Mag-ingat Tumang sa Nakararaot na Tsismis!
“Sa dakol na tataramon dai nawawaran nin kasalan, alagad an nagpopogol kan saiyang mga ngabil naghthirong may kadonongan.”—TALINHAGA 10:19.
1. Paano nakadadanyar an malisyosong tsismis o pagpakaraot?
MAYO nin puwedeng makaliwat kan nakagagadan na kamandag na magin nakakapakosog na inomon. An malisyosong tsismis, o pagpakaraot, angay nanggad na iarog sa hilo, na puwede man na maghabon sa sarong matanos na tawo kan saiyang marahay na ngaran. Inapod kan Romanong poeta na si Juvenal an pagpakaraot na “iyan an pinakamaraot sa gabos na hilo.” Asin ipinataram kan dramatistang Ingles na si William Shakespeare an mga tataramon na ini sa saro kan saiyang mga artista: “Sia na naghahabon sa sako kan sakong marahay na ngaran naghahabon sa sako kaiyan na dai nagpapayaman sa saiya asin naggigibo sa sako na pobre nanggad.”
2. Anong mga hapot an maninigong konsideraron?
2 Alagad ano nanggad an tsismis? Paano ini puwedeng magin laen sa pagpakaraot? Taano ta mag-ingat tumang sa nakararaot na tsismis? Asin paano ini puwedeng gibohon?
Kun Paano Nalalaen an mga Ini
3. Ano an kalaenan sa pag-oltanan nin tsismis asin pagpakaraot?
3 An tsismis sarong “orolay na daing kamanungdanan, na bako perming totoo, manongod sa ibang tawo asin sa saindang pamumuhay.” Ini “simple sana, pamilyar na orolay o surat.” Mantang kita gabos interesado sa mga tawo, kun minsan nagsasabi kita nin marahay, nakakapakosog na mga bagay manongod sa iba. Nalalaen an pagpakaraot. Ini “sarong falsong bareta na tinutuyong raoton an marahay na ngaran asin reputasyon kan iba.” An siring na orolay sa pankagabsan malisyoso asin bakong makakristiano.
4. Sono sa sarong parasurat, paano puwedeng magpoon an pagpakaraot, asin hale sa ano nagpopoon ini?
4 An dai nakararaot na tsismis puwedeng magin bisyosong pagpakaraot. Sinabi kan parasurat na si Arthur Mee: “Mas parate kisa sa dai an pagpakaraot na nakakokolog sa tawo, asin tibaad magdara kan saiyang pagkaraot, nagpopoon sa tsismis, an tsismis na tibaad, hale sa bakong mas maraot sa enot kisa sa daing ginigibo. Ini an saro sa pinakadakulang karatan sa kinaban, alagad naghahale ini, bilang reglamento, sa pagkadaing aram. Manonompongan niato ini orog na sa tahaw kaidtong mga kadikit sana an ginigibo, asin mayo nin partikular na katuyohan sa buhay.”
5. Ano an pinakasustansia kan sadol ni Pablo sa 1 Timoteo 5:11-15?
5 Mantang an daing kamanungdanan na orolay puwedeng sumagkod sa pagpakaraot, nagtaram si apostol Pablo tumang sa nagkapirang tabilan. Pakatapos sambiton an mga balong kuwalipikado sa taban konregasyon, rat nia: “Sayumahan mo an mgag babaeng balon na hoben pa, hull ta kun an saindang horot sa sekso namumugtak sa pag-oltanan ninda asin kan Cristo, . . . nakakanood man sindang magtukawtukaw, na namamasyar sa mga harong; iyo, bako sanang magtukawtukaw, kundi siring man mga tsismosa asin parapakilabot sa gibo nin iba, na nag-oorolay sa mga bagay na dai dapat. Kaya minawot ko na an mga babaeng balo na hoben pa magpaagom, mangaki, mangataman sa harong, tanganing dai madagka an nagtutumang na magmuda. An totoo, an nagkapira nagsuki na pasiring sa pagsunod ki Satanas.”—1 Timoteo 5:11-15.
6. Ano an maninigong gibohon tanganing mapangganahan an personal na kaluyahan sa klase nin pagtsitsismis na puwedeng sumagkod sa pagpakaraot?
