Pagdakol kan Populasyon sa Kinaban—Sarong Mahalagang Isyu
“IKALIMANG Bilyon na Omboy.” Iyan an iinapod kan gobyerno nin Tsina ki Wang He, sarong omboy na babae na namundag sa sarong ospital sa Beijing kan matangang banggi, Hulyo 11, 1987. Mayo nin makasasabi kun baga talagang an omboy na iyan pinaabot sa 5,000,000,000 an total na populasyon sa kinaban kan panahon na idto. Minsan siring, namundag sia sa eksaktong oras na sinabi kan Naciones Unidas na an populasyon sa kinaban makaaabot sa numerong iyan. Inaprobetsaran sana kan gobyerno nin Tsina an okasyon tanganing irepresentar sa dramatikong paagi an malaad na isyu nin pagdakol nin populasyon na inaatubang kan Tsina asin kan kinaban.
Ipinaririsa nin estadistika na an bilang nin mga tawo sa ibabaw kan daga nagdadakol sa rikas na ikinatatakot nin nagkapirang eksperto. Sa presenteng rikas nin pagdakol, an populasyon kan daga madodoble sa laog sana nin mga 40 taon. Sa rikas na iyan, sabi sato kan mga eksperto, an kantidad nin pagkakan na kaipuhan tanganing mapakakan an populasyon sa kinaban dai mahahaloy mababayaan an napoprodusir, asin an resulta gutom sa kinaban. Saro pa, mantang may limite an suplay na natural na kayamanan kan kinaban, mas madali iyan na mauubos nin nagdadakol na populasyon, asin ini daing ibang aabotan kundi kalamidad na lakop sa daga. Kun an kakulangan nin pagkakan asin kayamanan dai mangahulogan kan satong kapahamakan, sabi kan mga eksperto, segurado na iyan itatao kan danyos sa palibot na ginigibo niato. Literal niatong tinitilok an satong sadiri huli sa ginigibo niato sa aire, tubig, asin daga, asin iyan paririkason sana nin mas dakol na tawo. Ini gabos garo baga kapahamakan an masasagkodan.
Pero, ano an magigibo dian? Kadakol kan opinyon sa bagay. An iba naghohona na kun daing gigibohon na aksion tolos na inaan an pagdakol nin populasyon, mamumugtak sa peligro an kapakanan nin gabos na tawo. An iba naniniwala na arog kan nakaagi, may madidiskobreng bagong mga paagi na maresolberan an mga problema manongod sa pagkakan, kayamanan, polusyon, asin ano pa man na ibang kalabot. An iba man naghohona na sa huri mapondo man giraray an paglangkaw kan total na populasyon, kaya dai kaipuhan na mahadit na gayo dian. An totoo, may makokosog na opinyon asin pagmansay sa haros gabos na kabtang kan tema. Malinaw na sarong kontrobersial asin mahalagang isyu an pagdakol kan populasyon sa kinaban.
Pero an mahalagang mangnohon iyo na an mga tawo na yaon sa mga nasyon na sagkod ngonyan mahiwas pa asin mayaman sa kadaklan iyo an pinakamapuwersang nagtataram manongod sa nagdadangadang na kapahamakan. Itinatao ninda an patanid ta namamatean ninda na namemeligro an grado kan saindang pamumuhay o karahayan sa maabot. Pero kumusta man an mga nag-iistar sa mas pobre, daing progreso, asin surusuan na mga nasyon? Ano an pagmate ninda manongod sa isyu sa populasyon? Paano an buhay sa surusuan na mga lugar sa kinaban?
Dadarahon kamo kan Magmata! sa pira sa pinakasurusuan na lugar sa kinaban tanganing tawan kamo nin ideya kun paano an buhay sa irarom kan pangigipit nin pagputok nin populasyon asin tabangan kamong masabotan an pira sa mga isyung napapalabot.