Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
MARSO 2-8
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 22-23
‘Binalo nin Diyos si Abraham’
Taano ta Ipinapaatang Kaidto nin Dios ki Abraham an Aki Niang si Isaac?
Isip-isipa an sinabi ni Jehova ki Abraham: “Darhon mo gñonian an saimong aki, an bogtong mong si Isaac, na namomotan mo, asin . . . idolot mo siya.” (Genesis 22:2) Mangnoha na inapod ni Jehova si Isaac na an aki na “namomotan mo.” Aram nia kun gurano kahalaga ki Abraham si Isaac. Aram man nin Dios kun ano an namamatean Nia sa saiyang Aki na si Jesus. Namomotan na marhay ni Jehova si Jesus kaya duwang beses siang nagtaram hale sa langit, na direktang inapod si Jesus na “sakuyang namomotan na Aki.”—Marcos 1:11; 9:7.
Sa orihinal na Hebreo, an kahagadan na iyan ni Jehova ki Abraham may kaibang tataramon na “tabi.” Segun sa sarong nag-espesyalisar sa Biblia, an paggamit nin Dios sa tataramon na ini nagpaparisa na “nasasabotan kan KAGURANGNAN kun gurano kadakulang sakripisyo an kalabot sa hinahagad nia.” Arog kan maiimahinar niato, seguradong nakapamondong gayo iyan ki Abraham; sa kaagid na paagi, haros dai niato maimahinar kun gurano kakolog para ki Jehova an pagmasdan an namomotan niang Aki na nagsasakit sagkod na magadan. Daing duda na iyan an pinakamakolog na namatean ni Jehova kasuarin man o mamamatean noarin man.
Tunay nanggad, minsan ngani tibaad mabalde kita kun iisipon an ipinapagibo ni Jehova ki Abraham, madonong na girumdomon na dai itinogot ni Jehova na idagos kan maimbod na patriarkang iyan an pag-atang. Dai nia itinogot na maeksperyensiahan ni Abraham an pinakamakolog na puedeng agihan nin sarong magurang; ilinigtas nia si Isaac sa kagadanan. Pero, “an saiyang sadiring Aki dai nia ilinikay, kundi itinao dahel sato gabos.” (Roma 8:32) Taano ta tinogotan ni Jehova an sadiri nia na mag-agi nin siring kagrabeng kolog? Ginibo nia iyan tanganing “kita mabuhay.” (1 Juan 4:9) Nagpapagirumdom nanggad iyan kan pagkamoot nin Dios sa sato! Bako daw na napapahiro kita na ipaheling man an pagkamoot niato sa saiya?
Kuyogon an Dios Asin Makinabang sa Saiyang Sinumpaan na mga Panuga
6 Para sa kapakinabangan kan makasalan na katawohan, may mga beses na nanumpa man si Jehova paagi sa paggamit nin mga tataramon na arog kan, ‘“Nabubuhay ako,” an sabi ni Jehovang Kagurangnan.’ (Ezeq. 17:16) May nakasurat sa Biblia na labing 40 laen-laen na pangyayari na dian nanumpa si Jehova Dios. Posibleng an pinakaaram na halimbawa iyo an panunumpa nin Dios ki Abraham. Sa laog nin dakol na taon, naggibo si Jehova nin nagkapirang panuga ki Abraham, na sa kabilogan nagpapahiling na an ipinanugang Banhi magikan ki Abraham paagi sa aki niang si Isaac. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Dangan, tinawan ni Jehova si Abraham nin depisilon na pagbalo paagi sa pagboot sa saiya na idolot an namomotan niang aki. Tolos-tolos na kuminuyog si Abraham asin iaatang na kutana si Isaac kan pugolan sia kan anghel nin Dios. Dangan an Dios nanumpa nin arog kaini: ‘Huli sa sako man sana nagsumpa ako, na huli ta ginibo mo ini asin dai mo sakuya isinayuma an saimong aki, an saimong bugtong na aki, sa biyaya bebendisyonan taka asin papadakolon ko an saimong banhi siring kan mga bitoon sa langit asin siring kan baybay na yaon sa gilid kan dagat; asin an saimong gikan [banhi] iyo an makakasadiri kan mga pintoan kan saindang mga kaiwal. [Paagi] sa saimong [banhi] an katawohan sa daga pag-oomawon [“magbebendisyon nanggad kan saindang sadiri,” NW], huli ta kuminuyog ka kan sakuyang tingog.’—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
Inapod Siya ni Jehova na “Sakuyang Katuod”
13 Bago bayaan an kaiba niyang mga suruguon, sinabi ni Abraham: ‘Maghalat kamo digdi saka an asno, asin ako pati an aki malakaw sagkod duman, asin mamimibi kami, asin babalikan niyamo kamo.’ (Gen. 22:5) Ano an buot sabihon ni Abraham? Nagpuputik daw siya sa mga suruguon niya kan sabihon niya sa sainda na mabalik siya kaiba si Isaac mantang aram niyang iaatang niya ini? Dai. Tinatabangan kita kan Bibliya na masabutan an iniisip ni Abraham. (Basahon an Hebreo 11:19.) Inisip ni Abraham na ‘an Diyos maibabangon [si Isaac] minsan hali sa mga gadan.’ Iyo, nagtutubod si Abraham sa pagkabuhay liwat. Aram niya na ibinalik ni Jehova an kakayahan ninda ni Sara na magkaaki dawa maedad na sindang marhay. (Heb. 11:11, 12, 18) Huli kaiyan, naaraman niyang mayong imposible ki Jehova. Kaya nagtiwala siya na ano man an mangyari sa aldaw na idto, bubuhayon ni Jehova an saiyang namumutan na aki tanganing mautob an gabos na mga panuga ni Jehova. Iyo, bakong makangangalas na inapod si Abraham na “ama nin gabos na minatubod”!
