An Paghangos sa “Doros” kan Kinaban na Ini Nakagagadan!
“Kamo an binuhay nin Dios minsan ngani kamo kaidto gadan sa saindong mga kalapasan asin kasalan, na dian kamo kaidto naglakaw . . . sono sa poon kan autoridad kan doros.”—EFESO 2:1, 2.
1. Paano na an ati sa doros nagin nakagagadan sa mga tawo?
PAKAHANGOS nin preskong doros! Preskohon nanggad ini paghale nin saro sa laom na kuwarto! Alagad dawa sa mahiwas na mga lugar, an polusyon dakulang problema ngonyan. An mga ilo na ilinuluwas sa atmospera nasa makatatakot na sokol sa dakol na mga nasyon. An nakagagadan na mga aso, radyoaktibong mga talbo, nagtatao nin helang na mga mikrobyo, asin an nagkapirang virus gabos dara nin doros. An nagsusustenir sa buhay na doros, na daing kapasloan na itinao kan satong mamomoton na Kaglalang, paorog nang paorog na nagigin nakagagadan huli sa kapasloan asin kapabayaan nin tawo.
2. Anong maating “doros” an mas peligroso kisa maating doros na hinahangos niato?
2 Alagad, minsan ngani peligrosong gayo an polusyon sa doros, igwa nin mas nakagagadan na klase nin maating “doros.” Iyan bakong maating doros hale sa nuklear na aksidente sa Chernobyl (U.S.S.R.) o doros na pano nin kemikal na aso sa Los Angeles, California (E.U.A.). Bako, kita namemeligrong makahangos nin mas nakagagadan na “doros.” Nasambitan iyan ni apostol Pablo kan sabihan nia an mga kapwa nia Kristiano: “Kamo an binuhay nin Dios minsan ngani kamo kaidto gadan sa saindong mga kalapasan asin kasalan, na dian kamo kaidto naglakaw sono sa palakaw nin mga bagay kan kinaban na ini, sono sa poon kan autoridad kan doros, an espiritu na naghihiro ngonyan sa mga aki nin kasumbikalan.”—Efeso 2:1, 2.
3, 4. (a) Siisay an “poon kan autoridad kan doros”? (b) Taano an “doros” sa Efeso 2:1, 2 ta bakong an erokan nin mga demonyo?
3 Ano an “doros” na ini? Ipinaheheling ni Pablo na iyan may “autoridad,” o kapangyarihan, asin iyan may “poon.” Mayo nin duwa-duwa kun siisay an poon na ini. Sia si Satanas na Diablo, an inapod ni Jesu-Cristo na “an poon kan kinaban na ini.” (Juan 12:31) Sa pakaaram kaini, an ibang iskolar sa Biblia naghohona na digdi si Pablo nagsubli sa Judio o paganong mga pinaghalean asin nagtataram manongod sa doros bilang erokan kan mga demonyo na pinamomogolan kan Diablo. An dakol na traduksion kan Biblia nagpapaheling kan punto-de-vistang ini. Alagad ta an “doros” na ini bakong iyo man sana “an langitnon na mga lugar” na inierokan kan “maraot na espiritung mga puwersa.”—Efeso 6:11, 12.
4 Kan si Pablo sumurat sa mga Kristiano sa Efeso, si Satanas asin an mga demonyo yaon pa sa langit, minsan ngani nasa luwas kan pag-oyon nin Dios. Sinda dai pa ihinoholog sa palibot kan daga. (Kapahayagan 12:7-10) Dugang pa, an doros mas konektado sa mga tawo kisa espiritung mga linalang. Kaya, an sosyedad nin tawo makamamate kan mga epekto kun an huring mangko kan kaanggotan nin Dios iula na sa “doros.”—Kapahayagan 16:17-21.