6 Mantang nagsurat si Pablo sa irarom nin banal na pagpasabong, dai sia nagsasabi nin bakong makatanosan na mga komento nanongod sa mga babaeng idto. An sinabi nia maninigong seryoso nanggad na pag-isipan. Mayong diosnon na babae na nagmamawot na ‘magsuki asin sumunod ki Satanas.’ Alagad, paano kun manompongan nin sarong Kristianong babae na igwa sia nin kaluyahan sa klase nin pagtataram na puwedeng gumibo saiya na magkasala nin pagpakaraot? Kun siring maninigong mapakumbabang kuyugon nia an sadol ni Pablo: “An mga babae maninigong . . . magin pormal, bakong parabalobagi.” Sinabi man nia: “An mga gurang na babae logod magin magalang sa hiro, bakoong mga parapakaraot.”(1 Timoteo 3:11; Tito 2:3) An mga tugang na lalaki man maninigong seryosong iaplikar an madonong na sadol na iyan.
7. Sono sa Kasuratan, taano ta masasabi nindo na kita gabos maninigong magpogol kan satong sinasabi?
7 Siyempre pa, kun minsan, kita gabos nagtataram manongod sa ibang tawo, sa saindang mga eksperyensia sa ministeryo, asin iba pa. Alagad, nungka na kita, ‘nagtutukaw asin nagtataram tumang sa sato mismong tugang.’ (Salmo 50:19, 20) Iyo nanggad, may kadonongan an dai pagtaram nin labi-labi huli ta “sa dakol na tataramon dai nawawaran nin kasalan, alagad an nagpopogol kan saiyang mga ngabil naghihirong may kadonongan.” (Talinhaga 10:19) Kaya maninigo kitang mag-ingat tumang sa tsismis, minsan pa kun ini garo bakong nakararaot. Mayo kita nin pangangaipo na magtaram manongod sa mga tawo sa gabos na panahon, mantang kita igwa nin marahay na pagpipilian nin mga topiko kun kinokonsiderar niato an matanos, malinig, makawiwili, may marahay na dangog, asin inoomaw na mga bagay.—Filipos 4:8.
Kun Paanong an Tsismis Nagigin Pagpakaraot
8. Taano ta bako perming maraot magtaram manongod sa mga kapuwa Kristiano?
8 Mayo nin maraot sa pagtataram manongod sa ministeryo sa langtad asin iba pang diosnon na gibohon kan mga kapagtubod kun tams kita asin mayong kakologan na magigin resulta sa atong sinabi. Sa katotoohan, an positibong mga komento na siring kaini tibaad makapakosog sa ba. (Ikomparar an Gibo 15:30-33.) An nagkapirang Kristiano nagtaram manongod sa maimbod a magurang na si Gayo, na sinuratan ni apostol Juan: “Namomotan, naggigibo ka nin maimbod a gibo sa ano man na saimong ginigibo para sa mga tugang, asin mga estranyo pa ngani, na nagpatotoo kan saimong pagkamoot sa atubang kan kongregasyon.” (3 Juan 5, 6) Kaya bako perming maraot na magtaram manongod sa mga kapuwa Kristiano.
9. (a) Paano puwedeng magin pagpakaraot sa matanos an simple sanang orolay? (b) Anong mga hapot an puwedeng angay sanang ihapot niato sa satong sadiri?
9 Alagad, an simpleng pagtaram puwedeng magin pagpakaraot sa matanos kun satong pakikiaraman an saindang pribadong pamumuhay, aramon an saindang mga motibo, o magkaigwa nin mga pagduda manongod sa saindang paggawe. Puwede kitang magkaigwa nin gle na hapoton an satong sadiri kan mga hapou t, a siring kan: An sakong pagtataram daw nakararaot sa reputasyon nin ibang tawo? Totoo daw an sakong sinasabi? (Kapahayagan 21:8) Masasabi ko daw an iyo man sanang bagay sa atubang nia? Maghahasok daw ini nin dai pagkasarabotan sa kongregasyon? An sakong mga tataramon daw puwedeng maghale kan saiyang mga pribilehiyo sa paglilingkod? Pagkauri daw an nasa puso ko? (Galacia 5:25, 26; Tito 3:3) An mga bunga daw kan sakong mga komento magigin marahay o maraot? (Mateo 7:17-20) Siring daw kaiyan an mga bagay na sakong sasabihon manongod sa mga apostol? (2 Corinto 10:10-12; 3 Juan 9, 10) An siring na pagtaram angay daw sa mga nagtataong onra ki Jehova?