Hapot Hali sa mga Parabasa
Ikaapat, dai ni Jehova kaipuhan na aramon nin patiinot an gabos na mangyayari sa sato. Kun patiinot nang pinipili nin Diyos kun anong mga pagbalo an aatubangon niyato buot sabihon aram na niya an gabos na mangyayari sa sato. Pero bako arog kaiyan an sinasabi sa Kasuratan. Iyo, kaya nin Diyos na aramon nin patiinot an mga mangyayari sa maabot na panahon. (Isa. 46:10) Pero ipinapahiling kan Bibliya na pinipili sana nin Diyos kun anong mga pangyayari sa maabot an gusto niyang aramon. (Gen. 18:20, 21; 22:12) Kaya, dawa may kakayahan siyang aramon nin patiinot an mga bagay-bagay, kinokonsiderar niya man an satong libertad na magdesisyon. Bako daw na arog kaiyan an aasahan ta sa Diyos na nagpapahalaga sa satong katalingkasan asin pirming timbang sa paggamit kan saiyang mga kakayahan?—Deut. 32:4; 2 Cor. 3:17.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 22:1-18) Pagkatapos kaini, binalo kan tunay na Diyos si Abraham, asin sinabihan niya ini: “Abraham!” na diyan suminimbag siya: “Uni tabi ako!” 2 Tapos sinabi niya: “Daraha tabi an saimong aki, an kasaro-sarui mong aki na padabaon mong marhay, si Isaac, asin magbaklay ka pasiring sa daga nin Moria asin iatang mo siya duman bilang dulot na pigtututong sa saro sa mga bukid na itutukdo ko sa saimo.” 3 Kaya amay na nagmata si Abraham pagkaaga asin inandam niya an saiyang asno asin iiniba an duwa sa saiyang mga suruguon saka an aki niyang si Isaac. Nagtiak siya nin kahoy para sa dulot na pigtututong, tapos nagpuon na sindang magbaklay pasiring sa lugar na sinabi sa saiya kan tunay na Diyos. 4 Kan ikatulong aldaw, nangalag-kalag si Abraham asin nahiling niya sa harayo an lugar. 5 Sinabi ngunyan ni Abraham sa saiyang mga suruguon: “Digdi lang kamo pati an asno, pero kami kan aki ko, maduman kami sa lugar na idto asin masamba, tapos babalikan mi kamo.” 6 Kaya kinua ni Abraham an kahoy para sa dulot na pigtututong asin ipinapasan iyan sa aki niyang si Isaac. Dinara man niya an kalayo saka an kutsilyo, asin nagbaklay na sindang duwa. 7 Dangan nagsabi si Isaac ki Abraham na saiyang ama: “Ama ko!” Nagsimbag siya: “Ano, aki ko?” Nagpadagos si Isaac sa pagtaram: “Igwa kitang kalayo saka kahoy, pero hain an karnero na iaatang bilang dulot na pigtututong?” 8 Sinabi ni Abraham: “Aki ko, an Diyos mismo an matao kan karnero na iaatang bilang dulot na pigtututong.” Asin nagpadagos na sindang duwa sa paglakaw. 9 Dangan, nakaabot man giraray sinda sa lugar na sinabi sa saiya kan tunay na Diyos, asin guminibo duman si Abraham nin altar asin ibinugtak sa ibabaw kaiyan an mga kahoy. Tapos, ginapos niya an kamot saka bitis kan aki niyang si Isaac asin ibinugtak ini sa ibabaw kan altar sa ibabaw kan mga kahoy. 10 Dangan kinaputan ni Abraham an kutsilyo tanganing gadanon an saiyang aki. 11 Pero, hali sa langit, inapod siya kan anghel ni Jehova: “Abraham, Abraham!” asin nagsimbag siya: “Uni ako!” 12 Dangan nagsabi an anghel: “Dai mo paggadanon an aki, asin dai mo nanggad siya pagkulgan, huling aram ko na ngunyan na may takot ka sa Diyos ta dai ka nagsayumang itao sa sako an saimong aki, an kasaro-sarui mong aki.” 13 Nangalag-kalag si Abraham asin nahiling niya an sarong lalaking karnero na nasa may uruinutan niya na an sungay nasabit sa kapalungpungan. Kaya kinua ni Abraham an karnero asin iyan an idinulot niya bilang dulot na pigtututong imbes na an saiyang aki. 14 Asin pinangaranan ni Abraham an lugar na iyan na Jehova-jireh. Iyan an dahilan kaya sagkod ngunyan igwang nagsasabi: “Sa bukid ni Jehova, itatao Niya iyan.” 15 Asin hali sa langit inapod giraray si Abraham kan anghel ni Jehova, 16 na sinasabi: “‘Ipinapanumpa ko an sakong sadiri,’ an sabi ni Jehova, ‘na huling ginibo mo ini asin dai ka nagsayumang itao an saimong aki, an kasaro-sarui mong aki, 17 sinisigurado ko sa saimo, bebendisyunan taka asin papadakulon ko an saimong gikan siring sa mga bituon kan kalangitan asin siring sa mga baybay sa gilid kan dagat, asin magigin sadiri kan saimong gikan an mga siyudad kan saiyang mga kaiwal. 18 Asin paagi sa saimong gikan an gabos na nasyon sa daga magkakamit nin bendisyon huling nagdangog ka sa sako.’”
MARSO 9-15
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 24
“Sarong Agom na Babayi Para ki Isaac”
“Maiba Ako”
Pinasumpa ni Abraham si Eliezer na dai magkua nin taga Canaan na magigin agom ni Isaac. Taano? Huling dai iginagalang asin dai sinasamba kan mga Canaanita an Diyos na Jehova. Aram ni Abraham na nagdesisyon na si Jehova na sa itinalaan na panahon papadusahan niya an mga tawong iyan huli sa maraot na mga gibo ninda. Habo ni Abraham na mapalabot an aki niyang si Isaac sa mga tawong idto asin sa imoral na mga ginigibo kan mga ini. Aram man niya na dakula an magigin papel kan aki niya sa kautuban kan mga panuga nin Diyos.—Genesis 15:16; 17:19; 24:2-4.
“Maiba Ako”
Dangan, inistorya ni Eliezer sa sainda na kan makaabot siya sa bubon, harani sa Haran, namibi siya sa Diyos na Jehova. Garo man sana niya sinabi na gusto niya na si Jehova an magpili nin magigin agom ni Isaac. Paano? Hinagad ni Eliezer sa Diyos na lugod magduman sa bubon an babayi na gusto Niya na magin agom ni Isaac. Pag hinagadan niya nin maiinom, papainumon kaini bako sana siya kundi pati an saiyang mga kamelyo. (Genesis 24:12-14) Asin siisay an nag-abot asin eksaktong naggibo kan mga iyan? Iyo, si Rebeca! Isip-isipa an namatian ni Rebeca enkaso nadangog niya an istorya ni Eliezer sa mga kapamilya niya!
wp16.3 14 ¶6-7
“Maiba Ako”
Mga semana bago kaiyan, nasabi na ni Eliezer ki Abraham an posibilidad na iyan paagi sa paghapot, Paano kun ‘dai mag-iba saiya an babayi?’ Ini an simbag ni Abraham: ‘Dai na saimo kaipuhan an sakuyang panumpa.’ (Genesis 24:39, 41) Iyo man sa pamilya ni Betuel, mahalaga man kun ano an gusto ni Rebeca. Maugmahon si Eliezer sa mapanggana niyang misyon kaya pagkaaga, nagpaaram siya na kun puwede makabalik na tulos sinda ni Rebeca sa Canaan. Pero, gusto kan pamilya na makaibanan nguna ninda nin sampulo pang aldaw si Rebeca. Sa huri, ini an nagin desisyon ninda: ‘Apudon ta an daraga asin haputon ta siya.’—Genesis 24:57.