5. Ano an “doros” na pinag-oolayan niato digdi, asin ano an epekto kaiyan sa mga tawo?
5 Kaya, minalataw na ginagamit ni Pablo an literal na doros, o atmospera, sa pag-ilustrar kan pankagabsan na espiritu, o nangingibabaw na kaisipan nin kapasloan asin pagmasumbikal, na ipinaheheling nin mga tawo na siblag sa Dios. Iyan iyo man sana “an espiritu na naghihiro ngonyan sa mga aki nin kasumbikalan” asin “an espiritu kan kinaban.” (Efeso 2:2; 1 Corinto 2:12) Kun paanong an literal na doros nasa gabos na lugar, na andam na hangoson, an “espiritu kan kinaban” permi man na yaon. Poon sa pagkaniaki sagkod sa lolobngan, iyan nakalalakop, nakaiimpluwensia, asin nagmomolde sa kaisipan asin gawe nin mga tawo mantang hinihingoa nindang otobon an saindang mga kamawotan, paglaom, asin ambisyon.
6. (a) Paano nadudugangan an kosog kan “doros” kan kinaban na ini, asin paano iyan may “autoridad”? (b) Paano an paghangos kan “doros” na ini makadadara sa saro na arogon an pagrerebelde kan Diablo?
6 An espiritung ini nin pagigin makasalan asin rebelde nangingibabaw sa bakong sangkap na sosyedad nin tawo. Mantang hinahangos an “doros” na ini, an nakagagadan na puwersa kaiyan nadudugangan nin impluwensia nin kairiba asin nag-oorog na gana para sa sensuwal na kasingawan. Kaya, iyan may risang “autoridad” sa mga tawo. (Ikomparar an Roma 6:12-14.) Siyempre, an Diablo an kagpundar sa gabos na maraot. (Juan 8:44) Kaya iniimpluwensiahan nia an mga tawo na arogon an saiyang pagrerebelde asin sa siring na paagi pinupukaw, minomolde, asin pinamomogolan an pankomunidad na espiritu, o “doros” na ini. Bilang “poon” sa makatatakot na kapangyarihan, o “autoridad” na ini, ginagamit iyan ni Satanas sa pamomogol sa isip nin mga tawo. An mga elemento kaiyan ginigibo tanganing gibohon an mga tawo na sibot-sibot sa pagpanigo sa mga kamawotan sa laman asin paghihingoa para sa kinabanon na mga intereses kaya mayo na sinda nin panahon o tendensia na mamidbid an Dios asin pumasakop sa saiyang banal na espiritu, ‘an espiritu na nagtatao nin buhay.’ (Juan 6:63) Sa espirituwal na pagtaram, sinda gadan.
7. (a) Sa anong paagi na an mga Kristiano kaidto “mga aki nin kaanggotan”? (b) Kan kita magin Kristiano na, anong pagkaliwat an nangyari?
7 An mga Kristiano sakop man kan “autoridad,” o pamomogol, kan maating “doros” na ini bago ninda nanodan an katotoohan kan Tataramon nin Dios asin nagpoon na gumawe oyon sa saiyang matanos na mga pamantayan. “Iyo, sa tahaw ninda [kinabanon na mga tawo] kita gabos kaidto namuhay sono sa mga horot kan satong laman, na naggigibo kan mga bagay na mawot kan laman asin kan mga pag-isip, asin sono sa pagkamundag kita kaidto mga aki nin kaanggotan arog kan iba.” Alagad kan magin Kristiano, nagpondo kita sa paghangos kan nakagagadan na “doros” kan kinaban na ini. Satuyang ‘hinale an daan na pagkatawo na oyon sa dati niatong paggawe asin nagsolog kan bagong pagkatawo na linalang oyon sa kabotan nin Dios sa tunay na katanosan asin kaimbodan.’—Efeso 2:3; 4:22-24.