10, 11. Sono sa Salmo 15:1, 3, ano an dai niato paggibohon kun mawot niatong magin bisita nin Dios?
10 Sa pagsambit manongod sa mga nagtataong onra sa Dios, an Salmo 15:1 naghahapot: “O Jehova, siisay an magigin bisita sa saimong tolda? Siisay an mag-eerok sa saimong banal na bukid?” Manongod sa siring na tawo, an salmista nagsimbag: “Dai sia nagpakaraot sa saiyang dila. Dai sia naggibo nin maraot sa saiyang kaibanan, asin dai sia nagsagibo nin pagduhagi tumang sa saiyang dayupot na kamidbid.” (Salmo 15:3) Digdi an tataramon na “nagpakaraot” hale sa Hebreong berbo na nangangahulogan na “tontongan ini” asin sa siring “maglibot.” Pinagbotan an mga Israelitas: “Dai kamo maglibot na magpalakop nin pagpakaraot sa tahaw kan saindong banwaan.” (Levitico 19:16, New International Version) An siisay man na ‘magpalakop nin pagpakaraot’ bakong bisita asin katood nin Dios.
11 An mga katood nin Dios dai naggigibo nin maraot sa saindang mga kairiba asin dai magkokolekta, o mag-ako na totoo, an ano man na makasosopog na mga estorya manongod sa matanos na mga kairiba. Imbes na magpalakop nin falsong mga estorya manongod sa mga kapagtubod asin magdugang sa dinadara na nindang maraot na katuyawan hale sa bakong diosnon na mga tawo, maninigo kitang magtaram nin marahay manongod sainda. Nungka na mawoton niatong dugangan an mga pagabat kan satong maimbod na mga tugang na lalaki asin babae paagi sa pagtataram nin makasosopog na mga bagay manongod sa sainda.
Kun Minalataw an mga Problema
12. Paano puwedeng makatabang sa sato an Gibo 15:36-41 kun nasusugotan kitang magtsismis manongod sa saro na nagkaigwa kita nin dai pagkakaoyon?
12 Hull sa pagigin bakong sangkap, tibaad masugotan kitang magtaram tumang sa sarong tawo na igwa kita nin seryosong dai pagkakaoyon. Alagad konsideraron an nangyari kan haros andam na si apostol Pablo sa saiyang ikaduwang pagbiyahe bilang misyonero. Minsan siring na determinado si Bernabe na iiba ninda si Marcos, dai nag-oyon si Pablo, “mantang sia [si Marcos] buminulag sa sainda sa Pamfilia asin dai uminiba sa sainda sa gibohon.” Dangan, nangyari “an matarom na pagputok nin kaanggotan,” asin nagbulag sinda. Ipinag-iba ni Bernabe si Marcos pasiring sa Chipre, mantang pinili ni Pablo si Silas na umiba sa saiya na nag-agi sa Siria asin Cilicia. (Gibo 15:36-41) Pakatapos, malinaw na nabolong na an dai pagkasinabotan sa pag-oltanan ni Pablo, Bernabe, asin Marcos, huli ta si Marcos nagin kairiba ni Pablo sa Roma, asin marahay an komento ni Pablo manongod sa saiya. (Colosas 4:10) Minsan siring na nagkaigwa nin dai pagkasinabotan, mayong patotoo na an mga Kristianong idto naglibot na nagtsismis manongod sa lambang saro sa tahaw kan mga kapagtubod.
13. Sa irarom nin anong mga kamugtakan na kalabot rusit Pedro sinayumahan ni Pablo an posibleng sugot magtsismis manongod sa kapuwa Kristiano?