Napaatubang ngunyan si Rebeca sa sarong mahalagang desisyon sa buhay niya. Ano daw an magigin desisyon niya? Gagamiton daw niya an pagduwa-duwa kan saiyang ama asin tugang para makabutas siya sa sitwasyon na ini? O mamansayon daw niyang pribilehiyo na magkaigwa nin parte sa pangyayaring ini na malinaw na may paggiya ni Jehova? Malinaw sa simbag niya kun ano an nasa buot niya dapit sa dai inaasahan asin posibleng masakit na pagbabagong ini sa buhay niya. An sinabi sana niya: “Maiba ako.”—Genesis 24:58.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
“Maiba Ako”
Sarong banggi, pagkatapos na mapano niya an saiyang lalagan, sarong gurang na lalaki an nagdadalagan para kaulayon siya. An sabi kaini saiya: ‘Nakikimahirak ako saimo na painumon mo ako nin kadikit na tubig diyan sa dulay mo.’ Mabuot asin magalang an lalaki sa paghagad saiya! Narisa ni Rebeca na harayo an pinaghalian kaini. Kaya ibinaba niya tulos an saiyang lalagan asin pinainom an lalaki nin presko asin malipot na tubig. Narisa niya na may sampulo ining kamelyo na nakaruluhod, pero mayo nin tubig an raraan. Nahihiling niya na mabuot siyang pigmamasdan kaini, asin gusto niyang tabangan ini sa abot kan makakaya niya. Kaya nagsabi siya: ‘Makua man akong tubig na itatao ta sa saimong mga kamelyo, sagkod na makainom sinda.’—Genesis 24:17-19.
Kun maririsa mo, dai lang basta nag-alok si Rebeca nin tubig para sa sampulong kamelyo, an sabi niya papainumon niya an mga ini sagkod na makontento. Pag paha an sarong kamelyo puwede iyan na uminom nin labi pa sa 95 litrong tubig! Kun arog kaiyan kapaha an sampulong kamelyo, siguradong haloy asin mapagal na trabaho idto ki Rebeca. Ipinaparisa kan pangyayari na garo bako man arog kaidto kapaha an mga kamelyo. Alagad aram daw idto ni Rebeca kan mag-alok siya nin tubig? Dai. Pero, mahihiling ta na talagang andam siya asin gusto niyang gibuhon idto para maasikaso an gurang nang estranghero. Inako kaini an tabang niya. Pagkatapos, pinagmamasdan siya kaining marhay mantang pabalik-balik siya sa pagsarok asin pagpalis nin tubig sa raraan.—Genesis 24:20, 21.
wp16.3 13, nota sa ibaba
“Maiba Ako”
Banggi na kaidto. Dai sinasabi kan pagkasaysay na nahaloy si Rebeca sa bubon. Dai man ipinaparisa diyan na tururog na an saiyang pamilya kan matapos siya o na may nagsusog na saiya ta nahaloy siya sa pagsarok nin tubig.
“Maiba Ako”
Sa katapos-tapusi, nag-abot na an aldaw na sinabi sa kapinunan kan artikulong ini. Kan nasa Negeb na sinda mantang pabanggi na, nahiling ni Rebeca an sarong lalaki na naglalakaw sa kahiwasan. Garo hararom an iniisip kaini. Mababasa ta na ‘siya luminugsad sa kamelyo,’ tibaad dai na niya hinalat na magluhod an kamelyo, asin hinapot an gurang na kaiba niya: ‘Siisay an lalaking iyan na nagdudulok diyan sa kahiwasan pasiring digdi sato?’ Kan maaraman niya na si Isaac ini, tinahuban niya an saiyang payo saka lalawgon. (Genesis 24:62-65) Taano? Minalataw na pagpapahiling iyan nin respeto sa saiyang magigin agom. Tibaad isipon kan iba na makaluma na an ginibo niyang iyan. Pero an totoo, gabos kita puwedeng makanuod sa kapakumbabaan ni Rebeca huling siisay sa sato an dai na nangangaipo pa kan kuwalidad na iyan?
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 24:1-21) Gurang na ngunyan si Abraham, asin binendisyunan ni Jehova si Abraham sa gabos na bagay. 2 Sinabihan ni Abraham an saiyang lingkod, an pinakagurang sa kairiba niya sa harong, na iyo an nag-aasikaso kan gabos na sadiri niya: “Bugtakan tabi an saimong kamot sa irarom kan sakong paa, 3 asin papasumpaon taka sa atubangan ni Jehova, an Diyos kan kalangitan asin an Diyos kan daga, na dai mo ikukua nin maaagom an sakuyang aki hali sa mga aking babayi kan mga Canaanita, na sa daga ninda ako nag-iistar. 4 Imbes, dapat kang magduman sa sakong lugar asin sa sakong mga paryente asin ikua mo nin maaagom an aki kong si Isaac.” 5 Alagad, an lingkod nagsabi sa saiya: “Paano kun habo kan babayi na umiba sa sako sa lugar na ini? Gusto mong darahon ko an saimong aki sa dagang pinaghalian mo?” 6 Nagsimbag sa saiya si Abraham: “Dai mo nanggad pagdarahon duman an sakong aki. 7 Si Jehova na Diyos kan kalangitan, na nagkua sa sako hali sa harong kan sakuyang ama asin sa daga kan sakuyang mga paryente asin an saro na nakipag-ulay sa sako asin nagsumpa sa sako: ‘Itatao ko sa saimong gikan an dagang ini,’ isusugo niya an saiyang anghel sa inutan mo, asin siguradong makakakua ka duman nin maaagom kan sakuyang aki. 8 Pero kun an babayi habong umiba sa saimo, libredo ka na sa sumpang ini. Pero dai mo pagdarahon duman an sakuyang aki.” 9 Kaya ibinugtak kan lingkod an saiyang kamot sa irarom kan paa ni Abraham na saiyang kagurangnan asin nagsumpa sa saiya may koneksiyon sa bagay na ini. 10 Nagkua an lingkod nin sampulong kamelyo hali sa mga kamelyo kan saiyang kagurangnan asin huminali dara an gabos na klase nin mga regalo hali sa saiyang kagurangnan. Tapos nagpasiring na siya sa Mesopotamia, sa siyudad ni Nahor. 11 Pag-abot niya sa sarong bubon sa luwas kan siyudad, pinaluko niya an mga kamelyo. Pabanggi na kaidto, an oras kun sain an mga babayi nagsasakdo nin tubig. 12 Dangan sinabi niya: “Jehova na Diyos kan sakuyang kagurangnan na si Abraham, magin marahay man lugod an kaabtan kan lakaw ko ngunyan na aldaw, asin pahilingan mo tabi nin maimbod na pagkamuot an sakong kagurangnan na si Abraham. 