8. Paano an satong kamugtakan ngonyan nakaaagid sa kamugtakan kan nasyon nin Israel sa kapatagan?
8 An peligro ngonyan iyo na pakadulag sa maating atmospera kan kinaban na ini tibaad kita masugotan na bumalik dian. Uya na kita, na nasa poro na kan “panahon kan katapusan” asin nasa tata na mismo kan bagong kinaban. (Daniel 12:4) Tunay na habo niatong madaog huli sa pagkaholog sa mga siod na kapareho kan mga Israelitas. Pakatapos na sinda milagrosong iligtas sa Egipto asin umabot na sa linderos kan Dagang Panuga, rinibo an “nagkagaradan sa kapatagan.” Taano? Huli ta an iba nagin mga parasamba sa ladawan, an iba nakisaro, asin an iba pa binalo si Jehova paagi sa saindang paggumodgumod asin pagrereklamo. Si Pablo nagdodoon nin mapuwersang punto sa pagsabi: “Ngonyan an mga bagay na ini nangyari sainda bilang mga halimbawa, asin an mga iyan isinurat para sa pagpatanid sato na inabotan kan mga katapusan kan mga palakaw nin mga bagay.”—1 Corinto 10:1-11.
9. (a) Paano kita puwedeng magin nasa kinaban pero bakong kabtang kaiyan? (b) Kita kaipuhan na magin ano tanganing dai masupsup pabalik sa nakagagadan na atmospera kan kinaban?
9 Manongod sa saiyang mga disipulo, si Jesus namibi: “Sinda bakong kabtang kan kinaban, siring sa sako na bakong kabtang kan kinaban. Ako nakikimaherak sa saimo, bako na haleon sinda sa kinaban, kundi na bantayan mo sinda huli sa maraot.” (Juan 17:14, 15) Iniingatan kita ni Jehova, pero dai nia kita ‘kinukudalan’ sa palibot, ni milagrosong ipinagdedepensa man kita sa “doros” kan kinaban na ini. (Job 1:9, 10) Kaya an angat sa sato magin nasa kinaban ni Satanas, pero bakong kabtang kaiyan, mapalibotan kan maating “doros” kaiyan, pero dai maghangos kaiyan. Kun kita nagbabasa nin sekular na mga babasahon, nagheheling nin telebisyon, o nagduduman sa mga lugar na aling-alingan, posible na kita maapektaran kan “doros” kan kinaban. Minsan ngani an kadikit na pakikiiba sa kinabanon na mga tawo dai malilikayan—sa trabaho, sa eskuwelahan, asin sa iba pa—kaipuhan kitang magmaan tanganing dai masupsup pabalik sa nakagagadan na atmospera kan kinaban na ini.—1 Corinto 15:33, 34.
10, 11. (a) Paano an satong pagigin nasa espirituwal na paraiso ni Jehova ikababaing sa pagtukaw sa lugar na “bawal an magsigarilyo”? (b) Ano an maninigong gibohon kun may naririsang mga samyo kan “doros” kan kinaban na ini?
10 Puwede niatong ikomparar an satong kamugtakan sa pagtukaw sa sarong restawran na may lugar na “puwedeng magsigarilyo” asin “bawal an magsigarilyo.” Bilang mga Kristiano sa espirituwal na paraiso ni Jehova, tama sana na kita nasa lugar na “bawal an magsigarilyo,” na harayo sa espiritu kan kinaban na ini. Tunay na dai niato tutuyohon na tumukaw sa lugar na “puwedeng magsigarilyo.” Iyan magigin karungawan. Alagad ano an parateng nangyayari kun kita yaon sa lugar na “bawal an magsigarilyo” sa sarong restawran? Tara, an pano nin aso, maating doros nakaaabot sato, asin nasasamyo niato iyan! Kun ini nangyayari, naaakit daw kita kan maating doros? O bako daw na minarayo kita dian sa pinakamadaling panahon?
