An Patanid na Dai Dinangog

KAN Mayo 18, 1980, an Mount St. Helens sa Estados Unidos tinapos an pagkasilensio sa laog nin 123 na taon. An makosog na pagtuga kaidto tinumpag an 1,300 piye sa alitoktok kaiyan, rinaot an mga 230 milyas kuwadrado nin magayon na lugar, asin ginadan an labing 60 katawo.a

An pagtuga dai nag-abot na mayo nin patanid. Haros duwang bulan bago pa, naglinog nin medyo makosog sa lugar na idto, na may suminunod pang mga linog na mas parate. Kan Marso 27, may suminungaw na abo asin alisngaw sa bukid na uminulanto nin apat na milya.b Minsan ngani an bukid nagin medyo kalmado pag-abot nin Abril, may risang butog na napoporma sa parteng amihanan asin nagdadakula sa rikas na limang piye kada aldaw.

Para sa mga sientista an mga tandang ini malinaw na nagpaparisa nin nagdadangadang na pagtuga. Itinao an mga patanid na an mga tawo rumayo sa bukid. Alagad ta an kadaklan dai dinangog an mga patanid.

Si Harry Truman, sarong kagsadiri nin otel sa Spirit Lake na harani sa ibaba kan bukid, nagsayumang humale. 50 anyos na siang nag-iistar duman asin dai sia makatubod na an namomotan niang bukid liliwaton an katrangkilohan kan saiyang palibot. An iba naglikaw sa mga panhipa sa hararayong mga tinampo sa pagtroso tanganing makatindog nin tolda asin pagmasdan an bukid sa garo baga trangkilong kadlagan.

Kan umabot an makosogon na putok, an abo asin mainit na mga gas iinulanto hale sa bukid sa rikas na 200 milyas por ora! Minilyon na abeto an napukan, asin an buhay nin mga tawo na dai nagdangog napatod. An iba nagadan na an kamera nakadukot pa sa mata. An kuwarentang piye nin nagkakalakagang laboy ilinubong si Harry Truman asin an saiyang otel.

An nagbubulos na laboy hale sa bukid may rikas na sagkod sa 50 milyas por ora. Kan patanidan nin sarong piloto nin helicopter an mga tawo na aagihan nin nagbubulos na laboy, an iba habong magdangog sa saiya. Sia nagsabi: “Dai ako makapaniwala. Sinabi ko sa sainda an nagdadangadang asin pinagngisihan sana ninda ako asin pinahale ako.” Dai mahaloy an saindang pagngisi naribayan nin pagkataranta.

An pagsayumang ini na maniwala sa mapaniniwalaan na mga patanid bakong pambihira, nangorogna kun ini manongod sa bagay na dai pa personal na naeksperyensiahan nin mga tawo. Sinda nangangatanosan na mayo nin maliliwat ta an mga kamugtakan sa palibot pareho poon pa kan kaaldawan kan saindang mga apoon. An siring na kaisipan mangangahulogan nin kapahamakan kun iyan an dahelan na an saro magbingog sa sarong suanoy na patanid manongod sa nagdadangadang na kapahamakan na mas grabe nanggad sa pagtuga kan Mount St. Helens. Ano an kapahamakan na iyan? Asin ano an kaisipan nindo manongod sa patanid? Dai daw nindo iyan paniniwalaan, o andam daw kamong dangogon iyan asin mabuhay? Helingon kun ano iyan sa minasunod na artikulo.

[Nota sa Ibaba]

[Picture Credit Line sa pahina 3]

H. Armstrong Roberts