13 Uya, nakatindog ako digdi sa may burabod nin tubig, asin padigdi na an mga aking babayi kan mga tawo sa siyudad tanganing magsakdo nin tubig. 14 Mangyari lugod na an hoben na babaying sabihan ko, ‘Ibaba mo tabi an saimong dulay tanganing makainom ako,’ asin magsimbag, ‘Sige tabi, uminom ka, asin papainumon ko man an saimong mga kamelyo,’ lugod na siya an saro na pinili mo para sa saimong lingkod na si Isaac; asin sa paaging ini maaaraman kong pinahilingan mo nin maimbod na pagkamuot an sakuyang kagurangnan.” 15 Dai pa ngani siya tapos magtaram, si Rebeca, na aki ni Betuel, na aki ni Milca na agom ni Nahor, na tugang ni Abraham, nag-abot dara-dara sa saiyang abaga an saiyang dulay. 16 Magayunon an hoben na babayi, sarong daraga; dai pa nin lalaki na nakikidurog sa saiya. Buminaba siya pasiring sa burabod, pinano nin tubig an saiyang dulay, dangan buminalik sa itaas. 17 Duminalagan tulos an lingkod sa pagsabat sa saiya asin nagsabi: “Painuma tabi ako nin kadikit na tubig sa saimong dulay.” 18 Nagsimbag siya: “Uminom ka, kagurangnan ko.” Asin dali-dali niyang ibinaba an dulay hali sa saiyang abaga, asin pinainom niya siya. 19 Pagkatapos niyang painumon ini, nagsabi siya: “Masakdo man ako nin tubig para sa saimong mga kamelyo sagkod na matapos sinda sa pag-inom.” 20 Kaya inula niya tulos sa raraan an laog na tubig kan saiyang dulay, asin nagpabalik-balik siya sa bubon tanganing magsakdo nin tubig para sa gabos na kamelyo kan lingkod. 21 Mantang ginigibo niya iyan, tuninong siyang pinagmamasdan kan lalaki asin napapangalas ini; iniisip-isip niya kun baga tinabangan na siya ni Jehova na magin mapanggana an lakaw niya.
MARSO 16-22
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 25-26
“Ipinabakal ni Esau an Saiyang Deretso Bilang Panganay”
it-1 1242
Jacob
Kabaliktaran kan paboritong aki ni Isaac na si Esau, na sarong pirming nasa luwas, dai mapamugtak, palagaw-lagaw na paraayam, ilinadawan si Jacob na “pirming nasa tolda, sarong lalaking daing katuyawan [sa Hebreo, tam],” na matuninong na namumuhay bilang pastor asin maaasahan sa mga gibuhon sa harong, saro na namumutan na marhay kan saiyang ina. (Ge 25:27, 28, NWT) An Hebreong tataramon na tam ginagamit man sa ibang mga teksto para iladawan an mga tawong inuuyunan nin Diyos. Halimbawa, “an mga tawong paha sa dugo nauungis sa siisay man na daing katuyawan,” pero sinisigurado ni Jehova na “magigin matuninong an puturo kan tawong [daing katuyawan].” (Tal 29:10; Sal 37:37, NWT) An maimbod na si Job nagin “tawong daing katuyawan [sa Hebreo, tam] asin matanos.”—Job 1:1, 8, nota sa ibaba kan NWT; 2:3.
Taano ta Mahalagang Ipahayag an Pasasalamat?
11 Nakakamundo, may mga karakter sa Bibliya na dai nagpahiling nin pasasalamat. Halimbawa, dawa ngani pinadakula si Esau nin mga magurang na namumutan asin iginagalang si Jehova, dai niya pinahalagahan an mga bagay na sagrado. (Basahon an Hebreo 12:16.) Paano nagin risang-risa an pagigin bako niyang mapagpasalamat? Basta na sana ipinabakal ni Esau an saiyang deretso bilang panganay sa nguhod niyang tugang na si Jacob para lang sa sarong mangko nin linagang kakanon. (Gen. 25:30-34) Kan huri, pinagbasulan na marhay ni Esau an saiyang ginibo. Pero dai siya nagin mapagpasalamat sa kun ano an igwa siya, kaya wara siyang dahilan na magreklamo kan dai saiya itao an bendisyon para sa panganay.
it-1 835
Panganay
Puon pa kaidto, an panganay na aking lalaki igwa na nin onorableng posisyon sa pamilya asin siya an nagsasalida sa pagkapayo sa pamilya. Dobleng parte an mamanahon niya sa pagsadiri kan saiyang ama. (De 21:17) Pinatukaw ni Jose si Ruben sa kakanan sigun sa deretso kaini bilang panganay. (Ge 43:33) Pero dai pirming itinatao kan Bibliya an onra sa mga panganay paagi sa paglista sa mga aking lalaki sigun sa pagkasunod-sunod kan saindang pagkamundag. An primerong puwesto sa parati itinatao sa pinakaprominente o pinakamaimbod sa mga aking lalaki imbes na sa panganay.—Ge 6:10; 1Cr 1:28; ikumparar an Ge 11:26, 32; 12:4; hilingon an MANA; PAGKAPANGANAY.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Hebreo 12:16) asin siguraduhon nindo na sa tahaw nindo mayo nin siisay man na tawong imoral, o nin siisay man na dai nagpapahalaga sa mga bagay na sagrado, arog ni Esau, na basta na sana itinao an saiyang deretso bilang panganay karibay nin pagkakan.
Hapot Hali sa mga Parabasa
Ngunyan, balikan ta an Hebreo 12:16, na nagsasabi: “Siguraduhon nindo na sa tahaw nindo mayo nin siisay man na tawong imoral, o nin siisay man na dai nagpapahalaga sa mga bagay na sagrado, arog ni Esau, na basta na sana itinao an saiyang deretso bilang panganay karibay nin pagkakan.” Anong punto an pinapalataw kaini?
An ipinapaliwanag digdi ni apostol Pablo bako man an dapit sa linya kan ginikanan kan Mesiyas. Bago kaiyan, dinagka niya an mga Kristiyano na ‘padagos na gumibo nin tanos na mga dalan para sa saindang mga bitis.’ Kun gigibuhon ninda iyan, ‘makakaako sinda kan daing kapantay na kabuutan nin Diyos.’ Pero kun makakomiter sinda nin imoralidad, puwedeng dai ninda iyan makamtan. (Heb. 12:12-16) Magigin arog sinda ni Esau na “dai nagpahalaga sa mga bagay na sagrado,” asin literal na irinibay iyan sa sarong bagay na daing kamanungdanan.