11 Alagad ano an ginigibo nindo kun nasasamyo nindo an “doros” kan kinaban na ini? Minahiro daw tolos kamo tanganing makarayo sa maraot na impluwensiang ini? Kun kamo magdadanay dian asin hahangoson iyan, makasisierto kamo na maaapektaran an saindong pag-isip. Mientras na mas haloy nindong hinahangos an “doros” na ini, mas nadudugangan man an pakatios nindo dian. Dugang pa, pag-abot nin panahon an parong bako nang mabata kundi nakaaakit, nakabuburat, masiram sa laman. Tibaad palaadon kaiyan an sarong hilom na kamawotan na pinaglabanan nindong mapogolan.
12. Ano an kaipuhan tanganing makalikay na maapektaran kan mga kabtang kan “doros” kan kinaban na ini na dai madaling naririsa?
12 An nagkapirang nakagagadan na ati sa “doros” kan kinaban na ini bakong madaling marisa, kun paanong an mga ati sa literal na doros na arog kan carbon monoxide daing parong asin daing namit. Kaya an peligro iyo na tibaad dai niato marisa an ‘nakagagadan na aso’ sagkod na kita nadaog na kaiyan. Kaya, kaipuhan kitang mag-alisto na dai kita madara sa siod na nakagagadan kan mga kaisipan kan kinaban na ini na sobrang magpasunod o kan pagmasumbikal kaiyan sa mga pamantayan nin katanosan nin Dios. Sinadol ni Pablo an saiyang mga kapwa Kristiano na “magpasaradolsadol kamo aroaldaw . . . ta tibaad an siisay man sa saindo mapatagas kan mapandayang kapangyarihan nin kasalan.”—Hebreo 3:13; Roma 12:2.
Ano an Minakompuwesto sa “Doros” kan Kinaban na Ini?
13. (a) Anong sarong klase kan “doros” kan kinaban na ini an maninigo niatong likayan? (b) Paano naririsa na an “doros” na ini nakaapektar sa nagkapira sa banwaan ni Jehova?
13 Anong usong mga kaisipan an tibaad arogon niato, bago pa man niato iyan marisa, huli sa makosog na impluwensia kan “doros” kan kinaban na ini? An saro iyo an tendensia na magkawat sa mga bagay na inmoral. An mga ideya kan kinaban manongod sa sekso asin moralidad nasa palibot niato. Dakol an nagsasabi: ‘Puwede man na makisaro, mangaki na dai kasal, asin gumibo nin homoseksuwalidad. Ginigibo sana niato an normal, natural.’ An “doros” daw na ini, o kinabanon na espiritu, nakaapektar na sa banwaan ni Jehova? Makamomondo, kan 1986 na taon nin paglilingkod, 37,426 an kinaipuhan na itiwalag sa Kristianong kongregasyon, na an kadaklan huli sa seksuwal na inmoralidad. Asin dai kabilang digdi an mas halangkaw na kabilangan nin mga sinagwe huli sa inmoralidad pero dai natiwalag huli ta sinda odok na nagsolsol.—Talinhaga 28:13.
14. Taano an nagkapirang Kristiano ta napapasuway sa moral, na isinisikwal an anong hatol sa Kasuratan?
14 Ano an nangyayari sa kaso kan mga napadadara sa seksuwal na inmoralidad? Kun nabubuyagyag an mga katunayan, parateng nadidiskobre na nagbalik sinda sa paghangos kan nakagagadan na “doros” kan kinaban na ini. Tinogotan ninda na an kinabanon na mga kaisipan magpangyari sainda na ibaba an saindang pamantayan. Halimbawa, tibaad pumoon sindang magheling nin mga pelikula na kun kaidtong nakaaging mga taon babayaan ninda. Mas maraot pa, tibaad magheling sinda sa home video equipment nin mga pelikula na malinaw na dai maninigo sa Kristiano. An siring na pagkawat sa mga bagay na inmoral direktang tumang sa pagboot kan Kasuratan: “An pakikisaro asin gabos na klase nin karigsokan o kapasloan dai ngani masambitan dian sa saindo, siring sa maninigo sa mga banal; ni an makasosopog na gawe ni an rungaw na orolay ni an bastos na sorobahan.”—Efeso 5:3, 4.
