Pagkontrol sa Pangangaki—Siisay an Maninigong Magdesisyon? Kamo o an Iglesya?

Paagi kan kabaretaan kan Magmata! sa España

“AN AKI sarong anghel na itinao nin Dios. Kun mas dakol an saindong aki, mas dakol an patotoo na binibendisyonan kamo nin Dios asin ginagamit kamo para sa saiyang kamurawayan.”

An mga tataramon na ini kan lokal na padi kan parokya nagkaigwa nin magabat na puwersa ki Joaquim. Mayo siang trabaho. Sia asin an saiyang agom, si Lourdes, igwa na nin anom na aki. Paano ninda aatubangon an orog pa? An saiyang mga pagtumang napaontok kan patanid na: “An paglikay na magbados sarong kasalan. Ititiwalag kamo sa iglesya kun gigibohon nindo iyan!” Bilang pagsunod, nangaki si Lourdes nin sampulo pang aki, sa ibong nin kasakitan sa buhay na maninigong tagalan kan nagtitios na pamilyang Portuges na ini.

Inotro sana kan pading ini an pundamental na Katolikong katokdoan, na sa pag-agom maninigong magkaaki asin an lambang mag-agom maninigong “may marahay na boot na andam na akoon an mga aki” na tibaad dumatong. Alagad, sa nakaagi pa sanang mga taon kadakol na Katoliko an nagpapahayag nin mga pagduwaduwa manongod sa opisyal na mga susundan kan iglesya manongod sa bagay na ini.

Sarong Pranses na Katolika na ina nin sampulong aki an nagsabi: “Para sa sakuya, an Romano Katolikong katokdoan bako nang praktikal ngonyan para sa normal na hoben na mag-aragom na nagmamawot na mamuhay bilang mag-agom sa pagheling nin Dios!” Si Kitty Parker na hale sa California nagpahayag nin kaagid na mga saboot: “Kami mag-agom nagdesisyon na pilion na magkontrol nin pag-aki pakatapos nin halawig na panahon nin pag-oolay, pagbabasa asin pamimibi. Ini an samuyang enot na mayor na pagbulag sa iglesya.” Si Judy Ford kan Paignton, Inglaterra, naghohona na “an desisyon maninigong sa pamilyang kalabot, na mayo nin takot sa pagsagwe hale sa Iglesya.”

Kadakol na sinserong Katoliko an naghahapot sa saindang sadiri: ‘Sa panahon na ini na sobra an populasyon, lakop an kadaihon, asin marikas na magdakol an mga payag-payag, maninigo daw na an iglesya an magdesisyon kun baga tama o sala an espisipikong mga paagi nin pagkontrol sa pag-aki?’ Kiisay maninigong maghinanyog an sarong Katoliko? Sa papa, sa padi kan parokya, o sa saiyang sadiring konsensia?

Bako Sanang Sarong Isyu sa Ika-20 Siglo

An mga magurang haloy nang naghanap nin praktikal na mga paagi sa paglimite sa bilang nin mga aki. Labi nang duwang ribong taon an nakaagi, nagtaram si Aristotle manongod sa halaga nin pagkontrol sa pagtalubo kan populasyon tanganing mainaan an paglakop kan kadaihon. Itinokdo nia an nagkapirang paagi nin pagkontrol sa pag-aki na popular kan saiyang panahon. Sa kadakol na kadagaan an ugale nin pag-aatraso kan pagbutas sa nagkapirang taon nakakontribuwir man sa pagpababa kan bilang nin pangaki. Alagad, an saro sa pinakausong porma nin pagkontrol kan populasyon, na padagos pang ginigibo sa nagkapirang nasyon ngonyan, iyo an paggadan sa mga omboy. An dai minamawot na omboy, na parateng babae, daing herak na ginagadan.

Sa nakakaagi pa sanang mga taon, huli sa nag-oswag na pag-ataman sa salud, an ordinaryong ina sa nagkapirang Aprikanong nasyon igwa nin sagkod sa walong aki. Kun an bilang nin pag-aki sa India (na haros limang aki sa lambang ina) magpadagos sa presenteng kamugtakan kaini, an nasyon na iyan magkakaigwa nin populasyon na haros sangribong milyon sa katapusan kan siglong ini.

An kadakol sa nagdadakulang mga pamilyang ini nagsusurusuan sa dati nang panopanong darakulang siudad kan Ikatolong Kinaban, siring sa Calcutta asin Siudad nin Mejico. An huri puwedeng magkaigwa nin poon sa 26 sagkod 36 na milyon katawo sa taon na 2000. Kaya ngani, an mayoriya kaining mas pobreng mga nasyon nagsasagibo nin nagkapirang porma nin pagplano nin pamilya.