Nabuhay si Esau kan panahon kan mga patriyarka, asin tibaad nagkaigwa pa ngani siya kaidto nin pribilehiyong magdulot nin mga atang paminsan-minsan para sa saiyang pamilya. (Gen. 8:20, 21; 12:7, 8; Job 1:4, 5) Pero huling makalaman an saiyang kaisipan, irinibay niya sa sarong mangko nin linagang kakanon an gabos na pribilehiyong itinao sa saiya bilang panganay. Tibaad gusto niyang likayan an pagsakit na ihinula na aagihan kan banhi ni Abraham. (Gen. 15:13) Ipinahiling man ni Esau na mas mahalaga sa saiya an mga bagay na daing kamanungdanan kisa sa mga bagay na sagrado kan mag-agom siya nin duwang paganong babayi, na ikinamundong marhay kan saiyang mga magurang. (Gen. 26:34, 35) Ibang-iba nanggad sa saiya si Jacob na siniyertong an maaagom sarong parasamba kan tunay na Diyos!—Gen. 28:6, 7; 29:10-12, 18.
it-2 245 ¶6
Kaputikan
Dawa ngani talagang kinokondenar sa Bibliya an pagputik na an intensiyon mandaya, dai kaini buot sabihon na obligado an sarong tawo na sabihon an katotoohan sa mga tawong mayong deretso na makaaram kaiyan. Nagsadol si Jesu-Cristo: “Dai nindo ipagtao sa mga ayam an bagay na banal o iapon man an saindong mga perlas sa atubangan nin mga urig, tanganing dai ninda iyan nuarin man timak-timakan kan saindang mga bitis asin bumirik sinda saka dagusuon kamo.” (Mat 7:6) Kaya may mga pagkakataon na dai itinatao ni Jesus an bilog na impormasyon o dai niya direktang sinisimbag an partikular na mga hapot kun an paggibo kaiyan magbubunga nin bakong marahay na resulta. (Mat 15:1-6; 21:23-27; Ju 7:3-10) Malinaw, an ginibo ni Abraham, Isaac, Rahab, asin Eliseo na pagtago o dai pagsabi kan bilog na katotoohan sa mga bakong lingkod ni Jehova dapat na hilingon sa kaparehong paagi.—Ge 12:10-19; kap 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; San 2:25; 2Ha 6:11-23.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 26:1-18) Nagkaigwa nin tiggutom sa kadagaan, apuwera pa sa nainot na tiggutom kan panahon ni Abraham, kaya nagduman si Isaac ki Abimelec na hadi kan mga Filisteo, duman sa Gerar. 2 Dangan nagpahiling sa saiya si Jehova asin nagsabi: “Dai ka magduman sa Ehipto. Mag-istar ka sa daga na sasabihon ko sa saimo. 3 Mag-istar ka sa dagang ini bilang dayuhan, asin padagos takang aantabayanan asin bebendisyunan taka huli ta itatao ko sa saimo asin sa saimong gikan an gabos na dagang ini, asin uutubon ko an isinumpa ko sa saimong ama na si Abraham: 4 ‘Papadakulon ko an saimong gikan siring sa mga bituon kan kalangitan; asin itatao ko sa saimong gikan an gabos na dagang ini; asin paagi sa saimong gikan, an gabos na nasyon sa daga magkakamit nin bendisyon,’ 5 sa dahilan na si Abraham nagsunod sa sakuyang sinabi asin padagos na ginibo an sakuyang mga kahagadan, an sakuyang mga tugon, an sakuyang mga reglamento, asin an sakuyang mga pagbuot.” 6 Kaya padagos na nag-istar si Isaac sa Gerar. 7 Kan nagpaparahapot an mga tawo sa lugar na idto manungod sa saiyang agom, ini an sinasabi niya: “Tugang ko siya.” Natatakot siyang magsabing “Agom ko siya,” huling naisip niya, “Tibaad gadanon ako kan mga lalaki sa lugar na ini huli ki Rebeca,” dahil magayon kaya siya. 8 Paghaloy-haloy, kan nagtanaw sa bintana si Abimelec na hadi kan mga Filisteo, nahiling niya si Isaac na pigkukugos an agom kaining si Rebeca. 9 Tulos-tulos na inapod ni Abimelec si Isaac asin sinabihan: “Agom mo palan siya! Taano ta sinabi mong, ‘Tugang ko siya’?” Nagsimbag sa saiya si Isaac: “Sinabi ko iyan ta natatakot akong gadanon huli sa saiya.” 10 Pero nagsabi si Abimelec: “Ano ining ginibo mo sa samo? Pa’no na sana kun dinurugan kan saro sa mga tawo digdi an saimong agom? Magkakasala kuta kami dahil saimo!” 11 Dangan nagtao nin pagbuot si Abimelec sa bilog na banwaan, na sinasabi: “Gagadanon an siisay man na gumibo nin maraot sa lalaking ini asin sa saiyang agom!” 12 Asin nagsabwag si Isaac nin banhi sa dagang iyan, asin sa taon na iyan nag-ani siya nin 100 na doble kan saiyang isinabwag, binebendisyunan kaya siya ni Jehova. 13 Nagin mayaman siya, asin padagos pa siyang uminasenso sagkod na magin mayamanon na siya. 14 Nagkaigwa siya nin mga aripumpon nin mga karnero asin mga baka saka nagkaigwa man siya nin dakul na suruguon, asin nagpuon na mauri sa saiya an mga Filisteo. 15 Kaya nagkua nin daga an mga Filisteo asin tinambunan an gabos na bubon na kinalot kan mga suruguon kan saiyang ama kan panahon ni Abraham. 16 Dangan sinabi ni Abimelec ki Isaac: “Humali ka digdi sa lugar mi, ta nagin mas makusog ka nang marhay kisa samo.” 17 Kaya huminali duman si Isaac asin nagkampo sa kababan nin Gerar asin duman na siya nag-istar. 18 Asin kinalot giraray ni Isaac an mga bubon na kinalot kan panahon kan saiyang ama na si Abraham, na tinambunan kan mga Filisteo pagkagadan ni Abraham, asin inapod niya an mga bubon sa pangaran na ipinangaran sa mga iyan kan saiyang ama.