15. Paano puwedeng pumoon sa kaswal na paagi an sugot na makikawat sa seksuwal na inmoralidad?
15 Totoo, tibaad listo nindong isikwal an ano man na direktang proposisyon na makisaro. Alagad ano an reaksion nindo kun may saro sa trabaho o sa eskuwelahan na magprobar na makipaggitilan saindo, probaran na magin sobra kapamilyar saindo sa pisikal na paagi, o mag-imbitar saindo na mag-date? Sa siring nasamyohan na kamo kan “doros” kan kinaban na ini. Tinotogotan daw nindo an saindong sadiri na magustohan an atension, dagkahon iyan? Sono sa mga report hale sa kamagurangan, an pagkakasala parateng nagpopoon sa kaswal na mga paaging arog kaiyan. An sarong kinabanon na lalaki tibaad magsabi sa sarong Kristiana: “Magayonon ka ngonyan!” Tibaad iyan marahay na pagdangogon, nangorogna kun medyo napupungaw an babae. Mas seryoso, an iba dai nagin madonong an reaksion sa mga pagprobar sa salang paghapiyap. Sinda nagsagin habo pero sa bahaw na gayong paagi kaya an kinabanon na tawo nadagka na ipagpadagos an saiyang ginigibo. Ano kun an siring na inmoral na mga alok sa sarong Kristiana magpadagos, na garo makokosog na hayup nin maating doros sa saiya? Sa sarong marigon na paagi, maninigo niang sabihan an lalaki na habo nia asin dai nia aakoon an itinataong atension kan lalaki. Kun padagos niang hahangoson an “doros” na ini, posibleng mawara an saiyang paglaban dian. Puwede siang madara sa inmoralidad, kun bakong sa bakong madonong na pag-agom.—Ikomparar an Talinhaga 5:3-14; 1 Corinto 7:39.
16. Ano an kaipuhan tanganing magin “mahamot na parong ni Cristo”?
16 Kun siring, magin listong isikwal an inmoral, nakagagadan na “doros” kan kinaban na ini. Imbes na padara sa nakaaagyat na parong kaiyan asin magdara nin kalanghadan sa ngaran asin organisasyon ni Jehova, magin mahamot na parong para sa Dios paagi sa saindong diosnon na kaisipan asin gawe. Arog kaini an pagkasabi dian ni Pablo: “Huli ta sa Dios kami mahamot na parong ni Cristo sa mga naliligtas asin sa mga napapahamak; para sa mga nahuhuri sarong parong na hale sa kagadanan pasiring sa kagadanan, para sa mga naeenot sarong parong na hale sa buhay pasiring sa buhay.” (2 Corinto 2:15, 16) Ano man an diperensia kun dakol an nagtutuya sa Kristianong dalan? (1 Pedro 4:1-5) Pabayaan an kinaban na magpadagos sa dalan kaiyan, na inaani an maraot na bunga kaiyan sa porma nin laglag na mga pamilya, mga aki sa luwas, mga helang na ikinaoolakit sa seksuwal na paagi, arog baga kan AIDS, asin dai mabilang na iba pang emosyonal asin pisikal na mga kasakitan. Kamo bako sanang makaliligtas sa dakol na kakologan kundi kakamtan man nindo an pag-oyon nin Dios. Dugang pa, kisuerra may nagkapira na mahanga sa saindong marahay na gawe asin sa mensahe kan Kahadean na ihinuhulit nindo, sa siring naaakit kan “parong na hale sa buhay pasiring sa buhay.”
An “Doros” nin Kinabanon na mga Estilo
17. Paano an mga estilo nin gubing asin pagbubulos puwedeng magpaheling na an saro naimpluwensiahan kan espiritu kan kinaban na ini?