13 Sinayumahan man ni Pablo an posibleng sugot na gumamit nin nakadadanyar na tsismis kan sagweon nia si Cefas (si Pedro), na nasopog magkakan kairiba kan Hentil na mga nagturubod asin makiasosyar sa sainda huli sa presensia nin nagkapirang Judiong mga Kristiano hale sa Jerusalem. Imbes na magtaram na talikodan manongod ki Pedro, si Pablo “nagtumang sa saiya nin hampangan,” na nagtataram “sa atubangan ninda gabos.” (Galacia 2:11-14) Dai man nagtsismis si Pedro manongod sa nagsagwe saiya. Sa katotoohan, pakatapos inapod nia siang “an satong namomotan na tugang na si Pablo. (2 Pedro 3:15) Kaya minsan kun an sarong tugang nangangaipo na ikorehir, dai ini nagtatao nin sarahotan tanganing magtsismis manongod saiya. Igwa nin marahay nanggad na mga dahelan na mag-ingat tumang sa siring na pagtaram asin sa pagsayuma sa sugot na magpalakop nin nakararaot na tsismis.
Taano ta Mag-ingat?
14. Ano an pangenot na rason kaya dai maghinanyog o magpalakop nin nakararaot na tsismis?
14 An pangenot na rason kun taano ta dai kita maninigong maghinanyog sa nakararaot na tsismis o makikabtang sa pagpalakop kaini iyo na mawot niatong paoyonan si Jehova, na nagkokondenar sa pagpakaraot. Siring sa naheling na, an pagmansay nin Dios sa siring na pagtaram malinaw na maheheling kan pagbotan an mga Israelitas: “Dai kamo maninigong maglibot tanganing magpakaraot sa tahaw kan saindong banwaan. Dai kamo magtindog tumang sa dugo kan saindong kapuwa. Ako si Jehova.” (Levitico 19:16) Kun siring kun mawot niatong mag-ako kan banal na pag-oyon, maninigong dai niato pakaraoton an siisay man na tibaad satong masambit sa satong mga orolay.
15. Siisay an pangenot na parapakaraot, asin puwedeng magkaigwa nin anong epekto an pakikabtang sa nakararaot na tsismis sa satong relasyon sa Dios?
15 Saro pang rason kaya dai makikabtang sa nakararaot na tsismis iyo na an siring puwedeng sumagkod sa pag-arog ki Satanas, an pangenot na parapakaraot ki Jehova. An pangenot na kaiwal na ini nin Dios angay sanang tawan kan ngaran na “Diablo“ (sa Griego, di·aʹbo·los), na nangangahulogan na “parapakaraot.” Kan maghinanyog si Eva sa nagpakaraot na tataramon ni Satanas tumang sa Dios asin naghiro oyon kaini, an enot na magkapadis na tawo nagbulag sa saindang pinakamarahay na Katood. (Genesis 3:1-24) Nungka na kita magpadaog sa mga pakana ni Satanas asin mapalabot sa nakararaot na pagtaram na angay sa banal na pagsikwal asin sa siring puwedeng, magbulag sa sato sa pinakamarahay niatong Katood, si Jehova Dios.
16. Paano an parapakaraot ‘nagbubulag kaidtong pamilyar sa lambang saro’?
16 Kaipuhan na dai kita maghinanyog sa malisyosong mga tsismoso, mantang nagbubulag sinda nin magkakatood. Parate, an mga parapakaraot nagtataram nin labi-labi, nagmimisrepresentar, nagpuputik, asin nagtitipon nin labi-labing nagpapaanggot na tataramon. Imbes na magtaram sa atubangan kan tawo, nagtsitsismis sinda sa likod nia. Parateng napupukaw an daing n basehan na mga pagduda. Kaya, “an parapakaraot nagbubulag kaidtong pamilyar sa lambang saro.”—Talinhaga 16:28.
17. Taano ta maninigo kitang mag-ingat tuman sa pakikilabot na gayo sa simple sanang tsismis?
17 Maninigo kitang mag-ingat tumang sa pakikilabot na gayo minsan sa simple sanang tsismis. Taano? Huli ta an komento na dai tinutuyong makakolog sa kiisay man tibaad makakolog kun maotro ini. Puwede ining madugangan o mapiripit sagkod na madanyaran kaini an reputasyon nin diosnon na tawo, na naghahale sa saiya kan saiyang marahay na ngaran. Kun mangyari iyan, ano an mamamatean nindo kun nagpoon saindo an estorya o minsan kun kamo an nagpalakop kaini? Puwedeng mansayon kamo nin mga tawo bilang saro na posibleng makadanyar, asin sa siring tibaad dai na makiiba sa saindo.—Ikomparar an Talinhaga 20:19.