MARSO 23-29
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 27-28
“Nakamtan ni Jacob an Bendisyon na Dapat Sana sa Saiya”
Si Rebeca—Sarong Diosnon na Babae na Aktibo
Dai sinasabi kan Biblia kun baga aram ni Isaac na paglilingkodan ni Esau si Jacob. Sa paano man, aram ni Rebeca asin Jacob na para saiya an bendisyon. Si Rebeca huminiro tolos-tolos kan madangog na planong bendisyonan ni Isaac si Esau kun darahan nia an saiyang ama nin kakanon na karne nin layas na hayop na nadakop sa pangangayam. Dai pa nawawara an marigon na determinasyon asin kaigotan na nagin karakteristiko nia kan sia hoben pa. ‘Pinagbotan’ nia si Jacob na darahon sa saiya an duwang ogbon na kanding. Maluto sia nin kakanon na paborito kan saiyang agom. Dangan si Jacob masagin na si Esau tanganing makua an bendisyon. Habo ni Jacob. Madidiskobre kan saiyang ama an pakana asin susumpaon sia! Si Rebeca nag-insistir. “Mapasakuya logod an maldisyon na para sa saimo, aki ko,” an sabi nia. Dangan nagluto sia, ibinalatkayo si Jacob, asin pinadolok nia ini sa saiyang agom.—Genesis 27:1-17.
Dai sinabi kun taano ta naghiro nin siring kaini si Rebeca. Dakol an nagkokondenar sa saiyang ginibo, alagad an Biblia dai, ni si Isaac kan madiskobre nia na si Jacob an nag-ako kan bendisyon. Imbes, dinagdagan pa iyan ni Isaac. (Genesis 27:29; 28:3, 4) Aram ni Rebeca an ihinula ni Jehova manongod sa saiyang mga aki. Kaya sia naghiro tanganing seguradohon na makua ni Jacob an bendisyon na tama sanang para sa saiya. Malinaw nanggad na kaoyon ini kan kabotan ni Jehova.—Roma 9:6-13.
Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
Dai sinasabi kan Biblia an gabos na detalye kun taano ta arog kaiyan an ginibo ni Rebeca asin Jacob, minsan ngani ipinaparisa na biglang luminataw an situwasyon na iyan. Maninigo niatong mangnohon na dai ipinapangatanosan ni kinokondenar kan Tataramon nin Dios an ginibo ni Rebeca asin Jacob, asin kun siring dai nagtatao nin basehan para sa pagputik asin panloloko. Minsan siring, an Biblia nagtatao nin impormasyon manongod sa situwasyon na iyan.
Enot, malinaw na ipinaparisa kan pagkasaysay na si Jacob may deretso na mag-ako kan bendisyon kan saiyang ama; si Esau mayo kan deretsong iyan. Bago kaidto, legal na binakal ni Jacob an pagkamatua hale sa saiyang daing pagpapahalagang kakambal, na ipinabakal iyan karibay nin sarong pagkakan tanganing panigoan an saiyang pagkagutom. “Pinagmenos ni Esau an pagkamatua.” (Genesis 25:29-34) Kaya sa pagdolok sa saiyang ama, an hinahagad kaidto ni Jacob bendisyon na tama sanang para sa saiya.
it-1 341 ¶6
Bendisyon
Sa sarong patriyarkal na sosyedad, sa parati binebendisyunan kan ama an saiyang mga aking lalaki pag madali na siyang magadan. Importanteng marhay ini asin pinapahalagahan na marhay. Kaya binendisyunan ni Isaac si Jacob, sa paghunang ini an saiyang panganay na si Esau. Huling buta asin gurang na kan panahon na idto, inot na nagpahayag si Isaac nin pag-uyon asin prosperidad ki Jacob bago sa tugang kaining si Esau, asin siguradong nakimahirak si Isaac ki Jehova na utubon an bendisyon na ipinahayag niya. (Ge 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Heb 11:20; 12:16, 17) Kan huri, kinumpirmar ni Isaac an bendisyon na iyan asin nagtao siya nin dagdag pang mga detalye dapit diyan. (Ge 28:1-4) Kan madali nang magadan si Jacob, inot na binendisyunan niya an duwang aking lalaki ni Jose, dangan an saiya mismong mga aking lalaki. (Ge 48:9, 20; 49:1-28; Heb 11:21) Siring man, kan si Moises madali nang magadan, binendisyunan niya an bilog na nasyon nin Israel. (De 33:1) Sa gabos na pangyayaring ini, ipinapahiling kan mga nagin resulta kaiyan na propesiya an mga itinaram ninda. May mga pagkakataon na pag nagpapahayag nin siring na mga bendisyon, an kamot kan nagbebendisyon ipinapatong sa payo kan binebendisyunan.—Ge 48:13, 14.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
Mga Liabe sa Pakikikomunikar sa Saindong Agom
Napatalubo daw ni Isaac asin Rebeca an abilidad sa marahay na pakikikomunikar? Pagkatapos na agomon kan saindang aking si Esau an duwang aking babae ni Het, luminataw an seryosong problema sa pamilya. Si Rebeca “daing ontok na nagsasabi” ki Isaac: “Ikinakasurang ko na nin makuri an buhay kong ini huli sa mga aking babae ni Het. Kun si Jacob [an mas nguhod nindang aki] maagom sa mga aking babae ni Het . . . , aanhon ko pa an buhay?” (Genesis 26:34; 27:46) Malinaw nanggad, ikinomunikar nia an eksaktong ikinakapurisaw nia.
Sinabihan ni Isaac si Jacob, an kakambal ni Esau, na dai mag-agom sa mga aking babae nin Canaan. (Genesis 28:1, 2) Sinabi ni Rebeca an saiyang punto. An mag-agom na ini mapangganang nagkomunikar manongod sa sensitibong marhay na mga bagay dapit sa pamilya, na nagtatao nin marahay na halimbawa para sa sato ngonyan. Pero, paano kun an mag-agom dai nagkakaoyon? Ano an puedeng gibohon?