17 An saro pang kabtang kan “doros” kan kinaban na ini mapadapit sa mga estilo nin gubing asin pagbubulos. An dakol sa kinaban nagbubulos tanganing gibohon an saindang sadiri na nakaaakit sa seksuwal na paagi. Pati an mga aki pa gustong pagurangon an sadiri, na idinodoon an sekso. Apektado daw kamo kan lakop na “doros” na ini, o kaisipan? Kamo daw nagbubulos tanganing paogmahon, sugotan, o pukawon nin dai maninigo an interes kan mga bako nindong kasekso? Kun iyo, kamo nagkakawat nin kalayo. An paghangos sa “doros” na ini makapopogol sa saindong espiritu nin kabinian, sa saindong pagmawot na magin malinig. (Miqueas 6:8) Mapararani saindo an mga may kinabanon na espiritu. Sa saindong mga hiro, makukua ninda an mensahe na kamo andam na umiba sa sainda sa inmoralidad. Alagad taano ta mapoon kamo sa direksion na ini paagi sa pagtogot na an siring na “doros” darahon kamo sa paggibo kan maraot sa pagheling nin Dios?
18. Paano an perming paggirumdom na irenerepresentar niato si Jehova makatatabang sato sa pagpili nin mga estilo nin gubing asin pagbubulos?
18 Tanganing magin mabini, dai man kita kaipuhan na magbulos sa hababang kuwalidad o makanos. Helinga an pagbubulos nin kadaklan na Saksi ni Jehova. Linilikayan ninda an sobrang mga estilo kan kinaban na ini pero magayon man an itsura ninda, na ginigirumdom na sinda ministro na nagrerepresentar sa Soberano kan uniberso, si Jehova. Pabayaan an daan na kinaban na tatsaran an saindang mabining mga estilo. Dai man lamang ninda tinotogotan an kaisipan kan kinaban na ini na magpangyari sainda na ibaba an saindang Kristianong mga pamantayan. “Kaya ako nagsasabi kaini asin nagpapatotoo sa Kagurangnan,” an isinurat ni apostol Pablo, “na dai na kamo maglakaw siring sa paglakaw kan mga nasyon sa pagigin daing kamanungdanan kan saindang isip . . . Mantang nawaran na kan gabos na pagmate sa moral, sinda nagpangana na kan saindang sadiri sa malaswang gawe na maggibo nin gabos na klase nin kaatian.” (Efeso 4:17-19) An maygurang na Kristiano nagbubulos nin mabini, na dai naglalakaw kapareho kan mga nasyon.—1 Timoteo 2:9, 10.
19. Ngonyan na napag-olayan niato an duwang mayor na kabtang kan “doros” kan kinaban na ini, ano an risa na tolos kun dapit sa peligro nin paghangos kaiyan?
19 Napag-olayan niato an duwa pa sanang kabtang kan “doros” kan kinaban na ini. Pero naheling na tolos niato na an “doros” na ini nakararaot na gayo sa espirituwal na salud. Napakahalaga nanggad na likayan niato an siring na “doros,” huli ta an pagpalaog kan espiritu kan kinaban na ini kapareho nin paghangos sa mga alisngaw nin kagadanan!
Ano an Isisimbag Nindo?
◻ Ano an “doros” kan kinaban na ini, asin siisay an nagsasakop dian?
◻ An “doros” kan kinaban may anong “autoridad” sa mga tawo?
◻ Taano ta masasabi na an mga Kristiano nasa lugar na “bawal na magsigarilyo”?
◻ Kun manongod sa pagkawat sa mga bagay na inmoral, paano an “doros” kan kinaban na ini puwedeng makaapektar sa banwaan ni Jehova?
◻ Paano an kabinian makatatabang sato na malikayan an impluwensia kan “doros” kan kinaban na ini kun dapit sa gubing asin pagbubulos?
[Ritrato sa pahina 19]
Nagsasayuma daw kamong maghangos kan nakagagadan na “doros” kan kinaban na ini?
[Ritrato sa pahina 22]
Ano an ginigibo nindo kun nasasamyohan kamo kan “doros” kan kinaban na ini?