Mientras tanto, sa kadakol na nasyon sa Solnopan, kun saen lakop an mga klinika sa pagplano nin pamilya, an bilang nin pag-aki risang gayo na buminaba. An mga paaging dai magbados ginagamit kan mayoriya sa mag-aragom, ano man an saindang relihiyon. Pinababayaan kan mga iglesyang Protestante sa pankagabsan an hapot manongod sa paglikay na dai magbados sa konsensia kan mag-agom na kalabot. Alagad, kan 1930, inaprobaran ni Papa Pio XI an presenteng opisyal na paninindogan kan Katoliko, na dinugangan nin puwersa ni Papa Paulo VI asin idinoon kan presenteng papa, si Juan Paulo II.

Masakit na Problema Para sa Sinserong mga Katoliko

Paano ipinaliwanag an opisyal na desisyon kan Katoliko manongod sa pagkontrol sa pangangaki? Sa simpleng pananaram, nagpahayag ini na an “natural” na mga paagi sana sa pagkontrol sa pangangaki an inaako sa moral na paagi. Ilinadawan ni Papa Juan Paulo II an “natural” na paagi bilang an “pagmansay sa mga ritmo nin pagigin mainaki nin tawo asin paggiya sa . . . pagkamagurang sono sa mga ritmong ini.” Ibinabawal an iba pang porma nin paglikay sa pagbados.

Malinaw na kadakol na Katoliko an nakanompong na bako nang praktikal an ritmong paagi. Kaya, obligado sindang sunudon magsalang an idinidikta kan saindang sadiring konsensia o an doktrina kan saindang iglesya. Sa kadaklan na nasyon sa Solnopan, an praktikal na mga Katoliko may tendensia na dai intindihon an mga pahayag kan papa, minsan may kaibang pagsisiyasat sa sadiri. Totoo ini minsan sa mga nasyon na kadaklan Katoliko.

Sarong Pranses na padi an nagpaliwanag: ‘An pagbugtak nin haralangkaw na gayong mga pamantayan, bakong bilang mga direktiba, kundi sa lubos na sentido, minaresulta sa pag-eksister nin duwang iglesya: Sa sarong lado idtong nagtatao nin estriktong mga pagboot asin an minoriya nagkukuyog. Sa ibong na lado, an mayoriya na naggigibo kan kaya ninda o nagdedesisyon pa ngani na gibohon an ano man na boot ninda na mayong pakiaram sa iba manongod sa mismong komplikadong mga prinsipyong ini.’ Sa España labi sa 60 porsiento an dai nag-iintindi sa mga opisyal na doktrina kan iglesya manongod sa pagkontrol sa pangangaki sa ibong na an labi sa kabanga kan mga ini ibinibilang an saindang sadiri na mga aktibong Katoliko. Sa Italya sarong surbey kasuarin pa sana an nagpaheling na dai pang 2 porsiento an seguradong kaoyon kan opisyal na posisyon kan iglesya.

An dakulang kalaenan sa pag-oltanan kan itinotokdo kan iglesya asin kan pankagabsan na ginigibo kan mga Katoliko bakong makangangalas huli sa magkakakontrang opinyon na ipinahayag kan mga obispo, kapadian, asin mga teologo manongod sa hapot na ini. Mantang dai maliliwat an mga pahayag kan papa, kadakol na halangkaw an ranggong opisyal kan iglesya an dai naghohonang siring kaiyan kalinaw an bagay, an iba ngani nagtataram nin hayag tumang sa opisyal na doktrina. Mientras tanto, an lokal na mga padi, na nagtatao nin sadol sa mga mag-aragom, parateng habong gumibo nin moral na mga hatol sa bagay na ini. Kaya an pangenot na hapot iyo ini, Igwa daw nin seguradong banal na mga instruksion manongod sa pagkontrol sa pangangaki?

Ano an Punto-de-Vista kan Biblia?

Idtong mga nakikisuhay tumang sa paglikay na magbados parateng sinisitar an Biblikal na pagboot na itinao ki Adan asin ki Eva: “Pangagbunga asin pangagdakol, asin panoon an daga.” (Genesis 1:28, Douay) Alagad, siring sa tama nanggad na komento kan Español na parasurat na si Ricardo Lezcano: “Sa pagheling ko garo igwa nin kontradiksion na iaplikar sa 4,000 milyones na tawo an kaparehong pormula na inaplikar sa duwa sanang nag-eerok sa planeta.” An pagboot na ini malinaw na may koneksion sa espesyal na mga kamugtakan na nag-eeksister kan panahon na idto.