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Genesis—II
28:12, 13—Ano an kahulogan kan pangatorogan ni Jacob may koneksion sa “sarong hagyanan”? An “hagyanan” na ini, na an itsura garo gapong hagyan, nagpaparisa na may komunikasyon sa pag-oltanan nin daga asin langit. An paghilig asin pagsakat dian kan mga anghel nin Dios nagpapaheling na an mga anghel naglilingkod sa sarong importanteng paagi sa pag-oltanan ni Jehova asin kan mga tawo na saiyang inooyonan.—Juan 1:51.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 27:1-23) Kan gurang na si Isaac asin an saiyang mga mata maluyahon na asin haros dai na nakakamaan, inapod niya si Esau na saiyang matuang aki asin sinabihan ini: “Aki ko!” Nagsimbag siya: “Uni po ako!” 2 Asin sinabi niya: “Gurang na ako. Dai ko aram kun nuarin ako magagadan. 3 Kaya kuana tabi ngunyan an mga gamit mo, su suksukan mo nin pana saka su busog mo, tapos magpasiring ka sa kalangtadan asin magdakop ka nin layas na hayop para sa sako. 4 Tapos magluto ka kan masiram na putahe na paborito ko asin darahon mo iyan sa sako. Dangan kakakanon ko iyan tanganing mabendisyunan taka bago ako magadan.” 5 Alagad nagdadangog si Rebeca mantang kinakaulay ni Isaac si Esau na saiyang aki. Asin nagpasiring si Esau sa kalangtadan tanganing magdakop nin hayop asin darahon iyan sa saiyang ama. 6 Sinabi ni Rebeca sa aki niyang si Jacob: “Nadangog ko pa lang an saimong ama na kinakaulay an tugang mong si Esau, na sinasabi, 7 ‘Darahan mo ako kan dinakop mong hayop asin iluto mo ako nin masiram na putahe. Tapos pagkakakan ko, bebendisyunan taka sa atubangan ni Jehova bago ako magadan.’ 8 Kaya magdangog kang marhay aki ko, asin gibuhon mo an ipapagibo ko sa saimo. 9 Magduman ka tabi sa mga hayop asin ikua mo ako duman nin duwang matabang ugbon na kanding tanganing makaluto ako para sa saimong ama nin masiram na putahe, idtong paborito niya. 10 Tapos darahon mo iyan sa saimong ama para kakanon niya, tanganing mabendisyunan ka niya bago siya magadan.” 11 Nagsabi si Jacob sa saiyang ina na si Rebeca: “Mabarbon an tugang kong si Esau, pero ako bako. 12 Paano kun hapiyapon ako kan sakuyang ama? Pag nangyari iyan, siguradong iisipon niyang pigloloko ko siya, asin sumpa an dadarahon ko sa sadiri ko imbes na bendisyon.” 13 Nagsabi sa saiya an saiyang ina: “Mapasakuya an sumpa na para sa saimo, aki ko. Basta gibuhon mo an ipinapagibo ko sa saimo, kumua ka nin mga ugbon na kanding para sa sako.” 14 Kaya huminali siya asin kuminua kan mga iyan asin dinara sa saiyang ina, tapos nagluto an saiyang ina nin masiram na putahe, an paborito kan saiyang ama. 15 Pagkatapos, kinua ni Rebeca sa harong an pinakamagagayon na bado kan matua niyang aking si Esau, asin isinulot iyan sa nguhod niyang aking si Jacob. 16 Linagan niya man nin mga anit nin ugbon na kanding an mga kamot kaini pati an parte kan liog kaini na mayong buhok. 17 Dangan itinao niya sa aki niyang si Jacob an masiram na putahe asin an tinapay na ginibo niya. 18 Kaya nagduman siya sa saiyang ama asin nagsabi: “Ama ko!” asin suminimbag an saiyang ama: “Uni ako! Siisay ka, aki ko?” 19 Sinabi ni Jacob sa saiyang ama: “Ako si Esau na saimong panganay. Nagibo ko na an ipinapagibo mo sa sako. Magtukaw ka tabi, asin magkakan kan dinakop kong hayop, tanganing mabendisyunan mo ako.” 20 Kaya sinabi ni Isaac sa saiyang aki: “Ano ta madalion kang nakakua kaiyan, aki ko?” Nagsimbag siya: “Huling dinara iyan sa sako ni Jehova na saimong Diyos.” 21 Tapos sinabi ni Isaac ki Jacob: “Madya, magrani ka tabi, tanganing mahapiyap taka aki ko, para maaraman ko kun baga ika talaga an aki kong si Esau.” 22 Kaya nagrani si Jacob sa saiyang ama na si Isaac, asin hinapiyap siya kaini, pagkatapos nagsabi ini: “An boses, boses ni Jacob, pero an mga kamot, mga kamot ni Esau.” 23 Dai niya siya nabisto huling mabarbon an saiyang mga kamot arog kan mga kamot kan tugang niyang si Esau. Kaya binendisyunan niya siya.
MARSO 30–ABRIL 5
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GENESIS 29-30
“Nag-agom si Jacob”
Si Jacob Nagpahalaga sa Espirituwal na mga Bagay
Nagkakaigwa nin pagtipanan kun an bayad para sa nobya itinao na sa pamilya kan nobya. Kan huri itinalaan kan Ley ni Moises sa 50 siklong pirak an presyo para sa mga daragang inakit. An intelektuwal na si Gordon Wenham naniniwala na ini an “pinakahalangkaw na regalo sa pag-agom” alagad an kadaklan “mas hababa nanggad.” (Deuteronomio 22:28, 29) Si Jacob mayong pambayad. Inalok nia si Laban nin pitong taon na paglilingkod. “Mantang an bakong regular na trabahador nag-aako nin kabanga sagkod sarong siklo kada bulan kan suanoy na mga panahon sa Babilonya” (poon 42 sagkod 84 siklo sa laog nin bilog na pitong taon), an sinabi pa ni Wenham, “si Jacob nag-aalok ki Laban nin dakulaon na regalo sa pag-agom karibay kan kamot ni Raquel.” Inako tolos iyan ni Laban.—Genesis 29:19.
Napupurisaw na Gayong Magtugang na Babae na “Nagtogdok kan Kamag-anakan nin Israel”
Nakipagkasapakat daw si Lea tanganing dayaon si Jacob? O naobligar sana daw sia na kuyogon an saiyang ama? Asin haen si Raquel? Aram daw nia an nangyayari? Kun iyo, ano daw an namatean nia? Puede daw niang suwayon an gusto kan saiyang estriktohon na ama? An Biblia dai nagtatao nin simbag sa mga hapot na ini. Ano man an inisip ni Raquel asin Lea manongod sa bagay na iyan, pagkatapos naanggot na gayo si Jacob huli sa pakanang iyan. Asin ki Laban, bako sa saiyang mga aki, na si Jacob nakipagrasonan: “Bako daw na pinaglingkodan taka para ki Raquel? Kaya taano ta dinaya mo ako?” Ano an nagin reaksion ni Laban? “Bakong kostumbre . . . na itao an nguhod na babae bago an panganay. Selebraron mo nin lubos an semana kan babaeng ini. Pakatapos kaiyan itatao man saimo an saro pang babaeng ini para sa paglilingkod na puede mong ipaglingkod sa sako sa laog nin pito pang taon.” (Genesis 29:25-27) Sa siring si Jacob minaniobra sa pag-agom nin dakol, na magbubunga nin grabeng pag-imon.