18. Paano puwedeng gibohon na nin tsismis na putikon an sarong tawo?
18 An saro pang rason na mag-ingat iyo na an nakadadanyar na tsismis puwedeng gibohon kamong putikon. “An mga tataramon nin parapakaraot siring kan mga bagay na hinahalon na may kapasloan, na minalaog sagkod sa pinakahilom na mga kabtang kan tulak.” (Talinhaga 26:22) Kumusta kun halonon nindo an kaputikan asin otrohon an mga ini? Buweno, minsan pa kun hinohona nindong totoo an mga kaputikan, nagpuputik kamo kun ilinalakop nindo an mga ini. Kun mahayag an kaputikan kaiyan, puwede kamong konsideraron na putikon. Mawot daw nindong mangyari iyan? Bako daw na maninimbag sa Dios an falsong mga paratokdo huli sa relihiyosong mga kaputikan? Iyo, asin paninimbagon man nia an nagpuputik na mga parapakaraot. Nagpatanid si Jesus: “An lambang basang na tataramon na itaram kan mga tawo paninimbagan ninda sa aldaw nin paghokom; huli to paagi sa saindong mga tataramon kamo ipapahayag na daing sala asin sisilotan paagi kan saindong mga tataramon.” (Mateo 12:36, 37, Byington) Mantang “an lambang saro sa sato maninimbag para sa saiyang sadiri sa Dios,” mawot daw nindong silotan nia kamo bilang putikon na parapakaraot?—Roma 14:12.
19. Taano ta puwedeng masabi na an nakararaot na tsismis puwedeng makagadan?
19 “Saro pang rason na dai magpalakop nin nakararaot na tsismis iyo na ini puwedeng makagadan. Iyo, puwede ining magin nakakagadan, na nagraraot kan marahay na reputasyon in dai nag-aaram na tawo. An nagkapirang dila ’matatarom na mga minasbad,’ asin an mapait na mga tataramon siring sa mga pana na ipinana daing kanawayan sa abat. Namibi si David: Itago mo [Jehova] logod ako sa hilom na orolay nin mga maraot, sa kadahasan kan mga naggiribo nin katampalasanan, na nagpapatarom kan saindang dila nin siring sa minasbad, nagpunteriya kan saindang pana, an mapait na tataramon, tanganing panaon hale sa tagong mga lugar an saro na dai nin kanawayan.” (Salmo 64:2-4) Mawot daw nindong manimbag hull sa pagtataram nin siring na maraot na mga bagay manongod sa kapuwa tawo sagkod sa punto na mapiritan siang mamibi sa Dios para sa tabang, siring kan ginibo kan salmista? Mawot daw nindong magin kulpable sa puwedeng ibilang na paggadan?
20. (a) Sagkod sa kalabot an kongregasyon lain Dios, ano an puwedeng mangyari sa sarong dai nagbabakleng parapakaraot? (b) Anong pag-iingat an maninigong isagibo kan kamagurangan may koneksion sa tsismis awl pagpakaraot?
20 An pagpakaraot puwedeng sumagkod sa pagkahale sa organisasyon nin Dios; an parapakaraot puwedeng itiwalag, tibaad bilang sarong dai nagbabakleng putikon. Alagad, an siring na aksion dai gigibohon tumang sa mga nagkasala nin simple sanang tsismis. Maninigong may pamibing timbangon kan kamagurangan an mga bagay, na nagbubugtak nin dakulang gayo na kalaenan sa pag-oltanan kan tsismis sana asin bisyosong pagpakaraot. Tanganing matiwalag, an parakasala tibaad nagin malisyoso, sarong dai nagbakleng parapakaraot. An kamagurangan dai nin autoridad na itiwalag an siisay man hull sa daing halagang tsismis na napukaw huh sa makatawong interes alagad bakong falso o malisyoso. Dai kaipuhan na padakulaon an mga bagay sagkod sa dai maninigo, asin kaipuhan na igwa nin mga saksi na may mapananarigan na patotoo tanganing patunayan na mayong duwa-duwang kalabot an pagpakaraot. (1 Timoteo 5:19) An dai nagbakleng mga parapakaraot itinitiwalag pangenot na tanganing maolang an malisyosong tsismis, asin an kongregasyon ikaligtas na dai maolakitap kan lebadura nin kasalan. (1 Corinto 5:6-8, 13 ) Alagad nungka na magin marikas na gayo an kamagurangan sa siring itiwalag ninda an siisay man sa bakong Makakasuratan na basehan. Paagi sa pamibi asin sadol, parate nindang matatabangan an tawo na magbakle, maghagad nin tawad o kun dai gumibo nin pagbago, asin padagos na mag-oswag sa pagmamanso kan dila.