Saen man sa Biblia dai ipinakipag-olay an pagkontrol sa pangangaki o an pagplano nin pamilya. Minsan ngani kinokondenar sa Biblia an seksuwal na inmoralidad, dai kaini itinotokdo na solamente an pangangaki an minagibong legal kan seksuwal na relasyon sa pag-oltanan nin mag-agom. (Ikomparar an Talinhaga 5:15-20; 1 Corinto 7:2, 3.) Kun siring, sa bagay na ini, siring sa iba pa na mayo nin direktang Makakasuratan na giya, an lambang mag-agom an maninigong magdesisyon sono sa saindang konsensia. An pag-establisar nin sadiri sanang mga pamantayan sa tama asin sala magigin “lihis sa mga bagay na nasurat.”—1 Corinto 4:6, The New American Bible, sarong Katolikong traduksion.

Bakong boot sabihon kaini na an lambang porma nin pagkontrol sa pangangaki maaako sa pagheling nin Dios. Malinaw na ipinaheheling kan Biblia na pinahahalagahan nin Dios an buhay nin dai pa namundag na aki asin ininonotar an pagtalubo kan similyang ini. (Salmo 139:13-16; Jeremias 1:5) Sa irarom kan Mosaikong Pagboot, an siisay man na minsan dai tinutuyong nagin dahelan kan kagadanan kan dai pa namundag na aki maninigo sa makuring padusa. (Exodo 21:22, 23) Kun siring, sa punto-de-vista nin Dios, may kanawayan an aborsiyon, asin siring man an arin man na iba pang kagamitan o medikasyon na nagpuputol sa buhay pakatapos na nangyari an pagbados.a

Sa siring, an may katanosan na tinutubod nin kadakol na Katoliko—na an pagpaplano nin pamilya sarong bagay na pinakamarahay na pabayaan sa lambang mag-agom—iyo nanggad an ipinaheheling kan Biblia.

Si Joaquim, an Portuges na amang mas amay na sinambit, nagkaigwa kan konklusion na iyan pakatapos na personal na maeksperyensiahan an mga kasakitan asin kolog nin boot sa pagkuyog kan doktrinang Katoliko manongod sa pagkontrol sa pangangaki. Nagpoon siang magsiyasat kan Biblia tanganing madeterminar kun baga an ibang opisyal na doktrina kan iglesya tibaad “mga pagboot nin mga tawo” man sana imbes na “an pagboot nin Dios.”—Mateo 15:3, 9, Dy.

Ngonyan, bilang saro na sa mga Saksi ni Jehova, pinagmamaigotan niang sunudon bakong an mga idinidikta nin mga tawo kundi, imbes an ki Jesu-Cristo. (1 Corinto 2:16) Taano ta dai kamo maggibo nin kaagid na pagsiyasat? An mga Saksi ni Jehova sa saindong lugar maoogmang tabangan kamo.

[Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 14]

Nagraralaban na mga Tingog

◼ Humanae Vitae (Encyclical of Pope Paul VI, 1968). An gibo nin mag-agom maninigong magin “lubos na makatawo, biyo asin esklusibong bukas sa bagong buhay.”

◼ Si Papa Juan Paulo II. “An paglikay na dai magbados, sa makatanosan na paghusgar, biyo nanggad na bawal kaya nungka na iyan, sa ano man na rason, puwedeng ipangatanosan. An pag-isip o pagtaram nin nalalaen katimbang na sa pagsasabing may mga kamugtakan na dian matanos na dai midbidon an Dios bilang Dios.”

◼ Español na cardinal, si Narcisso Jubany Arnau. “[Ini] sarong dakulang kasalan na tuyong likayan an pangangaki.”

◼ An Pranses na mga obispong Katoliko sa sarong pastoral na surat (1968). “An tradisyonal na kadonongan an nagdidikta sa pagdeterminar kun arin an pinakamahalagang katongdan sa atubang nin Dios sa partikular na kamugtakan na ini. An mag-agom an maninigong maggibo kan saindang desisyon pakatapos nin halawig na panahon nin magkaibang paghorophorop.”

◼ An Katolikong teologo, si Charles Curran. Pakatapos kan 1968 na ensiklikal kan papa manongod sa pagkontrol sa pangangaki, si Curran asin an 600 na iba pang Katolikong propesyonal sa akademia asin sa iglesya nagpaluwas nin pahayag na nagsasabi na an mga mag-aragom ‘may katanosan na sunudon an saindang sadiring konsensia.’

◼ An sarong gurang nang pading Pranses. “An iglesya nagpipirit sa pagtataram sa mga termino na naghahale kan gabos na pagkamapaniniwalaan kaini . . . Padagos ining nagtatao nin imposibleng mga pagboot.”