it-2 341 ¶3
Pag-agom
Selebrasyon. Dawa ngani mayong pormal na seremonya an mismong kasal, maugmahon pa man giraray na selebrasyon an mga kasal sa Israel. Sa aldaw kan kasal, sa sadiring harong kan nobya sa parati kadakul na preparasyon an ginigibo niya. Makarigos nguna siya asin mahaplas nin pahamot na lana. (Ikumparar an Ru 3:3; Eze 23:40.) Kun minsan, sa tabang kan mga suruguon kan nobya, nagsusulot siya nin telang ibinubugkos sa daghan saka halabang bado na puti, na sa parati dakulon nin burda, depende sa estado niya sa buhay. (Jer 2:32; Kap 19:7, 8; Sal 45:13, 14) Naglalaag man siya nin mga alahas, kun igwa siya kaini (Isa 49:18; 61:10; Kap 21:2), tapos tinatahuban niya an sadiri niya nin mahimpis na tela, na garo belo, puon sa payo sagkod sa bitis. (Isa 3:19, 23) Ini an dahilan kun kaya madalion na nadaya ni Laban si Jacob mala ta dai narisa ni Jacob na si Lea an itinao saiya ni Laban imbes na si Raquel. (Ge 29:23, 25) Naglaag man nin tahob sa payo si Rebeca kan magdulok ini ki Isaac. (Ge 24:65) Nagsisimbolo iyan sa pagpapasakop kan nobya sa nobyo—sa awtoridad kaini.—1Co 11:5, 10.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
it-1 50
Pag-ampon
An mga aki ni Jacob sa suruguon na mga babayi ni Raquel asin Lea ibinilang ninda pareho na saindang mga aki, na ‘ipinangaki sa ibabaw kan saindang mga tuhod.’ (Ge 30:3-8, 12, 13, 24) Nag-ako man nin mana an mga aking ini kaiba kan mga aki mismo kan legal na mga agom ni Jacob. Tunay na mga aki sinda kan saindang ama, asin huling an mga suruguon na babayi pagsadiri kan mga agom niya, may deretso si Raquel asin Lea na magin sadiri an mga aking ini.
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Genesis—II
30:14, 15—Taano ta binutasan ni Raquel an oportunidad na makidorog sa saiyang agom karibay nin nagkapirang mandragora? Kan suanoy na mga panahon, an bunga kan tanom na mandragora ginamit sa medisina bilang narkotiko asin pansumpo o pampaginhawa sa kolog nin kalamnan. Pinaniniwalaan man na an bunga kaiyan may kakayahan na pukawon an seksuwal na pagmawot asin nakadadagdag sa pagkamainaki nin tawo o nakatatabang tanganing magbados. (Awit ni Salomon 7:13) Minsan ngani dai ihinahayag kan Biblia an motibo ni Raquel sa pakipagribay, tibaad inisip nia na an mga mandragora makatatabang sa saiya na magbados asin taposon an katuyawan nin pagigin baog nia. Minsan siring, nagkapirang taon pa an nakalihis bago “binukasan [ni Jehova] an saiyang matris.”—Genesis 30:22-24.
Pagbasa sa Bibliya
(Genesis 30:1-21) Kan mahiling ni Raquel na dai pa sinda nagkakaaki ni Jacob, nagselos siya sa saiyang tugang asin nagsabi ki Jacob: “Tawan mo ako nin mga aki ta kun dai magagadan ako.” 2 Huli kaini naanggot si Jacob ki Raquel, asin nagsabi: “Ano ako Diyos, na iyo an dahilan kan dai mo pagkaigwa nin mga aki?” 3 Kaya sinabi ni Raquel: “Uya an sakong uripon na babayi na si Bilha. Makidurog ka sa saiya tanganing mangaki siya para sa sako asin tanganing paagi sa saiya, magkaigwa man ako nin mga aki.” 4 Kaya itinao niya sa saiya bilang agom an suruguon niyang si Bilha, asin dinurugan ini ni Jacob. 5 Nagbados si Bilha, dangan nagkaaki sinda ni Jacob nin sarong aking lalaki. 6 Tapos nagsabi si Raquel: “An Diyos an sakuyang nagin hukom asin dinangog man niya ako, kaya tinawan niya ako nin sarong aking lalaki.” Iyan an dahilan kaya pinangaranan niya ining Dan. 7 Nagbados giraray an suruguon ni Raquel na si Bilha asin nangaki nin lalaki, an ikaduwa nindang aki ni Jacob. 8 Tapos nagsabi si Raquel: “Grabe an mga pakikipaglaban ko sa sakuyang tugang. Ako man giraray an nanggana!” Kaya pinangaranan niya ining Neftali. 9 Kan mahiling ni Lea na dai na siya nagkakaaki, kinua niya an suruguon niyang si Zilpa asin itinao ini ki Jacob bilang agom. 10 Asin nagkaaki si Jacob nin sarong aking lalaki sa suruguon ni Lea na si Zilpa. 11 Dangan nagsabi si Lea: “Mapalad ako!” Kaya pinangaranan niya ining Gad. 12 Pagkatapos, ipinangaki kan suruguon ni Lea na si Zilpa an ikaduwa nindang aki ni Jacob. 13 Tapos sinabi ni Lea: “Ugmahon nanggad ako! Dahil siguradong sasabihon kan mga babayi na maugma ako.” Kaya pinangaranan niya ining Aser. 14 Kan aranihan nin trigo, naglakaw-lakaw si Ruben asin nakakua siya nin mga mandragora duman sa langtad. Kaya dinara niya an mga iyan sa saiyang ina na si Lea. Dangan nagsabi si Raquel ki Lea: “Tawan mo tabi ako nin mga mandragora kan saimong aki.” 15 Sa siring, sinabi ni Lea sa saiya: “Kulang pa saimo na kinua mo na an sakuyang agom? Kukuanon mo pa ngunyan pati an mga mandragora kan sakuyang aki?” Kaya nagsabi si Raquel: “O sige. Makikidurog siya sa saimo ngunyan na banggi karibay kan mga mandragora kan saimong aki.” 16 Kan mag-abot si Jacob kan banggi hali sa langtad, sinabat siya ni Lea asin sinabihan siya: “Sako ka ngunyan makikidurog, huli ta itinao ko an mga mandragora kan sakuyang aki bilang bayad.” Kaya nakidurog siya sa saiya kan bangging iyan. 17 Dinangog saka sinimbag nin Diyos si Lea, asin nagbados siya dangan nangaki nin lalaki, an ikalima nindang aki ni Jacob. 18 Dangan nagsabi si Lea: “Itinao sa sako nin Diyos an kabayadan sa sako huling itinao ko an sakong suruguon sa sakuyang agom.” Kaya pinangaranan niya ining Isacar. 19 Nagbados giraray si Lea asin nangaki nin lalaki, an ikaanom nindang aki ni Jacob. 20 Tapos nagsabi si Lea: “An Diyos nagtao sa sako, iyo, sa sako, nin sarong magayon na regalo. Aakuon man giraray ako kan sakong agom, huling natawan ko na siya nin anom na aki.” Kaya pinangaranan niya ining Zebulon. 21 Pagkatapos, nangaki siya nin babayi asin pinangaranan ining Dina.