Pagpakaraot daw Ini?
21. Imbes na magtsismis manongod sa sarong parakasala, ano an maninigo nindong gibohon?
21 Sarong madonong na talinhaga an nagsasabi: “An saro na naglilibot bilang parapakaraot naghahayag nin hilom, alagad an saro na maimbod sa espiritu nagtatahob sa mga bagay.” (Talinhaga 11:13) Nangangahulogan daw ini na kun aram nindo na an saro hilom na naggigibo nin grabeng kasalan, magigin pagpakaraot na magsabi nin ano man manongod kaini? Bako. Siyempre, dai nindo kaipuhan na itsismis an manongod sa bagay na iyan. Maninigo kamong makipag-olay sa parakasala, na dinadagka siang humagad nin tabang kan kamagurangan. (Santiago 5:13-18) Kun dai nia gibohon ini sa laog nin rasonableng lawig nin panahon, an pagmakolog para sa kalinigan kan kongregasyon an maninigong magpahiro saindo na ibareta an bagay na iyan sa kamagurangan.—Levitico 5:1.
22. Taano ta puwede niatong masabi na an 1 Corinto 1:11 dai nagtatao nin autoridad sa pagtsitsismis?
22 An siring na bareta tibaad magbunga nin disiplina sa parakasala, asin garo iyan bakong nakaoogma. Alagad, an tawong napatood paagi sa disiplina nag-aani nin bunga nin katanosan. (Hebreo 12:11) An pagkakasala maninigong ihayag sa mga nombradong magkapot kan siring na mga bagay, bakong sa mga tsismoso na tibaad magtatabil dapit kaini. Sinabihan ni Pablo an mga Kristiano sa Corinto: “Hull ta binaretaan ako manongod sa saindo, mga tugang, kan mga yaon sa harong ni Cloe, na igwa dian sa saindo nin mga pagkabaranga.” (1 Corinto 1:11) An mga miembro daw kan harong na iyan nagtsismis manongod sa mga kapagtubod? Dai, kundi an bareta ibinareta sa responsableng magurang na puwedeng humiro tanganing tabangan idtong nangangaipo nin tabang na itanos an saindang paglakaw sa dalan nin buhay.
23. Anong hapot an maninigong konsideraron?
23 Kun tabangan niato an sarong tawo na mag-ingat tumang sa pakilabot sa nakararaot na tsismis, may ginigibo kita para sa saiyang karahayan. An madonong na talinhaga nagsasabi: “An nagbabantay sa saiyang ngoso nag-iingat sa saiyang kalag. An nagbubuka kan saiyang ngabil—sia mapapahamak.” (Talinhaga 13:3) Maliwanag kun siring, na igwa nin marahay na mga rason tanganing mag-ingat tumang sa nakararaot na tsismis asin marumpot na pagpakaraot. Alagad, paano puwedeng madaog an nakararaot na tsismis? An masunod na artikulo an magsasabi.
Ano an Saindong mga Simbag?
◻ Ano an kalaenan sa pag-oltanan nin dikit sanang tsismis asin pagpakaraot?
◻ Paano an tsismis puwedeng magin pagpakaraot?
◻ Ano an nagkapirang rason kaya mag-ingat tumang sa nakararaot na tsismis?
◻ Taano ta bakong kalabot an pagpakaraot kun ibareta niato an grabeng pagkakasala nin ibang tawo?
[Ritrato sa pahina 14]
Siertohon na nungka na magin kulpable kamo sa pagpana sa sarong tawo sa ilkod paagi sa pagtsitsismis manongod sa saiya