakol na aki na posible, na inestudyaran nin dakol na mag-agom sa pagdesisyon kun baga magamit nin sarong paagi sa pagkontrol sa pangangaki. (Mateo 19:10-12) Inenkaminar ni apostol Pablo an may malaad na pagmate na ‘mga babaeng balo na hoben pa na magpaagom asin mangaki.’ (1 Timoteo 5:11-14) Dai nia sinambit an permanenteng pagpaesterilisar nin mga Kristiano—an saindang boluntad na pagsakripisyo kan saindang potensial na mangaki.
Makararahay sa mga Kristiano na turotimbangon an siring na mga nagpaparisa na halangkaw an pagheling nin Dios sa saindang abilidad sa pangangaki. An lambang mag-agom kaipuhan na magdesisyon kun baga asin kun noarin sinda magamit nin angay na mga paagi nin pagplano nin pamilya. Totoo, an saindang desisyon partikularmenteng magigin magabat kun may seguradong garantiya an mga doktor na an ina o aki napapaatubang sa grabeng mga peligro medikal, na may posibilidad pa nganing magadan, kun magbados sa ngapit. An nagkapira na nasa situwasyon na iyan magabat an boot na nagpaesterilisar nin arog kan sinabi sa enotan tanganing seguradohon na daing pagbados na mataong peligro sa buhay kan ina (na posibleng igwa nang ibang aki) o nin aki na tibaad sa huri mamundag na igwa nin problema sa salud na nakagagadan.
Alagad an mga Kristiano na dai man napapaatubang sa siring na pambihira asin napapalaen na peligro magmamawot nanggad na gamiton an ‘marahay na kaisipan’ asin ioyon an saindang pag-iisip asin gibo-gibo sa halangkaw na pagheling nin Dios sa potensial na mangaki. (1 Timoteo 3:2; Tito 1:8; 2:2, 5-8) Ini magpapabanaag nin maygurang na pagkasensitibo sa mga ipinaririsa kan Kasuratan. Pero, kumusta kun nagin hayag sa gabos na an sarong Kristiano daing pagmamaan na binasangbasang an mga ebalwasyon nin Dios? Bako daw na an iba pagdududahan kun baga sia marahay na halimbawa, na may reputasyon na nagdedesisyon kaoyon kan Biblia? An siring na nakapupurisaw na kanawayan sa reputasyon nin saro puede nanggad na makaapektar sa pagigin kualipikado nin sarong ministro para sa espesyal na mga pribilehio sa paglilingkod, minsan ngani tibaad dai magin siring kun an saro nagibohan kan siring kaining prosedimiento huli sa ignoransia.—1 Timoteo 3:7.
[Mga Nota sa Ibaba]
a “An mga pagprobar nin mga siruhano na ikonektar liwat an [vas deferens] may proporsion nin pagigin mapanggana na kisuerra 40 porsiento, asin igwa nin ebidensia na puedeng kamtan an orog pang kapangganahan huli sa mas marahay na mga pamamaagi sa mikrosiruhiya. Minsan siring, an pag-esterilisar paagi sa vasectomy maninigong ibilang na permanente.” (Encyclopædia Britannica) “An pag-esterilisar maninigong ibilang na permanenteng prosedimiento. Sa ibong kan tibaad nadangog nin pasyente manongod sa pagbawi kan epekto, magastos an operasyon sa pagkonektar liwat nin pinutol na tubo, asin bakong garantisado an kapangganahan. Para sa mga babae na ipinabawi an epekto nin pag-esterilisar sa Fallopian tube, halangkaw an peligro nin pagbados sa luwas kan matris.”—Contemporary OB/GYN, Hunyo 1998.
b An saro pang ley na tibaad garo baga may koneksion nagsabi na daing lalaki na naraot na marhay an ikinabuhay na makalalaog sa kongregasyon nin Dios. (Deuteronomio 23:1) Minsan siring, an Insight on the Scriptures nagsasabi na ini malinaw na “may labot sa tuyong pagkapon para sa inmoral na mga katuyohan, siring kan homoseksuwalidad.” Huli kaini, dai kalabot sa ley na iyan an pagkapon o an katimbang kan pagkontrol sa pangangaki. Sinabi pa kan Insight: “Si Jehova may pagrangang ihinula an panahon na an mga kapon aakoon nia bilang saiyang mga lingkod asin, kun makinuyog, magkakaigwa nin ngaran na mas marahay kisa mga aking lalaki asin babae. Kan haleon ni Jesu-Cristo an Ley, an gabos na tawo na naggigibo nin pagtubod, dawa ano an saindang dating posisyon o kamugtakan, puedeng magin espirituwal na mga aki nin Dios. Hinale na an pagpalaenlaen sa laman.—Isa 56:4, 5; Juan 1:12.”