Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
Pinatanidan nin Dios si Cain na an ‘kasalan naglulukob sa tata asin sia an minamawot kaiyan,’ na garo baga nananabihan an sarong mabangis na hayop asin an biktima kaiyan. (Genesis 4:7) Taano ta ginamit an tataramon na iyan kun baga bago kan Baha, an mga hayop nagkakan sana nin mga tinanom?
Sa mga librong isinurat ni Moises, manonompongan niato an nagkapirang bersikulo na nagpapaheling nin mga katunayan o makasaysayan na mga pangyayari na garo baga bakong tama sa kasaysayan na pinangyarihan kaiyan.
Halimbawa, an tala sa Genesis 2:10-14 nagtatao nin geograpikong detalye manongod sa tatamnan nin Eden. Suminurat si Moises na an sarong salog “nagbobolos pasirangan kan Asiria.” Pero an daga nin Asiria kinua an ngaran kaini ki Asur, an aki ni Sem na namundag pakalihis kan Baha. (Genesis 10:8-11, 22; Ezequiel 27:23; Miqueas 5:6) Malinaw nanggad, sa saiyang eksakto, pinasabngan na tala, ginamit sana ni Moises an terminong “Asiria” sa pagpanongod sa sarong rehiyon na pamilyar sa saiyang mga parabasa.
Horophoropa an saro pang halimbawa hale sa enot na mga kapitulo kan Genesis. Pakatapos na si Adan asin Eva magkasala asin paluwason sa tatamnan, inolang sinda ni Jehova sa pagbuwelta. Paano? An Genesis 3:24 nagsasabi: “Saiyang pinaluwas an tawo asin ibinugtak sa sirangan kan tatamnan nin Eden an mga kerubin asin an naglalaad na espada na naglalabadlabad tanganing bantayan an dalan pasiring sa kahoy nin buhay.” Mangnoha an “naglalaad na espada.” An Dios daw an nag-imbento nin espada?
Dai kita kaipuhan na magkonklusyon na an satong mamomoton na Kaglalang iyo an enot na naggibo kan aram niato na mga espada. Si Adan asin Eva may naheling na naglalabadlabad sa atubangan kan mga anghel na sarong bagay na naglalaad. Ano man nanggad daw idto? Kan panahon na isurat ni Moises an libro nin Genesis, an mga espada midbid nang gayo asin ginagamit sa ralaban. (Genesis 31:26; 34:26; 48:22; Exodo 5:21; 17:13) Kaya an mga tataramon ni Moises na “naglalaad na espada” nagpangyari sa saiyang mga parabasa na ikaladawan sa isip kun ano an nangyari sa tata kan Eden. An impormasyon na aram kan kaaldawan ni Moises nakatabang sa pagsabot sa siring na mga bagay. Asin an tataramon na ginamit ni Moises siertong eksakto nanggad, huli ta ipinasurat iyan ni Jehova sa Biblia.—2 Timoteo 3:16.
Ngonyan kumusta man an Genesis 4:7? Dian pinatanidan nin Dios si Cain: “Kun ika maggibo nin marahay, dai daw magkaigwa nin pag-omaw? Alagad kun dai ka maggibo nin marahay, igwa nin kasalan na naglulukob sa tata, asin ika an minamawot kaiyan; asin ika daw, sa saimong kabtang, makakadaog kaiyan?” Siring sa nasabi na, an tataramon garo baga nagpapaheling kan ladawan nin gutom na mabangis na hayop na naglulukob tanganing mandakop asin maniba nin biktima.
Minsan siring, an patotoo sa Biblia nagtotokdo sa pagigin matoninong ni Adan asin Eva sa kaibanan nin gabos na hayop. An ibang mga hayop tibaad matiwasay nanggad sa kaibanan nin mga tawo, na nakikinabang pa ngani sa pagigin harani sa tawo. An iba mabangis na mga hayop, mga hayop na natural sanang gustong mag-erok na harayo sa mga tawo. (Genesis 1:25, 30; 2:19) Alagad, an Biblia dai nagsusuherir na an arin man sa mga hayop nambiktima nin ibang hayop o nin mga tawo. Kan enot, espisipikong itinagama nin Dios an mga tinanom bilang pagkakan kapwa nin mga hayop asin tawo. (Genesis 1:29, 30; 7:14-16) Iyan dai naliwat sagkod na pakatapos kan Baha, arog kan maririsa sa Genesis 9:2-5.
Kun siring, kumusta man an patanid nin Dios ki Cain, na satong nabasa sa Genesis 4:7? Sierto na an ladawan nin maringis na hayop na naglulukob asin andam na luksohan an biktima madaling masabotan kan kaaldawan ni Moises, asin nasasabotan man niato iyan. Kaya, sa giraray, si Moises puwedeng naggamit nin tataramon na ibinagay sa mga parabasa na pamilyar sa kinaban pakalihis kan Baha. Asin minsan dai pa noarin man nakaheling si Cain nin siring na hayop, siertong nasabotan nia an punto kan patanid na ibinaing an makasalan na horot na nasa saiya sa sarong gutom, gustong manibang hayop.
An pangenot na mga bagay na maninigong magkaigwa nin orog na epekto sa sato iyo ini: An kabootan nin Dios sa pagpatanid ki Cain, an halaga nin mapakumbabang pag-ako nin hatol, kun gurano kadaling makaraot an pag-imon, kun gurano maninigo na seryosong akoon niato an iba pang banal na mga patanid na ipinasurat nin Dios sa Kasuratan para sa satuya.—Exodo 18:20; Eclesiastes 12:12; Ezequiel 3:17-21; 1 Corinto 10:11; Hebreo 12:11; Santiago 1:14, 15; Judas 7, 11.